6. Financiers en Fondsenwerving 2009 - CBF
6. Financiers en Fondsenwerving 2009 - CBF
6. Financiers en Fondsenwerving 2009 - CBF
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Prins Claus Fonds<br />
Jaarverslag <strong>2009</strong>
Prins Claus Fonds<br />
voor Cultuur <strong>en</strong><br />
Ontwikkeling<br />
Jaarverslag<br />
<strong>2009</strong><br />
1 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Werk van <strong>2009</strong> Prins Claus Laureaat Jivya Soma Mashe(India). Zonder titel. Acryl met koei<strong>en</strong>poep op canvas, 100x125cm
Inhoud<br />
1. Bericht van het Bestuur<br />
2. Bericht van de Directie<br />
3. Doelstelling, visie <strong>en</strong> strategie<br />
3.1 Doelstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgangspunt<strong>en</strong><br />
3.2 Visie, strategie <strong>en</strong> toekomstvisie<br />
3.3 De Praktijk: Programma’s van het Prins Claus Fonds<br />
3.4 Evaluatie<br />
3.5 Uitdaging<strong>en</strong> <strong>en</strong> risico’s<br />
3.6 Procedures<br />
4. Programma’s<br />
4.1 Prins Claus Prijz<strong>en</strong><br />
4.2 Activiteit<strong>en</strong>, Uitwisseling <strong>en</strong> Publicaties<br />
4.3 Netwerksam<strong>en</strong>werking programma<br />
4.4 Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response (CER)<br />
4.5 Prince Claus Fund Library<br />
4.6 Activiteit<strong>en</strong> georganiseerd door het Prins Claus Fonds<br />
5. Communicatie<br />
<strong>6.</strong> <strong>Financiers</strong> <strong>en</strong> Fonds<strong>en</strong>werving <strong>2009</strong><br />
<strong>6.</strong>1 <strong>Financiers</strong><br />
<strong>6.</strong>2 Fonds<strong>en</strong>werving<br />
7. De Toekomst, 2010 <strong>en</strong> verder<br />
8. Financiën<br />
9. Verantwoordingsverklaring<br />
10. Organisatie<br />
App<strong>en</strong>dix:<br />
Sam<strong>en</strong>stelling Bestuur <strong>en</strong> Internationale Raad van Adviseurs<br />
Bureausam<strong>en</strong>stelling<br />
Organigram Prins Claus Fonds (Engels)<br />
Repres<strong>en</strong>tatie <strong>en</strong> werkbezoek<strong>en</strong><br />
Grafiek<strong>en</strong> toek<strong>en</strong>ning<strong>en</strong> naar discipline <strong>en</strong> contin<strong>en</strong>t (Engels)<br />
Land<strong>en</strong> waar het Prins Claus Fonds actief is (kaart)<br />
Meerjar<strong>en</strong>overzicht financiën<br />
Overzicht ondersteunde project<strong>en</strong> (Engels)<br />
3 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
6<br />
8<br />
12<br />
12<br />
12<br />
15<br />
16<br />
17<br />
19<br />
22<br />
22<br />
38<br />
48<br />
58<br />
68<br />
72<br />
83<br />
94<br />
94<br />
94<br />
97<br />
100<br />
104<br />
106<br />
114<br />
115<br />
116<br />
117<br />
120<br />
122<br />
124<br />
126
Cultuur<br />
is e<strong>en</strong> basis<br />
behoefte<br />
4 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Cultuur is e<strong>en</strong> Basisbehoefte<br />
Het Prins Claus Fonds ondersteunt actief internationale culturele sam<strong>en</strong>werking<br />
met hoogwaardige partners op plaats<strong>en</strong> waar dit echt nodig is. Het Fonds vecht<br />
voor behoud van cultuur <strong>en</strong> steunt duurzame culturele process<strong>en</strong>. Daarnaast<br />
neemt het initiatiev<strong>en</strong> om het bewustzijn voor het belang van cultuur in het<br />
dagelijks lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor ontwikkeling te vergrot<strong>en</strong>. Het Fonds werkt in navolging<br />
van de overtuiging van Prins Claus dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet ontwikkeld word<strong>en</strong> maar dat<br />
zij zichzelf ontwikkel<strong>en</strong>. Het Prins Claus Fonds wordt ondersteund door het<br />
Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Nationale Postcode Loterij.<br />
Het Prins Claus Fonds is e<strong>en</strong> platform voor interculturele uitwisseling. In sam<strong>en</strong>werking<br />
met person<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties in vooral Afrika, Azië, LatijnsAmerika <strong>en</strong> de<br />
Caraïb<strong>en</strong> ondersteunt <strong>en</strong> initieert het Fonds activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> publicaties op het<br />
gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling.<br />
Het Fonds stelt zich t<strong>en</strong> doel inzicht in cultur<strong>en</strong> vergrot<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wisselwerking<br />
tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling te bevorder<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds werkt vanuit de overtuiging dat cultuur e<strong>en</strong> basisbehoefte is, naast<br />
voedsel, e<strong>en</strong> dak bov<strong>en</strong> je hoofd <strong>en</strong> veiligheid. Cultuur bepaalt wie <strong>en</strong> waar je<br />
b<strong>en</strong>t, geeft respect <strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeit aan individu <strong>en</strong> maatschappij, cultuur sch<strong>en</strong>kt<br />
schoonheid, maakt onderwerp<strong>en</strong> bespreekbaar die anders verborg<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kan e<strong>en</strong> vrijplaats bied<strong>en</strong> in situaties die begr<strong>en</strong>sd zijn door oorlog, politieke of<br />
religieuze regels. Het Fonds ziet cultuur als doel op zich <strong>en</strong> niet als middel.<br />
Het Prins Claus Fonds selecteert project<strong>en</strong> <strong>en</strong> programma’s op basis van:<br />
kwaliteit, originaliteit, <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> ontwikkelingsrelevantie.<br />
‘M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> word<strong>en</strong> niet ontwikkeld, ze ontwikkel<strong>en</strong> zichzelf’<br />
ZKH Prins Claus<br />
5 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
1. Bericht van het Bestuur<br />
Toekomstvisie<br />
Het jaar <strong>2009</strong> stond voor het Prins Claus Fonds in het tek<strong>en</strong> van vooruitkijk<strong>en</strong>.<br />
Op 28 februari kwam<strong>en</strong> de erevoorzitters, led<strong>en</strong> van het bestuur, de directeur,<br />
programmacoördinator<strong>en</strong>, internationale adviseurs <strong>en</strong> experts bije<strong>en</strong> in Paleis<br />
Noordeinde in D<strong>en</strong> Haag om te sprek<strong>en</strong> over de meest in het oog spring<strong>en</strong>de wereldwijde<br />
verandering<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe die het beleid <strong>en</strong> de activiteit<strong>en</strong> van het Fonds zoud<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> <strong>en</strong> moet<strong>en</strong> beïnvloed<strong>en</strong>. De deelnemers sprak<strong>en</strong> over de digitale revolutie,<br />
de verander<strong>en</strong>de machtsverhouding<strong>en</strong> in de wereld, de verandering<strong>en</strong> van de<br />
oorzak<strong>en</strong> <strong>en</strong> aard van conflict<strong>en</strong> wereldwijd, de to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de migratiestrom<strong>en</strong>, de<br />
grote schisma’s tuss<strong>en</strong> rijk <strong>en</strong> arm <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>talist<strong>en</strong> <strong>en</strong> gematigd<strong>en</strong>,<br />
het verlies van de geloofwaardigheid van ontwikkeling <strong>en</strong> de to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de<br />
complexiteit van het begrip cultuur.<br />
De gesprekspartners b<strong>en</strong>adrukt<strong>en</strong> dat cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling meer aandacht<br />
nodig hebb<strong>en</strong> dan ooit. Beide onderwerp<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> onder vuur. Beide staan aan<br />
de wortel van veel problem<strong>en</strong> maar tegelijkertijd ook van mogelijke oplossing<strong>en</strong>.<br />
Sommig<strong>en</strong> beweerd<strong>en</strong> zelfs dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> soms beter word<strong>en</strong> bedi<strong>en</strong>d met aandacht<br />
voor cultuur dan het z<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van geld of vredessoldat<strong>en</strong>.<br />
Steun aan activiteit<strong>en</strong> die schoonheid <strong>en</strong> cultuur b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> in zog<strong>en</strong>aamde<br />
stiltegebied<strong>en</strong> werd als ess<strong>en</strong>tieel bestempeld. Daar waar onderdrukking, oorlog,<br />
gebrek aan infrastructuur, wetteloosheid <strong>en</strong> armoede is, daar is stimulering van<br />
cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling juist van het grootste belang. Nieuwe foci <strong>en</strong> thema’s<br />
werd<strong>en</strong> geformuleerd, programma’s beëindigd <strong>en</strong> nieuwe ideeën gebor<strong>en</strong>. (Zie voor<br />
meer informatie hoofdstuk De Toekomst, 2010 <strong>en</strong> verder)<br />
De nieuwe Toekomstvisie 20102015 is op basis van de bevinding<strong>en</strong> van deze<br />
confer<strong>en</strong>tie, de financiële mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> korte studie van de professionele<br />
Umwelt geformuleerd.<br />
Fonds<strong>en</strong>werving in e<strong>en</strong> moeilijke tijd<br />
Voor fonds<strong>en</strong>werving was het e<strong>en</strong> lastig jaar. De kredietcrisis hielp niet mee<br />
<strong>en</strong> de fonds<strong>en</strong>wervingmissie naar de Emirat<strong>en</strong> leverde nog niet de gew<strong>en</strong>ste<br />
resultat<strong>en</strong> op. Wel werd er e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werkingsovere<strong>en</strong>komst getek<strong>en</strong>d met het<br />
Amsterdams Fonds voor de Kunst voor 200.000 Euro <strong>en</strong> werd er hard gewerkt<br />
om kracht<strong>en</strong> te bundel<strong>en</strong> met het World Monum<strong>en</strong>ts Fund <strong>en</strong> de Commonwealth<br />
Foundation. Met beide wordt naar verwachting in 2010 e<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst voor<br />
sam<strong>en</strong>werking getek<strong>en</strong>d.<br />
Er werd e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie fonds<strong>en</strong>werving gemaakt, die besprok<strong>en</strong> werd in de<br />
bestuursvergadering van 12 juni <strong>2009</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s ontving het Fonds van de Nationale Postcode Loterij 500.000 Euro <strong>en</strong> van<br />
het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> e<strong>en</strong> extra 500.000 Euro voor het Cultureel<br />
Noodhulp programma.<br />
De fonds<strong>en</strong>werving bleef 14<strong>6.</strong>494 Euro achter op de begroting, maar steeg in vergelijking<br />
met 2008.<br />
6 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Bestuur<br />
In <strong>2009</strong> kwam het Bestuur vier keer bij elkaar naast de confer<strong>en</strong>tie van 28 februari.<br />
E<strong>en</strong> van de bestuursvergadering<strong>en</strong>, namelijk die van 12 juni werd gewijd aan<br />
het formuler<strong>en</strong> van de te volg<strong>en</strong> koers voor de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong>. In de andere vergadering<strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> het Jaarverslag <strong>en</strong> het Jaarplan vastgesteld, het Fonds<strong>en</strong>wervingplan<br />
<strong>en</strong> het concept van de Toekomstvisie besprok<strong>en</strong> <strong>en</strong> de prijz<strong>en</strong> voor<br />
<strong>2009</strong> vastgesteld.<br />
Het Bestuur voerde op de bestuursvergadering op 13 november <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> zelfevaluatie<br />
uit.<br />
De voorzitter van het Bestuur <strong>en</strong> de voorzitter van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong>commissie<br />
zegd<strong>en</strong> toe e<strong>en</strong> jaar langer lid te blijv<strong>en</strong> van het Bestuur om de Toekomstvisie<br />
verder te kunn<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> <strong>en</strong> de voortgang van de organisatie te kunn<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong><br />
bewak<strong>en</strong>.<br />
De meeste bestuursled<strong>en</strong> war<strong>en</strong> aanwezig bij de prijsuitreiking. Ook bij andere<br />
ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van het Fonds kwam<strong>en</strong> led<strong>en</strong> van het Bestuur kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> luister<strong>en</strong>.<br />
<strong>CBF</strong> keur<br />
In <strong>2009</strong> werd e<strong>en</strong> procedure opgestart voor de herkeuring van het <strong>CBF</strong> keurmerk.<br />
Dit zal in 2010 beoordeeld word<strong>en</strong>.<br />
Evaluatie<br />
De Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking heeft aangegev<strong>en</strong> e<strong>en</strong> externe<br />
evaluatie te will<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong>. Deze zal aanvang<strong>en</strong> in 2010. De commissie die<br />
deze evaluatie begeleidt, is sam<strong>en</strong>gesteld <strong>en</strong> de eerste schred<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong><br />
op<strong>en</strong>bare aanbesteding zijn gezet. De organisatie maakt zich op voor de externe<br />
evaluatie.<br />
‘Thinking of culture as a luxury is a danger, there should always be support<br />
for alternatives to the mainstream.’<br />
Uit de speech van de voorzitter van het Prins Claus Fonds Lilian GonçalvesHo Kang You tijd<strong>en</strong>s de pres<strong>en</strong>tatie<br />
van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> in het Muziekgebouw aan’t IJ Amsterdam op 1<strong>6.</strong>12.<strong>2009</strong><br />
7 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Capital Photos<br />
Lilian Gonçalves Ho Kang You
2. Bericht van de Directie<br />
Minder te bested<strong>en</strong>, meer goede aanvrag<strong>en</strong><br />
Minder geld maar meer <strong>en</strong> meer goede <strong>en</strong> relevante aanvrag<strong>en</strong>; dat is de realiteit<br />
waar het Fonds elke dag mee te mak<strong>en</strong> heeft. Dit betek<strong>en</strong>t twee ding<strong>en</strong>. Eén:<br />
dat de vraag voor steun aan culturele project<strong>en</strong> e<strong>en</strong> steeds grotere nood<br />
repres<strong>en</strong>teert <strong>en</strong> twee: dat het Fonds <strong>en</strong>orm veel tijd <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie in<br />
administratieve afhandeling moet stek<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat met e<strong>en</strong> klein team niet altijd<br />
aankan. Er wordt gezocht naar weg<strong>en</strong> om de aanvrag<strong>en</strong>stroom in te perk<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
verwerking te optimaliser<strong>en</strong>.<br />
In <strong>2009</strong> ontving het Fonds na de derde call for proposals al meer dan 2000<br />
aanvrag<strong>en</strong> terwijl er gemiddeld per jaar slechts rond de 150 aanvrag<strong>en</strong><br />
gehonoreerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Hierdoor was de organisatie g<strong>en</strong>oodzaakt de vierde<br />
call for proposals te annuler<strong>en</strong>.<br />
Hoofdlaureaat Simón Vélez maakt indruk<br />
De Colombiaanse hoofdlaureaat van <strong>2009</strong> <strong>en</strong> architect Simón Vélez, die met<br />
bamboe bouwt, maakte veel indruk in zowel de wereld van de architect<strong>en</strong> als in de<br />
culturele <strong>en</strong> bouwwereld. De uitreiking van de Prins Claus Prijs met het thema<br />
cultuur <strong>en</strong> natuur aan e<strong>en</strong> architect met e<strong>en</strong> duurzame bouwtechniek sloot mooi<br />
aan bij de net daarvoor gehoud<strong>en</strong> klimaatconfer<strong>en</strong>tie in Kop<strong>en</strong>hag<strong>en</strong>. Veel pers<br />
was geïnteresseerd in de nieuwe bouwtechniek<strong>en</strong>, de esthetiek van de bamboe<br />
bouwwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ervaring<strong>en</strong> van Vélez. De prijs resulteerde zelfs in de aanpassing<br />
van e<strong>en</strong> wet in Colombia, die bouw<strong>en</strong> met bamboe wilde verbied<strong>en</strong>.<br />
Na de prijs kreeg Vélez de opdracht de Colombiaanse wet aan te pass<strong>en</strong> <strong>en</strong> het<br />
bouw<strong>en</strong> met bamboe te integrer<strong>en</strong> in de regels <strong>en</strong> bouwprocedures.<br />
Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response<br />
CER (Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response), het cultureel noodhulpprogramma van het<br />
Fonds, ontving van de Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking e<strong>en</strong> extra 500.000<br />
Euro <strong>en</strong> had ook nog van 2008 e<strong>en</strong> budget te bested<strong>en</strong>. CER kon hierdoor meer<br />
aandacht bested<strong>en</strong> aan beschadigd erfgoed na de zware aardbeving<strong>en</strong> in Sumatra<br />
<strong>en</strong> Bhutan <strong>en</strong> na de orkaan in C<strong>en</strong>traal Amerika <strong>en</strong> effectieve steun bied<strong>en</strong> aan<br />
getroff<strong>en</strong> cultureel erfgoed in gebied<strong>en</strong> die te kamp<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> met gewelddadige<br />
conflict<strong>en</strong>, zoals in Gaza, de West Bank, Kashmir <strong>en</strong> Zuid Ossetië.<br />
Netwerkpartnerschap<br />
In het netwerkpartnerschap programma ontstond<strong>en</strong> ook tuss<strong>en</strong> de partners<br />
onderling interessante vorm<strong>en</strong> van sam<strong>en</strong>werking die niet noodzakelijkerwijs<br />
extra financiering van het Fonds ontving<strong>en</strong>. De netwerkpartners adviseerd<strong>en</strong><br />
in <strong>2009</strong> het Prins Claus Fonds over het thema Gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> van de Realiteit <strong>en</strong><br />
andere ontwerp<strong>en</strong>.<br />
De Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking vroeg om informatie over hoe het<br />
programma werkt dat gebaseerd is op wederzijds respect <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking, <strong>en</strong><br />
waarom het zo succesvol is. Red<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn onder andere dat de partners door het<br />
programma hun eig<strong>en</strong> netwerk uitbreid<strong>en</strong>, problem<strong>en</strong> <strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong> del<strong>en</strong>, <strong>en</strong><br />
nieuwe ideeën <strong>en</strong> tips voor fonds<strong>en</strong>werving bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Hierdoor ontwikkel<strong>en</strong> de<br />
organisaties zich <strong>en</strong> word<strong>en</strong> ze sterker. Zo blijv<strong>en</strong> ze niet afhankelijk van het<br />
Fonds. Het Fonds hoopt dat het Ministerie <strong>en</strong> andere ontwikkelingsorganisaties<br />
kunn<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> van de positieve resultat<strong>en</strong> van deze sam<strong>en</strong>werkingsmethode.<br />
8 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum<br />
Met de opzet van het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum heeft het Fonds beslot<strong>en</strong> de verdieping op<br />
te zoek<strong>en</strong>. Dat lijkt e<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>draadse beweging in e<strong>en</strong> tijd dat oppervlakkigheid<br />
de tr<strong>en</strong>d is <strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> ervaring vaak onderdo<strong>en</strong> voor snelle kicks <strong>en</strong> resultat<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds vindt het juist van groot belang de k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> het netwerk te verdiep<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> uit te bouw<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> eerste onderzoek dat het Fonds heeft opgestart is<br />
naar de relatie tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> conflict door het instituut Cling<strong>en</strong>dael. De<br />
resultat<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in 2010 verwacht.<br />
De pres<strong>en</strong>taties die het Prins Claus Fonds in het kantoorpand organiseerde<br />
hadd<strong>en</strong> veel succes. De expositie over Syrische lingerie was e<strong>en</strong> groot succes;<br />
veel pers, veel aandacht <strong>en</strong> veel bezoekers. De expositie <strong>en</strong> het door het Prins<br />
Claus Fonds gesteunde boek zette vooroordel<strong>en</strong> over islamitische mode <strong>en</strong><br />
onderkleding op scherp. De expositie van het werk van fotojournalist Kaveh<br />
Golestan (Iran) haalde de New York Times: de Prince Claus Fund Gallery werd tot<br />
twee keer toe als tip gepres<strong>en</strong>teerd in de kunstbijlage. De Kunsthal nam beide<br />
exposities over.<br />
Organisatorische verandering<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> aantal personeelsled<strong>en</strong> vertrok, namelijk de Directieassist<strong>en</strong>t <strong>en</strong> Hoofd<br />
Projectbureau, terwijl e<strong>en</strong> nieuwe Medewerker Secretariaat <strong>en</strong> Manager<br />
Bedrijfsvoering aantrad<strong>en</strong>. De komst van de Manager Bedrijfsvoering, e<strong>en</strong> nieuwe<br />
functie, veranderde de organisatiestructuur.<br />
‘Bamboe kapp<strong>en</strong> is in Colombia verbod<strong>en</strong>. Er lag zelfs e<strong>en</strong> wet klaar om bouw<strong>en</strong><br />
met bamboe te verbied<strong>en</strong>. Op het laatste nippertje heeft de presid<strong>en</strong>t dat<br />
teg<strong>en</strong>gehoud<strong>en</strong>. Dat gebeurde to<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d werd dat ik deze prijs had<br />
gewonn<strong>en</strong>’ zegt Vélez, die nu zelf aan e<strong>en</strong> nieuw wetsvoorstel mag meeschrijv<strong>en</strong>.<br />
‘Dat is te dank<strong>en</strong> aan de Prins Clausprijs.’<br />
Uit Trouw 1<strong>6.</strong>12.<strong>2009</strong><br />
9 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Capital Photos<br />
Els van der Plas
CER ondersteunde de restauratie van vier ‘Vodou’ Heiligdomm<strong>en</strong> in Noailles in Haïti
11 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
3. Doelstelling<strong>en</strong>, visie <strong>en</strong> strategie<br />
3.1 Doelstelling <strong>en</strong> uitgangspunt<strong>en</strong><br />
De stichting Prins Claus Fonds is opgericht op 6 september 1996 ter geleg<strong>en</strong>heid<br />
van de zev<strong>en</strong>tigste verjaardag van Z.K.H. Prins Claus, als waardering voor zijn inzet<br />
op het terrein van internationale sam<strong>en</strong>werking. Het was zijn overtuiging dat<br />
cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling met elkaar verbond<strong>en</strong> zijn. Tev<strong>en</strong>s was e<strong>en</strong> van zijn gevleugelde<br />
uitsprak<strong>en</strong> dat ‘m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet ontwikkeld word<strong>en</strong> maar zichzelf ontwikkel<strong>en</strong>.’<br />
Het Fonds stelt zich t<strong>en</strong> doel inzicht in cultur<strong>en</strong> te vergrot<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wisselwerking<br />
tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling te bevorder<strong>en</strong> door steun te gev<strong>en</strong> aan<br />
project<strong>en</strong> op het terrein van onder meer theater, kunst, film, sport, literatuur<br />
<strong>en</strong> muziek. Het Fonds steunt partners die in moeilijke omstandighed<strong>en</strong> verker<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds realiseert in sam<strong>en</strong>werking met person<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties voornamelijk<br />
uit Afrika, Azië, LatijnsAmerika <strong>en</strong> het Caraïbisch gebied activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> publicaties<br />
die bijdrag<strong>en</strong> aan de positieve wisselwerking tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling.<br />
Zoals in de statut<strong>en</strong> staat beschrev<strong>en</strong> tracht het Fonds zijn doel te bereik<strong>en</strong><br />
door onder meer:<br />
• het honorer<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarder<strong>en</strong> van belangwekk<strong>en</strong>de person<strong>en</strong> <strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> op<br />
het gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling door middel van het uitreik<strong>en</strong> van de<br />
Prins Claus Prijz<strong>en</strong>;<br />
• het bevorder<strong>en</strong> van de interculturele uitwisseling van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, ideeën <strong>en</strong><br />
vorm<strong>en</strong>, waardoor het debat over cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling wordt gestimuleerd;<br />
• het docum<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> van interessante activiteit<strong>en</strong>, creatieve uiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> ideeën<br />
op het gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling, waardoor het debat over cultuur <strong>en</strong><br />
ontwikkeling kan word<strong>en</strong> gedocum<strong>en</strong>teerd <strong>en</strong> uitgedrag<strong>en</strong>;<br />
• het ondersteun<strong>en</strong> van het creatieve proces om te kom<strong>en</strong> tot culturele<br />
producties;<br />
• het ondersteun<strong>en</strong> van netwerkorganisaties, waardoor partnerships word<strong>en</strong><br />
aangegaan met organisaties die als e<strong>en</strong> spininhetweb in de wereld van<br />
cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling functioner<strong>en</strong>.<br />
3.2 Visie, strategie <strong>en</strong> toekomstvisie<br />
Naar aanleiding van de confer<strong>en</strong>ties die in <strong>2009</strong> plaatsvond<strong>en</strong> <strong>en</strong> die zich bog<strong>en</strong><br />
over de toekomst van het Prins Claus Fonds voor Cultuur <strong>en</strong> Ontwikkeling, is de<br />
visie aangescherpt. De doelstelling blijft gelijk, foci <strong>en</strong> aandachtspunt<strong>en</strong> zull<strong>en</strong><br />
verander<strong>en</strong>, middel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vernieuwd.<br />
Cultuur is e<strong>en</strong> basisbehoefte<br />
De overkoepel<strong>en</strong>de visie van het Prins Claus Fonds wordt verwoord door het<br />
statem<strong>en</strong>t dat cultuur e<strong>en</strong> basisbehoefte is. Deze visie geeft richting aan het<br />
beleid <strong>en</strong> de strategie van het Fonds. Om dit te b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> integreert het Prins<br />
Claus Fonds sinds <strong>2009</strong> het statem<strong>en</strong>t in alle communicatie.<br />
Cultuur bepaalt wie <strong>en</strong> waar je b<strong>en</strong>t, geeft respect <strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeit aan individu <strong>en</strong><br />
12 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
maatschappij, cultuur sch<strong>en</strong>kt schoonheid, maakt onderwerp<strong>en</strong> bespreekbaar die<br />
anders verborg<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan e<strong>en</strong> vrijplaats bied<strong>en</strong> in situaties die begr<strong>en</strong>sd<br />
zijn door oorlog, politieke of religieuze regels. Het Fonds ziet cultuur als doel op<br />
zich <strong>en</strong> niet als middel.<br />
‘Ge<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving kan zonder kunst <strong>en</strong> cultuur. Kunst <strong>en</strong> cultuur houdt e<strong>en</strong><br />
spiegel voor, doorbreekt taboes. Kunst kan gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> opheff<strong>en</strong> <strong>en</strong> brugg<strong>en</strong><br />
bouw<strong>en</strong>. Ik deel de overtuiging van het Prins Claus Fonds dat ‘cultuur e<strong>en</strong><br />
basisbehoefte is, naast voedsel, e<strong>en</strong> dak bov<strong>en</strong> je hoofd <strong>en</strong> veiligheid’. Er wordt<br />
wel e<strong>en</strong>s teg<strong>en</strong>geworp<strong>en</strong> dat als je ge<strong>en</strong> et<strong>en</strong> hebt, je ook niet kunt g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong><br />
van cultuur. Dat mag dan klopp<strong>en</strong>, maar cultuur is voedsel voor de geest. Wie zijn<br />
wij om voor ander<strong>en</strong> te bepal<strong>en</strong> dat zij ge<strong>en</strong> recht hebb<strong>en</strong> op cultuur, op e<strong>en</strong><br />
mogelijkheid om zich te uit<strong>en</strong>?’<br />
Minister Ko<strong>en</strong>ders tijd<strong>en</strong>s de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> op 1<strong>6.</strong>12.<strong>2009</strong><br />
Cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling<br />
Het aandachtsgebied cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling wordt breed gedefinieerd. Het<br />
Fonds hanteert e<strong>en</strong> breed <strong>en</strong> dynamisch cultuurbegrip. Cultuur is steeds in<br />
verandering. Cultuur heeft zowel betrekking op de manier waarop m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hun<br />
dagelijks lev<strong>en</strong> inricht<strong>en</strong> als op waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> process<strong>en</strong> van zingeving. Het Fonds<br />
is vooral geïnteresseerd in de ontwikkeling van ideeën <strong>en</strong> ideal<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wijze<br />
waarop m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> daar vorm aan gev<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds is zich ervan bewust dat het begrip ontwikkeling in de westerse<br />
b<strong>en</strong>adering e<strong>en</strong> specifieke betek<strong>en</strong>is heeft gekreg<strong>en</strong>. Voor het Fonds verwijst<br />
het begrip ontwikkeling naar economische vooruitgang, technologische<br />
vernieuwing <strong>en</strong> maatschappelijke verandering. Deze process<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> de<br />
achtergrond waarteg<strong>en</strong> de integrale rol van cultuur <strong>en</strong> de actieve inbr<strong>en</strong>g van<br />
cultuurdragers wordt gezi<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds is bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> van m<strong>en</strong>ing dat interculturele uitwisseling ess<strong>en</strong>tieel is om<br />
elkaar beter te begrijp<strong>en</strong>. Culturele uitwisseling is sinds m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>heug<strong>en</strong>is<br />
vanzelfsprek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> noodzakelijk. Internationale culturele uitwisseling levert<br />
t<strong>en</strong>slotte wederzijdse inspiratie op die e<strong>en</strong>ieder in meerdere opzicht<strong>en</strong> verrijkt,<br />
zo onderschrijft ook het regeringsrapport ‘Gr<strong>en</strong>zeloze Kunst 2008.’<br />
Toekomstvisie<br />
In <strong>2009</strong> was het doel van het Fonds e<strong>en</strong> visie voor de toekomst te formuler<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
zo de strategie van het Fonds voor de toekomst te bepal<strong>en</strong>. Eerst werd gekek<strong>en</strong><br />
naar wat er tot dan toe door het Fonds was bereikt, waar het Fonds ev<strong>en</strong>tueel<br />
tekortschoot <strong>en</strong> waar juist de kracht<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong>. Vervolg<strong>en</strong>s kon met e<strong>en</strong> opgemaakte<br />
balans gekek<strong>en</strong> word<strong>en</strong> hoe e<strong>en</strong> aangescherpt beleid voor de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> voor<br />
nieuwe success<strong>en</strong> zou kunn<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong>, hoe positieve aspect<strong>en</strong> uit het verled<strong>en</strong><br />
herhaald kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, gemaakte fout<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe de<br />
organisatie kan aansluit<strong>en</strong> bij verwachte globale ontwikkeling<strong>en</strong>.<br />
Hiertoe organiseerde het Fonds onder meer de internationale confer<strong>en</strong>tie op<br />
28 februari <strong>2009</strong> <strong>en</strong> de interne bije<strong>en</strong>komst op 12 juni <strong>2009</strong>. Deze bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> de uitkomst<strong>en</strong> van voorgaande evaluaties in 2001 <strong>en</strong> 2005 droeg<strong>en</strong> bij aan de<br />
opzet van de Toekomstvisie die met alle input is vormgegev<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de SWOT<br />
analysis (Str<strong>en</strong>gths, Weaknesses, Opportunities and Threats) <strong>en</strong> PEST (Political,<br />
13 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Economic, Social and Technological) assessm<strong>en</strong>t <strong>en</strong> de Boston Consultancy<br />
Matrix methode.<br />
Deel van het proces was te bepal<strong>en</strong> welk programma het beste werkt op het<br />
gebied van doelstelling, t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong>werving <strong>en</strong> voor de uitstraling<br />
van het Fonds. Zo kond<strong>en</strong> keuzes gemaakt <strong>en</strong> prioriteit<strong>en</strong> gesteld word<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
van de belangrijkste keuzes was het stopzett<strong>en</strong> van het Prince Claus Fund Library<br />
programma omdat dit programma na analyse van bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde criteria als<br />
minder succesvol uit de bus kwam. E<strong>en</strong> andere belangrijke keuze was het instell<strong>en</strong><br />
van het Prins Claus Fonds K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum.<br />
De Toekomstvisie formuleerde tev<strong>en</strong>s de twee belangrijkste thema’s voor het<br />
Fonds: aandacht voor de zog<strong>en</strong>aamde culturele stiltegebied<strong>en</strong>, de ‘Zones of<br />
Sil<strong>en</strong>ce’, <strong>en</strong> het analyser<strong>en</strong> van schoonheid in verschill<strong>en</strong>de omgeving<strong>en</strong>, ‘Beauty in<br />
Context’. Het Fonds ag<strong>en</strong>deerde in <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> onderzoeksthema in relatie tot<br />
deze aandachtspunt<strong>en</strong> namelijk Cultuur <strong>en</strong> Conflict.<br />
K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum <strong>en</strong> verdieping<br />
Het Fonds ziet zichzelf als (inter)nationaal expertisec<strong>en</strong>trum op het gebied van<br />
cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling <strong>en</strong> interculturele uitwisseling. Deze k<strong>en</strong>nis wil het Fonds<br />
del<strong>en</strong> met ander<strong>en</strong>. Zo is het Fonds niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> inspiratie <strong>en</strong> verrijking voor<br />
cultuur wereldwijd, maar ook voor de Nederlandse cultuur.<br />
Het Prins Claus Fonds besloot teg<strong>en</strong> de tijdsgeest in, voor verdieping te kiez<strong>en</strong>.<br />
Onderwerp<strong>en</strong> als Cultuur <strong>en</strong> Conflict, of de rol van cultuur in vluchteling<strong>en</strong>kamp<strong>en</strong>,<br />
zijn voor het Fonds van belang maar er is nog niet eerder serieus onderzoek naar<br />
gedaan.<br />
Daarnaast is het Fonds al jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vraagbaak voor vel<strong>en</strong>; kunstinstelling<strong>en</strong>, nieuw<br />
op te zett<strong>en</strong> initiatiev<strong>en</strong>, musea, ontwikkelingsorganisaties <strong>en</strong> overhed<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong><br />
het Fonds advies over kunst<strong>en</strong>aars uit Mozambique, interessante sprekers uit de<br />
wereld van ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking, belangwekk<strong>en</strong>de intellectuel<strong>en</strong> op het<br />
gebied van internationale cultuur, <strong>en</strong>/of mode in Afrika, design in Indonesië <strong>en</strong><br />
fotografie in Vietnam. Het Fonds besloot deze tijdsbesteding in de organisatiestructuur<br />
in het beleid op te nem<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum op te zett<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> eerste onderzoeksopdracht formuleerde het Fonds met het Instituut<br />
Cling<strong>en</strong>dael. Hoe verhoud<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> conflict zich tot elkaar <strong>en</strong> hoe drag<strong>en</strong><br />
culturele activiteit<strong>en</strong> bij aan de verbetering <strong>en</strong> normalisering van e<strong>en</strong> moeilijke <strong>en</strong><br />
getraumatiseerde situatie. Aanname is dat aandacht voor cultuur, cultureel<br />
erfgoed <strong>en</strong> culturele productie bijdrag<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> goed functioner<strong>en</strong>de sam<strong>en</strong>leving<br />
vooral na traumatische gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Het onderzoek vindt plaats in<br />
Rwanda, Gaza, <strong>en</strong> Afghanistan. In 2010 word<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> verwacht.<br />
Cultuur <strong>en</strong> conflict is e<strong>en</strong> aandachtspunt voor het Fonds. Naast het onderzoek<br />
heeft het Fonds getracht financiering te werv<strong>en</strong> van de Nationale Postcode<br />
Loterij voor e<strong>en</strong> Leerstoel voor Cultuur <strong>en</strong> Conflict aan de Universiteit in Addis<br />
Abeba in Ethiopië. Helaas heeft de Nationale Postcode Loterij beslot<strong>en</strong> dit plan<br />
niet te honorer<strong>en</strong>.<br />
14 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Werkelijke sam<strong>en</strong>werking<br />
Het Prins Claus Fonds streeft naar werkelijke sam<strong>en</strong>werking, het Fonds creëert<br />
ev<strong>en</strong>wichtige relaties die niet alle<strong>en</strong> draai<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> financiële overe<strong>en</strong>komst<br />
maar ook om inhoud <strong>en</strong> wederzijds respect <strong>en</strong> belang.<br />
E<strong>en</strong> actief Fonds met invloed<br />
Het Prins Claus Fonds is sinds zijn oprichting uitgegroeid tot e<strong>en</strong> invloedrijk<br />
platform voor interculturele uitwisseling. Het Fonds is ambitieus, het positioneert<br />
zich als e<strong>en</strong> Fonds dat innovatieve goede <strong>en</strong> aansprek<strong>en</strong>de initiatiev<strong>en</strong> neemt, e<strong>en</strong><br />
Fonds kortom dat er toe doet, e<strong>en</strong> meerwaarde heeft voor partners. Het Fonds<br />
ondersteunt <strong>en</strong> initieert niet alle<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong>, het Fonds wil meer zijn, e<strong>en</strong><br />
belangrijke <strong>en</strong> opiniër<strong>en</strong>de speler in het internationale debat over cultuur <strong>en</strong><br />
ontwikkeling. Het Fonds stimuleert <strong>en</strong> beïnvloedt de discussie over cultuur <strong>en</strong><br />
ontwikkeling. E<strong>en</strong> actief beleid wordt gevoerd om ontwikkeling<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong><br />
stur<strong>en</strong>. Het Fonds functioneert als scout voor bijzondere <strong>en</strong> prikkel<strong>en</strong>de<br />
culturele prestaties <strong>en</strong> f<strong>en</strong>om<strong>en</strong><strong>en</strong>. Voorts biedt het Fonds zijn partners uit de<br />
Zones of Sil<strong>en</strong>ce de kans zich te profiler<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> internationaal podium.<br />
3.3 De Praktijk: Programma’s van het Prins Claus Fonds<br />
Criteria voor ondersteuning<br />
Het Prins Claus Fonds selecteert project<strong>en</strong> <strong>en</strong> programma’s op basis van kwaliteit<br />
<strong>en</strong> originaliteit, <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> ontwikkelingsrelevantie. Het Fonds stelt voorts<br />
prioriteit<strong>en</strong> voor het eig<strong>en</strong> beleid <strong>en</strong> voor het honorer<strong>en</strong> van verzoek<strong>en</strong> tot<br />
sam<strong>en</strong>werking. Zo is er e<strong>en</strong> focus op land<strong>en</strong> waar het Fonds niet eerder steun<br />
verle<strong>en</strong>de, regio’s die gebukt gaan onder politieke instabiliteit, gebied<strong>en</strong> die<br />
lijd<strong>en</strong> onder zware armoede, dáár wil het Fonds meer aandacht gev<strong>en</strong> aan cultuur<br />
<strong>en</strong> ontwikkeling. Cultuur biedt immers hoop in moeilijke tijd<strong>en</strong>, verschaft erk<strong>en</strong>ning<br />
<strong>en</strong> respect aan verget<strong>en</strong> onderwerp<strong>en</strong> <strong>en</strong> verstrekt id<strong>en</strong>titeit. Ook richt het<br />
Fonds zich op disciplines die onderbelicht zijn, onderwerp<strong>en</strong> die taboe zijn <strong>en</strong><br />
geschied<strong>en</strong>is die verget<strong>en</strong> wordt.<br />
Het Prins Claus Fonds<br />
• geeft met het aanvrag<strong>en</strong>programma steun aan innovatieve culturele initiatiev<strong>en</strong><br />
die positief bijdrag<strong>en</strong> aan ontwikkeling. Zowel organisaties als individu<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong><br />
steun voor vele vorm<strong>en</strong> van uitwisseling, activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> publicaties.<br />
• geeft prijz<strong>en</strong> voor aandacht <strong>en</strong> erk<strong>en</strong>ning van bijzondere prestaties op het<br />
gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling.<br />
• redt met het cultureel noodhulpprogramma (CER) cultureel erfgoed dat<br />
is beschadigd door m<strong>en</strong>s of natuur.<br />
• gaat duurzame relaties aan in het netwerkprogramma gebaseerd op respect <strong>en</strong><br />
vertrouw<strong>en</strong>. Ervaring<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgewisseld <strong>en</strong> wederzijdse netwerk<strong>en</strong> vergroot.<br />
• publiceert boek<strong>en</strong> in het Library programma in sam<strong>en</strong>werking met uitgevers in<br />
land<strong>en</strong> die hier moeilijk elders financiering voor krijg<strong>en</strong>. De boek<strong>en</strong> gev<strong>en</strong><br />
analyses van <strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong> over kunst, cultuur <strong>en</strong> maatschappelijke<br />
betrokk<strong>en</strong>heid. De Library zal in 2010 ophoud<strong>en</strong> te bestaan. In hoofdstuk 4.5<br />
wordt ingegaan op de red<strong>en</strong><strong>en</strong> die hieraan t<strong>en</strong> grondslag ligg<strong>en</strong>.<br />
• organiseert activiteit<strong>en</strong> die in Nederland <strong>en</strong> daarbuit<strong>en</strong> meer bek<strong>en</strong>dheid<br />
gev<strong>en</strong> aan de person<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties die het Fonds steunt <strong>en</strong> die bijdrag<strong>en</strong><br />
aan het debat over cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling.<br />
15 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
3.4 Evaluatie<br />
Evaluatie<br />
Om te toets<strong>en</strong> of het Prins Claus Fonds zijn doelstelling bereikt <strong>en</strong> hiertoe e<strong>en</strong><br />
juiste strategie <strong>en</strong> beleid hanteert vind<strong>en</strong> er evaluaties plaats. Het Fonds last<br />
mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van zelfanalyse <strong>en</strong> evaluatie in maar er vind<strong>en</strong> ook evaluaties plaats in<br />
sam<strong>en</strong>werking met het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>. De resultat<strong>en</strong> van deze<br />
evaluaties die plaatsvond<strong>en</strong> in 2001 <strong>en</strong> 2006 zijn op de website van het Prins<br />
Claus Fonds te download<strong>en</strong> (www.princeclausfund.org/wiewijzijn/feit<strong>en</strong> <strong>en</strong> cijfers/<br />
evaluatierapport<strong>en</strong>).<br />
Het Prins Claus Fonds zal in 2010 geëvalueerd word<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> onafhankelijke,<br />
externe partij. Het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> is opdrachtgever. De<br />
evaluatieopdracht beslaat de periode 2005<strong>2009</strong> <strong>en</strong> zal Europees word<strong>en</strong><br />
aanbesteed. In het kader daarvan heeft het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> in<br />
sam<strong>en</strong>werking met de Inspectie Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> Beleidsevaluatie<br />
van het Ministerie e<strong>en</strong> Programma van Eis<strong>en</strong> opgesteld op basis waarvan de<br />
evaluatie van het Prins Claus Fonds zal word<strong>en</strong> uitgevoerd. De resultat<strong>en</strong> van<br />
deze evaluatie zijn van invloed op de overe<strong>en</strong>komst voor e<strong>en</strong> nieuwe<br />
subsidieperiode vanaf 2012.<br />
Het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> heeft tev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tiegroep<br />
Evaluatie Prins Claus Fonds in het lev<strong>en</strong> geroep<strong>en</strong> die het evaluatieproces zal<br />
begeleid<strong>en</strong>. De led<strong>en</strong> van de refer<strong>en</strong>tiegroep zijn:<br />
• Kitty Zijlmans, hoogleraar kunstgeschied<strong>en</strong>is, Universiteit Leid<strong>en</strong><br />
• Maaike de Lang<strong>en</strong>, onafhankelijke consultant (voorzitter)<br />
• Franck van der Hooft, manager bedrijfsvoering, Prins Claus Fonds<br />
• H<strong>en</strong>ri Jorritsma, plv. directeur, Inspectie Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking<br />
<strong>en</strong> Beleidsevaluatie, Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong><br />
• André Vaughan, plv. hoofd, Internationaal Cultuurbeleid, Ministerie van<br />
Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>.<br />
Rapport over CER aan het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong><br />
Om aan te ton<strong>en</strong> dat het CER programma de toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> financiële bronn<strong>en</strong> voor<br />
culturele noodhulpacties op e<strong>en</strong> effectieve manier weet te implem<strong>en</strong>ter<strong>en</strong>,<br />
pres<strong>en</strong>teerde het Fonds op 11 juni <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> rapport over de werkzaamhed<strong>en</strong> van<br />
CER over de periode 2008<strong>2009</strong> aan Minister Ko<strong>en</strong>ders. Dit rapport liet niet<br />
alle<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat er e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orme behoefte bestaat aan CER steun, maar ook dat de<br />
toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>, verbeterde werkprocedures, doelgerichte communicatiestrategieën<br />
<strong>en</strong> uitbreiding van het netwerk het mogelijk mak<strong>en</strong> voor CER snel <strong>en</strong><br />
effectief culturele nod<strong>en</strong> <strong>en</strong> pot<strong>en</strong>tiële partners op te spor<strong>en</strong> <strong>en</strong> zodo<strong>en</strong>de<br />
steun te bied<strong>en</strong> aan cultureel erfgoed in rampgebied<strong>en</strong>.<br />
Het rapport overtuigde het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse zak<strong>en</strong> om de steun aan<br />
het CER programma voort te zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> wederom e<strong>en</strong> bedrag van één miljo<strong>en</strong> Euro<br />
toe te zegg<strong>en</strong> voor de periode 20102011.<br />
16 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
3.5 Uitdaging<strong>en</strong> <strong>en</strong> risico’s<br />
De politiek in Nederland is steeds meer van m<strong>en</strong>ing dat ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking<br />
<strong>en</strong> cultuur niet van groot belang zijn. Prioriteit<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de financiële crisis, de<br />
gezondheidszorg, het onderwijs <strong>en</strong> het migratie <strong>en</strong> integratiebeleid. Politieke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> zijn van invloed op het Fonds aangezi<strong>en</strong> het Fonds met name<br />
financiering ontvangt van het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>. Dit maakt het<br />
Fonds kwetsbaar. Politieke lobby voor het belang van ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking<br />
<strong>en</strong> het versterk<strong>en</strong> van draagvlak voor het belang van cultuur, blijv<strong>en</strong> belangrijke<br />
aandachtspunt<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> het beleid <strong>en</strong> de praktijk van het Fonds.<br />
Ook de publieke houding teg<strong>en</strong>over ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking is – mede door<br />
de effect<strong>en</strong> van de economische crisis – kritisch. E<strong>en</strong> van de gevolg<strong>en</strong> is dat<br />
transparantie van steeds groter belang wordt. Daarnaast is het behoud<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
werv<strong>en</strong> van financiers e<strong>en</strong> stuk moeilijker geword<strong>en</strong>. Tegelijkertijd lijkt het steeds<br />
ess<strong>en</strong>tiëler dat het Fonds zijn doelstelling<strong>en</strong> in praktijk kan br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> aangezi<strong>en</strong><br />
andere (internationale <strong>en</strong> nationale) charitatieve instelling<strong>en</strong> minder geld<br />
bested<strong>en</strong> aan cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling door het verlies van kapitaal <strong>en</strong> de vraag<br />
naar steun steeds verder groeit. Om zoveel mogelijk aanvrag<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong><br />
honorer<strong>en</strong> bracht het Fonds de gemiddelde steun per activiteit naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong>.<br />
In <strong>2009</strong> richtte het Fonds zich met meer <strong>en</strong>ergie dan het voorgaande jaar op<br />
Fonds<strong>en</strong>werving. Het bleek door de economische crisis e<strong>en</strong> lastige tijd voor het<br />
werv<strong>en</strong> van extra financiers. Het Fonds hoopt desalniettemin in 2010 te oogst<strong>en</strong><br />
op zijn inzet <strong>en</strong> arbeid op het gebied van extra financiering voor de doelstelling<br />
van het Fonds.<br />
In 2008 <strong>en</strong> <strong>2009</strong> heeft het Fonds het communicatiebeleid mede om bov<strong>en</strong>staande<br />
red<strong>en</strong><strong>en</strong> flink aangescherpt <strong>en</strong> boekte het Fonds daar succes mee. Het Fonds<br />
tracht internationaal maar ook binn<strong>en</strong> Nederland begrip te kwek<strong>en</strong> voor zijn doel<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds is Nederlands maar opereert vooral in het buit<strong>en</strong>land.<br />
Naast e<strong>en</strong> actief persbeleid organiseerde het Fonds e<strong>en</strong> aantal pres<strong>en</strong>taties van<br />
gesteunde project<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderwerp<strong>en</strong>. Dit zal op d<strong>en</strong> duur van positieve invloed<br />
kunn<strong>en</strong> zijn voor het draagvlak in Nederland. Met het toegankelijk mak<strong>en</strong> van de<br />
schoonheid <strong>en</strong> kracht van het werk van de internationale partners van het Fonds<br />
voor e<strong>en</strong> groter publiek groeit wellicht het besef van het belang van cultuur, ook<br />
in land<strong>en</strong> waar het verre van gemakkelijk is om actief te zijn in het culturele veld.<br />
In het verl<strong>en</strong>gde hiervan zette het Fonds in <strong>2009</strong> de eerste stapp<strong>en</strong> om met het<br />
Amsterdams Fonds voor de Kunst e<strong>en</strong> internationaal kunstprogramma in Amsterdam<br />
op te zett<strong>en</strong>.<br />
‘Kaveh Golestan is de meest onverschrokk<strong>en</strong>, meest getal<strong>en</strong>teerde<br />
fotojournalist die ik ooit heb gek<strong>en</strong>d. Met e<strong>en</strong> tomeloze <strong>en</strong>ergie zocht hij de<br />
schaduwkant<strong>en</strong> van Iran op <strong>en</strong> leerde mij <strong>en</strong> de Iraanse journalist<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
fotograf<strong>en</strong> van mijn g<strong>en</strong>eratie dat verzet kunst kon zijn <strong>en</strong> kunst verzet.’<br />
Azadeh Moav<strong>en</strong>i, journalist Time<br />
17 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
T<strong>en</strong>toonstelling ‘Kaveh Golestan, Recording the Truth in Iran’ in de Prins Claus Fonds Galerie<br />
18 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Najib Nafid
3.6 Procedures<br />
In het Aanvrag<strong>en</strong>programma, het Cultureel Noodhulpprogramma, het Netwerk<strong>en</strong>programma<br />
<strong>en</strong> het Prijz<strong>en</strong>programma waarborg<strong>en</strong> de gehanteerde procedures,<br />
met veel aandacht voor research <strong>en</strong> externe adviez<strong>en</strong>, kwaliteit. Deze procedures<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> ertoe verkeerde besteding<strong>en</strong> van geld<strong>en</strong> of misplaatste toek<strong>en</strong>ning van<br />
steun te voorkom<strong>en</strong>. Alle procedures zijn in <strong>2009</strong> <strong>en</strong> 2010 aangescherpt <strong>en</strong><br />
herschrev<strong>en</strong>. De voor het publiek relevante procedures zull<strong>en</strong> in 2010 beschikbaar<br />
word<strong>en</strong> door digitale publicatie op de website van het Prins Claus Fonds. Meer<br />
informatie over de specifieke wijziging<strong>en</strong> in de procedures is te vind<strong>en</strong> in de<br />
hoofdstukk<strong>en</strong> van de desbetreff<strong>en</strong>de programma’s.<br />
De programma’s werk<strong>en</strong> met contract<strong>en</strong> waarin tuss<strong>en</strong>tijdse inhoudelijke <strong>en</strong><br />
financiële rapportages zijn vastgelegd.<br />
Om advies in te winn<strong>en</strong> werkt het Fonds met e<strong>en</strong> groot netwerk van gewaardeerde<br />
internationale adviseurs. Zij gev<strong>en</strong> onder andere second opinions, die e<strong>en</strong><br />
belangrijke rol spel<strong>en</strong> bij de beoordeling van de aanvrag<strong>en</strong>.<br />
Het Netwerkprogramma werkt slechts met partners met wie het Fonds via de<br />
andere programma’s e<strong>en</strong> vertrouw<strong>en</strong>sband heeft opgebouwd. Dit blijkt e<strong>en</strong><br />
uitstek<strong>en</strong>de basis voor e<strong>en</strong> waardevolle sam<strong>en</strong>werking. De procedure voor de<br />
selectie van de netwerkpartners is in 2008 aangepast <strong>en</strong> werkte in <strong>2009</strong> naar<br />
tevred<strong>en</strong>heid.<br />
Naast de procedures voor de programma’s Netwerk<strong>en</strong>, Prijz<strong>en</strong>, Aanvrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> CER<br />
project<strong>en</strong>, heeft het Fonds procedures voor de financiële administratie,<br />
organisatie <strong>en</strong> gedragscodes ontwikkeld die in de Interne Reglem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn<br />
vastgelegd.<br />
In de procedures voor de administratieve organisatie wordt onder meer<br />
uitgebreid ingegaan op de verantwoordelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> bevoegdhed<strong>en</strong> van het<br />
Bestuur, de Directie <strong>en</strong> bureaumedewerkers, de adviesstructuur, de<br />
klacht<strong>en</strong>procedure <strong>en</strong> de administratie. Meer details zijn terug te vind<strong>en</strong> in de<br />
verantwoordingsverklaring <strong>en</strong> in het hoofdstuk over de organisatie.<br />
De procedures zull<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gepubliceerd op www.princeclausfund.org<br />
19 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Prins Claus Fonds ondersteunde de productie van het theaterstuk<br />
‘Yousef is my brother’s name’ dat rondreisde in 15 sted<strong>en</strong> in de Palestijnse Gebied<strong>en</strong> <strong>en</strong> Israel
21 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
4. Programma’s<br />
4.1 Prins Claus Prijz<strong>en</strong><br />
De Prins Claus Prijz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> jaarlijks toegek<strong>en</strong>d aan kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong><br />
intellectuel<strong>en</strong> <strong>en</strong> culturele organisaties voor hun uitmunt<strong>en</strong>de prestaties op het<br />
gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling <strong>en</strong> de positieve impact daarvan op de directe<br />
omgeving <strong>en</strong> de maatschappij als geheel. Kwaliteit is e<strong>en</strong> sine qua non voor e<strong>en</strong><br />
Prins Claus Prijs. De Prijz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geselecteerd door de Prins Claus<br />
Prijz<strong>en</strong>commissie <strong>en</strong> vastgesteld door het Bestuur van het Fonds. De Grote Prins<br />
Claus Prijs van 100.000 Euro wordt jaarlijks uitgereikt door e<strong>en</strong> van de<br />
erevoorzitters in het bijzin van led<strong>en</strong> van de Koninklijke Familie <strong>en</strong> e<strong>en</strong> groot<br />
publiek bestaande uit Nederlandse <strong>en</strong> internationale gast<strong>en</strong>. Ti<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong> van<br />
25.000 Euro word<strong>en</strong> uitgereikt door de Nederlandse Ambassadeurs in de land<strong>en</strong><br />
waar de laureat<strong>en</strong> woonachtig zijn.<br />
Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
Het Prins Claus Fonds profileert zijn prijz<strong>en</strong> aan de hand van e<strong>en</strong> jaarthema. Het<br />
thema van <strong>2009</strong> was Cultuur <strong>en</strong> Natuur. Met dit thema wil het Fonds de aandacht<br />
vestig<strong>en</strong> op het werk van kunst<strong>en</strong>aars, culturele groep<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties die de<br />
belangrijke wisselwerking tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> natuur verbeeld<strong>en</strong>, nieuwe ideeën<br />
over ecologische vraagstukk<strong>en</strong> introducer<strong>en</strong>, met natuurlijke bronn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> om<br />
duurzame vorm<strong>en</strong> van ontwikkeling te stimuler<strong>en</strong> <strong>en</strong> de impact van cultuur op het<br />
klimaat op vernieuw<strong>en</strong>de wijze duid<strong>en</strong>.<br />
Elk jaar doet het Fonds onderzoek naar land<strong>en</strong> waar nog ge<strong>en</strong> Prins Claus Prijz<strong>en</strong><br />
zijn uitgereikt. Dit heeft in <strong>2009</strong> geleid tot drie laureat<strong>en</strong> uit nieuwe land<strong>en</strong><br />
namelijk Kamero<strong>en</strong>, Nepal <strong>en</strong> Nicaragua.<br />
De Grote Prins Claus Prijs werd op 16 december door Z.K.H. Prins Constantijn<br />
uitgereikt aan de Colombiaanse architect Simón Vélez in het Muziekgebouw aan ’t<br />
IJ te Amsterdam. De uitreiking<strong>en</strong> van El Anatsui in Nigeria <strong>en</strong> Gastón Acurio in Peru<br />
vond<strong>en</strong> ook plaats in december. De overige acht laureat<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> hun prijs<br />
uitgereikt begin 2010. Het Fonds organiseerde in de week van de Pres<strong>en</strong>tatie van<br />
de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uitgebreid randprogramma waarin het werk van twee<br />
laureat<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal stond: de hoofdlaureaat Simón Vélez <strong>en</strong> de Chinese laureaat<br />
Liang Shaoji. (zie pg. 78)<br />
Pres<strong>en</strong>tatie Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>2009</strong>, Muziekgebouw aan ’t IJ, 16 december<br />
Het programma werd geop<strong>en</strong>d door het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan onder<br />
leiding van componist Artyom Kim. Het Prins Claus Fonds ondersteunde h<strong>en</strong> in 2008<br />
bij het uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van de CD ‘New Music from C<strong>en</strong>tral Asia’. Bestuursvoorzitter<br />
Lilian Gonçalves – Ho Kang You sprak e<strong>en</strong> welkomstwoord uit. Minister Ko<strong>en</strong>ders<br />
sprak over cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling <strong>en</strong> Ramzi Aburedwan vertelde over de impact<br />
van de Prins Claus Prijs die zijn muziekschool Al Kamandjâti in 2006 kreeg. Na zijn<br />
speech werd e<strong>en</strong> lied gezong<strong>en</strong> door één van de tal<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van Al Kamandjâti, Oday<br />
Khatib, <strong>en</strong> speelde Ramzi Aburedwan bouzouk, e<strong>en</strong> Arabisch snaarinstrum<strong>en</strong>t.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s werd e<strong>en</strong> film getoond over de 10 Prins Claus Laureat<strong>en</strong>. Z.K.H. Prins<br />
Constantijn gaf in e<strong>en</strong> toespraak zijn visie op cultuur <strong>en</strong> natuur <strong>en</strong> er werd e<strong>en</strong><br />
film getoond over Simón Vélez. Daarna reikte Z.K.H. Prins Constantijn de grote<br />
Prins Claus Prijs uit aan de Colombiaanse architect. Het programma werd<br />
afgeslot<strong>en</strong> door het Omnibus Ensemble.<br />
22 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Najib Nafid<br />
Foto: Capital Photos<br />
Artyom Kim, componist van het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan, geeft instructies aan het publiek<br />
in het Muziekgebouw aan ’t IJ op 16 december tijd<strong>en</strong>s de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
Ramzi Aburedwan <strong>en</strong> Oday Khatib van Al Kamandjâti bracht<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lied t<strong>en</strong> gehore in het Muziekgebouw aan ’t IJ<br />
op 16 december tijd<strong>en</strong>s de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>2009</strong>
Z.K.H. de Prins van Oranje, H.M. de Koningin, H.K.H. Prinses Maxima, H.K.H de Prinses Laur<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>,<br />
Lilian Gonçalves – Ho Kang You bekijk<strong>en</strong> de ‘water gourd’, onderdeel van het optred<strong>en</strong> van het Omnibus Ensemble<br />
24 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Capital Photos
Na afloop van de Pres<strong>en</strong>tatie vond e<strong>en</strong> receptie plaats waarbij Peruaanse hapjes,<br />
bereid volg<strong>en</strong>s de recept<strong>en</strong> van Prins Claus Laureaat <strong>2009</strong> Gastón Acurio, werd<strong>en</strong><br />
geserveerd. Gesponsord door Prom Peru reisde Gerard Vijverberg, chefkok van<br />
Verhaaf Party Catering in oktober speciaal voor het Prins Claus Fonds af naar<br />
Peru om daar in de leer te gaan bij Gastón Acurio. Sam<strong>en</strong> met Victoriano Lopez,<br />
e<strong>en</strong> Peruaanse chefkok <strong>en</strong> de rechterhand van Gastón Acurio, bereidde hij de<br />
Peruaanse hapjes die in het Muziekgebouw geserveerd werd<strong>en</strong>.<br />
In totaal war<strong>en</strong> bij de prijsuitreiking 630 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> aanwezig. Ongeveer 180<br />
internationale gast<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> naar Nederland om het ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t bij te won<strong>en</strong>.<br />
Opvall<strong>en</strong>d was het hoge niveau van de gast<strong>en</strong>, daarnaast was het aantal<br />
internationale gast<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijk groter dan voorgaande jar<strong>en</strong>.<br />
Op 15 december war<strong>en</strong> de internationale gast<strong>en</strong> uitg<strong>en</strong>odigd voor e<strong>en</strong><br />
welkomstreceptie in de ambtswoning van Burgemeester Job Coh<strong>en</strong>, waar ze<br />
verwelkomd werd<strong>en</strong> door Freek Ossel (wethouder voor Lucht <strong>en</strong> Zeehav<strong>en</strong>, Werk<br />
<strong>en</strong> Inkom<strong>en</strong>, Diversiteit, Grote Sted<strong>en</strong>beleid, Wijkaanpak <strong>en</strong> Koers Nieuw West). Na<br />
de receptie vond e<strong>en</strong> diner plaats in NH Grand Hotel Krasnapolsky voor de<br />
internationale gast<strong>en</strong> van het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> de gast<strong>en</strong> van de Niet<br />
Normaalt<strong>en</strong>toonstelling, die net die middag was geop<strong>en</strong>d. Z.K.H. Prins Friso was<br />
hierbij aanwezig.<br />
Sam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> steun<br />
Het Prins Claus Prijz<strong>en</strong>programma werkt int<strong>en</strong>sief sam<strong>en</strong> met de Nederlandse<br />
Ambassades in het buit<strong>en</strong>land. De ambassades gev<strong>en</strong> advies over nominaties <strong>en</strong><br />
organiser<strong>en</strong> de uitreiking ter plaatse.<br />
Ter geleg<strong>en</strong>heid van de prijsuitreiking in Amsterdam kom<strong>en</strong> er altijd vele<br />
internationale gast<strong>en</strong> naar Nederland. De gezam<strong>en</strong>lijke vijfsterr<strong>en</strong> hotels in<br />
Amsterdam sponsord<strong>en</strong> het Fonds dit jaar wederom door het verblijf van de<br />
gast<strong>en</strong> mogelijk te mak<strong>en</strong>. De Luxury Hotels of Amsterdam <strong>en</strong> het Lloyd Hotel &<br />
Cultural Embassy zijn gewaardeerde partners in het netwerk van het Fonds. Het<br />
Rijksmuseum verschafte in <strong>2009</strong> voor e<strong>en</strong> tweede maal alle internationale gast<strong>en</strong><br />
van het Prins Claus Fonds gratis toegang tot het museum. De internationale<br />
gast<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> ook naar de t<strong>en</strong>toonstelling ‘Niet Normaal’ welke te zi<strong>en</strong> was in de<br />
Beurs van Berlage.<br />
‘Wh<strong>en</strong> the Colombian Press announced the Prince Claus Award, I was struggling<br />
on my own to prev<strong>en</strong>t the approval of a new construction code that expressly<br />
prohibited building with bamboo. The announcem<strong>en</strong>t of the Award brought<br />
unexpected att<strong>en</strong>tion to my efforts, and led the Presid<strong>en</strong>t himself to lift the<br />
prohibition. Together with my <strong>en</strong>gineers, I was th<strong>en</strong> put in charge of writing<br />
the new code for bamboo construction’.<br />
Simon Vélez tijd<strong>en</strong>s zijn speech bij de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> op 16 december <strong>2009</strong><br />
25 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
De Prins Claus Laureat<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
De Grote Prins Claus Prijs van 100.000,- Euro ging naar<br />
Simón Vélez (geb. 1949, Manizales, Colombia)<br />
Simón Vélez is e<strong>en</strong> uitmunt<strong>en</strong>d architect wi<strong>en</strong>s technische <strong>en</strong> esthetische<br />
vernieuwing<strong>en</strong> de mogelijkhed<strong>en</strong> van bamboe als bouwmateriaal aanzi<strong>en</strong>lijk hebb<strong>en</strong><br />
vergroot waarmee hij de heers<strong>en</strong>de architecturale stroming<strong>en</strong> heeft uitgedaagd.<br />
Nadat hij zijn studie aan de Universidad de Los Andes in Bogota had voltooid,<br />
begon Vélez zich te verwijder<strong>en</strong> van de internationaal heers<strong>en</strong>de modernistische<br />
beweging <strong>en</strong> ging hij zich conc<strong>en</strong>trer<strong>en</strong> op inheemse architecturale activiteit<strong>en</strong>.<br />
Hij deed uitgebreid onderzoek naar de structurele mogelijkhed<strong>en</strong> van de lokale<br />
variëteit van bamboe, Guadua. Sam<strong>en</strong> met zijn compagnon Marcelo Villegas,<br />
bedacht Vélez revolutionair schrijnwerk, e<strong>en</strong> nieuw systeem van structurele<br />
ondersteuning, alsmede betere methodes voor fundering<strong>en</strong> <strong>en</strong> dakwerk. Deze<br />
innovaties transformeerd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> van ’s werelds oudste bouwmaterial<strong>en</strong> – tot dan<br />
toe beschouwd als inferieur <strong>en</strong> alle<strong>en</strong> geschikt voor de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> aan de rand van<br />
de maatschappij tot e<strong>en</strong> modern materiaal dat aan de meest strikte<br />
internationale bouwvoorschrift<strong>en</strong> voldoet <strong>en</strong> vaak als superieur aan staal wordt<br />
gezi<strong>en</strong>. De elasticiteit van bamboe maakt ook dat het materiaal uitermate<br />
geschikt is voor gebied<strong>en</strong> waar aardbeving<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast heeft Vélez e<strong>en</strong> elegante esthetiek ontwikkeld die de natuurlijke<br />
kwaliteit<strong>en</strong> van bamboe b<strong>en</strong>ut <strong>en</strong> met de natuur sam<strong>en</strong>werkt om schoonheid in<br />
vorm, ruimte <strong>en</strong> omgeving te creër<strong>en</strong>. Vélez heeft e<strong>en</strong> succesvolle synthese<br />
gecreëerd van inheemse ontwerp<strong>en</strong>, avantgarde technologie <strong>en</strong> ecologische<br />
process<strong>en</strong>. Simón Vélez wordt geëerd voor zijn esthetische gebruik van<br />
natuurlijke material<strong>en</strong> in hed<strong>en</strong>daagse ontwerp<strong>en</strong> <strong>en</strong> het transformer<strong>en</strong> van<br />
lokale, traditionele inheemse k<strong>en</strong>nis door middel van innovatie die de relevantie<br />
vergroot van bamboe als e<strong>en</strong> bron van oplossing<strong>en</strong> voor wereldwijde problem<strong>en</strong>.<br />
Vooral wordt Vélez geëerd voor het b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> van de ess<strong>en</strong>tiële relatie<br />
tuss<strong>en</strong> duurzame ontwerpactiviteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> sociale ontwikkeling <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> cultuur<br />
<strong>en</strong> natuur.<br />
De ti<strong>en</strong> overige Prins Claus Prijz<strong>en</strong> van 25.000 Euro ging<strong>en</strong> naar:<br />
Gaston Acurio (geb. 1967, Lima, Peru)<br />
Gaston Acurio is e<strong>en</strong> chefkok wi<strong>en</strong>s passie <strong>en</strong> vernieuwingsdrift de Peruaanse<br />
keuk<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> hoger plan tilde <strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> fasciner<strong>en</strong>de uitdrukking van de rijke<br />
lokale cultuur heeft gemaakt. Gaston Acurio wordt geëerd voor zijn significante<br />
bijdrage aan culinaire artisticiteit, voor het feit dat hij de Peruaanse cuisine op<br />
e<strong>en</strong> hoger plan heeft gebracht <strong>en</strong> di<strong>en</strong>s unieke heerlijkhed<strong>en</strong> in de rest van de<br />
wereld heeft geïntroduceerd; voor het promot<strong>en</strong> van lokale ontwikkeling door<br />
het creër<strong>en</strong> van trots voor de Peruaanse cultuur <strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> voor het<br />
b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> van de ess<strong>en</strong>tiële relatie tuss<strong>en</strong> de biodiversiteit van de natuur <strong>en</strong><br />
culturele diversiteit.<br />
El Anatsui (geb. 1944, Anyako, Ghana, won<strong>en</strong>de in Nigeria)<br />
El Anatsui is e<strong>en</strong> origineel beeldhouwer die als licht<strong>en</strong>d voorbeeld voor <strong>en</strong><br />
inspiratiebron van de hed<strong>en</strong>daagse Afrikaanse kunst wordt beschouwd. El Anatsui<br />
ontvangt de prijs voor de uitmunt<strong>en</strong>de esthetische <strong>en</strong> intellectuele kwaliteit<strong>en</strong><br />
van zijn creaties, voor zijn innovatief gebruik van material<strong>en</strong> om de dialoog tuss<strong>en</strong><br />
26 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Capital Photos<br />
Foto: Courtesy van de ambassade<br />
Z.K.H. Prins Constantijn reikte de Grote Prins Claus Prijs uit aan de Colombiaanse architect Simón Véléz<br />
Gastón Acurio kreeg de Prins Claus Prijs uitgereikt op 17 december <strong>2009</strong> in Lima door Z.E. Ambassadeur B. van der Heijd<strong>en</strong>
28 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan onder leiding van Artyom Kim in het Muziekgebouw aan ’t IJ<br />
op 16 december tijd<strong>en</strong>s de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
Foto: Najib Nafid
cultuur <strong>en</strong> natuur te b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor zijn toegewijde <strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong>de rol in<br />
de ontwikkeling van de beeld<strong>en</strong>de kunst<strong>en</strong> in Afrika.<br />
Sammy Baloji (geb. 1978, Lubumbashi, DR Congo)<br />
Sammy Baloji is e<strong>en</strong> jonge fotograaf met e<strong>en</strong> wonderbaarlijk tal<strong>en</strong>t. Sammy Baloji<br />
wordt onderscheid<strong>en</strong> voor de originele manier waarop hij de pijnlijke geschied<strong>en</strong>is<br />
van de exploitatie van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> het milieu in het hed<strong>en</strong>daagse landschap<br />
schetst, voor het feit dat hij de huidige Congolese realiteit internationaal<br />
onder de aandacht br<strong>en</strong>gt, voor zijn belangrijke bijdrage aan e<strong>en</strong> nieuw besef van<br />
het hed<strong>en</strong> in Congo door middel van de geschied<strong>en</strong>is <strong>en</strong> voor het demonstrer<strong>en</strong><br />
van het feit dat ontwikkeling alle<strong>en</strong> kan plaatsvind<strong>en</strong> nadat de trauma’s van het<br />
verled<strong>en</strong> zijn blootgelegd.<br />
Kanak Mani Dixit (geb. 1956, Lalitpur, Nepal)<br />
Kanak Mani Dixit, schrijver <strong>en</strong> activist, is e<strong>en</strong> katalysator voor culturele<br />
ontwikkeling die de nationale gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> in het zuid<strong>en</strong> van Azië overschrijdt. Hij is de<br />
oprichter <strong>en</strong> redacteur (1987 tot hed<strong>en</strong>) van Himal Southasian, e<strong>en</strong> maandelijks<br />
onafhankelijk tijdschrift van grote kwaliteit dat kritisch comm<strong>en</strong>taar op<br />
maatschappelijke <strong>en</strong> culturele kwesties levert. Kanak Mani Dixit is tev<strong>en</strong>s de<br />
oprichter van Film South Asia (FSA), e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tairefestival. Deze eerste Prins<br />
Claus Prijs voor Nepal eert Kanak Mani Dixit voor zijn uitmunt<strong>en</strong>de bijdrag<strong>en</strong> aan<br />
het publieke debat, voor het creër<strong>en</strong> van podia die m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in Zuid Azië met elkaar<br />
verbindt <strong>en</strong> voor de mogelijkheid die hij biedt tot sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> netwerk<strong>en</strong><br />
waarbij nationale <strong>en</strong> culturele gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> word<strong>en</strong> overschred<strong>en</strong>, <strong>en</strong> voor zijn<br />
maatschappelijk betrokk<strong>en</strong>, multidisciplinaire b<strong>en</strong>adering van creativiteit <strong>en</strong><br />
ontwikkeling.<br />
Doual’art (opgericht in 1991, Douala, Kamero<strong>en</strong>)<br />
Doual’art is e<strong>en</strong> onafhankelijke nonprofit organisatie die e<strong>en</strong> revolutie teweeg<br />
heeft gebracht in de wereld van de kunst<strong>en</strong> in Kamero<strong>en</strong>. Onder het leiderschap<br />
van Marilyn Douala Bell <strong>en</strong> Didier Schaub pres<strong>en</strong>teert Espace Doual’art exposities,<br />
debatt<strong>en</strong> van kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong> congress<strong>en</strong>. De workshops <strong>en</strong> artistinresid<strong>en</strong>ce<br />
programma’s trekk<strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars uit de regio <strong>en</strong> het buit<strong>en</strong>land aan <strong>en</strong> bied<strong>en</strong> de<br />
mogelijkheid voor research, experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontwikkeling alsmede introducties<br />
bij internationale curator<strong>en</strong>. Deze eerste Prins Claus Prijs voor Kamero<strong>en</strong> eert<br />
Doual’art voor de visie die esthetische kwaliteit <strong>en</strong> maatschappelijke<br />
betrokk<strong>en</strong>heid incorporeert, voor de innovatieve manier<strong>en</strong> om bij burgers het<br />
bewustzijn te vergrot<strong>en</strong> van hun rol in het zich voorstell<strong>en</strong> <strong>en</strong> opbouw<strong>en</strong> van hun<br />
stad <strong>en</strong> voor de inspirer<strong>en</strong>de impact op de beeld<strong>en</strong>de kunst<strong>en</strong> <strong>en</strong> sociale <strong>en</strong><br />
culturele ontwikkeling in C<strong>en</strong>traal Afrika.<br />
Instituto de Historia de Nicaragua y C<strong>en</strong>troamérica<br />
(opgericht 1987, Managua, Nicaragua)<br />
Het Instituut voor de Geschied<strong>en</strong>is van Nicaragua <strong>en</strong> C<strong>en</strong>traal Amerika (IHNCA) is<br />
vermaard vanwege de verregaande research <strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> die tot doel hebb<strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> toegang tot hun eig<strong>en</strong> patrimonium te verschaff<strong>en</strong>. Het IHNCA<br />
heeft e<strong>en</strong> archief van meer dan 50,000 boek<strong>en</strong>, uitgebreide archiev<strong>en</strong> van<br />
krant<strong>en</strong>, landkaart<strong>en</strong>, films, schilderij<strong>en</strong>, foto’s, geluidsopnam<strong>en</strong>, video’s van<br />
nieuwsbureaus <strong>en</strong> verzameling<strong>en</strong> van kunstvoorwerp<strong>en</strong> zoals maskers. De eerste<br />
Prins Claus Prijs voor Nicaragua eert het IHNCA voor de betrokk<strong>en</strong>heid waarmee<br />
het instituut de herinnering<strong>en</strong> <strong>en</strong> de geschied<strong>en</strong>is van de plaatselijke bevolking in<br />
30 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Courtesy van de ambassade<br />
Foto: Courtesy van de ambassade<br />
Op 22 januari <strong>2009</strong> werd de 2008 Prins Claus Prijs uitgereikt aan Ousmane Sow in Dakar door Z.E. Ambassadeur J.W.G. Jansing<br />
Z.E. Ambassadeur R. Bekink reikte de 2008 Prins Claus Prijs uit aan V<strong>en</strong>erable Purevbat op 20 maart <strong>2009</strong> in Ulaanbaatar
Foto van <strong>2009</strong> Laureaat <strong>en</strong> fotograaf Sammy Baloji (DR Kongo) ‘Crâne, vue de profil, et, vue de crânes d'antilopes’<br />
32 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
33 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
ere herstelt, voor de gedrev<strong>en</strong> research dat e<strong>en</strong> beroep doet op het verled<strong>en</strong><br />
om oplossing<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong> voor het hed<strong>en</strong>, <strong>en</strong> voor het versterk<strong>en</strong> van het<br />
verband tuss<strong>en</strong> de culturele id<strong>en</strong>titeit <strong>en</strong> de ontwikkeling van Nicaragua’s<br />
bevolking.<br />
Liang Shaoji (geb. 1945, Shanghai, China)<br />
Kunst<strong>en</strong>aar Liang Shaoji ontvangt de prijs voor zijn evocatieve kunstwerk<strong>en</strong><br />
waarin door zijn meditatieve b<strong>en</strong>adering kunst natuur <strong>en</strong> natuur kunst wordt,<br />
voor zijn artistieke integriteit in het werk<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de gangbare orde <strong>en</strong> voor<br />
zijn inzichtelijke verk<strong>en</strong>ning van de m<strong>en</strong>selijke gesteldheid <strong>en</strong> relatie met de<br />
natuur. Shaoji werkt letterlijk met de natuur door met zijderups<strong>en</strong> zijn werk<br />
te producer<strong>en</strong>.<br />
Jivya Soma Mashe (geb. 1934, Dhamangaon, Maharashtra, India)<br />
Jivya Soma Mashe heeft de rituele kunst van het Warlivolk getransformeerd tot<br />
e<strong>en</strong> relevante hed<strong>en</strong>daagse methode van expressie die voortborduurt op hun<br />
oorspronkelijke visie op de relatie tuss<strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> natuur. Jivya Soma Mashe<br />
wordt geëerd voor de creatieve manier waarop hij e<strong>en</strong> verdwijn<strong>en</strong>de kunstvocabulaire<br />
nieuw lev<strong>en</strong> heeft ingeblaz<strong>en</strong>, voor zijn lev<strong>en</strong>dige repres<strong>en</strong>tatie van<br />
de visie van de Warli’s op het ev<strong>en</strong>wicht tuss<strong>en</strong> natuur <strong>en</strong> cultuur, voor het<br />
b<strong>en</strong>adrukk<strong>en</strong> van de relevantie van lokale k<strong>en</strong>nis voor nu <strong>en</strong> voor zijn betek<strong>en</strong>isvolle<br />
bijdrage aan de cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling van de stamm<strong>en</strong> in het land.<br />
Santu Mofok<strong>en</strong>g (geb. 1956, Johannesburg, Zuid Afrika)<br />
Santu Mofok<strong>en</strong>g is e<strong>en</strong> zeer scherpzinnige fotograaf van grote betek<strong>en</strong>is. Santu<br />
Mofok<strong>en</strong>g wordt onderscheid<strong>en</strong> voor de uitstek<strong>en</strong>de kwaliteit <strong>en</strong> inhoud van zijn<br />
werk, voor de manier waarop hij fotografische repres<strong>en</strong>tatie e<strong>en</strong> andere vorm<br />
heeft gegev<strong>en</strong>, voor zijn scherpzinnige inzicht in de culturele betek<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> van<br />
landschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wederkerige relaties tuss<strong>en</strong> de omgeving <strong>en</strong> ontwikkeling, <strong>en</strong><br />
voor zijn belangrijke bijdrage aan de fotografie in Afrika.<br />
Desiderio Navarro (geb. 1948, Camagüey, Cuba)<br />
Desiderio Navarro, e<strong>en</strong> cultuuractivist extraordinaire, is e<strong>en</strong> gerespecteerd<br />
d<strong>en</strong>ker, schrijver, redacteur, vertaler <strong>en</strong> cultureel organisator die zijn lev<strong>en</strong><br />
heeft gewijd aan het stimuler<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong> van het intellectuele d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
analyse. Al 37 jaar is hij redacteur <strong>en</strong> maker van e<strong>en</strong> van ’s werelds meest<br />
vooraanstaande blad<strong>en</strong>, Criterios, waarin belangrijke kritische essays bije<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> gebracht over esthetiek <strong>en</strong> de theorieën in literatuur, kunst <strong>en</strong> cultuur.<br />
Desiderio Navarro wordt geëerd vanwege zijn vurige toewijding aan het<br />
verspreid<strong>en</strong> van kritische intellectuele k<strong>en</strong>nis, zijn inzichtelijk schrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
analyses <strong>en</strong> vanwege zijn buit<strong>en</strong>gewone bijdrag<strong>en</strong> aan de vrijheid van m<strong>en</strong>ingsuiting<br />
<strong>en</strong> culturele ontwikkeling op Cuba.<br />
Positieve resultat<strong>en</strong><br />
De Prins Claus Prijs aan Simón Vélez heeft tot positieve resultat<strong>en</strong> geleid.<br />
Dankzij berichtgeving over de Prins Claus Prijs in de Colombiaanse media is e<strong>en</strong><br />
wetsvoorstel dat het bouw<strong>en</strong> met bamboe in Colombia verbiedt, ingetrokk<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast heeft het Chinese <strong>en</strong> Indiase functionariss<strong>en</strong> do<strong>en</strong> inzi<strong>en</strong> dat bamboe<br />
wel degelijk sterk g<strong>en</strong>oeg is om het India Paviljo<strong>en</strong> te bouw<strong>en</strong> voor de Expo 2010<br />
in Shanghai, China. Hun voorkeur ging in eerste instantie uit naar staal totdat zij<br />
hoord<strong>en</strong> dat Simón Vélez de winnaar was van de Grote Prins Claus Prijs.<br />
34 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Courtesy van de ambassade<br />
Foto: Capital Photos<br />
Z.E. Ambassadeur A.J.M. Verdegaal reikte op 31 januari <strong>2009</strong> de 2008 Prins Claus Prijs uit aan Jeanguy Saintus in Haïti<br />
Z.K.H. de Prins van Oranje, H.K.H. Prinses Maxima, Lilian Gonçalves – Ho Kang You, Simón Vélez, HM Prins Friso, H.M. de Koningin,<br />
HKH Prinses Mabel, Els van der Plas, ZKH Prins Constantijn
Ondanks het feit dat het Prins Claus Fonds ge<strong>en</strong> verantwoording van de<br />
besteding van het prijz<strong>en</strong>geld vraagt, heeft Gastón Acurio b<strong>en</strong>adrukt dat hij het<br />
geldbedrag zal invester<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> drietal project<strong>en</strong>:<br />
• De opzet van e<strong>en</strong> kokschool in San Andres in Pisco (waar in 2007 e<strong>en</strong> ernstige<br />
aardbeving was) door APEGA (Peruaanse gastronomische ver<strong>en</strong>iging) i.s.m.<br />
SENATI, National Service for Industrial Labour Training<br />
• Het producer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>taire over ajies (pepers) door Ernesto<br />
Cabellos – Guarango<br />
• Het Instituto de Cocina Pachacutec.<br />
Hoofdlaureaat 2008 Indira Goswami uit India heeft haar geldbedrag van 100.000<br />
Euro gedoneerd aan de bouw van e<strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>huis in het dorp Guwahati, Assam waar<br />
ze woont.<br />
Uitdaging<strong>en</strong> <strong>en</strong> risico’s<br />
Het prijz<strong>en</strong> programma besteedt elk jaar veel tijd aan onderzoek. Het onderzoek<br />
kan nog versterkt word<strong>en</strong> door sam<strong>en</strong>werking te zoek<strong>en</strong> met universiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
stagiaires. Het is van belang dat de kwaliteit <strong>en</strong> de onberispelijkheid van de<br />
laureat<strong>en</strong> hoog in het vaandel blijv<strong>en</strong> staan. In 2010 zal e<strong>en</strong> plan word<strong>en</strong> opgesteld<br />
voor int<strong>en</strong>sief onderzoek <strong>en</strong> het verbred<strong>en</strong> van het kwalitatieve netwerk.<br />
Het is <strong>en</strong> blijft van belang meer vrouw<strong>en</strong> in het prijz<strong>en</strong>programma te hebb<strong>en</strong>. Hier<br />
wordt elk jaar extra op gelet. In 2010 zal wederom nader onderzoek word<strong>en</strong><br />
gedaan naar excell<strong>en</strong>te vrouw<strong>en</strong> op het gebied van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling.<br />
Het blijft van belang dat we ook bij de buit<strong>en</strong>landse uitreiking<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> of andere<br />
wijze aanwezig zijn vanuit het Fonds. Dit is niet altijd mogelijk, maar het is wel van<br />
belang voor de versterking van het netwerk, de k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> inhoud <strong>en</strong> voor het<br />
uitdrag<strong>en</strong> van de doel<strong>en</strong> van het Fonds <strong>en</strong> van de prijs ter plaatse.<br />
In <strong>2009</strong> is de sam<strong>en</strong>stelling van het publiek voor de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins<br />
Claus prijz<strong>en</strong> in Amsterdam sterk vernieuwd. De belangstelling groeit elk jaar. Dit<br />
is daardoor e<strong>en</strong> moeilijk proces, aangezi<strong>en</strong> vel<strong>en</strong> will<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>. Ook volg<strong>en</strong>d jaar zal<br />
dit proces word<strong>en</strong> voortgezet. De uitreiking zal in 2010 in het Koninklijk Paleis<br />
Amsterdam plaatsvind<strong>en</strong>, waardoor er nog minder m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> toegelat<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>. Het Fonds bezint zich hoe hiermee om te gaan.<br />
36 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
In Memoriam Augusto Boal<br />
Op 1 mei <strong>2009</strong> overleed tot groot verdriet van het Prins Claus Fonds Augusto<br />
Boal in Rio de Janeiro na e<strong>en</strong> lange strijd teg<strong>en</strong> leukemie. Augusto Boal was e<strong>en</strong><br />
theatermaker, regisseur <strong>en</strong> schrijver uit Brazilië. Boal werd het meest bek<strong>en</strong>d<br />
door het opricht<strong>en</strong> van het ‘Theater van de onderdrukt<strong>en</strong>’ iets dat hij in de 60er<br />
jar<strong>en</strong> deed om e<strong>en</strong> dialoog te creër<strong>en</strong> die politiek activisme stimuleerde tuss<strong>en</strong><br />
theatermaker, publiek, regisseur <strong>en</strong> acteurs.<br />
Het Prins Claus Fonds k<strong>en</strong>de Augusto Boal in 2007 e<strong>en</strong> Prins Claus Prijs toe <strong>en</strong> had<br />
de eer hem te mog<strong>en</strong> ontmoet<strong>en</strong> to<strong>en</strong> hij in 2008 naar Nederland kwam <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
groot publiek inspireerde bij ‘Formaat, Werkplaats voor Participatief Drama’ in<br />
Rotterdam.<br />
‘Augusto Boal is theatermaker <strong>en</strong> e<strong>en</strong> culturele revolutionair die zijn eig<strong>en</strong> model<br />
ontwierp voor sociaal geëngageerd theater. Hij bedacht nieuwe techniek<strong>en</strong> voor<br />
tal van gebied<strong>en</strong> waar m<strong>en</strong>selijke activiteit plaatsvindt, zoals in fabriek<strong>en</strong>,<br />
slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. Het Theater van de Onderdrukt<strong>en</strong> van Boal<br />
heeft wereldwijd talloze m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in de theaterwereld geïnspireerd <strong>en</strong> zijn<br />
methodiek wordt in meer dan zev<strong>en</strong>tig land<strong>en</strong> toegepast. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> heeft Boal<br />
aangetoond dat theater kan word<strong>en</strong> ingezet als e<strong>en</strong> effectief medium bij het<br />
behandel<strong>en</strong> van conflict<strong>en</strong>’.<br />
Uit het juryrapport van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong>commissie over Augusto Boal<br />
37 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Mette Gratama van Andel<br />
Augusto Boal in 2008 bij de bije<strong>en</strong>komst van Formaat in Rotterdam
4.2 Activiteit<strong>en</strong>, Uitwisseling <strong>en</strong> Publicaties<br />
Aanvrag<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
De afdeling Aanvrag<strong>en</strong> steunt e<strong>en</strong> scala aan activiteit<strong>en</strong>, interculturele<br />
uitwisseling<strong>en</strong> <strong>en</strong> publicaties binn<strong>en</strong> uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de disciplines, zoals artistieke<br />
producties, confer<strong>en</strong>ties, festivals, concert<strong>en</strong> <strong>en</strong> installaties. Binn<strong>en</strong> dit<br />
programma behandelt het Fonds aanvrag<strong>en</strong> van derd<strong>en</strong> voor ondersteuning van<br />
project<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> gedeelte van de aanvrag<strong>en</strong> komt direct of indirect voort uit het<br />
eig<strong>en</strong> netwerk van het Fonds. Sommige aanvragers word<strong>en</strong> door andere financiers<br />
<strong>en</strong> organisaties doorverwez<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d aantal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> ontdekt het<br />
Fonds op eig<strong>en</strong> kracht, via de website of via door het Fonds ondersteunde<br />
activiteit<strong>en</strong> in hun regio.<br />
In <strong>2009</strong> is het aantal door het Fonds ontvang<strong>en</strong> projectaanvrag<strong>en</strong> wederom<br />
gegroeid in relatie tot voorgaande jar<strong>en</strong>. De groei hangt tev<strong>en</strong>s sam<strong>en</strong> met de<br />
wereldwijde economische crisis <strong>en</strong> het feit dat internationale fonds<strong>en</strong> minder<br />
financiële middel<strong>en</strong> tot hun beschikking hebb<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong> voor cultuur. De<br />
to<strong>en</strong>ame wordt mede bepaald doordat het Fonds zowel nationaal als<br />
internationaal steeds bek<strong>en</strong>der wordt. In het afgelop<strong>en</strong> jaar ontving het Fonds<br />
met drie calls for proposals meer dan 2.000 officiële aanvrag<strong>en</strong>, concept<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
informatieverzoek<strong>en</strong> over de mogelijkheid tot financiering.<br />
Omdat het Fonds zoveel aanvrag<strong>en</strong> ontving <strong>en</strong> slechts over beperkte financiële<br />
middel<strong>en</strong> beschikt om deze te honorer<strong>en</strong>, is er in <strong>2009</strong> beslot<strong>en</strong> om de vierde<br />
deadline van oktober te lat<strong>en</strong> vervall<strong>en</strong>. Normaal doet het Fonds vier calls for<br />
proposals. Door deze te lat<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> hoopte de organisatie de aanvrag<strong>en</strong>stroom<br />
in te perk<strong>en</strong>.<br />
De kwaliteit van de activiteit<strong>en</strong> in de voorstell<strong>en</strong> is de laatste jar<strong>en</strong> sterk<br />
verbeterd, waardoor er soms lastige keuzes gemaakt moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Het Fonds<br />
probeert zoveel mogelijk m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kans<strong>en</strong> te gev<strong>en</strong>. Hiertoe heeft het het<br />
gemiddelde budget per activiteit naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> gebracht. (Zie app<strong>en</strong>dix pg. 120.)<br />
Interne <strong>en</strong> externe communicatie<br />
De aanvrag<strong>en</strong> afdeling heeft met succes extra ingezet op het verbeter<strong>en</strong> van<br />
zowel interne als externe communicatie over de project<strong>en</strong>. Het Fonds besteedt<br />
veel aandacht aan het bestuder<strong>en</strong> <strong>en</strong> evaluer<strong>en</strong> van de rapportages, de impact<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele followup van afgeronde project<strong>en</strong>. De uiteindelijke resultat<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de organisatie gedeeld door pres<strong>en</strong>taties <strong>en</strong> naar de buit<strong>en</strong>wereld<br />
gecommuniceerd via de website <strong>en</strong> persbericht<strong>en</strong>. Ook heeft het Fonds in <strong>2009</strong><br />
maandelijks e<strong>en</strong> project uitgelicht via de website, het zog<strong>en</strong>oemde ‘project van<br />
de maand’.<br />
Intern<br />
Om binn<strong>en</strong> de organisatie collega’s meer bij de ondersteunde project<strong>en</strong> te<br />
betrekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> om de organisatie te informer<strong>en</strong> word<strong>en</strong> jaarlijks twee pres<strong>en</strong>taties<br />
getoond van de ontvang<strong>en</strong> resultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> verslag<strong>en</strong> van projectpartners.<br />
Daarnaast word<strong>en</strong> er tijd<strong>en</strong>s het wekelijks intern overleg material<strong>en</strong> getoond van<br />
ondersteunde project<strong>en</strong>.<br />
38 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Extern<br />
Naast het project voor de maand gebruikte het Fonds nog meer manier<strong>en</strong> om<br />
aandacht te g<strong>en</strong>erer<strong>en</strong> voor ondersteunde activiteit<strong>en</strong>. Zo heeft het Fonds<br />
in <strong>2009</strong> de expositie over Nino Perdido georganiseerd in de Prince Claus Fund<br />
Gallery. Het boek dat uitkwam bij het project, dat 100 vermiste kinder<strong>en</strong> in<br />
Mexico minutieus weergeeft, werd door het Fonds ondersteund via het<br />
Aanvrag<strong>en</strong>programma. Verschill<strong>en</strong>de krant<strong>en</strong>, waaronder Metro, besteedd<strong>en</strong><br />
aandacht aan de expositie.<br />
Uitdaging<strong>en</strong> <strong>en</strong> Risico’s<br />
Met het oog op de toekomst heeft het Fonds in <strong>2009</strong> ook in relatie tot het<br />
Aanvrag<strong>en</strong>programma e<strong>en</strong> aantal uitdaging<strong>en</strong> geformuleerd. Daarnaast is het<br />
Fonds zich bewust van risico’s.<br />
Zones of Sil<strong>en</strong>ce<br />
Het Fonds blijft zich onafgebrok<strong>en</strong> inzett<strong>en</strong> om het contact met person<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
organisaties in de zog<strong>en</strong>aamde Zones of Sil<strong>en</strong>ce te vergrot<strong>en</strong>. In veel Zones of<br />
Sil<strong>en</strong>ce spel<strong>en</strong> politieke <strong>en</strong> economische factor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> begr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de rol. Dit br<strong>en</strong>gt<br />
risico’s met zich mee; gesteunde m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bedreigd, activiteit<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> door c<strong>en</strong>suur <strong>en</strong>/of beperk<strong>en</strong>de omstandighed<strong>en</strong> niet plaatsvind<strong>en</strong>, of<br />
overmaking van geld kan problem<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>. Het komt voor dat bank<strong>en</strong> het<br />
overmak<strong>en</strong> van geld naar begunstigd<strong>en</strong> vertrag<strong>en</strong> of bemoeilijk<strong>en</strong> om zoveel<br />
mogelijk r<strong>en</strong>te te vang<strong>en</strong>. Toch wil het Fonds juist daar blijv<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> omdat het<br />
op deze manier veel kan betek<strong>en</strong><strong>en</strong> in gebied<strong>en</strong> waar dat het hardst nodig is.<br />
De verwerking van de grote stroom aanvrag<strong>en</strong>; vertraging<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong><br />
De verbetering van de interne verwerking van de grote stroom projectaanvrag<strong>en</strong><br />
is het afgelop<strong>en</strong> jaar verder doorgezet. Doordat het Fonds de<br />
aanvraagprocedure heeft aangepast, vind<strong>en</strong> de geplande activiteit<strong>en</strong> niet<br />
eerder plaats dan minimaal vier tot zes maand<strong>en</strong> na het indi<strong>en</strong><strong>en</strong> van de<br />
subsidieaanvraag. Dit heeft ertoe geleid dat het Fonds vooruit kan werk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
zodo<strong>en</strong>de de kwaliteit van het onderzoek naar projectvoorstell<strong>en</strong> waarborgt.<br />
Daarnaast wordt de aanvrager waar mogelijk tijdig op de hoogte gebracht of het<br />
voorstel in aanmerking komt voor subsidie. Echter door de grote stroom van<br />
aanvrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> is het moeilijk de tijdslimiet te handhav<strong>en</strong> <strong>en</strong> zijn er altijd<br />
nog verzoek<strong>en</strong> die te lang blijv<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong>. De afdeling doet er alles aan om dit te<br />
verbeter<strong>en</strong> door betere planning <strong>en</strong> regelmatig overleg.<br />
Risicobeperking<br />
De afstand tuss<strong>en</strong> het Fonds <strong>en</strong> de contractant is geografisch groot. Daarom<br />
word<strong>en</strong> ook lokale experts geraadpleegd. Het Fonds vernieuwt zijn netwerk<br />
constant op gebied van onderwerp, discipline, geografische locatie <strong>en</strong>/of<br />
aanvragers. In <strong>2009</strong> werd<strong>en</strong> er, alle<strong>en</strong> al voor het aanvrag<strong>en</strong>programma, wereldwijd<br />
469 verschill<strong>en</strong>de experts <strong>en</strong> professionals b<strong>en</strong>aderd voor advies over projectvoorstell<strong>en</strong><br />
in onderzoek. E<strong>en</strong> aantal van h<strong>en</strong> zelfs meer dan e<strong>en</strong>maal. Het Fonds<br />
maakt graag van de geleg<strong>en</strong>heid gebruik om zijn <strong>en</strong>orme waardering uit te sprek<strong>en</strong><br />
voor de tijd <strong>en</strong> aandacht die de adviseurs belangeloos aan het Fonds besteedd<strong>en</strong>.<br />
Procedure<br />
Om verdere risico’s te beperk<strong>en</strong> hanteert het Fonds e<strong>en</strong> nauwgezette procedure<br />
waarin strikte controle wordt gehoud<strong>en</strong> op de contract<strong>en</strong>, de tuss<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
eindrapportage <strong>en</strong> de financiële verslaglegging. Daarbij onderhoudt het Fonds<br />
regelmatig contact met de contractpartner. Ook is de systematiek rondom<br />
betaling<strong>en</strong> erop geënt zo veilig mogelijk te werk te gaan <strong>en</strong> word<strong>en</strong> betaling<strong>en</strong><br />
39 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Prins Claus Fonds ondersteunde ‘La Fanfare des Fous’, e<strong>en</strong> politiek geëngageerd theaterstuk in de Comor<strong>en</strong>
41 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Courtesy : Washko Ink
Het Prins Claus Fonds ondersteunde de Tirana Internationale Hed<strong>en</strong>daagse Kunst Biënnale in Albanië<br />
42 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Bevis Fusha
nauwlett<strong>en</strong>d gevolgd. Intern hanteert het Fonds het ‘vierog<strong>en</strong>principe’ zodat<br />
nooit iemand alle<strong>en</strong> kan tek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> factuur <strong>en</strong>/of betaling. Dit systeem is<br />
ontworp<strong>en</strong> om de kans op misbruik zoveel mogelijk teg<strong>en</strong> te gaan.<br />
Kijk voor de volledige procedures <strong>en</strong> uitleg over de criteria die het Fonds<br />
hanteert op www.princeclausfund.org/whatwedo/apply<br />
'Culture is about hope, about seeing beauty. Cultural expressions will help<br />
us to discuss subjects that would otherwise remain hidd<strong>en</strong>. They help us<br />
reframe our thinking'.<br />
Prins Constantijn in zijn speech tijd<strong>en</strong>s de prijz<strong>en</strong>ceremonie op 16 december <strong>2009</strong><br />
E<strong>en</strong> selectie van e<strong>en</strong> aantal gesteunde activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
Hieronder volg<strong>en</strong> voorbeeld<strong>en</strong> van door het Fonds ondersteunde activiteit<strong>en</strong> die<br />
rak<strong>en</strong> aan de drie thema’s die in <strong>2009</strong> werd<strong>en</strong> geformuleerd als focus voor de<br />
toekomst: Zones of Sil<strong>en</strong>ce, Beauty in Context <strong>en</strong> Cultuur <strong>en</strong> Conflict:<br />
Drill, Nigeria<br />
Niger Delta Art Projects is e<strong>en</strong> nietcommerciële <strong>en</strong> onafhankelijke organisatie in<br />
de Niger Delta van Nigeria, die alternatieve <strong>en</strong> experim<strong>en</strong>tele kunstproject<strong>en</strong><br />
creëert om sociale, culturele <strong>en</strong> artistieke ontwikkeling in de regio te stimuler<strong>en</strong>.<br />
Het project Drill omvat de t<strong>en</strong>toonstelling, productie <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tatie van e<strong>en</strong><br />
serie muziek <strong>en</strong> dansperformances op verschill<strong>en</strong>de plekk<strong>en</strong> in de Niger Delta.<br />
De performances vind<strong>en</strong> plaats op het terrein van de oliemaatschappij<strong>en</strong> in<br />
sam<strong>en</strong>werking met de lokale bevolking. Het project br<strong>en</strong>gt niet alle<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />
partij<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> maar toont vooral het belang van de rol van cultuur als<br />
katalysator voor duurzame ontwikkeling tijd<strong>en</strong>s sociale conflict<strong>en</strong>. Het Prins<br />
Claus Fonds ondersteunde Drill met 15.000 Euro voor de vervaardiging van de<br />
kostuums <strong>en</strong> sculptur<strong>en</strong> <strong>en</strong> de video <strong>en</strong> fotodocum<strong>en</strong>tatie van de performances.<br />
Het project past goed binn<strong>en</strong> het thema Cultuur <strong>en</strong> Conflict.<br />
How come you are so beautiful, Zuid Afrika <strong>en</strong> Uruguay<br />
Visueel kunst<strong>en</strong>ares Paula Delgado uit Uruguay richt zich met het project ‘How<br />
come you are so beautiful’ op kwesties rondom g<strong>en</strong>der <strong>en</strong> schoonheid. Het<br />
project analyseert vooral het mannelijke universum in relatie tot esthetiek <strong>en</strong><br />
lichaamscultuur via foto’s, video’s <strong>en</strong> interviews. ‘How come you are so beautiful’<br />
is e<strong>en</strong> eerbetoon aan mannelijke schoonheid, maar roept ook vrag<strong>en</strong> op over<br />
g<strong>en</strong>derrelaties in kunst. De activiteit levert e<strong>en</strong> bijdrage aan het thema Beauty<br />
in Context. Eerdere edities van het project vond<strong>en</strong> plaats met mann<strong>en</strong> uit<br />
Montevideo, Bu<strong>en</strong>os Aires, Valparaíso, W<strong>en</strong><strong>en</strong>, Barcelona <strong>en</strong> Lond<strong>en</strong>. Het Prins Claus<br />
Fonds ondersteunde de uitvoering van het project in Johannesburg (ZuidAfrika)<br />
<strong>en</strong> de t<strong>en</strong>toonstelling van het werk in Montevideo (Uruguay) met 15.000 Euro.<br />
Nova Holanda – Novos Horizontes, Brazilië<br />
De Lia Rodrigues Companhia de Danças werd in 1990 opgericht door Lia Rodrigues,<br />
e<strong>en</strong> vooraanstaande danseres <strong>en</strong> choreografe uit Brazilië. Met het project<br />
‘Nova Holanda – Novos Horizontes’ biedt het gezelschap kansarme jonger<strong>en</strong> de<br />
mogelijkheid om moderne dansless<strong>en</strong> <strong>en</strong> workshops te volg<strong>en</strong> in de slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong><br />
43 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
van Maré in Rio de Janeiro, die resulter<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijke dansproductie. Het<br />
project draagt bij aan het stimuler<strong>en</strong> van positieve initiatiev<strong>en</strong> voor jonger<strong>en</strong><br />
die doorgaans ge<strong>en</strong> toegang hebb<strong>en</strong> tot culturele activiteit<strong>en</strong>. De slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong><br />
zijn Zones of Sil<strong>en</strong>ce. Het Prins Claus Fonds ondersteunde het project<br />
met 19.200 Euro.<br />
La Fanfare des Fous, Comor<strong>en</strong><br />
Washko Ink is e<strong>en</strong> culturele organisatie die zich richt op de ontwikkeling van<br />
burgerschap door het organiser<strong>en</strong> van artistieke producties. Het project ‘La<br />
Fanfare des Fous’ omvat de tournee van e<strong>en</strong> theaterproductie over<br />
burgerschap, geschrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> geregisseerd door Soeuf Ali Elbadawi. De<br />
theatervoorstelling snijdt e<strong>en</strong> belangrijk thema aan in de relatief jonge natie van<br />
de Comor<strong>en</strong>. Het project bevordert de goede relatie tuss<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />
sociale groep<strong>en</strong>, die door de multikoloniale geschied<strong>en</strong>is van elkaar war<strong>en</strong><br />
gescheid<strong>en</strong>. Het Prins Claus Fonds steunde de theaterproductie <strong>en</strong> de publicatie<br />
van de resultat<strong>en</strong> met 17.350 Euro.<br />
Tirana Internationale Hed<strong>en</strong>daagse Kunst Biënnale in Albanië<br />
TICA (Tirana Institute of Contemporary Art) is het eerste c<strong>en</strong>trum voor<br />
moderne kunst in Tirana, dat e<strong>en</strong> platform biedt voor Albanese <strong>en</strong> internationale<br />
kunst in Albanië. TICA’s voornaamste activiteit is het organiser<strong>en</strong> van de Tirana<br />
International Contemporary Art Bi<strong>en</strong>nial. De Biënnale speelt e<strong>en</strong> zeer belangrijke<br />
rol in de ontwikkeling van beeld<strong>en</strong>de kunst in Albanië. Het biedt niet alle<strong>en</strong><br />
perspectiev<strong>en</strong> voor jonge <strong>en</strong> opkom<strong>en</strong>de Albanese kunst<strong>en</strong>aars, maar stimuleert<br />
ook het Albanese publiek om zich te verhoud<strong>en</strong> tot internationale ontwikkeling<strong>en</strong>.<br />
Dit laatste is van groot belang omdat Albanië lange tijd is afgeslot<strong>en</strong> van mondiale<br />
(artistieke) ontwikkeling<strong>en</strong>. Het Prins Claus Fonds steunde de Biënnale met 20.000<br />
Euro voor de aanwezigheid van kunst<strong>en</strong>aars uit Afrika, Azië <strong>en</strong> Latijns Amerika.<br />
Separating Myth From Reality: Status of Wom<strong>en</strong>, Nepal<br />
De Siddharta Art Gallery bevordert moderne Nepalese kunst van zowel opkom<strong>en</strong>de<br />
als gevestigde kunst<strong>en</strong>aars door het organiser<strong>en</strong> van t<strong>en</strong>toonstelling<strong>en</strong>, lezing<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> concert<strong>en</strong>. De t<strong>en</strong>toonstelling ‘Separating Myth From Reality: Status of<br />
Wom<strong>en</strong>’ gaat in op de sociaalculturele kwesties die vrouw<strong>en</strong> in de sam<strong>en</strong>leving<br />
ondervind<strong>en</strong>. Door de deelname van kunst<strong>en</strong>aars uit verschill<strong>en</strong>de land<strong>en</strong>, biedt<br />
het project ook ruimte voor het besprek<strong>en</strong> van vrouw<strong>en</strong>kwesties op internationaal<br />
niveau. Het Prins Claus Fonds steunde het project met 20.700 Euro voor de<br />
deelname van kunst<strong>en</strong>aars uit heel veel verschill<strong>en</strong>de land<strong>en</strong> <strong>en</strong> de publicatie van<br />
de catalogus.<br />
Het internationaal reisprogramma <strong>2009</strong><br />
Het Fonds is ervan overtuigd dat de uitwisseling van intellectuel<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars<br />
uit verschill<strong>en</strong>de cultur<strong>en</strong> bijdraagt aan meer begrip voor elkaar <strong>en</strong> positieve<br />
verandering<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> maatschappij. Dit kan gaan om festivals, workshops,<br />
congress<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> langdurig verblijf elders. Het Prins Claus Fonds neemt het<br />
initiatief tot <strong>en</strong> steunt confer<strong>en</strong>ties over cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling in diverse<br />
del<strong>en</strong> van de wereld met het doel het wereldwijde debat over cultuur <strong>en</strong><br />
ontwikkeling te stimuler<strong>en</strong>. Het Prins Claus Fonds heeft e<strong>en</strong> apart reisbudget<br />
voor internationale reiz<strong>en</strong> van kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong> intellectuel<strong>en</strong> om h<strong>en</strong> in de<br />
geleg<strong>en</strong>heid te stell<strong>en</strong> de eerste contact<strong>en</strong> te legg<strong>en</strong> die nodig zijn voor interculturele<br />
uitwisseling<strong>en</strong> <strong>en</strong> verdieping. Deze steun sluit tev<strong>en</strong>s aan bij de scouting<br />
44 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Strijdom van der Merwe<br />
Vlagg<strong>en</strong>installatie bij het Oerol festival op Terschelling door landschapskunst<strong>en</strong>aar Strijdom van der Merwe uit Zuid Afrika<br />
45 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Prins Claus Fonds ondersteunt de publicatie Unifying Africa over voetbal in Afrika<br />
46 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Andrew Esiebo
functie van het Fonds. De reizigers moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verslag schrijv<strong>en</strong> als eindafrek<strong>en</strong>ing,<br />
dat het Fonds weer kan gebruik<strong>en</strong> voor verdieping <strong>en</strong> verbreding van het netwerk.<br />
In <strong>2009</strong> reisde Zuid Afrikaanse landschapskunst<strong>en</strong>aar Strijdom van der Merwe naar<br />
het Oerol Festival op Terschelling in Nederland waar hij e<strong>en</strong> installatie met rode<br />
vlagg<strong>en</strong> op het strand plaatste. Strijdom van der Merwe schrijft over zijn<br />
deelname in het Oerol Festival op Terschelling.<br />
‘ It was a life time experi<strong>en</strong>ce to be part of such a wonderful and well<br />
organized festival and to be part of such a high quality of artistic expression’.<br />
Dichters Azam Abidov (Oezbekistan) <strong>en</strong> Nguy<strong>en</strong> Quang Thieu (Vietnam) reisd<strong>en</strong> met<br />
steun van het Fonds naar het International Poetry Festival Medellin in Colombia.<br />
Azam Abidov schrijft in zijn verslag:<br />
‘I am the bridge. The bridge betwe<strong>en</strong> the contemporary Uzbek and world<br />
literature. I glanced at my travel to Colombia from this point of view. I was<br />
warmly welcomed at the airport and throughout my travel in Colombia. The<br />
country began from its airport. Roads, gre<strong>en</strong> trees, fresh mountain air, and the<br />
blue sky – I was diving in everything around me... ‘.<br />
‘International poets, great ones and those as simple as my heart, were pres<strong>en</strong>t<br />
in the festival. I had a possibility to meet them one by one, talk about life,<br />
poetry, education, reading, peace, tolerance, and fri<strong>en</strong>dship. We mingled and<br />
interacted in the language of poetry and for the sake of poetry. We wanted to<br />
save the world from tyranny, oppression, blackmail, corruption, and all of evil<br />
doings. I had many poetry readings in Medellin and other cities of the country’.<br />
Dichter Azam Abidov (Oezbekistan) over zijn door het Fonds gesteunde reis naar het Internationale Poetry<br />
Festival in Medellin Colombia<br />
E<strong>en</strong> selectie van publicaties die het Fonds steunde in <strong>2009</strong><br />
Naast de Prince Claus Fund Library ondersteunde het Prins Claus Fonds in <strong>2009</strong><br />
tijdschrift<strong>en</strong> <strong>en</strong> boek<strong>en</strong>. Twee voorbeeld<strong>en</strong> zijn:<br />
Unifying Africa, Nigeria<br />
Het project ‘Unifying Africa’ omvat e<strong>en</strong> fotoboek over voetbal in Afrika.<br />
Fotograaf <strong>en</strong> Prins Claus Laureaat (2008) Uchechukwu James Iroha maakte sam<strong>en</strong><br />
met vijf andere Afrikaanse fotograf<strong>en</strong> 500 foto’s die zich richt<strong>en</strong> op voetbal als<br />
e<strong>en</strong> medium voor de evaluatie van sociale <strong>en</strong> politieke problem<strong>en</strong> in Afrika,<br />
variër<strong>en</strong>d van milieuproblematiek, mode tot religie. De foto’s ton<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong><br />
voetbal als e<strong>en</strong> sport, maar ook het succes van voetbal als e<strong>en</strong> sociaalcultureel<br />
bindmiddel in Afrika. Met het wereldkampio<strong>en</strong>schap voetbal in 2010 in ZuidAfrika<br />
is het onderwerp heel actueel. Het Prins Claus Fonds ondersteunde de publicatie<br />
met 10.000 Euro.<br />
G<strong>en</strong>ocidos de los Tutsis de Rwanda: la memoria <strong>en</strong> camino, Mexico<br />
In Latijns Amerika is er vrij weinig informatie voorhand<strong>en</strong> over gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
in Afrika, ook niet over de g<strong>en</strong>ocide van Rwanda. De Tsjaadse schrijver Koulsy<br />
47 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Lamko speelt in op deze lacune met e<strong>en</strong> Spaanstalige publicatie over de g<strong>en</strong>ocide<br />
in Rwanda <strong>en</strong> de huidige debatt<strong>en</strong> over het onderwerp vanuit literair, cultureel <strong>en</strong><br />
sociologisch oogpunt. Dit project is e<strong>en</strong> nieuwe stap voorwaarts om de kloof<br />
tuss<strong>en</strong> de twee contin<strong>en</strong>t<strong>en</strong> te overbrugg<strong>en</strong>. Het Prins Claus Fonds ondersteunde<br />
de publicatie met <strong>6.</strong>500 Euro.<br />
4.3 Netwerksam<strong>en</strong>werking programma<br />
Twee pijlers: Netwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> Partners<br />
Om cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling tot in de verste uithoek<strong>en</strong> van de wereld te<br />
ondersteun<strong>en</strong>, heeft het Prins Claus Fonds e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm netwerk nodig. Het Fonds<br />
maakt graag gebruik van de ervaring <strong>en</strong> invalshoek<strong>en</strong> van zoveel mogelijk<br />
verschill<strong>en</strong>de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. Daartoe ging het Fonds e<strong>en</strong> langduriger <strong>en</strong> nauwere<br />
sam<strong>en</strong>werking aan met e<strong>en</strong> aantal netwerkpartner organisaties uit verschill<strong>en</strong>de<br />
land<strong>en</strong>. De netwerkpartners verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong> uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de disciplines uit het<br />
culturele veld <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> netwerk mee <strong>en</strong> del<strong>en</strong> contact<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
expertise met het Fonds. De organisaties profiter<strong>en</strong> op hun beurt van het<br />
netwerk van het Fonds met vele internationale contact<strong>en</strong> <strong>en</strong> adviseurs.<br />
‘Partnerschap’ is e<strong>en</strong> veelgehoorde term die maar al te vaak e<strong>en</strong> ongelijke relatie<br />
maskeert. Het Fonds streeft uitdrukkelijk naar e<strong>en</strong> gelijkwaardige relatie. Het<br />
Fonds respecteert artistieke begaafdheid <strong>en</strong> creatief tal<strong>en</strong>t overal ter wereld<br />
<strong>en</strong> heeft oog voor het feit dat capaciteit<strong>en</strong> vaak onb<strong>en</strong>ut blijv<strong>en</strong> door gebrek<br />
aan middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> steun uit de omgeving. In het Programma Netwerksam<strong>en</strong>werking<br />
werkt het Fonds sam<strong>en</strong> met culturele <strong>en</strong> ontwikkelingsorganisaties van hoge<br />
kwaliteit. Met deze organisaties gaat het Fonds e<strong>en</strong> meerjarige sam<strong>en</strong>werking aan<br />
waarin het Fonds activiteit<strong>en</strong> ondersteunt. Het gaat daarbij om e<strong>en</strong> diepere<br />
uitwisseling waarin het Fonds, de partnerorganisatie <strong>en</strong> hun netwerk<strong>en</strong> elkaar<br />
adviser<strong>en</strong> <strong>en</strong> van elkaar ler<strong>en</strong>.<br />
Hoe werkt het?<br />
Elk jaar vraagt het Fonds twee internationale culturele organisaties om e<strong>en</strong><br />
voorstel te do<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werkingsproject <strong>en</strong> e<strong>en</strong> driejarig<br />
sam<strong>en</strong>werkingsplan met het Fonds. De partners <strong>en</strong> het Fonds tek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
contract voor drie jaar. Na afloop van deze drie jaar mag de partnerorganisatie<br />
nog drie jaar lid blijv<strong>en</strong> van de Commissie van Netwerkpartners zonder dat de<br />
organisatie financiële steun ontvangt. Het partnerschap wordt aangegaan op de<br />
expliciete voorwaarde dat e<strong>en</strong> partner, na afloop van het partnerschap, niet<br />
opnieuw financiële steun kan krijg<strong>en</strong> via het Programma Netwerksam<strong>en</strong>werking. Dit<br />
is om donorafhankelijkheid te voorkom<strong>en</strong>.<br />
Wederzijdse hulp <strong>en</strong> inspiratie<br />
Na de eerste drie jaar financiering blijk<strong>en</strong> de Netwerkpartners graag lid te will<strong>en</strong><br />
blijv<strong>en</strong> van de Commissie van Netwerkpartners, omdat ze merk<strong>en</strong> dat ze veel<br />
profijt hebb<strong>en</strong> van de wederzijdse <strong>en</strong> onderlinge steun <strong>en</strong> uitwisseling. Hoewel het<br />
Fonds na de eerste drie jaar financieel ge<strong>en</strong> steun meer biedt, blijft de<br />
uitwisseling van informatie <strong>en</strong> advies tuss<strong>en</strong> Fonds <strong>en</strong> Partners nog drie jaar<br />
doorlop<strong>en</strong>. De Netwerkpartners kom<strong>en</strong> twee keer per jaar bij elkaar om diverse<br />
onderwerp<strong>en</strong> te besprek<strong>en</strong>. Er is aandacht voor praktische problem<strong>en</strong>, zoals de<br />
internationale verschill<strong>en</strong> in beleid met betrekking tot fonds<strong>en</strong>werving <strong>en</strong> de<br />
administratieve <strong>en</strong> bureaucratische problem<strong>en</strong> die de organisaties teg<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>.<br />
48 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto:Mette Gratama van Andel<br />
Netwerkpartner Eti<strong>en</strong>ne Minoungou (Compagnie Falinga, Burkina Faso) kijkt <strong>en</strong> luistert naar e<strong>en</strong> installatie in het Beirut<br />
Art C<strong>en</strong>tre tijd<strong>en</strong>s de reis t<strong>en</strong> behoeve van de vergadering van de netwerkcommissie in Libanon <strong>en</strong> Syrië in juni <strong>2009</strong>
Symposium ‘The making of a new silk road, a performative symposium’ in Bangkok georganiseerd door netwerkpartner BizArt<br />
50 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Courtesy: BizArt
De partners ler<strong>en</strong> van elkaars ervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong> rak<strong>en</strong> geïnspireerd om ook onderling<br />
te gaan sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong>.<br />
Nieuwe Partners in <strong>2009</strong><br />
In <strong>2009</strong> ging het Prins Claus Fonds twee nieuwe partnerschapp<strong>en</strong> aan: met de<br />
Cinemathèque de Tanger uit Tanger, Marokko (www.cinemathequedetanger.com), <strong>en</strong><br />
met de International Alliance of Indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>t Publishers, e<strong>en</strong> organisatie met e<strong>en</strong><br />
wereldwijd netwerk (www.allianceediteurs.org). Beide werd<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong><br />
geselecteerd vanwege de kwaliteit van hun activiteit<strong>en</strong>, maar ook vanwege hun<br />
geografische ligging <strong>en</strong> de disciplines waarin ze actief zijn.<br />
In <strong>2009</strong> had het Fonds in totaal vijfti<strong>en</strong> netwerkpartners, waarvan neg<strong>en</strong><br />
gefinancierde ofwel actieve partners <strong>en</strong> zes nietgefinancierde. Aan het eind van<br />
<strong>2009</strong> eindigde het partnerschap met JantBi, Zanzibar International Film Festival<br />
<strong>en</strong> Utan Kayu.<br />
Uitdaging<strong>en</strong> <strong>en</strong> Risico’s van het Netwerk Partner Programma<br />
De risico’s van het aangaan van e<strong>en</strong> partnerschap met e<strong>en</strong> organisatie word<strong>en</strong><br />
vanaf het begin van het selectieproces gewog<strong>en</strong>. De opgestelde algem<strong>en</strong>e<br />
criteria di<strong>en</strong><strong>en</strong> ertoe alle<strong>en</strong> organisaties te overweg<strong>en</strong> <strong>en</strong> selecter<strong>en</strong> die<br />
betrouwbaar <strong>en</strong> toegewijd geblek<strong>en</strong> zijn in eerdere sam<strong>en</strong>werking met het Fonds.<br />
Dit wordt nogmaals bevestigd door de adviseurs uit het netwerk van het Fonds<br />
die gevraagd word<strong>en</strong> hun visie op e<strong>en</strong> partnerschap tuss<strong>en</strong> het Fonds <strong>en</strong> de<br />
organisatie te gev<strong>en</strong>. De uitgebreide selectieprocedure limiteert de risico’s<br />
aanzi<strong>en</strong>lijk, wat wordt gereflecteerd in het feit dat de partnerschapp<strong>en</strong> zeld<strong>en</strong><br />
slecht verlop<strong>en</strong>.<br />
Twee risico’s ker<strong>en</strong> echter vaker terug. De eerste is het feit dat veel culturele<br />
organisaties overal ter wereld afhankelijk zijn van e<strong>en</strong> specifiek persoon. Dit is<br />
niet zo’n groot risico wanneer je voor kortere period<strong>en</strong> op projectbasis<br />
sam<strong>en</strong>werkt maar wanneer je e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking aangaat voor 3 jaar is het risico<br />
dat iemand vertrekt of ziek wordt groter <strong>en</strong> er is weinig zicht op wat er met e<strong>en</strong><br />
organisatie gebeurt wanneer de persoon in kwestie er niet meer werkt. Het<br />
tweede risico is gebaseerd op het feit dat financiële steun voor langere tijd<br />
ervoor kan zorg<strong>en</strong> dat er e<strong>en</strong> afhankelijkheid van deze steun ontstaat <strong>en</strong> de<br />
partnerorganisatie e<strong>en</strong> probleem zou kunn<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> wanneer de steun weer<br />
stopt. Ook met deze risico’s wordt rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> bij de selectie maar<br />
ev<strong>en</strong>goed is niet alle risico te ondervang<strong>en</strong>.<br />
De grootste uitdaging van het netwerkprogramma is e<strong>en</strong> andere dynamiek te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> in de relatie tuss<strong>en</strong> sponsor <strong>en</strong> ontvanger, e<strong>en</strong> relatie die gebaseerd is<br />
op vertrouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> communicatie <strong>en</strong> die erop geënt is om sam<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> aan<br />
specifieke bijzondere activiteit<strong>en</strong>.<br />
Activiteit<strong>en</strong><br />
Inspirer<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong> van netwerkpartners<br />
Alta Tecnologia Andina, Peru<br />
In e<strong>en</strong> traditioneel land als Peru, waar aandacht is voor kunst <strong>en</strong> ambacht, zijn<br />
de nieuwe media nog e<strong>en</strong> ‘zone of sil<strong>en</strong>ce’. Steun aan ATA is dan ook hard nodig.<br />
E<strong>en</strong> van de project<strong>en</strong> die door het partnerschap word<strong>en</strong> ondersteund is e<strong>en</strong><br />
51 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het ‘One Laptop per Child’ project van netwerkpartner ATA in Peru<br />
‘We are not pret<strong>en</strong>ding to appear celebrating how good it goes with OLPC in<br />
Peru, but rather to get real impressions and real feedback from teachers, and<br />
to start researching, designing, promoting infrastructure implem<strong>en</strong>tation<br />
initiatives, to get towns connected to the web, with DIY wireless data links,<br />
training people to pull wires and install access points, etc... and well... I think<br />
most of the ones of you reading to this point certainly can imagine the long<br />
way we have to go from now...’<br />
Kiko Mayorga van ATA in e<strong>en</strong> artikel op www.olpcnews.com over het OLPC project<br />
52 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Courtesy van ATA
OLPC workshop (OLPC staat voor One Laptop Per Child). De Directie Basisonderwijs<br />
van het Peruviaans Ministerie van Onderwijs wist niet goed wat zij aan moest met<br />
de grote aantall<strong>en</strong> OLPC laptops die zij tot hun beschikking hadd<strong>en</strong>. Zij ging te<br />
rade bij ATA. ATA introduceerde daarop het ‘Electronisch Onderwijs op Zaterdag’:<br />
workshops op OLPC laptops voor diverse doelgroep<strong>en</strong> (kinder<strong>en</strong>, kunst<strong>en</strong>aars,<br />
onderwijzers, etc.). De workshops hebb<strong>en</strong> ruimte gecreëerd voor op<strong>en</strong><br />
communicatie <strong>en</strong> stimuler<strong>en</strong> zo ook interdisciplinaire sam<strong>en</strong>werking.<br />
Spinoffs in Nederland<br />
De vrouwelijke drumgroep die mede dankzij het partnerschap met UCAD uit Rwanda<br />
van de grond kwam, trad in juni <strong>2009</strong> op tijd<strong>en</strong>s het Mundial Festival in Tilburg.<br />
De groep, die begon met 5 led<strong>en</strong>, telt inmiddels meer dan 126 vrouw<strong>en</strong> met verschill<strong>en</strong>de<br />
etnische achtergrond<strong>en</strong>. Voor h<strong>en</strong> is de drumgroep e<strong>en</strong> neutrale plek<br />
die het mogelijk maakt te werk<strong>en</strong> aan verzo<strong>en</strong>ing, sam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> teamwork. Hun<br />
volg<strong>en</strong>de stap is het op<strong>en</strong><strong>en</strong> van de eerste ijssalon in Rwanda. Dit project met<br />
de naam Blue Marble Dreams, wil e<strong>en</strong> plek creër<strong>en</strong> waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> de nog steeds zware<br />
last van de g<strong>en</strong>ocide ev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ‘aflegg<strong>en</strong>’ <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> van het lev<strong>en</strong>,<br />
bijvoorbeeld door lekker e<strong>en</strong> ijsje te et<strong>en</strong>. De opbr<strong>en</strong>gst van de ijszaak komt t<strong>en</strong><br />
goede aan de drumgroep die hoopt hiermee vrouw<strong>en</strong> zelfvoorzi<strong>en</strong><strong>en</strong>d te mak<strong>en</strong>.<br />
Het nummer dat het architectuurtijdschrift ‘Volume’ wijdde aan de Internationale<br />
Architectuur Biënnale Rotterdam (no. 21, september <strong>2009</strong>) bevatte e<strong>en</strong> speciaal<br />
katern van netwerkpartner SuperSudaca over architectuur in Latijns Amerika.<br />
Kruisbestuiving<br />
Naar aanleiding van de workshop Afrikaanse dans die choreograaf Germaine Acogny<br />
van JantBi (S<strong>en</strong>egal) gaf bij het Reyum Institute of Arts and Culture in Cambodja,<br />
werd e<strong>en</strong> Cambodjaanse danser uitg<strong>en</strong>odigd om twee maand<strong>en</strong> naar de dansschool<br />
van JantBi in Toubab Dialaw (S<strong>en</strong>egal) te kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> daar de workshop Afrikaanse<br />
dans te volg<strong>en</strong> die Germaine Acogny elk jaar aan de Ecole des Sables geeft.<br />
In oktober <strong>2009</strong> gaf Supersudaca e<strong>en</strong> Direct Architecture workshop aan het<br />
Reyum Institute of Arts and Culture in Phnom P<strong>en</strong>h (Cambodja). Doel van de<br />
workshop was zich te buig<strong>en</strong> over de nasleep van de “gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>” to<strong>en</strong> de<br />
Khmer Rouge de stad Phnom P<strong>en</strong>h tijd<strong>en</strong>s de revolutie geheel ontruimde. Ti<strong>en</strong><br />
dag<strong>en</strong> lang bestudeerd<strong>en</strong> drie led<strong>en</strong> van SuperSudaca <strong>en</strong> e<strong>en</strong> groep Cambodjaanse<br />
architect<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars sam<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> van de stad (o.a. markt<strong>en</strong>,<br />
kraakpand<strong>en</strong>, woonwijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> op<strong>en</strong>bare ruimtes) om diverse aspect<strong>en</strong> van stedelijke<br />
bebouwing <strong>en</strong> de sociale gevolg<strong>en</strong> daarvan in kaart te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. De resultat<strong>en</strong><br />
van de workshop werd<strong>en</strong> publiekelijk gepres<strong>en</strong>teerd. SuperSudaca heeft eerder<br />
andere directe architectuurinterv<strong>en</strong>ties georganiseerd: in sam<strong>en</strong>werking met<br />
netwerkpartners ArtHub in Shanghai <strong>en</strong> met Compagnie Falinga in Ouagadougou<br />
(Burkina Faso).<br />
De meeste van deze onderlinge sam<strong>en</strong>werkingsverband<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> netwerkpartners<br />
word<strong>en</strong> op eig<strong>en</strong> initiatief van de netwerkpartners georganiseerd <strong>en</strong> gefinancierd,<br />
dus los van het partnerschap met het Prins Claus Fonds.<br />
Bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> Commissie Netwerkpartners<br />
In <strong>2009</strong> kwam de Commissie van Netwerkpartners tweemaal bije<strong>en</strong>. De eerste<br />
bije<strong>en</strong>komst vond plaats van 31 mei tot 6 juni in het Syrische Damascus. De<br />
tweede werd gehoud<strong>en</strong> op 17 <strong>en</strong> 18 december in Amsterdam. Sinds het begin van<br />
53 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
het Programma Netwerksam<strong>en</strong>werking in 2002 word<strong>en</strong> de bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> van de<br />
Commissie gebruikt om sam<strong>en</strong>werkingsverband<strong>en</strong> te evaluer<strong>en</strong> <strong>en</strong> elkaar te<br />
informer<strong>en</strong> over individuele activiteit<strong>en</strong>. De bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> van de<br />
Netwerkcommissie bied<strong>en</strong> de netwerkpartners de geleg<strong>en</strong>heid om k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong><br />
ervaring<strong>en</strong> uit te wissel<strong>en</strong>.<br />
De bije<strong>en</strong>komst van de Commissie van Netwerkpartners in Libanon <strong>en</strong> Syrië in juni<br />
was politiek <strong>en</strong> daardoor logistiek gecompliceerd maar bleek inhoudelijk zeer<br />
vruchtbaar. De vergadering begon met pres<strong>en</strong>taties over het nieuwe thema voor<br />
2010 Frontiers of Reality. De pres<strong>en</strong>taties werd<strong>en</strong> gebundeld in e<strong>en</strong> boekje.<br />
Verder was de vergadering op<strong>en</strong>baar toegankelijk voor culturele actor<strong>en</strong> uit<br />
Syrië, wat e<strong>en</strong> zeer op<strong>en</strong> <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>dig debat <strong>en</strong> informatieuitwisseling opleverde.<br />
Voor het eerst was de bije<strong>en</strong>komst opgedeeld in workshops, met de titels<br />
Networking in the digital age, Private and corporate funding <strong>en</strong> Service Sci<strong>en</strong>ce.<br />
De workshops bod<strong>en</strong> de netwerkpartners de kans om ervaring<strong>en</strong> uit te wissel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> met praktische oplossing<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong>.<br />
Verder nam<strong>en</strong> de netwerkpartners het belangrijke besluit om voortaan elke<br />
commissiebije<strong>en</strong>komst te bekron<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> tastbaar resultaat, hetzij e<strong>en</strong> film,<br />
hetzij e<strong>en</strong> directe architectuurinterv<strong>en</strong>tie in de stad van bije<strong>en</strong>komst, of, zoals<br />
dit jaar, e<strong>en</strong> boekje geïnspireerd op de gehoud<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>taties.<br />
Tot slot deed de Netwerkcommissie ook aanbeveling<strong>en</strong> voor nieuwe<br />
netwerkpartners in <strong>2009</strong>.<br />
Toekomst<br />
Voor 2010 staat op de ag<strong>en</strong>da het opzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> emailsysteem voor het<br />
verspreid<strong>en</strong> van nieuwsbericht<strong>en</strong> naar het gezam<strong>en</strong>lijke, wereldomspann<strong>en</strong>de<br />
netwerk van culturele professionals van alle netwerkpartners. Het idee is om<br />
verhal<strong>en</strong>, informatie <strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> te verspreid<strong>en</strong> van <strong>en</strong> voor de zog<strong>en</strong>aamde<br />
Majority World, d.w.z. de land<strong>en</strong> waarin de netwerkpartners gevestigd zijn. Met dit<br />
initiatief kunn<strong>en</strong> de netwerkpartners als groep lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat er e<strong>en</strong> groot<br />
aantal activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> debatt<strong>en</strong> wordt gehoud<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de mainstream <strong>en</strong> dat<br />
het feit dat ze ‘niet op de radar verschijn<strong>en</strong>’ nog niet betek<strong>en</strong>t dat ze niet<br />
plaatsvind<strong>en</strong>. Emails zoud<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> de zichtbaarheid vergrot<strong>en</strong>, maar ook<br />
het woord ‘internationaal’ complexer, breder <strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tatiever mak<strong>en</strong> voor de<br />
hele wereld <strong>en</strong> de netwerkpartners de kans bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grotere rol te spel<strong>en</strong> in<br />
het mondiale kunst <strong>en</strong> cultuurdebat.<br />
54 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
In Memoriam Peter Serry <strong>en</strong> Angel Wainaina<br />
Het Prins Claus Fonds was geschokt <strong>en</strong> bedroefd door het tragische overlijd<strong>en</strong><br />
van contractpartner <strong>en</strong> adviseur van het Fonds, Peter Serry, voormalig<br />
directeur van Netwerkpartner MYSA <strong>en</strong> 2003 Prins Claus Laureaat, <strong>en</strong><br />
contractpartner <strong>en</strong> adviseur van het Fonds Angel Wainaina op 28 januari <strong>2009</strong>. E<strong>en</strong><br />
brand die die dag woedde in e<strong>en</strong> supermarkt in Nairobi, de hoofdstad van K<strong>en</strong>ia,<br />
eiste vele lev<strong>en</strong>s waaronder het lev<strong>en</strong> van Peter Serry <strong>en</strong> Angel Wainaina.<br />
Sinds 1987 is Mysa (Mathare Youth Sports Association) e<strong>en</strong> pionier van vele<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in de jeugdsport, het milieubewustzijn <strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>schapszin. In<br />
2003 kreeg MYSA e<strong>en</strong> Prins Claus Prijs voor het geweldige werk dat ze ded<strong>en</strong> in de<br />
slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong> in Nairobi. In 2004 werd de organisatie netwerkpartner van het<br />
Fonds. Als directeur van MYSA was Peter Serry contactpersoon <strong>en</strong> werkte<br />
int<strong>en</strong>sief sam<strong>en</strong> met het Fonds. Peter Serry werd getraind tot<br />
voetbalinstructeur door de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB). In 2005<br />
verbleef Serry vijf maand<strong>en</strong> in Nederland bij voetbalclub NEC Nijmeg<strong>en</strong>. Hij maakte<br />
zich als e<strong>en</strong> van de eerst<strong>en</strong> sterk voor de ontwikkeling van jonge voetbaltal<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
in zijn land <strong>en</strong> begeleidde vaak groep<strong>en</strong> jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes die schitterd<strong>en</strong> in de<br />
voetbaltoernooi<strong>en</strong> waarin ze deelnam<strong>en</strong>.<br />
Angel Wainaina kwam oorspronkelijk uit Kawangwar, e<strong>en</strong> van de slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong> in<br />
Nairobi. Ze begon haar carriëre als e<strong>en</strong> woordkunst<strong>en</strong>aar <strong>en</strong> rapper met grote<br />
aandacht voor politiek <strong>en</strong> sociale misstand<strong>en</strong>. Ze werd bek<strong>en</strong>d door heel K<strong>en</strong>ia<br />
door haar rol in de politieserie Cobra Squad. In 2007 begon ze te werk<strong>en</strong> als<br />
reporter voor Ghetto Radio. Haar show Chanuka Dada was e<strong>en</strong> van de populairste<br />
shows van Ghetto Radio. Angel vocht voor de recht<strong>en</strong> van vrouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> emancipatie<br />
van de inwoners van de slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong> van K<strong>en</strong>ia.<br />
In 2007 steunde het Prins Claus Fonds Angel met e<strong>en</strong> ticket zodat ze kon<br />
deelnem<strong>en</strong> aan ‘The young wom<strong>en</strong> African summit 2007’, ze won er de Media Award<br />
mee. Nadi<strong>en</strong> had het Fonds regelmatig contact met Angel, ze adviseerde het<br />
Fonds over diverse projectaanvrag<strong>en</strong> uit K<strong>en</strong>ia.<br />
Angel Wainaina <strong>en</strong> Peter Serry war<strong>en</strong> e<strong>en</strong> voorbeeld voor vel<strong>en</strong> <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> t<strong>en</strong><br />
zeerste gemist word<strong>en</strong>. Het Fonds hoopt dat hun baanbrek<strong>en</strong>d werk effect zal<br />
blijv<strong>en</strong> g<strong>en</strong>erer<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ideeën voort zull<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> met name m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in<br />
slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong> hoop zull<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>.<br />
Angel Wainaina met de Media Award die ze won bij<br />
‘The young wom<strong>en</strong> African summit 2007’<br />
Peter Serry
De netwerkcommissie deelt ervaring<strong>en</strong> na de vergadering in Damascus, Syrië
57 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Mette Gratama van Andel
4.4 Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response (CER)<br />
Het cultureel noodhulpprogramma<br />
Het Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response Programma (CER) verle<strong>en</strong>t noodhulp aan<br />
cultureel erfgoed dat getroff<strong>en</strong> is door e<strong>en</strong> ramp veroorzaakt door m<strong>en</strong>s of<br />
natuur. CER werd in 2003 in het lev<strong>en</strong> geroep<strong>en</strong> als reactie op de plundering <strong>en</strong><br />
vernieling van kunstwerk<strong>en</strong> uit het Nationaal Museum van Irak. Het Prins Claus<br />
Fonds gelooft dat het redd<strong>en</strong> van cultuur hoop <strong>en</strong> troost kan bied<strong>en</strong> aan<br />
getroff<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan bijdrag<strong>en</strong> aan het herstel van eig<strong>en</strong>waarde <strong>en</strong><br />
id<strong>en</strong>titeit. Culturele noodhulp zou daarom e<strong>en</strong> integraal onderdeel moet<strong>en</strong> zijn<br />
van humanitaire noodhulpverl<strong>en</strong>ing.<br />
Door binn<strong>en</strong> zes maand<strong>en</strong> na e<strong>en</strong> ramp financiële noodhulp te verl<strong>en</strong><strong>en</strong>, beoogt CER<br />
de situatie te stabiliser<strong>en</strong>, verdere schade te voorkom<strong>en</strong> <strong>en</strong> de eerste<br />
noodzakelijke reparaties uit te voer<strong>en</strong>. CER vertrouwt op e<strong>en</strong> zeer uitgebreid<br />
internationaal netwerk om culturele noodgevall<strong>en</strong> te id<strong>en</strong>tificer<strong>en</strong> <strong>en</strong> de juiste<br />
maatregel<strong>en</strong> te treff<strong>en</strong>. Voor de uitvoering van noodhulpacties maakt CER<br />
gebruik van contact<strong>en</strong> ter plaatse. Over het algeme<strong>en</strong> is de maximum CER bijdrage<br />
35.000 euro per actie. Sam<strong>en</strong> met partners werft CER, indi<strong>en</strong> nodig, aanvull<strong>en</strong>de<br />
middel<strong>en</strong>.<br />
‘Working to save a c<strong>en</strong>tral monum<strong>en</strong>t or building with cultural and social value to<br />
the community greatly helps recovery after a crisis. Cultural heritage<br />
repres<strong>en</strong>ts – in a way that nothing else does – a community’s link with its past,<br />
its collective memory and id<strong>en</strong>tity. Besides alleviating direct humanitarian needs<br />
it is important to rebuild the social fiber of the community, in which a mosque,<br />
synagogue, church or other key building plays a c<strong>en</strong>tral role. Saving such a site<br />
means much more than just saving local, national or world heritage. It gives<br />
hope and consolation to strick<strong>en</strong> communities, and can help to restore their<br />
s<strong>en</strong>se of id<strong>en</strong>tity and continuity.‘<br />
(H.R.H. Prince Constantijn of the Netherlands)<br />
Het CER programma in <strong>2009</strong><br />
Het toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> budget over de jar<strong>en</strong> 2008 <strong>en</strong> <strong>2009</strong> resulteerde in e<strong>en</strong> hoger<br />
aantal CER acties.<br />
Risico’s <strong>en</strong> uitdaging<strong>en</strong><br />
Vanwege het noodhulpkarakter komt CER zo snel mogelijk in actie, iets dat door<br />
het korte tijdsbestek risico’s met zich meebr<strong>en</strong>gt. Beperkte tijd voor onderzoek<br />
betek<strong>en</strong>t ook beperkte zekerheid; directe actie betek<strong>en</strong>t soms ook werk<strong>en</strong> in<br />
situaties die relatief onveilig zijn. CER accepteert de risico’s in de overtuiging<br />
dat het k<strong>en</strong>merk van e<strong>en</strong> noodhulpfonds moet word<strong>en</strong> gewaarborgd. Desalniettemin<br />
is e<strong>en</strong> aantal maatregel<strong>en</strong> nodig om deze risico’s zoveel mogelijk te beperk<strong>en</strong>:<br />
• Het CER bureau onderzoekt elk projectvoorstel uitvoerig op de volg<strong>en</strong>de<br />
aspect<strong>en</strong>: de waarde van het culturele erfgoed, de efficiëntie van de voorgestelde<br />
maatregel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de geldigheid van het budget. Gedur<strong>en</strong>de dit onderzoek<br />
wordt er advies van experts uit het netwerk van het Prins Claus Fonds<br />
ingewonn<strong>en</strong>.<br />
58 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
• Om financiële risico’s te beperk<strong>en</strong>, vindt er bij de uitvoering van de project<strong>en</strong><br />
altijd e<strong>en</strong> gespreide betaling plaats van de door CER toegek<strong>en</strong>de fonds<strong>en</strong> in<br />
drie del<strong>en</strong>. Na e<strong>en</strong> voorschot word<strong>en</strong> de overige middel<strong>en</strong> vrijgegev<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> er<br />
door de contractpartner aan de rapportage <strong>en</strong> voortgangsverplichting<strong>en</strong> is<br />
voldaan.<br />
• Het CER bureau onderhoudt zeer regelmatig contact met de<br />
contractpartners om op de hoogte te blijv<strong>en</strong> van de voortgang van het<br />
project <strong>en</strong> om ev<strong>en</strong>tuele problem<strong>en</strong> op te loss<strong>en</strong>. Principes van respect,<br />
solidariteit <strong>en</strong> vertrouw<strong>en</strong> zijn sleutelelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de werkwijze van CER.<br />
• T<strong>en</strong>slotte word<strong>en</strong> CER acties na afloop geëvalueerd om de efficiëntie <strong>en</strong><br />
effectiviteit te verbeter<strong>en</strong>. Deze evaluatie behelst e<strong>en</strong> analyse van onder<br />
andere de resultat<strong>en</strong> van het project, de g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> risico’s <strong>en</strong> hun<br />
consequ<strong>en</strong>ties.<br />
Voorbeeld van risico-managem<strong>en</strong>t:<br />
In overe<strong>en</strong>stemming met zijn contractpartners was CER g<strong>en</strong>oodzaakt twee<br />
onderzoeksmissies in de provincie Sichuan, China te stak<strong>en</strong>. Het doel van deze<br />
missies was om de schade aan erfgoed veroorzaakt door de aardbeving op 12 mei<br />
2008 op te nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> prioriteit<strong>en</strong> voor restauratie te bepal<strong>en</strong>. Helaas trad<strong>en</strong> er<br />
politieke complicaties op die het onmogelijk maakt<strong>en</strong> de onderzoeksmissies door<br />
te lat<strong>en</strong> gaan. De hiervoor beschikbaar gestelde fonds<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> geretourneerd<br />
aan het Prins Claus Fonds.<br />
Financiering<br />
Van 2003 tot <strong>2009</strong> bestemt het Prins Claus Fonds jaarlijks 100.000 Euro voor het<br />
CER budget. De Nationale Postcode Loterij steunt het CER programma van 2007<br />
tot 2011 met e<strong>en</strong> extra bijdrage van 200.000 euro uit haar jaarlijkse derti<strong>en</strong>de<br />
trekking. Dit bedrag wordt verspreid over e<strong>en</strong> periode van vijf jaar met e<strong>en</strong><br />
bedrag van 40.000 Euro per jaar. In april 2008 besloot het Nederlandse Ministerie<br />
van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> om het Prins Claus Fonds extra steun te gev<strong>en</strong> voor CER<br />
met e<strong>en</strong> bedrag van één miljo<strong>en</strong> Euro voor e<strong>en</strong> periode van twee jaar (2008<strong>2009</strong>).<br />
Deze verruiming van het budget maakte het mogelijk om het wereldwijde effect<br />
van CER te vergrot<strong>en</strong> door driemaal zoveel noodhulpacties te ondernem<strong>en</strong>.<br />
Ook heeft CER gezocht naar andere mogelijkhed<strong>en</strong> om fonds<strong>en</strong> te werv<strong>en</strong> om te<br />
kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan de <strong>en</strong>orme vraag naar culturele noodhulp. In dit kader heeft<br />
het Fonds in 2008 e<strong>en</strong> Garantiefonds ingesteld. Zogehet<strong>en</strong> Torchbearers<br />
(Fakkeldragers) – particulier<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties – kunn<strong>en</strong> voor dit fonds e<strong>en</strong><br />
minimum van 10.000 Euro toezegg<strong>en</strong> dat wordt gereserveerd voor e<strong>en</strong> bepaalde<br />
culturele noodhulpactie. In <strong>2009</strong> werd e<strong>en</strong> bedrag van 30.000 Euro aan CER<br />
toegezegd door drie Torchbearers: C<strong>en</strong>tre Céramique van de geme<strong>en</strong>te<br />
Maastricht, The European Fine Arts Fair (TEFAF) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> particulier.<br />
Rapport aan het Ministerie<br />
Om aan te ton<strong>en</strong> dat CER de toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> financiële bronn<strong>en</strong> voor culturele<br />
noodhulpacties op e<strong>en</strong> effectieve manier weet te implem<strong>en</strong>ter<strong>en</strong>, pres<strong>en</strong>teerde<br />
het Fonds op 11 juni <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> rapport over de werkzaamhed<strong>en</strong> van CER aan<br />
Minister Ko<strong>en</strong>ders. Het rapport overtuigde het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse zak<strong>en</strong><br />
om de steun aan het CER programma voort te zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> er werd wederom e<strong>en</strong><br />
bedrag van één miljo<strong>en</strong> Euro toegezegd voor e<strong>en</strong> periode van twee jaar (2010<br />
2011).<br />
59 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
To<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de ramp<strong>en</strong>: de culturele nod<strong>en</strong> stijg<strong>en</strong><br />
Ook in <strong>2009</strong> stond CER voor de uitdaging om tijdig <strong>en</strong> adequaat te reager<strong>en</strong> op de<br />
talloze natuurramp<strong>en</strong> die aan vele m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong> kostt<strong>en</strong> <strong>en</strong> overal ter wereld<br />
e<strong>en</strong> verwoest<strong>en</strong>d effect hadd<strong>en</strong> op cultureel erfgoed. Op 17 mei <strong>2009</strong> werd e<strong>en</strong><br />
nieuw VN rapport gepres<strong>en</strong>teerd in Bahrein dat vermeldde dat wereldwijd de kans<br />
op ramp<strong>en</strong> to<strong>en</strong>eemt door e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame van het aantal slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong>, door<br />
klimaatverandering<strong>en</strong> bedreigde leefgebied<strong>en</strong> <strong>en</strong> verslechter<strong>en</strong>de ecosystem<strong>en</strong>.<br />
Er is met name sprake van e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>d aantal ramp<strong>en</strong> die aan klimaatverandering<strong>en</strong><br />
zijn te wijt<strong>en</strong>.<br />
‘Exacerbating this deadly trio is the established and omnipres<strong>en</strong>t threat of<br />
climate change, impelled by gre<strong>en</strong>house gas emissions g<strong>en</strong>erated by afflu<strong>en</strong>t<br />
societies and individuals, with the resulting burd<strong>en</strong>s falling on developing<br />
countries and their poorest citiz<strong>en</strong>s.’<br />
Eerste UN Global Assessm<strong>en</strong>t Report on Disaster Risk Reduction<br />
Op 30 september <strong>2009</strong> werd West Sumatra (Indonesië) getroff<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> zware<br />
aardbeving die aan ongeveer 1200 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong> kostte <strong>en</strong> ti<strong>en</strong>duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
huiz<strong>en</strong> verwoestte. Ook veroorzaakt<strong>en</strong> storm<strong>en</strong> in Azië vele dod<strong>en</strong>, met name in<br />
de Filippijn<strong>en</strong>, Vietnam <strong>en</strong> Taiwan, waar drie ernstige tyfoons (Morakot, Ketsana <strong>en</strong><br />
Parma) wijdverspreide verwoesting<strong>en</strong> aanbracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> meer dan 1700 lev<strong>en</strong>s<br />
eist<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s de zomermaand<strong>en</strong> werd West Afrika getroff<strong>en</strong> door de zwaarste<br />
seizo<strong>en</strong>sreg<strong>en</strong>val <strong>en</strong> overstroming<strong>en</strong> in de afgelop<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig jaar. In mei <strong>2009</strong><br />
woedde Cycloon Aila in Bangladesh <strong>en</strong> India, welke aan 320 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong><br />
kostte. Overstroming<strong>en</strong> in India eist<strong>en</strong> meer dan 500 lev<strong>en</strong>s. C<strong>en</strong>traal Amerika<br />
werd van 413 september geteisterd door orkaan Ida die ook e<strong>en</strong> spoor van<br />
verwoesting<strong>en</strong> achterliet. Oost Bhutan werd op 21 september getroff<strong>en</strong> door<br />
e<strong>en</strong> zeer zware aardbeving waarbij 13 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het lev<strong>en</strong> liet<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarbij<br />
ongek<strong>en</strong>de schade aan cultureel erfgoed ontstond. Zo raakt<strong>en</strong> t<strong>en</strong>minste 321<br />
boeddhistische kloosters, 16 heiligdomm<strong>en</strong> <strong>en</strong> 3 fort<strong>en</strong> zwaar beschadigd. Door<br />
het jaar he<strong>en</strong> onderzocht het CER bureau deze ramp<strong>en</strong> om culturele nod<strong>en</strong> te<br />
id<strong>en</strong>tificer<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo belangrijk cultureel erfgoed te behoud<strong>en</strong>. Hier zal in 2010<br />
vervolg aan word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>.<br />
Door de ruimere financiële middel<strong>en</strong> kon CER in <strong>2009</strong> meer culturele<br />
noodhulpacties uitvoer<strong>en</strong> dan in 2008. In <strong>2009</strong> rondde CER e<strong>en</strong> aantal in 2007<br />
gestarte project<strong>en</strong> met succes af <strong>en</strong> initieerde drieëntwintig nieuwe culturele<br />
noodhulpacties in vijfti<strong>en</strong> land<strong>en</strong>. De meerderheid van de CER acties hield<strong>en</strong><br />
verband met natuurramp<strong>en</strong>. CER bood ook effectieve steun aan getroff<strong>en</strong><br />
cultureel erfgoed in gebied<strong>en</strong> die te kamp<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> met gewelddadige conflict<strong>en</strong>,<br />
te wet<strong>en</strong> in Gaza, de West Bank, Kashmir <strong>en</strong> Zuid Ossetië. Daarnaast wijdde het<br />
CER bureau zich aan het uitbreid<strong>en</strong> van het eig<strong>en</strong> netwerk in de Franstalige<br />
wereld, wat leidde tot de implem<strong>en</strong>tatie van e<strong>en</strong> aantal acties in West Afrika <strong>en</strong><br />
Haïti. In totaal besteedde CER 721.800 Euro aan culturele noodhulp in <strong>2009</strong>.<br />
60 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Deborah Stolk van het CER programma, Li Chun, directeur van de door de aardbeving getroff<strong>en</strong> Beichuan Bibliotheek<br />
in China, <strong>en</strong> Els van der Plas ontmoett<strong>en</strong> elkaar op het IFLA congres in Milaan<br />
61 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Bisschoppelijk paleis <strong>en</strong> de kathedraal van Comayagua in Honduras zijn zwaar beschadigd door e<strong>en</strong> grote brand<br />
CER ondersteunde de noodstabilisatie<br />
62 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Courtesy contractpartner
63 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Restauratie van het C<strong>en</strong>ter for Architectural Heritage van de Islamitische Universiteit van Gaza, Palestijnse Gebied<strong>en</strong><br />
64 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Hieronder volg<strong>en</strong> 6 van de 22 in <strong>2009</strong> uitgevoerde researchmissies <strong>en</strong> noodhulpacties:<br />
1. De rehabilitatie van het C<strong>en</strong>trum voor Architectonisch Erfgoed<br />
(Islamitische Universiteit van Gaza) <strong>en</strong> de stabilisatie van vijf historische<br />
huiz<strong>en</strong> in de oude stad van Gaza, Palestijnse gebied<strong>en</strong><br />
Op 28 december 2008 werd de Faculteit voor Techniek van de Universiteit van<br />
Gaza ernstig beschadigd. Het C<strong>en</strong>trum voor Architectonisch Erfgoed dat in het<br />
gebouw gevestigd was, werd daarbij volledig verwoest. Het C<strong>en</strong>trum was de <strong>en</strong>ige<br />
organisatie in Gaza die zich bezighoudt met architectonisch erfgoed <strong>en</strong> vervult<br />
daarmee e<strong>en</strong> belangrijke <strong>en</strong> unieke rol in het gebied. De universiteit stelde e<strong>en</strong><br />
nieuwe locatie beschikbaar <strong>en</strong> CER steunde het C<strong>en</strong>trum met e<strong>en</strong> toelage van<br />
23.000 Euro voor kantoorb<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong> zoals computers <strong>en</strong> bureaus. Deze<br />
bijdrage maakte het niet alle<strong>en</strong> mogelijk voor het C<strong>en</strong>trum om haar waardevolle<br />
werk voort te zett<strong>en</strong>, maar de bijdrage steunt ook de continuering van onderwijs<br />
voor jonger<strong>en</strong>, wat hun hoop biedt op e<strong>en</strong> alternatieve toekomst in e<strong>en</strong> situatie<br />
die gek<strong>en</strong>merkt wordt door geweld <strong>en</strong> onrust. Op 23 november <strong>2009</strong> werd het<br />
nieuwe C<strong>en</strong>trum feestelijk geop<strong>en</strong>d met e<strong>en</strong> ceremonie waar zo’n 200 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> bij<br />
aanwezig war<strong>en</strong>. Els van der Plas, directeur van het Prins Claus Fonds, hield e<strong>en</strong><br />
op<strong>en</strong>ingsspeech via skype video confer<strong>en</strong>tie waarbij zij haar gelukw<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> steun<br />
van het Fonds uitsprak.<br />
‘After the destruction of the C<strong>en</strong>ter for Architectural Heritage we felt so<br />
sad. Now we cannot believe that the C<strong>en</strong>ter can be revived so quickly. CER has<br />
proved its sincere commitm<strong>en</strong>t to provide emerg<strong>en</strong>cy relief for cultural<br />
heritage damaged or destroyed by disasters.‘<br />
Prof. Adnan Enshassi, Dean of the Faculty of Engineering<br />
2. Herstel van e<strong>en</strong> aantal Ottomaanse huiz<strong>en</strong> in Gaza, Palestijnse gebied<strong>en</strong><br />
Ontelbare historische plaats<strong>en</strong>, waaronder e<strong>en</strong> aantal historische huiz<strong>en</strong> die<br />
dater<strong>en</strong> uit de Ottomaanse periode, raakt<strong>en</strong> zwaar beschadigd door de impact<br />
van (mortier) bomm<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het conflict van december 2008 tot januari <strong>2009</strong>.<br />
De huiz<strong>en</strong> zijn gebouwd met de karakteristieke ste<strong>en</strong> uit het gebied. Zij<br />
belicham<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal architectonische elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die schoonheid <strong>en</strong> karakter<br />
aan e<strong>en</strong> urbanistische omgeving gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> teg<strong>en</strong>wicht bied<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> omgeving die<br />
uitsluit<strong>en</strong>d wordt gedomineerd door betonn<strong>en</strong> hoogbouw. Alle huiz<strong>en</strong> steun<strong>en</strong> op<br />
e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijke fundering, hetge<strong>en</strong> k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d is voor clusters historische<br />
gebouw<strong>en</strong>. Zij vormd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> serieus gevaar voor de omligg<strong>en</strong>de gebouw<strong>en</strong>, de<br />
bewoners <strong>en</strong> voorbijgangers.<br />
Met e<strong>en</strong> bijdrage van 12.000 Euro, steunde CER de consolidatie van de zwakste<br />
elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van vijf van deze huiz<strong>en</strong> om te voorkom<strong>en</strong> dat het hele complex zou<br />
instort<strong>en</strong> voordat voldo<strong>en</strong>de financiële middel<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong> war<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong><br />
volledige restauratie.<br />
3. De noodstabilisatie van het Bisschoppelijk paleis van Comayagua, Honduras<br />
Het Bisschoppelijk paleis van Comayagua, dat dateert uit de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw, is<br />
e<strong>en</strong> icoon van Spaanse koloniale architectuur <strong>en</strong> de thuisbasis van de eerste<br />
universiteit van het land. Het bevindt zich direct naast de kathedraal in het hart<br />
65 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
van het historische c<strong>en</strong>trum <strong>en</strong> vormt e<strong>en</strong> in het oog spring<strong>en</strong>d elem<strong>en</strong>t van de<br />
dagelijkse leefomgeving van de ongeveer 60.000 inwoners van Comayagua, de<br />
vroegere hoofdstad van Honduras. Het paleis vormde de resid<strong>en</strong>tie van de<br />
bisschop, maar bood ook plaats aan e<strong>en</strong> waardevol museum van koloniale kunst <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> kerkelijke bibliotheek. Op 15 april <strong>2009</strong> brak e<strong>en</strong> verwoest<strong>en</strong>de brand uit.<br />
Door het snelle ingrijp<strong>en</strong> van de toegewijde led<strong>en</strong> van de geme<strong>en</strong>schap – die<br />
daarbij hun lev<strong>en</strong>s<br />
op het spel zett<strong>en</strong> – werd meer dan 90% van de artefact<strong>en</strong> in het koloniale<br />
museum gered.<br />
Vele kostbare archiev<strong>en</strong> war<strong>en</strong> echter voorgoed verlor<strong>en</strong>. Daarnaast war<strong>en</strong> van<br />
de architectonische structuur slechts de mur<strong>en</strong> gespaard geblev<strong>en</strong>. Echter,<br />
deze zoud<strong>en</strong> vrijwel zeker ook zijn ingestort als er niet direct was ingegrep<strong>en</strong>.<br />
CER steunde de geme<strong>en</strong>schap met e<strong>en</strong> bijdrage van 25.000 Euro. Met het geld<br />
werd<strong>en</strong> de 97 hout<strong>en</strong> steunbalk<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> de deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> ram<strong>en</strong> vervang<strong>en</strong> nadat zij<br />
in het vuur war<strong>en</strong> opgegaan. Zo kon instorting van de mur<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
totdat er andere fonds<strong>en</strong> beschikbaar word<strong>en</strong> gemaakt.<br />
‘The loss of religious objects, jewels, books and other docum<strong>en</strong>ts housed in the<br />
damaged monum<strong>en</strong>ts is truly a tragedy of <strong>en</strong>ormous proportions not only for<br />
Comayagua, but also for our beloved Honduras. That which was destroyed by<br />
the fire is part of our history and id<strong>en</strong>tity and there is no way of recovering it.‘<br />
E<strong>en</strong> inwoner van Comayagua op e<strong>en</strong> weblog van e<strong>en</strong> lokale krant, bron: www.la pr<strong>en</strong>sa.hn<br />
4. E<strong>en</strong> onderzoeksmissie naar getroff<strong>en</strong> erfgoed, West Sumatra, Indonesië<br />
CER steunde de Indonesian Heritage Trust om de schade aan erfgoed vast te<br />
stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> de culturele nod<strong>en</strong> <strong>en</strong> prioriteit<strong>en</strong> te bepal<strong>en</strong> in de sted<strong>en</strong> Padang <strong>en</strong><br />
Pariaman na de tragische aardbeving die op 30 september plaatsvond <strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>minste 1100 lev<strong>en</strong>s eiste, de op<strong>en</strong>bare infrastructuur verwoestte <strong>en</strong><br />
ti<strong>en</strong>duiz<strong>en</strong>d<strong>en</strong> woning<strong>en</strong> met de grond gelijk maakte. Binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> week na de ramp<br />
werd 5.000 Euro vrij gemaakt om het de Indonesian Heritage Trust mogelijk te<br />
mak<strong>en</strong> onmiddellijk met de werkzaamhed<strong>en</strong> te beginn<strong>en</strong>. De snelle onderzoeksmissie,<br />
die op 10 oktober startte, werd uitgevoerd door e<strong>en</strong> team van gekwalificeerde<br />
experts <strong>en</strong> vrijwilligers afkomstig uit West Sumatra <strong>en</strong> andere del<strong>en</strong> van<br />
Indonesië. Er werd<strong>en</strong> 244 erfgoedsites bezocht waarvan er 228 beschadigd<br />
blek<strong>en</strong>. De Indonesian Heritage Trust heeft e<strong>en</strong> selectie gemaakt van 10<br />
gebouw<strong>en</strong> die prioriteit behoev<strong>en</strong>. In 2010 zal de Indonesian Heritage Trust<br />
doorgaan met herstel <strong>en</strong> reconstructiewerkzaamhed<strong>en</strong> dankzij steun van CER.<br />
‘The decision of the Steering Committee of the Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response<br />
Programme to allocate 5000 Euro to the Indonesian Heritage Trust is truly<br />
wonderful. The fact that your Committee could act so speedily to assist<br />
Indonesia in their “hour of greatest need” confirms how important it is for us<br />
all in the heritage conservation movem<strong>en</strong>t to have an organization such as yours<br />
established and so ready and capable to act expeditiously.‘<br />
Simon R. Molesworth AM, QC, Chairman, INTO Executive Committee, International National Trusts Organization<br />
66 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
5. De restauratie van de ‘Europese’ begraafplaats, Cape Coast, Ghana<br />
In <strong>2009</strong> raasde er drie dag<strong>en</strong> lang e<strong>en</strong> zware storm over de kustlijn van Ghana.<br />
Stortreg<strong>en</strong>s <strong>en</strong> zware windstot<strong>en</strong> vernietigd<strong>en</strong> huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> erfgoed in <strong>en</strong> rond de<br />
historische stad Cape Coast. Zo raakte ook de oude Anglicaanse begraafplaats,<br />
de ‘Garrison’ begraafplaats, overspoeld door reg<strong>en</strong>water. Het oudste graf stamt<br />
uit 1823, de meest rec<strong>en</strong>te grav<strong>en</strong> zijn uit 1895. De tombes drag<strong>en</strong> nam<strong>en</strong> van<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> uit het Ver<strong>en</strong>igd Koninkrijk, de Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong>, Duitsland, D<strong>en</strong>emark<strong>en</strong>,<br />
Frankrijk, WestIndië, Sierra Leone, Nigeria <strong>en</strong> Ghana. De ‘Garrison’ begraafplaats<br />
is voornamelijk e<strong>en</strong> begraafplaats voor European<strong>en</strong> welke in het Cape Coast<br />
kasteel werkzaam war<strong>en</strong> in het koloniale bestel <strong>en</strong> heeft dan ook e<strong>en</strong> directe link<br />
met het kasteel dat is erk<strong>en</strong>d als e<strong>en</strong> UNESCO werelderfgoed site. De overstroming<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> het hek rondom de begraafplaats volledig verwoest wat<br />
de tombes kwetsbaar maakt voor diev<strong>en</strong>. Met de bijdrage van CER van 30.000 Euro<br />
word<strong>en</strong> vegetatie <strong>en</strong> afval opgeruimd <strong>en</strong> verwijderd, de tombes <strong>en</strong> hun<br />
fundering<strong>en</strong> hersteld alsook de looppad<strong>en</strong> over de begraafplaats.<br />
<strong>6.</strong> Restauratie van vier ‘vodou’ heiligdomm<strong>en</strong> in Noailles /<br />
CroixdesBouquets, Haïti<br />
De verwoest<strong>en</strong>de frequ<strong>en</strong>tie van vier storm<strong>en</strong> in minder dan vier wek<strong>en</strong> in de<br />
herfst van 2008 hebb<strong>en</strong> tot extreme overstroming<strong>en</strong> geleid <strong>en</strong> uitzonderlijk<br />
grote schade aangericht aan twintig vodou heiligdomm<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong> in de<br />
artiest<strong>en</strong>wijk van CroixdesBouquets, Noailles. In <strong>2009</strong> steunde CER het<br />
Fondation AfricAmerica met de restauratie van vier van de meest beschadigde<br />
heiligdomm<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun waardevolle muurschildering<strong>en</strong>. Zij vorm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uniek<br />
comp<strong>en</strong>dium van vodou iconografie <strong>en</strong> illustrer<strong>en</strong> hoe de praktijk <strong>en</strong> het geloof<br />
rondom vodou evolueerde in de laatste 60 jaar. De restauratiewerkzaamhed<strong>en</strong><br />
war<strong>en</strong> net succesvol afgerond to<strong>en</strong> op 12 januari 2010 e<strong>en</strong> catastrofale<br />
aardbeving Haïti opschrok. Helaas bevindt CroixdesBouquets zich vlakbij het<br />
epic<strong>en</strong>trum van de aardbeving <strong>en</strong> de rec<strong>en</strong>t gerestaureerde heiligdomm<strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />
niet gespaard. CER zal in 2010 bepal<strong>en</strong> hoe het de Fondation AfricAmerica kan<br />
assister<strong>en</strong> in het opnieuw herstell<strong>en</strong> van de schade.<br />
Communicatie over Culturele Noodhulp<br />
In <strong>2009</strong> besteedde CER veel aandacht aan het vergrot<strong>en</strong> van CER’s zichtbaarheid<br />
onder belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> in de erfgoedsector door pres<strong>en</strong>taties te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
actief deel te nem<strong>en</strong> aan internationale confer<strong>en</strong>ties op het gebied van<br />
cultureel erfgoed, humanitaire <strong>en</strong> ontwikkelingshulp; het ontwikkel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
breder netwerk door het zoek<strong>en</strong> van informatie over schade aan erfgoed onder<br />
e<strong>en</strong> diversiteit aan individu<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties; het uitbreid<strong>en</strong> van het CER<br />
netwerk door het b<strong>en</strong>ader<strong>en</strong> van specifieke organisaties voor advies over door<br />
CER ontvang<strong>en</strong> voorstell<strong>en</strong>; de verbetering van de website <strong>en</strong> de publicatie van<br />
e<strong>en</strong> nieuwe CER folder. Om CER ook onder de aandacht van het bredere publiek te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> er e<strong>en</strong> aantal persbericht<strong>en</strong> uitgegev<strong>en</strong> die leidd<strong>en</strong> tot de<br />
publicatie van e<strong>en</strong> serie artikel<strong>en</strong> in de Nederlandse <strong>en</strong> internationale pers<br />
<strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s tot e<strong>en</strong> aantal interviews op de Nederlandse radio.<br />
67 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
4.5 Prince Claus Fund Library<br />
Prince Claus Fund Library<br />
De Prince Claus Fund Library is het programma van het Fonds waarbinn<strong>en</strong> het, in<br />
sam<strong>en</strong>werking met uitgeverij<strong>en</strong>, publicaties mogelijk maakt over onderwerp<strong>en</strong> die<br />
niet of nauwelijks word<strong>en</strong> onderzocht, belicht of besprok<strong>en</strong>. Zo stimuleert de<br />
Library de uitgave van rijk geïllustreerde werk<strong>en</strong> op het gebied van kunst <strong>en</strong><br />
cultuur die qua onderwerp <strong>en</strong> sociale betrokk<strong>en</strong>heid uniek <strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>d zijn.<br />
De Library werkt sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> breed scala van experts uit de doelgebied<strong>en</strong> van<br />
het Fonds. Hierdoor maakt de Library diverse culturele onderwerp<strong>en</strong> die anders<br />
ongepubliceerd war<strong>en</strong> geblev<strong>en</strong>, mogelijk. Het Library programma staat onder<br />
leiding van e<strong>en</strong> Managing Editor, die sam<strong>en</strong> met de Redactieraad <strong>en</strong> de directeur<br />
van het Fonds de invulling van het programma bepaalt. In <strong>2009</strong> bestond de<br />
Redactieraad uit Emile Fallaux (voorzitter), Okwui Enwezor (curator USA/Nigeria),<br />
Hou Hanru (curator <strong>en</strong> criticus China/USA), Khaled Hroub (literatuurwet<strong>en</strong>schapper<br />
<strong>en</strong> onderzoeker op nieuwe media in het Midd<strong>en</strong> Oost<strong>en</strong> UK/Palestina) <strong>en</strong> Ell<strong>en</strong><br />
Ombre (auteur Suriname). Ombre trad aan het eind van het jaar af.<br />
Activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
In <strong>2009</strong> heeft de Library drie nieuwe titels uitgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> zes nieuwe project<strong>en</strong><br />
geselecteerd die financiële steun ontvang<strong>en</strong>. De project<strong>en</strong> omvatt<strong>en</strong> uitgav<strong>en</strong><br />
over film <strong>en</strong> urbanisme in Afrika, fotografie in ZuidoostAzië, <strong>en</strong> vertaling<strong>en</strong> van<br />
eerder gepubliceerde boek<strong>en</strong> naar het Spaans <strong>en</strong> het Farsi. Daarmee komt het<br />
totaal aantal boek<strong>en</strong> dat de Library in voorbereiding heeft op 19. In <strong>2009</strong><br />
werd<strong>en</strong> de helft minder boek<strong>en</strong> gepubliceerd dan in 2008. Het aantal boek<strong>en</strong> lag<br />
meer in lijn met de aantall<strong>en</strong> van de jar<strong>en</strong> daarvoor.<br />
E<strong>en</strong> ontwikkeling in de uitgeverswereld die in <strong>2009</strong> verder voortgezet werd, was<br />
oorzaak dat e<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>d aantal titels op internet wordt gepubliceerd. De wijze<br />
waarop m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> informatie tot zich nem<strong>en</strong> is mede daardoor sterk veranderd.<br />
Risico’s <strong>en</strong> uitdaging<strong>en</strong><br />
In <strong>2009</strong> leidde de economische crisis tot extra verzoek<strong>en</strong> om financiële steun<br />
voor lop<strong>en</strong>de project<strong>en</strong>, vooral om drukkost<strong>en</strong> op te vang<strong>en</strong>. Dit soort<br />
verzoek<strong>en</strong> zijn eerder regel dan uitzondering, want uitgeverij<strong>en</strong> zijn steeds<br />
minder g<strong>en</strong>eigd zelf de financiële risico’s van publicaties te drag<strong>en</strong>.<br />
Einde van de Prince Claus Fund Library<br />
Aangezi<strong>en</strong> de boek<strong>en</strong>reeks niet de distributie in de doelgebied<strong>en</strong> krijgt die het<br />
verdi<strong>en</strong>t, is mede op advies vanuit de bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> op 28 februari <strong>en</strong> op 12 juni<br />
beslot<strong>en</strong>, de Library gefaseerd – tegelijk met het afrond<strong>en</strong> van de lop<strong>en</strong>de<br />
publicaties – op te heff<strong>en</strong>. Deel van de doel<strong>en</strong> van het Prins Claus Fonds Library<br />
programma zoals de verdieping <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tatiefunctie van de boek<strong>en</strong>reeks,<br />
ev<strong>en</strong>als de distributie van ideeën, zal word<strong>en</strong> ondergebracht in e<strong>en</strong> nieuw, breed<br />
platform voor docum<strong>en</strong>tatie, onderzoek <strong>en</strong> publicatie, het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum, dat in<br />
2010 opgericht wordt. De Redactieraad blijft in 2010 aan als adviesorgaan voor<br />
het nieuwe programma. De publicatiepijler van het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum zal zich onder<br />
andere gaan bezighoud<strong>en</strong> met het ontwikkel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> crossmediale<br />
uitgeefstrategie.<br />
68 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Cover van de Prins Claus Fonds Library publicatie die verkoz<strong>en</strong> werd tot e<strong>en</strong> van de ‘best verzorgde boek<strong>en</strong> <strong>2009</strong>’<br />
69 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Om ervoor te zorg<strong>en</strong> dat de resultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> de k<strong>en</strong>nis die de Library heeft<br />
opgebouwd niet verlor<strong>en</strong> gaan, wordt e<strong>en</strong> uitgave gepubliceerd waarin de output<br />
van de Library gesystematiseerd <strong>en</strong> geselecteerd wordt gepres<strong>en</strong>teerd. De<br />
uitgave wordt voorbereid door e<strong>en</strong> intern team, dat het overzichtswerk in de<br />
loop van 2010 zal afrond<strong>en</strong>. Dit overzichtswerk is e<strong>en</strong> eerste stap in de richting<br />
van e<strong>en</strong> veel ambitieuzer project: het inzichtelijk mak<strong>en</strong> van de informatie <strong>en</strong><br />
k<strong>en</strong>nis van het Prins Claus Fonds in e<strong>en</strong> ‘lev<strong>en</strong>d archief’ dat wordt gecureerd door<br />
e<strong>en</strong> gastcurator. Dit docum<strong>en</strong>tatieproject is het eerste programma dat onder<br />
auspiciën van het nieuw op te richt<strong>en</strong> K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum wordt georganiseerd.<br />
Publicaties <strong>2009</strong><br />
Darfur and the Crisis of Governance in Sudan: A Critical Reader<br />
Redactie: Salah M. Hassan <strong>en</strong> Carina E. Ray<br />
In sam<strong>en</strong>werking met Cornell University Press, Ithaca, New York<br />
De Prins Claus Fonds Library heeft dit project gesteund met e<strong>en</strong> subsidie van<br />
15.000 Euro voor de grafische vormgeving <strong>en</strong> drukkost<strong>en</strong>.<br />
Het boek is gehonoreerd als e<strong>en</strong> van de Best Verzorgde Boek<strong>en</strong> <strong>2009</strong> (e<strong>en</strong><br />
initiatief van de Stichting De Best Verzorgde Boek<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werkingsverband<br />
van de Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers, de Grafische<br />
Cultuurstichting <strong>en</strong> de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse<br />
Boek http: /www.bestverzorgdeboek<strong>en</strong>.nl/).<br />
Het slep<strong>en</strong>de conflict in Darfur heeft veel aandacht gekreg<strong>en</strong> in de<br />
internationale pers <strong>en</strong> van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong>organisaties. Miljo<strong>en</strong><strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> overal<br />
ter wereld wet<strong>en</strong> er inmiddels iets van. Maar de meeste berichtgeving schetst<br />
slechts e<strong>en</strong> oppervlakkig beeld. Veelal wordt voorbijgegaan aan de onderligg<strong>en</strong>de<br />
factor<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> komt de bevolking van Darfur <strong>en</strong> Soedan zelf nauwelijks aan<br />
het woord. Darfur and the Crisis of Governance in Sudan biedt teg<strong>en</strong>wicht. Het<br />
boek bevat bijdrag<strong>en</strong> van academici, activist<strong>en</strong>, NGO medewerkers <strong>en</strong><br />
hulpverl<strong>en</strong>ers, ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>, Darfurese rebell<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars. Hun essays gev<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> zorgvuldige analyse van de historische, geopolitieke, militaire, sociale,<br />
ecologische <strong>en</strong> economische oorzak<strong>en</strong> van het conflict, <strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> ook hoe de<br />
huidige situatie het lev<strong>en</strong> van de bevolking in de regio bepaalt. Het boek bevat<br />
e<strong>en</strong> groot aantal kleur<strong>en</strong>foto’s van het dagelijks lev<strong>en</strong> in Darfur, gemaakt door<br />
de veelgeprez<strong>en</strong> fotograaf Issam A. Abdelhafiez. Daarnaast bevat het boek ook<br />
uitgebreide bijlag<strong>en</strong>: officiële lokale <strong>en</strong> internationale docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> over het<br />
conflict: wett<strong>en</strong>, decret<strong>en</strong>, resoluties, rapport<strong>en</strong> <strong>en</strong> regeringsverklaring<strong>en</strong>. Voor<br />
vel<strong>en</strong> onbek<strong>en</strong>de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die zowel de crisis als de wereldwijde perceptie<br />
ervan mede hebb<strong>en</strong> bepaald.<br />
Damascus: Tourists, Artists, Secret Ag<strong>en</strong>ts (A Collective Narrative)<br />
Auteur: Reloading Images<br />
In sam<strong>en</strong>werking met The Gre<strong>en</strong> Box Kunst Edition<strong>en</strong>, Berlijn<br />
De Prins Claus Fonds Library verle<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> subsidie van 5.000 Euro.<br />
Reloading Images Damascus werd georganiseerd door NewYorkRioTokyo e.V.<br />
(Berlijn) in sam<strong>en</strong>werking met Al Makan Art Association (Damascus) <strong>en</strong> PAIN/<br />
Plankton vzw (Brussel).<br />
Dit tekst <strong>en</strong> beeldverhaal is de weerslag van e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werkingsproject tuss<strong>en</strong><br />
meer dan 30 kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong> schrijvers van verschill<strong>en</strong>de pluimage uit de hele<br />
wereld. Zij debatteerd<strong>en</strong> over sam<strong>en</strong>werking, de handelingsvrijheid van de<br />
70 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
kunst<strong>en</strong>aar, de stedelijke ruimte <strong>en</strong> kunst als k<strong>en</strong>nissysteem, <strong>en</strong> creëerd<strong>en</strong> sam<strong>en</strong><br />
kunstproject<strong>en</strong> met Damascus als uitgangspunt. Damascus functioneerde daarbij<br />
zowel als e<strong>en</strong> concrete als e<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kbeeldige aanleiding, e<strong>en</strong> plek die cultureel <strong>en</strong><br />
politiek als marginaal geldt, maar die e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> complexe realiteit bezit die het<br />
wereldtoneel wel degelijk beïnvloedt. Het project mondde uit in e<strong>en</strong> serie<br />
vertelling<strong>en</strong> die zich – in e<strong>en</strong> voortdur<strong>en</strong>de verander<strong>en</strong>de <strong>en</strong>sc<strong>en</strong>ering – afspel<strong>en</strong><br />
op de gr<strong>en</strong>s tuss<strong>en</strong> werkelijkheid <strong>en</strong> fictie <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> kunst <strong>en</strong> politiek. Damascus:<br />
Tourists, Artists, Secret Ag<strong>en</strong>ts is e<strong>en</strong> pseudofictieve ontmoeting tuss<strong>en</strong><br />
kunst<strong>en</strong>aars, dansers, geheim ag<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, speculatieve schrijvers, minnaars,<br />
cineast<strong>en</strong> <strong>en</strong> fotograf<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong> prober<strong>en</strong> zij de gerucht<strong>en</strong>, vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
mysterieuze verdwijning<strong>en</strong> te ontrafel<strong>en</strong> die ontstaan in het stedelijk<br />
onderbewustzijn van e<strong>en</strong> van ‘s werelds oudste metropol<strong>en</strong>.<br />
Mazaar, Bazaar: Design and Visual Culture in Pakistan<br />
Redactie: Saima Zaidi<br />
In sam<strong>en</strong>werking met Oxford University Press, Karachi<br />
Het Prins Claus Fonds steunde dit project met e<strong>en</strong> subsidie van 13.000 Euro.<br />
Deze interdisciplinaire studie over grafische vormgeving <strong>en</strong> visuele cultuur in<br />
Pakistan weerspiegelt de rec<strong>en</strong>te maatschappelijke, commerciële <strong>en</strong> geopolitieke<br />
verandering<strong>en</strong> in de regio. Het boek is zowel e<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>topname van de moderne<br />
volksbeeldtaal als e<strong>en</strong> historisch overzicht van de vele cultur<strong>en</strong> die door de<br />
eeuw<strong>en</strong> he<strong>en</strong> zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de Pakistaanse cultuur. Allerlei soort<strong>en</strong> grafische<br />
vormgeving passer<strong>en</strong> de revue: van kalligrafie tot postzegels, van spekst<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
zegels uit de Indusbeschaving (4000 v.Chr.) <strong>en</strong> geldmunt<strong>en</strong> tot Mogoel<br />
manuscript<strong>en</strong> <strong>en</strong> filmposters. De ruim 30 bijdrag<strong>en</strong> van gezaghebb<strong>en</strong>de deskundig<strong>en</strong><br />
gaan over populaire icon<strong>en</strong>, typografie, consum<strong>en</strong>tisme <strong>en</strong> het schepp<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
nationale grafische id<strong>en</strong>titeit na de Onafhankelijkheid in 1947. Het boek is tev<strong>en</strong>s<br />
e<strong>en</strong> geïllustreerde geschied<strong>en</strong>is van de regio.<br />
Het boek is vormgegev<strong>en</strong> door de redacteur Saima Zaidi, tev<strong>en</strong>s doc<strong>en</strong>t<br />
typografie <strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is van de grafische vormgeving aan de universiteit van<br />
Karachi.<br />
71 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
4.6 Activiteit<strong>en</strong> georganiseerd door het Prins Claus Fonds<br />
Meer dan e<strong>en</strong> financieel loket<br />
Het Fonds wil zich positioner<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> Fonds dat innovatieve, goede <strong>en</strong><br />
aansprek<strong>en</strong>de initiatiev<strong>en</strong> neemt, e<strong>en</strong> Fonds dat meer is dan e<strong>en</strong> financieel loket.<br />
Het Fonds wil niet alle<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>, het Fonds wil ook<br />
activiteit<strong>en</strong> initiër<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> opiniër<strong>en</strong>de speler zijn in het internationale debat<br />
over cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling. Het Fonds wil de discussie stimuler<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
beïnvloed<strong>en</strong>. Zo wil het Fonds zijn partners uit de Zones of Sil<strong>en</strong>ce profiler<strong>en</strong> op<br />
e<strong>en</strong> internationaal podium. Het Fonds ziet zichzelf als (inter)nationaal<br />
expertisec<strong>en</strong>trum op het gebied van internationale kunst <strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong><br />
interculturele uitwisseling. Deze k<strong>en</strong>nis wil het Fonds del<strong>en</strong> met ander<strong>en</strong>.<br />
Werkwijze Projectbureau<br />
Vanuit het Projectbureau is in <strong>2009</strong> de inspanning voortgezet de productie van<br />
de eig<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> wederom te verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> balans te creër<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
de productietijd, het budget <strong>en</strong> de uitkomst<strong>en</strong>. De communicatiewaarde wordt<br />
meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in het besluit e<strong>en</strong> activiteit uit te voer<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking<br />
met andere organisaties aan te gaan. De coördinator van het Projectbureau<br />
id<strong>en</strong>tificeert mogelijke activiteit<strong>en</strong>, begeleidt <strong>en</strong> verzorgt de invulling van de<br />
uitvoering van de activiteit<strong>en</strong>. De activiteit<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> voort uit sam<strong>en</strong>werking<br />
met internationale <strong>en</strong> nationale partners <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> dan ook in binn<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
buit<strong>en</strong>land plaatsvind<strong>en</strong>.<br />
Activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
Om de boodschap van het Fonds te verspreid<strong>en</strong> <strong>en</strong> draagvlak voor de doelstelling<br />
te vergrot<strong>en</strong> is het van belang om ook activiteit<strong>en</strong> in Nederland te ondernem<strong>en</strong>.<br />
Dit is ook de achterligg<strong>en</strong>de gedachte van de Café Curiosité serie die in <strong>2009</strong><br />
werd voortgezet. Het publiek kon door dit programma k<strong>en</strong>nismak<strong>en</strong> met het werk<br />
van Cristopher Cozier uit Trinidad <strong>en</strong> e<strong>en</strong> persoonlijk verhaal over de g<strong>en</strong>ocide<br />
hor<strong>en</strong> door de Netwerkpartner Odile Gakire Katese uit Rwanda. De aanwezigheid<br />
van Hoofdlaureaat Simón Vélez in Nederland werd int<strong>en</strong>sief b<strong>en</strong>ut voor vele<br />
op<strong>en</strong>bare lezing<strong>en</strong> <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>taties.<br />
De exposities in de Prince Claus Fund Gallery van het Fonds aan de Her<strong>en</strong>gracht<br />
werd<strong>en</strong> in <strong>2009</strong> nog professioneler aangepakt <strong>en</strong> van pers <strong>en</strong> publiek kwam<strong>en</strong><br />
positieve reacties. De op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> heel goed bezocht.<br />
In 2010 gaat in het kader van e<strong>en</strong> podium voor de internationale partners van<br />
het Fonds <strong>en</strong> het versterk<strong>en</strong> van het draagvlak in Nederland e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijk<br />
internationaal kunstprogramma met het Amsterdams Fonds voor de Kunst<br />
plaatsvind<strong>en</strong> met internationale activiteit<strong>en</strong> die aantrekkelijk zijn voor e<strong>en</strong> groot<br />
publiek in Amsterdam.<br />
Sam<strong>en</strong>werking in Nederland<br />
Het Fonds streeft bij zijn activiteit<strong>en</strong> in Nederland naar sam<strong>en</strong>werking met<br />
Nederlandse partners met als doel bij te drag<strong>en</strong> aan de zichtbaarheid van de<br />
doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> partners van het Fonds, vergrot<strong>en</strong> van het draagvlak voor cultuur <strong>en</strong><br />
ontwikkeling, <strong>en</strong> het aansprek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> divers Nederlands publiek. Sam<strong>en</strong>werking<br />
met andere organisaties bevordert tev<strong>en</strong>s de naamsbek<strong>en</strong>dheid van het Fonds,<br />
bek<strong>en</strong>dmaking van de doel<strong>en</strong> van het Fonds, het vergrot<strong>en</strong> van expertise,<br />
72 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
uitstraling <strong>en</strong> financieringsmogelijkhed<strong>en</strong>. Het Fonds werkt sam<strong>en</strong> met de<br />
Mondriaan Stichting voor de jaarlijkse buit<strong>en</strong>landse reis voor internationale<br />
kunstprofessionals. In het licht van het Nieuwsgierigheidsbeleid werd de<br />
sam<strong>en</strong>werking met SICA uitgebreid wat resulteerde in e<strong>en</strong> Café Mediterannée <strong>en</strong><br />
twee keer e<strong>en</strong> Café Curiosité.<br />
In relatie tot hoofdlaureaat Simón Vélez werkte het Fonds sam<strong>en</strong> met het NAiM<br />
Maastricht <strong>en</strong> het NAi, het Berlage Instituut in Rotterdam, Di<strong>en</strong>st Ruimtelijke<br />
Ord<strong>en</strong>ing, Stichting Archis, <strong>en</strong> het Fonds BKVB, Amsterdam. Voor de realisatie van<br />
e<strong>en</strong> lezing van e<strong>en</strong> netwerkpartner werkte het Fonds sam<strong>en</strong> met Mediamatic<br />
Amsterdam. Voor de Uitreiking van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> met het Muziekgebouw<br />
aan 't IJ. Voor de Filmgrant sloot het Fonds aan bij de CineMart tijd<strong>en</strong>s het<br />
Internationaal Filmfestival Rotterdam. De Kunsthal nam de t<strong>en</strong>toonstelling<strong>en</strong> met<br />
het werk van Kaveh Golestan <strong>en</strong> de Syrische Lingerie over.<br />
E<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking die uiteindelijk helaas niet tot e<strong>en</strong> vruchtbaar resultaat leidde<br />
was die met De Kunsthal, Kosmopolis Rotterdam, De Koninklijke Bibliotheek in D<strong>en</strong><br />
Haag <strong>en</strong> Nieuwspoort in D<strong>en</strong> Haag in verband met e<strong>en</strong> grote t<strong>en</strong>toonstelling over<br />
Cultuur <strong>en</strong> Conflict. Het budget van de meewerk<strong>en</strong>de instelling<strong>en</strong> bleek niet<br />
toereik<strong>en</strong>d om de expositie van de grond te krijg<strong>en</strong>.<br />
28 januari, Prins Claus Fonds Film Grant voor Byamba Sakhya<br />
De Prins Claus Fonds Film Grant van 15.000 Euro werd op 28 januari <strong>2009</strong> uitgereikt<br />
aan de Mongoolse filmmaker Byamba Sakhya, voor de film ‘Birdie’. De film vertelt<br />
het verhaal van e<strong>en</strong> jong<strong>en</strong> die ‘Birdie’ wordt g<strong>en</strong>oemd <strong>en</strong> die opgroeit in e<strong>en</strong><br />
disfunctionele familie. Om aan de werkelijkheid te ontsnapp<strong>en</strong> vlucht de jong<strong>en</strong> in<br />
zijn fantasiewereld. De jury omschrijft het concept van Byamba Sakhya als<br />
eig<strong>en</strong>tijds <strong>en</strong> subtiel, waarbij op originele wijze fantasie <strong>en</strong> realiteit word<strong>en</strong><br />
afgewisseld.<br />
De Prins Claus Fonds Filmgrant heeft e<strong>en</strong> budget van 2<strong>6.</strong>400 Euro per jaar.<br />
12 februari, Café Mediterranée Special The Human Body<br />
Tijd<strong>en</strong>s de Café Mediterranée Special met het thema The Human Body verteld<strong>en</strong><br />
Malu Halasa & Rana Salam onder meer over hun ervaring<strong>en</strong> met het schrijv<strong>en</strong> van<br />
het boek ‘The Secret Life of Syrian Lingerie’. Dit boek kwam uit in de Prince Claus<br />
Fund Library. De derde gast bij de bije<strong>en</strong>komst was kunst<strong>en</strong>aar Akram Zaatari, lid<br />
van het Bestuur van netwerk partner the Arab Image Foundation woonachtig <strong>en</strong><br />
werkzaam in Beiroet, die vertelde over zijn werk waarin het m<strong>en</strong>selijk lichaam e<strong>en</strong><br />
promin<strong>en</strong>te rol heeft. Gespreksleider van deze bije<strong>en</strong>komst was de vaste<br />
moderator van Café Mediterranée, Chris Keulemans. De opkomst was groot. De<br />
bije<strong>en</strong>komst vond plaats in de Felix Meritis in Amsterdam.<br />
SICA deelde mee in de kost<strong>en</strong> voor de organisatie. Het Prins Claus Fonds<br />
reserveerde voor Café Mediterranée <strong>en</strong> Café Curiosité sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> bedrag van<br />
2700,– Euro.<br />
26 februari, Café Curiosité – Arts and Mobility in the Carribean, Visual<br />
Negotiations from Port of Spain, Trinidad<br />
Christopher Cozier, kunst<strong>en</strong>aar uit Trinidad, was te gast voor de Café Curiosité<br />
– Visual Negotiations from Port of Spain, Trinidad. Chris Cozier was in Nederland<br />
73 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
als gast van het Prins Claus Fonds voor de confer<strong>en</strong>tie van het Fonds op 28<br />
februari in D<strong>en</strong> Haag. Zijn aanwezigheid was aanleiding e<strong>en</strong> Café Curiosité te<br />
organiser<strong>en</strong> door hem e<strong>en</strong> exposé te lat<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> over de state of the arts in<br />
Trinidad Tobago. Het Prins Claus Fonds organiseerde dit sam<strong>en</strong> met SICA. Noraly<br />
Beyer interviewde Cozier. De bije<strong>en</strong>komst vond plaats in het Groot<br />
Handelsgebouw in Rotterdam.<br />
SICA deelde mee in de kost<strong>en</strong> voor de organisatie. Het Prins Claus Fonds reserveerde<br />
voor Café Mediterranée <strong>en</strong> Café Curiosité sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong> bedrag van 2700,– Euro.<br />
1 – 13 maart, Oriëntatiereis voor beeld<strong>en</strong>de kunst naar Brazilië,<br />
Arg<strong>en</strong>tinië <strong>en</strong> Peru<br />
Het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> de Mondriaan Stichting organiseerd<strong>en</strong> in sam<strong>en</strong>werking<br />
met OCA (Noorweg<strong>en</strong>) <strong>en</strong> BAM Art (België) voor de zesde keer e<strong>en</strong> oriëntatiereis<br />
voor kunstprofessionals. Dit jaar ging de reis naar Brazilië (Sao Paulo), Arg<strong>en</strong>tinië<br />
(Bu<strong>en</strong>os Aires) <strong>en</strong> Peru (Lima) van 1 t/m 13 maart <strong>2009</strong>. Doel van de reis is<br />
uitwisseling <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werking tuss<strong>en</strong> kunst <strong>en</strong> designprofessionals uit Nederland<br />
<strong>en</strong> het buit<strong>en</strong>land te bevorder<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> oriëntatie te bied<strong>en</strong> op de culturele<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in del<strong>en</strong> van de wereld waar de deelnemers zelf niet he<strong>en</strong> reiz<strong>en</strong>.<br />
Het Prins Claus Fonds nodigde Bisi Silva, directeur van C<strong>en</strong>ter for Contemporary<br />
Art in Nigeria; Wang Baoju, adjunct directeur van Today Art Museum <strong>en</strong> redacteur<br />
van Art Today in China; Kossi Assou, kunst<strong>en</strong>aar, designer <strong>en</strong> directeur van Ewolé<br />
(R<strong>en</strong>contres et Résid<strong>en</strong>ces Internationales d’Arts Visuels) in Togo <strong>en</strong> Agung<br />
Kurniawan, kunst<strong>en</strong>aar <strong>en</strong> directeur van Kedai Kebun Forum in Indonesië uit. De<br />
Mondriaan Stichting, OCA <strong>en</strong> BAM Art nodigd<strong>en</strong> kunstprofessionals uit respectievelijk<br />
Nederland, Noorweg<strong>en</strong> <strong>en</strong> België uit om deel te nem<strong>en</strong> aan deze reis.<br />
Er werd<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de reis nieuwe contact<strong>en</strong> opgedaan, partners van het Prins<br />
Claus Fonds bezocht of uitg<strong>en</strong>odigd op recepties <strong>en</strong> diners, zoals Solange Farkas<br />
van Video Brasil in Brazilië, Patricia Valdez van Mémoria Abierta in Arg<strong>en</strong>tinië <strong>en</strong><br />
JoséCarlos Mariategui <strong>en</strong> Jorge Villacorte van ATA in Peru. Medewerkers van het<br />
Prins Claus Fonds bracht<strong>en</strong> afzonderlijk van de groep e<strong>en</strong> bezoek aan Prins Claus<br />
Laureaat 2005 <strong>en</strong> choreograaf Ivaldo Bertazzo (in Sao Paulo).<br />
Het Prins Claus Fonds droeg 30.000 Euro bij aan deze reis. In 2007 werd de reis<br />
voor drie jaar goedgekeurd (90.000 Euro).<br />
16 april, Op<strong>en</strong>ing ‘The Secret Life of Syrian Lingerie’ <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie Journal 16<br />
Tijd<strong>en</strong>s de Spring Party op 16 april <strong>2009</strong> werd de t<strong>en</strong>toonstelling ‘The Secret Life<br />
of Syrian Lingerie’ feestelijk geop<strong>en</strong>d in de Prins Claus Fonds Galerie. De<br />
t<strong>en</strong>toonstelling bestond uit foto’s van de lingerie door de Libanese fotograaf<br />
Gilbert Hage <strong>en</strong> door Rana Salam speciaal ontworp<strong>en</strong> lingerie ‘boxes’. Er was veel<br />
aandacht in de pers voor het f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong> Syrische Lingerie, de t<strong>en</strong>toonstelling <strong>en</strong><br />
de Prince Claus Fund Library Publicatie ‘The Secret Life of Syrian Lingerie’. De<br />
t<strong>en</strong>toonstelling was van 5 december <strong>2009</strong> tot 7 maart 2010 te zi<strong>en</strong> in de Kunsthal<br />
in Rotterdam.<br />
Tijd<strong>en</strong>s de op<strong>en</strong>ing van de t<strong>en</strong>toonstelling in de Prins Claus Fonds Galerie werd<br />
Journal 16 ‘Flowers’ gepres<strong>en</strong>teerd. Deze Journal kwam tot stand in sam<strong>en</strong>werking<br />
met het tijdschrift ‘Bidoun’ <strong>en</strong> is gekoppeld aan het thema ‘Cultuur <strong>en</strong> Natuur’.<br />
Voor Journal 15 <strong>en</strong> 16 sam<strong>en</strong> werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 90.000 Euro.<br />
74 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Hitesh Mehta, 2006<br />
Voor het opzett<strong>en</strong> van de Galerie <strong>en</strong> alle daaraan verbond<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 24.900 Euro.<br />
‘Het is onderdeel van het volwass<strong>en</strong>wordingsritueel: e<strong>en</strong> jonge vrouw gaat<br />
trouw<strong>en</strong>, haar moeder, haar tantes gaan allemaal op zoek naar lingerie.’<br />
Salam: ‘Het wordt vaak gekocht door de moeder.’ Halasa: ‘Ze zijn traditioneelreligieus<br />
met gevoel voor humor. Als vrouw<strong>en</strong> gesluierd zijn wil dat niet zegg<strong>en</strong><br />
dat ze preuts zijn of ge<strong>en</strong> gevoel voor humor hebb<strong>en</strong>!’ Anders koop je immers<br />
ge<strong>en</strong> string met mobiele telefoon of cartoonfiguur Tweety.<br />
Artikel ‘Syrische lingerie ook populair bij religieuze vrouw<strong>en</strong>’ over het geheime lev<strong>en</strong> van Syrische Lingerie<br />
NRC op 18 december 2008 door Caroli<strong>en</strong> Roelants<br />
17 juni 31 augustus, Galerie Kaveh Golestan<br />
Kaveh Golestan (19502003) is e<strong>en</strong> van de weinige fotojournalist<strong>en</strong> die tuss<strong>en</strong><br />
1975 tot aan zijn dood in 2003 continu over Iran verslag deed. Golestans foto’s<br />
lat<strong>en</strong> het werk zi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> man die de macht <strong>en</strong> de reikwijdte van het beeld als<br />
ge<strong>en</strong> ander k<strong>en</strong>de, die ooggetuige was <strong>en</strong> zich verantwoordelijk voelde de harde<br />
waarheid voor het voetlicht te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Met zijn camera schrok hij nerg<strong>en</strong>s voor<br />
terug. Het kostte hem in 2003 zijn lev<strong>en</strong> to<strong>en</strong> hij in Irak op e<strong>en</strong> landmijn stapte.<br />
De t<strong>en</strong>toonstelling Kaveh Golestan, Fotograaf in Iran, is in sam<strong>en</strong>werking met de<br />
Kunsthal Rotterdam tot stand gekom<strong>en</strong>.<br />
Voor het opzett<strong>en</strong> van de Galerie <strong>en</strong> alle daaraan verbond<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 24.900 Euro.<br />
'Crosswater Ecolodge', e<strong>en</strong> ontwerp in de Nankun berg<strong>en</strong> in China van hoofdlaureaat <strong>2009</strong>, architect Simón Vélez
15 september, Afscheid Writer in Resid<strong>en</strong>ce Koulsy Lamko<br />
Het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> het Nederlands Literair Productie <strong>en</strong> Vertaling<strong>en</strong>fonds<br />
organiseerd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> programma ter geleg<strong>en</strong>heid van het afscheid als writer in<br />
resid<strong>en</strong>ce van Koulsy Lamko op 15 september <strong>2009</strong>. Schrijver, musicus <strong>en</strong> dramaturg<br />
Koulsy Lamko, gebor<strong>en</strong> in Tsjaad, verbleef e<strong>en</strong> jaar lang in Amsterdam in het<br />
kader van het programma Amsterdam Vluchtstad. Hij ontvluchtte zijn land in 1983<br />
<strong>en</strong> leefde achtere<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>s in Burkina Faso, Ivoorkust <strong>en</strong> Rwanda, waar Lamko<br />
zich wijdde aan wat hij zijn ‘profession d’activiste culturel’ noemt. Hij is de<br />
librettist van de Sahel Opera die het Fonds opzette. Hij schreef in de tijd dat hij<br />
in Nederland was aan de, door het Prins Claus Fonds ondersteunde, Spaanstalige<br />
publicatie over de g<strong>en</strong>ocide in Rwanda.<br />
Voor het opzett<strong>en</strong> van de Galerie <strong>en</strong> alle daaraan verbond<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 24.900 Euro.<br />
13 oktober – 30 november, Galerie t<strong>en</strong>toonstelling Niño Perdido<br />
Niño Perdido bestaat uit 75 minuscule portrett<strong>en</strong> van vermiste kinder<strong>en</strong> uit<br />
Mexico City gemaakt door kunst<strong>en</strong>aar Ilán Lieberman. Met behulp van e<strong>en</strong><br />
microscoop <strong>en</strong> p<strong>en</strong> heeft hij drie jaar lang vermiste kinder<strong>en</strong> geportretteerd aan<br />
de hand van krant<strong>en</strong>foto’s. Ieder portret, soms onscherp of wazig, is e<strong>en</strong><br />
exacte replica van de foto die gepubliceerd is in de krant Mexico City Metro. De<br />
portrett<strong>en</strong> functioner<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> preoverlijd<strong>en</strong>sadvert<strong>en</strong>tie voor het verlies<br />
van e<strong>en</strong> kind dat wellicht nooit meer gevond<strong>en</strong> zal word<strong>en</strong>. In zijn zorgvuldige<br />
gebruik van portrett<strong>en</strong> van vermiste kinder<strong>en</strong> creëert Lieberman e<strong>en</strong> manier om<br />
het kind te herd<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Het Fonds steunde dit project vanuit het aanvrag<strong>en</strong>programma.<br />
De catalogus die bij de t<strong>en</strong>toonstelling versche<strong>en</strong> werd gefinancierd.<br />
Voor het opzett<strong>en</strong> van de Galerie <strong>en</strong> alle daaraan verbond<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 24.900 Euro.<br />
‘Ilán Lieberman <strong>en</strong>lists the archive as a form of commemoration in Niño Perdido,<br />
a series of drawings based on photographs of missing childr<strong>en</strong> whose disappearances<br />
were reported in local Mexican newspapers. Alternating betwe<strong>en</strong><br />
docum<strong>en</strong>t and monum<strong>en</strong>t, information and photography, Niño Perdido functions<br />
as a kind of pre-obituary for the lost who may never be found. Lieberman’s use<br />
of newspaper photographs of the missing childr<strong>en</strong> alerts us to the wideranging<br />
deploym<strong>en</strong>t of the photographic portrait as an index of memory, as an<br />
image of id<strong>en</strong>tification and sometimes disid<strong>en</strong>tification. In each carefully drawn<br />
image, he has painstakingly recreated the exact pictorial format of the original<br />
newspaper image, as if also creating a memorial to the lost child.’<br />
Okwui Enwezor<br />
12 december, Darfur boekpres<strong>en</strong>tatie<br />
Op 12 december is in de VOCkamer van de Universiteit van Amsterdam het boek<br />
Darfur and the Crisis of Governance in Sudan gepres<strong>en</strong>teerd. Deze publicatie is<br />
mede uitgegev<strong>en</strong> door de Prince Claus Fund Library. De pres<strong>en</strong>tatie werd ingeleid<br />
door de auteur van het boek professor Salah Hassan (Cornell University). Na de<br />
pres<strong>en</strong>tatie van Salah Hassan heeft Jan Pronk (voormalig bijzonder VNgezant<br />
voor Sudan) e<strong>en</strong> reactie gegev<strong>en</strong>. Karin Willemse (assist<strong>en</strong>t hoogleraar geschied<strong>en</strong>is<br />
van Afrika, G<strong>en</strong>derstudies <strong>en</strong> Islam, Erasmus Universiteit Rotterdam) trad op als<br />
moderator. Het publiek bestond uit zo’n 50 experts op het gebied van Darfur. De<br />
lezing ging diep in op het onderwerp <strong>en</strong> was zeer relevant in e<strong>en</strong> tijd dat Nederland<br />
76 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Najib Nafid<br />
Op<strong>en</strong>ing van de expositie met werk van Chinese Kunst<strong>en</strong>aar Liang Shaoji in de Prins Claus Fonds Galerie<br />
77 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
zich boog over de aanwezigheid van troep<strong>en</strong> in Soedan. De publicatie is g<strong>en</strong>omineerd<br />
voor ‘Best verzorgde boek <strong>2009</strong>’.<br />
De kost<strong>en</strong> van deze pres<strong>en</strong>tatie bedroeg<strong>en</strong> 1500 Euro. Er zijn bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> 15<br />
boek<strong>en</strong> verkocht.<br />
12 december – 12 maart, Galerie Liang Shaoji<br />
In de Prince Claus Fund Gallery was vanaf 14 december <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> t<strong>en</strong>toonstelling<br />
te zi<strong>en</strong> van de Chinese kunst<strong>en</strong>aar <strong>en</strong> <strong>2009</strong> Prins Claus Laureaat Liang Shaoji. De<br />
op<strong>en</strong>ing op 14 december werd bezocht door ruim 150 geïnteresseerd<strong>en</strong> uit het<br />
netwerk van het Prins Claus Fonds. De ruim 100 internationale gast<strong>en</strong> van de Prins<br />
Claus Prijsuitreiking werd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dag later welkom gehet<strong>en</strong> in het kantoor van het<br />
Prins Claus Fonds met e<strong>en</strong> speciale op<strong>en</strong>ing. De kunst<strong>en</strong>aar was tev<strong>en</strong>s bij deze<br />
geleg<strong>en</strong>heid aanwezig. Curator van de t<strong>en</strong>toonstelling Marianne Brouwer <strong>en</strong> kunstcriticus<br />
Hou Hanru sprak<strong>en</strong> over het werk van de Chinese kunst<strong>en</strong>aar. Mede door<br />
e<strong>en</strong> positief artikel in de Volkskrant bezocht<strong>en</strong> vele bezoekers de expositie.<br />
Voor het opzett<strong>en</strong> van de Galerie <strong>en</strong> alle daaraan verbond<strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong> in <strong>2009</strong><br />
werd e<strong>en</strong> bedrag gereserveerd van 24.900 Euro.<br />
‘I have always be<strong>en</strong> interested in art. I felt that it was an ideal place for me<br />
to express my emotions.’..<br />
‘A silkworm can only survive for fifty to sixty days, but their life cycles form<br />
a kind of <strong>en</strong>dless metempsychosis. There's a contrast there, which intrigues me<br />
above all. The relationship betwe<strong>en</strong> the instant and eternity, and the value of<br />
the transi<strong>en</strong>ce of life are two major points that my works focuses on’.<br />
Chinese kunst<strong>en</strong>aar <strong>en</strong> laureaat Liang Shaoji in gesprek met Marianne Brouwer over zijn werk.<br />
December <strong>2009</strong>, Diverse lezing<strong>en</strong> door Prins Claus Laureaat Simón Vélez<br />
In sam<strong>en</strong>werking met het Fonds BKVB gaf de Colombiaanse architect <strong>en</strong> <strong>2009</strong> Prins<br />
Claus Laureaat Simón Vélez op 17 december in de Zuiderkerk in Amsterdam e<strong>en</strong><br />
lunchlezing over duurzaam bouw<strong>en</strong> met bamboe. De lezing werd geïntroduceerd<br />
door Jean Dethier (journalist <strong>en</strong> voormalig curator architectuur in C<strong>en</strong>tre<br />
Pompidou, Parijs). Er kwam<strong>en</strong> ruim 150 gast<strong>en</strong> uit het netwerk van het Prins Claus<br />
Fonds, het Fonds BKVB, Di<strong>en</strong>st Ruimtelijke Ord<strong>en</strong>ing (DRO) Amsterdam, de Tolhuistuin<br />
<strong>en</strong> Volume/Archis tijdschrift.<br />
Het Berlage Instituut nodigde Simón Vélez op 18 december uit om over zijn werk<br />
te vertell<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> select gezelschap van architect<strong>en</strong> <strong>en</strong> stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van het<br />
Berlage Instituut. Deze beslot<strong>en</strong> bije<strong>en</strong>komst werd bezocht door meer dan 15<br />
architect<strong>en</strong> <strong>en</strong> stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Simón Vélez gaf op 18 december e<strong>en</strong> lezing, g<strong>en</strong>aamd 'Grow your own house', in het<br />
Nederlands Architectuur Instituut in Rotterdam. Na de pres<strong>en</strong>tatie over zijn<br />
werk werd hij geïnterviewd door architect Félix Madrazo. Er ontstond e<strong>en</strong><br />
interessant interactief gesprek met experts in het publiek. Met ongeveer 50<br />
deelnemers was het e<strong>en</strong> geslaagde bije<strong>en</strong>komst.<br />
Van 19 december <strong>2009</strong> tot <strong>en</strong> met 19 februari 2010 was in het NAiM/Bureau<br />
Europa in Maastricht de t<strong>en</strong>toonstelling Simón Vélez in Changing Ideals 2: The<br />
Sequel te zi<strong>en</strong>. Simón Vélez werd hier tev<strong>en</strong>s uitg<strong>en</strong>odigd om e<strong>en</strong> workshop te<br />
gev<strong>en</strong> over zijn werk. Voor deze activiteit war<strong>en</strong> ruim 35 aanmelding<strong>en</strong>, de slechte<br />
78 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Foto: Gabriel Ossa<br />
Foto: Maart<strong>en</strong> van Haaff<br />
Simón Vélez geeft e<strong>en</strong> lezing in het Nai in Rotterdam in december <strong>2009</strong><br />
Cafe Mediterrannee over het m<strong>en</strong>selijk lichaam met van links naar rechts: Malu Halasa, Akram Zaatari, Rana Salam<br />
<strong>en</strong> Chris Keulemans
Non voor de door de aardbeving op 30 september <strong>2009</strong> zwaar beschadigde St. Leo kerk op West Sumatra, Indonesië
81 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
weersomstandighed<strong>en</strong> zorgd<strong>en</strong> echter voor e<strong>en</strong> lagere opkomst.<br />
Bij elkaar bedroeg<strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> van het Prins claus Fonds voor de lezing<strong>en</strong> van<br />
Vélez 4.140 Euro.<br />
De kost<strong>en</strong> voor de lezing in de Zuiderkerk bedroeg<strong>en</strong> 3.900 Euro, deze kost<strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> gedeeld met het Fonds BKVB. De kost<strong>en</strong> voor de lezing<strong>en</strong> bij NAiM <strong>en</strong><br />
Berlage Instituut werd<strong>en</strong> gedrag<strong>en</strong> door de organisaties zelf.<br />
14 December, Mediamatic, Amsterdam, interview met Jorge Villacorta<br />
Jorge Villacorta werd geïnterviewd door Xander Karst<strong>en</strong>s, curator bij De Hall<strong>en</strong>,<br />
Haarlem, over de situatie <strong>en</strong> het culturele klimaat in Peru. Hij formuleerde het<br />
zelf als volgt:<br />
‘The cultural map of South America after the <strong>en</strong>d of colonial rule changed under<br />
the influ<strong>en</strong>ce of contact with the rest of the world. Countries on the Atlantic<br />
created powerful links with Europe and contemporary art b<strong>en</strong>efited from the<br />
contact with the artistic sc<strong>en</strong>es of differ<strong>en</strong>t European capitals. The Andes<br />
acted as a dividing line where communication with artistic c<strong>en</strong>ters was difficult<br />
and less frequ<strong>en</strong>t. These countries t<strong>en</strong>ded to develop their own isolated<br />
sc<strong>en</strong>es, in midst of political and social turmoil. In the 21st C<strong>en</strong>tury the barriers<br />
have be<strong>en</strong> lowered and the particularities of these spaces have become<br />
appar<strong>en</strong>t and attractive.’<br />
Jorge Villacorta is e<strong>en</strong> Peruaanse g<strong>en</strong>eticus <strong>en</strong> kunstcriticus <strong>en</strong> curator. Hij is mede oprichter van ATA,<br />
netwerkpartner van het Fonds.<br />
Speeddating in het Muziekgebouw aan ‘t IJ.<br />
Op de dag van de prijsuitreiking organiseerde het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> de<br />
Mondriaanstichting e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t waar de buit<strong>en</strong>landse gast<strong>en</strong> van het Prins<br />
Claus Fonds kunst <strong>en</strong> cultuur professionals kond<strong>en</strong> ontmoet<strong>en</strong> uit Nederland.<br />
Tijd<strong>en</strong>s de lunch kond<strong>en</strong> de verschill<strong>en</strong>de experts elkaar 5 minut<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> om<br />
daarna tijd<strong>en</strong>s de uitreiking of de borrel te kijk<strong>en</strong> of ze met elkaar wild<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>.<br />
Op het ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t kwam<strong>en</strong> 200 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> af, <strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> war<strong>en</strong> positief. Na e<strong>en</strong><br />
schriftelijke <strong>en</strong>quête bleek dat e<strong>en</strong> ieder heel <strong>en</strong>thousiast was over dit<br />
ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t maar dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> graag iets langer met sommig<strong>en</strong> wild<strong>en</strong> doorprat<strong>en</strong>.<br />
Volg<strong>en</strong>d jaar gaan we het ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t herhal<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong> de organisator<strong>en</strong> de<br />
adviez<strong>en</strong> <strong>en</strong> suggesties van de deelnemers.<br />
82 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
5. Communicatie<br />
Cultuur is e<strong>en</strong> Basisbehoefte<br />
In de communicatie van het Fonds staat voorop m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te overtuig<strong>en</strong> van het<br />
belang van cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling, <strong>en</strong> daarmee van het belang van de doelstelling<br />
van het Fonds. De boodschap dat cultuur e<strong>en</strong> basisbehoefte is staat hierin<br />
c<strong>en</strong>traal. In <strong>2009</strong> overheerste e<strong>en</strong> publiek wantrouw<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte van<br />
ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking, ingegev<strong>en</strong> door de globale economische crisis.<br />
Hierdoor stond het Prins Claus Fonds voor e<strong>en</strong> dubbele uitdaging, het<br />
communicer<strong>en</strong> van het belang van ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> van cultuur in het<br />
bijzonder. Om de boodschap van het Fonds kracht bij te zett<strong>en</strong> zond het Fonds in<br />
<strong>2009</strong> 21 persbericht<strong>en</strong> uit die het doel hadd<strong>en</strong> te illustrer<strong>en</strong> waarom cultuur van<br />
groot belang is. Naast de media is het ook van belang dat opinievormers,<br />
beleidsmakers <strong>en</strong> financiers doordrong<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> van wat het Fonds doet <strong>en</strong><br />
waarom.<br />
De overkoepel<strong>en</strong>de boodschap Cultuur is e<strong>en</strong> Basisbehoefte is in <strong>2009</strong> in alle<br />
communicatie van het Fonds geïntegreerd <strong>en</strong> zal in 2010 ook terug te vind<strong>en</strong> zijn<br />
in de huisstijl van het Fonds. De communicatie was er daarnaast op gericht<br />
duidelijk te mak<strong>en</strong> hoe het Fonds invulling geeft aan het vecht<strong>en</strong> voor behoud van<br />
cultuur. Het Fonds heeft verschill<strong>en</strong>de programma’s <strong>en</strong> initieert ook zelf<br />
activiteit<strong>en</strong>. Dit stelt de communicatie voor de uitdaging om alle activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
programma’s voor het publiek tot e<strong>en</strong> coher<strong>en</strong>t geheel te mak<strong>en</strong> waarbij de<br />
nuance niet verlor<strong>en</strong> gaat t<strong>en</strong> koste van e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige boodschap.<br />
Communicatie in <strong>2009</strong><br />
In <strong>2009</strong> is gekoz<strong>en</strong> om de aard van de communicatie van het Fonds meer visueel <strong>en</strong><br />
lev<strong>en</strong>diger te mak<strong>en</strong>, zo werd<strong>en</strong> bijvoorbeeld banners ontworp<strong>en</strong> met daarop<br />
afbeelding<strong>en</strong> van de activiteit<strong>en</strong> die het Fonds ondersteunde <strong>en</strong> stond<strong>en</strong> in het<br />
jaarverslag over het jaar 2008 citat<strong>en</strong> van partners van het Fonds. E<strong>en</strong><br />
PowerPoint pres<strong>en</strong>tatie met uitleg over het Fonds <strong>en</strong> visuele voorbeeld<strong>en</strong> werd<br />
gemaakt voor verschill<strong>en</strong>de pres<strong>en</strong>taties voor financiers, universiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
partners.<br />
Het Fonds bracht in <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> folder uit voor het CER programma <strong>en</strong> e<strong>en</strong> folder<br />
over het Prins Claus Fonds algeme<strong>en</strong> met daarin e<strong>en</strong> korte toelichting op de<br />
missie <strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de programma’s. Om vooral het aanvrag<strong>en</strong>programma meer<br />
onder de aandacht te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> is er in <strong>2009</strong> e<strong>en</strong> start gemaakt om iedere maand<br />
e<strong>en</strong> project uit te licht<strong>en</strong> onder de noemer ‘Project van de Maand’. Dit kunn<strong>en</strong><br />
project<strong>en</strong> zijn die van start gaan maar ook project<strong>en</strong> die net succesvol zijn<br />
afgerond.<br />
2010<br />
In 2010 gaat e<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijk programma met het Amsterdams Fonds voor de Kunst<br />
plaatsvind<strong>en</strong> met internationale activiteit<strong>en</strong> die aantrekkelijk zijn voor e<strong>en</strong> groot<br />
publiek in Amsterdam waar communicatie veel aandacht <strong>en</strong> tijd aan zal bested<strong>en</strong>.<br />
Meer plann<strong>en</strong> voor 2010 zijn om in het kader van de uit te bouw<strong>en</strong><br />
expertisefunctie van het Fonds de website te vernieuw<strong>en</strong> met hierop onder meer<br />
toegang tot de bibliotheek <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tatie. Ook zal de website e<strong>en</strong> interactief<br />
gedeelte hebb<strong>en</strong> waar person<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties uit het netwerk van het Fonds<br />
met elkaar in contact kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>.<br />
83 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Structuur <strong>en</strong> Beleid<br />
Het Fonds besteedt veel aandacht aan nationale <strong>en</strong> internationale communicatie.<br />
De organisatie <strong>en</strong> het beleid van de afdeling Communicatie werd<strong>en</strong> aangescherpt.<br />
In 2008 adviseerde Rub<strong>en</strong> Maes het Fonds. In <strong>2009</strong> zette Markus Mueller dat<br />
voort met e<strong>en</strong> focus op internationale publiciteit <strong>en</strong> media aandacht.<br />
Eig<strong>en</strong> communicatiemiddel<strong>en</strong><br />
• Websites www.princeclausfund.org. De website draagt bij aan e<strong>en</strong> grotere<br />
transparantie <strong>en</strong> biedt e<strong>en</strong> podium aan de partners van het Fonds. In <strong>2009</strong> is<br />
al e<strong>en</strong> grote stap gemaakt voor de bouw van e<strong>en</strong> totaal nieuwe website met<br />
verbeterde structuur <strong>en</strong> veel meer mogelijkhed<strong>en</strong> voor de bezoeker. In <strong>2009</strong><br />
bezocht<strong>en</strong> 97239 unieke bezoekers de site teg<strong>en</strong>over de 88304 van het jaar<br />
daarvoor.<br />
• Voorlichting. Het (internationale) netwerk van het Fonds wordt op de hoogte<br />
gehoud<strong>en</strong> via het jaarverslag, het Prince Claus Fund Journal <strong>en</strong> de website. E<strong>en</strong><br />
belangrijk kanaal is ook de site Kracht van Cultuur (www.krachtvancultuur.nl),<br />
geïnitieerd door het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>, gefinancierd door NCDO<br />
<strong>en</strong> gerealiseerd door het Bureau Zeezeil<strong>en</strong>. De homepage van de website van<br />
het Prins Claus Fonds had in <strong>2009</strong> ook nog e<strong>en</strong> RSS feed met links naar alle<br />
relevante artikel<strong>en</strong> op de site van Kracht van Cultuur.<br />
• Huisstijl <strong>en</strong> vormgeving. Irma Boom was dit jaar wederom verantwoordelijk voor<br />
het visuele gezicht van het Fonds <strong>en</strong> in 2010 komt er e<strong>en</strong> vernieuwde versie<br />
van de huisstijl van het Fonds met de tekst Cultuur is e<strong>en</strong> basisbehoefte.<br />
• Prince Claus Fund Journal. Dit jaar versche<strong>en</strong> Journal #16 in sam<strong>en</strong>werking met<br />
Bidoun met het thema Cultuur <strong>en</strong> Natuur als uitgangspunt.<br />
• Jaarverslag. Het jaarverslag versche<strong>en</strong> in druk in twee edities; in het Nederlands<br />
<strong>en</strong> in het Engels. Het jaarverslag werd naar partners gestuurd. Het<br />
jaarverslag zal in 2010 te download<strong>en</strong> zijn van de website <strong>en</strong> in geprinte versie<br />
op aanvraag toegestuurd word<strong>en</strong>.<br />
• Docum<strong>en</strong>tatiec<strong>en</strong>trum. Het docum<strong>en</strong>tatiec<strong>en</strong>trum verkreeg in <strong>2009</strong> weer vele<br />
nieuwe titels. Er zijn inmiddels 7400 titels in het docum<strong>en</strong>tatiec<strong>en</strong>trum te<br />
vind<strong>en</strong>. De <strong>en</strong>ige vaste vrijwilliger die het Fonds rijk is <strong>en</strong> met wie het Fonds erg<br />
blij is, houdt het docum<strong>en</strong>tatiebestand bij, doet onderzoek <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>teert<br />
relevante informatie.<br />
• T<strong>en</strong>toonstelling<strong>en</strong> in het kantoor van het Fonds. In <strong>2009</strong> werd<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de<br />
exposities georganiseerd in de Prins Claus Fonds Galerie.<br />
Netwerk<br />
Voor het Prins Claus Fonds is het van belang contact te onderhoud<strong>en</strong> met de<br />
politiek, de diplomatieke wereld, het bedrijfslev<strong>en</strong>, het (internationale) culturele<br />
veld <strong>en</strong> professionals uit de ontwikkelingswereld. Verteg<strong>en</strong>woordigers van deze<br />
groep<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gewoontegetrouw ook in <strong>2009</strong> uitg<strong>en</strong>odigd voor ontvangst<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van het Fonds.<br />
De grote kracht van het Fonds is het internationale netwerk. Er word<strong>en</strong> contact<strong>en</strong><br />
onderhoud<strong>en</strong> met contractpartners, adviseurs <strong>en</strong> laureat<strong>en</strong> die het Fonds<br />
van second opinions voorzi<strong>en</strong>, nominaties do<strong>en</strong>, advies gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> deelnem<strong>en</strong> aan<br />
symposia <strong>en</strong> debatt<strong>en</strong> met of nam<strong>en</strong>s het Fonds. Het netwerk werd ook in <strong>2009</strong><br />
uitgebreid door reiz<strong>en</strong> van medewerkers, het aangaan van nieuwe netwerkpartnerschapp<strong>en</strong>,<br />
nieuwe contractpartners <strong>en</strong> laureat<strong>en</strong>. In <strong>2009</strong> heeft het Prins Claus<br />
Fonds met e<strong>en</strong> grote mailing naar het hele netwerk e<strong>en</strong> poging gedaan om de<br />
adress<strong>en</strong> van al deze waardevolle contact<strong>en</strong> in de database op te schon<strong>en</strong>.<br />
84 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
85 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Werk van <strong>2009</strong> Prins Claus Laureaat El Anatsui (Nigeria/Ghana) getiteld Earth growing roots (2007)<br />
aluminium <strong>en</strong> koperdraad,100x153 in<br />
Foto: El Anatsui
Communicatie intern<br />
De basis voor e<strong>en</strong> goede communicatie ligt bij het informer<strong>en</strong> <strong>en</strong> betrekk<strong>en</strong> van<br />
de eig<strong>en</strong> medewerkers, bestuursled<strong>en</strong> <strong>en</strong> het netwerk van adviseurs als ambassadeurs<br />
van het Fonds. Verteg<strong>en</strong>woordigers van deze groep<strong>en</strong> zijn aanwezig bij ev<strong>en</strong>em<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
van het Fonds. Iedere<strong>en</strong> wordt geïnformeerd via de website <strong>en</strong> de<br />
knipselkrant over nieuwe ontwikkeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wijze waarop het Fonds in de media<br />
komt. Het in eind 2008 ingevoerde wekelijks intern overleg draagt bij aan het<br />
informer<strong>en</strong> van elkaar <strong>en</strong> stimuleert de wederzijdse betrokk<strong>en</strong>heid bij<br />
activiteit<strong>en</strong>.<br />
‘The exhibit, of course, op<strong>en</strong>s during another period of turmoil in Iran’s<br />
history, and ev<strong>en</strong> if you know little or nothing of Mr. Golestan’s work or about<br />
photojournalism in g<strong>en</strong>eral, some of the images from Tehran in the late 1970s<br />
have their direct echo in the streets of Iran’s capital today.’<br />
The New York Times, 12 July <strong>2009</strong>, on the exhibition of the work of Kaveh Golestan in the Prince Claus Fund Gallery<br />
Communicatie extern<br />
Het Prins Claus Fonds in de media in <strong>2009</strong><br />
Het Fonds kijkt terug op e<strong>en</strong> succesvol mediajaar. In <strong>2009</strong> was het Fonds <strong>en</strong> zijn<br />
activiteit<strong>en</strong> vaker <strong>en</strong> uitgebreider in het nieuws dan in 2008. Door de grote<br />
hoeveelheid vrije publiciteit is het Fonds in staat geweest de boodschap<br />
´Cultuur is e<strong>en</strong> basisbehoefte´ verder uit te drag<strong>en</strong> bij het Nederlands <strong>en</strong><br />
internationale publiek.<br />
Wall Street Journal <strong>en</strong> New York Times<br />
In <strong>2009</strong> schrev<strong>en</strong> de toonaangev<strong>en</strong>de Amerikaanse krant<strong>en</strong>, The Wall Street<br />
Journal <strong>en</strong> The New York Times over het Fonds <strong>en</strong> in de Nederlandse krant<strong>en</strong> was<br />
er in <strong>2009</strong> veel aandacht voor hoofdlaureaat Simón Vélez. De Volkskrant plaatste<br />
de aankondiging van de Prins Claus Prijs op de voorpagina <strong>en</strong> Trouw publiceerde<br />
het nieuws van de uitreiking inclusief foto op de voorpagina. Ook was het Fonds<br />
meerdere ker<strong>en</strong> te zi<strong>en</strong> op televisie. De uitreiking van de Prins Claus Prijs werd<br />
vertoond op het NOS Journaal <strong>en</strong> Prins Constantijn gaf e<strong>en</strong> interview aan RTL<br />
Boulevard na de uitreiking. In het TROS programma Vermist werd er aandacht<br />
besteed aan de t<strong>en</strong>toonstelling Niño Perdido <strong>en</strong> Els van der Plas was te gast in<br />
’E<strong>en</strong> goede Wereld’ op televisieprogramma Het Gesprek. Het Gesprek zond tev<strong>en</strong>s<br />
e<strong>en</strong> door het Prins Claus Fonds aangeleverde docum<strong>en</strong>taire uit over de Sahel<br />
Opera. Naar aanleiding van e<strong>en</strong> theatervoorstelling over Prins Claus door John<br />
Leerdam werd het Prins Claus Fonds g<strong>en</strong>oemd als voorbeeld voor ontwikkeling<br />
door middel van cultuur door Minister Ko<strong>en</strong>ders die live te gast was in e<strong>en</strong><br />
uitz<strong>en</strong>ding van Pauw <strong>en</strong> Witteman.<br />
In <strong>2009</strong> heeft het Fonds actief contact gezocht met de internationale media<br />
met grote project<strong>en</strong>. Internationaal heeft het Prins Claus Fonds belangstelling<br />
van de lokale media in gebied<strong>en</strong> waar het Fonds activiteit<strong>en</strong> steunt <strong>en</strong> van<br />
internationale media vooral in het kader van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> het CER<br />
programma. De Prins Claus Prijz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in de regio waar de laureaat woont <strong>en</strong><br />
werkt uitgereikt op de Nederlandse ambassade. De lokale media word<strong>en</strong> door het<br />
Fonds b<strong>en</strong>aderd in sam<strong>en</strong>werking met de ambassade. Hierdoor verwerv<strong>en</strong> de<br />
laureat<strong>en</strong> <strong>en</strong> het Fonds lokale bek<strong>en</strong>dheid.<br />
87 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Indrukwekk<strong>en</strong>d is de beste beschrijving voor de nieuwe t<strong>en</strong>toonstelling aan<br />
de Her<strong>en</strong>gracht 603. ‘Niño Perdido’ bestaat uit 75 minuscule portretjes van<br />
vermiste kinder<strong>en</strong> uit Mexico City gemaakt door kunst<strong>en</strong>aar Ilán Lieberman.<br />
Uit De Telegraaf 15 november <strong>2009</strong><br />
In Nederland was er traditiegetrouw veel aandacht voor het Fonds in de<br />
dagblad<strong>en</strong>. In totaal werd er meer dan vijfti<strong>en</strong> keer over het Fonds in de<br />
Volkskrant geschrev<strong>en</strong>. Het NRC Handelsblad <strong>en</strong> NRC Next schrev<strong>en</strong> zes maal over<br />
het Fonds <strong>en</strong> Trouw publiceerde vier artikel<strong>en</strong> over het Fonds. De Telegraaf<br />
schreef vier maal over het Fonds <strong>en</strong> het Algeme<strong>en</strong> Dagblad publiceerde ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />
in alle edities over de Prins Claus Prijz<strong>en</strong>.<br />
‘Het werk van Liang Shaoji is e<strong>en</strong> bijna letterlijke interpretatie van<br />
het thema ‘Culture and Nature’.’<br />
Metropolis M in december <strong>2009</strong><br />
Liang Shaoji wordt bij zijn werk gefotografeerd voor De Volkskrant<br />
Foto: Najib Nafid
In <strong>2009</strong> werd e<strong>en</strong> groot aantal interviews gegev<strong>en</strong> door contact<strong>en</strong> van het Fonds<br />
die voor activiteit<strong>en</strong> in Nederland war<strong>en</strong>. Rana Salam <strong>en</strong> Malu Halasa war<strong>en</strong> in<br />
Amsterdam voor de pres<strong>en</strong>tatie van het boek The Secret Life of Syrian Lingerie<br />
<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> geïnterviewd door het NPS televisieprogramma Dichtbij Nederland <strong>en</strong><br />
het radioprogramma VPRO De Avond<strong>en</strong>. De Volkskrant plaatste e<strong>en</strong> paginagroot<br />
artikel op het katern Voorkant met de titel ‘Versluierd’ <strong>en</strong> kondigde het artikel<br />
over de Syrische lingerie aan op de voorpagina. Naar aanleiding van de expositie<br />
van The Secret Life of Syrian Lingerie in de galerie van het Fonds besteedde ook<br />
De Telegraaf aandacht aan het verschijnsel voorafgaand aan Val<strong>en</strong>tijnsdag.<br />
Directeur Els van der Plas werd geïnterviewd door de Nederlandse Moslim Omroep<br />
in het programma OBA Live op Radio 5 <strong>en</strong> was te gast bij Villa VPRO op Radio 1. De<br />
t<strong>en</strong>toonstelling The Secret Life of Syrian Lingerie werd opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in Kunstbeeld<br />
<strong>en</strong> werd door NL20 als tip g<strong>en</strong>oemd in de ag<strong>en</strong>da. ZemZem besprak het boek. Ook<br />
internationaal werd er aandacht besteed aan het boek o.a. in de Israëlische<br />
krant Haaretz (Damascus after Dark) <strong>en</strong> Le Monde.<br />
Naast Rana Salam <strong>en</strong> Malu Halasa was ook Professor Salah Hassan in Nederland voor<br />
e<strong>en</strong> bezoek aan het Fonds. Van deze geleg<strong>en</strong>heid werd gebruik gemaakt voor e<strong>en</strong><br />
interview met het NRC Handelsblad over zijn nieuwe boek Darfur and the Crisis of<br />
Governance in WestSudan in augustus. In december pres<strong>en</strong>teerde Salah Hassan<br />
het boek aan Jan Pronk in Amsterdam <strong>en</strong> was er aandacht in het Belgische<br />
tijdschrift Knack <strong>en</strong> bij de Wereldomroep.<br />
Internationaal<br />
Naar aanleiding van de ti<strong>en</strong>de Havanna Biënnale interviewde de Wall Street<br />
Journal de Cubaanse Sandra Ceballos die voor het uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van de Aglutinador<br />
II catalogus gesteund werd door het Fonds. Het Fonds wordt in het artikel<br />
promin<strong>en</strong>t g<strong>en</strong>oemd als e<strong>en</strong> van haar financiers. Sandra Ceballos wordt tev<strong>en</strong>s<br />
g<strong>en</strong>oemd in Kunstbeeld. The Jordan Times publiceerde e<strong>en</strong> profiel van het Fonds<br />
met als kop ‘Culture is not a luxury’ <strong>en</strong> The New York Times schreef in de reisrubriek<br />
Globespotters over de t<strong>en</strong>toonstelling van foto’s van Kaveh Golestan,<br />
die werd geop<strong>en</strong>d t<strong>en</strong> tijde van de onrustig verlop<strong>en</strong> Iranese verkiezing<strong>en</strong>. Het<br />
artikel ‘Focusing on a Photojournalist’s Work in Iran’ beschreef de t<strong>en</strong>toonstelling<br />
als e<strong>en</strong> mustsee voor toerist<strong>en</strong> in Amsterdam. In de Nederlandse media<br />
werd de t<strong>en</strong>toonstelling Kaveh Golestan Fotograaf in Iran aangekondigd in Het<br />
Parool, De Volkskrant, het Friesch Dagblad, Dagblad de Limburger <strong>en</strong> het Limburgs<br />
Dagblad. Weduwe H<strong>en</strong>gameh Golestan werd geïnterviewd door Netwerk, maar<br />
helaas werd het item in verband met ander nieuws niet uitgezond<strong>en</strong>.<br />
The Wall Street Journal vermeldde de Prins Claus Prijs aan Omara Khan Massoudi in<br />
e<strong>en</strong> artikel over Bactrian Gold (Bactrisch Goud). En het project The XYZ Show uit<br />
K<strong>en</strong>ia kreeg aandacht van BBC News met de kop: Using puppets to battle K<strong>en</strong>ya<br />
corruption. Design Indaba Magazine uit Zuid Afrika schreef ook e<strong>en</strong> artikel over<br />
The XYZ Show <strong>en</strong> b<strong>en</strong>oemde daarnaast ook de Afrikaanse Prins Claus laureat<strong>en</strong><br />
Gado <strong>en</strong> Zapiro.<br />
89 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
CER<br />
Sinds de oprichting van CER is er veel aandacht voor het programma. Deze<br />
aandacht hangt vaak sam<strong>en</strong> met het feit dat e<strong>en</strong> CER actie volgt op e<strong>en</strong> ramp <strong>en</strong><br />
zodo<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> grote nieuwswaarde heeft. In <strong>2009</strong> was er aandacht voor het<br />
herstel van de Beichuan bibliotheek in China die verwoest werd na e<strong>en</strong> aardbeving<br />
in o.a. het tijdschrift Origine <strong>en</strong> MetropolisM. Naar aanleiding van e<strong>en</strong> CER actie<br />
op Sumatra <strong>en</strong> e<strong>en</strong> t<strong>en</strong>toonstelling over het Indonesische eiland in Museum Volk<strong>en</strong>kunde<br />
in Leid<strong>en</strong> werd er over CER geschrev<strong>en</strong> in het Leidsch Dagblad <strong>en</strong> de St<strong>en</strong>tor.<br />
Naar aanleiding van e<strong>en</strong> persbericht was er veel aandacht voor het door CER<br />
gesteunde onderzoek naar de schade op Sumatra. De internationale editie van<br />
The Art Newspaper publiceerde ‘First reports from earthquake zone’ op de<br />
voorpagina <strong>en</strong> ook de Volkskrant plaatste e<strong>en</strong> paginabreed artikel op de<br />
voorpagina van de reisbijlage ’Gods adem waait door de kerk’. Het Sumatra<br />
onderzoek werd tev<strong>en</strong>s geplaatst in de regionale dablad<strong>en</strong>: Gooi <strong>en</strong> Eemlander,<br />
het Friesch Dagblad, Dagblad van het Noord<strong>en</strong>, <strong>en</strong> op de websites van de NOS,<br />
Telegraaf, Trouw, de Wereldomroep, De Pers, Leeuwarder Courant, Noordhollands<br />
Dagblad, Haarlems Dagblad <strong>en</strong> Erfgoed Nederland etc.<br />
Netwerkpartners<br />
E<strong>en</strong> portret van Shahidul Alam van Drik werd gepubliceerd in The Daily Star. Voorts<br />
was er aandacht aan Supersudaca in het Antilliaans Dagblad. Odile Gakire Katese<br />
kwam naar Nederland <strong>en</strong> gaf e<strong>en</strong> lezing in Ons' Lieve Heer op Solder in Amsterdam,<br />
waarna zij werd geïnterviewd door de Volkskrant (Vrouw<strong>en</strong> drumm<strong>en</strong> de Rwandese<br />
trauma’s weg) <strong>en</strong> werd geïnterviewd door Internationale Sam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> de<br />
Kracht van Cultuur. De Gelderlander schreef e<strong>en</strong> artikel over de sam<strong>en</strong>werking<br />
van Netwerkpartner MYSA met Nederlandse voetbalver<strong>en</strong>iging<strong>en</strong>.<br />
Awards<br />
Op 2 september werd<strong>en</strong> de Awards wereldkundig gemaakt door middel van e<strong>en</strong><br />
persbericht. Naar aanleiding van het persbericht versch<strong>en</strong><strong>en</strong> er veel artikel<strong>en</strong> in<br />
Nederlandse <strong>en</strong> internationale media. Voor het eerst heeft het Fonds het<br />
persbericht internationaal uitgestuurd naar LatijnsAmerikaanse media via de<br />
NewsWire service van het ANP. Dit leverde veel extra aandacht op in met name<br />
Colombiaanse krant<strong>en</strong> als bijvoorbeeld El Tiempo.<br />
Opvall<strong>en</strong>d was ook de grote aandacht die Duitse online media besteedd<strong>en</strong> aan<br />
de Grote Prins Claus Prijs, zoals bijvoorbeeld Detail <strong>en</strong> regionale blad<strong>en</strong> als Ruhr<br />
Nachricht<strong>en</strong> <strong>en</strong> Westfälische Nachricht<strong>en</strong>.<br />
De Volkskrant plaatste het nieuws over de Prins Claus Prijs aan Simón Vélez op de<br />
voorpagina <strong>en</strong> publiceerde e<strong>en</strong> uitgebreider profiel met foto’s van werk van Vélez<br />
op de kunstpagina. NRC Handelsblad, Volkskrant, Trouw, Parool, Het Financieele<br />
Dagblad <strong>en</strong> de regionale dagblad<strong>en</strong> De Gelderlander, Friesch Dagblad, De St<strong>en</strong>tor,<br />
Dagblad van het Noord<strong>en</strong>, etc. plaatst<strong>en</strong> aankondiging<strong>en</strong>. Ook was er aandacht in<br />
vakmedia als Cobouw <strong>en</strong> Houtwereld <strong>en</strong> websites als bambooteam.com.<br />
Op de dag van de Ceremonie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong> publiceerde de Volkskrant<br />
het nieuws dat Simón Vélez e<strong>en</strong> podium gaat ontwerp<strong>en</strong> voor de Tolhuistuin in<br />
Amsterdam Noord. Trouw op<strong>en</strong>de met e<strong>en</strong> grote foto van Vélez’ kerk zonder<br />
religie <strong>en</strong> de kop ‘Bamboearchitect’ Vélez wint Prins Clausprijs’. Op de kunstpagina<br />
van Trouw stond het interview met Simón Vélez ‘Sterker dan eik<strong>en</strong>, lichter dan<br />
90 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
staal’ tev<strong>en</strong>s vergezeld met foto’s van Simón Vélez <strong>en</strong> zijn werk. De dag na de<br />
uitreiking van de Prijs war<strong>en</strong> er artikel<strong>en</strong> terug te vind<strong>en</strong> in De Telegraaf, Sp!ts,<br />
Metro, Parool <strong>en</strong> het Friesch Dagblad.<br />
De speech van Prins Constantijn werd door diverse dagblad<strong>en</strong> opgepikt, o.a. door<br />
het Algeme<strong>en</strong> Dagblad, het Reformatorisch Dagblad <strong>en</strong> het Nederlands Dagblad <strong>en</strong><br />
de regionale dagblad<strong>en</strong> De St<strong>en</strong>tor <strong>en</strong> het Eindhov<strong>en</strong>s Dagblad. Ook de websites<br />
van o.a. De Telegraaf <strong>en</strong> De Pers besteedd<strong>en</strong> aandacht aan de speech. Tot slot<br />
werd er in de zaterdageditie van het NRC Handelsblad e<strong>en</strong> uitgebreid interview<br />
met Simón Vélez gepubliceerd in de architectuur katern.<br />
In de Nederlandse pers was er daarnaast aandacht voor <strong>2009</strong> laureaat Gastón<br />
Acurio. Eerder in het jaar werd<strong>en</strong> er nog diverse artikel<strong>en</strong> gepubliceerd over<br />
2008 laureat<strong>en</strong>, o.a. Ma Ke in onzeWereld in februari. Daarnaast publiceerde onze<br />
Wereld ook e<strong>en</strong> artikel over Indiase literatuur waarin Indira Goswami voorkomt.<br />
Tableau Fine Arts Magazine publiceerde e<strong>en</strong> artikel over kunst in Kaboel waar<br />
laureat<strong>en</strong> Lida Abdul <strong>en</strong> het Nationaal Museum van Kaboel e<strong>en</strong> grote rol spel<strong>en</strong>. De<br />
ZuidAfrikaanse hoofdlaureaat Zapiro (2005) werd telefonisch geïnterviewd door<br />
Elsevier naar aanleiding van de rechtzaak die presid<strong>en</strong>t Zuma teg<strong>en</strong> hem aanspande.<br />
Dagbladadvert<strong>en</strong>tie<br />
De Nationale Postcode Loterij bood het Fonds de mogelijkheid sam<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
paginagrote advert<strong>en</strong>tie te plaats<strong>en</strong> in het NRC Handelsblad <strong>en</strong> NRC Next. Eind<br />
december is de advert<strong>en</strong>tie ‘Het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> de Postcode Loterij,<br />
Bijvoorbeeld: bouw<strong>en</strong> met bamboe' gepubliceerd. Bij e<strong>en</strong> foto van het werk van<br />
Simón Vélez stond e<strong>en</strong> tekst geschrev<strong>en</strong> over zijn werk <strong>en</strong> over de sam<strong>en</strong>werking<br />
van het Fonds met de Nationale Postcode Loterij. Het Fonds is de Postcode<br />
Loterij dankbaar voor deze mogelijkheid.<br />
De aankondiging in maart van drie nieuwe bestuursled<strong>en</strong> werd opgepikt door Het<br />
Financieele Dagblad, De Volkskrant <strong>en</strong> <strong>en</strong>kele regionale dagblad<strong>en</strong>.<br />
Ook op het internet was er veel aandacht voor de vele activiteit<strong>en</strong> van het Prins<br />
Claus Fonds. Vrijwel alle dagblad<strong>en</strong> plaatst<strong>en</strong> bericht<strong>en</strong> op hun website over de<br />
Prins Claus Prijz<strong>en</strong>. Daarnaast publiceerd<strong>en</strong> ook diverse andere media op hun<br />
websites (zoals Radio Nederland Wereldomroep, Cultuurnet, Kracht van Cultuur <strong>en</strong><br />
BNR Nieuwsradio) over de Prijz<strong>en</strong>.<br />
91 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
De netwerkcommissie bezocht diverse culturele plaats<strong>en</strong> zoals deze expositie in Damascus<br />
to<strong>en</strong> ze voor de vergadering in Libanon <strong>en</strong> Syrië verblev<strong>en</strong>
93 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Mette Gratama van Andel
<strong>6.</strong> <strong>Financiers</strong> <strong>en</strong> Fonds<strong>en</strong>werving <strong>2009</strong><br />
<strong>6.</strong>1 <strong>Financiers</strong><br />
Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong><br />
Het Bestuur van het Prins Claus Fonds ontmoet de Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking<br />
e<strong>en</strong>s per jaar. De minister wordt dan persoonlijk geïnformeerd over<br />
de ontwikkeling <strong>en</strong> voortgang van het Prins Claus Fonds.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s is er regelmatig overleg tuss<strong>en</strong> Directeur <strong>en</strong> verantwoordelijk<strong>en</strong> bij<br />
het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>. Het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> is de<br />
belangrijkste financier van het Fonds. Het Fonds is het Ministerie zeer erk<strong>en</strong>telijk<br />
voor de steun die het al sinds de oprichting in 1996 mag ontvang<strong>en</strong>. Het Prins<br />
Claus Fonds kreeg t<strong>en</strong> behoeve van haar Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response programma<br />
e<strong>en</strong> extra toelage van het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> van 1 miljo<strong>en</strong> Euro<br />
voor de jar<strong>en</strong> 2008 <strong>en</strong> <strong>2009</strong> <strong>en</strong> kreeg nog e<strong>en</strong> keer e<strong>en</strong> miljo<strong>en</strong> Euro toegezegd<br />
voor 20102011.<br />
Nationale Postcode Loterij<br />
In <strong>2009</strong> werd het Prins Claus Fonds wederom verblijd met e<strong>en</strong> bedrag van 500.000<br />
Euro van de Nationale Postcode Loterij. De Nationale Postcode Loterij steunt<br />
daarnaast het CER programma van 2007 tot 2011 met e<strong>en</strong> totale bijdrage van<br />
200.000 Euro uit haar jaarlijkse derti<strong>en</strong>de trekking. De steun van de Postcode<br />
Loterij betek<strong>en</strong>t voor het Prins Claus Fonds e<strong>en</strong> morele steun <strong>en</strong> vorm van<br />
erk<strong>en</strong>ning die ook e<strong>en</strong> positieve rol speelt bij het werv<strong>en</strong> van andere fonds<strong>en</strong>. De<br />
Nationale Postcode Loterij steunt in <strong>2009</strong> in totaal 75 goede doel<strong>en</strong> op het<br />
gebied van natuur & milieu, m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong>, ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> sociale<br />
cohesie in Nederland met e<strong>en</strong> totaalbedrag van 256 miljo<strong>en</strong> Euro. De Nationale<br />
Postcode Loterij is de grootste goede doel<strong>en</strong> loterij van Nederland.<br />
<strong>6.</strong>2 Fonds<strong>en</strong>werving<br />
Het jaar <strong>2009</strong> stond in het tek<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong>wervingsinitiatiev<strong>en</strong>.<br />
In mei <strong>2009</strong> schreef de directie e<strong>en</strong> eerste plan. Het stuk bracht in kaart wat de<br />
mogelijkhed<strong>en</strong> zijn voor fonds<strong>en</strong>werving voor het Fonds. Dit plan is besprok<strong>en</strong> in<br />
de bestuursvergadering van 12 juni <strong>2009</strong>. Conclusie uit die bespreking was dat<br />
het Fonds zich moet blijv<strong>en</strong> inzett<strong>en</strong> voor het behoud<strong>en</strong> van de twee<br />
hoofdfinanciers namelijk het ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Nationale<br />
Postcode Loterij. E<strong>en</strong> ander advies was dat de organisatie zich vooral moet gaan<br />
richt<strong>en</strong> op het match<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong> met vergelijkbare instelling<strong>en</strong>. Het match<strong>en</strong><br />
van fonds<strong>en</strong> deed de organisatie al eerder met onder andere de Ford Foundation,<br />
de NCDO, de Mondriaan stichting <strong>en</strong> Cordaid. Hier heeft het Fonds goede<br />
ervaring<strong>en</strong> mee. E<strong>en</strong> andere conclusie was dat het aantrekk<strong>en</strong> van sponsors<br />
moeilijk is op dit mom<strong>en</strong>t, maar dat eerste stapp<strong>en</strong> op dit gebied wel gezet<br />
moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds heeft deze besluit<strong>en</strong> ter harte g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft: 1. e<strong>en</strong> reis naar de<br />
Emirat<strong>en</strong> ondernom<strong>en</strong> ter onderzoek <strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> van sponsoring <strong>en</strong> het<br />
match<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong> aldaar; 2. gesprekk<strong>en</strong> gevoerd met de Commonwealth<br />
Foundation in Lond<strong>en</strong> <strong>en</strong> het World Monum<strong>en</strong>ts Fund in New York om sam<strong>en</strong>werking<br />
<strong>en</strong> het match<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong> te besprek<strong>en</strong> <strong>en</strong> 3. op 16 december e<strong>en</strong><br />
94 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Poster van het Babel Theater in Beiroet, Libanon, ondersteund door het Prins Claus Fonds
fonds<strong>en</strong>wervinglunch georganiseerd met fonds<strong>en</strong> <strong>en</strong> institut<strong>en</strong> die op hetzelfde<br />
vlak werkzaam zijn als het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> waarbij het match<strong>en</strong> van fonds<strong>en</strong><br />
tot de mogelijkhed<strong>en</strong> behoort; 4. e<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst geslot<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong><br />
gezam<strong>en</strong>lijk internationaal kunstprogramma met het Amsterdams Fonds voor de<br />
Kunst waarbij beide partij<strong>en</strong> 100.000 Euro inlegg<strong>en</strong>.<br />
Ondanks al deze initiatiev<strong>en</strong> bleef de organisatie achter op het bedrag dat als<br />
doel voor fonds<strong>en</strong>werving was gesteld. Er war<strong>en</strong> wel veel mogelijkhed<strong>en</strong> voor de<br />
toekomst maar ge<strong>en</strong> daadwerkelijke financiële resultat<strong>en</strong>. We hop<strong>en</strong> dit in 2010 te<br />
kunn<strong>en</strong> verbeter<strong>en</strong>.<br />
96 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
7. De Toekomst 2010 <strong>en</strong> verder<br />
<strong>2009</strong> stond in het tek<strong>en</strong> van de toekomst van het Fonds. Op 28 februari belegde<br />
de organisatie e<strong>en</strong> confer<strong>en</strong>tie met internationale experts, op 12 juni werd daar<br />
e<strong>en</strong> vervolg aan gegev<strong>en</strong> met organisatie <strong>en</strong> Bestuur <strong>en</strong> gaf organisatieadviseur<br />
Bernard Ross, directeur van 'The Managem<strong>en</strong>t C<strong>en</strong>tre (=mc)', instructie hoe e<strong>en</strong><br />
analyse te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> plan te schrijv<strong>en</strong> voor de toekomst. Op 13 november<br />
<strong>2009</strong> werd het eerste concept van de Toekomstvisie besprok<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de<br />
bestuursvergadering.<br />
E<strong>en</strong> aantal aandachtspunt<strong>en</strong> werd geformuleerd:<br />
1. Twee thema’s leid<strong>en</strong> het Fonds voor de kom<strong>en</strong>de jar<strong>en</strong> namelijk Zones of<br />
Sil<strong>en</strong>ce <strong>en</strong> Beauty in Context. Zones of Sil<strong>en</strong>ce zijn de geografische,<br />
politieke <strong>en</strong> inhoudelijke stiltegebied<strong>en</strong>. Daarbij heeft het Fonds meer<br />
aandacht voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in <strong>en</strong> na conflict<strong>en</strong>, <strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> op de vlucht.<br />
Schoonheid in Context betreft culturele excell<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> het vormgev<strong>en</strong> van<br />
ideeën <strong>en</strong> ideal<strong>en</strong>, met name in lastige omstandighed<strong>en</strong>.<br />
2. Het Fonds gaat de digitale media meer <strong>en</strong> beter gebruik<strong>en</strong>. Het Fonds zal<br />
zowel in ondersteuning van project<strong>en</strong> als in zijn eig<strong>en</strong><br />
communicatieproduct<strong>en</strong> extra aandacht bested<strong>en</strong> aan digitale<br />
mogelijkhed<strong>en</strong>.<br />
3. De Prince Claus Fund Library wordt beëindigd. De library, die veel onbek<strong>en</strong>de<br />
onderwerp<strong>en</strong> uitdiept <strong>en</strong> analyseert, zal word<strong>en</strong> afgebouwd om plaats te<br />
mak<strong>en</strong> voor andere wijz<strong>en</strong> van docum<strong>en</strong>tatie, archivering <strong>en</strong> distributie van<br />
ideeën <strong>en</strong> onderwerp<strong>en</strong>.<br />
4. Het Fonds zet e<strong>en</strong> K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum op. Het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum is e<strong>en</strong> logisch<br />
gevolg van de afgelop<strong>en</strong> ontwikkeling<strong>en</strong>. Het Fonds kreeg zoveel<br />
adviesaanvrag<strong>en</strong> dat het heeft beslot<strong>en</strong> dit werk te structurer<strong>en</strong>. Het<br />
K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum zal vorm krijg<strong>en</strong> in 2010.<br />
5. Het Fonds gaat zich extra inzett<strong>en</strong> voor fonds<strong>en</strong>werving <strong>en</strong> het vergrot<strong>en</strong><br />
van het draagvlak. In <strong>2009</strong> is de fonds<strong>en</strong>werving reeds geïnt<strong>en</strong>siveerd. Het<br />
Fonds hoopt in 2010 de vrucht<strong>en</strong> ervan te plukk<strong>en</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s blijft het Fonds:<br />
a. Flexibel; het wil niet te bureaucratisch <strong>en</strong> traag word<strong>en</strong> doordat het wordt<br />
overvraagd. Dit is e<strong>en</strong> lastig gevecht binn<strong>en</strong> de organisatie. Maar het Fonds<br />
blijft daar alert op.<br />
b. Scout<strong>en</strong> van nieuw tal<strong>en</strong>t. Het Fonds blijft zich inzett<strong>en</strong> voor het zoek<strong>en</strong><br />
van nieuw tal<strong>en</strong>t op plekk<strong>en</strong> waar ander<strong>en</strong> vaak niet zoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderzoek<strong>en</strong>.<br />
Het Fonds wil dit nieuwe tal<strong>en</strong>t ook graag wereldwijd del<strong>en</strong> met het culturele<br />
<strong>en</strong> ontwikkelingsveld<br />
c. Zoek<strong>en</strong> naar kwaliteit <strong>en</strong> innovatie. Het Fonds blijft kwaliteit <strong>en</strong> innovatie<br />
hoog in het vaandel drag<strong>en</strong>; mede daardoor kan het betek<strong>en</strong>is gev<strong>en</strong> aan zijn<br />
doelstelling <strong>en</strong> werkelijk verschil mak<strong>en</strong>.<br />
d. Cultuur redd<strong>en</strong> daar waar het het hardst nodig is. Het Fonds wil vooral daar<br />
actief zijn waar het moeilijk, zwaar <strong>en</strong> lastig is: in oorlogs <strong>en</strong> rampgebied<strong>en</strong>,<br />
in arme regio’s, in vluchteling<strong>en</strong>kamp<strong>en</strong> <strong>en</strong> slopp<strong>en</strong>wijk<strong>en</strong>.<br />
97 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Paspopp<strong>en</strong> met hoofddoekjes in e<strong>en</strong> winkeltje in Damascus, Syrië<br />
De vergadering van de netwerkcommissie vond in <strong>2009</strong> plaats in Beiroet , Libanon <strong>en</strong> Damascus, Syrië.<br />
98 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Foto: Mette Gratama van Andel
‘The Prince Claus Fund gives voices to people. The Fund makes imagination<br />
possible. The capacity to aspire and to think about the future has to be<br />
brought back to the people. In that s<strong>en</strong>se the Fund plays and should play a<br />
role. For many people the future does not exist anymore. People are coping<br />
but no longer imagining. These are ethical questions, there should not be<br />
indiffer<strong>en</strong>ce. People do not care anymore, they only care wh<strong>en</strong> it threat<strong>en</strong>s our<br />
way of life, th<strong>en</strong> they exercise charity but not justice.’<br />
Achille Mbembe, historicus, Kamero<strong>en</strong>/Zuid Afrika, citaat uit toekomstvisie – Strategic Plan 20112015<br />
In 2010 zull<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong>:<br />
1. De finalisering van de Toekomstvisie 20102020. De Toekomstvisie<br />
is bijna afgerond <strong>en</strong> zal in 2010 word<strong>en</strong> vastgesteld <strong>en</strong> uitgedrag<strong>en</strong>.<br />
2. De versterking van de fonds<strong>en</strong>werving. Extra aandacht <strong>en</strong> inzet<br />
voor fonds<strong>en</strong>werving zal word<strong>en</strong> doorgezet. Het Fonds hoopt in 2010<br />
te oogst<strong>en</strong>.<br />
3. De opzet van het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum. Het K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum moet start<strong>en</strong><br />
in 2010.<br />
4. De herkeuring van het <strong>CBF</strong> keurmerk. Het <strong>CBF</strong> keurmerk van het Prins<br />
Claus Fonds wordt herbeoordeeld in 2010. Het keurmerk is nodig om onder<br />
andere geld te kunn<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong> van de Nationale Postcode Loterij.<br />
5. De externe evaluatie van het Fonds in opdracht van het Ministerie van<br />
Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>. De evaluatie die het Ministerie inzet in 2010 zal e<strong>en</strong><br />
blik werp<strong>en</strong> op het beleid <strong>en</strong> de praktijk van het Fonds. De evaluatie<br />
zal zich met name op de partners van het Fonds richt<strong>en</strong>.<br />
Jaarthema 2010<br />
2010 staat in het tek<strong>en</strong> van het thema Gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> van de Realiteit. Het Fonds zal<br />
speciale aandacht bested<strong>en</strong> aan bewerking, vervorming <strong>en</strong> het weergev<strong>en</strong> van de<br />
werkelijkheid. Disciplines als de visuele kunst<strong>en</strong> <strong>en</strong> de media, ev<strong>en</strong>als het gebruik<br />
<strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> van internet zull<strong>en</strong> hierbij e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>.<br />
Programma over Cultuur <strong>en</strong> Conflict<br />
In <strong>2009</strong> heeft het Fonds zich ingezet voor het opzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> programma met<br />
het thema Cultuur <strong>en</strong> Conflict. Sam<strong>en</strong> met andere organisaties in Nederland <strong>en</strong><br />
daarbuit<strong>en</strong> wordt dit programma gefinancierd <strong>en</strong> uitgewerkt. De Commonwealth<br />
Foundation is e<strong>en</strong> financiële <strong>en</strong> inhoudelijke partner in dit programma.<br />
Organisatorische plann<strong>en</strong><br />
Het Fonds zal met de opzet van e<strong>en</strong> K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum e<strong>en</strong> coördinator hiervoor<br />
zoek<strong>en</strong>. Tev<strong>en</strong>s zull<strong>en</strong> extra investering<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gedaan in personeel voor<br />
fonds<strong>en</strong>werving.<br />
99 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
8. Financiën<br />
Statutaire voorschrift<strong>en</strong><br />
Volg<strong>en</strong>s de statut<strong>en</strong> stelt het bestuur binn<strong>en</strong> drie maand<strong>en</strong> na afloop van het<br />
boekjaar e<strong>en</strong> balans <strong>en</strong> e<strong>en</strong> staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> op. Het bestuur di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong><br />
registeraccountant te b<strong>en</strong>oem<strong>en</strong> t<strong>en</strong>einde de balans <strong>en</strong> de staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
last<strong>en</strong> te onderzoek<strong>en</strong>. De accountant br<strong>en</strong>gt verslag uit van zijn onderzoek aan<br />
het bestuur <strong>en</strong> geeft de uitslag van zijn onderzoek weer in e<strong>en</strong><br />
accountantsverklaring. In overe<strong>en</strong>stemming met de statut<strong>en</strong> valt het boekjaar<br />
sam<strong>en</strong> met het kal<strong>en</strong>derjaar. De volledige jaarrek<strong>en</strong>ing met toelichting <strong>en</strong><br />
bijbehor<strong>en</strong>de goedkeur<strong>en</strong>de accountantsverklaring is op afspraak ter inzage op<br />
het bureau. De jaarrek<strong>en</strong>ing is tev<strong>en</strong>s te download<strong>en</strong> van de website www.<br />
princeclausfund.org.<br />
Bestuur<br />
Het bestuur ontvangt ge<strong>en</strong> bezoldiging.<br />
Directie<br />
De salariskost<strong>en</strong> van de directeur bedrag<strong>en</strong> in <strong>2009</strong> € 89.000.<br />
Administratieve zak<strong>en</strong><br />
In opdracht van het Fonds is over de periode 1 januari <strong>2009</strong> tot <strong>en</strong> met 31<br />
december <strong>2009</strong> de administratie gevoerd <strong>en</strong> de jaarrek<strong>en</strong>ing opgesteld door Jac’s<br />
d<strong>en</strong> Boer & Vink bv, bedrijfseconomisch adviesbureau voor nonprofitorganisaties.<br />
Aan PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. is opdracht<br />
gegev<strong>en</strong> tot controle van de jaarrek<strong>en</strong>ing.<br />
Beschikbare middel<strong>en</strong><br />
Door de Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking is in 2001 aan het Fonds voor de<br />
periode van 2002 tot <strong>en</strong> met 2011 e<strong>en</strong> subsidiebedrag toegezegd van totaal €<br />
34.033.51<strong>6.</strong> Gemiddeld is dit € 3.403.352 per jaar. Daarnaast is in het kader van<br />
het programma Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response in 2008 € 1.000.000 extra subsidie<br />
door de Minister voor Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking toegezegd voor de periode<br />
2008/<strong>2009</strong>. In <strong>2009</strong> werd € 650.000 van de extra subsidie gebruikt.<br />
Ook is aan het Fonds het b<strong>en</strong>eficiëntschap van de Nationale Postcode Loterij<br />
toegek<strong>en</strong>d. In <strong>2009</strong> is e<strong>en</strong> bedrag van € 500.000 als reguliere bijdrage ontvang<strong>en</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s wordt incid<strong>en</strong>tele (project)financiering ontvang<strong>en</strong>, in <strong>2009</strong> in totaal €<br />
283.506 <strong>en</strong> is aan r<strong>en</strong>te € 13.949 ontvang<strong>en</strong>.<br />
In totaal is € 4.850.807 beschikbaar voor de doelstelling.<br />
Besteding middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm voor overheadkost<strong>en</strong><br />
De kost<strong>en</strong> voor werving bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor beheer <strong>en</strong> administratie bedroeg<strong>en</strong> €<br />
387.124, terwijl e<strong>en</strong> bedrag van € 4.401.609 besteed is aan de uitvoering van de<br />
programma’s. Dit betek<strong>en</strong>t dat het overheadperc<strong>en</strong>tage uitkomt op 8,1%,<br />
begroot was 9,1%. De verdeling van de kost<strong>en</strong> geschiedt op basis van de<br />
tijdsbesteding aan de diverse activiteit<strong>en</strong> per medewerker. Jaarlijks wordt<br />
getoetst of deze verdeling nog overe<strong>en</strong>komt met de werkelijkheid. Bij het<br />
opstell<strong>en</strong> van de begroting <strong>2009</strong> is e<strong>en</strong> nieuwe kost<strong>en</strong>verdeling geïntroduceerd.<br />
Handhaving van de daarvoor gebruikte methode zou bij b<strong>en</strong>chmarking leid<strong>en</strong> tot<br />
e<strong>en</strong> uitzonderlijke <strong>en</strong> ongew<strong>en</strong>ste positie van het Fonds <strong>en</strong> wellicht tot verkeerde<br />
conclusies.<br />
100 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Resultat<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
Het boekjaar <strong>2009</strong> is afgeslot<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> positief resultaat van € 62.074. Voor<br />
<strong>2009</strong> was e<strong>en</strong> negatief resultaat begroot van € 19.000.<br />
De bat<strong>en</strong> zijn € 183.193 lager dan begroot. De belangrijkste oorzak<strong>en</strong> hiervoor<br />
zijn e<strong>en</strong> lagere opbr<strong>en</strong>gst uit eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving (€ 14<strong>6.</strong>494) <strong>en</strong> teg<strong>en</strong>vall<strong>en</strong>de<br />
r<strong>en</strong>teontvangst<strong>en</strong> (3<strong>6.</strong>051).<br />
De besteding<strong>en</strong> aan doelstelling<strong>en</strong> zijn € 192.191 lager dan begroot. Om het<br />
exploitatiesaldo in de pas te houd<strong>en</strong> met de begroting, is in <strong>2009</strong> beslot<strong>en</strong> om in<br />
overe<strong>en</strong>stemming met de lagere bat<strong>en</strong> ook minder te bested<strong>en</strong> aan project<strong>en</strong>.<br />
Ook de kost<strong>en</strong> van werving bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor beheer <strong>en</strong> administratie lop<strong>en</strong> in de pas<br />
met de lagere besteding aan de doelstelling.<br />
<strong>CBF</strong><br />
Het Prins Claus Fonds is in het bezit van het <strong>CBF</strong>keurmerk.<br />
Beleid <strong>en</strong> functie eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong><br />
Door de vorming van e<strong>en</strong> continuïteitsreserve is het Fonds in staat bij ge<strong>en</strong> of<br />
onvoldo<strong>en</strong>de vervolgfinanciering de lop<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> na de subsidieperiode af te<br />
handel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de contractueel aangegane verplichting<strong>en</strong> na te kom<strong>en</strong>. Op basis van<br />
e<strong>en</strong> risicoanalyse met betrekking tot de bureaukost<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> gew<strong>en</strong>ste omvang<br />
van de reserve bepaald op 75% van de jaarbegroting inzake de bureaukost<strong>en</strong>. De<br />
omvang van de reserve valt binn<strong>en</strong> de desbetreff<strong>en</strong>de VFIrichtlijn. Het bestuur<br />
heeft beslot<strong>en</strong> vooralsnog het streefbedrag voor de continuïteitsreserve vast<br />
te stell<strong>en</strong> op € 930.000 <strong>en</strong> deze op te bouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> jaardotatie van in ieder<br />
geval € 50.000 <strong>en</strong> indi<strong>en</strong> mogelijk meer. Ultimo <strong>2009</strong> bedraagt de<br />
continuïteitsreserve € 612.890.<br />
Naast de continuïteitsreserve heeft het Fonds nog <strong>en</strong>ige (tijdelijke)<br />
bestemmingsreserves <strong>en</strong> fonds<strong>en</strong> die t<strong>en</strong> doel hebb<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> conform<br />
de afsprak<strong>en</strong> te verdel<strong>en</strong> over meerdere jar<strong>en</strong> danwel over of onderbesteding<strong>en</strong><br />
aan de doelstelling t<strong>en</strong> opzichte van de begroting in <strong>en</strong>ig jaar te comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong> in<br />
latere jar<strong>en</strong>.<br />
Beleggingsbeleid<br />
Het Fonds w<strong>en</strong>st ge<strong>en</strong> risico te ondergaan bij het belegg<strong>en</strong> van de haar ter<br />
beschikking gestelde geld<strong>en</strong>. De middel<strong>en</strong> van het Fonds word<strong>en</strong> in<br />
overe<strong>en</strong>stemming met het bestuursbesluit uitsluit<strong>en</strong>d aangehoud<strong>en</strong> op<br />
rek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>courant <strong>en</strong> spaarrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>.<br />
De ingekorte balans <strong>en</strong> de ingekorte staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> zijn hierna<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. De volledige versie van de financiële jaarstukk<strong>en</strong> is te vind<strong>en</strong> op<br />
www.princeclausfund.org.<br />
101 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Ingekorte balans per 31 december<br />
3112<strong>2009</strong> 31122008<br />
€ €<br />
Materiële vaste activa 271.702 287.867<br />
Te ontvang<strong>en</strong> subsidies 2.049.640 1.989.975<br />
Vordering<strong>en</strong> 139.581 51.667<br />
Liquide middel<strong>en</strong> 1.268.482 1.225.554<br />
Totaal activa 3.729.405 3.555.063<br />
Schuld<strong>en</strong><br />
Projecttoek<strong>en</strong>ning<strong>en</strong> op lange termijn 524.007 564.983<br />
Projecttoek<strong>en</strong>ning<strong>en</strong> op korte termijn 2.257.416 2.16<strong>6.</strong>661<br />
Overige schuld<strong>en</strong> op korte termijn 259.750 197.261<br />
Eig<strong>en</strong> vermog<strong>en</strong> 688.232 62<strong>6.</strong>158<br />
Ingekorte staat van bat<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong> <strong>2009</strong><br />
Realisatie Begroot Realisatie<br />
<strong>2009</strong> <strong>2009</strong> 2008<br />
€ € €<br />
Bat<strong>en</strong><br />
Subsidies van overhed<strong>en</strong> 4.053.352 4.054.000 3.753.352<br />
Nationale Postcode Loterij 500.000 500.000 500.000<br />
Overige bat<strong>en</strong> uit acties van derd<strong>en</strong> 0 0 204.173<br />
Bat<strong>en</strong> uit eig<strong>en</strong> fonds<strong>en</strong>werving 283.506 430.000 63.698<br />
Bat<strong>en</strong> uit belegging<strong>en</strong> 13.949 50.000 52.197<br />
Totaal bat<strong>en</strong> 4.850.807 5.034.000 4.573.420<br />
Last<strong>en</strong><br />
Besteed aan doelstelling<strong>en</strong><br />
Prijz<strong>en</strong> 1.062.947 891.300 952.720<br />
Publicaties 392.140 457.000 333.668<br />
PCF Library 22<strong>6.</strong>455 279.700 223.880<br />
Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response 953.851 923.500 491.228<br />
Activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> Uitwisseling 1.299.671 1.503.300 1.568.575<br />
Netwerk<strong>en</strong> 53<strong>6.</strong>060 539.000 437.983<br />
Vrijval 69.515 0 182.547<br />
Totaal besteed aan doelstelling<strong>en</strong> 4.401.699 4.593.800 3.825.507<br />
Kost<strong>en</strong> werving bat<strong>en</strong> 104.068 117.200 59.462<br />
Kost<strong>en</strong> beheer <strong>en</strong> administratie 283.056 342.000 714.230<br />
Totaal last<strong>en</strong> 4.788.733 5.053.000 4.599.199<br />
Resultaat 62.074 -19.000 -25.779<br />
102 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
CER ondersteunde de restauratie van vier ‘Vodou’ Heiligdomm<strong>en</strong> in Noailles in Haïti
9. Verantwoordingsverklaring<br />
Code goed bestuur voor goede doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> culturele organisaties<br />
Het Bestuur <strong>en</strong> de Directie van het Prins Claus Fonds onderschrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> volg<strong>en</strong><br />
de code Wijffels <strong>en</strong> de Good Governance Code voor culturele organisaties. De<br />
principes van goed bestuur, waarbij het scheid<strong>en</strong> van functies, goed bestuur <strong>en</strong><br />
verantwoord<strong>en</strong> voorop staan, zijn verankerd in de interne reglem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Tak<strong>en</strong> <strong>en</strong> verantwoordelijkhed<strong>en</strong> Bestuur <strong>en</strong> Directie<br />
Het Bestuur ziet toe op het functioner<strong>en</strong> van de Directie <strong>en</strong> de grote lijn<strong>en</strong> van<br />
beleidsontwikkeling. De Directie is belast met het opzett<strong>en</strong>, aanstur<strong>en</strong> <strong>en</strong> leid<strong>en</strong><br />
van het Bureau <strong>en</strong> zijn medewerkers, <strong>en</strong> het ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong> van het<br />
beleid van het Fonds, t<strong>en</strong> behoeve van de goede naam <strong>en</strong> faam van het Fonds.<br />
Het Bestuur voert controle uit over de financiën <strong>en</strong> organisatie. E<strong>en</strong> externe<br />
accountant controleert de financiële verantwoording. De organisatie voldoet<br />
aan de criteria van het <strong>CBF</strong>keurmerk. In 2010 wordt de organisatie opnieuw<br />
gekeurd door het <strong>CBF</strong>.<br />
B<strong>en</strong>oeming van e<strong>en</strong> lid van het Bestuur wordt op voordracht van het Bestuur<br />
gedaan <strong>en</strong> vastgelegd. De led<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> bezoldiging. Er is e<strong>en</strong> rooster van<br />
aftred<strong>en</strong> opgesteld, waarbij ook de herb<strong>en</strong>oeming<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> periode van 3 jaar<br />
zijn aangegev<strong>en</strong>.<br />
De Directeur is sinds 1997 voor onbepaalde tijd aangesteld door het Bestuur.<br />
Het Bestuur stelt de Directiebeloning vast. De p<strong>en</strong>ningmeester keurt de<br />
bonuss<strong>en</strong> voor personeel goed. Het Bestuur bepaalt de bonus voor de Directeur.<br />
De Directeur rapporteert vier keer per jaar aan het Bestuur omtr<strong>en</strong>t de<br />
voortgang <strong>en</strong> de realisatie van de vastgestelde jaarplann<strong>en</strong> <strong>en</strong> begroting. Het<br />
jaarverslag <strong>en</strong> de jaarrek<strong>en</strong>ing word<strong>en</strong> door de Directie opgesteld <strong>en</strong> door het<br />
Bestuur vastgesteld, ev<strong>en</strong>als het jaarplan <strong>en</strong> de begroting.<br />
De organisatie evalueert sam<strong>en</strong> met het Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong>, het<br />
Fonds elke vijf jaar. Daarnaast voert het Fonds deelevaluaties uit. Daarnaast<br />
belegt het Bestuur t<strong>en</strong> minste e<strong>en</strong>maal per jaar e<strong>en</strong> vergadering ter<br />
zelfevaluatie. Het Bestuur voert jaarlijks e<strong>en</strong> beoordelingsgesprek met de<br />
Directeur. Het Bestuur heeft tijd<strong>en</strong>s de Bestuursvergadering op 13 november<br />
<strong>2009</strong> e<strong>en</strong> zelfevaluatie uitgevoerd.<br />
Kwaliteit van organisatie <strong>en</strong> activiteit<strong>en</strong><br />
Het Fonds doet er alles aan om de kwaliteit van de activiteit<strong>en</strong> zo hoog mogelijk<br />
te houd<strong>en</strong>. Dit doet het Fonds door goede adviseurs te betrekk<strong>en</strong> bij zijn<br />
oordel<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitvoering, <strong>en</strong> door de medewerkers hier speciaal op te train<strong>en</strong>.<br />
Kwaliteit is voor het Fonds e<strong>en</strong> sine qua non. Medewerkers <strong>en</strong> partners zijn zich<br />
hier terdege van bewust, zowel in projectuitvoering <strong>en</strong> aanvraag behandeling<br />
als in correspond<strong>en</strong>tie <strong>en</strong> communicatie.<br />
Optimale besteding van de middel<strong>en</strong><br />
De financiële middel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> zoveel mogelijk te word<strong>en</strong> besteed aan de primaire<br />
104 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
doelstelling van het Prins Claus Fonds. Vastgesteld is dat het perc<strong>en</strong>tage<br />
overhead niet hoger dan 20% mag zijn. Het Bestuur <strong>en</strong> Directie do<strong>en</strong> er alles aan<br />
dit perc<strong>en</strong>tage zo laag mogelijk te houd<strong>en</strong>. In <strong>2009</strong> was dit 8,1%.<br />
Voor e<strong>en</strong> optimale besteding van de middel<strong>en</strong> wordt e<strong>en</strong> strikte procedure<br />
gehanteerd die aandacht geeft aan kwaliteit, innovatie <strong>en</strong> risicoinschatting.<br />
Second opinions van betrouwbare <strong>en</strong> gerespecteerde partners zijn daarbij<br />
ess<strong>en</strong>tieel. De besteding volgt daarbij de begroting die jaarlijks wordt<br />
opgesteld. De contract<strong>en</strong> van het Fonds met partners in de doelgebied<strong>en</strong><br />
voorzi<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>tijdse controle <strong>en</strong> e<strong>en</strong> eindcontrole. Betaling<strong>en</strong><br />
geschied<strong>en</strong> in drie termijn<strong>en</strong>: 25%50%25%. Bij grote bedrag<strong>en</strong> wordt er soms<br />
voor vier termijn<strong>en</strong> beslot<strong>en</strong>.<br />
Relaties met belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
Het Prins Claus Fonds heeft e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> <strong>en</strong> correcte dialoog met alle<br />
belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, die te verdel<strong>en</strong> zijn in medewerkers, financiers, sch<strong>en</strong>kers,<br />
b<strong>en</strong>eficiënt<strong>en</strong>, partners <strong>en</strong> overhed<strong>en</strong>. Door middel van correspond<strong>en</strong>tie,<br />
jaarverslag, tuss<strong>en</strong>tijdse rapportages waar nodig, <strong>en</strong> invitaties tot de<br />
activiteit<strong>en</strong> van het Fonds, houdt het Fonds de belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> op de hoogte<br />
<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong>. Het jaarverslag <strong>en</strong> de jaarcijfers, de evaluaties <strong>en</strong> de jaarplann<strong>en</strong><br />
zijn op<strong>en</strong>baar <strong>en</strong> staan op de website. In het jaarverslag word<strong>en</strong> de werkzaamhed<strong>en</strong><br />
van Bestuur <strong>en</strong> Directie uitvoerig beschrev<strong>en</strong> alsook in de interne<br />
reglem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Alle medewerkers hebb<strong>en</strong> uitgebreide arbeidsvoorwaard<strong>en</strong>. Het<br />
Prins Claus Fonds heeft e<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong>procedure. In <strong>2009</strong> zijn er ge<strong>en</strong> officiële<br />
klacht<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />
Wel klaagd<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel<strong>en</strong> over het feit dat ze niet war<strong>en</strong> g<strong>en</strong>odigd op de uitreiking.<br />
Het Fonds wilde juist de sam<strong>en</strong>stelling van de gast<strong>en</strong> vernieuw<strong>en</strong>. Tev<strong>en</strong>s was er<br />
e<strong>en</strong> klacht van e<strong>en</strong> dove kunst<strong>en</strong>aar die op het laatste mom<strong>en</strong>t binn<strong>en</strong>kwam <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> zitplaats vooraan wilde met zijn vertaler. Deze klacht<strong>en</strong> zijn door de directie<br />
verder afgehandeld <strong>en</strong> gemeld aan het bestuur.<br />
105 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
10. Organisatie, Werkwijze <strong>en</strong> Bestuur<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
De organisatie van het Fonds bestaat uit e<strong>en</strong> Bestuur, e<strong>en</strong> Bureau, e<strong>en</strong><br />
Internationale Raad van Adviseurs <strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal werkcommissies. E<strong>en</strong> overzicht is<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de bijlage op pagina 115.<br />
<strong>CBF</strong>-keur<br />
Het C<strong>en</strong>traal Bureau Fonds<strong>en</strong>werving heeft sinds 1 januari 2005 aan de Stichting<br />
Prins Claus Fonds het <strong>CBF</strong>keur toegek<strong>en</strong>d.<br />
Statut<strong>en</strong><br />
De statut<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> overe<strong>en</strong> met de laatste richtlijn<strong>en</strong> van het C<strong>en</strong>traal Bureau<br />
Fonds<strong>en</strong>werving.<br />
Intern beheersysteem<br />
Het Prins Claus Fonds k<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> intern reglem<strong>en</strong>t. Hierin zijn<br />
procedurevoorschrift<strong>en</strong> <strong>en</strong> verantwoordelijkhed<strong>en</strong> van Bestuur, Bureau <strong>en</strong><br />
Advies<strong>en</strong> werkcommissies b<strong>en</strong>oemd, ev<strong>en</strong>als de communicatie tuss<strong>en</strong> deze<br />
organ<strong>en</strong> <strong>en</strong> de financiële verantwoording van het Fonds.<br />
Code Wijffels <strong>en</strong> Code Cultural Governance<br />
Vanaf 2008 heeft het Prins Claus Fonds beslot<strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong> aan de twee<br />
belangrijke codes: de Code Wijffels <strong>en</strong> de Code Cultural Governance.<br />
Aanvraagprocedure<br />
De procedure van het Fonds voor het behandel<strong>en</strong> <strong>en</strong> beoordel<strong>en</strong> van activiteit<strong>en</strong><br />
is vastgelegd in e<strong>en</strong> Bestuursbesluit van 2001. Drie Bestuursled<strong>en</strong>, gemandateerd<br />
door het Bestuur, stell<strong>en</strong> op basis van de criteria <strong>en</strong> aanbeveling<strong>en</strong> van het<br />
Bureau binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vastgestelde termijn vast welke activiteit<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
ondersteund <strong>en</strong> met welk bedrag. Tijd<strong>en</strong>s de Bestuursvergadering op 30 mei 2008<br />
is het mandaat aan de directie tot 25.000 Euro vastgesteld. De uitgav<strong>en</strong> hoger<br />
dan 25.000 Euro, bijvoorbeeld voor het programma Netwerk<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> voorgelegd<br />
aan <strong>en</strong> vastgesteld door het Bestuur. Het Bestuur behoudt zo zegg<strong>en</strong>schap over<br />
60% van de totale uitgav<strong>en</strong> van het Fonds. Ongeacht de hoogte van de gevraagde<br />
financiële ondersteuning word<strong>en</strong> project<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> mogelijk politieke implicatie<br />
getoetst <strong>en</strong> gerapporteerd aan Bestuur.<br />
Ook in <strong>2009</strong> is veel aandacht besteed aan het informer<strong>en</strong> van pot<strong>en</strong>tiële<br />
aanvragers <strong>en</strong> het beschikbaar stell<strong>en</strong> van informatie over project<strong>en</strong> die zijn<br />
ondersteund door het Fonds, via de website. Het Fonds kan ongeveer 10 % van de<br />
ontvang<strong>en</strong> aanvrag<strong>en</strong> financieel ondersteun<strong>en</strong>.<br />
De Prijz<strong>en</strong>commissie adviseert het Bestuur over de voorgestelde prijz<strong>en</strong>. Het<br />
bestuur beslist in e<strong>en</strong> bestuursvergadering over dit voorstel.<br />
Klacht<strong>en</strong>procedure<br />
Het Prins Claus Fonds beschikt over e<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong>procedure, die is vastgelegd in<br />
de Administratieve Organisatie (AO) <strong>en</strong> in werking is gesteld per Bestuursbesluit.<br />
In <strong>2009</strong> heeft het Fonds ge<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong>.<br />
106 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Erevoorzitters <strong>en</strong> Bestuur<br />
Prins Friso <strong>en</strong> Prins Constantijn zijn voor onbepaalde tijd erevoorzitters<br />
van de stichting.<br />
De sam<strong>en</strong>stelling van het Bestuur is terug te vind<strong>en</strong> in de bijlage op pagina 114.<br />
Het Bestuur selecteert volg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> vaste procedure nieuwe led<strong>en</strong>. Het Bestuur<br />
vergadert viermaal per jaar op het kantoor van het Fonds in Amsterdam. Het<br />
Bestuur kwam in <strong>2009</strong> op 3 april, 12 juni, 4 september <strong>en</strong> 13 november bije<strong>en</strong>.<br />
Op 28 februari heeft e<strong>en</strong> confer<strong>en</strong>tie plaatsgevond<strong>en</strong> op Paleis Noordeinde in<br />
D<strong>en</strong> Haag waar het Bestuur (inter)nationale d<strong>en</strong>kers heeft uitg<strong>en</strong>odigd om te<br />
deliberer<strong>en</strong> over de toekomst van het Fonds. Hier is de basis gelegd voor de<br />
nieuwe toekomstvisie van het Fonds.<br />
Volg<strong>en</strong>s de statut<strong>en</strong> bestaat het Bestuur uit t<strong>en</strong> minste vijf person<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> Bestuurslid wordt b<strong>en</strong>oemd voor e<strong>en</strong> periode van drie jaar <strong>en</strong> is aansluit<strong>en</strong>d<br />
e<strong>en</strong>maal herb<strong>en</strong>oembaar voor e<strong>en</strong> gelijke periode. Het rooster van aftred<strong>en</strong><br />
geeft e<strong>en</strong> actueel overzicht van de b<strong>en</strong>oeming<strong>en</strong>. In verband met de begeleiding<br />
<strong>en</strong> afronding van de Toekomstvisie 20112015 <strong>en</strong> van de evaluatie door het<br />
Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> van het Prins Claus Fonds over de periode<br />
2005<strong>2009</strong> heeft het Bestuur de voorzitter Lilian GonçalvesHo Kang You <strong>en</strong><br />
bestuurslid Peter Geschiere verzocht in 2010 aan te blijv<strong>en</strong>.<br />
Einde Einde<br />
Naam Aantred<strong>en</strong> 1e termijn 2e termijn<br />
Erevoorzitters 22082003<br />
Lilian GonçalvesHo Kang You 01012004 Januari 2007 Januari 2011<br />
Peter Geschiere 22082003 Augustus 2006 Januari 2011<br />
Marcel Smits 02032007 Maart 2010<br />
Sadik Harchaoui 02032007 Maart 2010<br />
Herman Froger 08112007 November 2010<br />
Marjorie Boston 0304<strong>2009</strong> April 2012<br />
Boris Dittrich 0304<strong>2009</strong> April 2012<br />
Bregtje van der Haak 0304<strong>2009</strong> April 2012<br />
De Bestuursled<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> bezoldiging. Aantoonbaar gemaakte, met het<br />
bestuurslidmaatschap verband houd<strong>en</strong>de kost<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vergoed. Bestuursled<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> hiertoe e<strong>en</strong> declaratie indi<strong>en</strong><strong>en</strong> bij het Bureau.<br />
Directie <strong>en</strong> Bureau<br />
De Directeur stuurt het Bureau aan <strong>en</strong> is organisatorisch, inhoudelijk <strong>en</strong><br />
financieel verantwoordelijk <strong>en</strong> rapporteert aan het Bestuur. De Directie van het<br />
Fonds wordt gevoerd door Els van der Plas.<br />
Vier programmacoördinator<strong>en</strong> zijn verantwoordelijk voor de programma’s Prijz<strong>en</strong>,<br />
Netwerk<strong>en</strong>, Aanvrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> het Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response programma. Drie van<br />
h<strong>en</strong> word<strong>en</strong> daarbij ondersteund door assist<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Twee<br />
communicatiemedewerkers zijn verantwoordelijk voor communicatie, pers <strong>en</strong><br />
publiciteit. De coördinator Projectbureau (tot 30 september <strong>2009</strong>) stuurt de<br />
eig<strong>en</strong> project<strong>en</strong> aan. Per 1 september is de Manager Bedrijfsvoering aangetred<strong>en</strong><br />
in e<strong>en</strong> nieuwe functie. De Manager Bedrijfsvoering is verantwoordelijk voor e<strong>en</strong><br />
adequate inrichting <strong>en</strong> uitvoering van de volg<strong>en</strong>de deelgebied<strong>en</strong>: organisatie,<br />
107 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Bureau van het Prins Claus Fonds in het Muziekgebouw<br />
aan ‘t IJ in Amsterdam voor de pres<strong>en</strong>tatie van de Prins Claus Prijz<strong>en</strong>
109 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
foto: Capital Photos
personeelszak<strong>en</strong>, financiële zak<strong>en</strong>, informatie <strong>en</strong> communicatietechniek<strong>en</strong>, inkoop<br />
<strong>en</strong> beheer, algeme<strong>en</strong> secretariaat <strong>en</strong> huishoudelijke di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> <strong>en</strong> juridische zak<strong>en</strong>.<br />
De Assist<strong>en</strong>t van de Directeur biedt ondersteuning aan Directie <strong>en</strong> Bestuur.<br />
De werkzaamhed<strong>en</strong> van het algeme<strong>en</strong> secretariaat bestaan uit financiële<br />
administratie, telefoon, beheer van de algem<strong>en</strong>e email inbox <strong>en</strong><br />
projectondersteuning. De bibliotheek wordt beheerd door e<strong>en</strong> vrijwilliger.<br />
Verdere werkzaamhed<strong>en</strong> van het Bureau omvatt<strong>en</strong> beleidsformulering,<br />
informatieverwerving <strong>en</strong> verstrekking <strong>en</strong> inhoudelijke <strong>en</strong> secretariële<br />
ondersteuning t<strong>en</strong> behoeve van de advisering <strong>en</strong> projectverwerking voor de<br />
programma’s Prijz<strong>en</strong>, Activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> Uitwisseling, Publicaties,<br />
Netwerksam<strong>en</strong>werking<strong>en</strong>, Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response <strong>en</strong> de Prince Claus Fund<br />
Library; het voorbereid<strong>en</strong> van Bestuursbesluit<strong>en</strong> <strong>en</strong> het uitvoer<strong>en</strong> ervan; het<br />
organiser<strong>en</strong> van vergadering<strong>en</strong>, bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> <strong>en</strong> werkconfer<strong>en</strong>ties; het<br />
bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> organiser<strong>en</strong> van de jaarlijkse prijsuitreiking<strong>en</strong>; het onderhoud<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
het uitbreid<strong>en</strong> van het netwerk; het begeleid<strong>en</strong> van de totstandkoming van<br />
publicaties; het monitor<strong>en</strong> van activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> project<strong>en</strong>; het beantwoord<strong>en</strong> van<br />
vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> het inhoudelijk adviser<strong>en</strong> van culturele institut<strong>en</strong> <strong>en</strong> universiteit<strong>en</strong>.<br />
In <strong>2009</strong> is het gemiddeld aantal medewerkers 16,57 fte’s, terwijl 16,0 fte’s<br />
begroot war<strong>en</strong>. In 2008 bedroeg het gemiddelde 15,47 fte’s. In <strong>2009</strong> zijn sommige<br />
vacatures tijdelijk ingevuld door ingehuurde di<strong>en</strong>st<strong>en</strong>.<br />
Wijziging<strong>en</strong> in het bureau in <strong>2009</strong><br />
In <strong>2009</strong> heeft het Fonds afscheid g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> van de Assist<strong>en</strong>t van de Directeur <strong>en</strong><br />
de Coördinator Projectbureau. De Bureau Assist<strong>en</strong>t is per 1 oktober part time<br />
assister<strong>en</strong>d medewerker Projectbureau geword<strong>en</strong>. Het Fonds heeft nieuwe<br />
collega’s mog<strong>en</strong> verwelkom<strong>en</strong> voor de functie van Manager Bedrijfsvoering <strong>en</strong><br />
Bureau Assist<strong>en</strong>t. Tijdelijk werkte e<strong>en</strong> uitz<strong>en</strong>dkracht als assist<strong>en</strong>t van de Directie<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> tijdelijk medewerker voor het regel<strong>en</strong> van reis, ontvangst <strong>en</strong> verblijf van<br />
de buit<strong>en</strong>landse gast<strong>en</strong> voor de prijsuitreiking.<br />
Stagiaires<br />
In <strong>2009</strong> is het Fonds ondersteund door acht stagiaires, te wet<strong>en</strong> bij het Bureau<br />
<strong>en</strong> de programma’s Prijz<strong>en</strong>, Aanvrag<strong>en</strong>, Netwerksam<strong>en</strong>werking<strong>en</strong> <strong>en</strong> CER.<br />
Vrijwilligers<br />
Het Prins Claus Fonds heeft al jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vaste vrijwilliger als Bibliothecaris werk<strong>en</strong>.<br />
De Directie neemt haar mee in de functioneringsgesprekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zij is onderdeel<br />
van het hele team. Ze krijgt voor haar werk e<strong>en</strong> vrijwilligersvergoeding.<br />
Begeleiding <strong>en</strong> bijscholing<br />
Charlotte van Herwaard<strong>en</strong> continueerde haar coachingstraject. Cora Taal <strong>en</strong><br />
Mette Gratama van Andel ded<strong>en</strong> beid<strong>en</strong> de vervolgcursus voor Bedrijfshulpverl<strong>en</strong>er.<br />
Internationale Raad van Adviseurs<br />
Vanwege het internationale karakter van het Fonds is het van belang dat de<br />
organisatie wordt gevoed met ideeën van deskundig<strong>en</strong>, met name uit de land<strong>en</strong><br />
waar het Fonds actief is. Het Bestuur heeft daartoe verschill<strong>en</strong>de advies <strong>en</strong><br />
werkcommissies ingesteld. De led<strong>en</strong> van deze adviescommissies word<strong>en</strong> door het<br />
Bestuur gevraagd <strong>en</strong> b<strong>en</strong>oemd <strong>en</strong> het Bestuur bepaalt de opdracht aan de<br />
commissies. Daarnaast kan het Bestuur ook experts uitnodig<strong>en</strong> om het Bestuur<br />
110 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
te adviser<strong>en</strong>.<br />
De led<strong>en</strong> van de Prijz<strong>en</strong>commissie <strong>en</strong> de Commissie Cultuur <strong>en</strong> Ontwikkeling vorm<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong> de Internationale Raad van Adviseurs (IRvA). Het lidmaatschap van de IRvA<br />
begint <strong>en</strong> eindigt daarom met het lidmaatschap van e<strong>en</strong> adviescommissie.<br />
De Prijz<strong>en</strong>commissie<br />
De Prijz<strong>en</strong>commissie is e<strong>en</strong> adviescommissie die het Fonds adviseert over het vast<br />
te stell<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong>beleid, de vast te stell<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de daarmee sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de<br />
thema’s. De Prijz<strong>en</strong>commissie kwam in <strong>2009</strong> van 2631 mei sam<strong>en</strong> in Istanboel <strong>en</strong> op<br />
17 <strong>en</strong> 18 december in Amsterdam.<br />
Werkcommissies<br />
Naast adviescommissies kan het Bestuur ad hoc werkcommissies instell<strong>en</strong>. Het<br />
mandaat <strong>en</strong> de werkwijze word<strong>en</strong> per Bestuursbesluit vastgesteld.<br />
De redactieraad voor de Prince Claus Fund Library<br />
De redactieraad bestaat uit e<strong>en</strong> kleine groep van experts op het gebied van<br />
publicer<strong>en</strong>, marketing <strong>en</strong> distributie, aangevuld met experts op het gebied van<br />
cultuur <strong>en</strong> ontwikkeling. E<strong>en</strong> redacteur is aangesteld als uitvoer<strong>en</strong>d coördinator.<br />
Het lidmaatschap van de raad duurt drie jaar. De Redactieraad is internationaal<br />
van sam<strong>en</strong>stelling <strong>en</strong> adviseert de redacteur ev<strong>en</strong>als de Directeur van het Fonds.<br />
De redacteur heeft e<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong>de taak <strong>en</strong> zorgt ervoor dat binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
bepaald budget <strong>en</strong> e<strong>en</strong> bepaalde termijn e<strong>en</strong> serie boek<strong>en</strong> tot stand komt. Het<br />
voorstel voor deze serie publicaties, met begroting <strong>en</strong> planning, wordt, alvor<strong>en</strong>s<br />
tot uitvoering wordt overgegaan, voorgelegd aan het Bestuur. De Redactieraad<br />
vergadert zo vaak als nodig wordt geacht. De internationale experts kunn<strong>en</strong> ook<br />
per email of telefonisch om advies word<strong>en</strong> gevraagd.<br />
De Commissie Netwerk<strong>en</strong><br />
Deze commissie bestaat uit afgevaardigd<strong>en</strong> van de netwerkorganisaties van het<br />
Fonds. De commissie die de voortgang <strong>en</strong> de ontwikkeling van de netwerk<strong>en</strong><br />
begeleidt <strong>en</strong> bewaakt, is e<strong>en</strong> werkverband <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> adviescommissie, aangezi<strong>en</strong> de<br />
afgevaardigd<strong>en</strong> van de betrokk<strong>en</strong> organisaties ook het werk uitvoer<strong>en</strong>. De<br />
commissie bespreekt voor alle organisaties belangwekk<strong>en</strong>de onderwerp<strong>en</strong> als<br />
fonds<strong>en</strong>werving, het archiver<strong>en</strong> <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> van k<strong>en</strong>nis, of het runn<strong>en</strong> van<br />
e<strong>en</strong> internationale organisatie. K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> expertise wordt gedeeld. Het<br />
programma netwerksam<strong>en</strong>werking wordt uiteindelijk geëvalueerd door het Bestuur<br />
van het Fonds. De commissie kwam dit jaar tweemaal bije<strong>en</strong>: van 31 mei tot 6 juni in<br />
Libanon <strong>en</strong> Syrie <strong>en</strong> op 17 <strong>en</strong> 18 december in Amsterdam.<br />
CER-stuurgroep<br />
De stuurgroep van CER is in 2003 in het lev<strong>en</strong> geroep<strong>en</strong> om het beleid <strong>en</strong> de<br />
organisatie van het Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response programma van het Fonds<br />
richting te gev<strong>en</strong>. De stuurgroep is gemandateerd beslissing<strong>en</strong> te nem<strong>en</strong> over uit<br />
te voer<strong>en</strong> noodhulpacties. In <strong>2009</strong> vergaderde de Stuurgroep op 17 februari, op<br />
16 juni <strong>en</strong> op 1 oktober.<br />
Stichting Sahel Opera<br />
Voor de uitvoering <strong>en</strong> exploitatie van de Sahel Opera is e<strong>en</strong> aparte Stichting<br />
opgericht, met e<strong>en</strong> apart Bestuur. In het Bestuur hebb<strong>en</strong> de voorzitter <strong>en</strong> de<br />
p<strong>en</strong>ningmeester van het Prins Claus Fonds Bestuur zitting.<br />
111 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Het Prins Claus Fonds ondersteunt de publicatie Unifying Africa over voetbal in Afrika<br />
Foto: George Osodi
App<strong>en</strong>dix<br />
113 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Sam<strong>en</strong>stelling Bestuur, Bureau <strong>en</strong> Internationale<br />
Raad van Adviseurs<br />
Z.K.H. Prins Johan Friso van Oranje Nassau, erevoorzitter<br />
Z.K.H. Prins Constantijn der Nederland<strong>en</strong>, erevoorzitter<br />
Lilian Gonçalves-Ho Kang You, voorzitter, lid Raad van State<br />
in Buit<strong>en</strong>gewone Di<strong>en</strong>st, oud lid van de Internationale Raad<br />
van Bestuur van Amnesty International, Amsterdam<br />
Marcel Smits, p<strong>en</strong>ningmeester, CFO Sara Lee Corporation,<br />
Chicago<br />
Peter Geschiere, cultureel antropoloog, Universiteit van<br />
Amsterdam, Amsterdam<br />
Sadik Harchaoui, voorzitter Raad van Bestuur Forum, Utrecht<br />
Herman Froger, jurist, oudambassadeur in Sri Lanka, Zuid<br />
Afrika, Israel <strong>en</strong> Portugal, Vord<strong>en</strong><br />
Boris Dittrich, Advocacy Director van het Lesbian, Gay,<br />
Bisexual <strong>en</strong> Transg<strong>en</strong>der programma voor Human Rights<br />
Watch, New York<br />
Marjorie Boston, Artistiek directeur van MC, e<strong>en</strong><br />
theaterinstelling ontstaan uit de fusie tuss<strong>en</strong> Cosmic<br />
Theater <strong>en</strong> Made in da Shade, Amsterdam<br />
Bregtje van der Haak, docum<strong>en</strong>tairemaker <strong>en</strong> publicist.<br />
Zij maakte docum<strong>en</strong>taires voor DNW, Teg<strong>en</strong>licht <strong>en</strong> is<br />
Bestuurslid van de Stichting Erasmusprijs (Praemium<br />
Erasmianum), Amsterdam.<br />
Het kantoor van het Prins Claus Fonds<br />
Els van der Plas, Directeur Prins Claus Fonds (1,0 fte).<br />
Nev<strong>en</strong>functies: lid Raad van Toezicht van het Stedelijk<br />
Museum, Amsterdam; lid van de stichting Fonds<strong>en</strong>werving<br />
van het Stedelijk Museum, Amsterdam (2004<strong>2009</strong>);<br />
voorzitter Bestuur van Stichting My First Art Collection<br />
ter bevordering van nieuwe collectioneurs in Nederland,<br />
D<strong>en</strong> Haag (2006 ); lid Comité van Aanbeveling Holland Dance<br />
Festival, D<strong>en</strong> Haag (2007 ); Lid van de Commissie van<br />
Bijstand van De VeerStichting, Leid<strong>en</strong>, (2007 ); lid Raad<br />
van Advies van European Leadership Platform (ELP),<br />
Foundation for European Leadership, Amsterdam (2007 );<br />
Vri<strong>en</strong>d van ECF (European Cultural Foundation), Amsterdam,<br />
(2006 ); lid van het netwerk De Hoofdstadborrel,<br />
Amsterdam<br />
Fariba de Bruin-Derakhshani, Programmacoördinator Prijz<strong>en</strong><br />
(1,0 fte)<br />
Dilara Kanik, Medewerker Prijz<strong>en</strong> (1,0 fte)<br />
Merel Oord, Medewerker Prijz<strong>en</strong> (0,6 fte) <strong>en</strong> Medewerker<br />
Aanvrag<strong>en</strong> (0,4 fte)<br />
Caro M<strong>en</strong>dez, Programmacoördinator Aanvrag<strong>en</strong> (1,0 fte)<br />
Linda van der Gaag, Medewerker Aanvrag<strong>en</strong> (1,0 fte)<br />
Cora Taal, Medewerker Aanvrag<strong>en</strong> (0,6 fte)<br />
Joumana El Zein Khoury, Programmacoördinator Netwerk<strong>en</strong><br />
(1,0 fte)<br />
Eléonore de Merode, Programmacoördinator Cultural<br />
Emerg<strong>en</strong>cy Response (1,0 fte)<br />
Deborah Stolk, Medewerker Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response<br />
(1,0 fte)<br />
114 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Charlotte van Herwaard<strong>en</strong>, Coördinator Project Bureau (1,0<br />
fte) tot <strong>en</strong> met 30 september <strong>2009</strong><br />
Franck van der Hooft, Manager Bedrijfsvoering (1,0 fte)<br />
vanaf 1 september <strong>2009</strong><br />
Noura Habbab, Directie Assist<strong>en</strong>t (1,0 fte) tot <strong>en</strong> met 31<br />
december <strong>2009</strong><br />
Lotte Niks, Directie Assist<strong>en</strong>t (1,0 fte) vanaf 11 maart<br />
tot <strong>en</strong> met 30 september <strong>2009</strong><br />
J<strong>en</strong>neke van Veldhuiz<strong>en</strong>, Office Assistant (1,0 fte) tot <strong>en</strong><br />
met 30 september <strong>2009</strong>, Medewerker Projectbureau (0,6<br />
fte) vanaf 1 oktober <strong>2009</strong><br />
Nathalie Ho-Kang-You, Bureau Assist<strong>en</strong>t (1,0 fte) vanaf 2<br />
oktober <strong>2009</strong><br />
Mette Gratama van Andel, Medewerker Communicatie (0,8 fte)<br />
Sebas van der Sang<strong>en</strong>, Medewerker Communicatie (1,0 fte)<br />
Sonja Rambharse, Beheerder (0,5 fte / 55,56%) t/m 31<br />
oktober <strong>2009</strong><br />
Ricardo Burgzorg, Coördinator Galerie (0,2 fte) vanaf 23<br />
april <strong>2009</strong><br />
Vrijwilligers<br />
Leoni Zitman, Docum<strong>en</strong>talist<br />
Ook freelance medewerkers, uitz<strong>en</strong>dkracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> stagiairs<br />
mak<strong>en</strong> deel uit van het bureau.<br />
De financiële administratie <strong>en</strong> de salarisadministratie<br />
word<strong>en</strong> uitbesteed aan Jac’s d<strong>en</strong> Boer <strong>en</strong> Vink in<br />
Haastrecht.
Prins Claus Prijz<strong>en</strong>commissie <strong>2009</strong><br />
Peter Geschiere, voorzitter, cultureel antropoloog,<br />
Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland<br />
Manthia Diawara, Professor of Comparative Literature,<br />
hoofdredacteur van Black R<strong>en</strong>aissance, auteur, filmmaker,<br />
Bamako, Mali / New York, Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong><br />
N’Goné Fall, curator, architect, cultureel consultant,<br />
Dakar, S<strong>en</strong>egal / Parijs, Frankrijk<br />
Rahul Mehrotra, architect, Urban Designer, professor<br />
Architectuur bij MIT, Mumbai, India / Cambridge, Ver<strong>en</strong>igde<br />
Stat<strong>en</strong><br />
Pablo Ortiz Monasterio, fotograaf, redacteur, Mexico City,<br />
Mexico<br />
Patricia Valdez, sociaal wet<strong>en</strong>schapper, m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong><br />
consultant, directeur van Memoria Abierta, Bu<strong>en</strong>os Aires,<br />
Arg<strong>en</strong>tinië<br />
Laksmi Pamuntjak, dichter, schrijver, Jakarta, Indonesië<br />
Fariba de Bruin-Derakhshani is secretaris van de Jury<br />
Werkcommissies<br />
Redactieraad Prince Claus Fund Library <strong>2009</strong><br />
Emile Fallaux, voorzitter, voormalig hoofdredacteur Vrij<br />
Nederland, Amsterdam<br />
Ell<strong>en</strong> Ombre, schrijfster, Paramaribo, Suriname<br />
Khaled Al Hroub, schrijver, journalist, Palestina/Cambridge,<br />
Engeland<br />
Okwui Enwezor, curator, Lagos, Nigeria/New York, Ver<strong>en</strong>igde<br />
Stat<strong>en</strong><br />
Hou Hanru, curator, San Francisco, Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong><br />
Albert Ferré, redacteur bij Actar Publishers, Barcelona,<br />
Spanje, is Managing Editor van de Prince Claus Fund Library<br />
115 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Netwerkcommissie <strong>2009</strong><br />
Germaine Acogny and Helmut Vogt, JantBi, Toubab Dialow,<br />
S<strong>en</strong>egal<br />
Martin Mhando, Zanzibar International Film Festival, Zanzibar<br />
Shahidul Alam, oprichter <strong>en</strong> directeur van DRIK Picture<br />
Library, Dhaka, Bangladesh<br />
Peter Karanja, directeur Mathare Youth Sports Association<br />
(MYSA), Nairobi, K<strong>en</strong>ia<br />
Cecilia K<strong>en</strong>ning, voorzitter Asociación Pro Arte y Cultura<br />
(APAC), St. Cruz de la Sierra, Bolivia<br />
Felix Madrazo, Supersudaca, LatijnsAmerika<br />
Odile Gakire Katese, co directeur C<strong>en</strong>tre Universitaire<br />
des Arts, Butare, Rwanda<br />
Daravuth Ly, directeur Reyum Institute,<br />
Pnom P<strong>en</strong>h, Cambodja<br />
Zeina Arida, directeur van de Arab Image Foundation,<br />
Beirut, Libanon<br />
Davide Quadrio, mede oprichter <strong>en</strong> directeur van ArtHub,<br />
Bangkok, Thailand/China<br />
Eti<strong>en</strong>ne Minoungou, Compagnie Falinga,<br />
Ouagadougou, Burkina Faso<br />
Hasif Amini, Kommunitas Salihara, Jakarta, Indonesië<br />
Yto Barrada, directeur Cinemathéque de Tanger, Tangier,<br />
Marokko<br />
Laur<strong>en</strong>ce Hughes, International Alliance of Indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>t<br />
Publishers, Parijs, Frankrijk<br />
Joumana El Zein Khoury is secretaris van de<br />
Netwerkcommissie<br />
CER Stuurgroep <strong>2009</strong><br />
Marieke Sanders-t<strong>en</strong> Holte, voorzitter, oud<br />
Europarlem<strong>en</strong>tariër <strong>en</strong> oud Honorair Consul voor<br />
Botswana, Nederland<br />
Georg Frerks, Hoofd Ramp<strong>en</strong>studies, Universiteit van<br />
Wag<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, <strong>en</strong> Hoogleraar C<strong>en</strong>trum voor Conflict Studies,<br />
Universiteit van Utrecht, D<strong>en</strong> Haag, Nederland<br />
Ila Kasem, Directeur Van de Bunt Adviseurs voor<br />
Organisatie <strong>en</strong> Beleid <strong>en</strong> voorzitter Marokko Fonds,<br />
Amsterdam, Nederland<br />
Paul Meijs, consultant <strong>en</strong> oudDirecteur CARE Nederland,<br />
Boskoop, Nederland<br />
Maya Meijer, kunsthistoricus gespecialiseerd in<br />
hed<strong>en</strong>daagse kunst <strong>en</strong> architectuur, directeur Stichting<br />
D<strong>en</strong> Haag Sculptuur <strong>en</strong> directeur Westergasfabriek te<br />
Amsterdam, Nederland<br />
Toehoorders bij de stuurgroepvergadering<strong>en</strong><br />
Sjoerd Koopman, Coördinator Professionele Activiteit<strong>en</strong> bij<br />
de International Federation of Library Associations (IFLA),<br />
D<strong>en</strong> Haag, Nederland<br />
Els van der Plas, Directeur Prins Claus Fonds, Amsterdam,<br />
Nederland<br />
Eléonore de Merode is secretaris van de CER stuurgroep
Organigram Prins Claus Fonds (Engels)<br />
Assistant to<br />
the Director<br />
Program<br />
Coordinator<br />
Awards<br />
Manager<br />
Operations<br />
Program<br />
Coordinator<br />
Knowledge C<strong>en</strong>tre<br />
116 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
Office Assistant<br />
Director<br />
Program<br />
Coordinator<br />
Network<br />
Partnerships<br />
Assistant(s)<br />
Board of the<br />
Prince Claus Fund<br />
Communications<br />
Program<br />
Coordinator CER<br />
International<br />
Advisory Board<br />
Program<br />
Coordinator<br />
Applications
Repres<strong>en</strong>tatie <strong>en</strong> werkbezoek<strong>en</strong> van het Fonds in <strong>2009</strong><br />
Verteg<strong>en</strong>woordiging van het Fonds in andere organisaties,<br />
bij symposia <strong>en</strong> debatt<strong>en</strong><br />
De led<strong>en</strong> van het Bestuur, Directeur <strong>en</strong> medewerkers<br />
verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong> het Fonds bij tal van relevante<br />
geleg<strong>en</strong>hed<strong>en</strong>, sprek<strong>en</strong> of nem<strong>en</strong> deel aan symposia <strong>en</strong><br />
debatt<strong>en</strong>, tred<strong>en</strong> op als adviseur, hebb<strong>en</strong> zitting in<br />
bestur<strong>en</strong>. De Bestuursfuncties die Els van der Plas<br />
bekleedt, versterk<strong>en</strong> het netwerk van de Directeur <strong>en</strong><br />
daarmee van het Prins Claus Fonds. Van der Plas begeeft<br />
zich in de culturele <strong>en</strong> zakelijke top van Nederland ev<strong>en</strong>als<br />
tuss<strong>en</strong> de nieuwe initiatiev<strong>en</strong> die interculturele<br />
uitwisseling bevorder<strong>en</strong>.<br />
In het kader van de verschill<strong>en</strong>de project<strong>en</strong> ondernam<strong>en</strong><br />
de programmacoördinator<strong>en</strong> tal van reiz<strong>en</strong>. De<br />
bestuursvoorzitter, Lilian GonçalvesHo Kang You, is lid van<br />
diverse culturele instelling<strong>en</strong> als de Nieuwe Kerk <strong>en</strong> het<br />
Concertgebouw, Sadik Harchaoui is lid van het Bestuur van<br />
het Rode Kruis, Peter Geschiere is lid van de Bestuursraad<br />
van het International African Institute in Lond<strong>en</strong>. Deze<br />
functies versterk<strong>en</strong> het netwerk van het Prins Claus Fonds.<br />
Overzicht van repres<strong>en</strong>tatie <strong>en</strong> werkbezoek<strong>en</strong><br />
17 januari: Noura Habbab <strong>en</strong> Els van der Plas bezocht<strong>en</strong> de<br />
op<strong>en</strong>ing in het Teylers Museum van de expositie De<br />
Exotische M<strong>en</strong>s waarvoor Els van der Plas inhoudelijk advies<br />
had gegev<strong>en</strong> inzake de deelname van moderne kunst<strong>en</strong>aars.<br />
Bert Ko<strong>en</strong>ders, Minister voor ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking<br />
op<strong>en</strong>de de t<strong>en</strong>toonstelling.<br />
21 januari: Els van der Plas hield e<strong>en</strong> speech bij het<br />
afscheid van kunsthistoricus Adi Martis van het<br />
Kunsthistorisch Instituut in Utrecht.<br />
2223 januari: Fariba de Bruin Derakhshani reisde naar<br />
Lond<strong>en</strong> voor het symposium Contemporary art in The Middle<br />
East.<br />
5 februari: Sebas van der Sang<strong>en</strong> <strong>en</strong> Els van der Plas<br />
woond<strong>en</strong> het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode<br />
Loterij bij waar het Prins Claus Fonds 500.000 Euro kreeg<br />
toegezegd als financiële bijdrage.<br />
12 februari: Café Méditerranée in sam<strong>en</strong>werking met SICA<br />
Amsterdam met te gast Akram Zaatari, Malu Halasa, Rana<br />
Salam inzake visuele cultuur in de Arabische wereld <strong>en</strong> het<br />
m<strong>en</strong>selijk lichaam. Werk van Akram Zaatari werd<br />
gepres<strong>en</strong>teerd ev<strong>en</strong>als het boek Syrische Lingerie. Het<br />
Prins Claus Fonds werd verteg<strong>en</strong>woordigd door Els van der<br />
Plas <strong>en</strong> vele medewerkers van het Prins Claus Fonds.<br />
16 maart: Dilara Kanik <strong>en</strong> Fariba de Bruin Derakhshani<br />
reisd<strong>en</strong> naar Sao Paulo, Brazilië, in het kader van de<br />
oriëntatiereis die jaarlijks gezam<strong>en</strong>lijk met de Mondriaan<br />
Stichting wordt georganiseerd.<br />
5 – 8 maart: Fariba de Bruin Derakhshani <strong>en</strong> Els van der<br />
Plas verblev<strong>en</strong> in Arg<strong>en</strong>tinië in het kader van de<br />
oriëntatiereis.<br />
9 maart – 13 maart: Els van der Plas verbleef in Peru in het<br />
kader van de oriëntatiereis.<br />
12 maart: Fariba de Bruin Derakhshani <strong>en</strong> Sebas van der<br />
Sang<strong>en</strong> bezocht<strong>en</strong> de op<strong>en</strong>ing van de TEFAF in Maastricht,<br />
‘Torchbearer‘ van het CER programma van het Prins<br />
Claus Fonds.<br />
15 – 20 maart: Els van der Plas <strong>en</strong> Joumana el Zein Khoury<br />
reisd<strong>en</strong> naar Dubai, Ver<strong>en</strong>igde Arabische Emirat<strong>en</strong>, voor de<br />
launch van Prins Claus Fonds Journal 16 <strong>en</strong> in het kader van<br />
fonds<strong>en</strong>werving. Ook woond<strong>en</strong> ze de Sharjah Bi<strong>en</strong>nale bij<br />
117 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
waar e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde ‘March meeting’ plaatsvond <strong>en</strong> waar<br />
ze e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie over het Prins Claus Fonds gav<strong>en</strong>.<br />
19 maart: Eléonore de Mérode bezocht de confer<strong>en</strong>tie van<br />
UNESCO over klimaatverandering <strong>en</strong> cultureel erfgoed ‘E<strong>en</strong><br />
klimaat voor erfgoedbescherming’ in Oost<strong>en</strong>de, België.<br />
2527 maart: Fariba de Bruin Derakhshani ging naar Cairo,<br />
Egypte, voor het Resid<strong>en</strong>cy Symposium in Town House<br />
Gallery of Contemporary Art.<br />
31 maart: Pres<strong>en</strong>tatie over het Prins Claus Fonds <strong>en</strong> CER in<br />
het bijzonder, specifiek gericht op activiteit<strong>en</strong> van CER in<br />
Sri Lanka tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> bije<strong>en</strong>komst waar e<strong>en</strong> culturele<br />
delegatie uit Sri Lanka was uitg<strong>en</strong>odigd. Aanwezig was ook<br />
de minister voor Cultuur uit Sri Lanka.<br />
1 april: Opname Het Gesprek voor e<strong>en</strong> programma van e<strong>en</strong><br />
uur met Els van der Plas, Christine Wagner van Hivos <strong>en</strong><br />
Jacqueline Lampe van Flying Doctors voor televisie <strong>en</strong><br />
internet.<br />
16 april: Burgemeester Job Coh<strong>en</strong> bezoekt het Prins<br />
Claus Fonds <strong>en</strong> werd ontvang<strong>en</strong> door voorzitter Lilian<br />
Gonçalves Ho Kang You <strong>en</strong> directeur Els van der Plas.<br />
16 april: Op<strong>en</strong>ing t<strong>en</strong>toonstelling Syrische Lingerie in de<br />
Prins Claus Fonds Galerie.<br />
27 april: Bezoek van de Amsterdamse wethouder voor<br />
Cultuur Caroline Gehrels aan het Prins Claus Fonds.<br />
Bestuurslid Peter Geschiere <strong>en</strong> Els van der Plas zorgd<strong>en</strong><br />
voor de ontvangst.<br />
8 mei: Els van der Plas aanwezig bij lezing van Tony Blair,<br />
oudpremier van Engeland, in D<strong>en</strong> Haag, georganiseerd door<br />
de Nationale Postcode Loterij.<br />
18 mei: Els van der Plas gaf e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie bij e<strong>en</strong> congres<br />
in Dresd<strong>en</strong>, Duitsland, over ‘Art and Social Transformation’.<br />
19 mei: Els van der Plas gaf e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie over cultuur<br />
<strong>en</strong> ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking voor de bije<strong>en</strong>komst van<br />
culturele attachees die op uitnodiging van het Ministerie<br />
van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> aanwezig zijn in D<strong>en</strong> Haag.<br />
2631 mei: Fariba de Bruin Derakhshani, Merel Oord <strong>en</strong> Els<br />
van der Plas woond<strong>en</strong> de vergadering van de Prins Claus<br />
Awards Committee bij in Istanbul, Turkije<br />
31 mei tot 6 juni : Joumana el Zein <strong>en</strong> Mette Gratama van<br />
Andel reisd<strong>en</strong> naar Beiroet, Libanon <strong>en</strong> Damascus, Syrië,<br />
voor de vergadering van de netwerkcommissie.<br />
46 juni: Vergadering van de Editorial Board van de Prince<br />
Claus Fund Library in V<strong>en</strong>etië, bij de Fondazione di V<strong>en</strong>ezia,<br />
in het kader van de Biënnale die aldaar plaatsvond. Els van<br />
der Plas, Albert Ferré <strong>en</strong> Emile Fallaux <strong>en</strong> de led<strong>en</strong> van de<br />
Board war<strong>en</strong> aanwezig.<br />
11 juni: Gesprek met Minister voor<br />
Ontwikkelingssam<strong>en</strong>werking Bert Ko<strong>en</strong>ders, met de<br />
erevoorzitter Prins Constantijn, de voorzitter,<br />
p<strong>en</strong>ningmeester <strong>en</strong> directeur, <strong>en</strong> hoge ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong> van het<br />
Ministerie van Buit<strong>en</strong>landse Zak<strong>en</strong> inzake voortgang <strong>en</strong><br />
ontwikkeling van het Prins Claus Fonds.<br />
24 juni: Els van der Plas aanwezig bij expertmeeting van de<br />
Premsela Foundation inzake Peoples Republic of Design,<br />
over de toekomst van design.<br />
27 juni: Els van der Plas geeft lezing over het Prins Claus<br />
Fonds op het kantoor van het Fonds voor de deelnemers<br />
van My First Art Collection.<br />
25 augustus: Els van der Plas was als lid van de<br />
internationale jury van de Curry Stone Design Prize in New<br />
York, e<strong>en</strong> nieuwe prijs voor duurzaam <strong>en</strong> innovatief<br />
ontwerp, wereldwijd.<br />
20 24 augustus: Els van der Plas <strong>en</strong> Deborah Stolk<br />
bezocht<strong>en</strong> de confer<strong>en</strong>tie van de IFLA in Milaan. Els van<br />
der Plas gaf e<strong>en</strong> persconfer<strong>en</strong>tie over het Cultural
Emerg<strong>en</strong>cy Response programma (CER) <strong>en</strong> de culturele<br />
noodhulp die CER bood aan de zwaar getroff<strong>en</strong> bibliotheek<br />
van Beichuan na de vernietig<strong>en</strong>de aardbeving van 12 mei<br />
2008.<br />
27 – 31 augustus: Joumana el Zein Khoury ging naar<br />
Bangkok, Thailand, voor het symposium ‘The Making of the<br />
new silk road, a performative symposium’ door BizArt.<br />
13 september: Eléonore de Mérode gaf e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie bij<br />
de confer<strong>en</strong>tie van de International Heritage Trusts in<br />
Dublin, Ierland, over het Cultural Emerg<strong>en</strong>cy Response<br />
Programma.<br />
1 oktober: Els van der Plas adviseerde het Internationale<br />
Sted<strong>en</strong> Congres van de Geme<strong>en</strong>te Amsterdam over<br />
Stedelijke Toekomst<strong>en</strong>. G<strong>en</strong>odigde was onder andere Felix<br />
Madrazo van SuperSudaca, netwerkpartner van het Fonds.<br />
11 november: Els van der Plas gaf e<strong>en</strong> lezing voor het<br />
Goethe Instituut in Berlijn, Duitsland, voor alle<br />
medewerkers van het Goethe Instituut die in het<br />
buit<strong>en</strong>land werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> nam deel aan e<strong>en</strong> publiek debat.<br />
30 november: Els van der Plas gaf e<strong>en</strong> gastcollege van aan<br />
de Universiteit van Amsterdam bij het vak<br />
kunstgeschied<strong>en</strong>is voor de master stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
1 december: Boek Splits<strong>en</strong> <strong>en</strong> Knop<strong>en</strong>, uitgave van de<br />
Mondriaan Stichting wordt aangebod<strong>en</strong> aan Minister voor<br />
Cultuur Ronald Plasterk. Els van der Plas was aanwezig als<br />
medeauteur van het boek.<br />
6 december: Lilian Gonçalves – Ho Kang You <strong>en</strong> Els van der<br />
Plas war<strong>en</strong> aanwezig bij de opvoering van het theater stuk<br />
‘Claus!’ van John Leerdam, waarvoor het prins Claus Fonds<br />
adviez<strong>en</strong> <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>tatie verschafte.<br />
118 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
De oriëntatiereis die jaarlijks gezam<strong>en</strong>lijk met de Mondriaan Stichting wordt georganiseerd ging in <strong>2009</strong> naar Arg<strong>en</strong>tinië,<br />
Peru <strong>en</strong> Brazilië. Hier is de groep in Lima, Peru<br />
119 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Perc<strong>en</strong>tages of Budget of Program Activities Allocated in <strong>2009</strong> by Contin<strong>en</strong>t<br />
Latin America 16%<br />
Caribbean 3%<br />
Budget and Perc<strong>en</strong>tages of Budget of Program Activities Allocated from 2004 to 2008 and in <strong>2009</strong> by Contin<strong>en</strong>t<br />
<strong>2009</strong> 2008 2007 2006 2005 2004<br />
€ % € % € % € % € % € %<br />
Contin<strong>en</strong>t<br />
Africa 520721 16 962247 28 901.433 27 960.434 32 1.148.526 39 1.084.085 31<br />
Asia 1165505 35 893152 26 903.992 28 513.003 17 302.267 10 623.775 18<br />
Caribbean 103005 3 88880 3 91.323 3 77.000 3 52.685 2 6<strong>6.</strong>326 2<br />
Latin America 522166 16 683199 19 53<strong>6.</strong>250 16 213.081 7 328.035 11 563.602 16<br />
World 967967 30 828326 24 853.456 26 1.20<strong>6.</strong>635 41 1.098.379 37 1.187.987 34<br />
Total 3279364 100 3455804 100 3.28<strong>6.</strong>454 100 2.970.153 100 2.929.892 100 3.525.775 100<br />
NOTE: There has be<strong>en</strong> an increase in budget allocations in Asia over the years. This increase can be attributed to the<br />
increase in budget of CER, and its coverage of disasters in the region.<br />
Activities that have worldwide impact have also increased since the previous two years.<br />
120 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
World 30% Africa 16%<br />
Asia 35%
Perc<strong>en</strong>tages of Budget of Program Activities Allocated in <strong>2009</strong> by Primary Discipline<br />
literature 9%<br />
photography 3%<br />
philosophy 0%<br />
design 1%<br />
dance 2%<br />
music 5%<br />
media/journalism<br />
4%<br />
Budget and Perc<strong>en</strong>tages of Budget of Program Activities Allocated from 2004 to 2008 and in <strong>2009</strong> by Primary Discipline<br />
<strong>2009</strong> 2008 2007 2006 2005 2004<br />
€ % € % € % € % € % € %<br />
Discipline<br />
Audiovisual 278197 9 479884 14 791.881 24 244.810 8 92.680 3 203.765 6<br />
Visual arts 501655 15 628126 18 322.218 10 524.867 18 382.111 13 263.665 7<br />
Architecture 181600 6 0 0 52.792 2 0 0 190.300 6 17.250 0<br />
Cultural heritage 841534 26 479152 14 234.647 7 358.901 12 311.500 11 120.900 3<br />
Culture and 546772 17 762248 22 863.860 26 823.910 28 85<strong>6.</strong>969 29 1.162.117 33<br />
developm<strong>en</strong>t<br />
Dance 61770 2 150580 4 298.996 9 68.733 2 200.650 7 199.498 6<br />
Design 43025 1 63058 2 51.670 2 12<strong>6.</strong>405 4 37.350 1 2.300 0<br />
Philosophy 895 0 1965 0 1.060 0 0 0 20.000 1 8.450 0<br />
Photography 111395 3 108825 3 39.979 1 38.108 1 510 0 343.068 10<br />
Literature 300896 9 133981 4 65.304 2 16<strong>6.</strong>498 6 122.964 4 182.502 5<br />
Media/journalism 133290 4 65160 2 168.786 5 45.000 2 108.658 4 202.838 6<br />
Music 151935 5 182050 5 208.026 6 214.103 7 321.300 11 415.252 12<br />
Sport 12000 0 20000 1 25.800 1 0 0 25.000 1 0 0<br />
Theater 114400 3 380775 11 161.435 5 358.818 1 259.900 9 404.170 12<br />
Total 3279364 100 3455804 100 3.28<strong>6.</strong>454 100 2.970.153 100 2.929.892 100 3.525.775 100<br />
NOTE: There is an increase in the allocations in the discipline of architecture. The Prince Claus Fund has paid special<br />
att<strong>en</strong>tion to this discipline.<br />
The significant increase in allocations in cultural heritage is attributed to the increased funding capacity<br />
of the CER program.<br />
121 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong><br />
sport 0%<br />
culture and<br />
developm<strong>en</strong>t 17%<br />
theatre 3%<br />
audiovisual 9%<br />
cultural heritage<br />
26%<br />
visual arts 15%<br />
architecture 6%
122 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Land<strong>en</strong> waar het Prins Claus Fonds actief is<br />
Grijs = Project<strong>en</strong> gesteund <strong>en</strong> prijz<strong>en</strong> toegek<strong>en</strong>d sinds de oprichting van het Prins Claus Fonds<br />
Stipp<strong>en</strong> = Netwerk sam<strong>en</strong>werking<strong>en</strong> (basislocatie)
Meerjar<strong>en</strong>overzicht 2002 tot <strong>en</strong> met 2011<br />
Realisatie Realisatie Realisatie Realisatie<br />
Bedrag<strong>en</strong> x € 1.000 2002 2003 2004 2005<br />
Opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong><br />
Financiële bijdrage overheid 3.403 3.403 3.404 3.403<br />
Bijdrag<strong>en</strong> derd<strong>en</strong> <strong>en</strong> r<strong>en</strong>te 737 632 710 714<br />
Totaal opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> 4.140 4.035 4.114 4.117<br />
Kost<strong>en</strong><br />
Algeme<strong>en</strong> (overhead) 546 548 656 623<br />
Uitvoering programma's 3.231 3.535 3.635 3.334<br />
Totaal kost<strong>en</strong> 3.777 4.083 4.291 3.957<br />
Vrijval voorzi<strong>en</strong>ing 0 270 0 0<br />
Exploitatiesaldo 363 222 177 160<br />
Verdeling exploitatiesaldo<br />
· continuïteitsreserve 0 313 50 50<br />
· bestemmingsreserves 0 0 0 109<br />
· bestemmingsfonds<strong>en</strong> 0 0 0 0<br />
· overig vrij besteedbaar vermog<strong>en</strong> 363 91 227 1<br />
Totaal 363 222 177 160<br />
* In <strong>2009</strong> is de methodiek van kost<strong>en</strong>verdeling gewijzigd. Als gevolg hiervan zijn de cijfers tot <strong>en</strong> met 2008 voor<br />
de verdeling van de kost<strong>en</strong> naar algeme<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitvoering programma's niet te vergelijk<strong>en</strong> met de cijfers <strong>2009</strong> <strong>en</strong> later.<br />
124 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Totaal<br />
Realisatie Realisatie Realisatie Realisatie Begroot Begroot 2002 t/m<br />
2006 2007 2008 <strong>2009</strong> 2010 2011 2011<br />
3.404 3.553 3.753 4.053 3.903 3.903 3<strong>6.</strong>182<br />
756 831 820 798 1.075 1.125 8.198<br />
4.160 4.384 4.573 4.851 4.978 5.028 44.380<br />
655 669 774 387 462 485 5.805<br />
3.458 3.679 3.825 4.402 4.406 4.537 38.042<br />
4.113 4.348 4.599 4.789 4.868 5.022 43.847<br />
0 0 0 0 0 0 270<br />
47 36 26 62 110 6 803<br />
50 50 50 50 50 50 713<br />
109 23 15 51 0 59 0<br />
0 310 43 67 55 55 90<br />
106 347 18 28 115 70 0<br />
47 36 26 62 110 6 803<br />
125 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Overview of the programme activities in <strong>2009</strong> sorted by discipline<br />
Discipline Country Contin<strong>en</strong>t Project name<br />
architecture Iraq Asia Bagdad Architecture<br />
The City of Art Deco<br />
architecture Chile Latin America Contemporary Architecture in Chile<br />
architecture several countries Africa The African City/African Perspectives<br />
architecture Colombia Latin America Vélez, Simon<br />
architecture South Africa Africa African Perspectives <strong>2009</strong><br />
architecture Turkey Asia Diwan<br />
architecture, Honduras Latin America Emerg<strong>en</strong>cy Stabilisation of the<br />
cultural heritage Episcopal Palace of Comayagua<br />
architecture, India Asia Restoration of the Thag Baba Shrine,<br />
cultural heritage Srinigar, Kashmir<br />
architecture, Yem<strong>en</strong> Asia The emerg<strong>en</strong>cy restoration of the<br />
cultural heritage mosque at Aynat, Hadramawt<br />
art Cameroon Africa Doualart<br />
art Nigeria Africa El Anatsui<br />
art China Asia Liang Shaoji<br />
art India Asia Soma Mashe, Jivya<br />
art South Africa Africa Artscape Theatre Mural Project<br />
art Lebanon Asia Beirut Art C<strong>en</strong>ter<br />
art Lebanon Asia Continuum<br />
art Nigeria Africa Drill<br />
art Mexico Latin America Emergia<br />
art Uruguay Latin America How come you are so Beautiful?<br />
art Turkey Asia Istanbul Bi<strong>en</strong>nial <strong>2009</strong><br />
art Dominican Republic Caribbean Naturaleza Urbana: Sao Paulo<br />
art Lebanon Asia Rescuing Ev<strong>en</strong>ts from the Chronology<br />
to of History: Experim<strong>en</strong>tal Public Art<br />
art Pakistan Asia Shanaakht Festival <strong>2009</strong><br />
art Ecuador Latin America X Edición de la Bi<strong>en</strong>al de Cu<strong>en</strong>ca<br />
art Mexico Latin America Niño Perdido<br />
art Thailand Asia Apichatpong to Paris<br />
art Nigeria Africa Ayo Adewumi to Ghana, Gambia and Egypt<br />
art Zimbabwe Africa Daniel Halter to Havana Bi<strong>en</strong>nale<br />
art Cameroon Africa Guy Wouete Lotchouang and Mil<strong>en</strong>a Bonilla<br />
to Havana<br />
art Indonesia Asia Indonesian participants Beyond the Dutch<br />
art Colombia Latin America Inti Guerrero<br />
art Surinam Latin America Marcel Pinas to Indonesia<br />
art Peru Latin America Mauricio Delfin to South Africa<br />
art several countries Worldwide Participation Moscow Bi<strong>en</strong>nale<br />
art Haiti Caribbean Pascale Monnin to The Netherlands<br />
art Brazil Latin America Paulo Sérgio da Silva (NAZARETH)<br />
to Indonesia<br />
art Micronesia Asia Prisma Forum Mexican Travellers<br />
art ZuidAfrika Africa Strijdom van der Merwe<br />
art Myanmar Asia 2nd Beyond Pressure International<br />
Performance Art Festival<br />
art Brazil Latin America African reality looked at from<br />
AfroBrazilian perspective<br />
126 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Amount in Euro Description<br />
4000 Bagdad Arts Déco is a publication on the very first overall research project concerning<br />
architecture in Baghdad published in Fr<strong>en</strong>ch and English<br />
20000 A publication on architecture in Chile<br />
20000 A publication on architecture in Africa<br />
100000 Principal Award to Colombian architect Simon Vélez<br />
16000 Confer<strong>en</strong>ce on African architecture in South Africa<br />
21600 Meetings and publication of newspaper editions resulting from these on the subject of urban<br />
planning in the Middle East<br />
25000 Emerg<strong>en</strong>cy Stabilisation of the Episcopal Palace in Comayagua, destroyed in a fire on 15 April <strong>2009</strong>,<br />
through the replacem<strong>en</strong>t of the timber beams above every door and window<br />
24000 Stabilisation and Restoration of the Thag Baba Shrine, Srinigar, Kashmir, India<br />
14000 Emerg<strong>en</strong>cy restoration of the Mosque at Aynat, Hadramawt in Yem<strong>en</strong>, following the torr<strong>en</strong>tial rainfall<br />
and flooding in Hadramut province on 2425 October 2008<br />
25000 Award to cultural organisation Doualart in Cameroon<br />
25000 Award to Nigerian visual artist El Anatsui<br />
25000 Award to Chinese visual artist Liang Shaoji<br />
25000 Award to Indian visual artist Jivya Soma Mashe<br />
16000 Painting about South African rec<strong>en</strong>t history in public space<br />
20000 Exhibitions in Beirut art C<strong>en</strong>ter and catalogue with work of Akram Zaateri<br />
4000 Exhibition dedicated to the memory of Mai Ghoussoub<br />
15000 Exhibition, production and docum<strong>en</strong>tation of performance art projects<br />
8100 Continuation of the production of EMERGÍA through various pres<strong>en</strong>tations, and exchanges with<br />
other artistic initiatives in Latin America<br />
15000 Exhibition on male beauty from Johannesburg to Montevideo, Uruguay<br />
16000 Participation of artists from Arm<strong>en</strong>ia and Georgia in the 11th International Istanbul Bi<strong>en</strong>nial<br />
21700 Creation of a public form of vertical gre<strong>en</strong> space through the use of the now obsolete<br />
advertisem<strong>en</strong>t structures in Sao Paulo<br />
16000 A year long project about displacem<strong>en</strong>t which will create 3 public art pieces across the country<br />
rescue the ev<strong>en</strong>ts of people’s lives<br />
23800 Public exhibition of art<br />
10000 The t<strong>en</strong>th edition of international art bi<strong>en</strong>nial<br />
11000 Printing the catalogue for the exhibition Niño Perdido, Museo de la Ciudad de México El Paso<br />
Museum of Art<br />
915 Travel of Apichatpong Weerasethakul, from Thailand to Paris in relation with an exhibition at the<br />
ARC/ Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris<br />
2160 Travel from Nigeria to Ghana, Gambia and Egypt in relation with meetings and interactions with local<br />
artists working with waste materials and to hold lectures on that subject<br />
1320 Travel from Cape Town, South Africa to Havana, Cuba in relation with the Havana Bi<strong>en</strong>nial<br />
2415 Travel from Amsterdam, The Netherlands to Havana, Cuba in relation with the 10th Havana Bi<strong>en</strong>nial<br />
3000 Travel from Indonesia to The Netherlands in relation with the exposition 'Beyond the Dutch' at the<br />
c<strong>en</strong>tral Museum of Utrecht<br />
3000 Travel for Latin American participants for the Trocatrocas Regional Meeting of Curatorial<br />
Practice and Discourse on G<strong>en</strong>der and Sexuality in Rio de Janiero, Brazil<br />
2210 Travel from Paramaribo, Surinam to Ruangrupa, Indonesia in relation with the construction of a new<br />
Cultural C<strong>en</strong>tre in Mo<strong>en</strong>go, Surinam<br />
1735 Travel from Lima, Peru to Johannesburg, South Africa in relation with the World Summit on Arts and<br />
Culture in Johannesburg<br />
1990 Travel from India to the Russian Federation in relation with the Moscow Bi<strong>en</strong>nale.<br />
2805 Travel from Haiti to The Netherlands in relation with the exhibition 'Roots and More De Reis van de<br />
Geest<strong>en</strong>' at the Africa Museum<br />
1865 Travel from Sao Paulo, Brazil to Jakarta, Indonesia in relation with the Pesta S<strong>en</strong>i Performa <strong>2009</strong><br />
at the C<strong>en</strong>tre Culturel et de Cooperation Linguistique in Surabaya, Indonesia<br />
3500 Travel from Lebanon, Nigeria, Bolivia, Iran and Mexico to Oaxaca and New Mexico in Mexico in relation<br />
with the 'Prisma Forum'<br />
875 Travel from Stell<strong>en</strong>bosch, South Africa to Amsterdam, The Netherlands, in relation to the Oerol<br />
festival at the island Terschelling<br />
8750 2nd Beyond Pressure International Performance Art Festival, a 5day ev<strong>en</strong>t in Yangon, Myanmar<br />
involving international and local artists, as well as audi<strong>en</strong>ces<br />
16000 Afro Comics exhibition Picha from The Netherlands to Brazil, including a forum of debates among<br />
African and AfroBrazilian artists<br />
127 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
art China Asia Chongqing International Artists Workshop<br />
art Myanmar Asia International artist resid<strong>en</strong>cy program<br />
art Panama Latin America Parada<br />
art Nepal Asia Separating the Myth from Reality:<br />
Status of Wom<strong>en</strong><br />
art Jordania Asia Shatana International Artist<br />
Workshop3/<strong>2009</strong><br />
art Palestinian Areas Asia The Jerusalem Syndrome<br />
art Albania Asia Tirana International Contemporary<br />
Art Bi<strong>en</strong>nial<br />
art, audiovisual Arg<strong>en</strong>tina, Colombia, Latin America Pablo Batelli, Gustavo Romano and<br />
Brazil Giselle Beiguelman to Mexico<br />
art,culture Albania Asia Art inside the Prison<br />
and developm<strong>en</strong>t<br />
art,culture and developm<strong>en</strong>t Colombia Latin America Displacem<strong>en</strong>t and Reparation<br />
art,dance Peru Latin America Tu Cuerpo/El Mio<br />
art,design Indonesia Asia Exploration in Terracotta<br />
art,literature Mali Africa Concours de Bande Dessinée<br />
Jeunes tal<strong>en</strong>ts<br />
audiovisual several countries Africa African scre<strong>en</strong>s<br />
audiovisual Morocco Asia Network Partner Cinematheque de Tanger<br />
audiovisual Mexico Latin America Maquinas<br />
audiovisual Arm<strong>en</strong>ia Asia Gold<strong>en</strong> Aprcot to the Netherlands<br />
audiovisual Burkina Faso Africa ISIS and NFTA exchange<br />
audiovisual Brazil Latin America Nelcirlan Souza Oliveira and Marcao Oliveira<br />
dos Santos to Utrecht<br />
audiovisual B<strong>en</strong>in Africa Séraphin Zounyekpe to G<strong>en</strong>t<br />
audiovisual K<strong>en</strong>ya Africa Wanuri Kahiu to the Netherlands<br />
audiovisual Syria Asia Dox Box<br />
audiovisual Indonesia Asia Indonesian Childr<strong>en</strong>'s International Film<br />
Festival <strong>2009</strong><br />
audiovisual China Asia Long March Project Ho Chi Minh Trail<br />
audiovisual Arm<strong>en</strong>ia Asia SunChild International Environm<strong>en</strong>tal Festival<br />
audiovisual, art Cuba Caribbean Laboratorio <strong>2009</strong><br />
audiovisual, Uruguay Latin America Workshop de Animacion <strong>en</strong> Stop Motion<br />
culture and developm<strong>en</strong>t<br />
cultural heritage Philippines Asia Conservation & Restoration of San Raymundo<br />
de Peñaforte Church, conv<strong>en</strong>t and arch<br />
cultural heritage Palestinian Areas Asia Consolidation of historic houses in Gaza<br />
cultural heritage Indonesia Asia Damage Assessm<strong>en</strong>t Mission to<br />
West Sumatra, Indonesia<br />
cultural heritage Yem<strong>en</strong> Asia Emerg<strong>en</strong>cy Repairs to five mansions<br />
in Tarim, Wadi Hadramut<br />
cultural heritage India Asia Emerg<strong>en</strong>cy restoration of the Raja Ka Mahal,<br />
Jaisalmer Fort, Rajasthan<br />
cultural heritage Georgia Asia Emerg<strong>en</strong>cy stabilisation of the Episcopal<br />
Palace of Nikozi Monastery, Suth Osset<br />
cultural heritage Jamaica Caribbean Preliminary Research for the restoration<br />
of the Ward Theatre, Kingston<br />
cultural heritage Palestinian Areas Asia Rehabilitation of the Al Kamandjati<br />
Music C<strong>en</strong>tre, J<strong>en</strong>in West Bank<br />
cultural heritage Palestinian Areas Asia Rehabilitation of the C<strong>en</strong>tre for<br />
Architectural Heritage<br />
cultural heritage Bhutan Asia Restoration of Drametse Lhakang,<br />
Mongar District, Eastern Bhutan<br />
128 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
16000 Triangle Arts Trust international artist workshop in Organhaus, Chongqing, China<br />
20000 International artist resid<strong>en</strong>cy programme for visual artists, performance artists, installation<br />
artists, as well as poets and authors<br />
4700 visual art and performance project<br />
20700 Exhibition focusing on Wom<strong>en</strong>’s issues with participation of artists from several countries<br />
10900 Artist workshop in rural area of Jordan.<br />
15000 Annual art and culture ev<strong>en</strong>t comprised of an exhibition showcasing works of Palestinian and<br />
international artists, film scre<strong>en</strong>ings, seminars and performances.<br />
20000 International Bi<strong>en</strong>nial of Contemporary Art<br />
3170 Travel from Arg<strong>en</strong>tina, Colombia and Brazil to Mexico in relation with Arte Nuevo Interactiva at the<br />
new City Museum of Merida, Yucatan, Mexico<br />
18000 Cultural rehabilitation program for Albanian wom<strong>en</strong> in prison consisting of workshops on artistic<br />
practices by two Albanian artists who will teach them about traditional handicrafts and sculpture<br />
6500 Publication on the displacem<strong>en</strong>t of people in Colombia due to viol<strong>en</strong>ce<br />
20000 Creation of four performances by three choreographers inspired by the lives of Peruvian working<br />
class wom<strong>en</strong> living in Lima<br />
4400 Support for ceramicist Drs. Ponimin to att<strong>en</strong>d invitation by the Delhi Blue Pottery Trust, for his<br />
participation in ‘Exploration in Terracotta’ workshops and exhibition<br />
3280 For the 3rd edition of the Comics Salon in Bamako, the C<strong>en</strong>tre organizes a comics competition for<br />
young tal<strong>en</strong>ted drawers (1525 years old) and launches a travelling exhibition<br />
20000 A publication and DVD on new cinemas from Africa<br />
180000 Three year network partnership<br />
10000 Production of a CD, DVD and graphics box that compiles ‘sound’ machines<br />
1200 Travel from Arm<strong>en</strong>ia to The Hague in relation with the Festival Arme<strong>en</strong>se Cinema<br />
1975 Travel from Ouagadougou, Burkina Faso to Amsterdam, The Netherlands in relation with an exchange<br />
program betwe<strong>en</strong> l’Institut Supérieur de l’Image et du son de Ouagadougou (lISIS) and the<br />
Nederlandse Film <strong>en</strong> Televisie Academie (NFTA)<br />
1816 Travel from Brazil to The Netherlands in relation with the Latin American Film festival in Utrecht<br />
1080 Travel from Cotonou, B<strong>en</strong>in to G<strong>en</strong>t, Belgium in relation with ‘One Minute Belgian Op<strong>en</strong>’<br />
1326 Travel from K<strong>en</strong>ya to The Netherlands in relation to the Africa in the Picture Film festival<br />
23000 DOX BOX 09 is the 2nd edition of the first indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>t nonprofit creative docum<strong>en</strong>tary ev<strong>en</strong>t<br />
in Syria<br />
6000 Touring of the festival that takes place in July <strong>2009</strong>, Jakarta, to five other cities in Indonesia<br />
14300 Exchanges betwe<strong>en</strong> Asian artists and cultural operators.<br />
10000 Festival with competitive international film program, workshops, exhibitions, concerts and action<br />
related to nature and culture<br />
5000 Support for a workshop, an audiovisual festival and providing space for alternative visual, musical<br />
and theatre productions<br />
22500 Workshop on animation and stop motion graphics for people with basic skills taught<br />
by Tournier Animation<br />
35000 In 2008 the Philippines have be<strong>en</strong> struck by several typhoons and hurricanes. CER is <strong>en</strong>abling the<br />
restoration of the 16th c<strong>en</strong>tury San Raymundo de Peñaforte church<br />
12000 Emerg<strong>en</strong>cy consolidation of the stone masonry of parts of five historic houses in the<br />
Old City of Gaza<br />
5000 Rapid Damage Assessm<strong>en</strong>t Mission to the cities of Padang and Pariaman following the earthquake<br />
of 30 September <strong>2009</strong><br />
35000 Emerg<strong>en</strong>cy repairs to the roofs and foundations of five Tarimi mansions in Hadramit, Yem<strong>en</strong> following<br />
the torr<strong>en</strong>tial rainfall and flooding of 2425 October 2008<br />
35000 Emerg<strong>en</strong>cy Restoration of the Raja Ka Mahal (King's Palace), Jaisalmer Fort, which was affected by<br />
the earthquake which hit Rajasthan in February <strong>2009</strong><br />
35000 Emerg<strong>en</strong>cy stabilization of the 9th10th c<strong>en</strong>tury Episcopal Palace of Nikozi Monastery in South<br />
Ossetia, destroyed by bombing on 10 August 2008 and the resulting fire<br />
17500 Preliminary research prior to full restoration of the Ward Theatre in Kingston, Jamaica following<br />
Hurricane Gustav (280808), Hurricane Ike (010908) and Tropical Storm Paloma (4112008)<br />
35000 Rehabilitation of the Al Kamandjati Music C<strong>en</strong>tre in J<strong>en</strong>in, West Bank, Palestinian Territories following<br />
an act of arson on 14 March <strong>2009</strong><br />
23000 Rehabilitation of the C<strong>en</strong>ter for Architectural Heritage, Islamic University of Gaza, destroyed by<br />
bombs on 28 December 2008<br />
from agreem<strong>en</strong>t Restoration of the Drametse Lhakang<br />
with World (monastery) in Mongar District which was destroyed in the earthquake which devastated Eastern<br />
129 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
cultural heritage Bhutan Asia Restoration of Trashigang Dzong<br />
cultural heritage Afghanistan Asia The emerg<strong>en</strong>cy restoration of the Milma Pal<br />
mosque in Kabul, Afghanistan<br />
cultural heritage Burkina Faso Africa Stabilisation, restoration and digitalization<br />
of the film archive of the Cinémat<br />
cultural heritage Gambia Africa Restoration of James island, The CFAO<br />
building and Kerbatch museum<br />
cultural heritage Ghana Africa The restoration of the ‘European’ Cemetery<br />
in Mampong, Cape Coast<br />
cultural heritage Ghana Africa The restoration of the Bume old cemetary<br />
in SantrokofiBume, Volta region, Ghana<br />
cultural heritage Peru Latin America Acurio, Gaston<br />
cultural heritage Nicaragua Latin America IHNCA<br />
cultural heritage Arg<strong>en</strong>tina Latin America The role of objects in the transmission<br />
of memory<br />
cultural heritage Suriname Latin America Karin Lachmising to South Africa<br />
cultural heritage Philippines Asia Patrick D. Flores to Amsterdam<br />
cultural heritage India Asia Preservation of Thangkas in Sikkim<br />
cultural heritage, architecture Yem<strong>en</strong> Asia The Emerg<strong>en</strong>cy restoration of Domes,<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Mosque and water wells at Sah.<br />
cultural heritage, India Asia history and masculinity<br />
cultural heritage, Haiti Caribbean Restoration of voudou sanctuaries<br />
architecture, art in Noailles, Haiti<br />
cultural heritage, Brazil Latin America Digital archive of African memory in Bahia<br />
culture and developm<strong>en</strong>t<br />
cultural heritage, literature Turkey Asia Rehabilitation of the library and<br />
digitalization of the archives of the<br />
Nesin Foundation<br />
cultural heritage, photography Vanuatu Asia Black Islands: Pacific Regional<br />
Touring Exhibition<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Netherlands Worldwide Cafe med <strong>en</strong> curiosite<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Netherlands Worldwide Confer<strong>en</strong>ce for the future of Prince<br />
Claus Fund<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Worldwide Evaluation Ori<strong>en</strong>tation Trip<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Kyrgyzstan Asia Kyrgyzstan as a back lot<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Netherlands Worldwide Voorbereiding PCF Gallery <strong>en</strong> Platform<br />
culture and developm<strong>en</strong>t several countries Worldwide Chantier de femmes African participants<br />
culture and developm<strong>en</strong>t several countries Worldwide ResArts<br />
culture and developm<strong>en</strong>t DC Congo Africa Sam Ilunga and JP Mika to Brussels<br />
culture and developm<strong>en</strong>t several countries Latin America Eug<strong>en</strong>io Valdez and Marcio Botner<br />
from Brazil to Canada<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Ghana Africa ICACD <strong>2009</strong><br />
culture and developm<strong>en</strong>t, design Gr<strong>en</strong>ada Caribbean Gr<strong>en</strong>ada Heritage Reinterpreted<br />
in public spaces.<br />
dance Burkina Faso Africa Après le mur<br />
dance Sri Lanka Asia Sinthamu Dance Project<br />
dance Mexico Latin America Epistemología de poéticas del cuerpo<br />
on international scale.<br />
dance Bolivia Latin America Miguel Orlando Marín Savatier to Cuba<br />
and Mexico<br />
dance, culture and developm<strong>en</strong>t Brazil Latin America Nova Holanda Novos Horizontes<br />
design S<strong>en</strong>egal Africa Sand and silk: The Art of Oumou Sy<br />
130 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Monum<strong>en</strong>ts Fund, Bhutan on 21 September <strong>2009</strong><br />
35.000<br />
from agreem<strong>en</strong>t Restoration of the Trashigang Dzong (fortress and temples) in Trashigang District which was<br />
with World destroyed in the earthquake which devastated Eastern Bhutan on 21 September <strong>2009</strong><br />
Monum<strong>en</strong>ts Fund,<br />
35.000<br />
26000 Emerg<strong>en</strong>cy restoration of the Milma Pal Mosque in Baghe Bala, Kabul, Afghanistan after exceptional<br />
flooding following the int<strong>en</strong>se rain during the springs of 2008 and <strong>2009</strong> severely damaged<br />
the building<br />
35000 Stabilisation, restoration and digitalization of the film archive of the Cinémathèque<br />
Africaine de Ouagadougou<br />
9.300 Restoration of James Island and the related CFAO Building (Compagnie Francaise d’Afrique<br />
Occid<strong>en</strong>tale) and restoration of the Stone circle museum in Kerr Batchthat<br />
30000 Restoration of the Garrison Cemetery at Cape Coast, Ghana following the torr<strong>en</strong>tial rainfall<br />
and strong winds in June and July <strong>2009</strong><br />
26000 Restoration of the Garrison Cemetery of the Bume old cemetary in SantrokofiBume, Volta region,<br />
Ghana following the torr<strong>en</strong>tial rainfall and strong winds in June and July <strong>2009</strong><br />
25.000 Award to Peruvian chef Gaston Acurio<br />
25000 Award to the Instituto de Historia de Nicaragua y C<strong>en</strong>troamerica<br />
14000 Recollection, exhibition and publication on artefacts that repres<strong>en</strong>t the dramatic past of the<br />
Arg<strong>en</strong>tinean society<br />
2260 Travel from Paramaribo, Surinam to Cape Town, South Africa in relation with the International<br />
Symposium about shared heritage betwe<strong>en</strong> The Netherlands and South Africa<br />
1110 Travel from Manila, The Philippines to Amsterdam, The Netherlands in relation with the seminar<br />
‘The Demon of Comparisons’ at the Stedelijk Museum Bureau in Amsterdam<br />
20564 Exploration and registration of Thangkas<br />
25000 Emerg<strong>en</strong>cy restoration of the Domes, Mosque and water wells in Sah, Wadi Hadramut, Yem<strong>en</strong> following<br />
the torr<strong>en</strong>tial rainfall and flooding in the Hadramut province on 2425 October 2008<br />
1500 Color printing of the publication History, Masculinity and the Consolidation of the Indian Middle<br />
Class, The Amar Chitra Katha 19691991<br />
25000 Restoration and inv<strong>en</strong>tory of four voudou sanctuaries in Noailles, their wallpaintings and<br />
sacred objects<br />
17800 The creation of the Archive of AfroBahian Studies (AABS) in the C<strong>en</strong>tre of AfroOri<strong>en</strong>tal Studies<br />
(CEAO) at the Federal University of Bahia (UFBa)<br />
35000 Rehabilitation of the library and digitalization of the archives of the Nesin Foundation in Catalça<br />
which was devastated by the flooding that hit the Istanbul region on 9 September <strong>2009</strong><br />
14000 Tour of an exhibition of significant sociopolitical photographs from the Melanesian region<br />
in Pacific Island countries during <strong>2009</strong>10, and developm<strong>en</strong>t of related public ev<strong>en</strong>ts<br />
2700 Pres<strong>en</strong>tation on Culture and the human body and a pres<strong>en</strong>tation by Christopher Cozier, an artist<br />
from Trinidad<br />
39900 Confer<strong>en</strong>ce where the future of the Prince Claus Fund was discussed as a foundation for the vision<br />
for the future for the next years<br />
6500 Evaluation of joint ori<strong>en</strong>tation trip that is organised with Mondriaan Stichting<br />
7500 Creation of website and exhibition to stimulate cultural activity in the country<br />
24900 Prince Claus Fund Gallery<br />
4000 Travel for participants of the Chantier de Femmes from differ<strong>en</strong>t African countries to Grand<br />
Bassam, Ivory Coast<br />
3065 Travel from Cameroon, Ethiopia and S<strong>en</strong>egal to Cairo, Egypt in relation with a Resid<strong>en</strong>cy Confer<strong>en</strong>ce<br />
2200 Travel from The Democratic Republic of the Congo to Brussel, Belgium in relation with the project<br />
‘De slaap neemt ge<strong>en</strong> plaats in’<br />
1160 Travel in relation to AGYU/Casa Daros International Resid<strong>en</strong>cy<br />
10000 Second International Confer<strong>en</strong>ce on African Culture and Developm<strong>en</strong>t (ICACD), in Accra (Ghana)<br />
6000 A collaborative project to create and install <strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>tal art from waste construction materials<br />
1380 Resid<strong>en</strong>cy for the creation of a duo named « Après le mur » ( After the wall)<br />
15000 Series of modern dance productions and workshops<br />
24500 Special editions of a dance magazine and courses about the epistemology of the choreographic art<br />
1690 Travel from La Paz, Bolivia to Havana, Cuba and Tijuana, Mexico in relation with the Festival Habana<br />
Vieja: Ciudad <strong>en</strong> Movimi<strong>en</strong>to in Tijuana, Mexico<br />
19200 Classes and workshops for the dance company and for the inhabitants from the Maré slum and for<br />
the creation of a new artistic project<br />
7500 A publication about the work of 1998 Prince Claus Laureate and fashion designer<br />
131 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
design several countries Africa The art of African Fashion (new Eng. version)<br />
design Morocco Asia FestiMode Casablanca<br />
literature Worldwide Worldwide Network Partnership IAIP<br />
literature Cuba Caribbean Navarro, Desiderio<br />
literature Mexico Latin America G<strong>en</strong>ocidos de los Tutsis de Rwanda:<br />
la memoria <strong>en</strong> camino<br />
literature Vietnam Asia Azam Abidov and Nguy<strong>en</strong> Quang Thieu<br />
to Poetry Medellin<br />
literature Bhutan Asia Kunzang Chod<strong>en</strong> to the Netherlands<br />
literature Namibia Africa Sadc poetry festival<br />
literature, South Africa Africa Johannesburg Book Salon<br />
culture and developm<strong>en</strong>t<br />
literature, Mexico, Colombia, Latin America Interregional literary ev<strong>en</strong>ts<br />
culture and developm<strong>en</strong>t Jamaica, Uganda, and exchanges<br />
Algeria<br />
literature,design India Asia Experi<strong>en</strong>ces of Untouchability<br />
A Graphic Book<br />
media/journalism Iran Asia Transit Tehran, Spanish edition<br />
media/journalism Nepal Asia Dixit, Kanak Mani<br />
media/journalism K<strong>en</strong>ya Africa The XYZ Show<br />
media/journalism, literature several countries Worldwide Index on C<strong>en</strong>sorship<br />
music Mali Africa <strong>en</strong>registrem<strong>en</strong>t de disque Dj<strong>en</strong>eba kone<br />
music China Asia Gyarong Tibetan Opera Troupe<br />
music Zimbabwe Africa Habib Koite in HIVA<br />
music Bolivia Latin America Instrum<strong>en</strong>tos Musicales Antiguos<br />
music Peru Latin America Jazz Workshops and Festivals in Peru<br />
music S<strong>en</strong>egal Africa Lancem<strong>en</strong>t Nomila<br />
music Albania Asia The scream<br />
music Mauritania Africa Waraba<br />
music Arg<strong>en</strong>tina Latin America Andrés Robles and Artemio Martinez<br />
Montiel to Bolivia<br />
music Indonesia Asia Music and Electricity Project<br />
music Indonesia Asia Gatot Danar Sulistiyanto to Manila<br />
Workshop.<br />
music Guinee Africa Le Rap Aussi tickets<br />
music Philippines Asia Cultural exchange in Baguio City<br />
and Lantapan<br />
music Togo Africa Festival Ehlome<br />
music S<strong>en</strong>egal Africa Festival Les Blues du Fleuve<br />
music Bolivia,Lesotho Latin America Of Mountains and Montañas<br />
music, dance Colombia Latin America Los Andes Sinfónicos<br />
philosophy South Africa Africa Murray Hofmeyr to Amsterdam<br />
photography Iraq Asia Op<strong>en</strong> Shutters Iraq<br />
photography Iran Asia Kaveh Golestan, Farsi edition<br />
photography CongoBrazzaville Africa Baloji, Sammy<br />
photography South Africa Africa Mofok<strong>en</strong>g, Santu<br />
photography Nigeria Africa Unifying Africa:The football book project<br />
photography Lebanon Asia Ahmad AlKhalil to Dhaka<br />
photography Mali Africa R<strong>en</strong>contres De Bamako <strong>2009</strong><br />
photography Bolivia Latin America Talleres y libro FotoEncu<strong>en</strong>tro <strong>2009</strong><br />
photography Syria Asia T<strong>en</strong>th International Photography Gathering<br />
sports, theatre Cambodia Asia Tini Tinou Festival de Cirque<br />
theatre Egypt Africa Hassan x 2 and the Magic well<br />
132 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
from S<strong>en</strong>egal, Oumou Sy<br />
15000 A publication about all kinds of aspects of the African Fashion world<br />
17500 Catalogue on the Annual Fashion Week of Moroccan and International young tal<strong>en</strong>ts and<br />
professionals of the fashion industry<br />
180000 Three year network partnership<br />
25000 Award to chief editor and expert on literary and cultural theory Desiderio Navarro from Cuba<br />
6500 Publication in Spanish of book on the g<strong>en</strong>ocide in Rwanda<br />
4460 Travel from Hanoi, Vietnam and Tashk<strong>en</strong>t, Uzbekistan to Medellin, Colombia in relation with the XIX<br />
International Poetry Festival of Medellin<br />
336 Travel from Kunzang Chod<strong>en</strong>, Buthan to Amsterdam, The Netherlands in relation with the<br />
pres<strong>en</strong>tation of the Dutch translation of the book ‘The Circle of Karma’<br />
17000 Literary exchange<br />
20400 Establishm<strong>en</strong>t an interactive digital cultural magazine website<br />
30000 A series of interregional literary ev<strong>en</strong>ts and exchanges in Africa, Latin America and the Caribbean<br />
17200 A graphic version of B.R. Ambedkar’s experi<strong>en</strong>ces of untouchability in the 1920s and the 1930s,<br />
juxtaposed with untouchability experi<strong>en</strong>ces from contemporary India<br />
16250 A wide ranging anthology about contemporary Iranian life, featuring reportage, fiction<br />
and visual essays, art and photography, by thirty Iranian and international artists,<br />
photojournalists, reporters and writers<br />
25000 Award to journalist and author Kanak Mani Dixit from Nepal<br />
21240 Television project of political satire with animated puppets<br />
70800 G<strong>en</strong>eral support for core editiorial work and distribution of Index in difficult locations<br />
15800 First recording of the artist Djéneba Kone<br />
11100 Support for the initial stage of the Gyarong Tibetan Opera Troupe in Erji Village<br />
7500 Musical performance of Malian singer Habib Koite in HIVA, April <strong>2009</strong><br />
14000 Support of musical instrum<strong>en</strong>ts for musicians in Bolivia<br />
17000 Workshops and a series of Big Band jazz concerts in working class sectors of the city of Lima<br />
11500 Promotional tour of Master Nomila and his CD<br />
9500 Six concerts in north Albania world premiere works for string orchestra<br />
6000 Facilitate recording studio for a CD production on youth education<br />
1460 Travel from San Isidro, Arg<strong>en</strong>tina and Mexico city, Mexico to Santa Cruz, Bolivia in relation with the<br />
First International Meeting for Saxophone and Clarinet that took place in Santa Cruz, Bolivia<br />
2900 Travel for Indonesian participants within Indonesia in relation with the Music & Electricity/Strange<br />
Attractors project at several locations in Indonesia<br />
775 Travel from Yogyakarta, Indonesia to Manila, The Philippines in relation with the Manila Composers<br />
3000 Travel from African artists to Conakry, Guinee in relation with the African Rap Festival ‘Le Rap Aussi’<br />
6400 Cultural exchange betwe<strong>en</strong> two groups<br />
10000 EHLOME is an international bi<strong>en</strong>nale of choirs and musical groups of Africa, mostly from authors<br />
of the contin<strong>en</strong>t<br />
10000 Festival of music, crafts, and diverse cultural and social activities<br />
15000 Intercultural exchange betwe<strong>en</strong> artist groups living in similar <strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>ts<br />
10000 Concert including dance performance<br />
895 Travel from Johannesburg, South Africa to Amsterdam, The Netherlands in relation with the<br />
Symposium ‘Terugkeer Naar Het Eig<strong>en</strong>e’<br />
5.000 A publication consisting of nine photographic essays and writing by wom<strong>en</strong> from all over Iraq<br />
published in English and Arabic<br />
11800 A book with photographic work by the Irianian photographer Kaveh Golestan and stories of his life<br />
25000 Award to Congolese photographer Sammy Baloji<br />
25000 Award to South African photographer Santu Mofok<strong>en</strong>g<br />
10000 A book publication on football in Africa<br />
695 Travel from Lebanon to Beirut in relation with Chobi Mela Festival<br />
8900 Support for the round trip plane tickets of the African photographers participating to the<br />
Bamako Photography Meetings<br />
15000 Workshops and publication on Bolivian photography.<br />
10000 Photography gathering in Aleppo<br />
12000 Support for the developm<strong>en</strong>t of intercultural exchanges betwe<strong>en</strong> Cambodia and other countries<br />
from the South during the 6th International Circus Festival: Tini Tinou<br />
20000 A childr<strong>en</strong>'s play concerned with class discrimination and water problems, a photography exhibition,<br />
a comic strip booklet and a series of theatre and childr<strong>en</strong> workshops<br />
133 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
theatre Comoros Africa La Fanfare des Fous<br />
theatre B<strong>en</strong>in,Ghana Africa La Ligne<br />
theatre South Africa Africa Amandla!<br />
theatre India Asia Joker's Meeting<br />
theatre Pakistan Asia Madeeha Gauhar to South Africa<br />
theatre Burkina Faso Africa Filigraine <strong>2009</strong><br />
theatre Palestinian Areas Asia Yousef is my brother's name<br />
theatre, art, music Lebanon, Iraq Asia Babel Theatre<br />
Foto door <strong>2009</strong> Prins Claus Laureaat <strong>en</strong> fotograaf Santu Mofok<strong>en</strong>g (Zuid Afrika)
17350 Theatre plays and performances in the streets of various cities in the Comoros<br />
17800 Creation and diffusion of a show in English with Francophone and Anglophone artists<br />
2500 Travel from Amsterdam to South Africa in relation with the theatre production Amandla!<br />
3500 Travel from Kolkata, India and Maputo, Mozambique to Rio de Janiero, Brazil in relation to the<br />
Theatre of the Oppresses Joker Confer<strong>en</strong>ce<br />
1050 Travel from Lahore, Pakistan to Johannesburg, South Africa in relation with the Second Arterial<br />
Network Confer<strong>en</strong>ce in Johannesburg<br />
15000 Meeting and plays of African pupetters from Burkina Faso, Ivory Coast, Niger and Togo<br />
19200 Production of a theater play, 15 city tour and workshops in OPT and Israel<br />
24000 Support for the artistic programme of Babel theatre 2008<strong>2009</strong><br />
135 Prins Claus Fonds Jaarverslag <strong>2009</strong>
Prins Claus Fonds<br />
Her<strong>en</strong>gracht 603<br />
1017 CE Amsterdam<br />
telefoon +31 20 344.91.60<br />
telefax +31 20 344.91.66<br />
info@princeclausfund.nl<br />
www.princeclausfund.org<br />
© Prins Claus Fonds, Amsterdam, april <strong>2009</strong><br />
ISBN/EAN: 9789076162201<br />
Eindredactie <strong>en</strong> productiebegeleiding: Els van der Plas<br />
<strong>en</strong> Mette Gratama van Andel, Prins Claus Fonds<br />
Ontwerp: Irma Boom Office<br />
Print: Rijnja Repro
Cultuur is e<strong>en</strong><br />
basisbehoefte