Caderno de Consulta - Meniños

Formula tamén unha serie de recomendacións para mellorar
e facilitar a comunicación entre dúas persoas (Satir,
1976:84).
• Que quen escoita dea toda a súa atención a quen fala
e estea presente nese momento.
• Que quen escoita abandone as ideas preconcibidas do
que dirá o seu interlocutor.
• Que quen escoita interprete o que sucede dun xeito
descritivo, e non emita xuízos.
• Que quen escoita estea alerta para percibir calquera
confusión e formule preguntas para maior claridade.
• Que quen escoita faga saber á súa interlocución que a
escoitou, e que o contido do dito foi comunicado.
Olson (Olson, en Walsh, 2004:161) apunta tamén unha
relación dos elementos que considera máis importantes
nunha “comunicación san”, precisando ao mesmo tempo
que as normas culturais poden facer variar considerablemente
esta valoración. Menciona os seguintes:
• Capacidade de falar e escoitar.
• Apertura.
• Claridade.
• Busca da continuidade.
• Respecto.
• Consideración.
• Habilidades da fala: aptitude de falar por un mesmo e
non por terceiras persoas.
• Habilidades da escoita: empatía e atención.
Con todo, á hora de abordar aqueles elementos que inciden
dun xeito máis directo no funcionamento familiar,
céntrase en tres: a claridade, a expresión emocional sincera,
e a resolución cooperativa dos problemas.
a) Claridade:
Para un bo funcionamento familiar:
CADRO Nº 5: Características que definen a claridade
na comunicación.
• As mensaxes e condutas deben ser claras, directas
e coherentes.
• Débese clarificar a información ambigua e a crítica.
[Fonte: Elaboración propia en base a Walsh]. 8
V. Satir (Satir, 1976:96) apunta a este respecto, que as discrepancias
ou incoherencias entre a comunicación verbal
e a non verbal producen dobres mensaxes. Engade que
estas dobres mensaxes poden comunicarse cando unha
persoa se atopa nalgunha das seguintes situacións:
• Ten unha baixa autoestima.
• Ten medo de magoar os sentimentos das demais.
• Preocúpanlle as represalias das demais.
• Ten medo da ruptura das súas relacións.
• Non quere impoñerse.
• Non se decata de nada que non sexa ela mesma, e non
quere dar significado algún ás demais ou ás relacións.
20 | caderno de consulta
b) Expresión emocional sincera:
Defínea tamén coma “empatía emocional” (Walsh,
2004:19), identificando os seguintes factores nas familias
de funcionamento óptimo:
CADRO Nº 6: Características que definen ás familias
con expresión emocional sincera.
• A orientación asociativa pode verse e oírse na conduta,
o ton de voz, o contido verbal e os patróns
comunicacionais.
• As transaccións caracterízanse polo ton de calidez
e optimismo entusiasta, e pola ledicia e comodidade
manifestadas na relación.
• Os membros da familia son capaces de mostrar e
tolerar unha ampla gama de sentimentos (ledicias
e tristezas, esperanzas e temores).
• O clima de confianza mutua estimula a expresión
franca das emocións e é reforzado por esta.
• Mensaxes espontáneas pero transmitidas con respecto.
• Poucas inculpacións, ataques persoais ou busca de
“chibos expiatorios”.
• Todos teñen interese no que din os demais, e confían
na reciprocidade.
• A escoita activa vai acompañada de cambios nos
feitos.
• Hai unha tolerancia afectuosa cara ás diferenzas e
emocións negativas: non se bloquea a súa expresión.
• Existe comunicación e intimidade na parella.
• Promóvense as interaccións positivas e pracenteiras,
e o humor.
[Fonte: Elaboración propia en base a Walsh]. 9
8 WALSH, Froma (2004). Resiliencia Familiar. Estrategias para su foralecimiento. Madrid; Amorrortu Editores; pp. 161-162.
9 WALSH, Froma (2004). Resiliencia Familiar. Estrategias para su foralecimiento. Madrid; Amorrortu Editores; pp. 164-165.