Toetswijzer-centrale-eindtoets-PO-taal-en-rekenen

5 Opzoeken
Bij het opzoeken van informatie gaat het om het efficiënt en systematisch opsporen van specifieke
informatie in schriftelijke of elektronische informatiebronnen en om deze vervolgens te gebruiken
of toe te passen. Om de beoogde informatie te kunnen vinden, zal de lezer selectief, flexibel en
doelgericht te werk moeten gaan. Soms zal hij de informatie grondig lezen, soms vooral scannend.
Het doelgericht zoeken naar informatie vereist specifieke vaardigheden, waarbij de keuze en
combinatie van de juiste informatiebronnen en het doorgronden van de structuur van de
informatiebron een centrale plaats innemen. Om de veelheid van gedrukte en digitale
informatiebronnen - waaronder tijdschriften, kranten, reclame- en voorlichtingsmateriaal,
brochures, radio- en tv-gidsen, bedrijven- en gemeentegidsen, reisgidsen, telefoongidsen, OVinformatie,
handleidingen, bijsluiters, beeldbanken, websites en woordenboeken - te kunnen
hanteren is het noodzakelijk dat lezers weten dat informatie alfabetisch geordend is of op een
andere logische manier is ingedeeld, bijvoorbeeld op plaats of onderwerp. Daarnaast is het kunnen
formuleren van zoekvragen, trefwoorden en synoniemen hier van belang.
Tot de rubriek Opzoeken behoren de volgende opgaven:
• Opgaven waarbij het kiezen van een geschikte informatiebron centraal staat. Daarbij wordt
kennis van de globale inhoud van verschillende informatiebronnen bekend verondersteld.
(voorbeeldopgave 1)
• Opgaven die gericht zijn op het kiezen van de juiste ingang tot een informatiebron. Bij de
ingang tot een informatiebron valt te denken aan: inhoudsopgaven, registers, lijsten van
afbeeldingen, bibliografische gegevens, indelingen op grond van datum, plaats, rubriek of
functie en typografische of inhoudelijke indelingen van ‘links’ op websites. (voorbeeldopgave 2)
• Opgaven waarbij trefwoorden moeten worden geselecteerd en zoekvragen moeten worden
vastgesteld. Leerlingen moeten bijvoorbeeld kernbegrippen kiezen en vaststellen welke als
trefwoord of als zoekvraag kunnen dienen. Ook het omzetten van trefwoorden in synoniemen of
verwante (boven- of onderschikkende) begrippen behoort tot deze rubriek. (voorbeeldopgave 3
en 4)
• Opgaven waarbij het hanteren van specifieke informatiebronnen aan de orde is. De soorteigen
structuur van zo’n informatiebron moet bekend zijn om de informatie waarnaar de leerling op
zoek is te kunnen vinden. Woordenboeken hebben bijvoorbeeld eigen regels voor het
weergeven van betekenissen, afleidingen, verbuigingen, meervoudsvormen en spreekwoorden.
Op het internet vormen ‘links’ de verbinding tussen afzonderlijke stukjes informatie. Op de
meeste websites zijn ‘links’ naar de in de website opgenomen webpagina’s geordend in een
menu. Bij het zoeken naar een ‘link’ op een grote website of op het gehele internet
vergemakkelijkt een zoekmachine het vinden van de juiste informatie. (voorbeeldopgave 5)
Voorbeeldopgaven
1 Thijs wil informatie over de uitvinding van de telefoon. Waar kan hij het beste zoeken?
A in een folder van een winkel waar telefoontoestellen worden verkocht
B in een telefoongids onder het hoofdstuk ‘informatie’
C in een woordenboek bij het woord ‘telefoon’
D op Wikipedia Junior door het woord ‘uitvindingen’ in te tikken
2 Konijnen en cavia’s
Inhoud
1 Kiezen voor een konijn of cavia
Toetswijzer bij de centrale eindtoets PO taal en rekenen
Inhoudsverantwoording van de centrale eindtoets taal en rekenen
16