Economie-samenvatting-eindexamen

- Evenwichtige (duurzame) economische groei
Naast de vergroting van productie (economische groei) dient er ook rekening
gehouden te worden met de gevolgen hiervan voor de werkgelegenheid, milieu
en de inkomensverdeling (evenwichtige economische groei). Voor de
toekomstige generaties dienen er nog voldoende productiemogelijkheden te zijn
(evenwichtige duurzame economische groei).
De volgorde van belangrijk wisselt met de politieke samenstelling van regering en parlement
of het plotseling actueel worden van bepaalde problemen.
Voor het voeren van een sociaaleconomische politiek beschikt de overheid over geld en
arbeidskracht. De volgende instanties helpen de overheid een beetje:
- CPB
- Stichting van arbeid
- SER
- De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
- DNB
De manier waarop het economische leven is georganiseerd, wordt economische orde
genoemd.
Het proces van toedeling van de productiefactoren over de productiecapaciteit heet
allocatie. Er zijn bij de economische orde twee uitersten te onderscheiden:
- Vrijemarkteconomie
Liberalisme en gaat uit van het particulier eigendom van de productiemiddelen.
Economische beslissingen zijn afhankelijk van particulier initiatief en het
marktmechanisme werkt zonder overheidsbemoeienis.
- Centraal geleide economie
Collectief eigendom van productiemiddelingen, economische beslissingen
worden centraal genomen en het marktmechanisme is uitgeschakeld waardoor
de overheid de economie stuurt.
Nederland heeft een tussenvorm: gemengde economie. Alle productiemiddelen zijn in
particulier eigendom en het marktmechanisme stuurt de economie. Burgers kunnen echter
via volksvertegenwoordigers ervoor kiezen om bepaalde goederen door de staat te laten
produceren en bepaalde beslissingen aan de overheid over te laten.
In Nederland vervult de overheid op grond van deze economische orde drie belangrijke
functies:
- Allocatiefunctie
Overheid houdt vinger in de pap bij toedeling van de productiefactoren en dus
welke goederen / diensten er worden geproduceerd.
Overheid produceert collectieve goederen.
Daarnaast zijn er individuele goederen zo belangrijk dat de overheid deze
produceert: quasicollectieve goederen.
De overheid grijpt ook in vanwege het optreden van externe effecten. Dit zijn niet
in de prijs verrekende effecten die de welvaart van anderen beïnvloeden. Dit
kunnen negatieve externe effecten (milieuvervuiling) zijn of positieve (winning van
grind leidt tot vorming van waterplassen).
Negatieve effecten probeert de overheid af te remmen; positieve te stimuleren.
30