Koppelen 910Leon Willenborg en Nico Heerschap - CBS

kunnen eenheden verouderen of over gaan in andere eenheden. Voorbeelden daarvan zijn fusies of
splitsingen van bedrijven.
1.2 Plaats in het statistiekproces
Koppelen van gegevens beperkt zich niet tot één specifieke plek in het statistische proces. In feite
kan op elke plek in het statistische proces wel sprake zijn van het koppelen van gegevens. Aan de
inputkant begint het al bij de opbouw van het statistisch kader. Veelal is een combinatie van
bronnen nodig om zo’n kader of ruggengraat samen te stellen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het
Algemeen Bedrijven Register (of de Eenhedenbase) bij de economische statistieken. Daarbij wordt
onder meer gebruik gemaakt van gekoppelde gegevens van de Kamer van Koophandel en de
Belastingdienst. Bij het verwerkingsproces kan het koppelen van bestanden op verschillende
manieren worden ingezet. Bijvoorbeeld als extra informatie bij het controleren van de kwaliteit van
de data of bij het afleiden van data, bijvoorbeeld bij het imputeren. Bij de output gaat het vooral om
het verkrijgen van nieuwe informatie door het combineren van gegevens uit verschillende bronnen.
1.3 Afbakening en relatie met andere thema’s
In dit themarapport worden in eerste instantie koppelmethoden besproken die tot doel hebben
gegevens van dezelfde eenheden, maar weergegeven in verschillende bestanden, met elkaar in
verband te brengen.
Koppelen is gerelateerd aan andere onderdelen van de Methodenreeks, zoals:
• (micro-)integratie van gegevens. Daarbij worden gegevens met elkaar geconfronteerd,
waarmee allerlei verschillen manifest worden. Deze verschillen dienen verklaard en
vervolgens weggewerkt te worden. Het confronteren van de gegevens is slechts mogelijk
nadat de bestanden gekoppeld zijn;
• coderen. Daarbij worden omschrijvingen, die door respondenten in hun eigen bewoordingen
gegeven zijn, gekoppeld aan codes uit een classificatie. Hier speelt onder andere het probleem
om woorden te kunnen koppelen, wetende dat er spellingsfouten of grammaticafouten
gemaakt kunnen zijn of dat synoniemen, hyponiemen of hyperoniemen gebruikt kunnen zijn.
• uitzetten van steekproeven. Het doel hierbij is om contactinformatie van steekproefeenheden
(personen, bedrijven) te koppelen aan interviewers voor het afnemen van interviews. Bij
CAPI-interviews gaat het bijvoorbeeld om de woonadressen van personen die in een
steekproef zijn getrokken en die bezocht moeten worden door interviewers voor het afnemen
van interviews. Bij het toewijzen van adressen aan interviewers wenst men rekening te houden
met de maximale interviewcapaciteit van een interviewer en de reisafstanden van interviewers
naar woonadressen van de steekproefpersonen. De interviewcapaciteit per interviewer dient
gerespecteerd te worden en de reiskosten geminimaliseerd.
• disseminatie van gegevens. Koppelen van gegevens is noodzakelijk om statistische gegevens
in hun onderlinge samenhang te zien en te presenteren.
Afbakening:
Een methode die op het eerste oog een koppelmethode lijkt te zijn, en die bekend staat onder de
naam statistisch of synthetisch koppelen, is in werkelijkheid een imputatiemethode. De intentie
achter deze methode is namelijk verschillend van die van de hier behandelde koppelmethoden. Het
6