01.08.2014 Views

Avfallsplan for IVAR 2009 - 2012 - Stavanger kommune

Avfallsplan for IVAR 2009 - 2012 - Stavanger kommune

Avfallsplan for IVAR 2009 - 2012 - Stavanger kommune

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Avfallsplan</strong><br />

<strong>for</strong> <strong>IVAR</strong>-regionen<br />

<strong>2009</strong>–<strong>2012</strong><br />

1


Forord<br />

Dette er ein samordna avfallsplan <strong>for</strong> <strong>IVAR</strong> IKS (<strong>IVAR</strong>) og eigar kommunane.<br />

Målet har vore ein kortfatta plan med mål og tiltak.<br />

Planen handlar i første rekke om den lovpålagde delen av avfalls handteringa<br />

<strong>for</strong> kommunane, dvs hushaldsavfallet. Kommunane og <strong>IVAR</strong> har ikkje ansvar<br />

<strong>for</strong> næringsavfall, men ynskjer likevel å medverka til gode rammevilkår <strong>for</strong><br />

bedrifter i regionen.<br />

Planen bør danna ein ”samarbeidsplatt<strong>for</strong>m” <strong>for</strong> kommunane og <strong>IVAR</strong>.<br />

Planen er ikkje bindande <strong>for</strong> partane, men bør legg ja klare føringar <strong>for</strong><br />

vidare arbeid.<br />

Planutkastet er g jennomgått av Samarbeidsgruppa <strong>for</strong> renovasjon.<br />

Den justerte planen er vedteken av <strong>IVAR</strong> sitt styre.<br />

Planen bør rullerast kvart fjerde år og kommunane bør laga sine eigne<br />

handlingsplanar med utgangspunkt i samordna plan.<br />

Det er behov <strong>for</strong> årlege evalueringar av mål, tiltak og handlingsplanar.<br />

Samarbeidsgruppa <strong>for</strong> renovasjon i <strong>IVAR</strong>- kommunane vil ta seg av<br />

evalueringsarbeidet.<br />

I arbeidsgruppa har følg jande fagpersonar vore med:<br />

Rudolf Meissner, <strong>Stavanger</strong> <strong>kommune</strong><br />

Mariann Størksen, Sandnes <strong>kommune</strong><br />

Jann Grønning, Sola <strong>kommune</strong><br />

Ernst Rune Danielsen, <strong>IVAR</strong> IKS<br />

Tron Ree, <strong>IVAR</strong> IKS (sekretær)<br />

2


plangrunnlag og Rammer<br />

10 kommunar er med i det interkommunale renovasjonssamarbeidet. Det er<br />

<strong>Stavanger</strong>, Sandnes, Randaberg, Sola, Klepp, Time, Hå, Gjesdal, Rennesøy og<br />

Kvitsøy. Finnøy <strong>kommune</strong> er i renovasjonssamanheng knytt til Ryfylke<br />

Miljøverk IKS (RYMI).<br />

Kommunane tek seg av innsamling av hushaldningsavfall. <strong>IVAR</strong> har ansvar <strong>for</strong><br />

avfallsbehandlinga, felles in<strong>for</strong>masjonsoppgåver med meir.<br />

Avfallspolitikk<br />

Det strategiske målet <strong>for</strong> reg jeringa sin avfallspolitikk finn vi i<br />

Stortingsmelding nr 26 (2006-2007) om reg jeringa sin miljøpolitikk og riket<br />

sin miljøtilstand.<br />

Nasjonale resultatmål<br />

1. Avfallsveksten skal vera lågare enn den økonomiske veksten.<br />

2. Om lag 75% av avfallet skal gå til g jenvinning i 2010, med ei vidare<br />

opptrapping til 80% (medrekna energig jenvinning). Mengden<br />

avfall til g jenvinning skal aukast til eit samfunnsøkonomisk og<br />

miljømessig, rett nivå.<br />

3. Farleg avfall skal handterast <strong>for</strong>svarleg, og anten gå til<br />

g jenvinning eller sikrast nasjonal behandlingskapasitet.<br />

3


Omsynet til globalt klima bør vera styrande <strong>for</strong> framtidige val på avfallssektoren.<br />

Norsk klima- og avfallspolitikk baserer seg på globale avtalar og<br />

rammedirektiv frå EU. Sentralt står mellom anna FN sin rammekonvensjon<br />

om klimapolitikk og EU sine avfalls-, deponi- og <strong>for</strong>brenningsdirektiv.<br />

I 2008 vedtok EU sitt Ministerråd eit nytt rammedirektiv <strong>for</strong> avfall.<br />

Rammedirektivet nyttar avfallshierarkiet som eit overordna prinsipp <strong>for</strong><br />

avfallspolitikken.<br />

• Avfallsreduksjon og førebygging<br />

• Gjenbruk<br />

• Materialg jenvinning (råstoff til nye produkt)<br />

• Energig jenvinning med høg energiutnytting mm<br />

• Forsvarleg deponering<br />

Samanlikna med avfallspolitikken i Noreg, er rammedirektivet i sum mindre<br />

ambisiøst.<br />

EU har sett eit mål om 50% g jenvinning av hushaldsavfall i medlemslanda<br />

innan 2020. Dette nivået har vi nådd i Noreg <strong>for</strong> lenge sidan. Det skal i tillegg<br />

lagast planar <strong>for</strong> avfallsreduksjon i medlemslanda.<br />

Eksisterande avfalls<strong>for</strong>brennings anlegg vert godkjende som energig<br />

jenvinningsanlegg med 60% energi utnytting. Kravet <strong>for</strong> nye anlegg er 65%.<br />

Forus Energig jenvinning KS ligg i 2008, etter EU sin utrekningsmåte, på<br />

rundt 58 % energiutnytting.<br />

Direktivet opnar <strong>for</strong> å kalla ulike avfallsfraksjonar <strong>for</strong> ”produkt”. Papir, glas,<br />

metall, dekk og tekstilar er blant desse. Produktomgrepet vil letta import<br />

og eksport av g jenvinnbart avfall over landegrensene.<br />

4


Frå 1.1.<strong>2009</strong> er det i Noreg sett <strong>for</strong>bod mot deponering av nedbrytbart<br />

avfall. Frå sommaren <strong>2009</strong> skal alle deponi oppfylla krava i deponidirektivet.<br />

Resultatet er nedlegging av ei rekke deponi. Avfallsdeponiet på Sele er blant<br />

desse.<br />

Stortingsmelding nr. 34 (2006-2007) om norsk klimapolitikk set fokus på<br />

organisk avfall og føreslår:<br />

• <strong>for</strong>bod mot deponering av nedbrytbart avfall<br />

• meir effektivt uttak av den klimafarlege metangassen frå<br />

avfallsdeponi<br />

• tiltak <strong>for</strong> å nytta energien i organisk avfall<br />

(biogass, biodrivstoff osv)<br />

Sentralt i norsk avfallspolitikk står dei såkalla ”bransjeavtalane”, mellom<br />

bransje og stat, som inneber at produsentar og importørar av varer må ta<br />

ansvar <strong>for</strong> eigne avfallsprodukt. Det er innsamlings- og returordningar <strong>for</strong><br />

emballasje, bildekk, elektriske og elektroniske produkt, batteri, bilvrak og<br />

PCB – holdige isolerglas.<br />

”Føre var” prinsippet i <strong>for</strong>ureiningslova er sentralt i norsk avfallspolitikk.<br />

Mellom anna er det viktig å hindra at stoff frå farleg avfall vert tilført<br />

miljøet. Dette inneber mellom anna opprydding i ”gamle synder”, som<br />

<strong>for</strong>ureina grunn osv.<br />

Ut frå nasjonal og internasjonal avfallspolitikk, blir det viktig <strong>for</strong> kommunane<br />

og <strong>IVAR</strong> å:<br />

• sørg ja <strong>for</strong> ei ”ressurs- og klimavennleg” avfallshandtering<br />

• sikra rett balanse mellom avfallsreduksjon, material- og<br />

energig jenvinning<br />

• hindra at farlege avfallsstoff kjem ut i miljøet<br />

5


Status og utviklingstrekk<br />

Avfallsreduksjon og ombruk<br />

Å hindra at avfall oppstår er vanlegvis det beste miljøtiltaket.<br />

Norske <strong>for</strong>brukarar har hatt stor auke i kjøpekraft dei siste åra. Slikt slår<br />

ut på avfallsmengden.<br />

Avfallsveksten har lenge vore større enn både folkeveksten og den<br />

økonomiske veksten (målt som BNP).<br />

For å få til effektiv bruk av råvarer og energi, er det mykje å vinna på å<br />

endra produksjonsprosessar, transportmønster og emballasjebruk.<br />

Nye rammekrav frå EU vil truleg føra til større fokus på avfallsreduksjon<br />

nasjonalt. Truleg er gode nasjonale kampanjar det mest effektive. Det er<br />

svært viktig at kommunane og <strong>IVAR</strong> å g jera seg g jeldande i dette arbeidet.<br />

Makta ligg hjå <strong>for</strong>brukarane. Skal vi lukkast med avfallsreduksjon og<br />

gjenvinning, bør dei gode miljøvala vera like attraktive som dei mindre<br />

gode.<br />

Men i første rekke handlar dette om politisk vilje til å gå inn og løysa miljøog<br />

klimaut<strong>for</strong>dringane.<br />

6


Kjeldesortering og innsamling i <strong>IVAR</strong>-regionen<br />

Alle <strong>IVAR</strong> kommunane tilbyr henting av bioavfall, papir- og restavfall. Åtte<br />

kommunar har henteordning <strong>for</strong> plastemballasje. Det er vidare tilbod om<br />

henting av glas- og metallemballasje, farleg avfall og juletre i nokre få<br />

kommunar.<br />

Det er bringeordningar <strong>for</strong> glas- og metallemballasje, plastemballasje,<br />

tekstilar og farleg avfall. Det er rundt 100 returpunkt i <strong>IVAR</strong>- kommunane.<br />

Tilbod og ut<strong>for</strong>ming varierer litt frå <strong>kommune</strong> til <strong>kommune</strong>.<br />

På <strong>IVAR</strong> sine betjente g jenvinningsstasjonar på Forus og Sele finn ein<br />

mottak <strong>for</strong> farleg avfall, plast, papir, papp/ kartong, isopor, glas- og<br />

metallemballasje, tekstilar, PCB-vindu, skrapjern, trevirke, hageavfall,<br />

kuldemøbel, elektrisk og elektronisk avfall, hageavfall og restavfall mm. Time,<br />

Hå, Rennesøy og Kvitsøy <strong>kommune</strong> har eigne g jenvinningsstasjonar.<br />

Eit system med nedgrevne containarar er i rask utvikling.<br />

7


Material- og energig jenvinning<br />

Kommunane leverer bioavfall til <strong>IVAR</strong> sitt komposteringsanlegg på Hogstad.<br />

Anlegget tok i 2008 unna ca 28 000 tonn organisk avfall frå husstandane.<br />

Restavfallet frå husstandane vert levert til Forus Energig jenvinning KS,<br />

som <strong>IVAR</strong> er medeigar i (44%). Medeigar er også Lyse Energi, som står <strong>for</strong><br />

produksjon og sal av elektrisk energi og fjernvarme.<br />

Anlegget kan årleg ta i mot ca 44 000 tonn avfall. Ca 28 000 tonn av dette<br />

var restavfall frå husstandar i <strong>IVAR</strong>-regionen i 2007. Resten kom frå dei<br />

andre SVAR-kommunane og bedrifter.<br />

Anlegget har nådd kapasitetsgrensa og ei ny <strong>for</strong>brenningslinje på Forus er<br />

under planlegging.<br />

Alle utsleppskrav til røykgassen vert oppfylt med god margin.<br />

Produkt av returkartong.<br />

8


Sele avfallsplass tek i mot restavfall når energig jenvinningsanlegget er<br />

avstengt <strong>for</strong> vedlikehald. Når deponiet vert avslutta i juni <strong>2009</strong>, vil ny<br />

mottakar vera på plass.<br />

Innsamla g jenvinnbare fraksjonar går til verksemder som <strong>IVAR</strong> har avtale<br />

med. Dei fleste er private.<br />

Etter evt finsortering og mellomlagring vert avfallsråvarene selde vidare.<br />

Det er eit stort nettverk av kjøparar i inn- og utland. Avtale<strong>for</strong>m og<br />

transportmåte varierer frå produkt til produkt.<br />

Systemet på nedstraumssida fungerer godt, sjølv om mottakarar og prisar<br />

kan skifta raskt.<br />

SVAR<br />

Volummessig er <strong>IVAR</strong> ein vesentleg aktør i den norske avfallsmarknaden.<br />

Sør Vest Avfall og Ressurs AS (SVAR) vart danna i 2004 <strong>for</strong> å samordna<br />

transport og drift av kommunale avfallsbehandlingsanlegg på sørvestlandet.<br />

Kommunale selskap som er med er; Ryfylke Miljøverk IKS (RYMI), Dalane<br />

Interkommunale Miljøverk IKS (DIM), Interkommunalt Renovasjonsselskap<br />

(IRS), Renovasjonsselskapet <strong>for</strong> Farsund og Lyngdal (RFL) og <strong>IVAR</strong>. SVAR<br />

henter inn sams anbud på transport og behandling av avfall, samordnar<br />

in<strong>for</strong>masjonsaktivitet mm.<br />

Anbodskonkurransar er basert på regelverk <strong>for</strong> offentlege innkjøp. Særleg<br />

viktig er det å kjenna regelverket når det g jeld tildeling av kontraktar til<br />

heilt eller deleigde offentlege avfallsselskap.<br />

9


Næringsavfall<br />

Kommunar og interkommunale selskap har i følg je <strong>for</strong>ureiningslova ikkje<br />

direkte ansvar <strong>for</strong> innsamling og behandling av næringsavfall.<br />

Privat næringsliv tek hand om det meste av næringsavfallet, når det g jeld<br />

innsamling, sortering og avsetning. Miljømessig varierer kvaliteten på<br />

ordningane.<br />

Dei siste åra har deponiet på Sele avfallsplass stort sett bare vore<br />

mottakar av restavfall frå næringslivet og dei kommunale<br />

g jenvinningsstasjonane. Når deponiet stenger må avfallsnæringa finna<br />

andre løysingar.<br />

<strong>IVAR</strong> ser det som ei samfunnsoppgåve å medverka til auka sortering av<br />

næringsavfall.<br />

Nå sist måtte ein finna ei løysing med oppkverning på Sele, då mottaket <strong>for</strong><br />

trevirke svikta. Avfallsordningar <strong>for</strong> privat næringsliv må alltid vera<br />

sjølvfinansierande.<br />

Utviklingstrendar<br />

Innsamlings- og g jenvinningsordningane i <strong>IVAR</strong>-regionen er godt utbygde og<br />

skil seg lite frå resten av landet.<br />

Det planlagde deponi<strong>for</strong>bodet har ført til omfattande planlegging og<br />

utbygging av avfalls<strong>for</strong>brenningsanlegg i Noreg.<br />

Norsk avfallspolitikk har lenge vore at materialg jenvinning skal prioriterast<br />

før energig jenvinning. Rammene nå er stort sett like, sjølv om materialg<br />

jenvinning i sum er betre <strong>for</strong> globalt klima.<br />

Nasjonalt bør ein unngå at overkapasitet på <strong>for</strong>brenningssida, fører til<br />

redusert konkurransekraft <strong>for</strong> materialg jenvinning. Avfallsprodukta vil alltid<br />

10


kunne energig jenvinnast, når desse ikkje lenger har bruksverdi, g jerne etter<br />

fleire rundar med materialg jenvinning.<br />

I <strong>IVAR</strong>-regionen ligg alt til rette <strong>for</strong> å kunne styra utviklinga i rett lei.<br />

Nokre utviklingstrendar som vi kan sjå innan avfallsfeltet er:<br />

• krav frå kundane om individuelle løysingar <strong>for</strong> kjeldesortering<br />

og innsamling<br />

• meir bruk av datateknologi i innsamlingsleddet<br />

(GPS og elektroniske brikker, automatisk vektregistrering og<br />

identifikasjon, måling av fyllingsnivå i containarar, mobil<br />

dataoverføring mm).<br />

• fleire anlegg <strong>for</strong> produksjon av gass frå bioavfall (gir<br />

energiutbytte og g jødsel)<br />

• fleire energig jenvinningsanlegg <strong>for</strong> restavfall og trevirke.<br />

Evt anlegg <strong>for</strong> slaggsortering av <strong>for</strong>brenningsrest<br />

• teknologiutvikling innan industriell finsortering av avfall<br />

• auka sortering og utnytting av komplekse produkt,<br />

som EE-avfall mm<br />

Fretex si nødhjelpsdyne av<br />

oppmalte tekstilar (shoddy)<br />

11


Avfallsmengder og prognoser<br />

Hushaldsavfallet i <strong>IVAR</strong>-regionen utg jorde 111 000 tonn i 2007.<br />

Samla avfallsmengd frå næringslivet er minst like stor. I avfallsplanen<br />

konsentrerer vi oss om hushaldsavfallet som er kommunane sitt ansvar.<br />

Hushaldsavfall<br />

Kvar innbygg jar genererte i snitt 417 kg hushaldsavfall i 2007.<br />

Vekt-<strong>for</strong>deling<br />

I <strong>IVAR</strong>-regionen g jekk 63 % av hushaldsavfallet til materialg jenvinning.<br />

25% g jekk til energig jenvinning og 11% til deponi. Figuren til høyre viser<br />

vekt-<strong>for</strong>deling av innsamla hushaldsavfall i fraksjonar.<br />

I Noreg låg materialg jenvinning av hushaldsavfall i snitt på rundt 50%<br />

(SSB).<br />

Såkalla ”plukkanalyser” av innhald i bio-, papir- og restavfallsdunkar (år 2002<br />

og 2007) har gitt auka kunnskap om avfallssamansetninga. Rapportane<br />

seier mykje om kvaliteten på kjelde sorteringa og potensialet <strong>for</strong> vidare<br />

sortering. Over 500 dunkar vart sortert ned i minste detalj, <strong>for</strong> hand.<br />

Vektmessig var det lite feilsortert materiale i dunkar <strong>for</strong> papir- og bioavfall.<br />

Men det skal lite plast til i bioavfallet før dette utg jer eit visuelt problem i<br />

det ferdige kompostproduktet.<br />

Husstandane sorterer ut heile 94% av alt lesestoff, men mindre av anna<br />

papir og papp/kartong.<br />

Farleg avfall er det lite av i grå dunk.<br />

12


Fordeling av innsamla hushaldsavfall i fraksjonar<br />

Restavfall til deponi<br />

11,3 %<br />

Komplekst metall 1,8 %<br />

Tøy 1,6 %<br />

Restavfall til<br />

<strong>for</strong>brenning<br />

25,1 %<br />

Trevirke<br />

7,3 %<br />

Papir/papp/<br />

kartong<br />

18,5 %<br />

Plast<br />

inkl. EPS<br />

1,3 %<br />

Farleg<br />

avfall<br />

0,4 %<br />

Impregnert<br />

trevirke<br />

0,9 %<br />

Glass/metall<br />

2,3 %<br />

EE-avfall 4,3 %<br />

Våtorganisk<br />

25,2 %<br />

Kjeldesorteringa er best i kommunar som har henting av plast og<br />

restavfallstømming kvar 4. veke. Dette g jeld ikkje berre plast, men også<br />

andre fraksjonar. Større tilg jengeleg volum <strong>for</strong> restavfall (tømming kvar<br />

14. dag) slår ut i dårlegare sortering. Folk nyttar langt på veg tilg jengeleg<br />

plass i restavfallsdunken.<br />

13


Fraksjonsvis samansetning av restavfall<br />

Figuren under viser g jennomsnittleg samansetning (vekt %) av restavfallet<br />

i grå dunk i <strong>IVAR</strong>-regionen.<br />

Papir/papp, 11 %<br />

Anna avfall<br />

30 %<br />

Bioavfall<br />

26 %<br />

Farlig avfall, 0 %<br />

Annan plast, 2 %<br />

Anna glass, 1 %<br />

Anna metall, 3 %<br />

EE-avfall, 2 %<br />

Tekstilar, 3 %<br />

Metallemballasje, 2 %<br />

Glasemballasje, 6 %<br />

Plastemballasje, 14 %<br />

1/4 av restavfallet i grå dunk er bioavfall.<br />

2/3 av restavfallet i grå dunk (meir enn 20 000 tonn) er fraksjonar med<br />

materialverdi. Meir enn halvparten av dette restavfallet består av produkt<br />

som kan sorterast ut <strong>for</strong> g jenvinning i eit finsorteringsanlegg . I tillegg blir<br />

det truleg mindre bioavfall i den grå dunken, dersom kundane veit at<br />

restavfallet skal sorterast etter mottak.<br />

14


Vekst i mengde hushaldsavfall<br />

I <strong>IVAR</strong> – regionen har mengd hushaldsavfall årleg auka med 3,5% i snitt sidan<br />

år 2000. Den årlege folkeveksten var i same periode på ca 1,3 %.<br />

Figuren under viser framskriving av avfallsmengdar dei neste 20 åra med<br />

1,3 % og 3% vekst. Truleg ligg svaret ein stad midt i mellom.<br />

Prognose hushaldsavfall i <strong>IVAR</strong>-regionen<br />

250000<br />

200000<br />

tonn pr år<br />

150000<br />

100000<br />

50000<br />

0<br />

2005<br />

2007<br />

<strong>2009</strong><br />

2011<br />

2013<br />

2015<br />

2017<br />

år<br />

2019<br />

2021<br />

2023<br />

2025<br />

2027<br />

1,3% vekst 3 % vekst<br />

Det er ikkje usannsynleg at mottakskapasiteten <strong>for</strong> restavfall, bioavfall og<br />

g jenvinnbare fraksjonar må doblast i ein 20 års periode. Avfall frå andre<br />

kommunar i avfallsamarbeidet SVAR, kjem i tillegg.<br />

15


NYE ANLEGG<br />

Energig jenvinning<br />

Energig jenvinningsanlegget på Forus har alt nådd kapasitetsgrensa. Sjølv<br />

om det vert sortert meir avfallsråstoff <strong>for</strong> materialg jenvinning, vil det<br />

melda seg eit behov <strong>for</strong> å utvida anlegget.<br />

Det er stifta eit selskap med mål om å etablera ei ny <strong>for</strong>brenningslinje ved<br />

Forus energig jenvinning KS. Eigarar er <strong>IVAR</strong>, Lyse, Ryfylke miljøverk (RYMI),<br />

Dalane Interkommunale Miljøverk (DIM), Interkommunalt renovasjonsselskap<br />

Flekkefjord (IRS) og Renovasjonen Farsund og Lyngdal (RFL). Den nye<br />

<strong>for</strong>brenningslinja er planlagt plassert i ein bygning ved sida av den<br />

eksisterande. Lager og tømmehall vert utvida. Eit evt vedtak om bygging<br />

vert truleg teke i løpet av <strong>2009</strong>.<br />

Ei nye linje vil ta unna 40 000 - 60 000 tonn restavfall i året.<br />

Komposteringsanlegget på Hogstad<br />

16


Bioavfall<br />

Prognoser viser stor auke i mengde bioavfall. Alternative behandlingsmåtar<br />

er heimekompostering, sentralkompostering eller utråtning i eit lukka<br />

anlegg med energiutnytting. <strong>IVAR</strong> sitt sentralkomposteringsanlegg på<br />

Hogstad har nådd kapasitetsgrensa. Eit biogassanlegg på Grødaland <strong>for</strong><br />

husdyrg jødsel og organiske biprodukt frå landbruket er under utgreiing. Sjølv<br />

om utråtning av bioavfall vil kunne koma til å erstatta kompostering på sikt,<br />

er det truleg behov <strong>for</strong> komposteringsanlegget på Hogstad i mange år til.<br />

Finsortering av avfall<br />

Resirkulering av avfall g jev stor samfunnsvinst.<br />

Materialg jenvinningsgraden i <strong>IVAR</strong>-regionen er på 63%. Denne kan aukast til<br />

75-80 % ved å bygg ja eit finsorteringsanlegg. Mellom anna er det mogleg å<br />

sortera ut meir plast, metall, papir, papp/ kartong og drikkekartong enn det<br />

vi greier i dag.<br />

Arbeidsgruppa <strong>for</strong> avfallsplanen har sett nærare på sorteringsteknologi <strong>for</strong><br />

restavfall, i teori og praksis.<br />

Teknologiutviklinga dei siste åra har vore stor. Det nye er at avansert<br />

sensorteknikk vert kombinert med meir tradisjonelt maskineri <strong>for</strong> oppdeling<br />

og separering av avfallsfraksjonar. Resultatet er at svært samanblanda<br />

restavfall nå kan skiljast i fraksjonar som det er ein marknad <strong>for</strong>.<br />

Teknologiutviklinga er nå komen så langt at det bør vurderast om returpunkta<br />

kan leggast ned og erstattast med sentral sortering. Desse er<br />

normalt dyre i drift i høve til effekten.<br />

Innbyggarane er lært opp til å sortera ut stadig fleire fraksjonar. Den<br />

psykologiske effekten ved å ”ta bort” gode ordningar skal ikkje undervurderast.<br />

Mellom anna g jeld dette plast.<br />

17


”Plukkanalyser” av restavfallet viser at husstandar med henting av plast<br />

sorterer ut over 40% av plasten. I tillegg er dei betre til å sortera ut andre<br />

fraksjonar.<br />

Det er framleis att mykje plast i restavfallet som er eigna <strong>for</strong> g jenvinning.<br />

Så lenge kommunane ser lønnsemd i ein henteordning <strong>for</strong> plast, bør dei<br />

halda fram med ordningen.<br />

Papir og bioavfall er lettast og best å sortera ut ved kjelda.<br />

Ein <strong>for</strong>del med eit finsorteringsanlegg er at kjeldesortert plast og andre<br />

fraksjonar kan gå inn ein stad ”midt i anlegget” <strong>for</strong> vidare<strong>for</strong>edling.<br />

Føremålet må vera å sikra betre pris eller koma opp i ein akseptabel<br />

produktkvalitet.<br />

Restavfall frå g jenvinningsstasjonane (ca 25 kg pr person pr år) har stor<br />

materialverdi. Etter oppdeling kan avfallet gå g jennom finsorteringsanlegget.<br />

Ein brennbar restfraksjon vil til slutt enda opp i energig<br />

jenvinningsanlegget.<br />

I sorteringsanlegget vil ein kunne fjerna ein del fraksjonar i restavfallet som<br />

er uønska i eit energig jenvinnings anlegget. Dette g jeld mellom anna glas,<br />

stein og grus, EE-avfall og ein del miljøfarleg og komplekst restavfall.<br />

Fuktinnhaldet i det brennbare restavfallet kan evt reduserast i ein rask<br />

biologisk prosess. Dermed kan brennverdien i produktet tilpassast<br />

energig jenvinningsanlegget.<br />

Sorteringsteknologien er utvikla <strong>for</strong> å kunne handtera restavfall frå<br />

bedrifter og bygg- og anleggsverksemd. Med andre ord kan det vera<br />

aktuelt å ta i mot en del av dette avfallet <strong>for</strong> å sikra anleggsøkonomien.<br />

Målet må ikkje vera å erstatta gode private tilbod, men å aukaden samla<br />

utnyttinga av avfallsressurser i regionen. I høve til globalt klima, er det lite<br />

viktig kven som g jer jobben.<br />

Grove kalkyler viser lønnsemd i utbygging og drift av eit finsorteringsanlegg.<br />

Men dette er ny teknologi. Omfattande planarbeid og konsekvensutgreing<br />

står att, før ein kan ta ei avg jerd om evt å gå vidare med anlegget. I første<br />

omgang bør det lagast eit <strong>for</strong>prosjekt. I same omgang bør ein sjå på<br />

konsekvensar <strong>for</strong> innsamlinga (hente- og bringesystem).<br />

18


Berekraftig avfallshandtering<br />

Ordningar <strong>for</strong> innsamling og behandling av avfall i <strong>IVAR</strong>-regionen er stort<br />

sett gode. Men er ordningane berekraftige på lang sikt?<br />

Det er etter kvart tilg jengeleg eit stort talmateriale som viser<br />

klimaeffekter av ulike tiltak.<br />

I følg je SSB står materialg jenvinning alt i dag <strong>for</strong> ein reduksjon av<br />

klimagassar i Noreg på 6-7 %, målt i CO 2 einingar. Bidraget kunne ha vore<br />

enda større, dersom vi hadde greidd å nytta alt avfall på den beste måten.<br />

Alle bidrag er viktige, når vi veit kor mykje som skal til <strong>for</strong> å redusere den<br />

globale oppvarminga i åra som kjem, med dei store skader på miljø- og<br />

infrastruktur som dette inneber (ref FN sitt klimapanel).<br />

Klimanytten av heile avfallssystemet i <strong>IVAR</strong> regionen bør utgreiast, <strong>for</strong> å<br />

kunne vurdera om det bør g jerast strukturelle endringar på kort eller lang<br />

sikt.<br />

Dei to største anleggstiltaka <strong>for</strong> <strong>IVAR</strong> i åra som kjem er ei ny energig<br />

jenvinningslinje og utviding av kapasiteten <strong>for</strong> bioavfall. I tillegg kjem eit<br />

mogleg finsorteringsanlegg <strong>for</strong> avfall. Alle desse tiltaka krev<br />

konsekvensutgreiing med alternativvurdering før realisering.<br />

Økonomi<br />

Samla sett bør ikkje dei nemnde tiltaka g je nokon stor auke i dei kommunale<br />

renovasjonsgebyra. Eit evt finsorteringsanlegg vil g je kostnads innsparing<br />

på innsamlingssida. <strong>IVAR</strong> må til med ei større anleggs investering.<br />

For bio- og restavfall er det tale om kapasitetsutviding og ei anleggs<br />

<strong>for</strong>nying tilpassa tilg jengeleg avfallsmengd.<br />

19


20<br />

Forus Energig jenvinning og Forus Gjenvinningsstasjon


Mål og tiltak<br />

Vi har sett opp ei rekke tiltak og resultatmål <strong>for</strong> <strong>2009</strong>–<strong>2012</strong>. Desse er<br />

<strong>for</strong>delt på fem sentrale målområde:<br />

• kunden i sentrum<br />

• effektiv og økonomisk drift<br />

• effektiv ressurs- og kompetanseutnytting<br />

• mest miljø <strong>for</strong> pengane<br />

• komplett tilbod <strong>for</strong> næringsavfall<br />

Frå avfall til produkt.<br />

22


Kundeperspektiv<br />

Mål: Kunden i sentrum<br />

Tiltak/ måleparametrar<br />

Samla renovasjonstilbod til<br />

kundane<br />

Resultat i planperioden<br />

Over 80% av kundane svarer<br />

positivt på spørsmål<br />

– In<strong>for</strong>masjon<br />

– Henteordningar<br />

– Returpunkt<br />

– Gjenvinningsstasjonar<br />

– Servicenivå<br />

– Tillit<br />

– Mm.<br />

Returpapir.<br />

23


Effektivitet/ kvalitet<br />

Mål: Effektiv og økonomisk drift<br />

Tiltak/ måleparametrar<br />

Prisnivå <strong>IVAR</strong>-regionen<br />

– Standard abonnement (kr/ abb.)<br />

– Innsamlingskostnad (kr/tonn)<br />

– Behandlingskostnad (kr/tonn)<br />

Kvalitet på leveransar til<br />

g jenvinning<br />

Resultat i planperioden<br />

Betre enn snittet av 10<br />

samanliknbare kommunar<br />

Maksimalt 5% avvik hjå mottakar<br />

ut frå kvalitetskrav<br />

Kapasitet <strong>IVAR</strong><br />

– Komplette og fleksible<br />

mottaksordningar <strong>for</strong><br />

hushaldsavfall<br />

100 % oppetid <strong>for</strong> mottak<br />

Fleksible åpningstider i høve til<br />

kommunane sine behov<br />

24


Samarbeid/ ressursutnytting<br />

Mål: Effektiv ressurs- og kompetanseutnytting<br />

Tiltak/ måleparametrar<br />

In<strong>for</strong>masjon<br />

– Samordna in<strong>for</strong>masjon<br />

– Samordna innhald i<br />

avfallskalendar<br />

– Felles kampanjar<br />

Resultat i planperioden<br />

– Årleg in<strong>for</strong>masjonsplan <strong>for</strong><br />

kommunane og <strong>IVAR</strong><br />

– Minst ein større kampanje i<br />

året (avfallsreduksjon,<br />

sortering, <strong>for</strong>søpling ol)<br />

Kompetansesamarbeid<br />

– Aktivt avfalls<strong>for</strong>um<br />

– Arbeidsgrupper <strong>for</strong> felles tiltak<br />

Samarbeidsprosjekt<br />

– Effektiv innkjøpspolitikk<br />

– Samordning av regelverk<br />

Organisasjonsutvikling<br />

– Effektiv koordinering av det<br />

totale avfallssystemet i<br />

regionen<br />

– Minst 3 samlingar i samarbeidsgruppe<br />

<strong>for</strong> renovasjon i året<br />

– Minst 2 aktive arbeidsgrupper<br />

i året<br />

– Felles anbudskonkurransar<br />

og rammeavtalar<br />

– Samordna avfalls<strong>for</strong>skrifter<br />

og normer<br />

– Utgreiing av alternative<br />

organisasjons<strong>for</strong>mer <strong>for</strong><br />

renovasjon i regionen<br />

25


Miljø<br />

Mål: Mest miljø <strong>for</strong> pengane<br />

Tiltak/ måleparametrar<br />

Avfallsførebygging/ ombruk<br />

Materialg jenvinning<br />

Energig jenvinning<br />

Biogass<br />

Ingen farlege stoff i restavfallet<br />

Klimavennleg transport og<br />

avfallshandtering<br />

Resultat<br />

Delta i nasjonale kampanjar om<br />

avfallsreduksjon<br />

75 % materialg jenvinningsgrad<br />

Min 60 % energiutnytting (ved<br />

restavfalls<strong>for</strong>brenning)<br />

Produksjon og utnytting av<br />

biogass frå våtorganisk avfall til<br />

oppvarming eller energi<strong>for</strong>mål<br />

0 avvik (ut frå kriterieliste)<br />

Årleg klimarekneskap <strong>for</strong> viktige<br />

avfallstypar<br />

Klimarekneskap <strong>for</strong> viktige<br />

arbeidsprosessar og<br />

investeringar<br />

26


Næringsavfall<br />

Mål: Komplett tilbod <strong>for</strong> næringsavfall<br />

Tiltak<br />

Aktivt bidrag til<br />

kompetanseutvikling regionalt og<br />

nasjonalt<br />

Resultat<br />

Aktiv medspelar g jennom<br />

Avfalls<strong>for</strong>um Rogaland og Fagleg<br />

avfalls<strong>for</strong>um <strong>for</strong> <strong>IVAR</strong>-regionen<br />

Medviten bruk av kompetansemiljø<br />

og FOU- institusjonar innan<br />

avfallsområdet<br />

Støtte til regionale utdanningstilbod<br />

innan avfallsområdet<br />

Vurdera mottaks- og<br />

behandlingstilbod <strong>for</strong><br />

avfallsfraksjonar som ikkje vert<br />

handtert i privat regi<br />

Gode rammevilkår <strong>for</strong><br />

verksemder i regionen<br />

Utgreiing av mottak <strong>for</strong><br />

medisinsk risikoavfall<br />

Utgreiing av mottak <strong>for</strong><br />

gipsavfall.<br />

Tilbod <strong>for</strong> lettare <strong>for</strong>ureina<br />

masser<br />

”Byjordsdeponi” eller alternativt<br />

tilbod i regionen<br />

27


Bryne <strong>Stavanger</strong> Offset<br />

<strong>Stavanger</strong><br />

<strong>kommune</strong><br />

Sandnes<br />

<strong>kommune</strong><br />

Sola<br />

<strong>kommune</strong><br />

Randaberg<br />

<strong>kommune</strong><br />

Rennesøy<br />

<strong>kommune</strong><br />

Kvitsøy<br />

<strong>kommune</strong><br />

Klepp<br />

<strong>kommune</strong><br />

Hå<br />

<strong>kommune</strong><br />

Time<br />

<strong>kommune</strong><br />

Gjesdal<br />

<strong>kommune</strong><br />

28

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!