Ondernemers in beeld… NLstreets zoekt ... - De Pers

‘s Winters kruit het ijs in de Neva tegen de kades op. Rechts oude adelijke paleizen en herenhuizen uit de tijd van de tsaren. HOLLANDSE HOOGTE
burgse Vertellingen (1835) en speelden
met de tegenstelling tussen
schijn en werkelijkheid. Fameus is
de novelle De mantel, die volgens
Nabokov de uitspraak rechtvaardigde
dat Gogol de grootste Russische
kunstenaar aller tijden is. En inderdaad
wordt wel gezegd dat de hele
Russische literatuur voortkomt uit
dat ene verhaal over een kleine
ambtenaar wiens nieuwe mantel gestolen
wordt, zodat hij kou vat en
sterft.
Een andere beroemde Petersburgse
vertelling is De neus, waarin
een majoor bij ontwaken ontdekt
dat zijn neus ertussenuit is geknepen
– een barbier heeft de neus inmiddels
gevonden en probeert
ervan af te raken. En in Dagboek van
een krankzinnige waant een verliefde
inbreker zich de Koning van Spanje.
Alleen in Gogols St. Petersburg kan
zoveel gekte geloofwaardig bestaan.
De negentiende eeuw was een literaire
goudmijn voor de stad. Maar
tijden veranderen. De nadagen van
de tsaar dienden zich het eerst in St.
Petersburg aan, waar de intrigant
Raspoetin adellijke dames imponeerde
met een geslachtsorgaan dat
door Gogol verzonnen moet zijn.
St. Petersburg werd Petrograd, toen
De Boeken
Misdaad en straf
Fjodor Dostojewski
(uitg. L.J. Veen)
Less Than One
Joseph Brodsky
(uitg. Farrar,
Straus, Giroux)
FOTO: MALOU VAN BREEVOORT
Alexander
von Schmid
Alexander von Schmid (43)
schrijft regelmatig over ethische
onderwerpen in dagbladen.
Spioneren?
Mijn man heeft in het verleden
regelmatig affaires met andere
vrouwen gehad. Laatst zag ik in zijn
agenda staan dat hij een afspraak had
met ene Rita. Enige dagen later ging
mijn man naar zijn werk waarbij hij
vergat zijn e-mailaccount af te sluiten.
Voor mijn gemoedsrust besloot ik
eens zijn mailtjes door te lopen om te
zien of ik mailtjes van of naar Rita zou
tegenkomen. Die waren er inderdaad
communistisch Leningrad en andermaal
St. Petersburg. De grandeur
maakte plaats voor troosteloze rijen
voor dito winkelschappen, al vloeit
tegenwoordig weer het geld. Nieuwe
rijken drinken cocktails in clubs
waar met blote borsten wordt gepronkt,
de kids lopen rond in skate-
en R&B-outfi ts. Het doet weinig af
aan de hallucinerende kwaliteit van
de stad, die schrijvers is blijven inspireren.
Sterker, misschien voegen
de voortdurende veranderingen
zelfs een dimensie toe aan de ongrijpbaarheid
van St. Petersburg.
Dromerige verhalen
De symbolist Andrej Bjely opende
het bal van de twintigste eeuw met
de grotestadsroman Petersburg
(1913-1916), die – andermaal volgens
Nabokov – de vergelijking met
Joyce’s Ulysses kan doorstaan. De
Duitser Ingo Schultze haakte in 33
Augenblicke des Glücks (2000) aan
bij Gogol en diens tijdgenoten, met
dromerige verhalen. Nobelprijswinnaar
J.M. Coetzee wekt Dostojevski
tot leven in The Master of St-Petersburg
(1994), waarin de oude balling
in het geniep uit Duitsland terugkeert
na de mysterieuze dood van
zijn stiefzoon. Obsessief jaagt
Verzamelde
werken 1 & 2
Nikolaj Gogol
(uitg. Van Oorschot)
The Master of
St. Petersburg
J.M. Coetzee
(uitg. Vintage)
Dostojevski op de geest van de jongen.
Was het zelfmoord of moord?
Hield hij van zijn stiefvader of verachtte
hij hem?
De gekte van St-Petersburg
slokt je op: een
walvisbuik waaruit
geen ontsnappen mogelijk
is
De gekte van St. Petersburg – volgens
Dostojevski de meest ‘abstracte en
voorgekookte plek op aarde’ – slokt
je op: een walvisbuik waaruit geen
ontsnappen mogelijk is. Nobelprijswinnaar
Joseph Brodsky ontvluchtte
de stad, en zelfs het land, maar bleef
in geniale gedichten en essays bezig
met de plaats waar hij het dramatische
beleg van begin jaren veertig
meemaakte. Brodsky, de volledig ongestudeerde,
de ex-marinier en medewerker
van het lijkenhuis, kreeg in
St. Petersburg de rijkste leerschool.
Hoe rijk blijkt niet alleen uit zijn gedichten
– die garant stonden voor
zijn arrestatie in 1964, maar ook
voor de hoogste onderscheiding in
Een aantal van deze boeken is ook te verkrijgen via www.bruna.nl
33 Ogenblikken
van geluk
Ingo Schultze
(uitg. Van Gennep)
Verzameld werk
Aleksandr Poesjkin
(uitg. De Papieren
Tijger )
de letteren – maar vooral ook uit de
soms hartverscheurende, soms levenslustige
essays in Less Than One
(1986) en On Grief and Reason
(1997). Brodsky vertelt over de geur
in een stad vol dood, maar ook over
de jeugdcultuur in het St. Petersburg
van de Koude Oorlog. Aan radio’s
gekluisterd luisterden de jonge Petersburgers
naar Ella Fitzgerald en
Charlie Parker; in bioscoopzalen
zwijmelden ze weg bij Tarzan. ‘Die
fi lms deden meer aan de destalinisatie
dan welke speech van Chroesjtsjov
ook.’
Stem van de vrijheid
De toekomst van St. Petersburg zal
net zo stormachtig zijn als het verleden.
Zal de economische boom die
het bewind van Poetin bracht, gepaard
gaan met vergaande inperking
van vrijheden? Zal de stem van
de vrijheid weer gesmoord worden,
zoals in communistische dagen? Of
werkt Rusland zich verder op uit het
moeras en zal St. Petersburg andermaal
de grootse Europese stad zijn
die Peter de Grote voor ogen stond?
Voor de literatuur zal het uiteindelijk
weinig uitmaken. St. Petersburg
zal haar schrijvers blijven vangen in
een web van dromen. p
Petersburg
Andrej Bjely
(uitg. Indiana
University Press)
Gewetensvragen Wantrouwen
en de toon ervan was allesbehalve
neutraal. De mails eindigden met liefs,
kusjes en dat soort dingen. Ik heb
mijn man gevraagd wie die Rita
precies is, maar hij zei dat het alleen
maar een collega is die hij erg aardig
vindt. Toen ben ik hem gaan uitdagen
om meer informatie te geven, waarbij
ik wees op zijn vroegere affaires.
Uiteindelijk kregen we enorme ruzie,
mijn man begreep dat ik zijn mails
had gelezen en nu zeggen we al een
tijd niets meer tegen elkaar. Was het
fout van mij om zijn mails door te
lopen?
Anoniem
Antwoord
Een van de regels voor een goede relatie
is dat je elkaar niet moet bespioneren.
Het gevolg daarvan is
toenemend wantrouwen en verberggedrag.
Reken maar dat uw man zijn
mailaccount voortaan goed zal afsluiten
en alle sporen van en naar
Rita of een andere vrouw zal uitwissen.
Bovendien kun je informatie
verkeerd uitleggen en een ander ten
onrechte beschuldigen wat de relatie
nog verder verslechtert. Het is
veel beter voor uw relatie wanneer u
vanuit uw persoonlijke kracht en
waardigheid uw man tegemoet
treedt. Als er voldoende grond voor
verdenking is, vraagt u hem op de
man af of hij een relatie heeft. Ga
hem zeker niet bespioneren.
Alcohol
In het kerst/nieuwjaarspakket dat ik
dit jaar kreeg, zat een fl es wijn. Nu
heb ik ook enkele islamitische
collega’s die zich hierdoor beledigd
kunnen en vermoedelijk zullen voelen.
Is het wel ethisch van mijn werkgever
dat hij wijn in het pakket heeft
opgenomen? Moet ik hem niet vragen
dit volgend jaar achterwege te laten?
Anoniem
Antwoord
Het is onmogelijk voor een werkgever
om een kerstpakket zo samen te
stellen dat iedereen er 100% tevre-
den mee is. U heeft misschien collega’s
die suikerziekte hebben. Die
zullen vast niet blij zijn als ze heerlijke
chocolaatjes in het pakket ontdekken.
Of wat denkt u van een
ex-alcoholist die zijn huis alcoholvrij
moet houden om zichzelf te beschermen?
Wanneer hij zijn pakket
uitpakt, is daar ineens een verleidelijk
fonkelende rode wijn. Neen,
wanneer een werkgever rekening
houdt met al die verschillende mensen,
kan hij alleen nog maar toiletpapier
in het kerstpakket stoppen
en zelfs dan kan hij nog mensen
(met een stoma) beledigen. Zie het
kerstpakket als een gebaar van waardering
van de werkgever. Wees blij
als een deel ervan bruikbaar is. tacten.
Laat de gelovigen hun geloof. p
Worstelt u ook met ethische
kwesties? Mail ze naar
gewetensvragen@depers.nl
��������
��������������� Lezen
Filoscoop
12 jan. - 19 jan.
31
RAM Brutale mensen hebben
deze week weer eens de halve wereld.
Leg je erbij neer, Ram, maar
zorg er wel voor dat ze op hun eigen
helft blijven.
STIER Gorlegooi!? Hangebroek!?
Wegkwijnzeug!? Door een vermeende
misstap krijg je het zwaar te
verduren op de werkvloer. Laat ze
maar schelden, Stier. Beledigingen
zijn de argumenten van hen die
ongelijk hebben.
TWEELINGEN Het zekerste
middel om niet erg ongelukkig te
worden, is niet te verlangen erg
gelukkig te zijn, Tweelingen. Verdoof
je ziel en kies dit weekeinde voor
bank & buis. Of blijf lekker in bed
met een sappig Bouquetje.
KREEFT Je bent niet de enige
die denkt dat herinnering verdriet
brengt, Kreeft. Maar het tegendeel is
waar: verdriet komt met het vergeten.
Een onbevangen terugblik kan
je net zo min verwonden als een
bolletje wol of een wilde zoetwaterspons.
LEEUW Schuldgevoelens? Hou
op, schei uit Leeuw! Profi teer net als
elk verstandig mens van de winteropruiming.
Geld moet rollen, en
vooral ook vlug: dan stinkt het minder.
MAAGD Januari is bij uitstek de
maand om knopen door te hakken,
Maagd. Overwin dit weekeinde je
larmoyante besluiteloosheid. Wie
elke stap eindeloos overdenkt, staat
z’n leven lang op één been.
WEEGSCHAAL Je hebt dit
weekeinde de indruk dat werkelijk
niemand het met je eens is. Dat is
niet waar, Weegschaal, dat is niet
waar.
SCHORPIOEN Nu Cupido
zonder munitie zit, zul je zélf stappen
moeten ondernemen, Schorpioen.
Verlegen? Schrijf het onderwerp
van je lust en je verlangen een
brief. Een brief bloost niet.
BOOGSCHUTTER Wees
niet zo hardvochtig in dat geschil
met je verwanten, Boogschutter.
Familie duurt een mensenleven
lang. Zoveel bitterheid kun je toch
niet van jezelf verlangen?
DEBORAH VAN DER SCHAAF
STEENBOK Sommige zaken
zijn succesvolle mislukkingen, andere
zijn mislukte successen. Bepaal
waarvoor je wilt knokken als je
deze week je hakken (opnieuw) in
het zand zet.
WATERMAN Over het absurde
dieet van je partner of goede
kennis mag je je best vrolijk maken,
Waterman. Of liever nog: bescheuren.
Mensen die zich doodlachen,
leven immers langer.
VISSEN Een week bomvol zakelijke
successen, Vissen. Geniet ervan,
maar ga niet naast je schoenen
lopen. Besef dat er weinig van je
zou overblijven als je alles terug
moest geven wat je aan anderen te
danken hebt.
Welke grote en kleine denkers raadpleegden
deze week voor u de sterren?
Mail uw antwoord aan fi loscoop@
depers.nl en maak kans op een boekenbon
van 25 euro.