Preview Raak juni 2023

m a a n d b l a d v a n k w b
jaargang 76 • juni 2023
TIJDSCHRIFTEN
TOELATING - GESLOTEN VERPAKKING
3200 AARSCHOT 1 - BC 1145
Afgiftekantoor: 3200 Aarschot 1 - Maandblad, verschijnt niet in juli en augustus - P106332
Ontdek het nieuwe
activiteitenaanbod!

Kwb Deurne Montfort
schuift aan bij iftar
Kwb-nieuws
Kwb Deurne Montfort bracht tijdens de ramadan een bezoek
aan een plaatselijke Marokkaanse moskee en deed er mee aan
de iftar. De kwb’ers kregen uitleg over de werking en organisatie
van de moskee, en mochten daarna aanschuiven bij de iftar (het
verbreken van de vasten) met een aantal leden van de Antwerpse
raad van Marokkaanse moskeeën. Het was een fijne avond,
waarbij vrij van gedachten gewisseld werd over de verschillen en
overeenkomsten tussen het christendom en islam. De afdeling
werd ook bedankt omdat ze de stap hadden durven zetten om als
christelijke beweging contact te zoeken met moslims. Het was
leerzaam om op dergelijke wijze andersgelovigen te ontmoeten.
Kwb Oudenaarde bezoekt
kruidentuin en struisvogels
Op 1 mei ging kwb Oudenaarde naar traditie op fietstocht. Vertrekpunt
was de gerenommeerde Kruidentuin van de familie Claus in Kruisem. De
humoristische vertelstijl van de gastheer en de vele anekdotes maakten
van dit bedrijfsbezoek een echte aanrader. Na de lunch ging het naar
de struisvogelboerderij in Aarsele. Tijdens de rondleiding kwamen de
deelnemers heel wat te weten over een toch niet zo’n alledaags dier.
Kwb Beernem raapt zwerfvuil
Op 22 april trok kwb Beernem op pad om de straten properder te maken. Ondanks het
zeer slechte weer bij de aanvang kwamen toch zes moedige vrijwilligers opdagen. Op de
foto kan je zien wat er in slechts één straat opgeraapt werd.
De actie was een samenwerking tussen kwb, Gezinsbond en Tuinhier Beernem. De
milieudienst Beernem zorgde voor de nodige materialen.
Ondanks de geringe opkomst zeker voor herhaling vatbaar.
Kwb-afdelingen Ravels organiseren
verkeersdag voor lagereschoolkinderen
Naar jaarlijkse gewoonte sloegen de kwb-afdelingen van Groot Ravels (kwb
Weelde, kwb Weelde Station, kwb Ravels en kwb Poppel) de handen in elkaar
om in april een verkeersdag te organiseren. Alle leerlingen van het vijfde leerjaar
werden uitgenodigd om een behendigheidsparcours met de fiets te doen, te
leren over een busevacuatie en dode hoeken, en in een tuimelwagen te kruipen.
Met dit initiatief maken ze kinderen bewust van de gevaren in het verkeer, en
leren ze hen hoe ze er veilig aan kunnen deelnemen.
5

Kwb-nieuws
Drie BV’s over hun buurt
“Belangrijk om elkaar te begroeten”
Met de Buurtluisteraar, die je in september samen met Raak zal ontvangen, geef je je mening over 14 thema’s
in jouw buurt. Zo schets je, samen met anderen, een beeld van jouw buurt: haar positieve kanten, maar ook
haar uitdagingen en knelpunten. Vervolgens gaan wij en jullie ermee aan de slag om verandering waar te
maken. Alle vragen worden gesteld door een BV. Wij lieten drie van hen alvast aan het woord over hún buurt.
Dimitri Leue woont in de Antwerpse
wijk Groenenhoek
Wat vind jij belangrijk in je buurt?
“Veiligheid vind ik het allerbelangrijkste. Niet
alleen voor kinderen, fietsers, voetgangers
en steppers, maar ook voor de automobilisten.
Wij hebben een bijzonder compacte
buurt: veel winkels, veel pleintjes, veel
parkjes … dus wat dat betreft hebben wij niet
te klagen. Tijdens de coronaperiode hadden
we zelfs afwisseling binnen een straal
van een kilometer, maar in deze stedelijke
context is veiligheid het belangrijkste voor
mij. Onze straat is zogezegd dertig kilometer
per uur, maar er razen soms wagens tegen
negentig per uur door, waanzin.”
Als je een ding zou kunnen veranderen in
je buurt, wat zou dat dan zijn?
“De vele straten met kasseien zou ik willen
veranderen, liefst in fietsstraten. Onze
fietsen rammelen kapot en echt goed kan dit
niet zijn voor de gewrichten. Ik heb niets met
kasseien. Hou die maar voor Parijs-Roubaix,
hier in Berchem horen ze niet thuis.”
Omschrijf je buurt in drie woorden.
“Groenenhoek is: lawaaierig (vliegtuigen,
auto’s over kasseien, de ring), gemoedelijk
(hier is niemand die hier niet moet zijn,
de mensen praten met elkaar bij de sorteerstraatjes
of op de pleintjes) en centraal
(wij zijn meteen op een autostrade, bij een
treinstation, tram, bus, zelfs vliegtuig).”
En jij? Wat vind jij belangrijk in
je buurt, en wat zou jij graag
veranderen? Vertel het in oktober
aan de Buurtluisteraar!
Alix Konadu woont in Brussel
Wat vind jij belangrijk in je buurt?
“Dat er een grote diversiteit aan mensen
woont (generaties, achtergronden, talen ...)
en dat er een plein met groen in de buurt is
waar mensen kunnen samenkomen.”
Als je een ding zou kunnen veranderen in
je buurt, wat zou dat dan zijn?
“De voetpaden heraanleggen zodat
mensen die minder goed te been zijn
niet struikelen over gaten en losliggende
kasseien. Zodat mensen in een rolstoel,
of met een rollator, kinderwagen of caddy
zich gemakkelijk kunnen verplaatsen.”
Omschrijf je buurt in drie woorden.
“Divers, bruisend, rustig. Een bruisende buurt
in Brussel waar de mensen elkaar kennen
met verschillende groene pleintjes, sociale
cohesie, cafeetjes en toch rustig in de nacht.”
Zebraman (Alain Rinckhout) woont
in Sint-Niklaas
Wat vind jij belangrijk in je buurt?
“Een autoluwe buurt en mensen die elkaar
begroeten. Weinig verkeer schept rust in
deze snelle en drukke samenleving. Net
daarom is het belangrijk dat we elkaar
begroeten, te beginnen in onze eigen buurt.
Dit schept een onzichtbare band en geeft
een gevoel van een echte, geen digitale
samenhorigheid.”
Als je een ding zou kunnen veranderen in
je buurt, wat zou dat dan zijn?
“Als er iets is dat ik in mijn eigen en bij uitbreiding
alle buurten zou veranderen, is het
bomen. Ik ben van bomen beginnen houden
door er enkele jaren geleden een theatervoorstelling
over te hebben gemaakt. Een
beetje research doet wonderen! Bomen
geven zuurstof, schaduw, sfeer, verkoeling,
woonst aan keiveel dieren, houden water
bij en versieren het lelijke saaie asfalt! En
hebben hun eigen internet, het Wood Wide
Web. Echt waar, Google it!”
Omschrijf je buurt in drie woorden.
“Rustig, charmant, volks.”
10

Kwb-nieuws
Nancy ondervond de impact van kwb toen haar man overleed
“Merci, dit zal ik nooit vergeten”
In december, januari en februari hield kwb een bevraging. We vroegen jullie naar jezelf, je buurt en
kwb. Zo wilden we de impact die kwb heeft in kaart brengen. Niet minder dan 1.428 leden vulden onze
bevraging in, bedankt! Ook Nancy uit Geel vulde de bevraging in, en sloot af met een warm verhaal dat
illustreert wat de impact van kwb kan zijn. Het is een verhaal dat we dan ook graag met jullie delen.
14
eert is altijd bij kwb Bel geweest, ik
“Gheb nooit anders geweten. Nadat we
eerst achteraan in Bel woonden, bouwden we
daarna een huis recht tegenover de Kan10
van kwb en naast de ouderlijke woning van
Geert. Vele vrijdagen had hij zijn plaatske aan
den toog bij de voetbalmatchen, kaartavonden
en andere activiteiten. Er werd na afloop
van de activiteiten ook dikwijls een barbecue
gedaan of spek gebakken. Was er dan iets
tekort, stak Geert de straat over en kwam hij
het thuis halen. Van een potje mosterd tot
een ventilator of barbecue: dat kon allemaal.
Het waren mooie tijden. Geert was veel
aanwezig op activiteiten maar steeds op
de achtergrond. Hij was een stil man, een
man van weinig woorden. Geert kende al
veel mensen van kwb; dit waren buren en
vrienden. Ik moest ze allemaal nog wat leren
kennen, maar ik voelde mij er wel thuis.”
In maart 2021 werd bij Geert pancreaskanker
vastgesteld. “Onze wereld stortte in.
Dit kon en mocht niet. Geert heeft toen eens
zeer hard gehuild, gevloekt maar daarna
gevochten als een leeuw. Ondertussen
draaide de wereld gewoon door, maar voor
ons stond hij stil en was het echt overleven.
Tijdens heel dit ziekteproces werden wij
enorm gesteund door buren, vrienden,
familie en kwb Bel. Vele kaartjes staken
in de bus, er werden kaarsen gebrand
in Scherpenheuvel, de buurvrouw stond
met een kom spaghettisaus voor de deur.
Hartverwarmend. Op een gegeven moment
kwam Paul B. van de kwb een mand met
allemaal chocomelk brengen. Geert dronk
toen niets anders dan chocomelk, een
groot contrast met de pintjes daarvoor.
Maar het mocht niet zijn. Op 11 maart 2022
overleed hij thuis in ons bijzijn.”
Geert tijdens de laatste
reis die Nancy en hij samen
ondernamen, naar Nice.
“Zoals ik al zei, was Geert was een man
van weinig woorden en hij vroeg ook niet
snel om hulp. Juist voor de diagnose
gesteld werd, hadden we klinkers gekocht
om de oprit aan te leggen. Die klinkers
hebben daar een jaar gelegen. Op een
gegeven moment kwam Paul B. bij ons
langs om te vragen of ik het zag zitten dat
de mannen van kwb kwamen helpen met
het leggen van de klinkers. Ik heb de hulp
aanvaard omdat ik wist dat ik het toch
niet alleen kon, al moest ik wel direct aan
Geert denken: ging hij dit wel goed vinden?
Zo kwam het dat er ongeveer een 20 man
kwam helpen. Samen met Paul J., een van
de beste vrienden van Geert die zeer lang
in de bouw heeft gewerkt en connecties
had, werd alles voor ons geregeld. Het
waren twee zeer emotionele weekends. Dit
had ik nooit verwacht. Er werd zeer hard
gewerkt, door buren, vrienden, kwb’ers. Ik
krijg er nog rillingen van. Het heeft me echt
gepakt. Kwb Bel jullie zijn een topteam.
Merci mannen, echt waar, dit zal ik nooit
vergeten.”

Reportage
De strijd tussen betaald en onbetaald werk
“De onzichtbare zorg
is onmisbaar voor
onze samenleving”
De druk op de zorgsector is groot. De kinderopvang werkt met wachtlijsten en
de vergrijzing maakt het personeelstekort in de ouderenzorg alleen maar groter.
Maar als we deeltijds werken of thuisblijven om voor kinderen of ouderen te
zorgen, wordt dat niet gezien of betaald als volwaardig werk. In Nederland stelt
zich net hetzelfde probleem, weet journaliste en schrijfster Lynn Berger van De
Correspondent, een online journalistiek platform. Haar boek ‘Ik werk al (ik krijg er
alleen niet voor betaald)’ is een pleidooi om de strijd tussen betaald en onbetaald
werk te beslechten.
30
Zorg is ook in Nederland
een zorgenkind. Lynn
Berger fileert de uitdagingen
waar we voor staan én reikt
oplossingen aan om die het
hoofd te bieden. Ze vertrekt
van enkele feitelijke vaststellingen.
“Nederland staat te
boek als kampioen deeltijds
werken”, vertelt Lynn. “70
procent van de vrouwen en 20
procent van de mannen werkt
deeltijds. Een record.” Ter vergelijking,
in Vlaanderen is dat
respectievelijk 40 procent en
10 procent. “Om de zoveel
tijd komt er kritiek op dat hoge Nederlandse aandeel deeltijds
werkenden. Omdat er grote personeelstekorten zijn, bijvoorbeeld.
Of omdat voltijds werk meer belastinginkomsten oplevert om
de kosten van de verzorgingsstaat te kunnen betalen. Of omdat
het slecht is voor de vrouwenemancipatie, want vrouwen blijven
financieel afhankelijk van hun partner. Deze drie argumenten duiken
ook nu weer op.”
Meer werken én meer zorgen?
Lynn kijkt in haar nieuwste boek verder. “Ik ergerde me enorm aan
de eenzijdigheid van het debat. Alsof mensen niet óók werken
wanneer ze tijd spenderen
om voor kinderen, ouderen of
andere hulpbehoevenden te
zorgen. Dat werk noemen we
‘zorg’, en zorg zien we als een
privéaangelegenheid, een lifestylekeuze
zelfs. Maar het is
wél werk. Sterker nog, de zorg
voor anderen is werk dat alle
andere werk mogelijk maakt.
En waar we in de toekomst
nog veel meer beroep op
zullen doen. De vergrijzing zet
extra druk en de overheid zegt
ons dat lang niet alle ouderen
in een woonzorgcentrum
terechtkunnen. Dus zullen we zelf voor onze ouderen moeten
zorgen. Daar botst het: we moeten meer betaald gaan werken
om de kosten van de vergrijzing te kunnen betalen én we moeten
meer zelf voor onze zorgbehoevenden gaan zorgen.”
De oplossingen van vandaag voldoen helemaal niet. In Vlaanderen
zijn er verschillende thematische verloven mogelijk, zoals palliatief
verlof, ouderschapsverlof, verlof voor mantelzorg en verlof voor
medische bijstand. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening
voorziet dan een vervangingsinkomen van ongeveer 1.000 euro
(voor samenwonenden). In Nederland duurt het bevallingsverlof
vier maanden voor moeders en vijf weken voor vaders. Je kan ook

zorgverlof opnemen van twee weken, waarbij je 70 procent van je
loon krijgt, en nog eens vier weken onbetaald.
“Wat ben je daarmee als mantelzorger voor je dementerende
ouders?”, vraagt Lynn zich af. “Twee weken is dan veel te kort.
Dus moet er tijd gemaakt worden. Het afgelopen jaar is in een
aantal landen geëxperimenteerd met kortere werkweken, waarbij
de vijfdagenweek werd gereduceerd tot vier dagen met behoud
van salaris, en toch evenveel werk werd verzet. Dat lukt!”
Kinderopvang als basisvoorziening
“Een ander deel van de oplossing is om het onbetaalde werk - de
zorg voor kinderen en naasten - beter te verdelen. Tussen mannen
en vrouwen, want vrouwen doen daarvan nu veel meer dan
mannen. En tussen gezinnen en het collectief. Vandaag zien we de
zorg voor kinderen als een taak van het gezin. Je hebt wel kinderopvang,
maar de Nederlandse goegemeente vindt drie dagen opvang
per week al het absolute maximum. Bovendien is de kinderopvang
geprivatiseerd en duur, en alleen ouders met betaald werk krijgen
een vergoeding van de overheid. Kinderopvang zou een basisvoorziening
moeten zijn, waar kinderen nagenoeg gratis naartoe kunnen
ongeacht het werk van hun ouders. Zoals school, zeg maar.”
“Hetzelfde geldt voor de ouderenzorg. Vandaag gaan we ervan
uit dat ouderen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dat is een
bewuste keuze van de Nederlandse overheid. Sinds 2015 is het
aantal bedden in woonzorgcentra flink afgebouwd. De verantwoordelijkheid
voor de ouderenzorg ligt dus voor een groot stuk
bij het individu. Mantelzorg is immers gratis, is de redenering.
Maar daardoor wonen wel veel ouderen in een huis dat veel te
groot is en onaangepast aan hun noden. Vereenzaming loert om
de hoek. En de tijd die mantelzorgers aan zorg besteden, kunnen
ze niet meer besteden aan iets anders. Dus het is niet écht gratis.”
Vanuit de politiek verwacht Lynn niet heel snel een oplossing,
omdat de verschillende ministeries andere prioriteiten leggen. “Het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport maakt zich druk
om personeelstekorten in de zorg en verwacht dat tegen 2040
iedereen mantelzorger zal zijn. Het ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid is dan weer bekommerd om al die deeltijds
werkende mensen, want zo geraakt de sociale zekerheid niet betaald.
De minister van Emancipatie maakt zich zorgen om de positie van
de vrouw. Niemand bekijkt het geheel. Want waar moeten mensen
de tijd vandaan halen om én meer te werken én meer voor ouderen
te zorgen? Hoe gaan ze die combinatie volhouden?”
Gedeelde broedzorg
Vooral de vrouw is het slachtoffer van het mankende zorgbeleid.
“Als je kijkt van waar we komen, zie je dat het grootbrengen van
kinderen altijd een taak is geweest van de moeder én een heleboel
andere volwassenen. Dat is een evolutionair gegeven. Menselijke
baby’s zijn de meest afhankelijke wezens die er bestaan. Alleen
het jong van de Groenlandse walvis doet er langer over om
volwassen te worden. Het grootbrengen van een kind is dus heel
veel werk, en dus zijn onze verre voorouders de zorg voor kinderen
gaan delen met andere volwassenen. Gedeelde broedzorg heet
dat. Dat is goed voor volwassenen die de hele last niet alleen
hoeven te torsen, en goed voor de kinderen die leren uit de verschillende
opvoedingsstijlen.”
31

“Tegenwoordig zien we het kerngezin als de plek waar alle zorg
kan worden opgebracht die kinderen nodig hebben. En binnen
dat kerngezin is de moeder hoofdverantwoordelijk. Die kijk is
relatief nieuw en hangt samen met de industrialisering, toen
er een harde scheiding is ontstaan tussen betaald werk en
thuis. ‘Werken’ deed je voortaan buitenshuis, en was vooral een
mannentaak. Binnenshuis werd niet gewerkt maar gezorgd, en
dat deed de vrouw. Het kapitalistische systeem is gebaat bij zo’n
structuur, waar iemand onbetaald nieuwe arbeiders grootbrengt,
de producten consumeert die het kapitalisme voortbrengt en ook
nog eens zorgt voor de vermoeide arbeider op het einde van de
werkdag. En gaandeweg zijn we gaan geloven dat het zo hoort.”
bruto binnenlands product. Maar wel dat ze niet meer tijd hebben
doorgebracht met de mensen van wie ze houden. Zorgen voor
een ander maakt het leven betekenisvol. Dus moet je dat een kans
geven!”
a www.lynnberger.nl
Zorgen maakt betekenisvol
Wat moet er dus gebeuren? “Een kortere werkweek, een betere
verlofregeling voor alle ouders én voor mantelzorgers, kinderopvang
als een nutsvoorziening. En vooral: verander je kijk op werk.
Want zorgen voor iemand is ook werk. Het is een werkvorm die
onmisbaar is, waar we steeds meer van nodig zullen hebben. Dus
dat moeten we zo goed mogelijk regelen. En niet alleen omdat de
zorg voor iemand een last is. Het is ook een lust. Als je mensen
op hun sterfbed vraagt waar ze het meest spijt van hadden, is
hun antwoord nooit dat ze niet meer hebben bijgedragen tot het
'Ik werk al (ik krijg er alleen niet voor betaald)' werd
uitgegeven door De Correspondent, kost 15 euro en is te
koop in de meeste boekhandels, via webwinkels en op kiosk.
decorrespondent.nl.
WIN! Raak mag drie exemplaren weggeven.
Mail voor 3 juli je naam, adres en lidnummer
naar wedstrijden@kwb.be en maak kans!
Kwb-zomerzoektochten
Ontdek per fiets of te voet je eigen
of een andere buurt op een nieuwe manier!
www.zomerzoektochten.be

FAQ
vragen aan
Wim Helsen
cabaretier, tekstschrijver, acteur
Tekst: Peter Thoelen
1
Hoe ben je in het cabaret gerold, na je studies
Germaanse filologie en zeer uiteenlopende
beroepen?
Ik heb op mijn 32ste, nadat ik al veel verschillende jobs had uitgeoefend,
in café Bal Infernal in Gent voor het eerst solo op een podium
gestaan. Dat maakte diepe indruk op mij. Daarna ben ik begonnen,
er was geen twijfel, ik voelde: ‘dit is mijn pad’. Eigenlijk had ik dat
vermoeden al toen ik 14 jaar oud was, maar pas rond mijn 32ste had
ik genoeg vertrouwen.
© Johan Jacobs
2
3
4
Met wie zou je nog wel eens een lang gesprek willen
hebben, en over welk thema zou dat dat zijn?
Met bijna iedereen die ik tegenkom en zie, ook met kleine kinderen
of heel oude mensen. Er zou geen thema zijn, ik ben voornamelijk op
zoek naar contact in een ontmoeting, meer dan naar een uitwisseling
van ideeën. Om contact te hebben helpt het vaak om vragen te stellen.
Liefst concrete, preciese vragen. Waarover het gaat, hangt af van het
moment en de persoon.
Welke boeken lees je?
Op dit moment: ‘De wereld is niet stuk te krijgen’ van Maxim Osipov,
een Russische schrijver van nu. Dat boek nodigt uit om mij voor te
stellen hoe ik een bestaan in Rusland op dit moment zou beleven. In
weerwil van wat wij soms gaan denken, zijn Russen mensen zoals
wij, die overleven in heel pijnlijke, beperkende en absurde omstandigheden.
Osipov maakt dat op een spannende, ontroerende en grappige
manier allemaal heel voelbaar.
Indien de oorlog in Oekraïne uitbreidt tot hier: vlucht
je, blijf je en hou je je gedeisd of ga je in verzet?
Ik geloof niet dat Russen geïnteresseerd zijn in België in de zin dat ze
hun grondgebied tot hier willen uitbreiden. Ik denk dat er niemand is
die dat gelooft. Wat ze wel doen, al jarenlang: overal ter wereld politici
met een antidemocratische agenda steunen, die vooral uit zijn op
conflict en macht. Dat hebben ze bijvoorbeeld gedaan met Trump en
met Marine Le Pen. Ik denk dat wij vooral waakzaam moeten zijn voor
dat soort figuren bij ons en de desinformatie die ze verspreiden, soms
met de hulp van Russische instanties, eerder dan dat we ons afvragen
hoe we ons teweer zullen stellen tegen Russische soldaten bij ons op
straat.
Wie is Wim Helsen?
Wim Helsen (Antwerpen, 1968) is cabaretier, auteur,
acteur en televisiepresentator. Hij behaalde aan de
Universiteit van Antwerpen zijn licentiaatsdiploma
in de Germaanse Filologie. Tot in 2002 was hij
vooral leraar Nederlands voor anderstaligen, maar
ook sociaal werker, bank bediende, bandwerker,
cafébaas, Tupperware-verkoper, bouwvakker,
redactielid bij Radio 1 en gids bij een tentoonstelling
over hedendaagse kunst. Hij begon in 1998
met cabaret, toen hij samen met Randall Casaer het
duo Vrolijk België vormde. Ze wonnen daarmee
meteen de Humorologie- wedstrijd. In 2001 begon
Wim Helsen solo en veroverde Vlaanderen en
Nederland met opeenvolgende zaalshows. Hij werd
meermaals genomineerd voor prijzen en bekroond.
Hij maakte en presenteerde intussen ook
verscheidene tv-programma’s en schreef voor
theater.
38