2024 02 18 Concord en Gaspard - Marc-André Hamelin

Toelichting
hymnes, een mis van Stephen Foster, Wagners
Bruiloftsmars uit Lohengrin, Debussy en
Beethovens Hammerklaviersonate komen
langs.
Na publicatie stond de Concord Sonata
bepaald niet meteen op ieders repertoire.
De eerste vijfentwintig jaar werd er door een
enkeling alleen eens een deel uit gespeeld,
tot de pianist John Kirkpatrick de moeite nam
er tien jaar op te studeren (!), de hele sonate
in 1938 in New Orleans in besloten kring te
spelen en er op 29 januari 1939 in Town Hall,
New York, de officiële première van te geven.
Het enthousiasme was toen enorm, een van
de delen moest worden herhaald en bij de
tweede uitvoering moest op vraag van het
publiek zelfs de hele sonate nogmaals worden
gespeeld.
Robert Schumann
Waldszenen
De feiten weerspreken het niet: Robert
Schumann was tegen het eind van zijn
leven instabiel. Hij had depressies, er was
een zelfmoordpoging, hij hoorde een engel
zingen en een opname in een gesticht was
noodzakelijk. Alsof het nog niet genoeg was,
beschouwen sommigen zijn late muziek
gemakshalve óók maar als vreemd. We
moeten de late Schumann maar liefst zo snel
mogelijk vergeten.
Een rare gedachte, beetje getikt zelfs.
Psychische verwarring brengt vaak grote
kunst voort. Wie nooit in de afgrond keek,
ziet niet hoe hoog de hemel is. Wie nooit
van ellende werd leeg gevreten, kent de
waarde van het geluk niet. Het moet gezegd:
de late Schumann heeft zichzelf niet altijd
meer in de hand, slaat soms op hol, de plank
mis, de hand haast aan zichzelf. Maar op
andere momenten is dit late werk misschien
nog beter dan het vroege. De Waldszenen
zijn uit diepe liefde geschapen muziek, uit
bewondering voor de pure schoonheid van de
natuur, rijp en onbevangen tegelijk. Schumann
lijkt ‘hernieuwd verbaasd’. De enthousiaste
natuurminnaar sprak zich vroeger ook al uit.
Als jongeman echter was hij slechts verrukt.
Nu, een stuk verder in zijn loopbaan, is bij die
verrukking verbazing gekomen, en ontroering
omdat hij weet hoe zeldzaam puur geluk is.
Dat leerde hem die blik in de koude afgrond
van de waanzin.
Alleen al over maat 1 van deel 1 (Eintritt) van
de Waldszenen kun je pagina’s vol schrijven.
Zo mooi als in de rechterhand het korte nootje
en de twee gebonden daarop de gevoelens
van de wandelaar die het bos betreedt
weergeven. Alsof hij één stapje doet en dan
weer verbaasd de pas inhoudt om het vele
moois om hem heen in zich op te nemen. De
linkerhand daarentegen wandelt lustig voort,
een stuwende cadans als om voortdurende
nieuwsgierigheid uit te drukken. Op dit
spanningsvlak van in verwondering verwijlen
en toch steeds door het nieuwe worden
aangetrokken, beweegt zich het hele deel; alle
negen delen goedbeschouwd. Maar binnen de
omraming van het tere Bes-majeur van Eintritt
en Abschied is het toch niet alles loof en groen
6