rce 1 2013

TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED 1 2013
KIJK!
TOPTRONIES
Kijk in Arnhem, in de Sint-Eusebiuskerk omhoog,
en je ziet talloze versierde kraagstenen, die bogen
steunen. Ze stellen dieren voor of complete mensen,
maar veel ervan zijn losse hoofden. Chagrijnige
koppen, lieve kindergezichtjes, verbaasde
blikken, onbenullen, grijnslachen en types die niet
altijd moeders mooiste zijn. Sommige hoofden
zijn nog gemaakt in de middeleeuwen, toen de
Eusebius gebouwd werd. Andere zijn rond 1900
tijdens een restauratie aangebracht. Bij de Slag
om Arnhem is de kerk grotendeels verwoest.
Daarom zijn er bij de herbouw in de jaren vijft ig
ook veel nieuwe kraagstenen gehouwen.
De gotische hoofden waren niet grappig bedoeld.
De lelijke tronies lieten de kerkgangers
zien hoe zij juist niet moesten zijn. De gebeeldhouwde
mensen daarboven konden zich niet
beheersen en zouden zeker in de hel belanden.
Aan dit soort beelden is tot nu toe wonderbaarlijk
weinig aandacht besteed. Daarom heeft
de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed al het
beeldhouwwerk in de uitzonderlijk rijk versierde
Sint-Eusebiuskerk laten onderzoeken. Begin dit
jaar verschijnt er een boek over. De dienst werkt
bovendien aan een gegevensbank, Bouwsculptuur
in Nederland.
DIRK SNOODIJK, eindredacteur bij de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed, d.snoodijk@cultureelerfgoed.nl.
Meer informatie: Gerard van Wezel, specialist bouwhistorie
en bouwfragmenten, g.van.wezel@cultureelerfgoed.nl.
Begin dit jaar: ’De Sint-Eusebiuskerk te Arnhem: Bouwsculptuur
en bouwgeschiedenis’, W Books.
19