Toetswijzer-centrale-eindtoets-PO-taal-en-rekenen

Woordenschat
Elk woord in onze taal heeft een woordvorm en een of meer woordbetekenissen. De woordvorm is
waarneembaar, de woordbetekenis is opgeslagen in het hoofd van de taalgebruiker. Woordenschat
wordt gedefinieerd als de kennis die mensen hebben over woordbetekenissen. Zowel de breedte als
de diepte van de woordenschat spelen hierbij een rol. Bij de breedte van de woordenschat staat de
omvang centraal. Bij de diepte van de woordenschat gaat het om de vraag: hoe goed worden
woorden en hun betekenisaspecten in relatie tot andere woorden gekend?
De opgaven voor woordenschat doen een beroep op de kennis die de leerlingen hebben over
woordbetekenissen en over betekenisrelaties tussen woorden. De woorden die in de opgaven
voorkomen, zijn geselecteerd uit de woordfrequentielijst ‘Woorden in het basisonderwijs: 15.000
woorden aangeboden aan leerlingen’ (Schrooten & Vermeer, 1994) en uit Digiwak, de digitale
versie van de Woordenlijst Amsterdamse Kinderen (Kuiken & Droge, 2010). De opgaven hebben
betrekking op kwantitatieve en kwalitatieve aspecten van de woordenschat en worden toegelicht in
de rubrieken Betekenis en Betekenisrelaties.
1 Betekenis
De rubriek Betekenis is gericht op de betekenistoekenning aan een woord of woordgroep. In deze
rubriek zijn de volgende typen opgaven ondergebracht:
• Opgaven waarin gevraagd wordt naar het geven van een synoniem van een gegeven woord.
(voorbeeldopgave 1)
• Opgaven die vragen naar definities of omschrijvingen van woorden of woordgroepen.
(voorbeeldopgave 2 en 3)
• Opgaven waarin het draait om het herkennen van het belangrijkste betekeniskenmerk van een
woord of woordgroep. (voorbeeldopgave 4)
Voorbeeldopgaven
1 Wat is een ander woord voor opvatting?
1 advies
2 mening
A alleen 1 is juist
B alleen 2 is juist
C 1 en 2 zijn beide juist
D 1 en 2 zijn beide onjuist
2 Wanneer zeg je dat iemand het bijltje erbij neerlegt?
A als iemand het opgeeft
B als iemand kwaad wordt
C als iemand om hulp vraagt
D als iemand zich vergist
Toetswijzer bij de centrale eindtoets PO taal en rekenen
Inhoudsverantwoording van de centrale eindtoets taal en rekenen
38