Transportberedskap Hordaland 2010 med analyse av risiko og ...

Hordaland fylkeskommune | TransportROS | 17
De tre viktigaste omgrepa i risikoanalysen er:
SANNSYN
Kor ofte ein forventar at ei uønska hending skjer er uttrykt ved hjelp av omgrepet sannsyn. I daglegtale talar
ein av og til om ei 100-års hending for ekstreme værsituasjonar. På same måte kan månadshending,
1-, 10,- 100-, 1000- års hendingar identifiserast. Meir presist tyder dette at til dømes ei 100-års hending
i gjennomsnitt er forventa å skje ein gong kvart 100 år om ein ser på eit (uendeleg) langt tidsrom.
Med andre ord tyder ei 100-års hending at det er 1/100 = 1 % sannsyn pr. år for at tilstanden oppstår
i Hordaland. For uønska hendingar som oppstår ofte, finst det vanlegvis god statistikk for å fastsetja
sannsyn. For hendingar som skjer sjeldan, er uvissa større. Difor er det vanleg å nytta ei grov inndeling av
sannsynskategoriar i denne type analysar. For sjeldne hendingar må me også ta omsyn til forventa utvikling i
framtida (trendar, t.d. trafikkutvikling, klima m.v.).
KONSEKVENS
Konsekvens vert nytta om tap av noko som har verdi. Desse verdiane kan være knytte til menneske (helse),
ytre miljø eller økonomi/samfunn. Definisjonen for dei ulike kategoriane av konsekvens er styrande for
kva risikoforhold ein ønskjer sjå på. Dette fokuset kan variera sterkt frå analyse til analyse, frå helse- og
arbeidsmiljø til samfunnsverdiar som til dømes økonomi og omdøme.
I denne analysen er det berre sett på samfunnskonsekvensen ekstraordinært transportbehov.
RISIKOREDUSERANDE TILTAK
Når me analyserer risiko for dagens situasjon, tek me med effektane av beredskap og førebyggande
tiltak som alt er innførte. Med risikoreduserande tiltak er det meint hittil ikkje gjennomførte (ytterlegare)
verkemiddel som medverkar til å redusera risiko frå gul eller raud sone og ned til grøn sone i risikomatrisa.
Dei risikoreduserande tiltaka kan delast inn i to kategoriar:
▪▪
Sannsynreduserande tiltak (flyttar hendinga langs den vertikale aksen i risikomatrisa).
▪▪
Konsekvensreduserande tiltak, dvs. beredskap (flyttar hendinga langs den horisontal aksen i
risikomatrisa).
I dette prosjektet er tiltaksvurderinga ein del av den etterfølgjande beredskapsanalysen.
3.2 Gradering av sannsyn og konsekvens
Risikoakseptkriteria er gjeve av dei tre sonene i risikomatrisa, der uønska hendingar som fell i raud sone
representerer ein uakseptabel risiko, medan hendingar i grøn sone har akseptabel risiko. Hendingar i gul sone
krev kontinuerleg fokus på risikostyring, som til dømes ein transportberedskapsstruktur - der aktørane er
medvitne om dei rollene og oppgåvene dei har.
For hendingar med uakseptabel risiko, bør risikoreduserande tiltak vurderast spesielt og iverksetjast snarast
mogleg, som til dømes gjennom avtalar med aktørar i transportnæringa.
Dei etterfølgjande graderingane av sannsyn er annleis enn i FylkesROS. Årsaka er at hendingar som
medfører eit regionalt transportbehov har lågt sannsyn, og graderinga må difor reflektera dette med
nødvendig oppløysing.