Cicero-Yaşlılık ve Dostluk.pdf - UTKU618

yapacaklar, ama birbirlerinden, onurlu ve doğru olmayan hiçbir
şeyi istemeyecekler, aralarında yalnızca sevgi ve beğenme
değil, saygı da bulunacak. Çünkü dostluktan saygıyı kaldıran,
onun en büyük süsünü kaldırmış olur. Bunun için dostlukta her
türlü tutku ve yanılgıya izin verilmiş olduğunu sananlar,
tehlikeli biçimde yanılırlar. Doğa, dostluğu, erdemin
yardımcısı olsun diye vermiştir, yanılgıların yardakçısı olsun
diye değil, onun amacı şudur: erdem tek başına en yüksek
katına erişemediğine göre, oraya, başkasıyla birleşip ortak
olarak erişsin. Bu türlü bir birlik kimi insanlar arasında var
olmuş ya da olacaksa, bu, onları katıksız iyiliğe götürecek en
iyi ve en mutlu birlik sayılmalı. İşte, bence, insanların
peşinde koşmaya değer sandıkları her şeyi, onuru, ünü, ruhun
dinginlik ve sevincini içine alan birlik, bu birliktir. Bütün
bunlar var olunca, yaşam mutluluk doludur. Bunlar olmadan
yaşam mutlu olamaz. Bu birlik en iyi ve üstün bir iyilik
olduğuna göre, onu elde etmek istiyorsak, erdem kazanmaya
çalışalım. Erdemsiz ne dostluğa, ne de istenen herhangi bir
şeye erişebiliriz. Erdeme değer vermeden dost edindiklerini
sanan insanlar bir gün kötü bir olayla karşılaşmak zorunda
kalırlarsa, o zaman ne denli yanılmış olduklarını anlarlar.
Bunun için (bunu her seferinde yinelemeli) bir kanıya
vardıktan sonra sevmelisin, sevdikten sonra bir kanıya
varmamalısın. Birçok işlerde olduğu gibi, özellikle dost
seçiminde ve dostluk kurmakta savsaklayıcı oluşumuzun cezasını
hep çekeriz. İş işten geçtikten sonra aklımız başımıza gelir,
eski atasözünün yasağına aldırmayarak boşuna emek veririz
(89). Günlük yaşayışımızla, dahası karşılıklı yardımlarla
birbirimize sıkı sıkıya bağlandığımız bir sırada, beklenmedik
bir kırgınlık ortaya çıktı mı, birden dostluğu yarı yolda
kesiveririz.
XXII
Böyle önemli bir sorunda bu derece kayıtsız davranmak çok
ayıplanacak bir şey! İnsanlarla ilgili sorunlar arasında
dostluğun yararı, herkesçe, oybirliğiyle kabul edilen tek
konudur; gerçekten, birçok erdemi bile gösteriş ve cakadır
diye küçümser insanlar. Azla yetinen, yalın bir yaşam süren
birçok insan, zenginliği aşağı görür. Kimi de başkalarını
tutkuyla yakıp tutuşturan orunu o derece küçümser ki, ondan
daha boş, daha değersiz bir şey olmadığına inanır.
Birçoklarının gözlerini kamaştıran şeylerin, başkaları için
hiç de değeri yoktur; ama dostluk konusunda herkes, ayrımsız,
aynı duyguyu paylaşır. Kendilerini siyasete verenler, bilgi ve
bilimle uğraşmaktan zevk duyanlar, devlette görev almadan
kendi işlerinde güçlerinde çalışanlar, giderek kendilerini
zevke kapıp koyuverenler, hep aynı düşüncededirler: insana
yakışır bir yaşam sürmek istenirse, dostsuz yaşam, yaşam