Raak februari 2023

Focus
Waarom onze agenda ons teveel regeert
Plezier als afvinklijstje
We willen zo efficiënt mogelijk omgaan met de weinige tijd die we hebben.
Daarom plannen we niet alleen onze werkweek netjes in tijdsblokken in, maar
ook onze vrije tijd. Alles om er toch maar het maximale uit te halen. Zo wordt ons
leven steeds meer in beslag genomen door het afwerken van to-dolijstjes, stelt de
Nederlandse journalist Tom Grosfeld vast in zijn boek ‘Agendahedonisme’. “Waar is
de spontaniteit als je moet genieten op de klok?”
Tom Grosfeld schrijft voor Vrij Nederland en Het Parool met de
verwonderende blik van een twintiger die is opgegroeid in vol
digitaal tijdperk. Hij vat hoe die digitalisering en technologie onze
manier van leven beïnvloedt. Maar Tom is ook een dagdromer.
Net als zijn vader, vertelt hij in de proloog van zijn jongste boek. Hij
koestert die momenten waarin niets hoeft, en waarin we niet bezig
zijn de tijd te optimaliseren om er maar geen van te verliezen. Want
daar maakt ook hij zich vaker schuldig aan dan hij zelf zou willen.
Tekst: Bart Claes
Raak: Agendahedonisme dus. Wat is het?
Tom Grosfeld: “Je hedonisme plannen, heel eenvoudig gezegd.
En hedonisme heb ik breed opgevat als alles wat we plezierig
vinden om te doen. Een concert, een terrasje met vrienden, een
speel moment met de kinderen, noem maar op. Die activiteiten
van plezier benaderen we van nature uit op een spontane manier,
maar ik stel vast dat we ze vandaag heel erg moeten plannen om
in ons drukke schema te passen. Genieten op de klok.”
Raak: Waarom heb je er een boek over geschreven?
Tom Grosfeld: “Ik zag in mijn omgeving gebeuren hoe de
weekends volgepland werden. We zijn het wel al langer gewoon in
onze drukke samenleving om doorheen de week erg gereglementeerd
te leven. Netjes volgens onze agenda, met volle werkdagen.
Ik merkte dat die dagindeling werd doorgetrokken naar het
weekend, met dezelfde strakke planning. Ik had er ook wel een
handje van weg.”
Leven volgens een blokkenschema
Raak: Is dat bovenmatig plannen een probleem?
Tom Grosfeld: “Het is niet per se een probleem. Ik zag het
gebeuren en vond het een interessant verschijnsel van onze tijd.
De moderne mens bekijkt zijn leven rationeel en gaat zakelijk
om met de tijd. We stellen onszelf jaardoelen, en niet alleen op
werkgebied. Mensen zien zichzelf steeds vaker als een bedrijfje,
waarbij ze zelfs functioneringsgesprekken met zichzelf aangaan.
Een verinnerlijking van het kapitalisme, zeg maar. De werkmentaliteit
zet zich door in hun eigen leven.
Het boek ‘GRIP’ van Rick Pastoor schetst een slimme werkmethode
waarin we onze werktijd in heel concrete, korte blokken
indelen. Blijkbaar is dat heel efficiënt om je werk te organiseren.
Maar ik stel vast dat steeds meer mensen in het weekend
ook volgens zo’n blokkenschema leven. Zo geraakt het leven wel
behoorlijk dichtgetimmerd, met weinig ruimte voor spontaniteit
en momenten om te lummelen. Een dichtgetimmerd leven vinden
mensen vervelend, maar ik stel vast dat ze er ook moeite mee
hebben om er vanaf te komen. Is dat een probleem? Tja, er zijn
ergere problemen zoals burn-out en depressie, maar een dichtgetimmerd
bestaan is ook niet leuk.”
8