rce 1 2013

22
FOTO ANNEMARIEKE WILLEMSEN FOTO TEYLERS MUSEUM, HAARLEM
DRIE DINGEN
Chemische precisiebalans, tot 1950 gebruikt in het laboratorium van papierfabriek Van Gelder
Subsidieregeling verbeterd
2
In 2013 stelt het Rijk 48,5 miljoen euro beschikbaar voor het onderhoud van rijksmonumenten.
Om zo veel mogelijk eigenaren te ondersteunen, is de instandhoudingsregeling
op 1 januari op belangrijke onderdelen vernieuwd. Subsidie
aanvragen kan van 1 februari tot en met 31 maart, bij de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed. De vuistregel ‘wie het eerst komt, die het eerst maalt’ geldt
niet meer en er wordt niet geloot. Elke eigenaar betaalt 50% van de onderhoudskosten
uit eigen middelen. Hoe groter en rijker gedecoreerd een monument is,
des te hoger de herbouwwaarde en daarmee de maximaal te verkrijgen subsidie.
Rijksmonumenten die tot het werelderfgoed behoren, en door de minister aangewezen
professionele organisaties voor monumentenbehoud krijgen voorrang.
Van het overige budget is 25% bestemd voor monumenten met een herbouwwaarde
boven de 8,3 miljoen euro en 75% voor daaronder. De laagste kosten
krijgen voorrang. Te subsidiëren kerken horen bestendig in gebruik te zijn, voor
religieuze of andere functies. Er is afzonderlijk 0,8 miljoen euro beschikbaar voor
archeologische monumenten en 5 miljoen voor groene. Zie www.cultureelerf
goed.nl voor meer informatie en het aanvraagformulier Brim 2013.
De rode stenen van een middeleeuwse mantelspeld worden chemisch geanalyseerd
TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED 1 2013
Op de museale weegschaal
1
Een collectie museale voorwerpen professioneel beheren vraagt om het maken
van keuzes. Welke objecten worden tentoongesteld? Welke gerestaureerd, extra
beschermd of juist afgestoten? Ook bij de verdeling van budgett en maakt een
collectiebeheerder afwegingen tussen objecten, net als bij het aanvragen van
subsidie of bij het opstellen van een evacuatielijst. De culturele waarde van de
voorwerpen speelt daarbij een belangrijke rol. Tegenwoordig worden ook de
gebruikswaarde en de maatschappelijke waarde steeds vaker meegewogen.
Door de waarde te verwoorden en te onderbouwen komt de beheerder tot
doordachte beslissingen.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een handreiking ontwikkeld voor
het toekennen van waarde aan voorwerpen in een museum. Op de museale weegschaal
is een praktisch instrument dat tot stand is gekomen in nauwe samenwerking
met de museale wereld. De handreiking bevat inspirerende voorbeelden,
nutt ige tips en een handig invulformulier voor iedereen die betrokken is bij het
professionele beheer van een collectie. De publicatie valt vanaf begin 2013 te
downloaden via www.cultureelerfgoed.nl. Kijk voor actuele informatie en discussies
op LinkedIn.com\groups\Waarde en waardering van cultureel erfgoed.
Onderhoud van een rijksmonument: de waterdorpel wordt vervangen
Halfedelstenen uit India
Rode steentjes in Nederlandse juwelen uit de vroege middeleeuwen zijn meestal
almandienen uit India. Blijkbaar werd er na het einde van de Romeinse heerschappij
in onze 3regio nog steeds over lange afstand gehandeld. Dat blijkt uit
een onderzoek van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed. Veel van de mantelspelden die in 1951 in het middeleeuwse
grafveld op de Donderberg bij Rhenen gevonden zijn, bevatt en in goud
gezett e, transparante, rode steentjes. Ze zijn nu chemisch geanalyseerd met de
deeltjesversneller van het Centre de Recherche et Restauration des Musées de
France, onder het Louvre in Parijs. Dit gebeurde met subsidie van de Europese
Unie. Uitkomst: almandien, uit India.
Bij de voorbereiding van een grote tentoonstelling die in de winter van 2013-2014
in het Rijksmuseum van Oudheden wordt gehouden, rees de vraag of dit ook
geldt voor vergelijkbare voorwerpen elders uit Nederland. Vervolgens werden
granaten uit Wijchen, Rijnsburg, Maastricht en Friesland onderzocht, waaronder
de beroemde gouden mantelspeld van Wijnaldum. De eerste resultaten wijzen er
op dat ook deze juwelen overwegend met almandienen uit India zijn versierd.