Entrevista a dúas bandasOu o optimismo comoprimeiro deber moraldo labor docenteFrancisco Legaspi e Ana Iglesiase n t r e v i s t a v a r i a s x e r a c i ó n s : f r a n c i s c o l e g a s p iChego con retraso e atopo xa a Marisol e a Miguel mergullados a fondo nodebate da problemática educativa, asunto para o que os convidara a debateraquela tarde. A súa experiencia é tan diferente como a súa idade, pero posúen unhapaixón pola práctica docente igual de intensa. Tento ampliar o debate á situación dosistema, á política educativa, ao papel sindical, pero eles volven unha e outra vezá responsabilidade persoal e á formación, como claves para o exerciciodeste outro oficio máis antigo da humanidade.14e s t e g a / e s c o l a p ú b l i c a g a l e g a / i n f o r m a c i ó n e d e b a t eEstabas na escoladun xeito máisnatural e humano,para aprender, perosentindo que lleinteresabas a esaprofesora(Marisol)
Marisol Fernández RochaCon corenta anos de oficio ás costas e 62 de vida, aínda que retirada, segue a definirse como mestra rural. Fixo Maxisteriopor libre para poder traballar e así sobrevivir en Lugo durante a carreira. Cursou o primeiro ano de Graduado Social e pensouna posibilidade de continuar estudos cara a avogacía, aínda que, unha vez convocada a oposición de maxisterio, aprobae inicia un periplo laboral que a leva polas escolas unitarias da Fonsagrada dos anos setenta, para participar despois conentusiasmo no nacente proxecto de Preescolar na Casa durante case dúas décadas. Finalmente, regresa ao ensino regradocomo profesora de Secundaria no IES Pedregal de Irimia de Meira.Miguel Abraira PérezCon dous anos de oficio e 32 de vida, séntese cada día que pasa máis vencellado á profesión docente, tanto; que vén de gañaro premio da Consellaría á Innovación Educativa. Puido ser arqueólogo, primeiro, e oficial de notaría, despois, até que unbo día decidiu abandonar ese traballo por unhas incertas oposicións de Xeografía e Historia, que acabou aprobando. Viviuos seus anos vinte como fillo deste tempo, entre cursos de doutoramento, traballos de investigación, certames, campañasarqueolóxicas e pésimas condicións laborais. Hoxe en día, como provisional en expectativa, os seus destinos oscilan entreo Alto e o Baixo Miño.Desde a vosa práctica e desde as vosasconviccións, que se pode entenderhoxe en día por labor docente?• Marisol: Coido que non temosque pedirlle a todo o mundo quefaga da nosa causa a súa apostavital. Ocórreseme o dito aquel quedi: “non queiras que os demaissexan coma ti, con un coma ti temosabondo”. Vale, pero dito isto,considero que hai algunha xente áque hai que dicirlle quen lle pagao soldo, porque non o sabe… Amin hai unha cousa que me chegaá alma: non ver que ese neno,esa nena que ten problemas eque non arranca, podía ser a túanena, ou ti mesma, porque todosfomos nenos, e ás veces con moipoucas oportunidades… É dicir, senon hai alguén que nun momentodado tira por ti, máis alá do entornofamiliar e das súas circunstancias,sabes, que che queda? Que cousamáis importante ca esa pode facerun profesor?• Miguel: Pero iso que é, por partedos profesores? É pura comodidadeou é síntoma de que non fomospreparados para axudar, para entenderou nos poñer no lugar dasoutras persoas e en concreto donoso alumnado? Eu teño a experienciade que os alumnos valoranmoito o que nós lles dicimos a estenivel, que o toman en conta e lleschega moi adentro, tanto o positivocomo o negativo.Quizais sexa distinto este labor titorialen Primaria, onde se combina melloro académico co humano?• Marisol: Ben, penso que procedemosde tradicións distintas. Osmestres, ou polo menos os mestresde antes, tiñamos outro enfoqueformativo. Un exemplo: candoeu xa estaba facendo bacharelatoe a raíz de que pechaban a escolaá que eu asistira de pequena, undía déronme a miña cartilla escolare alí vin as notas que tiña; eu nuncasoubera que había notas miñas,eu sabía que a mestra me chamabae me preguntaba, que me corrixíae revisaba os meus cadernos,pero xamais imaxinara que existíaun rexistro do meu progreso académico.Quero dicir con isto queestabas na escola dun xeito máisnatural e humano, para aprender,pero sentindo que lle interesabas aesa profesora, algo que ía máis aládo estritamente académico. Agoravemos un meniño e o primeiro é:“e que tal, aprobaches todo?”…En Secundaria, pola súa banda,moitos consideran que a súa funcióné ensinar a materia e que llespagan por isto… Eu coido quecada neno conserva na súa memoriae de forma especial a esesprofesores que o marcaron, e neseperfil hai sempre calidades quevan máis alá da pura instrución.• Miguel: Cando se nos pasou ocuestionario para esta entrevista,había un primeiro punto sobrecomo e por que chegaramosa esta profesión; pensei sobre otema e cheguei á conclusión deque, no meu caso, houbo algo quefoi fundamental: a influencia detres ou catro profesores na miñavida, un no colexio, un par delesno instituto e outro xa na carreira.Efectivamente foron o espello noque desexaba verme no futuro,un exemplo, unha referencia paradicir: mira, pois a min, gustaríameser así.Aínda tendo en conta todo isto que dicidesen relación á vocación docentee ao enfoque que debe ter o procesode ensino-aprendizaxe, quero facermeeco do barómetro do profesoradoda revista Escuela, onde a mostraapunta, como grandes problemas dosistema, ás cuestións externas: descensodo nivel, desmotivación e crisede valores entre o alumnado, falta deapoio das familias, desacordo nas políticaseducativas…• Marisol: E que non facemos autocrítica,nunca vin que a fixeramos.Imos ver, eu mesma, estivencase corenta anos no ensino, esalvo avisarme de que mandasetal papel que aínda non mandara,ninguén nunca me supervisounada… Co cal, o compromiso é sóteu cos rapaces que tes diante ecos compañeiros que tes arredor,o resto son gaitas. E se, por outrolado, non somos quen de falarmosentre nós das dificultades que temos,que as temos efectivamente,pois así estamos… Pregúntomeeu: que parte de responsabilidadetemos nos millóns de desempregadosque hai neste país? Taménos políticos, si, pero nós tamén,eh? Os políticos non apoian o ensinopúblico, xa o vemos todos osdías, pero nós debemos priorizar,claro está dentro das nosas posibilidades.E por que a escola senónacaba sendo unha carreira deobstáculos para os cativos en vezde ser un lugar onde se aprendeaté onde cada quen poida aprender?Que eu saiba, ningunha leiindica exactamente cando hai quesaber ler, pero entre as familias coméntaseque en tal escola infantilxa che sae lendo, e todas e todossabemos que, aos 6 anos, enprimeiro de Primaria, cando chegas,énchenche a mochila cunhamorea de libros e suponse quetes que lelos… Ou sexa, que xaempezamos aí cos obstáculos. Oproblema non é que un neno nonlea até os 7, o problema é que nósimos facer un problema de quenon lea aos 6.• Miguel: Ben, a min paréceme quehai moitos aspectos mellorablesna Educación. A respecto do barómetrodo profesorado, certamenteacúsanse moito os problemasalleos ao profesorado, pero euquero incidir naqueles aspectosque me parecen máis susceptiblesde ser mellorados nun curto prazoou naqueloutros onde a marxe demellora está máis da nosa man:en dous sentidos, as melloras quee n t r e v i s t a v a r i a s x e r a c i ó n s : f r a n c i s c o l e g a s p i15e s t e g a / e s c o l a p ú b l i c a g a l e g a / i n f o r m a c i ó n e d e b a t e
Change language