Volg de gids(en) naar het Land van Neerpede

volg de gids(en) naar
het land van Neerpede
1

Het Land van Neerpede staat bekend als bucolisch landschap van kouters en
beekvalleien, als laatste groter stukje ruraal Brussel. Waar boeren boeren, schapen
grazen, wilde orchideeën groeien, wandelaars flaneren, sportievelingen de benen
strekken, mensen wonen en herstellen.
De tijd is rijp om het Land van Neerpede en haar waarden niet enkel te vieren, maar ze
ook te versterken. want net om haar landelijke kwaliteiten staat het gebied onder
gigantische druk. daar is het stedelijk gericht instrumentarium ontoereikend.
daarom slaan voor de komende twee jaar een nieuw pad in!
2

Met ons voorlopig
blazoen op zak,
verkennen we of we
samen een sterke
gebiedscoalitie kunnen
monteren die haar
‘Land van Neerpede’
vertegenwoordigt,
beschermt en
ontwikkelt.
Als eerste stap gingen
we twee keer op
wandel, niet met één
gids maar met wel
negenenTWINTIG lokale
gidsen. Alle gidsen
deelden hun verhaal
en drukten uit wat een
gebiedscoalitie voor hen
zou kunnen betekenen.
Deze fotoroman bundelt
en structuureert wat er
aan bod kwam.
Het ‘Land van Neerpede’, wat bedoelen we daarmee? Het is de voorlopige
naam die we geven aan het hoofdzakelijk landelijk gebied rond de
drie beekvalleien in het zuid-westen van het BRussels hoofdstedelijk
gewest. ook al durven we wel over de grens te piepen!
de vallei van de broekbeek ...
Neerpe debeek
de vallei van de neerpede ...
en de vallei van de vogelenzang!
wie waren de gidsen, vraagt u?
3

les guides de ces promenades
Gabriele coördineert de testvelden voor
landbouw van Graines de Paysans, gestart in
2016 in het kader van BoerenBruxselPaysans.
Graines De Paysans biedt startende tuinders
en theemakers een veilige omgeving om hun
activiteit uit te testen.
Johan et Renaud werken voor de Vlaamse
Landmaatschappij, op de dienst landinrichting.
in 2019 kocht de vlm 7,5 hectare
landbouwgrond langs de vogelenzangbeek
en organiseerde een oproep naar landbouwers
om korte keten in de vlaamse rand
meer kansen te geven.
Daniel is een kenner van de omgeving en
geschiedenis van de Neerpedebeek. Hij deelt
zijn passie voor paarden via paardrijschool
Amazone, die hij samen met Dominique uitbaat.
In 2026 zal Amazone 50 jaar bestaan!
Koen & Christine zijn de drijvende krachten
achter het Groen en Blauw Huis vzw, een
organisatie en letterlijk ook een huis voor
activiteiten rond duurzame voeding, landbouw
en diversiteit. Het Groen en Blauw
Huis, opgericht door de gemeente Anderlecht
wil zo het landelijke karakter van
Neerpede beschermen en ontwikkelen.
David van ‘Les Moutons Bruxellois’ is een
stedelijke schapenherder en produceert
Brussels schapenvlees- en wol. Onder
de leuze “Meer schapen, minder beton”
beweegt hij door de stad, onder andere
langs de Vogelenzangbeek, op een weide
aan de voet van het Erasmusziekenhuis.
Guillaume coördineert het biologisch
tuinderijproject in de sociale economie,
Biotiful, gedragen door de ‘Mission Locale
pour l’Emploi’ van Sint-Gillis. Samen met de
studenten kweekt hij biologische groenten
en fruiten op de site van Graines de Paysans
en op de Mijlenmeers site.
Suzanne is psychosomatisch kinesitherapeut
aan het Erasmusziekenhuis. In het
kader van de inrichting van het Vogelenzangpark
en in samenwerking met Leefmilieu
Brussel, ontwikkelde ze voor haar
patiënten een Meditatief Parcours, als tool
om stress en emoties te beheren en voor
welzijn en persoonlijke ontwikkeling. Er
hoort een gratis audiogids bij!
steven en johan werken bij de Vlaamse
Landmaatschappij op de dienst Landinrichting.
In 2019 kocht de VLM 7,5 hectare landbouwgrond
langs de Vogelenzangbeek en
organiseerde een oproep naar landbouwers
om korte keten in de Vlaamse Rand
meer kansen te geven.
Martin & Emilie werken voor Leefmilieu
Brussel. Martin werkt op de wateropgave
over het hele Gewest. Emilie werkt aan
lokale projecten waarbij ze de openbare
ruimte en thematische samenwerkingen in
de Vogelenzang-vallei aan elkaar koppelt.
er wordt hard gewerkt aan grondbeheer
en beleid om het groenblauwe netwerk te
versterken in samenwerking met de vele
betrokken spelers.
Bernadette & Jean-POL zijn actieve leden
van de CCN Vogelenzang CBN, de burgerbeweging
en de vzw die zich inzet voor de
bescherming en ecologische ontwikkeling
van de vallei van de Vogelenzangbeek.
Jorg werkt bij de dienst ruimtelijke planning
van de Provincie Vlaams-Brabant en
samen met het Regionaal Landschap Pajottenland
& Zennevallei bereidt hij momenteel
de kandidatuur voor om het Pajottenland
te laten erkennen als Landschapspark.
Marie-Hélène, Christophe & Sandra maken
deel uit van de Dienst Duurzame Ontwikkeling
van de gemeente Anderlecht. De
gemeente streeft naar het behoud van
het landelijke karakter van Neerpede en
zijn biodiversiteit. Als eigenaar van veel
grond in Neerpede en Vogelzang steunt
de gemeente de ontwikkeling van ecologische
en voedzame landbouwactiviteiten.
4

Sinds 2021 verenigen vzw’s DoucheFLUX,
Happy Farm, le Champ du Chaudron en les
Gastrosophes de krachten om de Ketelboerderij
uit te baten als voedselhub voor
stedelijke voedselsoevereniteit. Clara,
coördinator van de structuur, vertelt over
de toekomstplannen na de werffase.
Michel is een wandelende encyclopedie wat
betreft biodiversiteit in de vallei van de Neerpedebeek.
Hij geeft graag gegidste natuurwandelingen
(bij ‘Cercles des Naturalistes de
Belgique’) waar hij de aandacht vestigt op de
natuur langs de Anderlechtse wandelpaden.
Koen neemt de Neerpedehoeve heymans over
van zijn ouders. Het is de laatste melkveehouderij
van Brussel. Men kan er verse
rauwe melk, eieren, aardappelen, honing
en roomijs kopen. De koeien zie je grazen
langs de Neerpedebeek.
Antoine werkt bij Terre-en-Vue, een beweging
die landbouwers en publieke actoren
ondersteunt om gemakkelijker toegang
te vinden tot grond voor agroecologische
landbouw. Terre-en-Vue was partner
binnen het project BoerenBruxselPaysans
en begeleidt Citdydev bij de ontwikkeling
van een stadslandbouwstrategie.
Daniel is vrijwilliger bij Natagora. Zij beheren
het natuurreservaat La Roselière dat
zich in het hart van een moerasgebied bevindt
in de vallei van de Neerpedebeek. Het
is een gewaardeerde hotspot voor Brusselse
natuurliefhebbers: je kan er steenuilen,
alpenwatersalamanders, bruine kikkers
en nog heel wat andere soorten vinden!
Charlotte & Hilde cultiveren samen de
CSA-boerderij Perkuus in Sint-Pieters-
Leeuw. Ze baten er een agro-ecologisch
bedrijf uit op velden die eigendom zijn van
de Vlaamse Landmaatschappij.
Bernardo maakt deel uit van de ruimtelijke
praktijk MAMA. Ze begeleiden een groep
van bewoners die potentieel zien in de
renovatie van de Mijlenmeers boerderij tot
een gedeelde plek voor nieuwe dynamieken
op sociaal, cultureel en landbouwvlak.
Catherine Fierens werkt voor Leefmilieu
Brussel. De afgelopen 6 jaar
coördineerde zij het EFRO-project
BoerenBruxselPaysans. Ze zet het werk
nu voort als aanspreekpunt voor het
gebied rond Neerpede.
Lene, Bram & Laure van Architecture
Workroom Brussels vzw en Léna van
Rucola vzw waren er ook bij, maar
niet als gidsen! Zij werken samen met
Catherine om de verkenning van de komende
twee jaar te ondersteunen...
... en ook Bob Van Mol was er bij om
de fantastische foto’s te trekken!
Deze twee wandelingen zijn
de eerste stap in een open
verkenning. Dat betekent dat alle
suggesties en engagementen,
groot of klein, welkom zijn.
Als er nog vragen zijn, of blijk
van interesse in dit traject, neem
dan gerust contact op!
payslandneerpede@gmail.com
5

Tussen drie beken en valleien, tussen weides en beton, tussen
tradities en vernieuwing, buiten de ring van Brussel, uitloper
van het pajottenland en tóch in het Brussels Gewest ...
... daar wandelden de Gidsen door “het land van Neerpede”.
Het werden twee regenachtige dagen met uitgebreide
verhalen, van toen en nu, en dromen van morgen.
6

alle deelnemers waren
gids zowel mensen
die al jaren in het
land van Neerpede zijn
gevestigd als nieuwere
actoren in het gebied:
Bewoners, landbouwers,
ondernemers,
burgerorganisaties,
medewerkers van de
gemeente, beleidsmakers
die werken op water en
mensen uit de zorgsector.
de eerste wandeling vond plaats rond de
vogelenzangbeek op donderdag 20 april 2023.
van gids tot gids werd informatie uitgewisseld!
genoteerd!
natuur-lijk
en natuurlijk: gewandeld!
7

op zaterdag 22 april kwam een tweede groep
gidsen samen, deze keer rond de neerpedebeek.
met een gids in de hand!
Langs De Neerpedebeek
beide wandelingen brachten ons
langs huizen en landbouwvelden...
... voetbalvelden... ... en golfterreinen...
... met in de verte, enkele hoge torens...
... door de valleien...
8

... onder hoogspanningslijnen...
langs de manege...
door natuurreservaten...
en schuilend voor de regen in de stal en in de serre!
verkennend bewandelden we het pad naar een coalitie voor het
“land van neerpede”. Er was wederzijdse herkenning van gedeelde
uitdagingen en de formulering van kansen voor de toekomst.
Volgende pagina’s gidsen u doorheen de twee wandelingen,
waar we voorzichtjes beginnen tekenen aan de fundamenten
van een coalitie voor het “land van neerpede”. herbeleef!
9

1
kwaliteiten erkennen,
beschermen en ontwikkelen
tijdens de wandelingen hadden we het over de bekende en minder
bekende kwaliteiten van het laatste groot ruraal gebied in brussel.
Als je Vanaf de koevijverstraat
naar het noorden kijkt, heb je een
prachtig zicht op de vallei.
we hadden het onder andere over de
visuele kwaliteit van het landschap...
10

Hier op de manege komen mensen
om 7u ‘s ochtends, voor ze gaan
werken in het ziekenhuis bijvoorbeeld.
Ze hebben nood aan een
groene lOng voor ze zich kunnen
inzetten voor een erg drukke
werkdag. Je ziet ze dan helemaal
uitgerust terug vertrekken.
... over de ademruimte dat het gebied van de drie
beekvalleien biedt aan een diversiteit aan actoren...
we willen graag dat de ketelboerderij
en omgeving een
plek van herstel wordt voor
mensen die een stuk zijn gebroken
door de stad.
We vertrekken van het
principe dat iedereen het
recht heeft om te genieten
van de rust die hiEr heerst.
het sportcomplex maar ook het
volledige gebied trekt wandelaars,
joggers en fietsers aan
van ver buiten anderlecht.
11

... en over fauna...
komen er hier
veel vogels?
vooral mussen en
duiven, maar er komen
ook gierzwaluwen!
ik ben blij om vandaag niet enkel
jullie, maar ook de eerste
zwaluwen te verwelkomen!
we zouden ook meer het
pedagogisch belang van dit
landbouwgebied moeten
erkennen, zodat kinderen uit
de stad zien dat melk niet
uit een doos komt.
... en flora!
dit is een soort
van oervorm van
de raap, komt ook
zeer weinig voor!
Ik heb 750 exemplaren van orchideeën geïdentificeerd
op 43 verschillende plaatsen.
waarvan de ‘Bokkenorchis’ een zeer zeldzame
orchidiee, het enige exemplaar is dat in
de brusselse regio is geregistreerd is.
het zou goed zijn als er
naturalisten mee in de
coalitie zitten, die weten
waar welke planten zijn
en hoe ze te beschermen.
in het natuurreservaat van de vogelenzang zie je ook
heel wat water. We moeten in het licht van de klimaatcrisis
ruimtes maken waar rivieren kunnen overstromen
en van onze valleien terug sponzen maken.
12

... en over de fascinerende geschiedenis van het gebied!
bruegel had vanaf de hoogstraat
zicht op neerpede, hij
vertrok vanuit de stad en volgde
de neerpedebeek naar het pajottenland.
hij schilderde de boerkozen
met de kerk van Sint-Anna-pede
op de achtergrond. Hij
verbeeldt het landschap In één
beweging: van de stad naar het
platteland, en omgekeerd. op
sommige plekken is het beeld
nog erg herkenbaar.
we hadden het over activiteiten van vroeger...
© vlag boerengilde Pieter Bruegel de Oude, ‘Zomer,’ gravure uit 1568 © PhotoNews
... de oude en nieuwe boerkozen
We zouden de historische activiteiten
in het gebied, zoals de verhalen van
de boerkozen, moeten documenteren.
misschien samen met academici?
13

tientallen hectaren zijn in
Neerpede afgevlakt voor
constructies wat maakt
dat er heel wat kalksteen
(Eolisch Leem) is. Heel wat
vruchtbare grond is uitgegraven
wat zorgde voor
een voedingsarme bodem.
Op dit soort bodems verschijnen
heel kalkspeficieke
vegetaties, waarvan een van
de emblematische planten de
orchidee ‘Ophrys apifera’ is.
... En de sporen die ze achterlieten.
De Yeti-heuvel is een kunstmatige verheffing in
de alluviale vallei van de Neerpedebeek, gebouwd
op het moment van de aanleg van de ring en het
graven van de vijvers. zo vinden we In de grond
sporen van de vroegere baksteenproductie.
Het zou interessant zijn om
een gedetailleerde bodemkaart
van Neerpede te maken.
14

tegelijk staan heel wat van die kwaliteiten onder druk...
mensen kruipen op de heuvel,
wat de bodem beschadigt.
er is vooral veel concurrentie
tussen de landbouw, recreatie,
wonen, de tuinbouw, ... en dat allemaal
op die kleine oppervlakte.
15

... door ogenschijnlijk
tegenstrijdige belangen ...
Natuurgebieden zijn geen paradepaardje
voor Brussel. Er is veel
concurrentie bij het gebruik van
grond. Er staat dus veel op het
spel om samen te werken. Landbouwgrond
aan Vlaamse zijde
wordt omgezet in ‘Good Food’
grond. Terre-en-Vue zoekt ook
grond voor boeren. Maar ik heb het
gevoel dat niemand grond zoekt
voor de verdere ontwikkeling van
natuurgebieden.
mensen denken soms
dat neerpede eEn
park is en dat alles
hier kan of mag.
... en conflicten in het verwachte
gebruik van de ruimte.
wanneer mensen hun honden laten loslopen
in de weide, en die doen hun behoefte, kan
dat bij onze koeien leiden tot ziektes of
vroegtijdig afwerpen van de kalfjes.
neerpede kan niet de vuilbak van de
stad worden. we hebben veeL last
van sluikstorters en joggers die
hun drinkbus weggooien, etc.
zeker voor onze markt is het belangrijk
om voldoende passage te hebben.
Maar er moet vooral ook respectvol
omgegaan worden met de omgeving.
de buurt heeft te kampen met veel
verloedering en vandalisme.
16

wij zijn op zich wel vragende
partij om wandelpaden langs het
veld te hebben. Maar ze moeten
worden gerespecteerd. Nu ontstaan
er olifantenpaden, wat ook
niet goed is voor de bodem.
neerpede mag geen kunstmatig
park worden. Dat zou ook veel te
veel geld kosten om te onderhouden.
Het onderhoud gebeurt
vandaag via de natuurlijke gang
van zaken, door middel van de lokale
functies: landbouw, huisvesting,
enzovoort. de kwaliteit van
Neerpede schuilt in mensenwerk!
conclusie: dit is geen STADSpark, maar
een functionerend, ruraal landschap.
17

alle wandelaars zijn het eens: er moeten spelregels komen over het gebruik van de
ruimte. Voor zowel bewoners als bezoekers.
het voorgestelde mobiliteitsplan
is heel goed voor mensen buiten
neerpede. om te bewegen binnen
neerpede is het veel moeilijker!
we zien naast bebouwing ook veel
plastieken zeilen, serres en extra
tuinhuizen. we zouden ook afspraken
moeten maken in verband met het beschermen
van de visuele kwaliteit van
het gebied, die gelden voor iedereen.
Het zou fijn zijn mochten er
Duidelijke AFSPRAKEN ZIJN zodat
ruiters, fietsers, joggers,
wandelaars harmonieuzer naast
elkaar kunnen bewegen. IN HET
HALLERBOS BIJVOORBEELD IS
DAT GOED GEORGANISEERD.
ook de sporters zijn
vragende partij om
duidelijke looproutes
te voorzien met een
goede signalisatie.
18

op dit moment heb ik geen idee:
mogen wij hier wel een barbecue
organiseren? Hoe kunnen we publiek
hier ontvangen met respect voor de
omringende natuur?
moeten we samen een
charter opmaken met
gebruiksvoorwaarden?
Eigenlijk moet neerpede een
apart statuut krijgen om de
open ruimte te beschermen.
Met neerpede blijft! zijn we ons
er altijd bewust van geweest dat
een beschermingsstatuut enkel kan
worden geraliseerd door te steunen
op de betekenis van neerpede voor
mensen buiten het grondgebied.
parallel met de verkenning naar een
coalitie voor het gebied, zijn we aan
de slag met juristen om te testen
hoe we de open ruimte in het gebied
juridisch zouden kunnen beschermen.
19

EN bescherming is nodig, want de grondprijs in en rond de stad blijft enorm stijgen.
Voor nieuwe initiatieven zijn de gronden onbetaalbaar. maar er broeit vanalles!
boerenbruxselpaysans was een
van de eerste projecten die gratis
testvelden ter beschikking
stelde aan startende boeren.
Rond de Vogelzangbeek zijn we al volop bezig
met grondbeleid en -beheer om groenblauwe
verbindingen te herstellen met heel wat spelers.
via de samenwerking met
de vlaamse landmaatschappij
(VLM) konden wij
als nieuwe landbouwers
aan de vlaamse kant van de
vogelenzangbeek op een
vergelijkbare manier ook
toegang krijgen tot waardevolle
landbouwgrond.
als gemeente konden we publieke
gronden aanbieden aan deze nieuwe
starters. het is eigenlijk een bedrijfsincubator
zoals je die ook in
andere sectoren ziet.
De aankoop van die gronden
bood voor de vlaamse landmaatschappij
de mogelijkheid
om de verbinding te maken
tussen de groene wandeling
aan Brusselse kant en het
wandelknopennetwerk langs
Vlaamse kant.
door de nabijheid van de
stad was Het evident om
de grond in te zetten voor
een korte keten initiatief.
voor de gronden waar
biotiful actief op is, is
het grondeigenaarschap
totaal versnipperd.
Het perceel waar we nu op staan
is in eigendom van citydev.
Het perceel aan de testvelden
is van de gemeente Anderlecht.
en Er is een perceel naast de
deur waar we graag bomen zouden
planten, dat eigendom is van
brussel economie en werkgelegenheid
en beheerd wordt door
leefmilieu brussel.
Op elk van die kunnen we dan wel
korte keten initiatieven opzetten,
maar de enige juridische oplossing
is vandaag een precaire
bezettingsoverEenkomst.
20

ook wij boeren hier op
dit moment via jaarcontracten,
wat onze
ontwikkeling remt. het
maakt investeren in
meerjarige gewassen,
hagen en boomgaarden
heel risicovol.
de vlm is ook maar een
tijdelijke eigenaar die
op termijn een overnemer
zoekt. de gemeente
sint-pieters-leeuw is
een essentiële partner.
ook aan brusselse kant is
essentieel dat we stabiele
langetermijncontracten
kunnen hebbenom de druk
op de gronden tegen te
gaan.
zoals jullie zien: om toegang
tot grond in Brussel te verkrijgen
heb je een master in geostrategische
engineering nodig!
eigenaars verkopen
vandaag gewoon aan de
hoogste bieder omdat
ze van niet beter weten.
we missen een systeem
van ‘landbewaking’ die de
inventaris van de grondsituatie
maakt op het
moment van overdracht.
als we samenwerken
kunnen we een mooier
alternatief aanbieden.
je hebt iemand nodig
die kan onderhandelen
met diverse grootgrondbezitters.
Iets hogerop ligt bijvoorbeeld nog
een rietveld op een terrein van het
OCMW. door de spontane vegetatie
bestaat het risico dat het rietveld
helemaal uitdroogt.
ja, iemand die eigenaren met
‘slapende’ grond’ matcht met
zoekende landbouwers. Daarom
was terre-en-vue ook
een cruciale partner binnen
boerenbruxselpaysans.
21

2
plekken en projecten
versterken via samenwerking
Voor dit gebied werden ooit grootse plannen gesmeed. Het scheelde niet veel of
de Olympische Spelen vonden plaats in Neerpede. Er was een gigantisch plan om een
groot recreatief domein aan te leggen, met overal speelterreinen. tabula rasa, over de
woningen en landbouwpercelen heen.
de woningen die rood zijn
aangeduid op deze kaart
kregen een onteigeningsbrief.
Iedereen dus.
de gemeente maakte
het ons ook echt moeilijk,
door te stoppen
met wegen te onderhouden
of afval niet
meer op te halen.
heel wat mensen zijn
toen vertrokken.
Samen met mijn vrouw waren
we bezig aan de renovatie
van onze hoeve in de
Kiekenstraat. onze buren
stonden met grote ogen te
kijken. Ze vroegen: waarom
zijn jullie aan het renoveren,
als hier geen toekomst
is voor jullie kinderen?
dankzij ‘neerpede blijft’ is dit plan
nooit tot uitvoering gekomen.
wij wilden blijven. Met een
aantal ‘blijvers’ hebben we
opgeroepen om actie te
voeren, en zo is burgerorganisatie
‘Neerpede Blijft’
ontstaan.
22

helaas is door de jaren heen veel open ruimte sluipenderwijs ingenomen.
een groot deel door omstreden wooncomplex ‘erasmus gardens’.
Dit multisportcomplex is
de laatste grote infrastructuurontwikkeling
in
het gebied.
Hierna zijn er naar mijn
weten geen verdere ontwikkelingen
voorzien.
hier en daar staan nog een aantal prachtige hoeves. Sommige daarvan
staan in de stellingen, zoals de ketelboerderij van leefmilieu brussel.
23

van de ketelboerderij willen we
echt een toegangspoort tot
de landbouwwereld maken. De
renovatie kadert binnen Boeren-
BruxselPaysans en omvat onder
andere infrastructuur voor verwerking
EN een polyvalente zaaL.
vandaag blazen publieke actoren nieuw leven in
deze hoeves, met elk een specifieke rol en functie.
het groen en blauw huis
heeft de ambitie om een
open plek te zijn waar
iedereen die iets positiefs
voor het gebied
wil realiseren, terecht
kan. De renovatie werd
mogelijk gemaakt door
subsidies ontvangen via
het Feder BBP project.
we doen aan publiekswerking rond
biodiversiteit, duurzame voeding en
stadslandbouw. HOEWEL het groenblauwhuis
aan de neerpedebeek ligt,
willen we onze werking richten op
het ruimer gebied, ook over de sporen
tot aan de vogelengzangbeek.
24

Er is ook de renovatie van het
kattekasteel in het kader van
BoerenBruxseLpaysans. We hebben
recent een coNventie opgezet
tussen début des haricots
en CCN Vogelezang CBN en de
gemeente anderlecht voor het
gedeeld gebruik ervan.
Zo kan het als infrastructuur
dienen zowel voor de
omliggende Landbouwactiviteit
en voor het natuurbeheer
van de vallei.
© renovatie foto landinzicht
Hier aan de Mijlenmeers is
het idee om de schuur te
renoveren en gedeelde technische
infrastructuur ter
beschikking te stellen voor
landbouwers in de directe
omgeving.
met een groep bewoners
sprak de mijlenemeers ons
als plek erg aan. we hebben
met de eigenaar citydev
afgesproken om de plek in
tijdelijk gebruik te nemen, en
willen meeschrijven aan het
toekomstverhaal van de plek.
25

het zijn plekken die moeten aanzetten tot kansrijke samenwerkingen.
zo werden er tijdens de wandeling heel wat ideeën voor samenwerking benoemd...
... op niveau van aankoop...
met Perkuus kopen we vandaag
al onze zaailingen samen aan
met onze buren hier in sint-pieters-leeuw.
Je zou je ook kunnen
inbeelden dat we met z’n
allen hier een grotere gezamenlijke
aankoop doen. Dat zou
iets kunnen zijn dat de nieuwe
coalitie kan coördineren.
26

... maar ook afzet ...
het is toch ook stom dat nu
iedereen apart busjes stuurt
naar het centrum om producten
te leveren aan vaak dezelfde
winkels en restaurants.
Wij hebben recent een automaat
voor thuisverkoop
geïnstalleerd. gedeelde
Promotie van de gebiedsproducten
zou super zijn.
Ik ben ook steeds op zoek
naar mogelijkheden om de wol
van mijn schapen te verkopen.
die nieuwe coalitie zou
kunnen helpen om mee
nieuwe afzetmogelijkheden
te vinden, maar ook
om beter de productie
op elkaar af te stemmen.
nu hebben we vaak
hetzelfde aanbod op
hetzelfde moment.
27

... en het sluiten van kringlopen ...
kunnen we samenwerken met de ccn
vogelenzang CBN om de schapen in
het natuurgebied te laten grazen?
ik zou graag mijn schapen mee inschakelen
in een gesloten kringloop, waarbij de mest
kan gebruikt worden in andermans bedrijf.
maar daarvoor is logistieke ondersteuning
en samenwerking nodig.
we zouden kunnen nadenken over het
lokaal hergebruiken van sedimenten en
modders die vrijkomen bij het onderhoud
van de waterlopen .
Met Leefmilieu Brussel experimenteren we op
dit moment met 'voederbomen', waarvan het
bladafval eetbaar is voor onze koeien. Dat
zorgt voor een belangrijke aanvulling van
hun grasdieet. Die bomen werken zo als een
automatisch voedersysteem.
Bovendien vormen ze een biotoop voor
vogels of knaagdieren en verstevigen de
oevers van de beken. Een win-win dus.
Met manege amazone is het onze ambitie
om zo zelfvoorzienend mogelijk te zijn,
en dat lukt bijna helemaal. Zo Produceren
we zelf het voer voor de paarden. aan
vert d’Iris leveren we de paardenmest in
ruil voor groentenpakketten.
28

... en het delen van een netwerk!
Dit gebied heeft echt een grote
aantrekkingskracht. Met een groep
bewoners hebben we de Mijlemeershoeve
herontdekt. We willen mee
onze schouders zetten onder een
kwalitatieve transformatie van de
hoeve, met respect voor de natuur.
wij werken met het principe
van cOmmunity supported
agriculture (CSA) en met
zelfoogst. onze 200 leden
komen dus zelf hun oogst
plukken en helpen graag ook
even mee op het veld.
Voor onze patiënten die lijden aan
angststoornissen, depressie en psychosomatische
stoornissen hebben we
samen met ‘Leefmilieu Brussel’ een meditatief
parcours ontwikkeld. hier rond
de vogelenzang.
In het ideale geval zouden
we graag lokale mensen,
jong en minder jong, opleiden
tot gidsen van het
Meditatiepad en ervoor
betaald worden.
ik werk ook vaak met vrijwillIgers
voor mijn schapen.
als ik dit allemaal
hoor: zouden we de vrijwiliggers
van de verschillende
initiatieven kunnen groeperen
in één netwerk?
29

3
spreken vanuit één gedeelde
visie, als één stem
We zijn rond, we komen even tot adem en kijken nog
eens terug. we hebben veel kansen benoemd, maar
waarom gebeurt het allemaal nog niet vanzelf? We
beseffen dat al het vorige pas écht mogelijk is als we
ook werken aan één gedeelde visie, als één stem.
Zo hadden we het over de nood aan
gezamenlijke vertegenwoordigInG...
30

... om meer collectiEf gewicht te kunnen
leggen in processen van veranderiNG.
ik begrijp dat er een woonnood is in
Brussel en dat daar ruimte voor nodig
is. Maar ‘erasmus gardens’ ligt
pal in landbouwgebied, dwars op de
groene gordel. Het is niet meer dan
een “slaapzaal” voor de mensen die
in het ziekenhuis studeren of werken.
vaak komen wij met de ccn vogelenzang
CBN vrij laat in een proces, op
het moment dat er een openbaar onderzoek
komt. maar dan kan je enkel
nog tégen een project richten en niet
meedenken hoe een project anders
tot stand had kunnen komen.
de hoop is voor mij dat we door
een gezamenlijke representatie
met meer actoren samen vanuit
verschillende hoeken wél vroeger
in het proces zouden komen.
we moeten rekening houden met
het feit dat er heel wat verschillende
actoren zijn – soms
ook binnen één structuur – die
verschillende dingen te zeggen
hebben over een project. daarom
is het noodzakelijk dat die nieuwe
stem voldoende mandaat heeft.
31

daarvoor is verbinding over de
verschillende domeinen en thema’s
heen belangrijk én noodzakelijk.
er staan nogal wat zaken op het spel
op deze plek. Daarom is het zeer interessant
dat de actoren die in het
gebied actief zijn, elkaar kunnen leren
kennen, samen kunnen praten en samen
projecten kunnen uitvoeren.
er is ook terug nood aan een
gemeenschap. vele nieuwe bewoners
komen niet naar de jaarlijkse
buurtbijeenkomsten. nochtans
krijgen ze allemaal een uitnodiging
in de bus, ...
de coalitie zou ook kunnen
helpen om meer te verbinden
met het maatschappelijk
en cultureel middenveld
in anderlecht.
ja, vroeger waren er ook
onderling meer samenkomsten
voor de sport-recreatie
in het gebied. maar dat wordt
niet meer georganiseerd.
vandaag komen we sterk in
concurrentie te staan bij
dezelfde subsidieaanvragen
en projectoproepen.
we zouden zelfs samen op
zoek kunnen gaan naar financiering
om initiatieven op
te zetten op het snijvlak
van landbouw en biodiversiteit
en tussen het Brusselse
en het Vlaamse Gewest.
deze coalitie zou projectleiders
kunnen begeleiden bij het opzetten
van duurzame projecten.
We zouden zelfs samen naar
financiering kunnen zoeken...
... om ook gezamenlijke
projecten op te zetten...
32

... die kaderen binnen een
sterke en gedeelde visie.
we hebben nood aan een gedeelde
langetermijnsvisie, met een
behoud van eenheid in het gebied.
Deze coalitie moet autonoom
kunnen functioneren ten opzichte
van politieke veranderingen,
zodat ze langetermijn doelstellingen
kan behartigen.
wordt vervolgd...
33

1
kwaliteiten erkennen,
beschermen en ontwikkelen
• beschermen en waarderen van
unieke rust, recreatiepotentieel,
productiewaarde, fauna en flora
• verschillende gebruikersgroepen
beter op elkaar afstemmen
• experimenten rond ‘toegang tot
grond’ verduurzamen op lange
termijn
2
plekken en projecten
versterken via samenwerking
• voor aankoop en afzet
• voor het sluiten van kringlopen
• en het delen van een netwerk
3
spreken vanuit één gedeelde
visie, als één stem
• gezamenlijke vertegenwoordiging,
en collectieve projecten opzetten
• verbinding op verschillende
domeinen en thema’s in één sterk
gedeelde langEtermijnsvisie
34

voel je je ook geroepen
als gids voor het
‘Land van neerpede’?
Deze twee wandelingen zijn
de eerste stap in een open
verkenning. Dat betekent
dat alle suggesties en
engagementen, groot of klein,
welkom zijn.
Als er nog vragen zijn, of blijk
van interesse in dit traject,
neem dan gerust contact op!
payslandneerpede@gmail.com
35

mei 2023
payslandneerpede@gmail.com