PDF Dosyası

ANKARA U N i V E R S i T E S i 

ECZACILIK FAKULTESi YAYINLARI NO: 14 

FARM AKOLOJI 

Lokal Anestezikler, Antiseptikler ve Dezenfektanlar, Terletici ve Ter Kesen llaglar 

Do) Yatagl Uzerine Tesir Eden ila;!ar, 

Deri Hastaliklarinda Kullanilan Bazi jlaglar. Aromatik ilaflar 

FASiKOL : 3 

Y A Z A N ! 

Prof. Dr. Hurettin MazHar 0 R T E L 

Ankara Universitesi Eczacilik Fakultesi 

Farmakoloji Kursusu Profesoru 

O N G U N Karde^ler Matbaasi 

ANKARA— 1 9 6 7

ANKARA U N i V E R S i T E S i 

y. f»6 

ECZACILIK FAKULTESi YAYINLARI NO: 14 

FARM AKOLOJi 

Lokal Anestezikler, Antiseptikler ve Dezenfektanlar, Terletici ve Ter Kesen llaglar, 

» 

Dol Yatagl Ozerine Tesir Eden llaglar, 

Deri Hastaliklarinda Kullanilan Bazi !tagiar. Aromatik llaglar 

FASiKUL : 3 

Y A Z A N ; 

Prof. Dr. Horeftin Mazhar 0 K T E L 

Ankara Universitesi Eczacilik Fakultesi 

Farmakoloji Kiirsusu Profesoru 

ONGU N Karde^ler Matbaasi 

ANKARA— 1 9 6 7

LOKAL ANESTEZtKLER, Anesthesiques locaux, Anesthetica localia 

Lokal anestezikler, lokal his - (duygu) - sinir uglarini uyusturmak 

ve fel

sirleri ba§lica ii

ZERK SURE TILE KULLANILANLAR 

1 — Reclus usulti : Kesilecek mahallin yalruz derisini uyu§turmak 

igin kullamhr. % 1 kokain eriyiginin 5 sm 3 ma bir damla adrenalin eriyigi 

konup derinin icine bir defada 5 sm 3 a kadar siringa edilir. Bazi kazalar 

oluyor. Sonralari tercihan % 2 prokain kullanildi. Buna da adrenalin 

ilave edilir. Stovain damarlari geni§lettiginden fazla kan akitir. 

2 — Infiltrasyon anestezisi: Sulu kokain eriyiginin yogunluguna 

nazaran daha az zehirli olmasi operatorlere ekseriya infiltrasyon usuliinii 

tercih ettirmektedir. Bu usulii ilk defa 1894 deSehleich tatbik 

etmi$tir. Bu sekilde anestezi kokainin % 0,1 -0,2 eriyigi ile yapilirdi. 

96 0,2 de sodyum kloriir konurdu. Bu eriyik hipotoniktir, dokular bundan 

da miiteessir olur ve duygusu azalir, lakin zarar da goriir. Simdi 

prokainin % 0,5 eriyigi tercih olunur, igine biraz da adrenalin konur 

(5 sm 3 a 1 damla). Dokularin korunmasi igin eriyigin isotonik olmasma 

dikkat edilir (% 0,8 sodyum kloriir). Bu eriyikten 100 sm 3 kadar sirmga 

edilir. Sulu eriyigin siringa edilmesi ilaglarm zararli tesirlerini azaltir. 

Yalmz operasyon yerinde odem yaptigindan miidahaleyi bazan giigle§tirebilir. 

3 — Rejional anestezi: Sinir yakmindan siringa suretile anestezi, 

baslangigta yalniz parmaklar gibi bazi kisimlarda kullanilirdi. Bugiin 

biiyiik operasyonlarda birgok bolgelerin anestezisi igin oraya giden sinirin 

giktigi ve pek kolaylikla bulundugu noktalara nisbeten az miktar 

ila? §inngasi en az zararli usul gibi telakki ediliyor. Boylece bir fizyolojik 

kesme elde edilir. Eger eriyik sinirin kendisine veya pek yakimna 

gidebilmi§ ise anestezi cabuk baslar. Biraz uzak diismiisse bir miiddet 

beklenir (5-20) dakika. Ekseriya prokainin % 0,5-3 eriyiginden 5-60 

sm 3 §innga edilir. Tutokain % 0,5-1, perkain 1000 de 0,5-1 eriyikleri 

de kullanilmaktadir. 

4 — Spinal anestezi : Medullamn nihayeti ikinci lumbal vertabraya 

kadar gelir (Sekil — 1). Ondan asagi at kuyrugu teskil eden sinirler 

bulunur. Bunlarin etrafina bir anestezik eriyik siringa edildigi zaman 

yine bir fizyolojik kesme yapihr. Bu suretle bacaklarm ve karnin a§agi 

kisminm duygusu kalmaz. Bu §iringalar cerebro-spinal sivnn bulundugu 

bo^luga, yani araknoidin altina yapilir. 

Spinal anestezi igin prokain tercih ediliyor. % 1 bazan % 4 - 5 eriyigi 

kullamlir. 0,1-0,18 g §iringa edilir. 

5 — Epidural anestezi: Anestezik eriyik duramater'in disina §irmga 

edilir. Bunu ilk defa C a t h e 1 i n kullanmi^tir. Burada sinirle- 

3

in iistiinde lifi bir kilif oldugundan ilacin tesiri daha yava§ ve daha hafif 

olur. Bu sebepten miihim ameliyatlarin yapilmasina miisaade etmez. 

Rektum'un etrafinda seksiiel organlarda ve civarlannda his kalkar. Bu 

usule iskiyas ve enuresis tedavisinde ba§ vurulur. Ekseriya % 1 prokain 

eriyiginden 12-20 sm 3 §irmga edilir. 

Dogum esnasmda agri duyulmamasi igin % 1 prokain eriyiginden 

10 sm 3 sakrum kanalina yava§ yava§ §iringa edilir. igneginin ucu ugiincii 

sakral foramen hizasmdan ileriye gitmemelidir. Liizumunda 10 sm 3 

daha gonderilir. 

Lokal anestezinin tarihi : 

Tabii kokainin - (yani sentetik 

olarak elde edilen kokain degil) 

- hazirlanmasi ile ba§lar. 

Kokain 1860 yilinda W 6 h 1 e r 

tarafmdan hazirlanmi§ ve goz 

tedavisinde 1884 yilinda Roller 

tarafmdan dii§unulmu§tiir. 

Insan Hekimliginde ilk defa 

cerrahide kullanilmasi Bier 

ve Schleich tarafmdan du- 

§unulmu§tiir. 

KOKAALKALOiDLERi 

Kokain bilhassa Kuzey 

Amerikada yetisen Erytoxylon 

coca'nm (Erytroxylaceae «koka 

agaglari» ) yapraklarinm terkibine 

giren bir alkaloittir. 

Ortalama olarak yapraklar 

da % 1-2 kadar bulunur. 

- (Merkezi sinir sistemi ile) - iizer'nfleki 

zarlari ve arasindaki mesafeyi gosteren 

§ema. 1 - Medulla spinalis 2 - Subarachnoidal 

mesafe, buraya sjinnga edilen iiae 

dordiincu ventrikule kadar gidebilir. 3 - 

Epidural mesafe, buraya gonderilen il&g 

yukari cikumaz. 4 - Periosot. asab kokleri 

epiduralden geserken lifi kilifla ortiilur. 

5 - Dura mater. (Ozden'den aLmmistir). 

KOKA YAPRA6I, Feuille de coca, Cocae folium 

Koka yapragi, yeîlden esmer ye§ile kadar degi§en renkli, 10 sm ye 

kadar uzunlukta, 4 sm eninde, mizrak veya geni§ yumurta §eklinde, tiiysiiz, 

kenarlari tam, ucu hafif gentik veya sivri kisa saplidir. Ekseriya 

4

orta useybin iki tarafinda, yapragin kendisinden ba§layip ucunda niha- 

yet bulan miinhani - (egri) - birer kivrim vardir. 

Koka yapragmin koku ve lezzeti hafif olup gayinkini andinr. En az 

yiizde 1,7 alkaloidleri havidir. 

T e r k i b i Alkaloidler : Cocain, C17H21NO4 tahminen % 1 kadar, 

Cinnamylcocain, C19H23NO4 bilhassa Cava ve Dogu Hindistanda yetisenlerde, 

cocainin C19H23NO4 (Truxillin, Truxilcocain = Isatropylcocain), 

biitun tiirlerde bulunmasi muhtemeldir ve hususile Truxill yapraklarinda 

vardir, Tropacocain, CisHwNO-) ( = Benzoylpseudotropin) bilhassa 

Cava nevi yapraklarmda bulunur. Hygrin, C8Hi5NO (sivi), Cuskhygrin, 

C13H24N2O (sivi). 

K. De J o n g 'a gore yapraklardaki kokain tesekkiilii yapraklarm 

korpe oldugu zaman fazladir. Yapraklar biiyiidiikge ve ya§landikga ve 

dokiimleri sirasmda alkaloid miktari azalir, fakat dokiilmu§ - (sarararak) 

- yapraklarda dahi alkaloid miktari tamamile kaybolmaz. Yapraklar 

ya§landikga ayni zamanda cinnamylcocain kokain'e gevrilir. Bu da 

geng yapraklarm yash olanlara nazaran gift miktardan fazla (°/o 2 ve 

daha gok) alkaloid ihtiva ettigini (% 0,7-1) izah eder. Ticari §ekillerde 

ortalama olarak alkaloid muhtevisi a§agida gosterilmi§tir : 

Truxillo % 0,75, Cusco % 0,90, Huanta % 0,85, Seylan % 80, Cava 

% 0,8 -1,2 dir. 

Cava (java) yapraklarmda hemen kokain bulunmaz, bunlarda - (yani 

cava yapraklarmda) - tesekkiil eden - (daha dogrusu yapraklar tarafindan 

kazanilan) - alkaloidler (Ecgonin deriveleri) once kokaine gevrilmek 

zorundadirlar. Seylan yapraklan ise buna kar§ilik hemen yalniz 

kokaini havidirler. 

KOKA SEYYAL HULASASI, Extrait fluide de coca, Extractum 

fluidum cocae 

Fizik ozelikler : Koka seyyal hulasasi, koyu esmer renkli, aci ve baharh 

lezzetli bir sividir. 

KOKA TENTURU, Teinture de coca, Tinctura cocae 

Fizik ozelikler : Esmer sarimsi renkli, koka yapragi koku ve lezzetinde 

bir sividir; hacmi kadar su ile bulanir. 

5

KOKAIN, Cocaine, Cocainum 

:H2- CH — CH COOCW3 H H 

r 

CW 

2- 

I ^-C— c^ 

N-olcu-O-CO-C^ ^CH 

I I 

CH 

* - 2 H H 

Kokain 

Fizik ozelikler: Renksiz iri billurlardir; kokusu yoktur. Aci lezzetlidir. 

6000 k. alkolde, 0,7 k. kloroformda, 3,5 k. eterde ve 12 k. zeytin yaginda 

erir. 

Kokain ilk defa 1860 yilinda W o h 1 e r tarafindan ke§fedilmi§ 

ve 1884 de Viyanali goz hekimi K o 1 1 e r tarafindan goz hastahklarinm 

tedavisinde kullanilmi§tir. Kokainin keyiflendirici olarak kullanildigini 

ispanyollar Peruya girdikleri zaman g6rmii§lerdir. Kokain sentetik 

olarak da elde edilir. Kokain suda az eridiginden hekimlikte suda 

daha kolay eriyen tuzlari kullanilir. 

KOKAIN HIDROKLORAT, Chlorhydrate de cocaine, Cocaini 

hydrochloridum 

CH— CH CH-C00CU, W H 

I I " 

N-CH, CU00C-C-^ -CH.HCL 

I 3 I \ / 

CU— CH —CH2 ^ C C ^ 

Kokain hidroklorat 

Fizik ozelikler : Renksiz, van seffaf, hemen kokusuz, aci lezzetli, 

dil iizerinde gegici bir uyu$ukluk yapan billurlardir; 0,5 k. suda, 3 k. 

alkolde erir; gliserinde, kloroformda erir; eterde hemen hig erimez. 

Eriyigi turnsol kagidimn rengini degi^tirmez. 

KOKAIN NITRAT, Nitrate de cocaine, Cocaini nitras 

CH - CH-COOCH3 H H 

I C C 

N-CH,CHOQG— G"^ V£H*.HN0> 

« - L 1 V - / 

A-I - CM2 

Kokain n'trat

Fizik ozelikler : Renksiz ve hemen kokusuz, aci lezzetli, dil iizerinde 

gegici bir uyu$ukluk yapan billurlar veya beyaz billuri tozdur; suda 

ve alkolde erir; eriyigi turnsol kagidmi degi§tirmez. 

Kokain eriyigi taze hazirlanmalidir. Bu maksat igin ticarette hazir 

ampulleri bulunur. Eriyiklerinin dayamkliligini saglamak gayesile bir 

miktar fenol veya salisilik asid yahut da timol katihr, yahut tabletleri 

steril suda eriterek kullanihr. Kokain uzun miiddet hararette sterilize 

de bilhassa asidlerle temasta ekgonin - (ecgonine) - benzoik asid ve metilalkole 

ayrilir. 

Inconpabilite «gegimsizlik» : Alkali ve alkali reaksiyonlu cisimler, 

giimu§ tuzlan, iyod, iyodiirlerle (gokiintu), kalomel ile (kararma). 

T e s i r i: Kokainin deri igi veya deri alti sinngalari lokal anestezi 

hasil eder. Mukozalara % 2 - 20 arasindaki eriyigi (sudaki) damlatildikta 

5 - 10 dakika sonra tam bir anestezi husule gelir. 

Kokain btitun mukozalardaki sinir uclanni felce ugratmak suretile 

anestezi hasil eder. Agri, dokunma, isi, koku, tat alma duygulari bertaraf 

oldugu gibi mukozalarin tepki vetenegi de kalkar ve kullanildigi 

yer damarlarmin kasilmasi sonu bolge anemik olur. 

Goze tesiri: Yiizde 2 - 4 oraninda kokain eriyiginden goze bir 

kag damla konur ise evvela hafif yanma ve sonra bir sogukluk duyulur, 

nihayet konjunktif ve irisin duygusu kalmaz. Pupillanm geni§lemesi 

parasempatik sinirin felcinden olmayip sempatigin tenbihindendir. 

Hakikaten bu devrede parasempatik sinirin tenbihi - (uyarilmasi) - 

goz bebegini kiigiiltur. 

Burun, larinks, uretra, vagina, rektum gibi organlarin mukozalan 

da kokaini emerler ve bu suretle lokal anestezi olur. 

Kokain eriyigi derinin igine siringa edilirse lokal anestezi yapar. 

Bu tesir gabuk ba§lar, kullanilan miklara gore 10-15 dakika surer. 

Kaslara tesiri: Dimagda eksitasvon devresi hasil eden az 

miktarda kokain, merkezi tesirle, insanlarda kaslarin hareketi kolayla§mi§ 

ve daha kuvvetlenmis hissi hasil eder. Koka yapragi gigneyenler daha 

geg yorgunluk duyarlar. Lakin kokain verilen hayvanlarin kaslari 

elektrikle uyarildigi zaman daha az takalliis eder (kasihr) ve daha gabuk 

yorulur. Fazla kokain kaslari felg eder. Dogrudan dogruya kas'a 

tesir eden sulu bir eriyik bir miiddet daha siddetli kasilmaya sebep olur. 

Daha yogunu zayiflatir.

Dolasima tesiri: Kani sicak hayvanlann viicuttan ayrilmis 

ve suni dolasimla ya§atilmi$ kalblerinden 100000 de 1 sulu kokain eriyigi 

gegirilirse kalb daha yavas ve daha kuvvetli atar. Her vuru§un geni§ligi 

- (biiyukliigu) - gogalir. Bu miktar kokain, dijital ile sistolde durdurulmu§ 

kalbi yeniden harekete getirir. Daha yogun eriyigi kalb vurumlarinm 

geni§ligini azaltir. 5000 de 1 kadar bir eriyik ile kalb intizamsiz 

atar ve nihayet diyastolde durur. Pnomogastrigin nihayetini bu 

eriyik felg eder. Aynlmi§ kurbaga kalbinde de aym tesir goriiliir. 

Solunuma tesiri: Solunuma tesiri, kalbe tesiri gibi ewela 

uyaricidir, £abukla§tinr, sonra yava§latir. Kalbten evvel solunum durur. 

Bobreklere tesiri: Kokain bobrek damarlarini daraltir ve 

idrari azaltir. 

Karacigere tesiri: Yagh dejenerasyon vapar (Ozden'e gore) 

Organizmadaki akibeti: Kokain ve diger anestezikler kan 

yolunu suratle terk ederler ve tahminen 1/2 saat sonra kana nazaran 

organlar daha fazla kokain ihtiva ederler (Knud O. Mullere gore). 

Kullamlmasi: Kokain lokal anestezik olarak kullanilir. Bu 

maksatla bilhassa suda daha kolay eriyen tuzlanna ba§ vurulur. Yalniz 

toksitesi 50k oldugundan yerini daha az zehirli olan anesteziklere birakmi§tir 

(procaine vs.). Kokain enfiye tarzinda buruna gekildigi vakit bir 

nevi sarho§luk yapar. Bundan dolayi bu zehire kar§i ah§ma insanlarda 

sik goriiliir. Kokaine alisanlara Cocainomane denir. 

Kokain daha ziyade distan lokal anestezik olarak offtalmolojide % 

2-3 g lik (nadiren % 5), oto-rino-larengolojide % 2-10 luk eriyikleri 

damlatilmak veya siirulmek suretile kullanilir. 

Igten nadiren analjezik olarak gastraljilerde posyon §eklinde giinde 

0,02 - 0,04 g verilebilir. 

Kokain ve tuzlari uyusturucu ilaglardandir. Bir regetede ancak bir 

gunliik maksima dozun yansinin be§ misli (yani 0,225 g) yazilabilir. 

Kokain hidroklorat sathi anestezi maksadile, kornea anestezisi igin 

% 1 - 3, agiz, burun, kulak, yutak mukozalarinin anestezisi maksadile % 

10 luk eriyikleri kullanilir. 

Turk kodeksine gore : Bir defahk maksima dozu 0,03 g bir gunliik 

maksima dozu 0,09 g dir. Alman kodeksi : bir defahk maksima dozu 

0,05, giinliik maksima dozu da 0,15 g olarak, isvigre kodeksi ise : bir defahk 

maksima dozu 0,03 g, giinliik maksima dozu 0,06 gram olarak 

vermektedir. 

8

KOKAIN YERINI ALAN ILACLAR 

PROKAiN HiDROKLORAT, Chlorhydrate de procaine, Procaini 

hydrochloridum 

Fantazi isimleri: Novoca'ine, Aethocai'ne, Atoxicocai'ne, Allocai'ne, 

Scurococai'ne, Synca'ine 

C- 

^ H 

h H 

C- C 

•C 

H 

Prokain hidroklorat 

Fizik ozelikler : Renksiz, kokusuz, hafif aci lezzetli, dil uzerinde gegici 

uyuûkluk hasil eden, kiigiik billurlardir; 1 k. suda, 8 k. alkolde 

erir. Prokain hidroklorat (1+9) eriyigi turnsol kagidmin rengini degi^tirmez. 

Eriyikleri 110°—115° de sterilize edilmelidir. Daha yiiksek derecelerde 

sterilize edilirse eriyigin rengi sararir, toksitesi artar ve anestezik 

tesiri azahr. 

Prokain eriyikleri yalniz hararetle degil, zamanla da oksidasyona 

ugrayarak renklenebilir. Bu gibi eriyiklerin aktiviteleri azdir. Bundan 

dolayi gerek adrenalinli ve gerekse adrenalin siz prokain eriyikleri uzun 

zaman bekletilmemeli ve tamamen dolu vaziyette, iyi kapakli renkli 

§i§elerde saklanmahdir. 

Gecimsizlik: Alkali ve alkali reaksiyonlu cisimler ile (gokuntii), 

sulfamidlerle (fizyolojik gegimsizlik). 

Fizyolojik tesiri: Kokainin tesirine benzer. Hayvanlarda 

deri altina §irmga evvela ihtilag (girpinma), sonra felg yapar. Bu devirde 

agri hissi kalmaz. Kalb ve solunum iizerine tesiri kokaine nisbetle 

azdir. Solunumu gabuklastirir. Novakainle kalb durmazdan ewel vasokonstriiktor 

merkezler felg olur. Damarlar genisler, perifer bir kollapsus 

husule gelir. Perifer olarak kapiller (kil) damarlan daraltir. Bu sebepten 

prokain §irmgalarmin yeri kizarmaz. Prokain de kokain gibi adrenalinin 

sempatiklere tesirini hafif gogaltir, Prokain eriyigine adrenalin 

ilavesi lokal anestezik §iddetini arttirir. Lakin genel zehirliligini de bir 

az gogaltir. 

9

Prokainin anestezik ve analjezik ozeligi stoveine yakmdir. Buna 

kar§ilik zehirliligi ondan iki defa azdir. Kokaine nazaran ise 6 defa azdir. 

Prokainin deri alti yolla kopeklerde toksik miktan kilogram viicut 

agirhgi igin 0,25 g dir. 

Prokain kedilerde cinnet (delilik) getirir, kobaylarda bu tesir goriilmez. 

Insanlar bu ilaca kokain gibi alismiyor. 

Alelumum kokainin yerini alan ilaglar zehirliliklerinin azligi, daha 

az ayri§ma yetenegine malik olu§lan, kolaylikla sterilize edilebilmeleri 

ve terapotik degerlerinin genisligi dolayisile kokainin kullanih§ sahasini 

daraltinislardir. Yalmz bunlarin damar daraltici tesirleri bulunmadigmdan 

adrenalin katilmasi lazimdir. 

Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Lokal anesteziklerin 

en uygunu ve en gok kullanilanidir. Anestezik tesiri ve toksitesi 

kokainden azdir. 

Genel olarak enfiltrasyon anestezide % 0,5 g — % 2 g lik, oftalmolojide 

% 2 g - % 3 g lik, Stomatolojide % 2 - % 4 g lik, lumbal anestezide 

ve mukozalarin anestezisinde % 5 - % 10 g lik eriyikleri kullamhr. 

Umumiyetle siringa edilecek prokain miktari 0,15 - 0,20 gramdan fazla 

olmamahdir. Bu miktar 0,30 grami gegtigi zaman bazi tahammulsiizliik 

belirtileri goriiliir. 

Son yillarda % 1 lik isotonik eriyiginden damara 5 sm 3 §iringa edilmek 

suretile gebelik kusmalannda, astmada, akciger ambolilerinde ve 

§iddetli agrilarda iyi neticeler ahndigi bildirilmektedir. 

Prokain eriyigi 37° de siringa edilirse anestezik tesiri artar. 

Prokain damarlan genislettiginden dolasima gabuk karisir ve anestezik 

tesiri gabuk geger. Bundan dolayi steril prokain eriyiklerinin her 

100 sm 3 ma 1 - 2 sm 3 ampul adrenalin ilave edilir, veyahut da prokain 

eriyikleri hazirlamrken her 100 sm 3 iine 1 - 2 sm 3 ampul adrenalin ilave 

edilerek birlikte sterilize edilir. Bu takdirde adrenalinin okside olmarnasi 

igin eriyigin her 100 sm 3 line 0,15 -0,20 g sodyum sulfid veya hiposiilfid 

ilave edilmelidir. 

Adrenalin ilave edilmi§ prokain eriyiginin resorbsiyonu gecikeceginden 

anestezik tesiri devamh olur ve toksitesi azalir. 

Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Bu maksatla 

% 3 ve Eehleieh igin % 0,5 eriyigine ba§ vurulur. Her 5 sm 3 igin 1 

damla 1/1000 adrenalin ilave olunur. ikinci eriyikten azami 100 sm 3 

kadar kullamhr. 

10

Spinal kanala ?irmga igin daima taze olmasi lazimdir. Tabletleri 

vardir (Adrenaline 0,0012 + Chi. de novacai'ne 0,125), 12,5 sm 3 steril isotonik 

Sodyum kloriir eriyiginde eritilip kanala 7 - 8 sm 3 §innga edilir. 

Spinal kanala sirmgalarda bazi ho§ olmayan belirtiler goriilebilir, fakat 

kokainde goriilenlere nisbetle pek hafiftir. Siringa esnasinda bulanti, 

kusma, nadiren de gegici kollapsus g6rulmii§tur. Sonradan ba§ ve ense 

agnsi, kusma, az gok devam eden felg goriilebilir. 

Goz ve larinksde hafif prokain eriyiginin tesiri kafi degildir, % 

2-10 eriyikleri kullamlir. 

Novokain, santral ve periferik analjezik, kiirarizan tesirlerile beraber 

kalb damarlarinda vazodilatator, antifibrillant, bron§ geni§letici, diiiretik 

ve oforizan olarak da tesir ediyor. 

I. V. zerk suretile kullanildigi yerler : Dispnoelerde, allerjik hastahklar 

(bilhassa iirtiker ve serum hast.), damar spazmalari, koliklerde 

(sancilarda) bazi agrilarda (mesela zona, bazi aniirilerde; bazi iimitsiz 

koma vak'alannda) miisait neticeler ahnmi§tir. 

Siit gocuklarinda : Tali toksik hal ile miiterafik (beraber bulunan) 

bronkopnomoniler vs., gocuk toksikozlari, giine§ garpmasi, paleur-hypererimie 

sendromu, bronchite capillaire, serum hastaligi. 

Doz-1) Dahilen: 0,05 -0,2 g (maks. d. bir defada 0,2 g, giinde 0,6 g) 

2) Lokal anestezi : % 1 sol. dan 5- 15 sm 3 , % 2 sol. dan bunun 

yansi. Solun (solusyonun) her sm 3 na sol. adrenaline'den 1-2 damla 

ilave edilebilir (hem vasokonstriiktor tesirinden istifade hem de anesteziyi 

fazla uzatabilmek igin). 

3) Rejional anestezi : % 0,5 sol. dan - ( yani solusyondan) - 2 - 5 

sm 3 (anestezi 15 dakika sonra husule gelir.) 

4) Epidural enjeksiyon : % 1 sol. dan 5 - 10 sm 3 . 

5) Lumbal anestezi: % 1 sol. dan 2 -3 sm 3 (hemen sonra anestezi 

husule gelir ve 45 dakika ila 2 saat kadar surer). 

BENZOKAIN, Benzocaine, Benzocainum, p- amino- 

Fantazi ismi : Anesthesine 

benzoate d'ethyle 

11

H H 

HN2 \ 

c • 

c 

/ 

c 

COO c2 H 5 

H H 

Benzokain 

Fizik ozelikler: Billuri, beyaz, kokusuz, hafif aci lezzetli ve dilde 

gegici bir uyu$ukluk yapan tozdur; soguk suda hemen hig erimez (tahminen 

1200 k. suda bir kisim erir); kaynar suda bir az erir; 3 k. kloroformda, 

6 k. alkolde, 5,5 k. eterde, takriben 50 k. badem yagmda ve 35 

k. zeytin yaginda erir. 

Benzokain suda pek az eriyen lokal anestezikler gurubuna dahildir. 

Paraaminobenzoik asidin karboksil guruplarindaki (H) yerine 

metil kokii getirilirse (Benzocaine), propil gurubu getirilirse formiilde 

goriildugii iizere (Cycloforme) gibi suda erimeyen lokal anestezikler elde 

edilir. 

Bu gurup ilaglann hepsi beyaz, suda hemen erimeyen billuri tozdurlar. 

Dil iizerinde gegici bir uyu§ukluk yaparlar. Sudaki suspansiyonlari 

kaynatmakla pargalanmaz. 

Bu ilaglarin rzorbsiyonlari - (emilmeleri) - gayet yavastir. Daha ziyade 

tatbik edildikleri mahalde sathi - (periferik) - anestezi yaparlar. 

Hiicre derinligine niifuz edemezler. Bundan dolayi anestezi miiddeti saatlerce 

devam edebilir. Tatbik mahallerinde uzun zaman kaldiklarindan 

bazan lokal irritasyona sebep olabilirler. 

Bu guruptaki ilaglar mukoza ve cilt anestezisinde di§tan merhem, 

liniment, yagli soliisyon ve losyonlar halinde % 5 -10 g nisbetinde siirmek 

suretile kullanilirlar. 

Mukoza analjezigi olarak nadiren per oral - (agizdan) - ka$e veya 

komprime halinde 0,20 g verilir ve giinde 3 - 5 defa tekrarlanabilir (yemekten 

once verilir). Gastraljide, kusmalarda da kullanilir. Keza agrili 

anal (serg) hastaliklarmda 0,25 g §af §eklinde ve yutma giigliiklerinde 

de 0,1 g pastil tarzinda kullanilir. 

12 

ORTOFORM, Orthoforme (Para-oxyaminobenzoate de methyle, 

Amino oxybenzoate de methyle) 

Fantazi ismi: Ortocaine

iki isomer §ekil gosterir. Bunlar OH ve NH> nin yer farklarindan 

ileri gelir : 

HO 

COO.CH 3 

OH 

V/ 

c o o CH3 

Orthoforme Orthoforme - Nouveau 

Bunlann her ikisi de beyaz, billuri tozdur. Kokulari yoktur. Suda 

pek az erirler. Alkolde, alkalilerde ve sulu asidlerde erir. Yeni ortoform 

(orthoforme nouveau) daha ucuzdur. Hayvanlarda sarho§ gibi yiiriime, 

sersemlik, kusma, tepkilerde ziyadelesme, girpmma, giig solunum yapar. 

Nihayet nefesin durmasile oliim gelir. Hemoglobini metahemoglobin 

haline koyar. 

Mukozalara tesiri azdir, giig emilir. Yaralarda merhem gibi kullanilir. 

Agikta bulunan sinir nihayetlerine tesir eder. Uzun zaman agrilan 

azaltir veya keser. Lakin ihtiyatla kullamlmalidir, yarayi irkiltir, etrafinda 

kirmizihk yapar, cildi bozar. Bilhassa bacak yaralarinda kullamldigi 

zaman oldukga sik gangren yapiyor. Bulanti, kusma olur. Ortoformun 

tahri§ etmesini terkibindeki OH ya atfediyorlar. Insanlarda 1 

gramile bile kronik zehirlenme goriilmiiyor. 

Kullanilmasi: Yukarida da soylendigi iizere ortoform zehirsiz 

bir anesteziktir. Veteriner Hekimlikte di?tan ya element halinde toz, 

yahut 1 : 10 ni§asta, beyaz kil, talk yahut da % 5-10-20 oranmda merhem 

§eklinde (ince tabaka halinde siiriilmek suretile) yaralarda, yaniklarda, 

gibanlarda (ulcus), dekubitus'larda (merhem), di§ giiruklerinde, 

ka§intili, agrili deri hastahklannda (ekzema), stomatitis ulcerosa'da, 

agrih di§ kulak yangismda, ka§mtilarda ortoform, kloroform ve zeytin 

yag ile birlikte (2,5 : 10 : 50 yani 2,5 g ortoform + 10 g kloroform +50 

g zeytin yagi) kari§ik oldugu halde ve vamklarda % 10 kollodyon ile 

birlikte kullanilir. Sidik torbasi hastahklannda 1 - 2 : 50 -100 fizyolojik 

tuz eriyigi (yani isotonik sodyum kloriir eriyigi) - kjinde lavaj tarzinda, 

ulcus cornea'da % 5 - 20 ni§asta ile kari§ik, meme yaralarinda 5 : 20 badem 

yagi iginde (siirmek suretile) kullanilir. 

13

insan Hekimliginde yati§tirici, analjezik olarak mide agrilarinda 

(kanser) ve bulantiya karsi. Di§tan : yanik, iilserasyon, hemorroid, meme 

gatlaklarinda vs. de sedatif olarak, yine igerden Veteriner Hekimlikte 

ulcus ventriculi'de (mide gibaninda) ve kusmalarda kullamhr. 

Dozu : Insanlara 0,1-1 g ka?e veya tablet halinde. Di§ardan : Taie 

olarak merhem halinde veya soliisyon §eklinde (% 10) ve 40° lik alkoldeki 

satiire (doymu§) solusyonu lokal anestezik olarak Zona'nin indifa 

(dokiintiiler) - devresindeki agrilari yati§tiran gok iyi bir ilagtir. 

TUTOKAIN, Tutocai'ne (Chlorhydrate de para-aminobenzoyl- 

-dimethy laminomety Ibutanol) 

Fizik ozelikler : Sarimsi beyaz renkli, hemen lezzetsiz billuri bir 

tozdur; suda 50k erir. Eriyigi kisa zaman kaynatdarak sterilize edilebilir. 

Formiilii novokaine yakla§tigi gibi tesiri de yakmdir. Aym fizyolojik 

tesirleri haizdir. 

Kullanilmasi: Lokal anestezik olarak kullamhr. Deri altina 

0,05-0,1 g infiltrasyon anestezi maksadile % 0,125-0,25 eriyikleri, rejional 

% 0,5 - 1;. lumbal % 1-2; sathi anestezi igin de % 1-2 eriyikleri 

kullamhr. 

Veteriner Hekimlikte goze % 2, mukozalara % 5 eriyiklerine ba§ 

vurulur. 

SiKLOFORM, Cycloforme, (isobutil-p-aminobenzoat) 

Fizik ozelikler: Beyaz, parlak, kokusuz ve lezzetsiz, suda az (tahniinen 

0,022 kadar) eriyen, alkolde ve eterde kolaylikla eriyen billuri 

bir tozdur. Yaglarda da kolaylikla erir. 

Tesiri: Cilt ve mukozalann hissini kaldirir. Bunlar iizerine anestezi 

yapici, agn dindirici, antiseptik, graniilasyonu kolaylastirici tesirlere 

maliktir. Hamamelis ilavesi ile damar daraltici tesiri artar. 

14 

Tutokain 

WCL

Sikloform 

Kullanilmasi: Etil ester gibi anestezik olmak iizere agrili yaralarda, 

bilhassa yanik yaralarinda % 5 - 10 merhem seklinde ve serpme 

tozu tarzmda, yiizde 0,02 eriyigi korneamn hissini kaldirir. Bundan 

ba§ka §af ve pasta tarzinda da kullanilmaktadir. 

Veteriner hekimlikte di?tan : beyaz kil ile % 10 ve 20 serpme tozu 

§eklinde ve merhem tarzinda (vazelinle % 5 - 10 oramnda) ortoformda 

oldugu iizere yanik yaralarinda, agrili yaralarda, decubitus'da vs. de. 

Igerden : Mide iilserinde (ulcus ventriculi) ve kusmalara kar$i kullanilir. 

PROPESiNE (Propil - p - aminobenzoat). 

COOC4 Hg 

Propesin 

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur. Suda 50k az erir. 

Terkibi anestezine yakindir. Yalniz etil yerine bir propil girmi§tir. 

Ayni maksadla kullanilir. 

ACOIN, Acoi'ne. Bir guanidin bile§igidir. Dianisilmonofenethilguanidin 

hidroklorat. 

15

C2HsO Cg^N: C 

y 1 " C 6 H 4'° C H 3 

Acoine 

NH CG HA • 0 C H3 

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur; takriben 16 k. suda erir, 

kati yaglarda erirnez. Evvela soguk suda eritilmeli, sonra lsitilmalidir. 

Kuwetli anestezik ozelige maliktir. Eriyikleri hararete dayaniklidir. Bu 

sebepten sterilize edilebilir. 

Insan Hekimliginde 50k kullanilmaz. Veteriner Hekimlikte Infiltrasyon 

- anestezi ve goz anestezisi maksadile % 0,5 - oramndaki eriyiklerine 

ba§ vurulur. ! if : 

Goze tatbik edildigi vakit anestezi 1 - 2 dakika iginde ba§lar ve bir 

saat kadar surer. Kokain yerine kullanilir. 

EUCAINE. 

Eucaine, benzoik asidin trimetiloksipiperidin ile eterle§mesinden 

meydana gelen bir cisimdir. Hekimlikte Eucaine B kullanilir. 

EUCAINE B (Beta-Eucaine). 

NH HCl 

Eucaine B 

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir tozdur. 30 k. suda erir. Laktat 

tuzu 4 k. suda erir. Ziyade bozulur. Bu cisim hafif antiseptiktir. Fizyolojik 

tesiri kokaininkine benzer. Lakin daha az cirpmma yapar. Ciinkii 

biraz fazlasi kiirar gibi hareket sinirlerinin nihayetlerini felg eder. Mesela 

kurbagada 1 milig. merkezi tesirlerini gosterir. Birkag miligrami 

kiirar gibi tesir eder. Eucain B. kalbi yavaslatir. Atropin buna mani olmuyor. 

Damarlari geni§letir, kan basincim dii§iiriir. 

16

— 

Eucain B. mukozalann sathi igin kokainin beste ikisi kadar anesteziktir. 

Deri altina sinngalari kokainin takriben 1/6 si kadar tesir ediyor. 

Anestezi §abuk olur ve cabuk gecer. Zehirliligi de deri altina siringada 

kokainden 7 - 8 defa daha azdir. Deri altindan kilo ba§ina 0,34 grami 

oldiiriir. Vena iginden oldiiriicii miktan 0,12 gramdir (kokainin oldiiren 

miktan k8pek ve kedide cilt altina 0,025 ve vena igine 0,015 dir). 

Eucainin cilt altina sinngalari ile vena ici sinngalari arasmdaki biiyiik 

fark yavas emilen ilacin viicutta kolay tahrip edilmesindendir. Kokainde 

goriilen ve anemiye atfettigimiz erken oliim eukainle gorulmiiyor. 

Eucain B. kokainde oldugu iizere lokal anestezi maksadi ile kullanilir. 

Yukarida da bahsedildigi gibi anestezik tesiri kuvvetli degildir. 

Fakat kokaine nazaran tesir hem daha cabuk hem de daha devamlidir. 

Buna karsilik lokal irkiltici ozeligi ona nazaran (kokaine) oldukga fazladir. 

(Bu sebepten bilhassa goz tedavisinde kullanilmasma dikkat etmek 

icabeder). Yiizde bire kadar eriyikleri % 0,8, yiizde 1-2 eriyikleri 

de % 0,6 oranmda sodyum kloriir eriyigi icinde hazirlanir. 

Insan Hekimliginde goz icin % 2 eriyigi kullanilir. Pupillayi genisletmez. 

Akkomodasyonu bozmaz, lakin tahris eder (irkiltir), gozii kizartir. 

Bogaz ve burun igin % 5 -10 eriyigi kullanilir. Lokal anestezi icin 

% 1 - 2 solusyonuna ba§ vurulur. 

i 

Veteriner Hekimlikte : Infiltrasyon-anestezi maksadile % 1 e kadar 

eriyikleri, di§tan % 5 - 10 merhemi, keza igine % 2 mentol katilmak suretile 

hazirlanan ayni orandaki pomatlari kullanilir. , 

ALIPIN. Alypine (Tetrametil diamino-pentanol benzoat) 

Alipin, stovaine yakin bir cisimdir. Rutubetten iyi muhafaza edilmelidir. 

Hekimlikte tuzlan kullanilir. En onemlileri hidroklorat ve nitrat 

tuzlandir. , j 

/ N 

C00~ c CM,— N 

2-5 

Alipin 

17

ALIPIN HiDROKLQRAT, Chlorhydrate d'alypine, Alypinum 

hydrochloricum 

COO — C — CU^- 

CH3 

Alipin hidroklorat 

N- +-HCI 

-CH. 

Fizik ozelikler: Beyaz, aci lezzetli, kokusuz, dil iizerinde gegici bir 

hissizlik hasil eden billuri tozdur; suda gok kolaylikla, alkol ve kloroformda 

kolaylikla, eterde giigliikle erir. 

ALiPIN NITRAT, Nitrate d'alypine, Alypinum nitricum 

COO 

CH^N 

CH. 

I CW3 / 

c CHo— K 

Alipin nitrat 

CH- 

CH, 

+.MH0- 

Fizik ozelikler : Hidrokloratin aynidir. Her ikisinin de eriyigi notr 

reaksiyona malik olup iyi dayaniklidir. Uzun miiddet hararette ayri§ir. 

Tesiri: Tesir yoniinden kokaine benzerlik gosterir. Yalniz alipin 

kokain kadar siddetli girpinma yapmaz. Uykuya meyil getirir. Kobaylarda 

cinnet olmuyor. Kalb igin stovainden daha ziyade zehirlidir. 

Pnomograstrigin nihayetini kokainden daha gabuk felg eder. Damarlari 

geni§letir. Yiizde 2 eriyigi goze damlatildiktan az zaman sonra hissi kaldinr, 

konjunktivi kizartir, pupillayi geni§letmez, kornea'da tefelliis (dokiilme) 

olmuyor. Mukozalar iizerine tesiri kokaininkinden 3 defa daha 

azdir. 

Alipinin kokaine nazaran zehirliligi biraz daha azdir, lakin bu fark 

2/3 kadardir. Alipin tehlike&iz degildir. Goz igin 100 de 2,5 larinks igin 

100 de 5 eriyigi tavsiye edilmistir. Maksima dozu bir defada 0,05 ve 

giinde 0,15 gr. Spinal kanala $iringalari tehlikelidir, yapilmiyor. 

18

Buna kar§ihk Veteriner Hckimlikte adrenalin ile birlikte spinal 

anestezi igin gok uygundur. Goze % 1-2 eriyiginin damlatilmasi ile 

anestezi 1 -2 dakika iginde husule gclir ve 10 dakika kadar siirer. Pupillayi 

genisletmedigi gibi, goziin ic basmcini da degistirmez. 

Kokainde oldugu iizere kiiciik §irurjide irkiltisiz sathi anestezilerde 

- (% 1-5-10-20 oranmda adrenalin katilmi§ eriyikleri) - kullamhr. % 

1 eriyiginden birkag santimetre kiip zerkedilir. Goze % 1 eriyigi damla, 

buruna tampon tarzmda tatbik olunur. 

Te§his maksadi ile sinir uzamma yapilan anestezide 96 4 eriyigi, 

lumbal anestezide % 1 eriyigi kullamhr. 

STOVAiN, Stova'ine, Stovainum (Chlorhydrate de dimdthylaminobenzoylpentanol) 

Cr Hc C 00 CH 

CH2 CH2' CH^ NfCHj) 2 HCl 

Stovalne 

Stovain, benzoik asidin dimentilamino-dimentil-etilkarbonat ile birle§mesinden 

meydana gelen bir cisimdir. 

Stovain, beyaz, billuri bir tozdur. Suda kolaylikla (tahminen 2 k. 

suda) erir. 2 k. alkolde erir. 175° de kaynar. Eriyigi turnsol kagidmi kizartir. 

Dil uzerinde gecici bir hissizlik hasil eder. 

Ilk defa Fransiz ka§iflerinden - (bulucularindan) - Fourneau tarafindan 

hazirlanmis olup bu zatin isminin ingilizce terciimesi olan 

stove = soba ismi verilmi§tir. 

Fizyolojik tesiri kokaine benzer. Once girpinmalar, sonra felg hasil 

eder. Yalniz damarlari daraltmaz, tersine olarak §irmga cdilcn yeri 

kizartir. Fazla miktarlan gebe hayvanlarda yavru atimma sebebiyet verir. 

Stovain kokaine nazaran daha az toksik, fakat daha az miiessir bir 

anesteziktir. 

Stovain mukozalara kokaine nazaran 2 defa daha az tesir ediyor. 

Oldiirucii miktan kobaylarda deri altina takriben kilo baipina 0,15-0,2 

ve vena igine §inngada 0,126 g dir. Periton igine kopeklerde 0,12 dir. 

19

Kullanilmasi: Lokal anestezi igin cilt altma % 1/2-1-2. Ra- 

§ianestezisi igin % 5-10 oranindaki eriyiginden 1/2-1 sm 3 . Mukoza 

anestezisi igin % 5 eriyigi kullanilir. 

Di§tan : Merhem, pudra veya soliisyon halinde % 1 oramnda kullanilir. 

tgten : Analjezik olarak gastraljilerde posyon veya tablet halinde bir 

defada 0,02 g verilir, icabmda gunde 2 - 3 defa tekrar edilebilir. 

Oftalmolojide kullanilmamahdir (giinkii stovain adrenalinin dahi 

onleyemiyecegi bir hiperemiye sebebiyet verir). 

Bir defalik maksima dozu : 0,08 g 

Bir giinluk maksima dozu : 0,15 gramdir. 

PSiCAINE (d-Pseudo-cocai'ne bitartrat) 

Synonyme'leri: Delcaine, Depsicain, Dextroca'in, Isococaine, 

Pseudococain C17H21O4N. C406H6 

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri bir toz olup, 4 k. suda erir, alkolde 

biraz giig erir. Sudaki eriyigi turnsol kagidini kizartir. Psicai'ne'in lezzeti 

aci olup dil uzerinde uzun devam eden bir hissizlik hasil eder. Eriyigi 

hararete dayanikh olup kaynatmakla sterilize edilebilir. 

Tesiri: Kokaine nazarane kuvvetlidir. Dokulari daha az yikilar 

ve deri alti yolla kullanildikta kokainden daha az zehirli goriilmektedir. 

Buna kar§ihk vena'ya sirmgasi kokain kadar zehirlidir. 

Psikainin sempatikler uzerine tesiri hafiftir. Pupillayi geni§letmez. 

Damarlari biraz geni§letir. Kokain yerine kullanilmasi oviilmu^tiir. Bazan 

ra§ianestezi igin kullaniliyor. 

Psikainin % 0,5-5 oranmdaki eriyikleri lokal anestezi maksadile, 

% 2 - 5 eriyikleri ise goze, % 5 i burna, % 0,5 -1 oranindaki eriyikleri de 

sidik torbasi hastahklarmda (Veteriner Hekimlikte) kullanilir. 

PSICAlNE-NEU «Merck» 

Fizik ozelikler: Beyaz yahut hafif beyaz, 3 k. suda, 6 k. alkolde eriyen, 

billuri bir tozdur. Eriyiginin lezzeti aci ve dil uzerinde uzun miiddet 

siiren bir hissizlik birakir. Biiyiik miidahaleler igin % 3 - 4, goz igin 

% 0,5, sidik torbasi igin % 0,1 -0,2 oranindaki eriyikleri (Veteriner Hekimlikte) 

kullanilir. 

20

TROPAKOKAiN, Tropacocai'ne, Tropacocainum 

CH2' CH CH2 CH2 

CH ch2 

N CH3 CH Oil N-CH3 C-HO. OC CFCHV 

CH2 CH2 CH2 T-CH 

Tropacocaine Tropin 

Tropakokain, 1,891 de Javada cikan bir nevi kokanm yapraklannda 

bulunmu§tur.-Psodotropinin benzoilli bir eteridir. Hidroklorik asid 

bunu benzoik asidle psodotropine ayirir. Tropakokain suda giig erir; alkolde, 

kloroformda erir. Polarize ziyaya tesirsizdir. 49 derecede miizab 

olur - (lsitilmakla kati halden sivi sekle geger) ve terkibi bozulur. 

Tropakokain suda az eridiginden hekimlikte suda kolay eriyen tuzlari 

kullamlir. 

t 

TROPAKOKAiN HIDROKLORAT, Chlorhydrate de tropacocaine, 

Tropacocainum hydrochloricum 

C6H14(OOC6H5)N.HCl 

Fizik ozelikler: Renksiz veya beyaz renkli, suda kolaylikla eriyen 

billuri tozdur. Aci lezzetlidir. 271° de erir. Kokainden 4 defa kadar daha 

az toksiktir. Kokain gibi intibah (uyarma) ve ihtilag (girpinma) ve 

sonra felg yapar. Harareti arttirir. Pupillayi az biiyutiir. 

Mukozalarin sathma anestezik hassasi kokainden 5 defa daha hafiftir 

ve az devam eder. Derinin igine siringalari tesirce kokaine yakla- 

§ir. Lakin damarlari genisletir, lokal odem yapar. Adrenalin ilavesi fayda 

vermiyor. Tesirini gogaltmak igin kan deveramnm - (dola§im) - bir 

bag ile kesilmesi tavsiye edilmi§tir. Goze % 3 - 5 eriyigi, di§gilikte % 2 

eriyiginden 1/2 ila 1 sm 3 , bogaz ve burun igin % 5-15 eriyigi tavsiye 

edilmistir. 

Bir miiddet spinal anestezi igin kullamldi: % 5 den 11/2 sm 3 . ba§ 

agnsi getirir. Nefesin durmasile olenler de olmustur. 

Maksima dozu 0,10-0,15 g. $imdi gok kullamlmaz. 

21

PANTOKAiN, Pantocaine, Tetracain. (Chlorhydrate de p-butylaminobenzoyldimethylaminoethanol) 

Synonyme'i: Tetracain: 

nh-c2h3 

< 

C6H4 

C0-0-(CzH)rN 

Pantocaine 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, 147 5 de ergiyen (yani kati halden sivi 

hale gecer) tozdur; suda, alkolde kolaylikla erir. Eriyikleri hararetle 

sterilize edilebilir. Alkali karsismda ayrisir. 

Kullanilmasi: Mukozalarda satlii anstezi igin 1000 de 1-2, 

goz igin 1000 1 - 2 eriyigi, spinal anestezisi igin de 200 de 1 eriyiginden 

2 sm 3 kullamhr. Bu yol ile bacaklari felg eder, harelcet iki saat sonra 

geiir. Yara agrisim hasta 5 saat sonra duymaya baslar. Bazan gegici bir. 

surette solunumu durdugu da goriilmustiJr. Lokal ve satih anestezisi icin 

(badijonaj, pomat vs.) kullamhr. % 1/4-2 eriyik veya merhem §eklinde 

kullamhr. 

PERCAINE (Butyloxycinchoninate de diethylethylendiamine) 

Synoymleri : Benzolin, Butylcaine, Cincain, Cincocain, Cinkain, Dibucaiue, 

Nupercain, Nuporal, Optokain, Percaine, Percamine, Quinocaine, 

Soncain 

22 

N 

Percaine

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri, tozdur; suda erir. Fiyati ucuzdur. 

Eriyiklerine adrenalin katilmakla kokainde oldugu iizere tesiri uzar. 

Perkaine'in lokal tesiri kuvvetlidir. 

Percaine, ticarette billuri toz, tablet ve eriyik §ekillerinde bulunur. 

Tozu 1,5 g lik §i§elerde olup su ve alkoldeki eriyiklerinin hazirlanmalanna 

yarar, dayaniklidir ve hararete mukavimdir. (Sterilizasyon). 

Tabletleri 0,05 g lik (sari gizgili tuplerde); 0,1 g lik (esmer gizgili 

tiiplcrde), 0,05 g percaine 0,45 g sodyum kloriir ve 0,0005 g adrenalin 

ile (ye§il gizgili tuplerde) bulunur. 

Percaine - Adrenalin eriyigi = 5,5 ve 30,5 sm 3 liik ve 8 sm 3 liik ampullcrde 

bulunur. % 0,1 eriyik olup terkibinde 1 sm 3 = 0,001 percaine + 

0,00001 adrenalinin fizyolojik sodyum kloriir eriyigindeki eriyigidir. 

Bundan ba$ka % 0,2 ve % 0,3 liik eriyikleri de vardir. Bunlarda da 

yine adrenalin mevcut olup aym tarzda fizyolojik sodyum kloriir eriyiginde 

eritilmi§tir. 

Percaine §iddetli lokal anesteziktir. Cilde §irmgalari kolcainden 7 

defa daha miiessirdir. Mukoza sathma tesiri ise 70 defa daha fazladir. 

Lakin zehirliligi de kokainden 3 - 4 defa fazladir. Kokain gibi girpmma 

getirir, kalb ve solunumu bozar. Bu anestezikle gesitli zehirlenme ve 

oliim vakasi goriilmii§tur. 

Cincain, bilhassa gok kuvvetli lokal anestezik tesire maliktir. Buna 

karsihk zehirliligi yiiksektir (prokain'e nazaran 25-50 defa fazladir). 

Sathi anestezik tesiri gok kuvvetlidir. 

Injeksiyon anestezisinde dozajmin dikkatli yapilmasinda dahi gok 

defa zehirlenmclerc rastlanilmistir. Bunlarin bir kaginda da oliim olayi 

tesbit edilmi§tir. Bu maksadla kullanilmasi tehlikelidir. Buna kar§ihk 

satih anestezisinde gok kullanilir. Cincain tav§anlarin sidik torbasindan 

kolaylikla emilir. Insanlarda az yogunlugunun kullamlmasinda dahi 

cmilme vukua gelir. Sidik torbasi mukozasinm hastaligi halinde kullanilan 

Cincain miktarmtn % 10 - 20 si emilir. Mesela : 100 mg cincain 

kullanildigi zaman bunun 10-20 mgi emilir. Bu emilen cincain miktari 

tehlikesizdir. Agizdan mide mukozasini anestezi edecek luzumlu 

miktarda verildigi vakit emilme agir ve azdir. 

Cincain nisbeten stabil bir maddedir. Notr reaksiyonlu eriyikleri 

hig bir degismeye ugramaksizin tekrar tekrar kaynatmaya dayanir. 

Kullanilmasi: Lokal anestezik olmak iizere kullanilir. infiltrasyon 

anestezisi igin % 0,5 - mahlulii, rasianestezi igin 1500 de eriyiginden 

(1-2 sm 3 ), mukozalar igin de % 0,5-2 eriyigine ba§vuru!ur. 

23

Di§tan : Hemoroid, ekzema, yaralar, pruritiis'te % 1/2-1 merhem 

(Percainol) halinde kullanilir. 

PANTESiN, Panthesine, Leucinocain 

Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda erir. Hararetle sterilize edilebilir. 

Zehirliligi kokaininkinin iigte biri kadardir. 

Infiltrasyon anestezisi igin % 0,2, satih anestezisinde % 5 - 10 eriyilf^ 

Ar ' IriilloniliT* 

UROKAIN, Urocai'ne, Chlorhydrate de quinine et uree. 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri bir tozdur. Suda, alkolde erir. 

Tesir ve Kullamlmasi: Fizyolojik tesiri kininin diger tuzlari gibidir. 

Lakin daha az zehirli goriiliiyor. Kiiciik cerrahi miidahaleler i§in 

% 5 eriyigi kullanilir. Saf seklinde 0,3 g verilir. 

APOTESiN, Apothesine. Cinnamyldiethylaminoproponal 

Fizik ozelikler: Billuri, beyaz, suda gok eriyen bir tozdur. Eriyigi 

notrdiir. Kaynatilarak sterilize edilebilir. % 0,5 eriyigi stafilokok ve gonokoklan 

oldiiriir. 

Apotesin'in mukozalar igin anestezik tesiri zayiftir. Derm i?inden 

tesiri novokainden fazladir. 

24 

Panthesine 

LAROKAiN, Larocaine, Dimethocaine 

(Aminobenzoyldimetilaminopropanol)

\ c 

l " 

^ cooc h2 — c — c h2 N ' 

Larokain 

Hekimlikte hidroklorat tuzu kullanilir. 

(Aminobenzoildimetilaminopropanol hidroklorat) 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri tozdur. Suda ve alkolde erir. Eriyigi 

bozulmadan 15 dakika kadar kaynatilabilir. Kokainden daha az zehirli 

goriiniiyor. Kokain kadar kuvvetli bir anesteziktir. Tesiri daha uzun siiriiyor. 

Pupillayi biiyiitmez. Infiltrasyon anestezisi igin % 0,25, regional 

anestezi igin % 0,5, satih anestezisi igin % 0,5 - 1 eriyikleri kullanilir. 

/ 

C2 Hf i 

C2 h 5 / 

LIDOCAINE (Xylacain) 

^ N - CH2 - CO-NH 

Lidocaine 

Synonyme'leri : Acetoxyline, Astracaine, Duncaine, Esraca'fne, Isicaine, 

Leostesin, Lidocaton, Lignocaine, Lignostab, Maricain, Xycainum, 

Xylestesin, Xyclocitin, Xyloton, Xylotox. 

Lidocaine'nin zehirliligi a§agi yukari prokain gibidir, fakat anestezik 

tesiri tahminen iki mislidir. 

Tedavi (klinik) maksadile lidokain ile yeter kuvvette bir sathi anesteziye 

eri§ilebilir. Sathi anestezik kudreti tetrakaine nazaran yari derecededir. 

Bununla enjeksiyon anestezisinde prokaine nazaran anestezi 

hem daha gabuk, hem de daha devamlidir (2-4 saat kadar surer). Bun- 

25

dan ba?ka lidokain gok dayanikli olmak gibi bir faydayi da havidir. 

Simdiye kadar bilinen lokal anesteziklere nazaran daha mukavimdir. 

% 30 oranmdaki hidroklorik asid veya kuvvetli bazlarla birlikte bulundugu 

zaman 8 saatlik bir kaynamaya dayanir (Lofgren, 1948 e gore). 

Bu madde hakkinda ilk farmakolojik bildiri Goldberg tarafindan 

(1946) ve ilk klinik yayin da Gordth tarafindan (1948) tarihinde 

yapilmi§tir. Simdiye kadar elde edilen klinik neticeler bugiin lokal anestezik 

olmak uzere lidokainin onemli bir madde olarak itibar nazanna 

alinacagim gostermi§tir. 

ANTISEPTiKLER, Antiseptiques, Antiseptica 

DEZENFEKTAN iLACLAR, Desenfectans, Dezenfientia 

Antiseptik ilaglar, mikroplari ve onlarin sporlanni yok ederelt (Bactericide, 

Germinicide, Sterilisant), bazan da mikroplari oldiirmeksizin 

(bununla beraber vasati mikrop igin uygun olmiyan sekle sokmakla) 

onlarin gelisme ve iiremelerine engel olarak zit tesir yapan ilaglardir. 

Bu son halde antiseptik ilag mikrobun geli§mesini onler, mikrop 

artik iireyemez, uzviyet mukavim oldugu cihetle organizma tarafindan 

kolaylikla yok edilirler (fagositoz olayi). 

Dezenfektan ilaglar ise, mikroorganizmalan ve baslica hastahk etmenlerini 

oldiiren maddelerdir. Su halde dezenfektan ilaglarla mikroplar 

yok olurlar, bu yok olma olayi irreversible'dir. 

Antiseptik ve dezenfektan ilaglarin ba^hcalan §unlardir : 

ORGANIK DEZENFEKTAN MADDELER 

FENOL (FENIK ASID, KARBOLIK ASID), Phenol (Acide phenique) 

(Acide carbolique), Phenolum (T. K.) 

Fizik ozelikler: Ozel kokulu, ince, uzun, sivri, renksiz, havada zamanla 

pembe renk alan billurlar veya billuri kiitledir; 15 k. suda, 100 

26 

Fenol 

OH

k. mayi parafinde erir; alkolde, eterde, kloroformda, gliserinde kolaylikla 

erir. 

Fenol, maden komiiru katraninm 180-220° de fraksiyon suretile 

distilasyonundan elde edilir. Sentetik olmak iizere benzen'den de hazirlamr. 

PREPARATLARI: 

MAYiLE§Mi§ FENOL, Phenol liquifee, Phenolum liquifactum, (T.K) 

Fenol 10 k. 

Su 1 k. fenol hafif hararette iza- 

be edilir ve sonra su ile kari§tirihr. 

Fizik ozelikler : Renksiz veya hafif kirmizimsi renkli bir sividir. 

FENOLLU SU, Eau pheniquee, Aqua phenolata (Aqua carbolisata) 

Solutio phenoli. 

Alman farmakopesine gore : Mayile§mi§ fenol 11 k., damitilmi§ su 

489 kisimdan ibarettir. 

FENOLLU YAG, Huile pht'nolee, Oleum carbolisatum. 

Terkibi : 2 k. ergitilmi§ (izabe edilmis) susuz fenol ve 98 k. zeytin 

yagi veya ha§ha§ yagi yahutta ayni miktar yer fistigi yagmdan miite- 

§ekkildir. 

FENOL MERHEMI, Pommade de phenol, (Vaseline pheniquee), 

Unguentum carbolisatum. 

Terkibi : 2 k. fenol, 98 k. domuz yagmdan ibarettir. 

KUWETLI FENOL MERHEMi, Unguentum carbolisatum fortius. 

Terkibi : 10 k. 90 k. parafin merheminden ibarettir. 

FENOLLU SIRKE, Acetum carbolisatum. 

Terkibi: fenol 1 k. kolonya suyu 5 k. sirke % 6 lik 90 k. dan ibarettir. 

KAFLRLU FENOL, Acidum carbolicum camphoratum. 

Terkibi : 10.0 fenol, 30.0 kafur'dan miite§ekkildir. 

IYODLU FENOL, Acidum carbolicum iodatum. 

Terkibi : 20.0 iyod, 60.0 fenol ve 20.0 gliserinden ibarettir. 

Izabe : Kati bir cismin hararette kati haldon sm hale gecmeai. 

T. K. : Tiirk Kodeksi, Turk Farmakopesi, Tiirk 11 ^c Kltabi. 

27

FENOL LINiMENTI, Linimentum carbolisatum. 

Terkibi: 1-2.0 fenol, miisavi miktarda zeytin yagi ve kireg suyundan 

miitesekkildir. 

FENOLLU SAF, Suppositoria acidi carbolici. 

Fenol 0.8 

Beyaz balmumu *• 0.5 

Kakao yagi 11.0 

12 §af igin 

PHENOSALYL. Bilhassa Fransa'da kullanilan bir preparattir. 

Terkibi: 

I. Vossin'e gore : II. Mellaert'e gore : 

Karbolik asid 90.0 190.0 

Laktik asid 20.0 40.0 

Salisilik asid 10.0 20.0 

Boraks — 4.0 

Okaliptol 5.0 x damla 

Limon esansi — — i x " 

Mentol 1.0 — 

Gliserin — 200.0 

Su — 1000.0 a ula§tinhr. 

Phenosalyl, cerrahide, bogaz ve kulak hastahklannda kullanilir. 

Gargara sureti ile binde 2 veya 4 oranindaki eriyigine bo§ vurulur. 

ASEPTOL, Acidum o- phenolsulfonicum (Acidum sozolicum). 

Fizik ozelikler: Fenol kokulu koyu bir sividir. Ticarette % 33,3 eriyik 

halinde bulunur. Aseptol aydinlikta bozulur, bu sebepten karanlikta 

"saklanmahdir. 

Kullanilmasi: Fenol'de oldugu iizere yara tedavisinde kullanilir. 

Gliserin, yag ve alkoldeki eriyikleri tesirsizdir. Fenol yerine % 2 

sudaki eriyigi kullanilir. 

Igerden : Salisilik asidde oldugu iizere aym miktarda antifermantatif 

olarak mide-barsak nezlesinde ba§ vurulur. 

28

HYDRARGYROL, Civa parafenilsulfonat. 

Fizik ozelikler : Esmer kirmizimsi bir tozdur. Suda, gliserinde erir. 

Alkolde erimez. Albumini tortulamaz. Siiblimeden az zehirli, az irkiltici 

bir antiseptiktir. 

ASTEROL, Ewelkinin amonium tartarat ile verdigi bir bile§iktir. 

Fizik ozelikler : Beyaz sarimsi, suda eriyen bir tozdur. Boraks eriyiginde 

fazla erir. $iddetli bir antiseptiktir. Aletleri bozmuyor, albumini 

goktiirmiiyor. 

SOZOIODOL, iODOZOL, Diiod parafenolsulfofenik asid. 

Zozolodal 

Suda, alkolde, gliserinde eriyen renksiz ve kokusuz billurlardir. % 

54 iyod, 20 fenol 7 kiikurtii havidir. % 2 - 5 eriyigi antiseptik gibi kullanilir. 

Toz §eklinde iyodoform yerine oviilmiistur. 

Fenol'un tesiri: Fenol bakteri yokedici (Antibacteriel) kudreti orta 

derecede olan bir antiseptik (dezenfektan) maddesidir. % 3 sudaki 

eriyigi bilinen patojen bakterileri ve kiifleri kisa bir zaman temasla 

(Tiiberkuloz basili hang) oldiiriir. Tuberkiiloz basilini oldiirmek igin 

% 5 eriyigine ihtiyag vardir. Kuduz zehiri boyle bir eriyikte bir saatlik 

bir temasla, tetanus sporlan 10 saatlik bir kar§ilasma ile miiteessir olmazlar. 

Sarbon sporlan 20 giinliik kar§ila§ma ile kat'i surette yok edilmezler. 

Civalxlarla kiyaslanirsa onlara nazaran tesiri zayiftir. % 2 sudaki 

eriyigi kolera, tifo ve difteri mikroplarini, streptokok ve stafilokok'u 

2 dakikada, % 1 eriyigi 15 dakikada oldiiriir, % 0,25 eriyigi 2 saatte 

yok edebilir. Buna kar§ilik sporlu mikroplar 50k dayanirlar. 

Bazi §ahislar fenol'e kar§i hassastirlar, bunlar diliie fenol eriyigi 

ile ekzema gosterirler. 

Fenol ve tiirevleri yiiksek derecede lipoid eritici ozelige malik olduklanndan 

dolayi, santral sinir sistemi uzerine toksik tesir icra ederler, 

insanlarda uyu§ukluk ve genel zayifhk, agir zehirlenmelerde hissizlik, 

viicut lsisimn dii§mesi (?abukla§an solunum, durakhyan nabiz, 

29

asikar tonik ve klonik spazmlar), sonra uyusukluk, felg hali ve nihayet 

solunumun felci ile oliim husule gelir. 

Per os kullamlmasinda mide ve barsaga ait belirtiler - (kusma, sanci 

ve ishal), kan basincimn diismesi husule gelir. Kuvvetli daglamalarda 

siiratle §ok, kollaps ve kalbin felci ile oliim meydana gelir. 

Kullanilmasi: insan Hekimliginde fenol'e az miiracaat edilir. 

Ba§hyan giban §arbon hastahgi, lenfanjit'te, hatta §arbon hastahgmda 

kisa zaman i?in pansumanlari yapilabilir. Yalniz fenol'un tamamile suda 

erimi§ olmasina dikkat etmek icabeder. Eriyikte habbecikler halinde 

erimemi§ fenol bulunursa tahrib eder. En 50k % 2 eriyigi kullamlrnahdir. 

Yogun ?ekilde ciiriik di§e konur ise disin pulpasini tahrib eder. Agn 

vermez. Diliie eriyikleri ka§intilara kar§i 6viilmu§tur. Orta kulak nezlesinde 

fenol'un gliserinde % 20 eriyigi damla tarzinda kullamhr. Gliserin 

fenol'un tahrib edici yetengini 50k azaltir. Bazi deri hastahklannda 

% 1 merhemi kullamhr. A$ilarin muhafazasi igin % 0,5 - 1 kadar fenol 

katihr. 

BlR DECERLl FENOLLAR (MONOFENOLLER) 

Kresol'ler. Fenol'un bir hidrojeni yerine metil ekinin girmesile husule 

gelen preparatlardir. Metil ekinin niiveye (gekirdege) giri§ durumuna 

gore : 

Acide ph

ug izomer §ekli vardir. Bunlardan para-cresol katidir, diger iki izomer 

ise sividir. 

HAM KRESOL, Cresol brut, Cresolum crudum (T. K.) 

En az yiizde 50 meta kresolu havidir. 

Fizik ozelikler : Berrak, sarimsi yahut sarimsi esmer, fenol ve kreosotu 

andiran kokulu, ziyayi kesreden - (kiran) - ve zamanla rengi koyula§an, 

zeyti - (yagli) - bir mavi - (Sivi) - dir; takriben 200 k. suda 

erir, alkolde ve eterde kolaylikla ve berrak olarak erir. Kuvvetli kalevilerde 

- (alkalilerde) - erir. Mahlulu - (eriyigi) - turnsola kar§i mutedil 

- (notr) - veya hafif asid reaksiyonludur. 

SABUNLU KRESOL MAHLULU - (ERiYlGi) Solution de cresol 

savonee, Liquor cresoli saponatus. (T. K.) 

Takriben % 50 ham kresolu havidir; ihtiva ettigi sabunun miktan 

takriben % 25 kati asidlere tekabiil eder. Terkibi : 120 k. bezir yagi 

27 k. potasyum hidroksid, 41 k. su, 12 k. alkol ve 200 k. ham kresol'den 

ibarettir. 

Fizik ozelikler : Kirmizi esmer ve kresol kokulu bir sividir; turnsol 

kagidim mavile§tirir, suda, gliserinde, alkolde, petrol benzininde berrak 

erir. 

% 1/2-2 eriyigi aletleri, elleri temizlemekte ve dol yatagi lavajlannda 

kullanilir. 

SOLUTOL: Surup kivammda bir kresol preparatidir. Esmer 

renkli yogun bir sividir. Terkibinde ortalama olarak % 50 - 60 kadar 

kresolu ihtiva eder. Yiizde 2 - 4 eriyigi antiseptik olarak kullanilir. 

S O L V E O L . Yogun bir kresol eriyigidir. Esmer renkli yogun bir 

sividir. Kuwetli, oldukga zararsiz, lokal irkiltici ozeligi olmiyan, antiseptik, 

antiparaziter bir ilagtir. % I - 2 eriyigi kullanilir. 

SAPROL. Terkibinde % 40 kresol ve % 20 karbonlu hidrojeni 

havi esmer renkli bir sividir. Ahirlarm dezenfeksiyonlannda kullanilir. 

K R E O L I N . Creoline, Creolinum. 

Kreolin 1875 yilinda Londra'da J e y e s tarafmdan bulunmu§ ve 1887 

de Pearson tarafmdan Hamburg'a ithal edilmi§tir. Ilk bilimsel deneyler 

Frohner tarafmdan (Veteriner Hekimlikte) Almanya'da uyuzda 

antiseptik olarak kullanilmi§tir. 

31

Kreolin (Ingiliz kreolini, Creoline Anglee) fenol fabrikalannda tali 

(ikincil) iiriin olmak iizere te§ekkiil eder. 

Fizik ozelikler : Koyu esmer renkli, §urup kivaminda, katrana benzer 

kokulu, sonra yakici lezzetli, su ile siite benzer bir siibye (emiilsiyon) 

hasil eden bir sividir. 

Kreolin ba§lica orto ve meta kresol, ksilenol, kinolin, florol, naftalin'den 

miite?ekkildir. Fenol ve sabunlu kresol eriyiginin kullamldigi 

hallerde kullanilir. 

Kreolin Veteriner Hekimlikte antiseptik, antiparaziter olmak iizere 

distan, antiseptik ve antizimotik olarak da igerden kullanilir. 

L i Z O L , Lysol, Lysolum. 

Ham kresol'un potas sabunu ile olan eriyigine benzer patent adli 

sabunlu bir kresol eriyigidir. Su ile bulanan esmer sincabi renkli, fenol 

kokulu, §urup kivaminda bir sividir. Kreolin yerine ellerin, aletlerin, 

dol yataginm, yaralarm dezenfeksiyonlannda ve uyuz ilaci olmak 

iizere de uyuzlarda kullanilir 

VALVANOL. 

Valvanol, su ile alkolde eriyen, ho§ kokulu sivi §eklinde ve yiiksek 

dezenfektan yetenegine malik, irkiltici tesiri bulunmiyan zararsiz bir 

ilagtir. % 2-5 oranindaki eriyigi antiseptik olarak yaralarda, mukoza 

lavajlannda, ekzema ve paraziter deri hastahklarmda kullanilir. 

BACILLOL. Bu da lizol'e benzer bir preparat olup zehirlilik 

ozeligi azdir. Kreolinin kullamldigi hallerde kullanilir. 

GAYAKOL, Gaiacol, Guaiacolum. (T. K.) 

Gayakol, brenzkatesinin bir metileteridir. 

Kreosot'tan elde edilir. Bundan ba?ka 

pirokate§inden, fenolden sentez suretile 

de elde olunur. 

Fizik ozelikler: Renksiz, yahut sarimtrak 

renkli, aromatik kokulu billurlardir; 

60 k. suda, eterde, gliserinde, 

esans ve yaglarda erir. 

Kreosot'tan elde edilen berrak yahut 

sarimsi bir sividir. Oteki daha saftir ve 

OH 

yukanki ozeliktedir. Gayakol 

32 

OCH 3

Gayakol'un % 1 eriyigi pepsinin gali§masini azaltmaz; % 2 eriyigi 

hafif bir tesir yapar. Antiseptik ozelligi fenolden daha kuvvetlidir. % 2 

eriyigi sarbon sporlarini 24 saatte oldiiriir. Serumlu bir vasata 1:4.000 

oraninda gayakol konursa Koch basili iiremiyor. 

Toksitesi: En kiigiik oldiiren miktari deri altina sirmga 

edildigi zaman farelerde kilo ba§ina 0.9 g, kobayda 0.6 g bulunmu§tur. 

E m i 1 m e s i : Gayakol deriden kolay emilir. Az zaman sonra 

idrarda buluriur. Lokal olarak duyguyu azaltir. Yogun eriyigi deriyi ve 

mideyi irkiltir. Atilmasi bashca bobreklerdendir. Siilfiirik asid veya glikoronik 

asidle birle§mis olarak gikar. Bir kismi barsaktan ve od ile atilir. 

Nefeste gayakol kokusu duyulur. Emildikten sonra zehirlenme belirtileri 

fenolunkine benzer. Diiskiinltik, felg, ve hafif bazi girpinma hareketleri 

goriiliir. Viicut isisi du§er, hassaslik aazlir. Pupille kiigiilur, kornea 

tepkisi kaybolur. Nabiz ve solunum yava$Iar, salgilar gogalir. Hayvan 

koma iginde oliir. Bobreklerde, akciger ve karacigerde, hiperemi bulunur. 

Insanlarda 50k miktarda gayakol ile kusma, amel, genel zayiflik, hipotermi 

— (viicut lsismin aazlmasi) — nabzm kiigulmesi, karaciger ve 

dalagin si§mesi, dispnoe, hezeyan nihayet koma olur. 9 ya§inda bir 50cuk 

5 sm 3 gayakol ile olmiistiir. 

K u l l a n i l m a s i : Gayakol agrilari azalttigi igin bazi nevraljilerde 

e§it miktarda gliserin ile kari^tirilip siiriiliir. 

MAYI GAYAKOL, Guaiacol liquide, Guaiacolum liquidum (T.K.) 

Fizik ozelikler : Suda, alkolde az erir. Kronik sekildeki bron§itte 

ampirik olarak antiseptik ve ekspektorans gibi kullanilmaktadir. Kismenbron§lardan 

atildigidan balgam soktiiriicii tesir yapar. Fakat bron§larda 

mikroplara tesir edecek konsentrasyona eri§ebilecegi siiphelidir. 

Bugiinkii rasyonel antibakteriel tedavi karsisinda, antiseptik olarak kullanilmasi 

dii§iiniilemez. Ancak kronik bronsitlerde ekspektorans olarak 

kullanilmaktadir. Akcigerlerde konjesyon yaptigindan aktif tuberkulozda 

ve hemoptisie'lerde verilmemelidir. 

D o z u : 0.50 — 1,5 g. 

GAYAKOL KARBONAT, Carbonate de guaiacol, Guaiacoli carbo- 

nas (T.K.) 

33

Fizik ozelikler: Hemen kokusuz, beyaz, 

billuri, hafif gayakol lezzetli bir tozdur. 

Suda erimez, alkolde giig erir. f)-CcH, OChL 

Gayakol karbonat, mideyi az bozar. r _ // 

Akcigerlerde konjesyon yapabilir. Gaya- ^^ r- i. nPI-l 

kol kadar §iddetli tesir etmez. 0.25 g lik ^ ' 

giillaglardan giinde 3 - 4 tane verilir. Bazi 

kronik bronsitlerde faydalidir. Uzun 

miiddet verilebilir. Gayakol karbonat 

GAYAKOLUN GLiSERiNLI ETERI, Ether glycerique de goaiacol, 

(Oresol, Oreson, Guaimar) Resyl. 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri aro- 0 CH OH OH CK,0H 

matik ve biraz aci lezzetli bir tozdur. 2 2 

20 k. suda erir. Eterde, alkolde, gliserin- SdI _q£h 

de erir. 

Resyl 

Gayakol yerine veremde, bronsitlerde kullamhr. Fazla irkiltici degildir. 

Bron§ salgisini azaltir. 0,1 lik komprimeleri (giinde 3-5), §urubu 

(3-5 kahve ka§igi), ampulleri (0,1 g g Resil, iki-ug giinde bir) verilir. 

Tiiberkiilozun ba§langicinda giinde 0,2-0,3 g (toz §eklinde), sonralan 

giinde 2-4 g a kadar yiikseltilir. Bir defahk yiiksek miktan 1.0, 

giinliik maksima dozu 3 g dir. Gayakol karbonat barsaklarda gayakol 

ve karbonik aside ayn§ir. 

GAYAKOL SiNNAMAT, Guaiacolum cinnamylicum 

Fizik ozelikler : Renksiz, billuri igneler seklinde, suda erimiyen, alkolde, 

kloroformda, asetonda eriyen bir tozdur. 

Kullanilmasi: Igerden bron§a bagli hastahklarda, akciger 

- bobrek ve barsak tiiberkiilozlarmda, 

bilhassa diyareli hal- C 6 H5CH : CHCO 0 C6H4 O CH3 

lerde giinde bir kas defa kul- Gayakol sinnamat 

larulir. 

GAYAKOL FOSFAT, Guaiacolum phosphoricum. 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, hemen 

kokusuz, suda erimiyen, alkol, P O ( O C6H4. O C H3 

kloroform ve asetonda eriyen bir Gayakol fosfat 

bir tozdur. 

34

Tesir ve kullanilmasi: Gayakol karbonatta oldugu iizeredir. 

GAYAKOL VALERiYANAT, Guaiacolum valerianicum. 

Fizik ozelikler: Sari, yagh 

bir sivi olup hemen gayakol ( CH3 )2 CHCH CO .OC6H4 OCH. 

ve valerianik asid kokulu, suda 

az, alkol, eter, benozl ve kloroformda kolayhkla eriyen bir cisimdir. 

Tesir ve kullanilmasi: Gayakolde oldugu iizere akciger tiiberkiilozlarinda 

jelatin kapsiiller iginde olmak iizere 0,2-1,0, giinde 3-6 

kapsiil kullanilir. Bir defahk maksima dozu 1,0, giinliik maksima dozu 

da 3 g dir. 

EUGUFORM. ince, beyaz hemen kokusuz, suda erimiyen, asetonda 

eriyen bir tozdur. 

-Yara antiseptigi olmak iizere % 5-10 merhem veya serpme tozu 

olarak kullanilir. 

EUCOL. Gayakol asetat. C 6 H4 ( OCH., ) O.OCCH, 

Fizik ozelikler : Renksiz bir sivi olup, alkol ve eterle kari$abilir ve 

kati yaglarda tahminin % 20 kadar erir. 

Kullanilmasi: Tiiberkiilozda deri alti olarak kullanilir. 

GUAETHOL (Ajacol, Aethacol, Thanatol), 

Brenzkate§in monoetileter. C6 H4 (OH) OC2 H5 

Fizik ozelikler: Iri, renksiz, ratip manza- Guaethol 

rah, gayakole benzer kokulu, suda giigliikle 

(1 : 120), alkol ve eterde kolayhkla eriyen billuri bir cisimdir. Aydmlikta 

durmakla bozulur, bu sebepten karanlikta saklanilmahdir. 

Kullanilmasi: Gayakolde oldugu iizere kullanilir. 

GUAJAFORM 

Guajaform, gayakol ile formaldehidin yogunla§tirilmi§ bir iiriinudiir. 

Buna GEOFORM da denir. 

35

GUAJAPEROL (Guajaperon), Piperidin-Gayakolat, Piperidinum 

guajacolicum. 

CsHnN. C6H4 (O C H3) OH2 

Guajaperol 

Fizik ozelikler: Renksiz, pirizma seklinde ibrecikler olup 

30 k. kadar suda, organik eriticilerden ekserisinde erir. 

Kullanilmasi: Giinde birkag defa 0,2 - 0,6 g miktannda kullanilir. 

Giinluk maksima dozu 1,8 g dir. 

\ - 

KREOSOT, Creosote, Creosotum (T.K.) 

Kreosot ilk defa 1832 yihnda Reichenbach tarafmdan hazir- 

Ianmi§tir. Kayin agaci katraninin fasilali olarak distile edilmesi ile elde 

edilir. Terkibinde % 25 gayakol ve % 35 kreosot, %. 40 kadar monofenoller 

(kresilol, etilfenol vs.) bulunur. 

Fizik ozelikler: Berrak, hafif sarimsi renkli, keskin hususi 

kokulu, yakici lezzetli, ziyayi kuvvetle kiran ve 191k temasmda esmerle§meyen, 

yagli bir sividir; alkolde, eterde, benzolde, petrol benzininde, 

karbon siilfiirde ve asetik asidde her nisbette erir; kostik alkalilerde 

kolay, amonyakta gii? erir. Kostik alkali levisindeki mahlulii havada esmerle§ip 

nihayet katran gibi koyu ve siyah olur. 

Yogunlugu en az 1,075. 

Kreosotun biiyiik bir kismi 200° - 220° de kaynar; kreosot —20° de 

dahi donmaz. 

KREOSOT FOSFiT, Phosphide de cresote, Phosphotol 

Fizik ozelikler: Luzuci, kirmizimsi, suda az eriyen bir sividir. 

Giinde 0,5-3 g miktannda kullanilir. 

KRESOT KARBONAT, Carbonate de creosote, Creosoti carbonas 

(T.K.) (Creosotal) 

Fizik ozelikler: Renksiz yahut hafif sarimtirak renkli, hafif- 

ce kreosot kokulu, kivamli bir sividir. Suda erimez, alokl, ve eterde erir. 

36

KREOSOT HAPLARI, Pilules de creosotes, Pilulae creosoti (T.K.) 

Her hap 0,05 g kreosotu ihtiva eder. Tiiberkiiloza kar§i igerden kullanilir. 

KREOSOT §ARABI, Vin de creosote, Vinum creosoti 

Terkibi : 1 k. kreosot, 9 k. alkol, 10 k. §urub ve 20 k. tatli kuvvetli 

§arap ile yapihr. Giinde 2 - 3 gorba kasigi miktari kullanilir. 

KATRANLAR VE PREPARATLARI 

Katranlar elde edildikleri materyel ve hazirlanis §ekillerine gore 

aâgidaki tiirlere aynlir: 

CAM KATRANI, Goudron vegetal, Pix liquida (Pix pini) 

Pinaceae «Camlar» familyasmdan ge§itli agaglann, bilhassa Pinus 

silvestris, Pinus maritima ve Larix sibirica oduunun kuru distilasyonu 

ile elde edilen katrandir. 

Fizik ozelikler: Esmer slyah renkli, terementi kokulu, yakici lezzetli, 

pek koyu kivamli bir sividir; alkolde eterde, kloroformda, yaglar 

ve esanslarda erir. Cam katraninin reaksiyonu asittir. Terkibinde asetik 

asid, bir takim regineler, fenol, kreozot, antrasen, vs. bulunur. 

KAYIN A6ACI KATRANI, Goudron de bouleau, Pix betulae 

Betula verrucosa Erhart ve Betula pubescens Erhart (Betulaceae) 

agaglarmin kabuk ve adllarinm kuru distilasyonundan elde edilen katrandir. 

Fizik ozelikler: Kirmizi esmerden siyah esmere kadar degisen renkli, 

ozel kokulu, yakici lee?zetli, kesif, ince bir tabaka halinde iken §effaf 

bir sividir; mutlak alkolde, kloroformda, eterde, karbon siilfiirde, 

asetonda, mayi parafinde tamamile veya hemen tamamile erir; alkolde, 

terementi esansmda kismen erir. 

15 derecede suyu havi bir kaba bir kag damla kaym agaci katrani 

akiltildikta damlalar suyun ustiinde yiizer. 

Terkibi: Cam katranmdan farkhdir ve daha az regineli, daha az 

ugucu ve sabit yaghdir. Terkibinde gayakol, kreozot, kresoller vardir. 

ARDIC KATRANI, Goudron de cade (Huile de cade) Pix juniperi 

Juniperus oxycedrus ve diger juniperus odununun kuru distilasyonundan 

elde edilen katrandir. 

37

Fizik ozelikler: $urup kivaminda, kirmizi esmerden siyah esmere 

kaadr degiên ve ince bir tabaka halinde iken sari renkli, ozel keskin 

kokulu ve baharli yakici lezzetli bir sividir; alkol ve petrol benzininde 

kismen, amilalkolde, kloroformda, asetik asitte ve terementi esansinda 

tamamile erir. 3 kisim eterde ancak pek hafif tortu birakmak iizere hemen 

tamamile erir. (Danimarka farmakopesine nazaran 44 k. alkolde, 

asetik asid ve terementi esansinda tamamile, mavi floressans vererek 

eterde, kloroform ve asetonda erir. Kati yaglarla eritilmi§ domuz yagmda, 

mayi parafin ile ve zavelin ile kari§ir). 

Terkibinde regineler, fenol, gayakol, kreozot, asetik asid, karbonlu 

hidrojenleri ihtiva eder. 

MADEN KOMURU KATRANI, Goudron de houille, Pix lithantracis 

Havagazi gikarihrken maden komiiriiniin kuru distilasyonu ile elde 

edilen katrandir. 

Fizik ozelikler: Esmer siyahtan siyaha kadar degi?en renkli, naftalini 

andiran kokulu, yakici lezzetli, koyu kivamh, havada katila?an sividir; 

kloroformda ve benzolde hemen tamamen, mutlak alkolde ve eterde 

kismen erir; mayi parafin ve gliserin ile kari§maz. 

Terkibi 50k kari§iktir. Birinden digerine geger, iginde benzol, toluol, 

ksilol, naftalin gibi notr cisimlerle, fenol, krizilik asid gibi asidler, 

amonyak, piridin, pirol, kinolin gibi alkaliler vardir. Reaksiyonu alkalidir. 

j 

Bunlardan basak Pix navalis (Pix solida, Pix nigra) ve Pix fagi 

gibi katranlar da mevcuttur. Bunlar farmakopemize dahil bulunmadigmdan 

haklarinda bilgi vermekten sarfinazar ediyorum. 

KATRAN SUYU, Eau de goudron, Aqua picis liquidae 

Terkibi : 5 k. tasfiye edilmi§ gam katrani 

15 k. hafif kalsine edilmi§ silisli kum 

1000 k. su ile hazirlamr. 

Fizik ozelikler : Sari esmerimsi, berrak, gam katrani koku ve lezzetinde, 

hafif asid reaksiyonlu bir sividir. 

Biitiin katran tiirlerinde fenoller, aromatik karbonhidrojen (Krezol, 

kreozot, naftalin, benzol, toluol, ksilol, parafin vs.) ve regineli cisimler 

yaninda organik asidler ezciimle asetik asid bulunur. 

38

Bitkisel katran bu sebepten asid, maden komiirii katrani, anilin ve 

diger bazlar neticesinde alkali reaksiyona maliktir. Katranlar yaglarda, 

katx yaglarda ve alkolde erirler. 

Tesiri : Katran antiseptik ve deri parazitlerine ve bilhassa uyuz etmenlerine 

kar§i siddetli toksik tesire maliktir. Katramn dezenfektan 

kudreti gok onemlidir. Bitkisel katran kisa bir miiddet temasla Schisomycete'lerin 

biiyiik bir kismmi, hatta §arbon sporu ve tiiberkiiloz basilini, 

maden komiirii katrani domuz kizih, domuz vebasi, ruam, tavuk 

kolerasi iizerine miiessirdir, fakat §arbon sporu ve tiiberkliioz basili 

uzerine tesirli degildir. Deri ve mukozalarda kirmizilik ve yangi hasil 

eder. Boylece biizu§tiirucii, kurutucu ve kasmti azaltici olarak tesir 

eder. 

Kullanilmasi: Katran deri hastaliklannda, mesela Psoriasie'de kabuklar 

sicak su ve arap sabunu ile dokiiliir, uzerine asagida terkibi gosterilen 

gliserole suriiliir. Kronik ekzema'da daha hafif merhemleri kullanilir. 

Huile de cade 15 g 

Savon noir 5 g 

Glycerols d'amidon neutre 85 g 

Essence de girofle 0,1 g 

NAFTOLLER 

N A F T O L. Naftalinin bir oksidli fenoludur. Kodeksimize betanaftol 

dahil oldugundan bizde bunu gozden gegirecegiz : 

BETANAFTOL, Betanaphtol, Naphtholum (T.K.). 

Fizik ozelikler: Parlak, renksiz, hafif 

fenol kokulu, gok siirmiyen yakici lezzetli, 

kiigiik safihavi billurlar veya beyaz billuri 

tozdur; durmakla sanmsi veya kirmizimsi 

ren kalir; takriben 1000 k. 20° 

deki suda ve takriben 75k. kaynar suda erir; alkolde, eterde, kloroformda, 

gliserinde, potas veya sud lesivinde ve hafif lsitilinca sabit yaglarda 

kolaylikla erir; mahlulii —(eriyigi)—turnsol kagidmm rengini degi§tirmez. 

39

Kaynama noktasi 121°-123° dir. 

Tesiri: Naftol antiseptik ve antiparaziter ozeliklere maliktir. 

Bilhassa uyuz etmenleri iizerine miiessir olup bunlari kisa bir zamanda 

yokeder. Bu maksatla Veteriner Hekimlikte uyuza karsi —(Kedi uyuzu 

harig: giinkii bunlar fenol ve bile§iklerine karsi hassastirlar)— 1:10 yag- 

]a kar§ik oldugu halde kullandir. 

Betanaftolun % 1 oranmdaki eriyigine aym miktarda sud konarak 

3'apilan eriyigi §arbon sporlarmi 96 saatte oldiiriir. Streptokok ve stafilakoka 

tesiri lizolden iki defa daha fazla bulunmustur.. % 0,1 eriyigi 

bunlari 15 dakikada yokeder. Alfa naftolun antiseptik tesiri beta'dan iki 

daha fazladir. Halbuki zehirliligi tav§an igin iig defa daha azdir. 

Kullanilmasi: igerden §iddetli zehirlidir. Deriden kolaylikla 

emilir. Orta miktari hayvanlarda kusma, siirgiin, bobrek yangisi, hcmoglobiniiri, 

spazmlar ve felgler hasil eder. Bilhassa kediler hassastirlar 

Veteriner Hekimlikte deri hastahklarinda ve bu arada kronik ekzemalarda 

katran yerine merhem veya alkoldeki eriyik tarzmda — (kediler 

harig) — kullamhr. 

Insan Hekimliginde igerden giinde 4 defa 0,25 g naftol barsak antiseptigi 

gibi kullamhr. 

Veteriner Hekimlikte aym maksadla ig'erden de verilir. Deriden de 

emilir, az miktarlari bile bobrek yangisi yapabilir. 

KAFURLU NAFTOL. Naphtol camphree, Naphtholum camphoratum 

Terkibi: 1 k. naftol ve 2 k. kafuru lsitarak elde edilir. Renksiz ve 

hemen kokusuz bir sividir. Alkol, eter ve yaglarla karisir. Az irkilticidir. 

Iyi bir antiseptik olup, yalniz zehirliligi fazladir. Tiiberkiiloz peritonitte 

kullanilmi§tir, neticede girpmma ve hatta oliim gorulmiistiir (Peritonal-5 

sm 3 ). Orta kulak yangisinda 1 -2 damla yan yanya gliserindeki 

eriyigi kullamhr. 

SAF NAFTALIN, Naphtaline pure, Naphthalinum purum (T.K.). 

Naftalin iki benzol gekirdeginin yekdigeri 

ile birlesmesile meydana gelen bir 

karbonlu hidrojedir. Bir 50k organik 

maddelerin kuru kuruya distilasyonu ile 

bilhassa maden komurii katramndan elde 

edilir. 

40

Fizik ozelikler: Parlak, renksiz, ozel ve keskin kokulu, yakici ve 

baharh lezzetli, safihavi —(Yaprak tarzinda)— billurlardir; suda erimez; 

eterde, alkolde, kloroformda, karbon siilfiirde, mayi parafinde 

erir. Naftalin adi hararet derecesinde bile yavas yava§ tebahhur eder 

— (buharla§ir)—; ziyadar —(lsigi bol)— ve isli bir alevle yanar. 80° 

de kaynar. 

Naftalin antiseptik ve antiparaziter (tahta kurusu, giive, pire, bit) 

dir. Igerden atlarda 20-30 g hemoglobinemi belirtileri, kolemi, parankimatoz 

ve hemorajik bobrek yangisi ve boylece sarihk hasil eder. Kopeklerde 

toksik miktar (Kg. viicut agirhgi igin 1,5 g) hemoglobinimi, 

nefrit ve barsak yangisi yapar. Goz tizerine tesiri ozeldir. Tavsanlara 

2 - 3 ay miiddetle giinde az bir miktar (1 g) naftalin yedirilmekle adesenin 

bulamkligi, bazan iris'in erimesi ve papillinin atrofisi husule gelir. 

Naftalin, giive, tahtakurusu, pire, bit gibi parazitleri uyusturur, 

sonra oldiiriir. Antseptik tesiri azdir. Sindirim yolundan pek az emilir. 

Cogu pislikle gikar, emilen idrarla da atilir. Uzun zaman ahnirsa bobrekleri 

irkiltir. Naftalin alanlann idrari bozulmadan durur, rengi esmerlesir, 

Giinde 7 kg. a kadar tahammiil ediliyor. Bazan daha azi ile fenollere 

ait zehirlenme goriilmii^tiir. 

Kullanilmasi: Antiparaziter olmak iizere —(Veteriner Hekimlikte)— 

deri parazitlerine karsi kullanilir. Uyuz ilaci olarak tesiri 

hafiftir. Bundan ba§ka konserve edici olmak iizere jeolojik, botanik ve 

farmakolojik preparatlarin saklanmasina da yarar. Aym zamanda antiseptik 

ve graniilasyon uyarici olmak iizere yaralarda kelliklerde ve ekzamalarda 

—(Veteriner Hekimlikte)— kullanilir. 

Insan Hekimliginde naftalini barsak antiseptigi gibi kullanmi§lardi. 

Kokusunun agirhgi, bazan istahsizlik, bulanti, kusma, agri ve ishal vermesi, 

deride kirmiziliklar goriilmesi, idrarda albiimin ve silindirler bulunmasi 

bu yolda kullanilmasmi biraktirmistir. 

Lablia tedavisinde safnaftalinden 0,25 g lik kase iginde giinde 4 tane, 

3-4 giin kadar devam. Cocuklarda ya§ basina 0,05 g, maksima dozu 

bir defada 0,5 g, giinde 3 g. 

NAFTiL BENZOAT (Benzonaftol), Benzoate de naphtol (Benzonaphtol), 

Naphthyli benzoas (T.K.) 

Cl7 Hl2 O? 

Fizikozelikler: Renksiz, kokusuz, lezzetsiz billurlar veya 

beyaz billuri tozdur, Suda hemen hig erimez. Kloroformda kolay ve al- 

41

kolde giig erir. Antiseptik ozeligi zayiftir. Per os alinabilir, bu takdirde 

barsakta ayri, §arak naftol verir. idrari biraz gogaltir. Giinde 3 - 4 defa 

0,5 g miktannda kullanilir. 

NAFTALAN, Naphtalan 

Katran ve ihtamol (ihtiyol) yerine gegcn'bir ila? olup sincabi ye?il 

renkli, merhem kivammda bir kiitledir. Su ve alkolde erimez, eterde 

ve kloroformda erir. Yaglarla her oranda ve guzelce kari§ir. Bilhassa 

Veteriner Hekimlikte pruritus'lerede ka$mtiyi dindirici olarak ve resorbens 

(emilmeyi kolaylastinci), graniilasyonu arttirici olarak kullanilir: 

Insan Hekimliginde di§tan deri hastahklannda zeytin yaginda veya 

vazelinde merhem §eklinde kullanilir. 

SALINAFTOL, Betol, Naphtol salicylate (Salicylate de naphtyle B), 

B—Naphtholum salicylicum 

(1,2) C6H4 (OH) CO. OCio H7 B 

Fizik ozelikler: Kokusuz, lezzetsiz, beyaz billuri tozdur, suda 

erimez, alkolde az erir. 

Tesir ve kullanilmasi: Barsak antiseptigi olarak giinde 

3-4 defa 0,25 g miktannda kullanilir. 

THERAPOGEN. Ozel kokulu, sabunlu bir sividir. Suda kolayhkla 

erir ve terpinin naftalin ile olan bir bilesigidir. % 5 eriyigi Veteriner 

Hekimlikte yaralarin yikanmasmda, deri hastahklannda ve jinekolojide 

kullanilir. 

NAFTOFORMIN, Naphtoformine 

Naftoformin, formaldehid ile a ve beta naftalinin yogunlastirilmis 

§eklidir. Ticarette toz §eklinde bulunur. Antiseptik ve rezorbe edici olmak 

iizere % 10 merhem §eklinde kullanilir. 

NAPHTHOL—EUCALYPTOL «Eunol». 

a ve beta naftolun okaliptol ile olan bir preparatidir. Yara tedavisinde 

antiseptik olmak iizere kullanilir. Aym zamanda ekzemaya kar§i da 

miiessirdir. Aromatik ve hos kokusu vardir. Bu sebepten fena kokulan 

giderici olarak kullanilir. Aym zamanda iilserli hallerde de miiracaat 

edilir. Merhem seklinde, yahut % 10 alkoldeki eriyik tarzinda kullanilir. 

42

NAPHTHOSOL. Berrak, altin sarisi renginde, giizel kokulu bir sivi 

olup irkiltici ozeligi yoktur. Antiseptik ve dezenfekte edici tesirlere sahiptir. 

Di§tan % 3 eriyik seklinde jinekolojide ve yara tedavisinde kullanilir. 

Igerden : ishalle birlikte bulunan hastaliklarda ve bu arada Veteriner 

Hekimlikte danalarin ishallerinde, mide - barsak nezlelerinde, taylann 

ishallerinde kullanilir. 

EPICARINE (Naphtyl oxytoluique). Kreozotinik asid ile bir beta 

naftolun birle§mesinden meydana gelen bir cisimdir. 

Fizik ozelikler : Renksiz, suda az, zeytin yaginda, alkolda ve eterde 

gok eriyen billurlardir. 

Tesir ve kullanilmasi: Ekzema, uyuz gibi deri hastaliklarmda merhemi 

(5—20 : 100), alkolde ve yagda eriyigi kullanilir. Veteriner Hekimlikte 

kullanilan epikarin saf degildir. Kirmizi bir tozdur. En gok kopek 

uyuzundan merhemi (10—50 : 100) siiriiliir. 

MEROCiDINE (Sodyum naftalat). Suda gok eriyen, beyaz bir tozdur. 

Di§tan antiseptik olarak ovulmii^tiir. 

\ 

ALUMNOL (Aluminium naftolsulfonat). Beyaz veya kirmizimsi bir 

tozdur. Suda erir. Idrar "yoluna yiizde 0,52 - 2 eriyigi lavaj $eklinde kullanilir. 

ASAPROL, Abrastol (Kalsyum naftolmonosulfonat). Beyaz veya kirmizimsi 

renkli bir tozdur . 

Tesir ve kullanilmasi: Romatizmaya kar§i 2 - 6 g giillag veya posyon 

iginde, verilir, §araplarm muhafazasinda da kullanilir. 

iKI DEGERLi (OKSIDRlLLI) FENOLLER, DIFONELLER 

Bu gurupta orto, meta ve para izomerler bulunur: 

Her iigiiniin de tesiri fenol'e benzer. Yalniz bunlarin girpinma hasil 

edici tesirleri fenol'e nazaran daha fazladir. Eterle§tikleri veya diger 

hidrojenlerinin bir veya bir kaginin yerine alkol kahntilan girdigi vakit 

girpinma hasil edici ozelikleri azalir. Bunlarin iginde toksitesi en az 

olani resorsin'dir. 

43

RESORSIN, Resorcine, Resorcinum (T.K.) 

OH 

Besorsin 

-c/z 

Fizik ozelikler : Renksiz veya hemen renksiz, hafif ve ozel kokulu, 

tatlimsi irkiltici lezzetli billurlar veya billuri tozdur; 1 k. suda, 1 k. alkolde, 

kolaylikla eterde, gliserinde erir, kloroformda, karbon sulfur de, 

benzolde giigliikle erir. 

Tesiri: Resorsin fenole nazaran daha hafif bakterisid tesire sahiptir. 

Emilme tesiri fenole benzer, Resorsinle zehirlenmede spazmlar 

ve tipik metaemoglobin belirtileri goriiltir. Kuvvetli resorsin merheminin 

gocuklarda tatbikinden sonra ve bilhassa deri zarara ugrami§ ise 

zehirlenme goriiliir. Yogun eriyigi ve merhemi deride agir yiiriiyen, agrili, 

sathi doku zaran hasil eder, bu sebepten resorsin dermatoloji'de 

keratolitik olmak iizere kullamhr. 

Kullanilmasi: Onceleri barsak antiseptigi olarak per os kullamlmakta 

idi (giinde 3 kere 0,25 g). Distan % 1 eriyigi yaralarin pansumanlarmda 

kullamhr. 

HEXYLRESORCiN. Resorsine bir alkil gurubu sokulmakla meydana 

gelen bir. cisim olup, bakterisid tesiri fenol gibidir. Yalmz ondan 

tahminen 45 defa daha kuvvetlidir. Kismen idrarla degisiklige ugramamis 

olarak gikar. Onceleri idrar yolu dezenfektani olarak kullanilmi§tir. 

Lokal olarak kuvvetli irkilticidir. Terapotik dozu ekseya ilk giinii 

amele sebebiyet verir. Bobrekler iizerine uyarici tesiri gorulmemisti-. 

Kullanilmasi: Solucan ve oksiyiirle miicadelede miiessir bir 

ila? oldugu tesbit edilmi§tir. 

EUDESOL. Resorsin monoasetat. C6 H4 (OH) O. COCHj 

Fizik ozelikler : Sari renkli, liizuci, ho§ kokulu bir kiitledir. Suda 

az erir; yaglarda ve organik eriticilerde erir. % 5 merhemi akne, seborede 

kullanilmi^tir. 

44

SALIGALLOL. C6H3 (OH) (C7H503)2. Pirogalolun disalisilik eteridir. 

Regine §eklinde pargalardir. Suda erimez. Asetonda erir. Evvelkiler gibi 

kullanilir. 

KRiZAROBIN, Crysarobine, Chrysarobinum 

Krizarobin, Papillonaceae'lerden Andria aroba denilen bir agacin 

govdesindeki oyuklardan toplanan Goa tozunun benzinde eritilmesile 

elde edilen toz §eklinde bir cisimdir. Krizarobin, sari renkli bir toz olup 

benzol, eter ve kloroformda erir, suda erimez. Alkali bir eriyikten havadan 

oksijen alip krizofanik asid haline geger. Bu asid ravend, sinameki 

gibi siirgiitlerde bulunan antrasen simfmdan bir cisimdir. 

KRiZOFANIK ASID, Acide chrysophanique, Acidum 

chrysophanicum 

Fizik ozelikler: Altin sarisi renkli, kokusuz, billuri bir tozdur; 

suda erimez; alkolde pek az erir; kloroformda, benzin ve eterde erir; 

Deri ve mukozalar igin irkilticidir. Sicaklik ve kirmizilik yapar. Gozde 

îddetli yangi hasil eder, bobrekleri irkiltir, albumin ve kan getirir. 

Agizdan birkag santigram bile ahnirsa kusma ve siirgiin yapabilir. 

Krisofanik asid ve krisarobin deri hastaliklarinin tedavisinde 1/20 

pomatasi veya kollodyonu kullanilir. Bir defada bir el ayasmdan geni§ 

yere siirulmemelidir. 

TIMOL, Thymol, acide thymique, Thymolum 

Timol bir gok bitkilerin ezciimle Labiatae 

«Balhbabagiller» familyasindan Thymus vulgaris 

(kekik) in terkibine girer. 

Fizik ozelikler : Kekik kokulu, baharli ve yakici 

lezzetli billurlardir. Takriben 1100 k. suda, 

1 k. alkolde erir, eterde, kloroformda, zeytin yagmda, 

esanslarda ve alkalilerde de erir. 

Timol; antifebrin, kafur, kinin tuzlari, kloralhidrat, 

mentol, trional, fenol, salol, acreton ve 

santonilne birlikte sivilasir. Bu sebepten dolayi 

bunlarla bir araya getirilmemelidir. 

KEKIK ESANSI, Essance de thyme, Oleum thymi 

Timol 

Fizik ozelikler : Renksiz, sarimsi yahut hafif kirmizimsi renkli, kuvvetli 

kekik kokulu, baharli ve irkiltici lezzetli bir sividir. Terkibinde 

% 20 timol ve karvakrol bulunur. 

45

KEKIK SEYYAL HULASASI, Extrait fluide de thyme, Extractum 

thymi fluidum. 

Esmer sivi $eklinde bir hiilasadir. 

Tesir ve kullanilmasi: Kokiislere kar§i bakterisid tesiri fenolden 

goktur, fakat gram negatif bakterilere kar§i daha azdir. Ba^lica fungicid 

(fonguslea yok eden faktor) etkisi vardir. Patejen mantarlarm yaptigi 

dermatidlerde iyi tesiri goriiliir. Epidermophysis tedavisinde yiizde 

bir alkoldeki soliisyonu kullanilir. Igerden barsak parazitlerine kar§i 

kullanilmi§tir. Toksit tesiri dolayisile terk edilmi§tir. Doz 1 - 6 g giinde, 

satiire soliisyonu sulandinlarak agiz temizliginde kullanilir. Idrar 

toplarken igine atihr. 

IHTAMOL, Ichthammol, Ichthamol 

Tarihten once yasami§ deniz hayvanlari kalintilarmdan ibaret bulunan 

bitumlu hayvanlarm kuru distilasyonu ile elde edilip sulfola?tirilmi§ 

ve soma amonyakla, notiirle§tirilmi§ §urub kivaminda, ozel ampiromatik 

(yamk kokulu) kokulu, katranimsi bir sividir; su ve gliserin 

ile her oranda kari§ir; alkolde, eterde ve benzolde kismen erir; domuz 

yagi ve vazelin ile kolay, kati yaglar ve mayi parafin ile giig kari§ir. 

Ihtamol oldukga iyi bir antiseptiktir. Tesiri fenolden azdir, siiriildiigii 

yerde kan damarlarini darla§tirir. Dokunun suyunu geker ve derinin 

korne tabakasmi gogaltir. 

thtamol saglam deriden de rezorbe edilir. Yalniz lokal tesir yapmayip 

aym zamanda uzak (emilme) tesir de yapar. 

Kullanilmasi: ihtamol resorption'u (emilme) kolayla^tirir. Vasokonstriiktor, 

keratoplastik, ka§inti dindirici ve antiseptik gibi katrana 

benzer tesirli oldugundan Insan Hekimliginde ekzemamn akintisini kesmek 

igin kullanilir. Akut §eklinde iyi gelmez. Aknede, deri hastahklannda 

(yangismda) ka§intilarda, igerden de barsak antiseptigi olarak 

0,25 - 1 g miktannda kullanilir. 

ICHTHYOFORME (Formaldehyde Sulfoichtyolate, ichtoforme) 

Formol ve ihtamol kati§igidir. 

Fizik ozelikler: Sincabi renkli bir tozdur;- suda erimez. 

Kullanilmasi: insan Hekimliginde siirgiine kar§i 1 - 2 g per os olarak 

kullanilir. Veteriner Hekimlikte di§tan toz §eklinde, % 10 merhem 

tarzinda ve pasta §eklinde olmak iizere kronik §iddetli kaînti ile birlikte 

bulunan deri hastahklannda kullanilir. 

46

Igerden de barsak antiseptigi ve antidiyareih (siArgiine kar§i), kusmalara 

kar§i antemetik olarak kullanilir. 

iCHALBlNE. Albiiminli ihtamol. Sincabi esmer, kokusuz, lezzetsiz 

bir tozdur. Igerden siirgiine kar§i 1 - 2 g miktannda verilir. 

AYTiNE. Tasfiye edilmi§ ihtamoldur. Esmer bir toz olup, suda 

gok erir. Ticarette % 50 eriyik halinde bulunur. 

Anitin suda erimeyen kafurlar, fenoller, ruhlarla beraber olunca 

bunlan eritir. Bu eriyiklere Anytol ummi ismi verilir. 

Benzol - anytol. % 20 benzol ve % 80 anitin. Eucalyptol - anytol 

(Eucosal % 25 okaliptol. Gaiacol - anytol % 40 gayakol. 

IHTlYOLE (Ichtamol) BENZER iLAQLAR 

THIGENOL. (Huile sulfitee sodique sulfuree). 

Fizik ozelikler: Esmer, kivamli, % 30 kadar kiikiirtu ihtiva 

eden bir sividir. Su ve alkolde erir. Kokusuz ve hafif lezzetlidir. 

Tesir yoniinden ihtamole benzer. Yalniz ondan zayif tesirlidir. Aym 

hastahklarda verilir. % 10-15 eriyigi, % 10-20 merhemi, 0,2-0,5 

grami havi ovulleri yapilir. 

Ihtamolun kullamldigi hallerde kullanilir. \ 

THIOL. Petrol'un agir yaglanni sicakta kiikiirtle birle§tirerek elde 

edilir. IhtamoFden daha az irkiltici ozelige maliktir. Deri hastahklarmm 

tedavisinde kullanilir. 

TUMENOL. Madensel yaglan siilfiirik asidle muamele ederek elde 

edilir. 

Esmer, yogun bir sivi olup suda, alkolde ve gliserinde kolaylikla 

erir. Di§ardan % 2-10 merhem, toz, eriyik (alkol ve eter kari§immda 

% 10 - 20) halinde deri hastahklannda kullanilir. 

FORMALDEHID, Formaldehyde, Formol, Oxymethylen 

Formaldehid renksiz ve §iddetli muharri§ —(irkiltici)— 

bir gazdir. Yogunlugu 1,04 diir. Suda 

gok erir. Formaldehidin birkag zerresi birbirile 

birle?erek sulb —(kati)— cisimler olur. Bunlara 

u 

H 

- 

C 

(CH20)} sabit bir maddedir. Polioksimetilenler su ile birle§tigi zaman 

paraformaldehid olur. 

FORMALDEHID MAHLULU, Solute de formaldehyde, Solitio formaldeyhdi 

(T.K.) Fantazi ismi : Formalin 

Yiizde en az 35 formaldehidi (HC HO. M. t. 30,03) havidir. 

Fizik ozelikler: Keskin kokulu, berrak, renksiz bir sividir; 

su ve alkolle her nisbette karisir; eterle kari§maz. Muhtelif miktarda 

metilalkolu ihtiva eder; turnsol kagidmi nihayet hafif kizartir. 

Yogunlugu 1,075-1,086 dir. 

Antiseptik hassasi yiiksektir. Proteinlerin amin guruplarile birle§ir. 

1 : 10.000 eriyigi tifo, kolera, sarbon, difteri mikroplarile, stafilokok- 

Iarin iiremelerini durdurur. 1 : 25,000 eriyigi

CiTARINE (Anhydromethylene citrate de sodium). Formoliin sod- 

501m sitrat iizerine tesirile elde edilir. Beyaz, suda eriyen, rutubet geken 

bir tozdur. Isitilirsa formaldehid ve sitrik aside ayrilir. Urik asidi eritir 

ve atilmasim kolayla§tirir. Idrar yollan antiseptigi gibi ve nikrise 

kar§i giinde 4 defa 0,50 - 2 g miktarinda kullanilir. 

Cltarlne 

ALMATEiNE. Almatein. CaHjzOu 

Fizik ozelikler: Hafif, agik kirmizi renkli, kokusuz ve 

lezzetsiz bir toz olup, suda erimez, gliserinde, alkolde ve alkali ihtiva 

eden suda erir. 

Kullanilmasi : Di§tan antiseptik olmak iizere serpme tozu 

§eklinde veya gliserinde eritilerek, igerden de ishale kar§i 0,5 gram miktari 

giillag iginde olmak iizere giinde 4 - 5 g miktarinda kullanilir. Almateine 

alkali vasatta formol ve hematoksiline ayrilir. 

ANIODOL (Litrede 10,7 g formol, 14 g gliserin ve 0,05 g hardal ruhu). 

Kuvvetli bir antiseptiktir. 100 de bir eriyigi veremlerin balgamlarini 24 

saatte temizler. Az zehirlidir. Aletlerin dezenfeksiyonu igin bir litre Suva 

2 gorba ka?igi, vagina §iringasi igin bir litreye 1 gorba ka§igi. 

ANiODOLINTERN. Barsak antiseptigi gibi igerden giinde 40-80 

damla. 

LYSOFORME. Formolde gliserin ve potas sabunu eriyigi. Lavanta 

ruhu ile kokusu saklanmi§tir. % 7 formaldehidi havidir. Mukozalann 

dezenfeksyonunda %0 5 ve balgamlar igin % 5 eriyigi kullanilir. % 10 

eriyigi tahta kurularim gabuk oldiiriir. 

HEKSAMETiLENTETRAMIN, Hexamethylene-tetramine, 

Hexamethylentetraminum 

Fantazi isimleri : Urotropine, Cystamine, Cystogene, Formine, 

Hexamine, Methenamine, Metramine 

Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, lezzeti once tatli, sonra 

aci billurlar veya beyaz billuri tozdur; takriben 1,5 k. suda, 10 k. al- 

49

M 

/ J \ 

CH 

Heksametilentetramin, 

kolde ve 15 k. kloroformda erir; eterde hemen hig erimez. Eriyigi turnsol 

kagidini pek hafif mavile§tirir, fakat fenolftalein eriyigi ile kizarmaz. 

Isitilinca zeveban (ergimeden) etmeden ugar. 

Urotropin hafif bir antiseptiktir. % 10 eriyigi kolileri oldiiriir. Tifo 

basiline daha gok dokunur. Yalniz asidler bunu yava§ yava§ ayri§tirir, 

formalini gikarir. % 0,2 HCl eriyiginin 200 sm 3 iine 1 g heksametilen 

konup 40° de birakilirsa bir saatte ancak % 9 u ayrilir. Midede gok 

hidroklorik asid olmaz ise urotropin irkiltici degildir. Aksi halde bikarbonat 

vermek dogrudur. Igerden verilen bu ilag gabuk kana kari$ir. Bir 

geyrek saat sonra idrarda bulunur. Atilma uzun surer, % 35 i oldugu 

gibi gikar. Od ve pankreasla da itrah olunur. Agizdan verilir veya damara 

§iringa edilirse cerebrospinal mayide, plevra mayiinde, nefes yollarmin 

salgilarinda bulunur. Buralarda hafif antiseptik gibi tesir eder. 

Hucrelerin miidafaa kuwetini gogaltir. 

Urotropin urik asidin gikmasim biraz kolayla§tirir, bazen idran 

pek az gogaltir. Zamanla veya birden fazla miktarda verilmi§ ise bobrekleri 

bozar, agri verir, kanatir, biraz albuminuri olur. Urotropin od 

salgismi gogaltir. 

Kullanilmasi : Cystitis, nephritis, bacteriurie'de, piyelonefritte, 

dol yolu yangismda 3 - 4 defa 0,5 g yemeklerde veya biraz evvel 

vermelidir. idrar yollarinda verem varsa verilmez. 

Idrar alkali ise beraber sodyum asid fosfor (5 g komprime ve giil- 

I3g §eklinde) verilir. Enkefalitte ve ba§ka mikroplu bazi hastahklarda 

1 - 2 g 10 sm 3 su ile vene §irmga olunur. 

Veteriner Hekimlikte cystitis, nephritis, bacteriurie'de, atlann Borna 

hastaliginda (tesiri siiphelidir), tavuklann kolftralarinda (burda da 

tesiri §iiphelidir) ve sigirlarin piroplasmus'larinda kullanilir. Bundan 

ba§ka kuzularin enzootik paraleji'lerinde de kullanilir. Bazi yazarlara 

gore iyi sonug ahnmi§, bazilarma gore de tesirsiz goriilmii^tur. 

50

CYLOTROPINE. Bir spesiyalitedir. 5 sm 3 liik bir ampulde 2 g urotropin, 

0,8 sodyum salisilat ve sodyum benzoatli kafein vardir. Vene §iringa 

edilir. Kasa §irmga edilen ampullere ba§kaca 0,04 g novokain konmu§tur. 

Piyelit, sistit, kolesistit, grip ve tifoda kullanilir. Bazan §ok yapiyor. 

Idrar yollannda verem ve kanama olursa kullanilmaz. 

HELMITOL. Anhydromethyle citrate d'hexamethylene-tetramine 

(CH2)6N4.C7H807 

Fizik ozelikler: Beyaz, kokusuz, mayho§ lezzetli, billuri 

bir tozdur. Tahminen 10 k. suda erir, alkolde ve eterde hemen hig erimez. 

Sudaki eriyigi turnsol kagidini kizartir. Terkibinde % 40,7 urotropini 

ihtiva eder. 

Saklanmasi : Dikkatli saklanmalidir. 

Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu iizeredir. 

Giinde 3 defa 0,5 g toz. hap yahut tablet §eklinde verilir. % 1 - 2 eriyigi 

ile sidik torbasina lovajda yapilir. Yan tesir olmak iizere ekseriyetle 

ishal goriiliir. Eriyi sogukta hazirlamr. 

Bir defahk maksima dozu 1 g, gunliik maksima dozu ise 3 g dir. 

HEXAL. Sulfosalisilath heksametilen tetramin, Subsalicylate 

d'hexamethylene-tetramine C6H3( OH) (COOH)S03H.(CH2)6N4+HO 

Fizik ozelikler: Beyaz veya pembemsi, ek§i lezzetli billuri 

tozdur. Suda kolayhkla (tahminen 1:8) erir. 

Sudaki eriyigi 45°nin iistiinde lsitildikta ayri§ir, hidrolitik pargalanma 

asid heksametilentetramini formaldehide ayn§tirir, bu sebepten 

Hexal'in sudaki eriyigini lsitmak dogru olmaz. Sudaki Hexal eriyiginin 

uzun miiddet durmasile de ayri§ma tedrici olarak vaki olur. 

Kullanilmasi : Heksametilentetraminde oldugu gibidir. Gun 

de 3 - 6 defa 0,5 g, toz veya tablet tarzinda suda eritilerek yemeklerden 

sonra kullanilir. 

HEKSAMEKOL. Heksametilentetraminin gayakollu bir bileîgidir. 

(CH2)6N4.[ C6H4(OCH3)OH ]3 

Fizik ozelikler: Beyaz, gayakol kokulu ince billuri bir 

tozdur. Su ile muamelede gayakole ait damlaciklar hasil eder, fakat 25 

k. suda berrak olarak erir. Alkolde ve kloroformda kolayhkla erir. Terkibinde 

% 65 gayakolii ihtiva eder. 

Kullanilmasi : Yalniz di§tan kullanilir. Plevra agrilannda 

her bir tarafa 2 g toz giinde 1 - 2 defa siiriiliir, ilaci siirerken ele lastik 

bir eldiven giymek lazimdir. Deri hastaligi pruritus ee bagh ise ka§mtiyi 

gidermek igin de kullanilir. , - •, si

HEXAPYRiN. Heksametilentetraminasetilsalisilat 

C6H4(OOCCH3)COOH.(CH2)6N 

Fizik ozelikler: Beyaz, kokusuz, billuri tozdur. 118 - 119° 

de kaynar. Suda ve alkolde kolaylikla erir. Soguk sudaki eriyigi turnsol 

kagidinin rengini degi?tirmez, sicak eriyigi turnsol kagidmi kizartir. 

Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu iizeredir. 

Giinde 3 defa 0,5 g toz, hap yahut tablet ?eklinde verilir. 

HETRALINE. Resorcin-Heksametilentetramin 

(CH2)6N4.C6H602 

Fizik ozelikler: Renksiz, tatli lezzetli, kreosota benzer 

kokulu billuri igneciklerdir. 14 k. soguk suda, 4 k. kaynar suda erir; 

alkolde ve kloroformda giig erir; eterde 50k giigliikle erir. 

Sak.lanmasi : Aydmliktan saklanmalidir. 

Kullanilmasi : Uregenital kanahn enfeksiyonlu nezlelerinde, 

bilhassa idrar yolunun arka kisim hastahklarinda idrar dezenfektani 

olmak iizere giinde 3-4 defa 0,5 miktari (tablet §eklinde) kullamhr. 

BOROVERTINE. U5 borath heksametilentetramin. (Metaborat- 

Heksametilentetramin) (CH2)6N4.3HB02 

Fizik ozelikler: Beyaz, tuzlu, aci lezzetli bir tozdur. Islatilmi? 

turnsol kagidmi hafif kizartir. 11 k. suda, tahminen 50 k. alkolde 

erir. Eterde erimez. Sudaki eriyigi lsitildikta yava$ yava§ ayri§ir. 

Bu sebepten eriyigi sogukta hazirlanmahdir. 

Kullanilmasi: Heksametilentetraminde oldugu gibidir. Giinde 

1 - 4 defa 0,5 -1 g miktarinda kullamhr. 

VESALViNE B. Benzoath heksametilentetramin. 50 k. suda erir. 

Giinde 4 ila 8 defa 0,5 g verilir. 

VESALVINE S. Salisilatli heksametilentetramin 0,5 k. suda, 2 k. 

alkolde erir. 4 - 8 defa 0,5 g verilir. 

SELERAMINE. Iyodometilatli heksametilentetramin. 

(CH2)6N4.C6H5.CH2i 

Fizik ozelikler: Beyaz, suda erir billurlardir. Veremde 

ve frengide kullandilar. Agizdan giinde 0,25 - 0,50 g. Kasa ve hatta vene 

% 10 eriyiginden 5 sm 3 §innga edilir. 15 sinngayi gegmemelidir. 

SEPTiCEMINE. iyodobenzilatli iki heksametilentetramin. % 33 iyodu 

ve 45 heksametileni havidir. Ampulleri de 0,04 g septisemin bulunur. 

Septisemilerde giinde 4 ila 16 sm 3 ?iringa edilir. 

52

ACETOFORM. Sudaki eriyigi di?tan aluminyum asetat gibi kullanilir. 

Dermatoloji'de ve gocuklarin yaralarinda merhem veya serpme 

tozu (beyaz kil ile birlikte) §eklinde, igerden de antelmentik, barsak 

stiptigi ve dezenfektam olarak kullanilir. 

NiTROTRiKLORMETAN. Nitrotrichlormethane 

C CI3NO2 

Pikrik asidi klorlu kireg ile karistirarak yapildigi igin Chloropicrine 

de diyorlar. Renksiz bir sividir. 113° de kaynar. Kiif gibi agir bir kokusu 

vardir. Fazla koklanirsa kusturur. Buhari gok irkilticidir ve zehirlidir. 

Havada milyonda bir bulundugu zaman bile goze tesir eder, 

ya§artir ve kapatmaya mecbur eder. Bron§lara giren kismi oksurtiir. 

Qogu akciger odemi yapar. Mideye gideni bulanti ve kusma getirir. Deriyi 

de bozar, fiistiiller, karhalar (giban) yapar; kolaylikla nefrit hasil 

olur. Hemoglobini metahemoglobin haline gegirir. Bir litre havada 1 

milig. bulunursa teneffiis edenler 30 dakikada oliir. Bu cismi ewelki 

biiyiik muharebede zehirli gaz gibi kullandilar. Bu cisim gabuk buhar 

haline geger. Bogucu gaz gibi tesiri fosgene benziyor. Fosgen suda gabuk 

erir ve ayn§ir. Bundan dolayi tesiri sathi olur. Halbuki kloropikrin 

suda bozulmaz, bir kismi emilir. En miithi? tesiri akcigerlere gelen 

mebzul odemdir. Emileni kalb ve beyne tesir eder. Nabiz gabuk atar, 

hezeyan goriiliir. Oliim bogulma suretile oksijensizlikten gelir. Olmeyenlerde 

sonradan vahim (agir) hastaliklar kalabilir. 

Kloropikrini gemilerde fareleri ve sair ha?arati oldiirmek igin kullandilar. 

Insanlar igin gok tehlikeli oldugundan terkedilmi§tir. 

SULFOROS ASID, Anhydre sulfureux, Acidum sulforosum anhydricum 

S 02 

Kiikiirt havada yakildigi zaman hasil olur. Bu fena ve yakici kokulu 

gaz rutubetli yerlerde mikroplan oldiiriir. Hayvanlar igin de zehirlidir. 

Nefes borulannda yangi yapar. 1 : 10,000 kadar oldugu zaman 

bile insan gok rahatsiz olur. 1 : 30,000 kadari mukozalarda agir yangilar 

yapar. Biraz ziyadesi insam bogar. 1 : 1000 eriyigi mideyi irkiltir. 

3 : 1000 i yakar. Viicutta siilfat haline gegiyor. Bu gaz e§yayi da 

bozar, renkleri kaldirir. Bir yeri dezenfekte igin sm 3 na 16 g kiikiirt yakilir. 

24 saat kapah birakilir. Gemilerde fareleri oldiirmek igin de kullanilir. 

Bu gaz hayvanlara da gok zararlidir. Murgul Bakir Fabrikasi bacalarmdan 

gikan SO2 civardaki mer'alara konar. Havanin rutubeti bunu 

53

sulforos asid ve neticede siilfiirik asid haline kor. Bu gibi mer'alarda 

otlayan hayvanlarda zehirlenmeler gok sik olarak goriilmektedir. 

Bu sebepten bu gibi fabrika bacalarindan gikan gazlarin civara yayxlmamasi 

ve zehirlenmelere sebep olmamasi igin bunlarin havuzlara 

sevki hem sihhat bakimmdan hem de siilfiirik asid temini yoniinden 

onemlidir. 

Veteriner Fakiiltesinde bulundugum zaman gok sayida hayvanlarin 

oliimiine sebep olan bir olaym onlenmesi igin gazm havaya inti§an yerine 

suya verilmesi hususundaki miitalaamizin uygun kar§ilandigim memnunlukla 

ogrendik. 

SODYUM SULFIT, Sulfite de sodium, Natrium sulfurosum 

SOs Na2 

Fizik ozelikler: Billuri, renksiz, higroskopik bir maddedir. 

Suda gok erir. Bazi yiyeceklerin saklanmasi igin kullanilir. Uzun 

zaman yenirse mideyi bozar. Bozuk etlerin kokusunu kaldinr, rengini 

kizartir, halbuki etin fenahgi gitmi§ degildir. 

IYODOFORM, iodoform, iodoformium 

CHIa 

Fizik ozelikler: Kiigiik, parlak, limon sarisi renginde, 

lemsi (dokunulmasi) yagli gibi, keskin karakteristik kokulu, kiigiik varaklar 

(yapraklar) veya safihalar, yahut billuri tozdur; suda erimez 50 

k. soguk alkolde, 10 k. kaynar alkolde, 10 k. eterde, 25 k. alkollii eterde, 

25 k. kloroformda, takriben 100 k. gliserinde ve takriben 22 k. zeytin 

yagmda erir; karbon siilfiirde kolay erir; benzolde, petrol eterinde, 

esanslarda ve kati yaglarda oldukga erir. Eriyigi notr reaksiyonludur. 

Iyodoform lsitilinca mor renkte buhar ne§reder. Kaynar su buharinda 

bozulmadan ugar. 

Kaynama noktasi takriben 120° dir. 

iyodoform az antiseptiktir. Stroptokok kiiltiiiiine toz halinde konursa, 

haftalarca mikroplar olmez. Ba§ka birgok mikroplar da boyle 

dayaniyor. En az dayanan kobra vibriyonu ve §arbon basilidir. Fakat 

iyodoform mikroplarin iiremelerini yava^latiyor. Koch basili hastahk 

yapmak kuvvetini yava§ yava§ kaybediyor. Yagda eriyigi koch basilini 

iig giinden evvel oldiirmiiyor. 

Yaralara konan iyodoform gok iyi bir antiseptik gibi tesir eder. Bu 

tesir ilacm azar azar iyod vermesile izah olunur. Hiicrelerin diriligini 

de gogaltir. Yara daha kuru olur ve gabuk kapamr. 

54

lyodoform agizdan ahnirsa gabuk kana geêr, yaralara konanm bir 

kismi da emilir. Eger 90k yagli bir dokuya konmu§sa emilme daha gok 

ve daha gabuk olur. Zehir gibi tesiri goriilebilir. Atdma ba§hca bobreklerledir. 

Tiikriik ile de gikar. Idrarda iyodoform bulunmaz. Bir kismi 

organik bir bile§ik ve gogu iyodiir halinde gikar. 

lyodoform yaralarin agrilarini azaltir. Az irkilticidir. Uzun zaman 

kullamhrsa deriyi kizartir. 

lyodoform formiilii, kloroformun formiilune benzer. Tesiri de biraz 

andirir. lyodoform lipidlerle erir. Beyinde ve baska sinir hiicrelerinde 

toplanir. Evvela az bir intibah - (uyarma) - yapar, sonra uyku getirir. 

Bazan hayvanlarda girpinmalar goriiliir. Oliim koma halinde gelir. 

Iyodoformun iyodu tiroid bezinde toplanir, salgisini gogaltir, carpmti 

yapar. lyodun ba§ka tesirlerini de gosterebilir. 

Kullanilmasi : lyodoform antiseptik ozeligi hasebile yaralarda 

kullamhr. Yalniz kokusu fena oldugundan bugiin bunun yerine 

kokusuz olan diiodoform tercihan kullamlmaktadir. 

Kodeksimizde bulunan ba§hca preparatlari : 

IODOFORMLU GAZ, Gaz iodoformee. Tela iodoforamata. Vezninin- 

(agirhgininin) yiizde 10 u kadar iyodoformu havidir. 

Fizik ozelikler: Agik sari renkli, iyodoform kokulu bir 

gazdir. 

IYODOFORM MERHEMi, Pommade a l'iodoforme, Unguentum 

iodoformi 

T e r k i b i : lyodoform 1 k. 

Vazelin 9 k. bir havanda 

ezilerek kari§tirilir. 

* 

IYODOFORM YERINE KULLANILABILEN ILACLAR 

I 

DIIODOFORM, Ethylene periode, Aethylenum tetrajodatum 

j2C= C j2 

Fizik ozelikler: San, hemen kokusuz, billuri bir tozdur. 

Suda erimez. Eterde, alkolde az erir, kloroformda, benzin ve karbon 

siilfiirde erir. % 95,5 iyodu vardir. Ziyada (aydinhkta) bozulur, iki iyodlu 

asetilen olur. Bu daha zehirli, irkiltici ve fena kokulu bir ci- 

55

simdir. Iyodu giigliikle serbest birakir. Bunun igin tibbi tesiri azdir. 

lyodoform kadar faydali degildir. 

iODOL. Dort iyodlu pirol. Esmer renkli, hafif timol kokulu, billuri 

bir tozdur. Suda erimez; alkolde, eterde erir. Yaralardan gabuk emilir. 

Zehirliligi iyodoformdan azdir. Iyodiir §eklinde atilir. Tesiri iyodoformdan 

azdir. Di§tan yaralarda kullanihyor. Igerden frengiye verilmi§tir. 

Fazlasi iyodoform gibi zehirlidir. 

OROFEN. Europhene. lodo isobutyl-ortodicresol 

soljodid). 

(isobutyl-o-kre- 

Fizik ozelikler: ince, sari bir tozdur. Suda erimez, alkolde, 

kloroformda kati yaglarda erir. Terkibinde tahminen % 25 iyodu 

ihtiva eder. Eriyigi yava§ yava§ iyodu serbest birakir. 

dir. 

Saklanmasi: Aydinliktan ve rutubetten muhafaza edilmeli- 

OH „ 01 

Orofen 

Kullanilmasi : Kokusuz oldugundan iyodoform yerine % 

1 - 3 merhemi yaralarda kullanilir. 

TROMATOL. Traumatol. Bi riyodlu kresol. Kirmizi menek§e renkli 

bir tozdur. Suda, alkolde erir; kloroformda erimez. Iyodoform gibi 

kullanilir. 

56

OH 

Tromatol 

LOSOFAN. Losophane. tig iyodlu kresol. (Trijodmetakresol) 

Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda erimez. Alkolde, 

eterde ve yaglarda erir. Hafif antiseptiktir. Di§tan % 1 alkoldeki 

eriyigi veya merhemi kullanilir. 

PlKROL. Picrol. Diiodresorcine sulfonate potassique 

Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, aci lezzetli, billuri bir 

tozdur. 5 k. suda, eterde, alkolde erir. Merhemi kullanilir. 

OH 

Plkrol 

iDOFEN. Idophene. Nosophene. Tetra-idophenolphtaleine. 

Fizik ozelikler: Sari, esmer, kokusuz bir tozdur. Suda 

erimez, eterde, alkol ve kloroformda az, alkali eriyiklerde 90k erir. Di- 

57

§ardan pomati veya eriyigi kullanilir. igerden giinde 2 defa 0,2 g barsak 

antiseptigi gibi, apallagin (civali bile§igi), endoxine (bismutlu bile?igi) 

de barsak antiseptigi gibi verilmi§tir. 

c^H2i2 oh 

" \ h 2 i 2 o h 

CO 

tdofen 

iODILIN. iodyline. Diiodosalicylate bismuthique 

Fizik ozelikler: Agik sincabi renkli, hafif iyod kokulu 

tozdur. Suda, alkolde ve eterde erimez. iyodoform yerine kullanilir. 

0 

COO&, 

todilin 

ViOFORM. 7,8 -Jodchloroxychinolin 

C9H4JCI (OH) N 

Fizik ozelikler: Esmer sari, kokusuz, gev§ek, lezzetsiz, 

rutubetli havada yumaklanan bir tozdur. 173 - 178° de kaynar. Suda hemen 

hig erimez, alkolde - (tahminen 1 : 40), eterde, kloroformda, asetik 

eterde giigliilke, sicak asetik asidde (tahminen 1 : 12) erir. Terkibinde 

% 41,5 iyodu ihtiva eder. 

Kullanilmasi : Di§tan ya yalniz yahutta diger aym tesirli 

maddelerle birlikte serpme tozu §eklinde, gliserin ile emulsiyon tarzinda, 

pasta veya gaz (Vioformgaz) tarzmda kullanilir. igerden nadir olarak 

verilir. Bir defalik maksima dozu 0,3 g giinliik maksima dozu da 

1 gramdir. 

58

Vioform merhemi (Alexander'e gore) 

Vioform 4-6,0 

Sous-nitrate de bismuth. 9,0 

Lanoline 

Vaselina aa ad 100,0 

LORETiN. Loretine. Acide iodoxyquinoline sulfonique. 

Fizik ozelikler: Kiikiirt 

sarisi renkli, hemen kokusuz, lezzetsiz 

bir tozdur. Suda ve alkolde hemen 

hig erimez. lyodoform yerine 

kullanilir. 

LORETIN - SODYUM, 

loretinicum 

C9H4N.J (OH) S03Na 

Natrium 

Loretin 

Bu cisim % 1-3 oraninda eriyik tarzinda sargilari lslatmak suretile 

kullanilir. 

YATREN. Chiniofon. Loretine % 20 kadar sodyum bikarbonat ilave 

olunursa yatren hasil olur. Bu toz su ile temasta loretin bir sodyum 

ile birle§iyor. Yatren budur. 

Yatren % 9 oraninda suda erir, antiseptiktir. Amibleri oldiiriir, zehirliligi 

de az degildir. Antiseptik gibi di§tan toz halinde veya % 10 gaz 

$eklinde kullanilir. 

BISMUT TRIBROMOFENAT, Tribromphenate de bismuth, Bismuthi 

tribromphenolas, (xeroforme) (T. K.) 

Terkibi takriben (C6H2Br,0)2 Bi(0H).Bi203 

(Bu husustaki bilgi 2. fasikiil sayfa 122 dedir). 

Kseroform'un irkiltici ozeligi yoktur. Zehirliligi de azdir. Igerden 

barsak antiseptigi gibi 0,5-1 g ve di§tan da merhem, toz ve gaz $eklinde 

kullanilir. 

BiSMUT SUBGALLAT, Sous-gallate de bismuth, Bismuthi subgallas 

(Dermatol) C7H707Bi 


Dermatol igerden barsaklari temizlemek igin 1 - 2 g, di?tan da yaraiarin 

ve sulu ekzamalarin tedavisinde tozu, merhemi, gazi kullanilir. 

59

BtSMUT OKSiiYODOGALLAT, Oxyiodogallate de bismuth, Bismuthum 

oxyjodogallicum (Airol) 

C6H2(OH)3. COOBi (OH) 


Kullanilmasi: Iyodoform yerine yaralarm tedavisinde kullannlr. 

HALOJENLER 

KLOR, Chlor, Chlorum, Cl 

Fizik ozelikler: Klor ye§ilimsi sari renkli, keskin kokulu, 

mukozalar iizerine irkiltici tesire malik bir gazdir. Kuvvetli dezenfekte 

edici ve fena kokulari giderici tesire maliktir. Biitiin klor bilesikleri 

aktiv klora siir'atle ayri§tiklarindan aym tarzda klor gibi tesire maliktirler. 

KLORLU SU, Eau chlore, Aqua chlorata 

Fizik ozelikler: Sari ye§il renkli, keskin kokulu, irkiltici bir 

sivi olup terkibinde ortalama olarak % 0,4 kadar kloru ihtiva eder. 

KLORLU KiREQ (Kireg kaymagi), Chlorure de chaux Calx clorata. 

Bir kalsyum hipoklorit, kalsyum klorit ve kalsyum hidroksid eriyigi 

olup beyaz veya beyazimsi renkli, ozel kokulu bir tozdur. Suda 

kismen erir. Terkibinde en az % 25 aktiv kloru ihtiva etmesi lazimdir. 

Klorlu kireg havada uzun miiddet birakilinca sivila§ir ve klorunu 

yava§ yava§ kaybeder, hararet ve aydinlik ayri§masim kolayla§tirir ve 

Cabukla§tirir. Bu sebeepten serin ve kuru, karanhk yerde saklanmasi 

icabeder. 

KALEVI SOD YUM HiPOKLORIT MAHLULU (Labaraque mayii), 

Solute-d'hypochlorite de sodium alcalin (Liqueur de Labarraque), Solutio 

natrii hypochloris alcalinum. 

Fizik ozelikler: Hafif klor kokulu, biraz fazla alkali karbonati 

havi oldugu igin alkali reaksiyonlu bir sividir; hidroklorik asidle 

muamele edilirse volumuniin iki misli klor hasil eder, bu da litrede 

6,34 g klora kar§ihktir (tekabiil eder). 

MUTEDiL SOD YUM HiPOKLORIT MAHLULU (Dakin mahlulii), 

Solute neutre d'hypochlorite de sodium (Solute de Dakain), Solutio 

natrii hypochloris neutrum 

Kalevi = Alkali 

Mahlul = Eriyik 

Mutedil = Notr 

60

Fizik ozelikler: Hafif klor kokulu, fenolftalein'e kar§i notr 

reaksiyonlu bir sividir. 

POTASYUM HIPOKLORiT MAHLULU, Sol. hypochlorite de potassium 

(Eau de javel), Liquor kalii hypochlorisi. 

Labarak suyunun fizik ozeligine maliktir. 

EUSOL. 12,5 g klorlu kreg ve aym miktar borik asidin bir litre suda 

eritilmesLve bilahare siiziilmesi ile elde edilen bir sividir. Aym tarzda 

kullanilir. 

Kullanilmasi: Zehirli hayvanlarin sokmalarina kar?i klorlu 

kreg eriyigi kullanilir. Sokulan yerin iist tarafi baglanir, emilerek veya 

bir vantusla zehirin-bir kismi gikanhr. Sonra etrafma taze kireg kaymaginm 

% 2 siiziilmu§ eriyiginden 1 - 2 sm 3 §irmga edilir. 

CAPORIT. Kalsyum hipokloritdir. Ca (O Cl)2 Kuvvetli antiseptik 

tesire maliktir. Diliie eriyikleri kullanilir. 

KLORAMINLER, Chloramines 

Formiiliinde SO2NCI gurubu bulunan bir takim cisimlere kloramin'ler 

ismi verilmi§tir. (Dakin). Birkag sulfokloramidlerin sudlu bilesikleri 

sabit oldugundan antiseptik gibi kullanihyor. 

KLORAMIN T., Chloramine T., Chloraminum T. 

Paratoluene sulfokloramidate de sodium T. harfi ilag toluolden yapildigi 

igin konmu§tur. 

Fizik ozelikler: Beyaz veya nihayet hafif sarimsi, hafif klor 

kokulu naho§ (ho§ olmayan) aci lezzetli 

billuri tozdur; suda, alkolde ve 

gliserinde kola yerir; kloroformda, 

eterde, benzolde ve kati yaglarda erimez. 

Kloramin T. havada tedricen 

—(yavas, yavas)— tahalliil edip 

—(ayn§ip)— klorunu zayi eder ve 

rengi sararir. 

Kloramin % 25 klor verir. Suda 

oksijen gibi tesir eder. 

Bakterisid tesiri gok kuvvetlidir. 

S 0 

% 0,001 eriyigi stafilokoklari 1 - 2 

saat iginde oldiiriir. Aym miktar klo- 

Kloramin 

ru bulunan hipoklorit mahlulundan 4 defa daha tesirlidir. 

2 N C ^ l 

3 H , 0 

x 

N

Yaralar igin % 0,25 - 0,50 eriyigi gaz kompresi tarzinda kullanilir 

ve miimkiin oldugu takdirde giinde iki defa degistirilmelidir. Vagina yikanmasinda 

—(lavajmda)— % 0,1-0,3 eriyigi Fluor albus tedavisinde 

kullanilir. Yara tedavisinde mesela yanik yaralarinda kloramin vazelin 

§eklinde de kullanilir. Sidik torbasi lavajlannda % 0,25 oranmdaki eriyiginden 

faydalanilir. Ayni zamanda % 1-3 eriyigine ellerin temizlenmesinde 

miiracaat edilir. 

CLORINA (Hayden) da ayni formiildedir. Ayni suratle kullanilir. 

0,50 tabletleri vardir. Bir kiivet suya 1 g clorina ve 1 g tartarik asid veya 

sitrik asid konur ise 10 dakikada suyun bilharzia vermek tehlikesi 

kalmaz. 

DIKLORAMiN. Dichloramine. Hafif sanmsi 

renkli ve biraz klor kokulu, billuri bir 

maddedir. Suda erimez gibidir, yaglarda klorlu 

mayi parafinde erir. 

Di§ Hekimliginde kanal tedavisinde % 10 

eriyik §eklinde Pentachloretan adi ile kullanilir. 

HALAZON. Acide p dichloraminsulfobenzoique. 

Beyaz bir tozdur. Klor kokar. Suda 

erir. Bununla sulari tasfiye ediyorlar. Bi^ 

komprimesi bir litre suyu 1/2 saatte dezenfekte 

ediyor. 

Bir komprimesinde 4 milig halazon, 4 milig 

sodyum karbonat, 92 milig sodyum kloriir 

vardir. 

PANTOSEPT. Dichloramin sulfobenzoate 

de sodium. Beyaz bir tozdur. Hafif klor kokar. 

5 k. suda erir. Hipoklorid ve sonra O verir. 

Evvelkisi gibi kullanilir. 

Biitiin bu cisimler vena siringa edilemez. 

Metaemoglobin yapar. Akciger odemi oluyor. 

Kopek kilo ba§ina 10 miligramla oluyor. Yaralari 

irkiltiyor. 

— IV — 

S02N=CI 2 

Dlkloramin 

C00H 

S02N=Cl2 

Halazon

POTASYUM KLORAT, Chlorate de potas- 

sium, Kalii chloras KCIO3 

Fizik ozelikler : saifha - (yaprak) - seklinde, 

parlak, renksiz, kokusuz billurlar, veya 

beyaz billuri tozdur; takriben 15 k. 20° deki 

suda, 2 k. kaynar suda, 130 k. alkolde erir; 

mutlak alkolde hemen hig erimez. 

Tesiri : igerden az mitarda ahndikta alkalilerin 

aym tesirini gosterir. Ahnan miktarin 

biiyiik bir kismi paraglanmaksizin ve siirat- 

Pantosept 

le idrar ile uzviyetten atilir, idrann miktarmi 

ciizi arttirir. Yiiksek miktarlari kan zehiri olarak tesir eder, hemoglobini 

metaemoglobine gevirir, alyuvarlari pargalar ve birbirine yapi§tirir, bu 

surelte hemoglobiniiri, iiremi hasil eder. - 

Potasyum klorat igerden anjinlerde ve bazan piyelit ve sistik'lerde 

verilir idi. Giinde 4 grami.gegmemelidir. Bu miktarla salya gogalir, idrar 

soker, nadiren bulanti olur. 10 g ve daha fazlasi ile agir zehirlenmeler 

gdriilmii§tiir. 

Kullanilmasi: Agiz ve bogaz yangilarinda, civa ile tedavi esnasinda 

% 3 eriyigi gargara §eklinde ve dahilen bir posyon iginde verilir. 

Maksima dozu bir defada 1 g, giinde 3 g dir. 

IYOD, iode, iodum 

J 

iyod tabiatte fazlasi ile yaygindir. Besinlerin ihtiva ettigi iyod toprak 

ve suda mevcut anorganik iyod'dan gikagini ahr. bir gok deniz bitkilerinde 

de ve maden sularinda mevcuttur. Tiroid bezinde de az miktarda 

bulunur. 

iyod siyah sincabi renkli, maden parlakhgmda, e§kenar dortgen 

safihe - (yaprak) - §eklinde, ozel kokulu, suda giigliikle, eterde kolaylikla, 

erir. Suya iyodiirler katilmasi ile erime orani artar. iyod 

suyu zamanla ayri§tirir. 

Serbest kalan oksijen organik cisimleri okside eder. Organik cisimlerin 

hidrojeni yerine gegerek kolaylikla paraglanmasma sebebiyet 

verir. 

IYOD TENTURU, Teinture d'iode, Tinctura iodi 

SQ>N=CI 

— IV —

Fizik ozelikler: Koyu kirmizi esmer renkli iyod kokulu bir sividir. 

Terkibi 7 k. iyod, 3 k. potasyum iyodiir ve 90 k. alkolden ibarettir. 

IYODLU POTASYUM IYODUR MERHEMI, Pommade a l'iodure de 

potassium iodee, Unguentum kalii iodicum iodo 

Terkibi: Potasyum iyodiir 10 k. 

iyod 2 k. 

Su 8 k. 

Asilbendli domuz yagi 80 k. 

dan ibarettir. 

Tesiri : iyod kuvvetli antiseptik tesire malik bir cisimdir. Patojen 

bakterileri bilhassa §arbon sporlarini tiiberkiiloz basilini ve aneoroplari, 

boylece bitkisel (trychomatocoptes, demodeks) oldiiriir. 

Vasitah olarak bakterisid ve toksin bozucu tesirlerinden ba§ka vasitasiz 

olmak iizere deyara yiizeyinin miidafaa hadiselerini yiikseltir. 

Aym zamanda uyarici, yangilayici, emilmeyi kolayla§tinci olarak ta tesir 

eder. 

Yara seroz gi$alarda - (zarlarda) - perifer bir kabuk, yahut yara 

dokusunun ve yiizeyinin bir sertle§mesini hasd eder. 

iyiodun emilme tesiri biiiiiik bir kismi iyod alkali ve iyod albuminat 

hasil eder ve bu suretle tiroid bezi ve hipofize dahil olur. Uzun miiddet 

yani devamli bir tarzda az miktarlarda ahnmasi kronik iyod zehirlenmesi 

(iodisme, iodismus) yapar. Bu da zayiflama, bezlerin atrofisi, 

(tiroid bezi, siit belzeri), deri ekzantemi ve kronik nezle (burun—, conjunctiva—, 

mide—, barsak nelzeleri) ile belli olur. 

iyod UQUCU olmasi dolayisile saglam deriden de organizmaya girer. 

Kanda sodyum kloriir ve sodyum iyodat $ekline gevrilir. Uzviyetten atilmasi 

biitiin salgi ve bo§altimlarla, kanatli hayvanlarda yumurta vasitasile 

olur. 

Kullanilmasi : Di§tan iyod tentiirii $eklinde operasyon sahasinin dezenfeksiyonunda 

kullamhr. Yalniz derisi nazik yerleri, goz, kulak, anus, 

vulva mukozalanm iyod gok yakar. Yaniklarm % 2 iyod eriyigi ile tedavi 

etmek miimkiindur. 

Agiz yangilarinda husule gelen yaralarda, Vincent anjininde iyod 

tentiirii iyi gelir. Bunlar igin a§agidaki kollutuar da kullamhr. 

— IV — 

Teinture d'iode 2 g 

Glycerine 15 g

Sarbonda hasta kismin gevresine iig gun sabah ve ak?am % 1 iyod 

eriyigi (Lugol) §inngalari iyi geliyor. Lakin agri veriyor. 

lode 1 g 

Iodure 2 g 

Eau 100 g 

Aym eriyikten vena igine yava§ yava§ giinde bir defa 10 sm 3 §irmga 

ve buna birkag giin devam edilir. 

Igerden : Basedow hastahginda uzun miiddet veya rontgen ve cerrahi 

tedavilerinden evvel bir miiddet hastalara: 

lode 1 g 

Iodurede potassium 2 g 

Eau distillee 20 g 

giinde bir kag defa V - XV damla verilir. Aym ilag astima da, kronik 

bron§itlerde de iyi gelir. Arteriosclorosa kar§i verilebilir. 

lode 0,10 g 

Iodure de potassium 2 g 

Eau distillee 240 g 

giinde iki gorba ka§igi.... 

IODE VASOGENE. iyodun vasojende bir eriyigidir. % 6 iyodu vardir. 

igerden X ila LX damla. Deriden kolay emiliyor. 

VASOGENE. Bir spesiyalitedir. Ona gok benzer bir preparat §oyle 

yapilabilir: Kuru bir $i§ede 7 g amonyak (% 30 NH3), 10 g 0,1 lik 

alkol ve 41,5 g vazelin yagi iyice galkanir, iizerine 41,5 g olein konur. 

Elde edilen preparat berraktir ve iyi muhafaza olunur. 

dir. 

HiDROJEN PEROKSiD MAHLULU, Solute de peroxyde 

d'hydrogene (Eau oxygenee), Solutio hydrogeni peroxidi. 

H2O2 

Veznen - (tartili olarak) - yiizde 3-3,2 hidrojen peroksidi havi- 

Fizik ozelikler : Berrak, renksiz kokusuz veya hafif ozon kokulu, 

hafif asid lezzetli ve agizda kopuren bir sividir; turnsol kagidim hafif 

kizartir; adi hararet derecesinde pek yava§, manganez bioksid gibi muayyen 

bazi cisimlerle temasta siiratle tahalliil ederek - (ayri§arak) - 

oksijen ne§reder - (sagar) -; siiratle lsitihnca birdenbire tahalliil eder. 

Muhafazasi igin litresinde 0,6 g hidroklorik yahut siilfiirik asidi 

ihtiva eder. 

— IV —

KESIF - (yogun) - HiDROJEN PEROKSID MAHLULU, Solute de 

concentre de peroxyde d'hydrogene, Solutio hydrogeni peroxidi concentrata 

Veznen - (tarti ile) - yiizde en az 30 hidrojen peroksidi H202 yi 

havidir. Bir hacim 100 hacim oksijen verir. Alkaliligi bulunmayan §i§elerde 

saklamr. Iginde muhafazasi igin asid yoktur. 

Tesir ve kullanilmasi: Organik maddelerle (kan, cerahat 

vs.) temasla ayn§ir. Oksitleyici, desodorizan ve antiseptik tesir yapar. 

Yara ve mukozalarda kopiik husuli ile onlari mekanik bir tarzda temizler. 

PROTOKSiTLER, Protoxydes 

Kullanilmasi: Mide ve barsak antiseptigi olmak iizere, mide 

kanamalarmda, yaralarda, bundan ba§ka kloroz'da, anemi'de, damla'da 

ve romatizmalarda giinde 2-3 defa 0,15-0,50 g miktannda kullanilir. 

HOPOGEN, Biogen. Magnesyum oksid ile % 15 veya % 25-30 magnesyum 

siiperoksidin kati§igidir. 

KALSYUM PEROKSiD, Peroxyde de calcium, Calcium peroxydatum 

Ca 02 

Beyaz bir tozdur. Suda giigllikle erir. igme sularmni tasfiyesinde 

kullanilir. Ticarette bulunan kalsyum peroksidin terkibinde ortalama 

olarak % 50-80 kadar kalsyum peroksid bulunur. £iinkii iginde hidrat 

ve kalsyum karbonat vardir. 

SODYUM PERBORAT, Perborate de sodium, Natrium perboricum 

NaB03 + 4 H20 

Beyaz billuri tozdur. Kuru havaya dayaniklidir. Takriben 50 k. suda 

erir. Suda erime yetenegi suya borik asid yahut gliserin katilmasi 

ile artar. Eriyigi turnsol kagidim mavile§tirir. Eriyigi isitildikda ayn?ir 

ve oksijen hasil eder. 50° nin iistiindeki hararette ayri§ma canli olur. 

Sodyum perborat eriyigini 40° nin iistiinde lsitmak dogru olmaz. 

Kullanilmasi: Antiseptik olmak iizere toz §eklinde yahut eriyik 

tarzmda (2:100) yaarlan yikamak, gargara yapmak maksadi ile 

kullanilir. 

SODYUM PERSULFAT, Persulfate de sodium 

Na2 S2 08 

Beyaz, billuri tozdur. 2 k. suda erir. Havada sulanir. Saklanmasi 

igin amonyum persulfat ilekari§tirilir. % 6,72 aktif oksijen verir. % 5 

eriyigi bakterileri oldiiriiyor. 

Persulfat i§tahayi agar. Veremlere, kansizlara, zayiflara tavsiye 

edilmi§tir. 

Komprime veya eriyik tarzinda giinde 0,15 - 0,30 g miktannda kullanilir, 

bir az ishal verebilir. 

— IV —

BOR B I L E S I K L E R i 

BORIK ASiD, Acide borique, Acidum boricum (T.K.) 

„0H 

B ^ OH 

Borik asid 

Toskana'da yerin gatlaklarindan fi§kiran sularda serbest halde bulunur. 

Birgok maden sularinda, bazi gollerde sodyum borat veya magnesyum 

borat halinde vardir. Deniz suyunda biraz, armut, elma, kiraz 

ve bazi meyvalarda 1:100,000 kadar bulunur. 

Borik asid 1885 ydinda Listen tarafindan tedaviye sokulmu§tur. 

Fizik ozelikler : Renksiz, parlak ve parmaklar arasinda kaypak, kokusuz 

safihalar veya beyaz billuri tozdur; lezzeti belirsiz aci ve ek§imsidir; 

22 k. 20° deki suda, 3 k. kaynar suda, 25 k. alkolde ve takriben 

5 k. gliserinde erir. 

Borik asid takriben 75° de lsitildikta yava§ yava§ agirhgindan kaybederek 

metaborik asid (HB03) olur, metaborik asid de takriben 160° 

de daha gok su kaybedip zeveban (ergime) eder ve cam gibi bir kittle 

hasil olur, bu da §iddetle lsitihnca kabanr, yava§ yava§ biitiin suyunu 

zayi eder ve anhidr borik aside tahavviil eder. 

Alelade borik asid (ortoborik asid H3B O3) son derece hafif bir 

asiddir. Tuzlar te§kil etmez. Boratlar tetraborik asid (H2B4O7) in tuzlaridir 

ki bunlardan sodyumlu tuzu Boraks adi ile anilir. 

Borik asidin bakteriler iizerine tesiri 50k zayiftir. % 2-3 sudaki 

eriyigi patojen bakterileri yoketmez. 

Borik asid lokal olarak az irkilticidir. Fazla miktarlari per os almdikta 

gastroenteritis'e sebebiyet verir. Qabuk emilir, geg atilir. 

Uzun miiddet kullanilmasi lie kronik zehirlenme goriiliir. 

Kullanilmasi: Goz, burun mukozalan gibi nazik dokular, idrar 

yollan, ve dol yatagi lavajlarinda ve gocuklarda % 2 - 4 eriyigi kullamhr. 

Agiz ve larynxin yagilarinda da iyi gelir. Toz halinde tatbik 

edilir. Cocuklarm deri hastaliklarinda borik asid merhemi sik kullamhr. 

— IV —

BORIK ASID MERHEMi, Pommade a l'acide borique, 

Unguentum acidi borici (T.K.) 

Terkibi : Acide borik Ik. 

Vazelin 9 k. iyice kari§tirilir. 

Fizik ozelikler : Yari §effaf ve beyaz renkli bir merhemdir. 

Borik asid igeriden §i§manlari zayiflatmak igin giinde 3 g denenmi§tir. 

Adetleri de azaltiyor. 

SODYUM BORAT (TENKA), Borate de sodium (Borax), Natrii boras 

Na2B407 + H20 

Fizik ozelikler: Beyaz, sert billurlar veya billuri pargalar, yahut 

beyaz, billuri tozdur; takriben 25 k. 20° deki suda, takriben 0,7 k. kaynar 

suda erir; gliserinde ziyade erir; alkolde hemen hig erimez. Sodyum 

borat lsitihnca billur suyunda zeveban eder, yava§ yava§ ve kabararak 

billur suyunu zayi eder, daha §iddetle lsitihnca cam gibi bir kiitleye 

inkilap eder. 

Sodyum borat yiizde 52,3 - 54,3 anhidr sodyum tetraborat 

(Na2B407) 1 havidir. 

Boraksin antiseptik ozeligi borik asidinkinden hafiftir. Deriyi irkiltmez. 

Sudaki eriyigi alkali oldugundan biraz sabun gibi temizler. Boraks 

mukozalari da az irkiltir. Uzun miiddet ahnirsa mide bozulur, kusma 

ishal olur. Boraks gabuk emilir. En 50k sinir merkezlerine tesir 

eder, uyu§turur, bacaklarda felg olur. Bu ozeliginden hekimlikte istifade 

ediliyor. Epilepsi (sar'a) de kullaniliyor. Atilma bashca bobreklerden 

oluyor. tdrar biraz gogalir. Urik asid, oksalatlar azalir, deri ile de 

az miktarda viicuttan atihr, dokuntiiler yapabilir. 

Kullanilmasi: Veteriner Hekimlikte di§tan dezenfekte edici, 

keratolitik olmak iizere sclerodermic'de, kronik ekzama'da % 5 -10 oranindaki 

eriyigi yikama tarzinda, % 10-20 gliserinle ve % 10 merhem 

§eklinde kullanilir. Agiz hastahklannin gesitli §ekillerinde (stomatitis 

ulcerosa, St. miotica, St. membranacea, St. diphtheroides vs.) di§ etlerinin 

yangisinda % 2-5 oraninda eriyik tarzinda, yara ve mukoza hastahklannda 

aym oranda eriyik §eklinde kullanilir. 

Insan Hekimliginde pamukguk «Muget» tedavisinde iyi gelir. Beyaz 

tabaka bir temiz bezle kaldinlir, iizerine 1:25 suda boraks veya 

2:10 gliserinde boraks eriyigi suriiliir. Hunnakta, agiz yangisinda, goz 

yangilarinda kullanilir. 

— IV —

igerden : Sara'da giinde 4 g verilir. Bobreklerde hafif irinli yangiya 

kar§i da iyi gelir, uzun miiddet kullanilmamahdir. 

BORGLISERiN, Boroglycerinum, Acidum glycerino boricum 

62 kisim borik asid tozu 104 kisim gliserinle kanstirilir ve bir kum 

banyosunda daima kari?tirilmak suretile vezni (agirhgi) 100 kisma 

ininceye kadar 150° de lsitihr, sicak kiitle bir cam levha iizerine dokiiliir 

ve sogumaya terkedilir. Agik sari renkli olan ?effaf kiitle hava temasinda 

rutubet geker; su ve alkolde kolaylikla erir. 

Kullanilmasi: Suda 5 : 100 oranindaki eriyigi antiseptik olmak 

iizere kullanilir. 

BORIK ASID ERIYiGi, Eau boriquee (Solute d'acide borique), 

Acidum boricum solutum 

Terkibi: Borik asid 30.0 

Su ... yeter miktar 1000,0 

GLISERINLi BORiK ASID, Glycerine boriquete, Acidum boroglycerinatum 

Terkibi: Borik asid 30,0 

Gliserin 14,0 

SALiSiLiK ASiDLi BORIK ASID ERIYiGi, Solutio boro - salicylica 

Terkibi: Borik 

Salisilik asid aa 1,2 

Damitilmi§ su 197,6 

BORiK ASiDLi GLiSERiN MERHEMi, Unguentum boroglycerinatum 

— IV — 

Terkibi: 

Gargara: 

Borik asid 2,5 

Gliserin 

Parafin merhemi aa 6,25 

Lanolin 8,0 

Infusion de guimauve (% 2) 200,0 

Borax 8,0 

Sirop de mure 40,0

Collutoire : 

Borax 4,0 

Glycerine 20,0 

BOROPOTASYUM TARTARAT, Tartrate borico - potassique, 

Fizik ozelikler: §effaf, amorf, suda eriyen bir cisimdir. Bazen erimez 

hale geliyor. 15-20 grami miishildir. 0,5 grami idran gogaltir. 

KALSYUM OKSID (Sonmemis kireg), Oxyde de calcium anhydre 

(Chaux vive), Calcii oxidum (T.K.) 

Ca O 

Fizik ozelikler: Beyaz mermerin yakilmasile elde edilen beyazimsi, 

kokusuz kesif kiitlelerdir; 778 k. soguk suda, 1482 k. 80° deki suda erir; 

gliserinde ve basit §urupta biraz erir; alkolde erimez. 

Sonmemi§ kireg vezninin (agirhgmin) yansi kadar su ile lslatildigi 

zaman §iddetle lsmir ve kalsyum hidrosidden ibaret sonmemi§ kireg 

haline geger. §iddetli alkalidir. Havanm karbon dioksidini alir, kalsyum 

karbonat lialine geger. 

Kullanilmasi: Kireg suyunun hazirlanmasmda kullanilir. 

KiREQ SUYU, Eau de chaux, Aqua calcariae (T.K.) 

Yiizde 0,15-0,17 kalsyum hidroksidi Ca (OH)2 yi havi sudur. 

Fizik ozelikler: Berrak, renksiz ve kokusuz bir sividir; turnsol k&gidmi 

§iddetle mavile§tirir. Kalsyum hidroksid sicak suda sogukdakinden 

daha giig eridiginden, kireg suyu lsitihnca bulanir. 

KIREC LiNIMENTi, Liniment calcaire (Liniment oleo - calcaire), 

I-inimentum calcium (T.K.) 

Terkibi: Zeytin yagi Ik. 

Kireg suyu Ik. 

Kuwetle galkanip kari§tinlir. 

Fizik ozelikler: Sarimsi renkli, homojen ve koyu kivamli bir sividir. 

Kiregin % 0,1 eriyigi tifo, kolera mikroplanni oldiiriir. Pislikteki 

mikroplara tesiri azdir. % 1 kiregle kanstirmak lazim gelir. 

Kireg alkalidir, dokulari harabeder. Kireg suyu difteride, yalanci 

gi$alari gabuk dii§iirdugiinden gargara gibi verilir. Veremlerin laringitisinde 

su buhari ile kireg suyu piiskiirtiilur. 

— IV —

Kireg suyu biizu$tiirucu, salgi azaltici, sindirim asidesini notiirleyici, 

karbon dioksid emici, aklsyum noksanhgini giderici ve peklik yapici 

tesirlere maliktir. 

Kullanilmasi insan Hekimliginde peklik yapici ve miikoz eritici 

olmak iizere igerden kullamhr. Veteriner Hekimlikte di?tan: yaniklarda, 

ulcus'lerde (giban), fistiillerde ve ya§ ekzemalarda; igerden: peklik 

yapici olarak ishallerde, barsak iilserlerinde ve dizanteride kullamhr. 

Alakli panzehir (zehir bozan) olarak oksalik asid ve diger asidlerle 

zehirlenmelerde ve fazla asiditeye kar§i kullamhr. 

Kireg linimenti: Gerek Insan ve gerekse Veteriner Hekimlikte yaniklara 

kar§i haricen kullamhr. 

MUREKKEB KIRE£ SUYU, Aqua calcis (calcaria) composita. 

Terkibi: 100 k. gayakol odunu, 10 k. sasafras odunu, 5 §er kisim 

anason ve ki§ni§, 20 k. meyan kokii, 1500 k. kireg suyu iig giin miiddetle 

dijere edilir, sonra sikilir ve siiziiliir. 

Kireg siitii, Lait de chaux, Calcis lac. 

Terkibi : 

Kalsyum oksid (sonmemi§ kireg) 

Su 

liizuma gore taze hazirlanir. 

Viyana kiregi, Wiener kalk. 

125,0 

875,0 

Cok beyaz, kumdan ari ve magnezya ihtiva eden kalsyum hidrattir. 

POTASYUM PERMANGANAT, Permanganete de potassium, Kalii 

permanganas (T.K.) 

K Mn 04 

Yiizde en az 99 potasyum permanganati (K Mn 04) havidir. 

Fizik ozelikler : Koyu mor, hemen siyah renkte ve gelik mavisi parlakhginda, 

kokusuz, lezzeti evvela tathmsi sonra buruk, kuru billurlardir; 

takriben 16 k. 20° deki suda ve takriben 3 k. kaynar suda kirmizi 

mor renkte eriyik verip erir. Deriyi, gama§irlari esmere boyar. Bu rengi 

sulu (diliie) oksalik asid (3/100) veya hidroklorik asid (2/100) veyahut 

20 k. su ile sulandirilmi§ sirke ve limon usaresi ile giderir. 

Potasyum permanganat oksijenini organik madedlere kolay verir, 

§iddetli bir oksidandir. Mikroplari da okside ederek oldiiriir. Bundan 

dolayi eriyigin kuvveti gitgide azalir. Iginde organik maddeler bulunan 

— IV —

ir sivi da antiseptik ozeligini kaybeder. 1000 de 1 eriyiginde hemen biitun 

mikroplar olur. 1:200 eriyigi yakici (daglayici) dir. 1:1000 eriyigi 

irkiltir. Yangih dokular daha diliie eriyiklerinden bile miiteessir olur. 

Potasyum permanganatin fena kokulari giderici ve antitoksik tesiri 

bilhassa kuvvetli olup iyi bir dezenfektan maddedir. Fena kokulari 

giderici tesirinden otiirii tercihan fena kokulu yaralarda (% 1 e kadar 

yogunluktaki eriyilkeri pensle tu?e «dokunma» tarzinda) kullanilir. 

Antitoksik tesiri yilan zehiri iizerinde kendini gosterir. 

Potasyum permanganat alkaloid'lerin, kiyanhidrik asidin ve digerlerinin 

midede bulundugu miiddet icinde bunlann yikimlamasma da 

hizmet eder. 

Kullanilmasi: Potasyum permanganat antiseptik, antitoksik, 

fena kokulari giderici tesirlere sahiptir. Kuduz ve yilan zehirlerine 

karfi ozel tesiri vardir. Fosfor, kiyanhidrik asid ve morfin ile zehirlenmelerde 

% 0,5-1 eriyigi ile mide yikamr veay igirilir. 

Operasyonlarda elleri ve operasyon sahalarini temizlemek igin ve 

yaralann dezenfektesinde 1:1000 eriyigi kullanilir. Kokan yaralarin kokusunu 

gabuk kaldinr. Dogumlardan sonra 1:2000 eriyigi dol yatagma 

siringa edilir. 

Bel soguklugunda her idrardan sonra 1:6000-1:4000 eriyigi kullanilir. 

Irigator yiiksekge asilir. Evvela on kisim yikamr. Sonra kaniil sikica 

tatbik edilir. Eriyik sidik torbasina kadar gider, sidik torbasi dolup 

idrar hissi gelince kaniil gekilir. Hasta sidik torbasmi bo$altir. 

1,5" 2 litre eriyik gegirmelidir. Hastalik fazla akut, kanal $i§mi§ ve 

sert ise bu usul tatbik olunamaz. Simdi bu hastalik penisilin ile birkag 

giindeve lavajsiz tedavi ediliyor. 

CIVAVE CIVALILAR 

Civa ve civahlari ara§tiran ve Hekimlikte ilk defa kullanan iki Tiirk 

hekimidir. Galien (Galenus) civayi bir zerresi oldiirebilen bir zehir sandi. 

Ebubekir Razi maymunda tecriibe etti, o kadar korkung bir 

zehir olmadigmi gosterdi. Civa merheminin ilk yapili§ini (hazirlani§ini) 

bildiren bu bilgindir. ibni Sina civa buharinm tesirini incelemi§tir. 

Dogu'da bu ilag uzun zamandanberi gerek bir takim parazitlere 

kar§i ve gerekse frengi tedavisinde kullanihyor idi. Avrupa'ya 15 nci 

yiiz yilda gelen frengi salgmi siralarinda girmi^tir. 

— IV —

CIVA, Mercure, Hydrargyrum 

Hg ' 

Civa sivi halde, giimii§ beyazhginda parlak bir cisimdir. Yogunlugu 

13,54 kadardir. —39° de donar, 357° de kaynar. Kati halde bile buhar 

gikarir. Suda erimez. Lakin uzerinde kalan su zehirlidir. 

CIVA MERHEMI, Pommade mercurielle, Unguentum hydrargyri (T.K.) 

Yiizde otuz civayi (Hg, A.t. 200,61) havidir. 

Terkibi: Civa 30 k. 

Susuz lanolin 5 k. 

Zeytin yagi 1 k. 

Domuz yagi 40 k. 

Ig yagi 24 k. 

Civa, susuz lanolin ve zeytin yagi kati§igi ile, lup altmda civa habbeleri 

goriilmeyinceye kadar ezilir, iizerine izabe (ergitilmi$) ve biraz 

sogutulmu$ domuz yagi ve ig yagi kati§igi ilave olunur. 

Fizik ozelikler : Civa merhemi esmerimsi sincabi renklidir. Lupla 

muayenede civa habbeleri goriilmemelidir. 

CIVA YAKISI, Emplatre mercuriel, Emplastrum hydrargyri (T.K.) 

Yiizde 18,7-20,1 civayi (Hg, A.t. 200,61) havidir. 

Terkibi: 

Civa 2 k. 

Susuz lanolin 1 k. 

Sari balmumu 1 k. 

Kur?un yakisi 6 k. 

Civa susuz lanolinle iyice ezilir, diger taraftan balmumu ile kur§un 

yakisi izabe edilip biraz sogutulur ve iki kati§ik birbirile homojen bir 

surette kari§tirilir. 

Fizik ozelikler : Civa sincabi renktedir, lupla bakihnca civa habbeleri 

goriilmemelidir. 

Civali Haplar. 1) Pilules de Sedillot. Sabunlu civa hapidir. 2) Pilules 

bleues sabunsuzdur. Her ikisinde de 0,05 g civa vardir. 

— IV — 

Electromercurol. Kolloid civadir. Sm 3 iinde 0,001 g civa bulunur.

KIRMIZI MERKURl OKSID (KIRMIZI TORTU), Oxyde rouge de 

mercure (Precipite rouge), Hydrargyri Oxidum Rubrum (T.K.) 

HgO 

Fizik ozelikler: San, gayet ince, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur; 

tozdur; suda hemen hig erimez; diliie nitrik ve hidroklorik asidlerde 

kolay erir. 

Kirmizi merkuri oksid bir tiibte lsitinca ugar, bu esnada civa ayrxlir. 

Eskiden bazen igerden kullanihrdx. Maksima dozu bir defada 0,02 

g, giinde 0,06 gramdir. 

KIRMIZI CIVA OKSID MERHEMi, Pommade d'oxyde reuge de 

mercure, Unguentum Hydrargyri oxidi Rubri (T.K.) 

Terkibi: Kirmizi civa oksid Ik. 

Vazelin 5 k. 

dan ibarettir. 

Fizik ozelikler : Kirmizi renkli bir merhemdir. 

SARI MERKURI OKSID, Oxyde jaune de mercure, Hydrargyri 

Oxidum Flavum (T.K.) 

Hg O 

Fizik ozelikler : Sari, gayet ince, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur; 

Suda hemen hig erimez; alkolde erimez; diliie nitrik ve hidroklorik 

asidlerde, amonyum kloriiriir kesif (yogun) eriyiginde kolay erir. 

SARI CIVA OKSID, MERHEMI, Pommade d'oxyde jaune de mercure, 

Unguentum Hydrargyri Oxidi Flavi (T.K.) 

Terkibi: 

Sari civa oksid 1 k. 

Mayi parafin 1 k. 

Lanolin 10 k. 

Vazelin 88 k. 

— IV — 

Sari civa oksid mayi parafinle homojen ve yumu§ak bir kati§ik hasil 

oluncaya kadar havanda ezilir, lanolin azar azar ilave edilir, kati§ik 

vazelinle iyice kari§tirihr. Bu merhem demir aletler ve kaplarla temasa 

getirilmemelidir. 

MERKURI IYODUR, Biiodure de mercure, Hydrargyri iodidum (T.K.) 

Hg I2 

\

Fizik ozelikler : Kirmizi, kokusuz, lezzetsiz gayet ince tozdur; takriben 

250 k. 20° deki alkolde, takriben 40 k. kaynar alkolde ve 60 k. 

eterde erir; suda hemen his erimez, fakat potassium iyodiir eriyiginde 

kolay erir. Maksima dozu bir defada 0,02 g, giinde 0,05 g, Sirop de Gibert'in 

20 graminda 0,01 g merkiiri iyodiir ve 0,5 g potasyum iyodiir 

bulunur. 

MERKURO IYODUR, Protoiodure de mercure, Hydrargyrosi 

iodidum (T.K.) 

Hg2 h 

Fizik ozelikler : Sari ye§ilimsi, kokusuz, lezzetsiz, amorf tozdur; 

suda, alkolde ve eterede erimez. Bir tiipte lsitilinca kalinti birakmadan 

ugar. 

Merkuro iyodiir aydinlikta civaya ve merkuri iyodiire ayrilir. 

% 60,66 civayi havidir. Pilule de Ricord'un her birinde 0,05 g merkuro 

iyodiir vardir. Maksima dozu bir defada 0,05g, giinde 0,2 gramdir. 

MERKURO KLORUR (KALOMEL), Protochlorure de mercure (Calomel), 

Hydrargyrosi chloridum (T.K.) 

Hg2 Cl2 

Fizik ozelikler : Sublime edilmi? merkuro kloriirii su ile ezip yikayarak 

elde edilir. Beyazdan sari beyazimsiya kadar degi§en ve kuvvetlice 

ezilince daha koyu sarimsi olan renekte, agir, ince, kokusuz tozdur; 

suda, alkolde, eterde ve soguk diliie asidlerde erimez; mikroskopla yiiz defa 

kadar biiyiiltiiliip muayene edildikte a§ikar billuridir. Bir tiipte ISItilmca 

zeveban etmeksizin ugar. 

Merkuro kloriir aydinlikta merkuri kloriir ve civaya ayrilir. 

Madensel asidler ve alkali iyodiirler merkuro kloriirii ayri?tirir. 

Sodyum kloriiriiriin tesiri yoktur. Kalomel miishil gibi kullamhr. Az 

miktari diyiiretiktir. Frengiye kar§i kasa haftada bir 0,05 - 0,1 g zerk 

edilir. 

BEYAZ COKUNTU, precipite blanc (Protochlorure de mercure par 

preciiptation), Hydrargyrum chloratum via humida paratum 

Hg2 Cl2 

Cesitli farmakopelere gore degi§ik bir maddedir. Fransiz kodeksinsindeki 

civa protoksid'dir. Alman farmakopesine gore merkuro kloriir 

bu hacmi siir'atle sogutmak suretile elde edilir, bu sebepten bu 

— IV —

cisme buhar vasitasile hazirlanan merkuro kloriir de denir. Formiilii 

Hg2 CI2 olup molekiil agirhgi 422,1 dir. 

MERKURi KLORUR (SUBLIME), Bichlorure de mercure (Sublime 

corrosif) Hydrargyri chloridum corrosivum (T.K.) 

HgCl2 

Fizik ozelikler : Agir, yari §effaf, beyaz billurlar veya beyaz billuri 

tozdur; takriben 15 k. 20° deki suda, 3 k. kaynar suda, 3 k. alkolde, 17 k. 

eterde ve 15k. gliserinde erir. suyu ve aloklii havi eterde ve sodyum 

kloriirlii suda daha kolay erir. Eriyigi turnsol kagidini kizartir. Bir tiipte 

lsitihnca zeveban edip tamamile ugar. 

Sublime alkali vasatta proteidleri goktiiriir. Sodyum kloriirun bulunmasi 

buna engel olur. Asid vasatta kloriir oldugu zaman albiimini 

goker. Subline madenleri, yiiziikleri bozar. Zamanla tirnaklar siyahlasir 

(civa siilfiir). 

Kas igine §innga igin % 1 ereyigi kullanilir. Maksima dozu bir 

defada 0,05 g, Eskiden hap §eklinde de verilirdi. 

Sublime antiseptik ozelige de sahiptir. Yalmz geni§ yara satihlarina 

tatbik etmek dogru degildir. Ciinkii siiblime yaralardan, mukozalardan 

proteine baglanarak emilir ve agir (vahim) hatta oldiiriicu zehirlenme 

hasil edebilir. 

MERKURi KLORUR PASTiLLERi, Pastille de bichlorure de mercure, 

Pastilli hydrargyri chloridi (T.K.) 

Yiizde 48,9-50,9 merkuri kloriirii (Hg Cl2, M.t. 271,53) havidir. 

Fizik ozelikler : Merkuri kloriir pastilleri serttir, bir anilin boyasi 

ile boyanmistir, ufalandiktan sonra suda kolaylikla, alkolde ve eterde 

kismen erir; eriyigi turnsol hagidini kizartmaz. 

Van Swieten mayii. Liqueur de Van Swieten. 1/1000 sublime eriyigidir. 

MERKURi KiYANUR, Cyanure de mercure, Hydrargyri cyanidum (T.K.) 

Hg (CN)2 

Fizik ozelikler : Renksiz, yari §effaf, uzun billurlardir; takriben 

12 k. alkolde erir; eterde giig erir. Terkibi ortalama olarak % 70,63 civayi 

ihtiva edere. 

Frengide vena iginde giinde 0,01 - 0,02 g siringa edilir. 

— IV —

MERKURt OKSIKIYANUR, Oxycyanure de mercure, Hydrargyri 

oxicyanidum (T.K.) 

Yiizde 33,3 - 35,2 merkuri oksisiyaniirii (Hg (CN)2. HgO, M. t. 469,26) 

havidir; bu da yiizde 15,37- 16,25 merkuri okside (gO, M. t. 216,61) ve 

yiizde 83,8-84,6 mecmu merkuri kiyaniire (Hg (CN)2. M. t. 252,65) tekabiil 

eder (kar§ilar). 

Merkuri oksikiyaniir takriben yiizde 34 merkuri oksikiyaniir ve 

66 merkuri kiyaniirden ibaret bir kati§iktir. 

Fizik ozelikler : Beyazdan sarimsi beyaza kadar degi§en renkte, pek 

ince billuri tozdur; takriben 19 k. suda yava§ yava§ erir, eriyigi (1 + 19) 

tunrsol kagidim mavile§tirir. Az irkilticidir. Eriyigi aletleri bozmaz. 

Pastilleri vardir. 

CIVA OKSIKIYANUR PASTiLLERI, Pastilles d'oxycyanure de mercure, 

Pastilli hydrargyri oxicyanidi (T.K.) 

Civa oksikiyaniir pastilleri parlak mavi renkte ve serttir; suda 

erir, eriyigi tunrsol kagidim mavile§tirir. 

Ticarette 1 ve 2 gramlik pastilleri bulunur. 

MERKURI BENZOAT, Benzoate de mercure, Hydrargyrum 

benzoicum 

(C6H5COO)2Hg 

Fizik ozelikler: Renksiz, ipek parlakhginda, hafif asid reaksiyonlu 

madensel lezzetli, hafif yakici billuri tozdur; soguk suda hemen erimez, 

kayna rsuda az erir. Soguk alkolde sari renkli basik tuz ve benzoik aside 

ayri§arak erir. Bu ayri§ma bilhassa sicakta (hararette) daha kolay 

olur.Sodyum kloriir eriyiginde kolay erir. 

Kullanilmasi: Frengiye kar§i mayi parafin iginde suspansiyon 

§eklinde olmak iizere (deri alti zerk suretile) kullanilir. Bundan 

ba§ka cerahatli, fena tabiattaki yaarlarda (0,1 -0,2:30,0 su) uretra lavajlannda 

(0,1:500,0 su) da ba§ vurulur. 

MERKURI SALISILAT, Salicylate de mercure, Hydrargyri salicylas (T.K.) 

— IV — 

•C0.0 

C6H3(OH) x 

—Hg 

Merkuri salisilat

Yiizde 54,8 civaya kar§ilik yiizde en az 92 merkuri salisilati havidir. 

Fizik ozelikler : Beyazdan agik pembeye kadar degi§en renkte, kokusuz, 

lezzetsiz bir tozdur; suda, alkolda hemen hi? erimez. 20° deki 

sud lesivinde, sodyum karbonat eriyiginde ve doymu§ (sature) sicak 

sodyum kloriir eriyiginde berrak olarak erir. 

Haftada bir 0,06-0,1 g kadar kasa zerk suretile kullanilir. 

CIVA SULFUR (ZENCIFRE), Sulfure de mercure, Cinabre, 

Hydrargyrum sulfuratum rub rum 

HgS 

Fizik ozelikler : Kirmizi bir tozdur. Suda, alkolde, sulu asid ve sulu 

(yani diliie) alkali eriyiklerde erimez. Frengiye kar§i tiitsii igin kullanilir. 

FENIL CIVA ASETAT, Phenyl hydrargyri acetas, Hydrargyri 

phenyl - acetas, C6H5Hg COOCH3 

Fizik ozelikler: Beyaz billuri tozdur. Takriben 250 k. suda erir. 

Kullanilmasi: Ellerin temizligi igin % 0,1 eriyigi, goz banyosu 

maksadile de % 0,01 - 0,02 eriyigi kullanilir. 

HERMOFENIL, Hermophenyl, Sodyumfenol 

Disulfonat - civa. Beyaz bir tozdur. Suda erir. % 40,24 civa; az irkilticidir. 

Albumini pihtila§tirmaz. 0,02 - 0,08 g kasa zerk suretile kullanilir. 

MERCURiOL. % 40 civali aluminyum ve magnesyum'dan bir malgamaya 

tebe§ir tozu ve yag katarak yapilan sincabi bir tozdur. Eskiden 

5 g lik kiigiik gikin yapilir, gogiise asilirdi. Hava ile civa buhari tenefflis 

edilirdi (solunulurdu). iki giinde bir degi?tirilirdi. 

SUBLAMIN. Civa etilendiaminsulfat. Beyaz billurlardir. Suda ve 

gliserinde erir. Alkolda hemen hig erimez. % 44 civasi vardir. Albumini 

pihtila§tirmaz. Aletleri bozmaz. Sublime yerine temizlik igin 1 : 1000 

eriyigi kullanilir. 

NEPTAL, Salyrgan, Novasurol, Novurit. Bazi frengililere verilir. 

(Diyiiretik ilaglara bakilmasi). 

Emilmesi: Civa merhem tarzinda deriye siiriilurse emilerek 

kana geger ve 24 saat sonra idrarda mevcudiyetine rastlanir. Civanm bir 

kismi deriden belki buhar halinde gegiyor. Akcigerler de bir kisim civa 

— IV —

uhanni emiyor. Cok defa civa merhemi cildi biraz kizartir. Bazan dokiintuler 

hasil olur. Sublime gibi suda eriyen tuzlar deriden gegmez. Yal 

niz gocuklann nazik derisinden biraz emilir. Sublime pansumanlari zamanla 

cildi bozar. 

Civanin lokal tesiri yogunluguna tabidir. % 1 in iistiindeki sublime 

eriyigi ile agir deri reaksiyonu husule gelir ki, bu daglama derecesine 

kadar yiikselebilir. Mukozalar sublimenin tahminen % 1 i ile daglamr. 

Proteini goktiirme tesirinden oturii mukozamn rengini solgunla§tirir. 

Mukozalar pi§mi§ gibi goriiniir. Protein gokiintiileri gev§ek bir kivamdadir, 

tesir burada derinlere niifuz eder. Tahminen 0,1 den a§agi konsantrasyona 

biitiin mukozalar iyi dayamrlar. 

Bakterisid tesiri: Bazi civa bile§ikleri gok kuvvetli bakterisid 

tesire sahiptir. Kasa $iringa edilen civa eriyen bir tuz ise gabuk 

kana geger. Erimeyenin ise evvela erimesi lazimdir, daha gcg emilir. 

$iringa edilen civali madde dokundugu hiicreleri harabeder. Oraya lokosidler 

toplanir. Daha uzaktaki konjoktif hiicreler gogahr. Zamanla 

bir kese hasil olur. Civanin bir kismi bunun iginde kalir, bazan tedaviden 

aylar gegtigi halde akut zehirlenmeler gorulmii?tur. $iringalar sinirlere 

dokunursa harabeder, agri ve nevrit (sinir yangisi) yapar. 

Agizdan alinan civali maddeler eriyenlerden ise mideyi az gok irkiltir. 

Tibbi miktarda bile agrdar, bulanti, hazimsizhk olur. Erimeyenleri 

daha gok barsaklara dokunur. Karin agrliari, ishal verir. Cok miktarda 

kalomel ishal verir. Hemen hig emilmez. Az miktar alinir ise emilir. 

Genel tesirini gosterir. 

Cok yogun ve fazla bir civali eriyik ahnirsa, agizdan itibaren biitiin 

sindirim borusunda tahripler yapar. Yaralar, yangilar, kanamalar 

hash olur. Bunlarm birdenbire senkop getirerek oldiirdiigii vardir. 

Civa akcigerden buhar halinde geger. Eskiden civa siilfiirii komiir 

atesi iizerine atarlar, dumanim hastaya teneffiis ettirirlerdi. Bu civa 

tiitsiisii hala bazi koyliiler tarafindan kullamhr. 

Fizyolojik tesiri: Pek az miktan kana gegince hematileri 

gogaltir, fazlasi kansizhk yapar. Kisa bir zaman igin viicut agirligi 90galir, 

fakat fazlasi zayiflatir. 

Kullanilmasi: Veteriner Hekimlikte antiparaziter olmak 

iizere bit, uyuz etmenleri, Trichodectes, Hipobosca epuina, Melophagus 

ovis vs. ye kar§i kullamhr. Bundan baska civa merhemi lenf bezlerinin 

ve diger bezlerin yangisel hallerinde, flegmanlarda, erizipelde kullamhr. 

Insan Hekimliginde civali cisimler anitseptik tesirlerinden ba§ka 

firengi igin has bir ilagtir. Salvarsanlardan evvel firenginin esas ilaci 

— IV —

idi. §imdi onemi azalmi§tir. Antiseptik gibi sublime, civa oksikiyaniir 

binde bir eriyik olarak kullanilir. 

Igerden hap ve eriyik halinde verilebilir. $imdi kullamlmamaktadir. 

Tesiri hafiftir, mideyi bozar, ishal verebilir. 

Derin kansizliklarda, ilerlemis veremlerde, bobrek yangilannda kullanilmfl7 

Ciiruk disleri yaptirmadan bu ilaci kullanmamahdir. 

1 — Deriye siirme usulii. Siddetli bir tedavidir. Yalniz kana gegen 

miktar sabit degildir. Dokuntiiler yapabilir. Stomatit (agiz yangisi) ve 

nefrit kolay gelir. Her gun 5 g civa merhemi ile viicut on dakika ak§amlari 

ovulur, sabaha kadar merhem kalir. Ertesi giin sabunla yikamr, siiriilen 

yere pudra konur. Mesela sira ile bir giin sag ve sol bacagin iist 

ve alt kisimlan, karnin iki tarafi, kollar, gogsiin sag ve solu merhem 

ile ovulur, 10 giin bitince hemen hamam, 10 giin istirahat, tekrar tedavi, 

40 ve hatta 50 ovmadan sonra bir buguk ay fasila verilir. Cocuklarda 

2 g kullanilir, iyi bir usuldiir. 

2 — Agizdan. Civahlari hap veya eriyik halinde verebiliriz. $imdi 

kullanilmiyor; tesiri hafiftir, mideyi bozar, ishal verir. ^ 

3 — Kasa §iringalar. Siiratli ve §iddetli tesir eder. §irmga yerinde 

agn ve sertlik olabilir. ihtiyarlara, nefritlilere, kalbi gok bozuk olanlara 

ve diyabetlilere (?eker hastaligi olanlara) yapilmamalidir. 

Erimeyen civalilar. Bir kag giin de bir §iringa edilir, yava§ yava§ 

kullanilirdi (1 sm 3 de sublime 0,01 Na Cl 0,05). 

Merkuri iyodiir hala bazan kullanilir. Giinde 0,01 - 0,02 g. 

Erimeyen civalilar. Bir kag giinde bir §innga edilir, yava§ yava§ 

kana geger. Lakin emilme daima muntazam degildir. Bundan dolayi 

tehlikeli olabilir. Tedavi birakildiktan sonra zehirlenmeler goriilebilir. 

Depoyu bulup gikarmak giigtiir. Rontgenin yardimi olur. 

4 — Venaya §iringa. Sik albuminiiri, agrili ishal yapabilir. 

5 — Nefes yolu. Tesiri ziyadedir, gabuk zehirlenmeler yapar. 

BAZI YENI ORGANIK CIVALI ANTiSEPTIKLER 

MERBROMiN, Merbrominum, Mercurochrom. Dibrom - hydroksilmerkuri 

- fluoressin - disodyum. 

Fizik ozelikler : Madensel parlaklikta, yesil safihaciklar (yaprakciklar) 

veya daneler tarzinda bir cisim olup, suda kuwetli kirmizi renkte 

olmak iizere kolayca erir. 

— IV —

Br oca 

Hg . OH 

0 

8/- 

^ ^ - C O O N a 

Merbrorain 

Yaralarda % 2 sudaki eriyigi, deriyi dezenfekte etmek igin de alkol, 

aseton ve sudan ibaret % 2 oranmdaki kari§imi kullanilir. Terkibinde 

% 25 civayi ihtiva eder. Toz ve merhem sekillerinde de kullanilir. 

Merbromin bir fluoressin derivesi oldugundan albumini Qoktiirrnez, 

keza kiikiirtlii hidrojenle cjokeltme yapmaz, aym zamanda madenleri 

paslandirmaz ve ?ok hafif mevzii irkiltici ozelige sahiptir. Bu sebeplerden 

de tercih edilir. 

NITROMERSOL, Metaphen, Nitro - hydroxymercuri 

cresol -% 57 kadar civali esmer 

bir tozdur. Suda erimez, diliie sud eriyiginde 

pek iyi erir, kirmizimsi bir eriyik verir. Bak< 

terileri yoketmiye yeter bir yogunlukta dokulari, 

aletleri bozmaz. Bu eriyik pek az irkiltir, 

yaralara konabilir. Proteini goktiirmez. 

Kullanilmasi: Kullanilabilecegi yerler 

pek goktur. Goz, bogaz, kulak hastahklannda 

kullanilir. Kezalik aletleri, lastik borulan 

sterilize etmeye de yarar. Rinit ve sinusitte 

5000 de 1 eriyigi ile mukozayi yikamak 

'2 

Nitromersol 

veya tozunu piiskiirtmek suretile hastaligm gabuk iyi olmasi temin edilebilir. 

Ticarette Metaphen 1/500 eriyik halinde bulunur, liizumu kadar 

sulandinp kullamyorlar. Alelade kullamlan eriyikler 10000 ila 1000 de 

1 dir. Metaphen'in su, alkol ve aseton eriyigi ile yapilmi§ bir tentiiru de 

vardir. Derinin temizlenmesinde kullanilir. 

82

SODIUM MERTiOLAT, Ethylmercurithiosalicylate 

de sodium. Mertiolat. 

Suda eriyen bir tozdur. Sporsuz mikroplar 

igin §iddetli bir antiseptiktir. 

Dokulari aletleri bozmuyor. 

* 

Kullanilmasi: Aletleri dezenfekte 

etmek igin 1/1000 sudaki eriyigi, 

deri igin 1/1000 tentiirii kullanilir. Bu 

Sodyum mertiyolat 

tentiir 0,10 g mertiolat, 50 alkol, 10 

aseton ve 100 oluncaya kadar suda eritilerek yapilir. Yaralar igin 1/1000 

sudaki eriyigi, goz hastaliklannda 1/10000-1/5000 kadar sudaki eriyigi, 

burun igin 1/5000 -1/2000, vajina igin ya bu yogunlukta bir eriyik veya 

2,25 mg ilag ihtiva eden $aflari kullanilir. Uretra §inngalan 1/30000 

- 1/5000 eriyigi ile yapilir. 

f INKO BILESiKLERI 

Eriyen ginko tuzlari zehirlidir. Bilhassa bu arada ginko kloriir soylenebilir. 

igerden fazla miktarda ahndikta bogazda yanma ve bogulma, 

sonra muhatli veya kanli kusma ve ishal husule getirir. Bu belirtiler 

ozel degildir. 

Potas kostik ile zehirlenmeyi hatirlatir : solunum giigle§ir, nabiz kiigiik 

olur, kalb hareketleri agirlasir, kaslarda zayifhk kendini gosterir, 

kollaps, girpinmalar goriiliir. 

Ba§lica ginko bile§ikleri §unlardir : 

CINKO OKSID, Oxyde de zinc, Zinci oksidum (T.K.) 

ZnO 

Fizik ozelikler: Beyaz veya sarimsi beyaz renkli, kokusuz, ince, 

amorf bir tozdur; suda ve alkolde erimez; diliie asidlerde, amonyak eriyiginde 

ve amonyum karbonat eriyiginde erir; Asetik asiddeki eriyigi 

bir az sud tesirile beyaz tortu verir, bu tortu reaktifin fazlasinda tekrar 

erir. 

Cinko oksid lsitilinca saranr, sogutuldukta tekrar beyazla§ir. 

Preparatlan : 

CINKO OKSID MERHEMi, Pommade a l'oxide de zinc, Unguentum 

zinci oxidi (T. K.) 

— IV —

Terkibi: 1 k. ginko oksid ve 9 k. vazelinden ibarettir. 

Fizik ozelikler : Beyaz renkli bir merhemdir. 

CINKO OKStD PASTASI, Pate d'oxyde de zinc, Pasta zinci oxidi 

(T. K.) 

O- * S 

Terkibi: 1 k. ginko oksid, 1 k. talk ve 2 k. vazelinden miite?ekkildir. 

Fizik ozelikler : Beyaz renkli bir pastadir. 

giNKO SULFAT, Sulfate de zinc, Zinci sulfas (T.K.) 

Zn S 04 + 7 H20 

Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, buruk madeni lezzetli, kuru havada 

gigeklenen billurlardir; takriben 0,8 k. suda, 3 k. gliserinde erir; 

alkolde hemen hig erimez. 

Tesir ve kullanilmasi: Chiko oksid toz, merhem, pasta 

§ekillerinde di§tan ekzema ve deri yangilannda stiptik olmak iizere, yaralarda 

kullamhr. 

Cinko siilfat, biizii§tiiriicii ozelige maliktir. Yogun eriyikleri daglayici 

olup ginko albuminattan ibaret bir kabuk hasil eder. Deri, mukozalar 

iizerinde daglayici olarak tesir ettiginden geride kuru bir kabuk 

birakir. Qinko siilfat eriyigi yogunluguna gore buzii$tiiriicu (Styptique), 

kurutucu, bundan baska 1 : 50 - 1 : 500 oranindaki eriyikleri hafif antiseptik 

tesire sahiptir. 

Cinko siilfat di?tan biizustiirucii gibi kronik gonore'de % 0,5-2, 

goz yangilannda % 0,1-0,5 eriyik tarzinda, igerden de bakir siilfatta 

oldugu iizere emetik (kusturucu) olarak 0,3-1 g miktannda yarim bardak 

suda eritilerek kasik kasik 10 dakikada bir kusma gelinceye kadar 

igirilir. Bu cisim de fosforla erimiyen bir tuz te§il eder. Bu sebepten 

fosforla olan zehirlenmelerde panzehir olarak kullamhr. 

CINKO KLORUR, Chlorure de zinc, Zinci chloridum (T.K.) 

Zn CI: 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kokusuz toz veya beyaz gubuklardir; 

takriben 0,4 k. suda, 1,3 k. alkolde, 2 k. gliserinde erir, eterde kolaylikla 

erir. 

— IV —

ginko kloriir lsitildikta zeveban eder (ergir), bu esnada beyaz buhar 

gikarip tahallul (ayri?ma) eder ve sicakta san renkli, sogudukta 

beyaza donen bir bakiye (kalmti) birakir. 

Qinko kloriir, kuvvetli daglayici ozelige maliktir. Klor sagmak suretile 

derinlere geger ve agrili daglama kabugu yapar. 

Diliie eriyik halinde biizii§turiicii, graniilasyon hasil edici, kloru ihtiva 

ettiginden antiseptik ozelige maliktir. 

Qinko kloriir hafif antiseptiktir. Kokuyu giderici ozeliginden istifade 

edilerek pisligin temizlenmesinde kullanilir. Toz §eklinde veya eriyik 

tarzinda dol yatagi yangisinda, kemik ve eklem vereminde kullanilir. 

• r ' } , ; • 

ALTIN B I L E S i K L E R I 

1890 da Koch altm ve potasyum kiyaniir'iin be§ milyonda bir eriyiginin 

bile verem basilinin iiremesine engel oldugunu g6rmii§tu. Lakin 

bu cisim gok zehirlidir, tedavide kullanilmaz. 

Altin tuzlari igerden ahndigi zaman pek az emilir. Bu ilaglann gogunu 

venaya §irmga ediyoruz. Altm biitiin agir madenler gibi kalin barsak 

ve bobreklerden gikar, salya ile de biraz gikar, gok gelir veya hassasiyet 

fazla ise nefrit ve kanli ishal yapar. 

Pek az altm tuzu solunum merkezini tenbih eder. Solunum gabukla§ir. 

Lakin biraz fazlasi bu merkezi uyusturur. Hayvanlar solunumun 

durmasi ile oliirler. Dolasima da tesiri vardir. Pek az altm bile$ikleri 

kalbi gabuk attinr. Fazlasi kalbi zayiflatir. Kapillalari geni§letir, felgeder. 

Altin bilesiklerinin onemlileri §unlardir : 

SANOCRYSIN, CRiSALBiNE, Natrii aurothiosulfas 

Bu cismi daha 1949 da k C\ c 

Fordos ve Galis yapmi§tir. 3 2 

Uzun zamanlar Fordos ve Galis 

tuzu adim tasimisti. 

Sanorcrysm 

Fizik ozelikler: Beyaz, parlak billuri igneler olup suda kolaylikla 

erir. Terkibinde ortalama olarak % 37,5 altim ihtiva eder. 

— IV —

( 

Kullanilmasi: Haftada bir defa olmak iizere vena ve kas i?i 

olarak 25 - 75 mg kullanilir. Baslangig dozu olarak 10 mg kullanmak 

tavsiye olunur. 

KRYSOLGAN, Amino - aurothiophenol - 

carbonate de sodium. Agik sari, suda eriyen 

bir tozdur, % 5 altini vardir. 1/10 mahlul halinde 

vene §irmga edilir. Yiiksekge miktarlarile 

sanokrisinden daha sik reaksiyon yapar. Onda 

bir miligramdan ba§lanir. 0,05 g a kadar 

gikilir. Her sinnga arasmda 10-20 gun fasila 

birakihr. 

SOLGANAL B, OLEOSUM. Aurothiogly 

cose'un yagda bir suspansiyonudur. 0,01, 0,05, NH2 

0,10, 0,25,... lik ampulleri, % 2 ve % 20 lik 

Krysolgan 

§i§eleri vardir. Kasa ?iringa 0,05 den ba§lanip haftada bir yapilir. 0,25 

g a gikilir. 3-3,5 g olunca fasila verilir. 

MYOCHRYSINE, Aurothiomalate de sodium. Suda mahlulii ve yagda 

suspensionu bulunur. 0,01, 0,05, 0,20... lik ampuller. Kasa §iringa, 

mahlul §ekli derince deri altma da §irmga olunabilir. 

TRIPHAL. Aurothiobenzimidazol carbonate de sodium. Agik san, 

suda eriyen bir tozdur. 0,001 -0,025... 0,10 a kadar §iringa. 

N 

— IV — 

Triphal 

NH 

LOPION. Auroallylthioure - benzoate de sodium. 0,01-0,25... 0,75 

lik ampuller. Sanokrisinden daha sik reaksiyon veriyor. Mecmuu 15 §iringayi 

gegmemeli. 

GUM US B I L E S I K L E R i 

COONa 

Giimiis bile§ikleri uygun vasatlarda yava§ yava§ serbest hale gegen 

giimii§ iyonlarmin veya molekiillerinin tesirile antiseptiktirler. Nitrat,

laktat ve pikrat gibi tuzlan aym zamanda, eriyiklerinin yogunluguna 

gore buzii§tiirucii (styptique), yahut daglayicidirlar. 

Giimii§ bile§ikleri eriyen (Argentum nitrat, Argentum asetat) ve 

giig eriyen veya hig erimiyen (Argentum kolloidal, —iyodid, —oksid) 

olmak iizere ikiye aynlir. Birincilerden yani eriyenlerden en onemlileri 

Argentum nitrat'tir. 

Gumii§'iin suda giig eriyen veya erimiyen — (Kolloid tarzinda bulunanlar) 

— ler gok ge§itli miktarlarda giimii§ iyonlanna ayrilirlar. 

Giimii§ organizma igin yabanci bir madendir, iyonlari albumin, tanen, 

alkaloid'ler vs. yi goktiiriir, SH grubu ile albumine tepkir, bir gok 

fermentleri durdurur. 

Emilmeleri ve atilmalari: Giimii§ bilesikleri mide kanalindan gok 

agir emilirler ve kanda toksik yogunluk hasil etmezler. Organ ve dokularda 

erimiyen ve pratik indiferent — (tesirsiz) — §ekle (giimii§ siilfid'e) 

gevrilerek birikirler ve koyu renk alirlar. Normal halde uzviyetteki 

giimii§ miktan (besin maddeleri vs. ile arizi olarak) hig bir zaman 

% 1 mg 1 a§maz. 

Organizmadan atilmasi ba?lica barsak yolu ile olur, giinde en gok 

2 mg kadar pislikle atilir. 

ARGENTUM NITRAT, Nitrate d'argent, Argenti nitras (T. K.) 

A g N 03 

En az yiizde 99,7 argentum nitrati havidir. 

Fizik ozelikler : Renksiz, kokusuz, yari §effaf, billuri safihalar veya 

mekseri (kesiti) billuri beyaz gubuklardir; takriben 0,5 k. suda ve 

takriben 14 k. alkolde erir; eterde ve gliserinde erir. 

Tesiri: Argentum nitratin buzu§tiiriicii ve daglayici tesirleri onun 

tesir miiddetine ve yogunluguna baglidir. % 10-20 oranmdaki argentum 

nitrat eriyigi veya billuri toz, argentum albuminat yapmakla daglayici 

tesir hasil eder. Derin tesiri azdir. Mukoza ve yaralara gok zayif eriyikleri 

(% 0,2-1) ile yapilan lavajlari kullanilir. 

GUHERCELELI ARGENTUM NITRAT, Nitrate d'argent mitige, 

Argenti nitras cum kalii nitras (T. K.) 

Fizik ozelikler : Beyaz veya sicabi beyaz, sert, kokusuz, mekseri porselen 

manzarali gubuklardir. 

GUMU$ VARAK, Argent en feuille, Argentum foliatum 

— IV —

Fizik ozelikler : Gayet ince, hafif, saf gumii§ parlakhginda yapraklardir. 

Kullanilmasi: Agiz bo^lugu ve yutak mukozolarimn nezlelerinde 

% 1 -10 sudaki eriyigi gargara ve pensle siirmek suretile, sidik 

torbasi nezlesinde de % 0,25-1, goz hastaliklannda % 0,2-2 oranmdaki 

eriyikleri kullamhr. 

igerden giinde 0,03-0,10 g miktari hap §eklinde olmak iizere, tabes, 

kore, sar'a ve multipl sklorosda kullamhr. 

KOLLOID GUMUS PREPARATLARI 

" Kolloid giimii§ bilesikleri, ya kimyasal usullerle hazirlamr ki bunlara 

kolloid giimii§ denir, yahut ta elektrik ceryam ile hazirlanirlar. 

Bunlara da elekroargol adi verilir. 

KOLLOiD GUMUS, Argent colloidal, Argentum colloidale 

(Kollargol) (T.K.) 

En a§agi jîizde 70 giimii§ii (Ag, A. t. 107,88) havidir. 

Fizik ozelikler: Madeni parlakhkta, ye?ilimsi siyah veya mavimsi 

siyah renkte, hemen kokusuz, hafif aci ve madeni lezzette kiigiik 

safihalardir; suda kolloid halinde erir, eriyigi (1 +49) §effaf degildir ve 

miinakis ziyada (yansiyan ziyada) bulanik goriiniir; pek 90k sulandinlirsa 

berrak ve §effaf olur, fakat yansiyan ziyada yine bulanik goriiniir. 

Kollargol, hafif bir dezenfektandir. 1/30 eriyiginde stafilokok 8 saat 

ya§ayabilir. Lakin iiremeleri 1/500 eriyikle durur. 1/50.000 eriyiginde 

piyokiyanik basilin iiremesi durur. Kollargol, yaralarin gabuk kapanmasina 

yardim eder. Deri altina §iringasi §iddetle tahri§ eder (irkiltir), 

agri verir, o yerde irin yapabilir. Damara §iringa edilirse 5 - 6 saat sonra 

lokosidler gogalir. Bu gogalma iki gun surer. Lokosidlerin fagositos 

kabiliyeti artar. Opsonin gogalir. Sonra poliler azalir. 

Kollargol viicuttaki kolloid maddlere tesir eder. Kataliz hassasi da 

vardir. Mikroplu hastaliklarda venaya §innga edilirse bazan ate§in dii§tiigii 

ve hastaligm daha gabuk iyi oldugu goriiliir. 

/ . 1.• 

KOLLOiD GUMUS MERHEMI, Pommade a l'argent colloidal (Onguent 

de Crede) Unguentum argenti colloidalis 

88 

V 

Kolloid gumii§ 15 k., su 15 k., susuz lanolin 35 k. dan yapilmi§tir. 

t 

1

Mide ulkiislerinde, sindirim yollari yangisinda igeriden hap ?eklinde 

veya eriyik halinde verilebilir. 

Basilli dizanteride veya dizanteriye benzeyen ishallerde ni§astah 

lavman iginde binde 0,15-0,5 kollargol eriterek kullandik, iyi geliyor. 

Bu lavman ilik olarak ve miinasip bir sonra ile derine gonderilecektir. 

Bir defada 1/2 litreyi gecmemelidir. (Ozden, A.M.) 

Di§ardan % 1 ila 4 eriyigi yaralarda, vagina, sidik torbasi hastahklarmda 

kullanilir. (Ozden, A. M.) 

DIGER GUMU§ BiLE§iK. LERI 

GUMU$ PiKRAT, Picrate d'argent, Argentum picrinicum 

Gumii§ trinitrofenolat olan bu cisim 

sari, billuri bir tozdur. Suda ve alkolde 

az erir. Aseton ve gliserinde erir. Eterde, 

kloroformda gok erir. 

Bu cisimde hem giimii§ hem pikrik 

asid tesiri vardir. 

Kullanilmasi: Ba§hca trichomonas 

vaginalis ve monilia albicansdan 

ileri gelen vagina hastaliklarmda tavsiye 

olunuyor. 1 k. giimu§ pikrat ve 99 k. kaolinden 

ibaret bir toz bir ufiirme aletile vaginaya sevkolunur, veya her 

birinde 0,13 g gum.ii§ pikrati havi ovullar kullanilir. Tedavinin uzun 

miiddet devami argiri lekeleri ve pikrik asid'in tesirile nefrit (bobrek 

yangisi) yapabilir. Tedavi esnasmda deri ve bobrekler sik sik muayene 

olunur. 

V 

PROTEiNIK GUMUS, Argent proteinique, Argentum proteinicum, 

Protargol (T.K.) 

En az yiizde 8 gumu§ii (Ag, A. t. 107,88) havidir. 

Fizik ozelikler: ince, agik esmer renkli, hemen kokusuz, aci ve hafif 

madeni lezzetli tozdur; 1 k. suda yava§ yava§ erir; alkolde, eterde, 

kloroform ve karbon siilfiirde erimez; gliserinde az erir. 

Protargol, goz hastaliklarmda 1 : 10 merhem $eklinde veya 1 : 20 

eriyik tarzinda ve damla suretile kullanilir. 

— IV —

JELATINLi GUMUS, Argent gelatose, Albargine 

Fizik ozelikler : Parlak sarimsi renkli, kaba bir tozdur. Suda kolay 

erir. % 14,6 -15 giimii§u vardir. Diger albuminli giimu§ bile§ikleri gibi 

bel soguklugunda 1000 de 1 - 2 eriyigi kullanilir. 

ARGENTUM VITELLtNAT, Argyrol. Esmer, parlak higroskopik 

pullar halinde bir cisim olup, terkibinde % 30 giimii§u ihtiva eder. Suda, 

gliserinde kolaylikla erir, alkolde erimez. Sudaki eriyigi ni§astayi 

saridan siyaha kadar boyar, lezzeti hafif madenidir. Eriyigi hararette 

degi?mez. 

Kullanilmasi: Bilhassa goz tedavisinde % 10- 15 oranindaki 

eriyikleri kullanilir. Bundan baska bel soguklugunda % 0,25 - 2 oranindaki 

sudaki eriyikleri, ufak §iringalar igin, yikama iginde 100 de 1/2-1 

eriyikleri, kulak, bogaz, burun hastaliklarmda da 100 de 1 - 5 eriyiklerine 

miiracaat edilri. 

HEXARGINUM, Hexargin, Heksargin - diluendum, Argolaval (Danimarka 

kodeksi). 

Duluendum'un bir esas eriyigi olup, giimii§ - heksametilentetramin 

kompleksi bile§igidir. 1 - 20 ila 1 : 100 diliie eriyikleri sidik torbasi lavajlarinda 

kullanilir. 

ARGENTUM KAZEINAT, Argentum caseinicum, Argonine 

V 

Beyaz bir tozdur. % 4 giimiisii vardir. Soguk suda giig, liik suda 

kolay erir. Kaynatihr ise bozulur. Bel soguklugunda % 1,5-2 eriyigi §iringa 

suretile kullanilir. Bir defalik dozu 0,1 g, giinliik dozu 0,3 gramdir. 

ARGENTUM SITRAT, Citrate d'argent, Argentum citricum, ttrol 

C3H4 (OH) (COOAg)3 

Fizik ozelikler : Beyaz, agir tozdur. Ziyaya kar§i fazla hassas degildir. 

3800 k. suda erir. 

Tesir ve kullanilmasi: 10,000 de 1 -2 eriyigi gargara maksadile 

kullanilir. Daglayici antiseptik olmadigmdan yara yuzeyine serpme 

tozu olarak 14,000 - 10,000 sudaki eriyikleri viicut bo§luklarina lavaj 

tarzmda bilhassa bel soguklugunda kullanilir. 

igerden bir defalik maksima dozu 0,03, giinliik miktan ise 0,1 

gramdir. 

— IV — 

ARGENTUM ASETAT, Acetate d'argent, Argentum aceticum 

CH3COO Ag

Fizik ozelikler: Beyaz mikroskopik prizma §eklinde bir cisim olup 

notr reaksiyonlu ve fena madeni lezzetli, 100 k. soguk suda, 15 k. kaynar 

suda erir, aydmlikta esmer menekse renk ahr. Isitildikta geriye 

madeni giimii§ birakir. Alkolde az erir, sudaki sicak eriyiginde parlak, 

igne §eklinde billurlar halinde billurlasir. 

Kullanilmasi: Argentum nitrat'da oldugu iizere yeni dogan 

yavrulann Blennorhoe'lerinde sudaki 0,8 : 100 ila 0,9 : 100 deki eriyikleri 

kullanilir. 

ARGENTUM LAKTAT, Lactate d'argent, Argentum lacticum, Actol 

CH3CH (OH) COO Ag + H20 

Fizik ozelikler : Beyaz billuri tozdur. 15 k. suda erir. itrolden daha 

irkilticidir. 1/10,000 oramndaki eriyigi kullanilir. Antiseptik maksatla 

1 : 100 ila 1 : 2000 eriyikleri, igerden de bir defahk maksima doz olarak 

0,03 g, gunliik en yiiksek miktar olmak iizere de 0,1 g miktannda 

verilir. 

ARGENTUM OKSID, Oxyde d'argent, Argentum oxydatum 

AgjO 

Fizik ozelikler : Taze gokiintii halde iken esmer sincabi bir toz olup 

tunrsol kagidim mavile^tirir, kuruduktan sonra tamamile siyah, madeni 

lezzetli agir bir tozdur. Tahminen 3000 kisim suda erir, eriyigi hafif alkali 

reaksiyon gosterir. 

Tesir ve kullanilmasi: Frengi, epilepsi, kore, ishal, dolyatagi 

kanamasi, dolyatagi sancismda (tedavi kiymeti §iiphelidir!) igerden 

0,005 - 0,05 gram miktan giinde 3 - 4 defa kullanilir. Bir defahk 

maksima dozu 0,015 g, giinliik maksima dozu 0,05 gramdir. 

ARGENTUM NUKBINAT, Nucbinate d'argent, Argentum nucbinicum. 

Nargol 

Fizik ozelikler : Agik esmerimsi beyaz renkli tozdur. Takriben % 10 

kadar gumii§ii ihtiva eder. Suda erimez. 

Tesir ve kullanilmasi: Bel soguklugunda % 1-2 oramndaki 

eriyikleri kullanilir. 

r 

ARGENTUM KiYANID, Cyanure d'argent, Argentum cyanatum 

Ag CN 

Fizik ozelikler: Amorf, bembeyaz, i§ikta hemen hemen rengi hig 

koyula$mayan tozdur. Suda, diliie nitrik asidde erimez, kaynar hidroklorik 

asidde (% 25 HC1) erir. Bu eriyik sogutuldukta prizma §eklinde 

— IV —

illurlara ayrilir. Ayni zamanda potasyum kiyanid ve sodyum tiyosulfat 

eriyiginde de erir. 

Kullanilmasi: Frengiye kar§i giinde 2 - 3 defa 0,002 - 0,006 g 

miktannda kullanilir. 

ANTiSiFLIK (Frengiye kar§i) B A § K A 

ILACLAR 

BISMUT BiLESIKLERi Bi = 208 

Bismut 1922 denberi civa ve arseniklerle beraber frengiye kar§i kullaniliyor; 

Mendelejeef cetvelinde arsenigin bulundugu be§inci guruptadir. 

Bismut bile§iklerini frengiye kar§i kullanmayi ilk dii§iinen 

B a 1 z e r dir. Denedigi bismut ve amonyum sitrat kopekler igin pek gok 

zehirli oldugundan Balzer fikrinden vaz gegmi§tir. 1916 da Sannton 

ve Robert bismuto - sodyum ve potasyum tartarat kullandilar. 

Bunun tavuk spirillosunu iyi ettigini gordiiler, frengide i§e yarayacagini 

dii§iinduler. Sazenac ve Levaditi tav§anlann frengisini bismutla 

iyile$tirdiler. Bismutlular cam kaplar iginde spirilleir oldurmiiyor. 

Halbuki karacigerin taze bir hulasasile (ekstresile) birlikte birakilir ise 

elde edilen cisim tesirlidir. Levaditi bu cisme bismoksil ismini veriyor. 

Bunun viicutta hasil oldugunu kabul ediyor. Tav$anm iyi olan frengi 

§anknlarmda pek az bismut bulmu§tur. Bundan dolayi bir katalizor tesiri 

oldugunu ve viicudun yaptigi lizinleri gogaltmak ve gok gali§tirmakla 

triponemleri oldurdiigunii farzediyor. Bu ilaglann tesiri metal bismutun 

miktarina baglidir. 

Bismut subnitrat, bismut salisilat, bismut karbonat suda erimez. 

Bunlar yaralann tedavisinde ve igeriden mide ve barsak hastahklannda 

kullanilir. 

Frengide kullanilanlar dort smifa aynlabilir : 

1 — Bismut madeni, gok ince toz halinde yagda veya glikoz eriyiginde 

muallakta (suspansiyon) olarak §mnga edilebilir. 

a) Neo - trepol. Sodyum ve potasyum tartaro bismutati irca ederek 

(redukte ederek) elde edilen pek ince bismutlar yapilmi§tir. Bismuthal 

de ayni ?ekilde bir ilagtir. % 10 bismutu havidir. 3 - 5 giinde bir 

0,5-2 sm 3 . Bir seri tedavi 10-12 §iringadir. Ug hafta fasila verilir. 

b) Kolloid halinde bismutlu bir kag ilag yapilmi§tir. Bunlarin bismutu 

azdir (Ampuliinde 3-4 miligr. bismut). Ionoide, Colmuthal, Bis- 

.92

muthoidol boyle ilaglardir. Haftada 2 - 3 ampul 15-20 §inngada birinci 

seri biter. Venaya da ?innga edilebilir. 

2 — Organik bismutlar : 

a) Tartro bismuthate de sodium et de potassium. Notr §ekli kullanilir. 

Tartarik asidin alkol gurubuna menfi ion vazifesi goren bir bismut 

girmesile meydana gelir (% 48 Bi). 

Beyaz billurlardir, suda pek az alkali yardimile erir yagda suspansiyonu 

kullanilir. Trepol boyle bir ilagtir. sm 3 iinde 0,07 Bi. 3-4 giinde 

2 sm 3 kasa §irmga. 12 §inngadan sonra istirahat. Solmuth, Sigmuth, 

Luatol, ayni tuzla yapilmistir. Az kullaniliyor. 

b) Tartrobismuthate de sodium. C4H406Na2 C4H406 (BiO) Na. (% 

35 Bi). Suda erir, beyaz bir tozdur. Yagda suspansiyonu kullanilir (% 10). 

Bununla Tartro — Bi, Tarbisol ilaglari yapilmistir. 

c) Tribismuthyltartrate de sodium dan pallicide Bi 5 yapilrm§tir. 

d) Cacodylate de bismuth (% 27 Bi). Suda eriyen beyaz bir tozdur. 

Bundan Bisvarsan, Cytarsan, Ercedylate, Glasse. Bi gibi ilaglar yapilmistir. 

Haftada iki 0,06-0,13 g kasa §innga. 

e) Acide oxy - bismutho benzoi'que = (bismuth - subsalicylate) C8H4 

(OH). (COO. BiO). Beyaz bir tozdur. Suda erimez gibidir. Agizdan sous 

nitrate de bismuth gibi verilir, yagda suspansiyon halinde 0,2 - 0,3 g kasa 

§innga edilir. Bismogenol. sm 3 inda 0,06 g Bi 3 - 4 giinde bir 1 - 2 sm 3 

$iringa. 

f) Oleate de bismuth (% 20 Bi) (Oleo-Bi). 

g) Palmitate de bismuth (Ercepalmine). 

h) Stovarsolate de bismuth. % 40 Bi ve % 15 As. 

Arsybimol, Bimetal gibi miistahzarlari vardir. 

3 — Anorganik bismutlar : 

KCOO - CHOH - CHO (BiO) -COONa 

a) Hydroxyde bismutique. HO -Bi = O (% 86,3 Bi). Beyaz, lezzetsiz, 

amorf bir tozdur; suda erimez; yagda suspansiynou kullanilir (% 

10). Fransiz kodeksinde sm 3 inda 93 milig. bismuth hidroksidi yani 0,08 

g bismutu havi §inngahk bir formiilii vardir. 

Oxyde de bismuth hydrate 

Lanoline anhydre 

Huile d'olive neutralisee 

9,30 

6,0 

60,0 

— IV —

Bismut hiroksidle yapilmi? bir 50k preparatlar vardir : Oxydrate, Curalues, 

Oxymuth, Sobiose, Spirillan, Bistan bunlardandir. 

4 — Bismutlu ve alkaloidli bile§ikler : 

a) Iodobismuthale de quinine (% 23,75 Bi). Kirmxzi, suda erimez, 

kokusuz bir tozdur. Yagda suspansiyonu kullamhr. 

Fizyolojik tesiri: Suda erimiyen bismut karbonat gibi bismutlar 

igeriden ahndigi zaman hig emilmez. 

Rontgen muayenelerinde pek yiiksek miktar verebiliyoruz. Bazen 

bismut subnitratla zehirlenme olmu§tur. 

Eriyen bismutlar agizdan verildigi zaman da emilir. Geni§ yaralara 

konan erimez bismutlar az 50k kana geger. Yaniklann bol bismut 

subnitrat ile tedavisinde zehirlenme g6riilmii§tur. 

Erimeyen bir bismutlu kasa §iringa edildigi zaman konan yerde 

bir zaman kaliyor. Ancak iic haftada kayboluyor. Bismut, civa gibi dokuyu 

harabeder, etrafmda lifi kese olur. 

Bismutun bir kismi gabuk atihr. Ba§hca bobreklerden gikar. Kalin 

barsaklar, od, ter, goz ya$lan ve salye ile de gikiyor. Eriyen bir tuzun 

§irmgasindan 18 saat sonra idrarda bismut bulunur. Erimeyenler 24 

saat sonra bulunuyor. Atilma uzun devam eder. 

Bismut toplandigi ve giktigi organlari irkiltir. Agizda yangi olur, 

di§ etlerinde esmer, mor bir hat §eklinde bismut toplanir. Albuminuri, 

ishal, karacigerde yagli dejenerasyon olur. 

Kullanilmasi: Eriyen bile§ikler §innga yerinde tahripler yapar. 

Bunlarla daha gabuk zehirlenmeler goriiliir. $imdi daha fazla erimeyenler 

ve eriyenlerde yagda suspansiyon halinde kullanihyor. Frengide 

tesiri civadan biraz ziyade, salvarsanlardan a§agidir. 

A R S E N i K L E R 

Tripanozom ve spirilli hastahklarin en miihim has ilaglari arsenikler 

arasmda Laverna ve Mesnil 1902 de farelere Tripanosoma 

Brucei vermi§, sonra kasa arsenik asid §iringa ederek kandan parazitlerin 

kaybolduklanni gormii$tiir. Lakin sonra yeniden iiriiyorlar, tekrar 

edilen §iringalar hastaligi iyi etmiyor, giinkii hayvanlar zehirleniyor. 

— IV —

Arsenik (As) oldugu gibi hemen hi§ zehirli degildir. Hidrojen veya 

oksijenle birle§tikten sonra §iddetli zehirli olur. Arsenikli hidrojen As 

H3 fena kokulu bir gazdir. Cok tesirlidir. Hemoliz yapar (Alyuvarlari 

eritir). Zehirlenmelerde sanhk olur. Idrarda metamoglobin bulunur. 

ARSENIOS ASID, Acide arsenieux, As2 03, siddetli bir protoplasma 

zehiridir. 1/20.000 eriyiginde tripanosomlar oliir. Burada arsenik iig degerlidir. 

O = As — O — As = O. Halbuki arsenik asid, Acide arsenique'te 

As be§ degerlidir. O = As = (OH)3. Bunun zehirliligi 50k azdir. Tripanosomlara 

tesiri de 300 defa hafiftir. 

Tripanosomlari, frengi triponemlerini, bir 50k spirilleri ve malaryamn 

(sitmanin) protozoerlerini oldiirmek igin kullandigimiz arsenikli 

ilaglar iig cisimden birine baglanabilirler. Bunlar ya R — As = (H)3 

arsine, ya R — As = O arsenoxyde'e veyahutta bir R — AsO (OH)2 Acide 

arsenique tiiresidir. R gogunda bir benzen gurubudur. 

a) Be§ degerli arsen bile§ikleri : 

Bunlar asid fenik arsenik tiirevleri olup iig degerlilere nazaran daha 

az zehirli ve havada daha az dayamklidirlar, ge§itli protozoerlerin 

husule getirdikleri hastahklarda (uyku hastaligi vs. ve sinir sistemi 

frengisinin tedavisinde kullanilirlar. 

ATOKSIL. Atoxyl p — aminophenylarsinate sodique, Natrium 

arsenilicum. 

Acide phenylarsinique Atoksil 

Terkibinde ortalama olarak % 25,58 As ihtiva eder. 

Fizik ozelikler : Beyaz, billuri, ek§imsi lezzetli, 6 k. suda, kolayhkla 

kaynar suda eriyen tozdur. Kuru havada billur suyunu kaybeder. 

Atoksil 1963 yihnda Bechamp tarafmdan kesfedilmi§ ve 1907 

yilinda E h r 1 i c h tarafmdan formiilii tesbit edilen ilk aromatik arsenik 

bile§igidir. 

Atoksil kaynatilirsa ayri§ir. Bir kaq. defa 65° de lsitilarak sterilize 

edilir. Cabuk emilir, fakat viicutta birikir, kedide sinir merkezlerine 

— IV —

tesir ediyor. Ataksi, spasmoslar, felgler geliyor. Kopekte bobreklerde ve 

ba§ka organlarda kanamalar yapiyor. insanlarda bulanti, ba§ agnsi, 

ba§ donmesi, idrar tutuklugu, kalb zafiyeti verebilir. Ehemmiyetli fenaligi 

optik siniri bozup korliik yapabilmesidir. Frengide artik kullanilmiyor. 

Tripanosomdan ileri gelen uyku hastaliginda §imdi de kullananlar 

vardir. 0,25 - 0,50 g agizdan, yahut daha iyisi deri altina ve kasa (% 10 

eriyigi). 7-10 gun sonra tekrar. 0,30 gramla zehirlenme, iki haftada 

2 g ile de korliik olmustur. Atoksil a§ikar toksik ozelige maliktir. Dikkatli 

atoksil tedavisinde nisbi (goreli) olarak korliik husule gelir ki, 

bu opticus'un atrofisi sonu olur, bobreklerin zarar gormesi merkezi 

sinir sisteminin belirtileri ile goriiliir. 

Atoksil bugiin yalniz tarihi bir oneme maliktir. 

TRIPARSAMiD. Tryparsamide, Glyphenarsine, Glycinamidophenylarsinate 

sodique (Gilisin. NH2 CH2 COOH). 

f S >" 

"V 

m 2 nh-co-ch, 

3 

U As-0H 

v. 

HC /y 

HC, 

c 

> 

1 

V 

NH-CH2-CO-NH2 

h / \ H 

1 11 

V" 

AS-OH AS-0H 

ÔKa 

Atoxyl Arsazettn Tryparsamid 

Amerikali Loevenhart ve Lorenz'in bu ilaci beyaz, billuri 

tozdur. 2,5 k. suda erir. % 24,57 arsenigi ihtiva eder, zehirliligi azdir. 

^ • 

Triparsamid'in ke§fi Rockefeller Enstitusiinun esasli gah§malan 

uzerine dayanir (sentezi 1919 yilinda Jakob ve Heidelberg tarafindan 

yapilmi§tir). Tripanosid (Tripanosomlari oldiiriicii) ozeliginin 

tesbiti 1919 da Brown ve Pearce taraflanndan yapilmi§tir. 

Afrika uyku hastahgimn tedavisinde Pearce tarafindan 1921 yilinda 

kullamlmi§tir. Triparsamid kat'i tripanosid tesire malik bir ilagtir. 

Ewelce Trypanosoma Gambiense'nin hasil ettigi enfeksiyonda uyku hastaliginda 

ve boylece Neurosphylise tedavisinde kullanilir. 

— IV —

STOVARSOL, Acetarsol, Spirocid. 

Fizik ozelikler : Beyaz, 

billuri, lezzetsiz, kokusuz 

tozdur. Suda pek az erir. Alkalilerde 

ve alkali karbonatlarda 

erir. % 17,2 arsenigi 

havidir. Arsenige bagh OH 

nm hidrojeni yerine bir sodyum 

getirilirse Stovarsol sodik 

olur. 8 k. suda erir. Zehirliligi 

onemlidir. 

Farelerde deri altina 0,04 

grami oldiiriir. Hayvanin ba- 

§inda intizamsiz hareketler 

olur, geri geri gider. Bu tecriibe 

0=As 

OH 

OH 

OH 

H 

N ^ 

Stovarsol 

CO.CH^ 

ilacm nevrotoksik oldugunu gosterir. 

Tedavide kullanilmasi: Tedavide sproketler ve protozoenlerden ileri 

gelen hastahklarda ecziimle Framboesie de boylece amipli dizanteride 

agizdan kullamhr. Trichomonase vaginalis'in meydana getirdigi vaginitis"de 

stovarsol ile tedavi edilir. Vagina tabletleri §eklinde kullamhr. 

Bilhassa karbonhidratla birle§tirilir (kombine edilir). Olaylarin 

% de 80 - 100 iinde tarn bir tedaviye eri§ilir. 

Stovarsol organizmadan nisbeten geg atilir. insanlarda agizdan verildikte 

tahminen arsanigin yiizde yirmisi iig giinde atilir. 

Laviditi'nin hayvanlarda tecriibeleri bu ilaci agizdan vermekle frengiye 

tesir ettigini gostermistir. Lakin bu tesir neodan a§agidir. Birinci 

ve ikinci devrelerde belirtileri iyi ediyor. §iipheli temastan bir saat sonra 

tedaviye ba§lanirsa frengi olmuyor. Vassermani menfile?tiriyor. 0,25 

gramlik komprimelerinden ilk giinii sabalhari aq. karna 2, ikinci gun 

3, iigiincii giin 4 komprime biraz karbonath su ile igirilir. t)g giin ara ile 

tekrar edilir. Bir seride 14 g frengiyi yalniz bununla tedavi dogru olmaz. 

Vasserman ihenfi olsa da yalniz bu ilagla tedavi edilenlerde niikiis 

(hastahgin geri donmesi) sik goriilmiistiir. Stovarsol 1/10 eriyik 

halinde adaleye (kasa) yahut vena igine haftada iig defa 0,5-1,0-1,5 

gram §iringa edilerek (hepsi 21 g, 5 haftada) genel felg tedavi edilmi?, 

vak'alann yarismda iyi netice alinmi§tir. 

Amipli dizanteride de miiessirdir. Amiplere ve kistlerine kar§i giinde 

0,25 - 0,50 g alti giin verilir. Alti giin kesilir. Lamblia'da faydalidir. 

Tertiana §eklinde malaryada (sitmada) tavsiye edilmi?tir. Qocuklar igin 

— IV —

0,01 lik komprimeler yapilmi§tir. Vagina trikomonasinin iyi bir ilacidir. 

Vaginaya 12,5 kisim stovarsol, 87,5 kisim, miisavi miktarda kaolen ve 

sodyum bikarbonattan miirekkep bir toz konur. Beraber vagina tabletleri 

de kullamlabilir. 

CARBARSON. ilk defa Ehrlich tarafmdan sentetik olarak hazirlanmi§ 

ve Read, Anderson, David ve Leake taraflarmdan 

1932 yilinda amipli dizanteri tedavisine 

sokulmustur. Spirocid'e (Stovarsol) 

yakxn bir preparattir. Az zehirliligi dolayisi 

ile amipli dizenteri tedavisinde 

spirocid'e gok iistiindiir. Bugiine kadar 

yapilan mii§ahedelerde carbarsonun amipli 

dizanteriye kar§i en iyi bir ilag 

oldugu gorulmii^tur. Barsak kanalinda 

bulunan amipleri dogrudan dogruya zarara 

ugratir. Umumiyetle giinde iki defa 

0,25 g olarak 10 giin miiddetle kullanilir. 

Mecmuu (biitiin) miktar tahminen 

kilogram viicut agirhgi igin 70 

miligramdir. Eger icabederse 10 giinliik bir aradan sonra ilag tekrarlanabilir. 

Akut olaylarda carbarson rektal olarak da kullamlabilir (2 g 

miktari, 200 sm 3 % 20 oranindaki sodyum bikarbonat eriyigi ile). Lavman 

gece 5 - 6 defa tekrarlanir. 

Carbarsonun uzviyetten atilmasi (bobrekler vasitasi ile) agir olur. 

Karaciger ve bobrek hastaliklarmda yazilmasi dogru degildir. Yan toksik 

tesirler yukarida bildirilerr dozun kullanilmasi ile gok ender olup, 

hafif gastroenteritis (mide ve barsak yangisi) ve hepatitis (karaciger 

yangisi) te gok farkli olarak goriiliir. 

Arizi belirti olmak iizere kronik arsenik 

zehirlenmesi goriiliir. Simdiye kadar 

goze ait belirti bilinmemektedir. 

TREPARSOL. Formyphenarsine. Acide 

4 oxy 3 formyl - aminophenylarsinique. 

Beyaz, billuri, suda az erir, ciiz'i 

aromatik koku ve lezzetli bir tozdur. NH-COH 

% 28,75 arsenigi ihtiva eder. Pian de 

iyi gelir, Frengide, dizanteride kullanilmi§tir. 

0,25 lik komprimelerinden giinde 

1 - 4 tane verilir. Dort giin fasila ile 

8-10 defa tekrari mumkundiir. 

Treparsol 

— IV — 

^ 

q 

0 H 

HC^ ^CH 

cnh-conh2 

Carbarson

ARSEMETIN. Stovarsol ve 

emetin. 1 sm 3 iinde 0,04 stovarsol 

vardir. Barsak parazitlerinde kullanilir. 

Vene §irmga ediliyor. 

Mecmuu 0,60-0,80 grami gegmemelidir. 

ASETiLARSAN. Acetylarsan. 

m-Acetyl amino - p - oxyphenylarsinate 

de diethylamine. % 20 arsenigi 

havidir. Kokusuz, hafif 

aci lezzetli, renksiz, billuri tozdur. 

3,5 k. suda erir. Frengide 

kasa veya veneye % 23,6 eriyiginden 

2 - 3 sm 3 §iringa ve dort giinde 

bir tekrar olunur. 8 §iringada 

birinci seri. Amipli dizanteride 

haftada bir §innga ve arasinda 

emetin tavsiye edilmi§tir. 

0 = As 

OH 

U

H W-C^ >CH 

v 

OH OH 

I 

.C 

!H HC 

At As 

Arsphenamine, Salvarsan 

T+ + 2C1 

1909 yilinda H a t a bu maddenin tav?an frengisini tedavi edi- 

Iecegini isbatladi, bunun iizerine klinik deneyleri diizenlendi. Frengide 

ilk klinik bildirisi (1910 yili Mart ayi) Alt tarafmdan yapildi. 

Yukanda salvarsan eriyiginin $irmga edilmesinden evvel bir alkali 

ile tadil edilmesi — (notiirlenmesi) — icabettigini bildirmi§tik. Konan 

alkali evvela hidroklorik asid ile birle?ir. Suda erimeyen arsenobenzol 

goker. Daha alkali konunca fenol oksidrili ile birle§ir. Kolloid halinde 

eriyen bir tuz olur. 

Kullanilma tarzi: Salvarsan alkali eriyigi §iringa edilen 

damarlan bozabilir. Onun igin alkali ne az ne de gok konmahdir. 

Dozu: Ilk §iringa 0,10 g salvarsanla yapihr. Miihim bir yan belirti 

— (tali araz) — olmaz ise iig giin sonra 0,20 g, dort giin sonra 

0,30 g ve gitgide daha uzun aralarla birakilir. En yiiksek miktar olarak 

0,60 grami gegilmez. Bu son miktarlar tekrar edilir. Bir seri tedavi 

3 - 4 gramla bitirilir. 

Fakat bu kadar miiessir olan arsphenamine nort solusyonda stabl 

— (sabit, dayanikh) — olmadigi ve tatbikinin gok giig olmasi hasebile 

yerine arsphenamine sulfoxylate tiirevi tedaviye sokuldu. Bu son cisim 

uzun seneler neosalvarsan veya neoarsfenamin ismi ile sifilise (ferngiye) 

kar$i kullamlmi§tir. 

SUDLU SALVARSAN. Salvarsan sodique. Salvarsan Natrium. 

Salvarsanm iki sudlu bir tuzudur. 

Fizik ozelikler : ince, altin sarisi renkli, kendine has kokulu, suda 

kolaylikla eriyen bir tozdur. Havada salvarsan gibi gok kolay oksidlenir 

ve gok oksit bir bilesik te§kil ederek, kahve renginden esmere kadar 

degi§en bir renk alir ve hemen hemen erimez. 

— IV —

Sudlu salvarsan eriyigini taze damitilmi§ su ile (ki 0,4 g sodyum 

kloriir velOO g su) hazirlamah ve hemen kullamlmahdir. Sodyum kloriir 

eriyigini damitilmi§ su ile hazirlamah ve sterlize edilerek mikroplardan 

kurtarilmahdir. Salvarsan eriyigi hazirlandiktan sonra tekrar 

adi hararette sogutulmalidir. 

NEOSALVARSAN, Neosalvarsan, Neosalvarsan. diger adlan: Neo - 

Arsphenomin. Neo - Arsolin. 

Fizik ozelikler : Metadiamino - Paradioksi - arsenobenzol - metilensulfoksilik 

asidin sodyum tuzundan ibaret sari bir tozdur. Suda kolay erir, 

mutlak alkolde ve eterde erimez. Eriyigi sari renklidir, turnsol kagidinin 

rengini degistirmez veya nihayet hafif mavilestirir. 

?h 

^CH 

II 

,CH 

HC 

I 

HC 

AS; : A? 

Neosalvarsan 

r II 2 2 

Kullanma tarzi: Neosalvarsan eriyigi pek ?abuk oksijenle 

birle§ir ve bozulur. Hazirlanir hazirlanmaz hemen siringa edilmelidir. 

Tesirce 0,15 i salvarsanin 0,10 una miisavidir. 0,15-0,30 0,90 g lik 

ampulleri vardir. Simdi en sik kullailan budur. 5 - 10 sm 3 distille ve 

steril suda eritilip §iringa edilir. 

tlk §innga 0,15, ikinci ug giin sonra 0,30 dir. Boylece her giine dii- 

§en miktar 0,10 g hesabi ile fasila verilir ve her defa miktar 0,15 g arttinhr, 

en yiiksek miktar kadinlar igin 0,75 ve erkekler igin 0,90. 

Bir seri tedavide kadmlara 4 - 5 g, erkeklere 5 - 6 g kadar neo verilir. 

Alti hafta istirahattan sonra yeni bir tedaviye baslanir. 

MYO - SALVARSON, Sulfarsphenamin, Sulfarsenol, Sulfotreparsenan. 

3 - 3 diamino — 4 dihydroxy arsenobenzene sulfite de sodium, 

% 25 arsenik ihtiva eder. 

Myo - Salvarsan, sari renkli bir tozdur. Su ve gliserinde erir. 

fUWetsitesi 

.CH

?H 

G ,C 

OH 

HC. C j5H I HC^ ^pH 

v / 

X 

At M 

Myo - SaJvarsan 

Kullanilmasi: Neorsfenamin —(Neosalvarsan)— gibi sifilis 

(frengi) tedavisinde kullanilir, neoarsfenaminden daha az zehirli ve daha 

sabittir. Bilhassa gocuklann ve siit gocuklarmin sifilisinde tavsiye 

edilmi§tir. 

Ticarette havasi tahliye edilmi§ veya inerte — (tesirsiz) — bir gaz 

ile dondurulmu§ ampuller igerisinde toz §eklinde (0,01 g, 0,02 g, 0,05 g, 

0,075 g, 0,15 g, 0,30 g, 0,45 g, 0,60 g) bulundurulur. Tatbik edilecegi zaman 

2 sm 3 - 6 sm 3 damitilmi§ suda eritilerek kas igi enjeksiyon suretile 

kullanilir. 

OXYPHENARFSINi CHLORiDUM, Oxyphenarsine hydrochloride, 

Mepharside. 3 - Amino - 4 - hydroxy - phenylarsinoxyd - chlorid. 

Synonym : Mepharsene, Fontarsan, Arseno 39. 

% 30-32 arsenik ihtiva eder. Beyaz veya beyaza 

yakm renkli, kokusuz bir tozdur. Suda erir. Ticalette 

sodyum karbonat ve glikozla izotonize ve 

tanpone edilmi§ ampuller igerisinde steril toz halinde 

bulundurulur; kullanilacagi zaman 10 sm 3 AS'C 

/\ 

ste- Y 

m2.uci 

ril distile su ile eritilir ve bekletilmeden enjekte 

edilir. Eger bir miiddet bekletilirse agri yapar. 

Oxophenarsine 

hydrochloride 

Kullanilmasi: Sifilis tedavisinde kullamlan aromatik arsenik 

bile§ikleri igerisinde en miiessiri ve en az toksik olamdir. Tesir ve itrahi 

gabuk olur. Diger arsenik bilesiklerinden 10 defa daha miiessirdir. 

Sifilisin biitiin devirlerinde vena igi yolla kg. vticut agirligi igin 0,5 - 1 

mg, ki mecmu doz olarak 30-40 mg zerk edilir. Bazi yazarlara gore 

40 - 60 mg verilir. Maksimal doz vena igin 60 mg olup (60 mg 5 giinde) 

zerk olunur. 

— IV —

DiKLQRFENARSIN HIDRQKLORAT, Chlorhydrate de dichloro 

phenarsin, Fontarsol, Chlorarsen, Dipharsin. % 26 

arsenik ihtiva eder. 

Fizik ozelikler: Beyaz bir tozdur. Suda, 

alkali oksidler ve alkali karbonatlar eriyiklerinde 

erir. HCIJW^ 

Ticarette tanpone edilmi§ maddelerle hazirlanmi§ 

ampuller igerisinde bulundurulur. 

Diltlorfenarsin 

Bu cismi 1941 de D u r e 1 buldu. Amerikan hidrokiorat 

farmakopesine ahnmistir. Tesiri mapharsen'in tesirine 

benzer. Aym yerlerde kullanilir. Hemen aym neticeler ahniyor. 

Ortalama miktar 45 mg olup venaya sirmga edilir. 

ANTiMONLU ANTISEPTIKLER 

Arsenigin spiril ve tripanorsomlara kar§i tesiri anla§ihnca antimon 

bilesiklerini de denemek tabii idi. Bunlardan bir kismi tripanosomyas, 

bilharziyos, filarya ve kala azarda tesiri oldugundan kullanilmaktadir. 

Arsenikte oldugu gibi 3 degerli antimon bile§ikleri 5 degerlilerden 

daha §iddetli antiseptiktir. 

Kusturucu tartarda yukariki parazitlere kar§i oldiiriicii tesir bulunmu§tur. 

Eskiden kusturmak icin kullanilan bu ilag tripanosomlu 

farelere §iringa edilirse hayvanlari oliimden kurtarir. Parazitlere miiessir 

miktari fareyi oldiiren miktardan 2 defa kiiguktiir. Coeffient therapeutique 

2 dir. Bu fark azdir. Bu nisbet germaninde 167, salvarsanda 

58 dir. Bu cismin stafilokoklara ve Ebert basiline tesiri azdir. Fare 

ve kobaylarda kiloya 0,05 - 0,06 g oldiiriir. 

POTASYUM ANTiMON TARTARAT (kusturucu tartar), Tartrate 

d'antimoine et de potassium (Tartre stibie), Kalii stibyli tartras. 

Fizik ozelikler: Yava§ yava§ gigeklenen, beyaz, kokusuz, 

lezzeti bulandirici tathmsi billurlar veya beyaz billuri tozdur; takriben 

17 k. 20° deki suda ve tahminen 3 k. kaynar suda erir; alkolde erimez. 

o c - 

HC 0-^Sb.l/2 hkO 

l 

HC 

COOK 

Potasyum antimon tartarat 

— IV —

Kusturucu tartar gok irkilticidir. Fazla su ile vene §iringa edilir. 

Bilharziosda, filaryada ve leishmanioslarda kullanilir. Vena igi % 1 eriyik 

tarzinda 0,04 g ile tedaviye bal?amr. 0,12 grama kadar gikihr, her 

2 giin bir enjeksiyon yapilir, mecmu dozu 2 gram iistiine giktiiamahdir. 

Maksima dozu 0,1 (0,3) g dir. 

t 

§imdi antimonun daha az zehirli bile§ikleri kullamliyor. Antimonlarla 

arsenik bile§iklerine benzeyen cisimler yapilmistir. Fakat bunlarin 

gogu umulan neticeyi vermemi?, zehirli 

gikmi^tir. 

Formiilii atoksile benzeyen p-aminophenylantimonate 

sodique. Stibamin. % 

39 Sb. Esmer, amorf bir tozdur. Suda 

erir. Atoksilden daha §iddetli bir zehirdir. 

§imdi kullanilmiyor. 

Stibamindeki bir hidrojen yerine asetil 

konur ise daha az tesirli bir ilag elde 

edilir (Stibenyl). 

Stibenyl bilhassa tropik kala - azarda 

rniiessiriyetini isbat etmi$tir. Tedavi edilmeyenlerde 

hastalik oldiiriicii bir tarzda 

yttriir. 

Stibenyl % 35 Sb. Sarimsi veya esmerimsi 

bir tozdur. 10 k. suda erir. Eriyigi 

lsitilmamalidir. Farelerde kilo ba§ina 

0,13 g oldiiriir. Tripanomiyas, bilhaziyos, 

leismanios, lepra, enkefalit ve multipl 

sklerosda kullamlmi§tir. Birkag giinde bir 

0,05-0,1 gramdan ba^lanir 0,4 grama kadar 

gikihr. Mecmuu 2 g. Vena igine % 2 

eriyik §eklinde §iringa edilir. Bobrek, karaciger 

yangilarinda ve aklb zafiyetlerinde 

kullanilmamahdir. 

0 = Sb 

ON a 

NH-CO-CH3 

Stibenyl 

ON a 

Stibosan. % 35 Sb. Bir klorlu stibenil. 471 Hayden. Esmer sarimsi 

veya kirmizimsi tozdur. Suda gok erir. Eriyigi hafif alkalidir. Tesiri 

bilhassa Kala azarda, evvelkinden daha fazladir. % 5 ereyegi kullanilir 

0,1 gramdan ba§lanir. 0,3 grama gikihr. Iki giinde bir vene §innga edi 

lir. 10 §innga. 

— IV —

Stibophenum, Stibophen, Fuadin. 

Antimosanip formiiliindeki K lar yerine Na getirilmi§tir. Antimonlu 

sodyum pirokateîn disalfonik asid. Neoantimosan adi ile de anilir. 

Kullanilmasi: Kas igi olarak her iki giinde bir zerk suretile 

kullanilir. Ba§langigta 0,10 g zerk edilir, 0,30 grama kadar gikihr. Bir 

tedavi kiirii igin total (mecmu) doz 2,5 g olup liizumu halinde tekrarlanir. 

NEOSTIBOSAN (Dietilamin stibamin) 

Tesiri stibosan'dan fazla goriiniiyor. Giinde veya iki giinde bir ven 

yahut kasa % 25 eriyik halinde 0,05-0,10-0,20-0,30 g. Son miktar tekrar 

edilir. 8 gun devam. 

SURAMIN SODIUM, Germanin, Bayer 205, Moranyl, Naganol, 

Naphuride sodium. 

Fizik ozelikler: Beyaz, higroskopik bir tozdur. Suda kolay 

erir, lezzet ve kokusu yoktur. 

Germanin uzviyetten geg atilir, bu sebepten tesiri uzun surer. Aylarca 

intana kar§i viicudu korur. Iyi bir tripasomosiddir. Uyku hastah- 

— IV —

ginin ilk devrinde miikemmel ve ikinci devrinde iyi tesir eder. Bobrekleri 

bozuklarda ihtiyatli olmahdir. insanlarin uyku hastaliklarmda hayat 

kurtarici bir tesire maliktir. Haftada bir defa 0,5-2 g vena igi zerk 

edilir, yahut her ikinci giin 1,0 $irmga edilir. Tedavi igin 5-6 §iringa 

vapilir. Mecmu doz 5 -10 g dir. 

Germanin Veteriner Hekimlikte durinde, ve diger evcil hayvanlarin 

Nagana, Surra hastaliklarmda deri alti, daha iyisi vena igi olarak 

kullanilir. Durin hastahginda antimosan eriyigi ile birlikte, fakat 

Surra, Mai de Caderas vs. gibi diger hipanoson hastaliklarmda yalmz 

kullanilmasi ile iyi netice almir. 

Antimosan Eriyigi. Berrak, dokulara kar§i isotonk, tamamen notr 

bir sividir. 

Dozu: 

Roborans olarak goriilen liizuma gore kas igi veya vena igi 5 kg viicut 

agirhgi igin 1 sm 3 , antelmentik olmak iizere treka igi, antiprotozoik 

olarak da deri alti, kas igi ve periton igi olarak kullanilir. 

T E R L E T I C I ILACLAR 

Diaphoretiques, Sudorifiques, Disphoretica 

Eskiden birgok intani hastahklarin tedavisinde terletme usulii sik 

kullanilirdi. Elan, soguk alginligi denen, sebepleri muhtelif hastaliklarda, 

halk ayaklari sicak suya koyup terletme usulii tatbik eder. Terletmenin 

tibben liizumunu tayin her zaman miimkiin degildir. Ancak bazi 

vak'alarda bu usul makul goriiliir. Mesela idrarin kesilmesinden viicutta 

toplanan muzir - (zararli) - maddeleri deri tarikile itrah - (yolu 

ile atilma) - igin ter guddeleri - (bezleri) - faaliyete getirilir. Bazi mevzii 

- (lokal) - agrilara ve hastaliklara kar§i o nahiyeyi sicak hava temasinda 

birakip terletme faidelidir, Sicak hava banyosu denilen bu usul 

romatizma nevinden hastaliklara kar§i kullanilir. Bunun igin sade bir 

usul §udur : Isitilacak uzuv tahta genber ve kalin bezlerden yapilmi§ 

bir sandikca igerisine konur. Sandikgaya merbut bir borunun alt ucuna 

bir ispirto lambasi yakla§tinlarak hava teshin edilir (lsitihr). Ayni 

maksat igin elektrik lambasile isitilmi? mahfazalar da kullanilir. Biitiin 

viicudu terletmek igin hiicreler yapilmi§tir. Hiicreye giren hasta 

yalmz ba§i di§an gikanhr ve boylece sicak hava banyosunu yapar. 

Si§manlar da bu suretle terletilerek zayiflatilabilir. Bir hastayi daha 

— IV —

asit bir tarzda terletmek igin, yataga yatinp ustiine bir iki battaniye 

koyduktan sonra ortiiniin altma bir boru ve bunun di§ari ucuna bir 

ispirto lambasi konur. Vucudun herhangi bir kismi ile iistii ortiiliirse 

o nahiye pek giizel terler. 

Terletici ilaglann en miiessiri jaborandi yapragidir. 

Terletici ilaglann kullamlmalan ile kanin sivi kismi fazlasile azalir. 

Ter salgisinin artmasi, muhit lsisinin cogalmasi, sicak banyolar, kanm 

sivi kismmin artmasi, gay tarzmdaki igkiler verilmesile ve ter salgilayan 

organlarin - (perifei veya santral) - kimyasal maddelerle tenbihi 

- (uyarilmasi) - ve ezciimle kolinerjik uyanci mevadin - (bilhassa asetilkolin 

gurubu ilaglann) - kullanilmalarile husule gelir. 

Terletici ilaglar genel olarak ba§lica a$agidaki hallerde kullanihrlar: 

a) Alelumum hiperemi, yangi ve hidropik hallerde - (beyin, med. 

spinalis, beyin zarlari, med. spinalis zarlarinm yangilannda, kalb-, periton-, 

plerva,-, akciger-, bobrek-, kas yangilannda), 

b) lg ve dis toksinlerin ve zehirlerin organizmadan disan atilmasini 

saglamak maksadile (mesela: kursun, civa zehirlenmelerinde) ve 

besin gevrimini uyarmak gayesile (§ismanhk), 

c) Derinin kan dolanimi miinasebetini diizenlemek igin bu hususta 

nadiren ba§ vurulur) kullamhr. 

Terletici ilaglann a§agidaki hallerde kullanilmasi contre-indiquer 

- (kullanilmasi dogru olmayan) - dir: 

1) Genel zafiyet hallerinde, 

2) Kalb ve damar hastahklannda ve bilhassa kan basmcmin yiiksek 

oldugu ahvalde. 

Terletici ilaglann ba?hcalan sunlardir : 

JABORANDI YAPRAGI, Feuille de jaborandi, jaborandi folium 

Rutaceae «Sedefgiller» familyasindan Pilocarpus Jaborandi Holmes 

ve Pilocarpus pennatifolium Lem'in kurutulmus yapragidir. 

Jaborandi yapragi, ekseriya 1 - 4 gift ve bir tek nihai yaprakciktan 

te§ekkiil etmi§ ve bazan yalniz nihai yapraciktan ibaret kalmi§tir. 

Drog yalniz kopmu§ yapraklardan miirekkeptir. 

Ust yiizii ye§ilden esmer yesile kadar renkte ve alt yiizii daha az 

koyu olan jaborandi yapragi 16 sm ye kadar uzunlukta, 6,5 sm geni?likte, 

sert elips §eklinde, ucu gentik, kaidesi yuvarlak ve asimetrik, 3 - 4 

— IV —

mm uzunlugunda saphdir. Yapragin kenarlari tarn ve altina dogru hafif 

kivriktir. Orta useyb alt yliziinde iyi goriiliir, tali usaybler list yiiziinde 

biraz daha belli olup yapragin kenarlarindan az bir mesafede 

kivnlarak birbirile birle§ir; yaprak hemen tiiysiiz veya orta useybin civarlannda 

hafif tiiyliidiir, lup ile §effaf noktalar gosterir. 

Jaborandi yapragi, hususi kokuludur, gignendikte keskin lezzetlidir, 

salya getirir. 

Ter getirmek igin 1 - 4 g yaprak 200 g su ile infuse veya daha iyisi 

masere (12 saat) yapilip verilir. 

Pilokarpin nitrat (etrafli bilgi parasempatik sinir uglarini uyaran 

ilaglar bahsinde verilmi§tir. Oraya bakilmasi). 

IHLAMUR CiÊGi, Fleur de tilleul, Tiliae flos 

Ihlamur gigegi Tiliaceae «Ihlamurlar» familyasmdan Tilia Cordata 

Miller ve Tilia platyphyloso'un kurutulmu§ ye§ilimsi sari infloressensidir. 

Fizik ozelikler: Hafif arometik kokulu, hafif baharli ve 

(jignenince miisilaj lezzetindedir. 

Terkibinde : % 0,04 kadar esans (ihlamur esansi), muhat (bitkisel 

siimiik), balmumu, tanen ve §eker bulunur. 

Saklanmasi : iyi kapatilmi§ kaplarda saklanmali ve bir yili 

gegenler kullanilmamalidir. 

Kullanilmasi: 10: 100 oranmda infusyon §eklinde terletici 

olarak kullanilir. Bundan ba§ka agiz hastahklannda gargara, keza 

diyiiretik ve antispasmodik olmak iizere verilir. 

MURVER QiÊGi, Fleur de sureau, Sambuci flos 

Miirver gigegi, Caprifoliaceae familyasmdan Sambucus nigra'nin 

kurutulmu§ gigegidir. 

Fizik ozelikler: Miirver gigegi keskin kokulu, miisilajli, 

tathmsi sonradan biraz acimsi lezzetlidir. 

T e r k i b i : Ci? e kler terkibinde % 0,32 eterik yag ihtiav eder. 

Bundan ba§ka tanen, muhat ve Sambunigrin glikozidinin emiilsin vasitasile 

ayri§masi sonu kiyanhidrik asid ve benzaldehidi tutar. ~ 

Kullanilmasi : Halk (ev) ilaci olmak iizere soguk alginliklanna 

kar§i infusyon (5 - 15 : 200) §eklinde ya yalniz, yahut ta diger 

— IV —

terletici ilaglarla birlikte olmak iizere, haricen gargara tarzinda kullanilir. 

SAPARNA KOKU, Racine de salsapareille, Sarsapariallae radix 

Liliaceae «Zambakgiller» familyasindan Smilax utilis veya buna 

yakin nevilerin kokleridir. 

Terkibinde saponin, % 52 kadar ni§asta ve fazla miktarda potasyum 

nitrat bulunur. 

PEYGAMBER AGACI, Bois de gaiac, Lignum Guajaci (Lignum 

sanctum) 

Antil, Dominik ve Jamayik taraflannda yeti§en ve 13 metreye kadar 

uzayabilen, daima ye§il Guaiacum officinale ve G. sanctum (Zygophyllaceae) 

un odun kismidir. Kesif, sert ve sudan agir (1,3) bir agagtir. 

Gayak reginesi kismen kendiliginden ve kismn agaca yapilan ?aklardan 

(yanklardan) akar. 

GAYAK REîNESi, Resine de gayac, Rasina Guajaci 

Fizik ozelikler: Suya nazaran agir (izafi agirligi 1,22- 

1,25), kaynama noktasi 90° dir. Reginenin biiyiik bir kismi eterde, alkolde, 

amilalkolde, kloroformda, alkali lesivlerde erir; benzolde, karbon 

siilfiirde ve esanslarda (karanfil esansi miistesna) erimez veya kismen 

erir. Bilhassa lsitildikta asilbende benzer ho§ kokulu, keskin ve 

tirmalayici lezzetlidir. 

T e r k i b i : Tahminen % 70 reginedir. Gayakon asidi kismen 

billurla§ir (Gayakol asidi, C2iH2605), kaynama noktasi 127° olup kismen 

amorf gayak mavisi (C^HÔ?) bulunur. Bundan ba§ka regine : gayak 

reginesi asidi ki tahminen % 11 kadar, gayasin asidi tahminen % 12-15 

kadar, zamk (alkolde erimeyen) tahminen % 3 - 4, eteri yag tahminen 

% 0,7; gayak sarisi C20H2o07, tahminen % 0,7 bulunur. 

Kullanilmasi : Tipta nadir olarak kullanilir. Diyiirek ve 

biiyiik miktarlan siirgut olarak tesir eder. Alkollii eriyigi, gayak tentiirii, 

enzim ve kiyanhidrik asidin tesbitinde reagens (reaktif) olarak kullanilir. 

Daha iyisi alkollii eriyigi yerine Schaeber ve Paetzol d'a 

gore reginenin kloroformdaki eriyigi daha uygundur. 

SASAFRAS, Bois de sassafras (Radix sassafras) Lignum sassafras 

Kuzey Amerikada yeti§en ve 30 metreye kadar yiikselebilen sassafras 

officinale (Lauraceae, Tefengiller) kokleridir. 

— IV —

Terkibinde : Eterigyag °/o 6-9 kadar koklerin kabuklannda bulunur. 

Koklerin odun kisminda % 1 kadar dahi yoktur. Bundan ba§ka 

regine, tanen, zamk ve §eker de mevcuttur. 

Tesir ve kullanilmasi: Ter ve idrar soktiirucu tesirlere 

sahiptir. Kan temizleyici ilag olmak iizere, inatgi deri dokiintiilerinde, 

nezle, romatizmada, frengide (50 g : 1 litre igin) enfiisyon tarzinda 

ya yalmz, yahutta diger odunlarla ve koklerle birlikte (Species 

lignorum) kullanilir. 

SMiLAKS (Copigini), Smilax China 

Cinde ve Hindde yeti§en Smilax China (Liliaceae = Zambakgiller) 

nin koklerinden ve dis kabugundan ayrilmis rizomudur. 

Saparna eskiden frengi tedavisinde miiessir telakki edilmi§ ve bundan 

ilaglar yapilmi?tir. Uzun miiddet kullanilmi? olan miirekkep saparna 

surubunun terkibinde saparnadan maada sinameki, hodan, giil, bal 

ve saire bulunur. Giinde 50 - 100 g verilir. Seyyal hulasasi = Extractum 

fluidum sarsaparillae (kodeks) 1 - 8 g. 

Saparna birgok memleketlerde elan muhtelif hastahklarda ezciimle 

ekzema, psoriasis, kronik romatizma kabilinden vak'alarda temizleyici 

bir ilag gibi kullanilir. 

Saparna, peygamber agaci ve Copigininin herbirinden 12,5 g alip 

bir litre suda dekokte yapildiktan sonra kaynar halde 12,5 g sasafras 

iizerine dokmek ve siizmek suretile terletici bir ilag yapihr. 

Saparna enfiisesi (1000 de 50) giinde 2-3 fincan verilir. 

TER KESEN ILACLAR, ANHIDROTiQUES, ANTIHYDROTICA 

Terlemeyi kesen ilaglar, bunlar merkezi veya perifer olarak derinin 

ter salglayan sinirlerini felce ugratmak suretile teri keserler. 

Bazi hastahklarda ve bilhassa veremlerde devamli teri azaltmak 

lazimdir. Atropin ile hastalari bu miizig arazdan kurtarmak miimkiindiir. 

Lakin itiyat (alisma) hasil olur, tedricen miktarini gogaltmak iktiza 

eder. 

— IV — 

KAMFORIK ASiD, Acide camphorique, Acidum camphoricum 

C10H16O4

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kiigiik, kokusuz, hafif 

lezzetli safiha (pulcuk) lardir; 150 k. soguk suda, 20 k. kaynar suda, 

kolaylikla alkolde erir. 

Tesir ve kullanilmasi: Farenks, larenks ve burun 

yangilannda distan latif, hafif uyanci ve dezenfekte edici stiptik olmak 

iizere, gibanlarda, fiistiillerde ve kronik urethritis'lerde kullamhr. 

Akut hastaliklarda % 0,5-2, kronik % 3-6 eriyiklerine ba§vurulur. 

Az zehirlidir. 5 - 6 grami bile midede yanma hissinden ba§ka fena 

bir tesir gostermez. 1 - 4 g giillag iginde veya alkolde eriyik halinde verilir. 

BEYAZ GARiKON, Agaric blanc, Agaricus albus 

Karagam iizerinde nesviinema bulan (geli§en) Polyporus officinalis 

ismindeki mantardir. Ticarette di§ tabakasindan tecrit (ayirt) edilmi§, 

sanmsi beyaz, siinger nesigli, yumruk biiyiikliigiinde par gal ar halinde 

bulunur. Kokusu kiif gibi, lezzeti tathmsi sonra acidir. Terkibindeki 

reginelerden bir tanesinde agarisin (% 14-16) bulunur. 

AGARISINiK ASlD, Acide agaricinique, Agaricine, 

Acidum agaricinicum 

C22H40O, + 11/2 H2O 

Fizik ozelikler: Beyaz, billuri, kokusuz, lezzetsiz bir 

tozdur; soguk suda, eterde, kloroformda az erir; sicak asetik asidde 

ve sicak terementi esansinda kolav erir. 

Agarisinin tesiri atropine benzer. Tesiri devamli degildir. 5 - 6 giinde 

itiyad (ah§ma) husule gelir. Bazan nefes darligi ve ishal geldigi vardir. 

Beyaz garikon 0,2-1 g hap veya giillag icinde, agarisinik asid 0,01 - 

0,5 g hap §eklinde verilir. 

Ter kesen ilaglari sik kullanmamalidir. Veremlilerde sabahlan viicudu 

lslak bir bez ile silmek, ter gelmezden evvel pencereyi agik tutup 

serinletmek gibi vasitalarla fazla terlemeye meydan birakmamak usulii 

tercih edilmelidir. 

Lokal terlemelere ve bu meyanda ayak terine kar§i ayaklari su ile 

yikayip temiz bismut subnitrat ile ovmak gok defa maksada kafi gelir. 

% 5 kronik asid veya % 1 pikrik asid eriyiklerinin siiriilmesi de tavsiye 

edilmi?tir. 

— IV —

TUKRUK SALGISINI ARTTIRAN ILACLAR 

Sialagffgues, Sialagcrga 

Bunlar tiikriik salgisini arttiran ilaglardir. Ba§licalari pilokarpin 

hidroklorat, arekolin hidrobromat vs. dir. 

Kullanilmasi ve dozu terletici ilaglann aynidir. 

TUKRUK SALGISINI KESEN ILAQLAR 

Antisialagogues, Antisialica 

Bu gurupta ba§lica atropin ve skopolamin bulunur. Bu maksadla 

yani tiikriik salgisini azaltici olarak, bilhassa a§iri tiikriik salgilanmasmda 

ve peptik iilserlerde kullanilir. Perspirasyonu azalttigi igin tiiberkiilozlularin 

gece terlemelerine iyi tesir eder. Deniz tutmalarinda & 

antiemetik hassasindan istifade edilir. 

Skopolamin hidrobromat. Bu da ter ve tiikriik kesici olmak iizere 

kullanhr. Yalniz bu ilaca herkesin hassasiyeti bir olmadigindan 50k 

dikkatli davranmak lazimdir. 

DOL YATAGl UZERiNE TESIR EDEN ILACLAR 

Uterina 

Uterina gurubuna dahil bulunan ilaglar her§eyden evvel dol yatagi 

iizerine ozel bir tesir yaparlar. 

Bunlarin tesir noktalari ya merkezidir, yahut ta dol yataginda bulunan 

otomat cihaza dogrudan dogruya olur. 

Biitiin bu ilaglar aym zamanda damar daraltici, kan kesici tesirlere 

de malik olduklarindan tedavi noktai nazarmdan dol yatagi ve yumurtahklann 

kanamalarinda da kullanihrlar. 

Bu maksadla kullanilan ilaglarin ba^hcalarr. Cavdar mahmuzu ve 

preparatan, hidrastis rizomu ve preparatlari ve pituitrin gibi hipofiz 

bezi preparatlandir. 

Bu gurup ilaglar dogum zafiyetlerinde, dol yatagi kisminin dogumdan 

evvelki gev§emelerinde - (istirhalarinda) - hipotonik ve atonik dol 

yatagi anomalilerinde, metritis, endometritis purulanta'da, dol yatagi 

ve yumurtahklann kanamalarinda kullanihrlar. 

— IV —

CAVDAR MAHMUZU, Ergot de seigle, Secale cornitum 

(Bu husustaki bilgi, dol yatagi damarlarini daraltan ilaglar bahsinde 

verilmi§tir. Oraya bakilmasi). 

Kullanilmasi : £avdar mahmuzu preparatlari, ig hastaliklari 

tebabetinde Morbus Basedov'da paroksimol tahikardilerde, migren 

ve diger kullanilma hallerinde basvurulur. 

Ergo preparatlari uterus kanamalari igin ideal bir ilagtir. Damarlan 

biiziicii tesirinden ba§ka, uterus kaslanni kuvvetle spasmodik kastirmakla, 

birbirine giri§mi§ olan lifler, damar igin adeta baglayici bir 

tesir gosterir. Lakin ergonun kullanilmasi igin, uterusun bo§almi§ olmasi 

§arttir. Ne gebelikte ne,de dogumun birinci ve ikinci devrelerinde 

kullanilir. Uterus'un spazmodik kasilmasi ile fotiisiin bogulmasi veya 

uterus'un yirtilmasi tehlikesi vardir. Kezalik, metroraji ve menorajilerde 

kullanilir. Saf alkaloidlerin elde edilmesindenberi, ergo'nun galenik 

preparasyonlarinm kullanilmasi az gok geri birakilmi§tir. 

Ergo dogumdan sonra, uterus'un toniisiiniin geri gelmesine yardim 

igin kullanlir. 

Veteriner Hekimlikte igerden (Per os) dogumu uyarmak maksadile, 

dogumdan sonraki kanamalarda dol yatagimn kontraksiyonunu saglamak 

gayesile, ig organ kanamalarinda ve yeni te$ekkiillerde kullanilir. 

HIDRASTiS RiZOMU VE HiDRASTiNiN KLORUR. Dol yatagimn 

tonisitesini arttinr. Hidrastin hidroklorat dol yatagi kanamalarinda 

0,01 - 0,03 g miktannda kullanilir. 

Hidrastinin kloriir bir defada 0,05 g, giinde de maksima dobu 0,15 

g dir. Hamamelis ve preparatlari (Hamamelis seyyal hulasasi, tentiirii) 

igerden kadinlann adet kesilme devrindeki kanamalari durdurmak 

ve diger sinirsel belirtileri ve agnlan azaltmak maksadile kullanilir. 

DERi HASTALIKLARINDA KULLANILAN BAZI iLA£LAR 

. ARDI^ KATRANI, Goudron de cade (Huile de cade), Pix juniperi 

Pinaceae «Camlar» familyasindan juniperus oxycedrus Linne ve 

diger juniperus nevilerinin odunun kuru distillasyonile elde edilen katranidir. 

Fizik ozelikler: Surup kivaminda, kirmizi esmerden siyah 

esmere kadar degi§en ve ince bir tabaka halinde iken sari renkli 

— IV —

hususi kokulu ve baharli yakici lezzetli bir sividir; alkol ve petrol benzininde 

kismen, amilalkolde, kloroformda, asetik asidde ve terementi 

esansinda tamamen erir; 3 k. eterde ancak pek hafif bir tortu birakmak 

iizere hemen tamamile erir. 

(Diger hususlar hakkinda etrafli bilgi antiseptik ve dezenfektan 

ilaglar bahsinde verilmi^tir. Oraya bakilmasi). 

Ardig katrani, antiseptik ve deri parazitlerine bilhassa uyuz etmenlerine 

kar§i kuvvetli toksik tesire maliktir. Bu maksatla haricen siirme 

suretile kullamhr. Psoriasis ve bazi kronik ekzamalarda merhem veya 

liniment §eklinde tertip olunur. Kokusunu biraz ortmek ve gama§irlari 

kirlenmeden korumak igin kolodyon ile de verilir. 

Collodion 15 

Alcool absolu 4 

Ether 4 

Huile de cade 5 

HEBRA SEYYAL KATRAN SABUNU, Linimentum Cadinum 

Saponatum Hebra 

Huil de cade 

Savon vert aa 25,0 

Alcool 50,0 ka§mtilara kar$i haricen 

Ardig katrani nadir olmak iizere de igerden antelmentik olarak 3 - 5 

damla miktarinda kullamhr. 

Veteriner hekimlikte igerden ve di§tan geni§ bir kullanih§ sahasina 

maliktir. 

igten : Az miktarda olmak iizere sindirim bezlerinin salgilanm harekete 

getirir ve mide-barsak muhtevasmi dezenfekte eder. Biiyiik miktarlar 

bobrek yangisi (Nephritis) ve sallanti, sagirhk, spasmos, zayifhk, 

felg, ig hararetin dii§mesi, idrarm koyu esmer yahut koyu ye§il renge 

boyanmasi ve fenol kokmasi gibi fenol ve kreosot zehirlenme belirtileri 

hasil eder. Bu kabil belirtiler fenolun di§tan geni§ olgiide kullanilmasi 

ile de zuhur eder. Kediler bilhassa hassastirlar. 

Distan : Bilhassa ucuz antiseptik olarak, biiyiik hayvan pratiginde 

tek ve gatal tirnak hastahklarinda (dolama, tirnak sapi, yaralar vs. de), 

bundan ba?ka tenbel yara ve ulcus'lerde (gibanlarda) graniilasyonu 

uyarmak ve iyile§meyi kolayla^tirmak maksadile, uyuzlarda (bunlarin 

— IV —

ge§itli nevilerinde), kopeklerin kronik ekzamalarinda, favus'da (kellik), 

aktinomikozda ve trikofit'de kullanilir. 

Katran balgam soktiiriicii olmak iizere de kronik bron?ilterde, 

bronchektasie'de ve akciger gangreninde inhalasyon tarzinda ve antiparaziter 

olarak paraziter akciger hastahginda, ostiiriis larflarmdan 

ileri gelen hastahklarda, keza ig dezenfektan olmak iizere enfeksiyonlu 

mide ve barsak hastaliklarmda ishal ve danalarin dizanterilerinde kullanilir. 

KRiSAROBIN VE KRISOFANIK ASiD 

Krisarobin, Chrysarobine, Andria Araroba denilen bir agacin govdesindeki 

oyuklardan toplanan ve kiikiirt tozuna benzeyen Goa tozunu 

benzinde eriterek elde ediliyor. Krisarobin bu tozda 100 de 70 kadar 

bulunabilir. Alkali bir eriyikte havadan oksijen alip krisofanik asid haline 

geger. Bu asid ravend, sinameki gibi mtishillerde bulunan antrasen 

sinifindan bir cisimdir. 

Fizik ozelikler: Hafif, sari, billuri tozdur. Suda gok giig 

erir; tahminen 300 k. sicak alkolda ve tahminen 40° de gayetle az kalinti 

birakmak suretile 45 kisim kadar kloroformda erir. Yogun siilfiirik 

asidde kirmizimsi sari bir renkte erir. 

Tesir ve kullanilmasi: Krisarobin deride ve bilhassa 

mukozalarda kirmizihk, î§lik ve fiistiiller hasil eder; bu sebepten kullanilmasinda 

dikkatli olmak icabeder. Krisarobin deriden emilir. Genis 

Satihlara tatbik edildikte albuminuric hasil eder. igerden: kusma, ishal 

ve bobrek yangisina sebebiyet verir (0,2 g in kullamlmasile dahi). 

Distan : % 5-10 merhem, colodyon yahut traumatism eriyigi (*) 

tarzinda Psoriasis'de Herpens tonsurans'da Ekzema marginatum, Pityriasis 

versicolor ve diger deri hastaliklarmda kullanilir. Deri iizerinde 

kalan lekeler benzol, alkol yahut kloroform ile uzaklastirilir. 

KRISOFANiK ASiD, Acide chrysophanique, Acidum 

chrysophanicum 

(*) Traumatism eriyigi, Traumatieinum Chrysarobini 

Chrysarobine 1.0 

Traumaticine 10.0 

(Milnih Eczacilar Cemiyetine gore, Hagers Pharm. Cilt 1 den alinmi§tir). 

— IV —

Fizik ozelikler : Altin 

sansi renkli, kokusuz, billuri bir 

tozdur; suda erimez; alkolde pek az 

erir; kloroformda, benzin ve eterde 

erir. Deri ve mukozalar igin irkilticidir. 

Sicaklik ve kirmizilik yapar. 

Gozde §iddetli iltihap (yangi) yapar. 

Bobrekleri irkiltir, albumin ve 

kan getirir. Agizdan birkag santi- 

Krisofanik asid 

gram bile alinsa kusma ve ishal verir. 

Kanda karbon oksid hasil eder. Agir zehirlenmeler yapabilir. 

Krisofanik asid ve krisarobin deri hastahklannin tedavisinde 1/20 

pomatasi veya kollodyonu kullanilir. Bir defada bir el ayasindan genis 

yere siiriilmemelidir. 

Acide salicylique 

Chrysarobin 

Goudron vegetal 

Savon noir et 

Vaseline 

ANTRAROBIN 

10.0 

aa 20.0 

aa 25.0 

ANTRAROBINE, Antrarobinum, Dioxyanthranol, Dioxyanthron, 

Leukoalizarin 

Fizik ozelikler: Sari / N^ 

esmerimsi, kokusuz, hemen tatsiz •J^ 

' C f l f H ^ 

bir tozdur. Aydmhkta bozulur. Su- \ 

da giig erir. Alkol ve gliserinde erir. C H 

Bundan ba§ka Herpens tonsurans, 

vs. de de kullanilabilir. Bu maksat- 

Antrarobin 

la % 10-20 merhem tarzinda veya gliserin iginde tertip olunur. Krisarobinden 

daha az irkiltici ise de tesiri de ondan hafiftir. igerden zehirli 

degildir. 

§OLMOGRA YAGl, Huile de chaulmogra, Oleum hynocarpi 

Hynocarpus Kurzii (King) Warburg (Flacourtiaceae) ve buna yakin 

cinslerin olgian tohumlarini sogukta sikmakla elde edilen bir §ahimdir 

(kati yagdir). 

— IV —

Fizik ozelikler: Sanmsi veya agik esmer sanmsi renkli, 

hafif ve ozel kokulu, biraz irkiltici lezzetli, yumu§ak kivamda kiitlelerdir; 

soguk alkolde kismen ve sicak alkolde tamamen erir; eterde, kloroformda, 

benzinde, petrol eterinde ve karbon siilfiirde erir. 

Yogunlugu 25° de 0,950-0,960. 

Kaynama noktasi 20° - 25°. 

§olmogra yaginin leprada gegici olmakla beraber iyi tesiri muhakkaktir. 

Mide bozuklugu, kusma ve siirgiin yapabilir ve di§tan kullamlmasinda 

kirmizihk tevlit edebilir. 

Dahilen ve haricen lepraya kar§i kullanilir. Sabah ve ak§am be§er 

damla ile ba§lanir ve alti§ar alti§ar arttirarak 100 - 300 damlaya kadar 

gikilir. Siit veya nane infiizyonu iginde verilir. 0,15 g lik kapsiillerden 

1-4 tane ahnabilir. Lavman igin 15 ml. sinin 75 ml. siit iginde infiisiyonu 

yapilir. 

Sterilize yag 5 sm 3 miktannda haftada iki defa deri altina §innga 

suretile kullanilir. Yagi ahnmi§ tohumlar baliklan zehirlemek igin kullanilir. 

(% 1 hidrokiyanik asid vardir). 

ANTILEPROL. Solmogra yagi asitlerinin etil eterleridir. ince, berrak, 

belirsiz kokulu, notr reaksiyonlu, 0,905-0,915 yogunlugunda bir sividir. 

Suda erimez. Alkol ve eterle her nisbette kari§ir. Lepraya kar§i 

2 - 5 g dahilen kapsiil iginde veya kasa §iringa suretile kullanilir. 

T e r k i b i : 

DERi iCIN KABIZ (Buzii?turucu) ILAGLAR 

ALiBOUR SUYU, Eau d'Alibaur, Aqua zinco-cuprica 

Bakir siilfat 1 k. 

Cinko siilfat 4 k. 

Safran tentiirii 1 k. 

Kafurlu ispirto 10 k. 

Distile su 984 k. 

Bakir siilfat ve ginko siilfat suyun bir miktannda eritilir, safrai 

tentiirii ve kafurlu ispirto ilave olunur, sonra suyun geri kalam konur, 

galkanir, 24 saat birakihr, siiziilur. 

Fizik ozelikler: Limon sansi renkli, kafur kokulu, berrak 

ve asid reaksiyonlu bir sividir. 

— IV —

SOLUTUM CUPRO-ZlNCICUM FORTE, Eau de Dalibour forte 

Bakir sulfat 10 g, ginko sulfat 35 gr, kafurlu ispirto 10 g, su miktari 

kafi 1000 g Alibour suyu gibi hazirlanir. 

KURJyUN BiLEîKLERi 

Kur§un bileîklerinin ehemmiyeti biiyiiktur. Bu maden pek gok 

aletlerin ve boyalarin terkibine dahildir. Kursun agir madenler arasmda 

nisbeten kolay emilir. Zehirlenmeler yapar. Atilmasi kismen od ve 

kalin barsak bezleri vasitasiledir. 

Kur§un ionu albuminle birle§ip erimez bir bile§ik te§kil eder. Bu 

suretle bazi tuzlari kabiz «biizii§tiirucu» gibi kullamhr. Deriye tatbik 

olunan kur§un tuzlari uzun miiddet kalmadigi halde emilmez. Lakin 

deri rutubetten buru§ur ve degiîklige ugrar ise o vakit bir miktar kur- 

§un emilir. Toz halinde solunum yollarina giren kur§un karbonat, yava§ 

yava§ dola§ima geger. Tirnaklarda kalan kur§un bileîkleri yemek 

esnasinda viicuda giriyor, kana kari§iyor. Kur§unu havi kalay ile kalaylanmi§ 

kablar zehirlenme menbai olabilir. 

KUR$UN SUBKARBONAT (Ustubeg), Carbonate basique de plomb 

(ceruse), Plumbi subcarbonas (Cerussa). 

Terkibi : Takriben (PbC03)2. Pb(OH)2 

Yiizde en az 78.9 kur§unu havidir. 

Fizik ozelikler: Beyaz renkli, agir, kokusuz bir toz veyahut 

kolaylikla tozedilebilen pargalardir; suda erimez. Karbonik gazli 

suda ciiz'i erir. 

Tesir ve kullan,ilmasi: Onceleri gok defa kurutucu 

ilag olmak iizere ya yalniz yahut da talk ile kari§ik olarak veya keten 

yagi ile pasta §eklinde kullanilmakta idi. Bugiin ekseriyetle merhem 

§eklinde tatbik edilir. Kur§un subkarbonatm kosmatik ilaglarda kullanilmasi 

yasaktir (Almanya ve diger memleketlerde). 

KURSUN OKSID (Murdesenk), Oxyde de plomb (Litharge), 

Plumbi oxidum 

PbO 

Fizik ozelikler : Sari veya kirmizi sari renkli, agir, kokusuz 

bir tozdur; suda hemen hig erimez; nitrik asidde, asetik asidde, 

potas ve sud lesivlerinde erir. 

— IV —

( 

Ticarette bulunan miirdesenkde bir miktar kur§un karbonat vardir. 

Bu oksid yaglarla kaynatilirsa kur$un sabunu olur. 

Kullanilmasi : Di§tan nadir olarak merhem ve serpme tozu 

olmak iizere kullanilir. Bundan baska kur§un yakisinin hazirlanmasina 

da yarar. 

KUR$UN YAKISI, Emplatre simple, Emplastum lithargyri 


Zeytin yagi >, 1 k. 

I? yagi 1 k. 

Ince toz edilmis miirdesenk 1 k. 

Su : Kafi miktar 

Miirdesenk, zeytin yagi ve ig yagi ile sik sik su ilave edilerek ve miitemadiyen 

kari§tirarak sabunla§ma tamam oluncaya kadar lsitilir, kiitle 

heniiz sicak iken su ve gliserinle miikerreren yogurulur ve sonra kaynar 

su banyosunda uzun miiddet hafif lsitihp suyundan ayrilir. 

Kur§un yakisi taze iken oldukga yumu§aktir, eskidikge sert ve gevrek 

olur; suyu havi iken sarimsi beyazdir; suyunu kaybedince sincabi 

olur. Suyu havi kur§un yakisi parmaklar arasmda yagh his olunur ve 

ovalamakla gitmez. Kur§un yakisi alkolde erimez, eterde kismen erir. 

Kur§un yakisinda birle§memi§ miirdesenk bulunmamalidir; bunlar 

yakiyi kirmizimsi gostermemelerile veyahut lhk terementi esansin 

da erimemelerile anla§ilir. 

KURSUN ASETAT, Acetate do plomb, Plumbi acetas 

(CH3COO)2 Pb + 3H20 

Fizik ozelikler: Renksiz, hafif asetik asid kokulu, tatlimsi 

ve buruk lezzetli billurlar ve billuri pargalardir: takriben 2,3 k. 

suda ve 27 k. alkolde erir. Eriyigi turnsol kagidini mavile§tirir. 

KUR§UN SUBASETAT MAHLULU, (Kursun sirkesi) Solute de 

sous-acetate de plomb, Solutio plumbi subacetatis 

Kur§u asetat 3 k. 

— oksid 1 k. 

Su 10 k. 

— IV —

Kur§un asetat kur?un oksidle ezilir, iizerine su ilave edilir, mahlut 

(kati§ik) kapali bir kapta, sulp (kati) maddeler tamamen veyahut pek 

az bakiye (kalmti) birakarak eriyinceye kadar sik sik galkanip bir haf 

ta kadar beklenir; bulanik olan mayi kapali kapt durulmaya birakilir, 

siiziiliir. 

Fizik ozelikler: Renksiz, berrak, tatli ve buruk lezzetli 

bir mayidir; karbon dioksidsiz su ile ve alkol ile berrak eriyikler verir; 

turnsol kagidim mavile§tirir, fenolftalein eriyigini kizartmaz. 

kari§tirihr. 

DILUE KURSUN SUB ASETAT MAHLULU (Kur§un suyu), Eau 

blanche (Eau de Goulard), Solutio plumbi subacetatis diluta 

(Aqua plumbi) 

Kur§un subasetat mahlulii (eriyigi) 2 k. 

Su 98 k. 

Berrak veya hafif bulanik bir sividir; kullanilacagi zaman galkalanmalidir. 

Kur§un suyu berelerde, inciklerde, yaniklarda, gatlaklarda pansuman 

ve lokorede §ringa tarzinda kullanilir, miiessir bir ilagtir. 

Kur§un tuzlarmin disardan bile uzun miiddet kullanilmasile zehirlenme 

belirtisi goriiliir. 

QINKO BiLESiKLERI 

(Bu hususta etrafli bilgi «83» sayfadadir. Oraya bakilmasi). 

ALUMINYUM BiLESiKLERI 

ALUMINYUM ASETAT, Acetate d'aluminium, Aluminium 

aceticum (Aluminium subaceticum) 

Aluminium oksid iig kiymetli oldugundan asetik asid ile muhtelif 

esash tuzlar te§kil eder. (CH3COO)2 AlOH ve (CH3COO) Al(OH)2 gibi. 

Bunlardan birincisi suda erir ve Hekimlikte eriyik halinde kullanilir. 

— IV — 

AUMINYUM SUBASETAT MAHLULU, Solute de sous-acetate 

d'aluminum, Solutio Aluminii Subacetatis 

Yiizde en az 8,5 aluminyum subasetate f (CH3.C02)2 AlOH) 1 havidir. 

Aluminyum siilfat 100 k. 

Kalsyum karbonat 46 k.

ile hazirlanir. 

Diliie asetik asid 

Su 

120 k. 

k.m. ( + ) 

Fizik ozelikler: Berrak, renksiz, hafif asetik asid kokulu, 

tathmsi ve buruk bir sividir; turnsol kagidini kizartir. 

Aluminyum subasetat eriyigi antiseptik ve kabiz (biizii§turiicii) dir. 

Distan bogaz, kulak, burun hastahklarinda, kokan yaralarda ve gonorede 

% 2-10 eriyigi kullanilir. Igerden 10 - 30 damla giinde birkag defa, 

en iyisi §urub iginde olmak iizere kullanilir. 

Di?tan fena cerahatli yaralarda (1 : 5—20 su), gonorede ve diger 

akintili hastaliklarda, ayak terlemesinde, kollotuvar (agiz suyu) olarak 

(1 : 30) oramnda. 

ALUMiNYUM ASETOTARTARAT, Aluminum acetixotartaricum (*) 

Aluminyum asetat ve tartaratin gift tuzu veya bunlarin bir kati?igidir. 

Fizik ozelikler: Renksiz veya hafif sarimtrak safihaciklar 

(pulcuklar) dir, ayni miktar suda erir, eriyigi turnsol kagidim kizartir. 

Kullanilmasi : Sudaki eriyigi aluminyum asetat eriyigi gibi 

kullanilir. 

ALUMiNYUM ASETOTARTARAT ERiYIGI (**), Solution 

d'aceto-tartrate d'aluminium, Liquor aluminii -acetico-tartarici 

500 k. aluminyum asetat eriyigi, 15 tartarik asid ve 6 asetik asidle 

yapilir. 

Fizik ozelikler: Berrak, renksiz yahut hafif sarimtrak 

renkli, §urub kivaminda, turnsol kagidini kizartir, asetik asid kokulu, 

tathmsi, biizu§turiicu lezzetli bir sividir. Izafi agirligi 1,260 dan 1,263 

kadar olup tahminen % 45 aluminyum asetotartarate ihtiva eder. 

Aluminyum asetat eriyiginin kullamldigi hallerde kullanilir. Yalniz 

aluminyum asetat eriyiginden 4 defa kadar daha kuvvetlidir. 

§AP. Alun (Alun potassique), Alumen 

KA (S04)2 + 12IL0 

( x ) K.m. = Kafi (yeter) miktar. 

( * ) Hagers Handbuch der Pharmazentischen Praxis. Bd l.s.366 

(**) Eriyik deyimi mahlul manasinadir. Tiirk kodeksinden allium kisimlarda 

kodekse sadik kalinarak mahlul kelimesi kullamlmi§tir. 

— IV —

Fizik ozelikler: Renksiz, yari seffaf, sert, kokusuz, oktaedrik 

(sekiz ko§eli) billurlar veya beyaz billuri bir tozdur; takriben 

9 k. suda, 2,5 k. gliserinde erir; alkolde hemen hig erimez. 

(***) VETERINER HEKiMLIKTE KULLANILAN SAP, Alun 

pour l'usage veterinaire, Alumen pro uso veterinario 

KA (SOOj I2H2O 

Veteriner Hekimlikte kullanilan sap fizik ozelikler ve safhk yoniinden 

sap igin istenilen ozelikleri haiz olmahdir; yalniz bu sapta demir 

ve kloriir pek az miktarda bulunabilir. 

KALSINE SAP, Alun calcine, Alumen ustum 

KAL (S04)2 

Fizik ozelikler: Beyaz kabuklar veya beyaz bir toz halindedir; 

30 k. suda 48 saat iginde bulanik bir sivi hasil ederek erir. 

Sap albumini pihtila^tirir. Lakin jelatini tanen kadar pihtilastirmaz. 

Suyu fazla geker. Organik maddelerin giiriimesine engel olur. Yogun 

eriyigi mukozalari ve cibanlari biraz yakar. 1 - 4 g 1 mide bozuklugu 

ve daha fazlasi kusma yapar. 0,3 - 0,7 grami peklik yapar. Fazlasi 

miishildir. Sap ciiz'i miktarda emilir. Albuminlerle birle§ir. Kanda albuminle 

birlesmi§ halde bulundugundan genel bir tesir yapmaz. igerden 

kullanilmaz. Vaktile kani durdurmak igin Pagliavi suyu kullanihrdi 

(2 k. §ap, 1 k. asilbend, 20 k. su). Ugan su yerine ilave suretile bu 

mahlut (kati§ik) 6 saat'kaynatihp siiziiliir. Lokorede % 1-2 eriyigi kullamlirdi. 

§apin az gok disleri bozdugunu unutmamahdir. Distan bazi karhalarda 

(iilserlerde), etle§mi§ tirnaklarda ve siillerde toz halinde kullamhr. 

REVULSIFLER VE DERIVATIFLER 

Pek eski zamanlardanberi ig organlarm ihtikanini (konjesyonunu) 

di§ari gekmek maksadile revulsifleri ve hasta uzvun konjesyon ve edemini 

diger tarafa nakletmek maksadile derivatiflere miiracaat olunurdu. 

Revulsifler deri iizerine hafif veya §edit tahri§ler (§iddetli irkilme) 

yaparak tesir eder. 

(***) 1948 kodeksi Baytarlikta kullanilan sap olarak almi§tir. Bay tar kelimesi 

1937 yilinda kanunla Veteriner Hekim'e eevrildiginden ben de bu kanuna 

uyarak Veteriner Hekimlikte kullanilan sap tabirini kullanmayi uygun buldum 

— IV —

Derivatifler cildin muayyen bir noktasina veya ba§ka uzva kani 

toplamak veya az gok bir miktar kan almakla yapilir. 

Ba§licalari §unlardir : 

SIYAH HARDAL TOHUMU, Moutarde noir, Sinapis semen 

Brassica nigra (Cruciferae) nin kurutulmu§ olgun tohumudur. 

Siyah hardal tohumu hemen kiirevi (yuvarlak) sekilde, 1 - 1,5 mm 

kutrundadir; testa agik kirmizi esmerden koyu kirmizi esmere kadar 

degi§en renkt olup lupla bakildikta §ebekeli oyuklu ve bazan beyaz 

pulludur. 

Siyah hardal tohumu kokusuzdur; fakat su ile ezilirse hardal esansi 

gibi kokar, lezzeti once zeyti (yagli) ve hafif ek§imsi sonra keskin 

yakicidir. 

Siyah hardal tohumu tozu ye§ilimtrak sari renklidir. Terkibinde 

Sinigrin glikozidi ile myrosin fermentini ihtiva eder. Su ile muamele 

edildikte : 

C10H16 NS2K 0, + H20 = C3H5 N C S + C6HI206 + S04 H K 

Sinigrin Su Hardal esansi §eker Potasyum bisiilfat 

husule gelir. (% 0,7- 1,4) 45° iistiinde mirosin harabolur ve bu teamiil 

vukua gelmez. 

P r e p a r a t l a r i : 

SENTETIK HARDAL ESANSI, Essence de moutarde syntetique, 

Oleum sinapis 

Fizik ozelikler: Berrak, renksiz veya sarimsi renkli, keskin 

ve goz ya§artici kokulu, ziyayi §iddetle kesreden (kiran) ve polarize 

ziyaya dokunmayan bir sividir. Islak turnsol kagidina karsi notrdiif. 

Suda pek az erir; 7 - 8 k. diliie alkolde erir. Mutlak alkol, eter, amilalkol, 

benzol, petrol eteri, kloroform ve karbon siifiir ile her oranda 

kansir. 

HARDALLI ISPiRTO, Alcool de moutarde, Spiritus sinapis 

Hardalh ispirto, hardahn % 2 oraninda alkoldeki eriyigidir. 

HARDAL KAGIDI, Papier moutarde (Sinapismes en feuilles), 

Charta sinapisata 

— IV —

Hardal kagidi, bir yiiziine, yagi ahnmi§ siyah hardal tozu sivali kagittir. 

Fizik ozelikler: Hardal tabakasi kagida siki yapi§mi§ 

olmalidir. Hardal kagidi ek§i veya acimis yag kokusu vermemeli ve soguk 

suya batirildigi zaman derhal hardal esansi kokusu ne§retmelidir. 

Hardal ruhu 50k irkiltici oldugundan deriyi kizartir ve yakar. 

Keten tohumu lapasi uzerine hardal tozu ekilerek hardalh lapa yapilir. 

Ayak banyosu veya umumi banyo icin 150 - 500 g hardal tozu bir 

tiilbent i?inde 51km yapihp banyoya atihr. Hardal dogrudan dogruya 

banyoya konur ise deriye yapisan tozun tesiri devam ve hastayi iz'ac 

(rahatsiz) eder. Hardal lapasina veya banyosuna deri kizarmaya ba§layinca 

son vermek lazimdir. Dalgin hastalarda yapi§tirilan kagit veya 

lapalan 10-15 dakika sonra kaldirmahdir. 

Hardal lapalan akut akciger konjesyon ve yangilannda sik kullanilir. 

Hardalh ayak banyolan beyin konjesyonunda ve ba§ agnsmda iyi 

gelir, kadinlarda adeti celb igin kullanilir. Cocuklann agir bronîtlerinde 

umumi hardalh banyo faidelidir. 

Hardal Veteriner Hekimlikte di§tan: uyanci, yangi dogurucu ve 

antiseptik tesir maksadile, iêrden de : az miktan mide ve barsak salgilanni 

ve idrar salgisini arttirmak ifin kullanilir. 

KIRMIZI BtiBER, Piment rouge, Capsici fructus 

Solanaceae «Pathcangiller» familyasmdan Capsicum annum Linne'nin 

kurutulmu§ olgun meyvasidir. Aci maddesi capsicin dir. (% 0,01 

•0,02). Kirmizi biiber tozu haricen revulsif gibi merhem, yaki, tentiir 

tarzinda kullanilir. igerden hazmi kolaylatmak maksadile verilir. Tozu 

0,5-2 g, tentiirii 10-30 damla. Mide ifrazini (salgisini) gogaltir. 

Kirmizi biiberin a§agidaki preparatlari vardir : 

KIRMIZI BtiBER TENTURU, Teinture de poivre d'espagne, 

Tinctura capsici 

Terkibi : Ce§itli farmakopelere nazaran birbirinden farklidir. 

Alman farmakopesine gore, 1 k. kaba toz edilmi§ kirmizi biiber ve 

10 k. alkolle hazirlamr. igerden 0,3 -1 ml. dozda kullanilir. 

KIRMIZI BtiBER LiNIMENTI, Linimentum capsici 

Kirmizi biiber tentiirii 210 ml., oleik asid 75 ml., lavanta esansi 

kafi miktar, alkol (90°) 600 ml. 

— IV —

I 

MUREKKEB KIRMIZI BUBER LINIMENTi, Linimentum 

capsici compositum. 

Bu da ge§itli farmakopelere nazaran birbirinden oldukga farkli 

terkiptedir. 

Avusturya farmakopesine gore : Kirmizi biiber, kara biiber aa 100,0, 

potas sabunu 25,0, kafur 25,0, alkol 800,0, Eugenol 5,0, biberiye esansi 

5,0, Cinnomal (targin aldehid) 1,0, amonyak eriyigi 200 dan miite- 

§ekkildir. 

Capsifor. % 2 capsiein ile mentol, kafur ve metilisilat ihtiva eder. 

Iginde yag yoktur. Haricen kullanilir. 

Capsiein. Kati seyyal, kirmizi esmer, alkol ve eterde eriyen bir yagdir. 

Capsicum annum'un yagh reginesinden eter vasitasile gekmek suretile 

elde edilir. Uyarici (stimulans) ve Anodinum (agn dindiren ilag) olarak 

igerden 0,006 - 0,015 g miktannda ve giinde birkag defa verilir. Di§tan 

yagda eritilerek uyarici ilag olmak iizere, yahutta bilinen capsicin 

yakisi tarzinda kullanilir. 

Ucuz olan ingiliz capsicini ispanya biberinin (kirmizi biiberin) alkol 

ile distillasyonu ile elde edilir. Bu az miiessirdir. 

Diger preparatlari: Algonvax (Lokman) pomata, Capsalgn (Bilim) 

pom., Capsolin (P. Davis) pom., Solen (Kurtu§) lin. olup bunlar yerli 

miistahzarlarimizdir. 

Isirgan. Ortie, Urtica urens ve Urtica dioica (Urticaceae) uzerinde 

formik asidi havi killar vardir. Cildi kizartan madde budur. Isirgan 

yapraklan eskiden revulsif gibi gok kullanilirdi. 

dir. 

IYOD TENTURU, Teinture d'iode, Tinctura iodi 

Yiizde 6,8 - 7 serbest iyodu ve yiizde 2,8 - 3 potasyum iyodiirii havi- 


iyod 

Potasyum iyodiir 

Alkol 

7 k. 

3 k. 

90 k. 

iyod ve potasyum iyodiir lsitilmaksizm alkolde eritilir. 

Fizik ozelikler: Koyu kirmizi esmer renkli, iyod kokulu 

sividir; su banyosunda lsitildikta esmer siyah bir bakiye (kalinti) birakir, 

bu bakiye daha §iddetli lsitilinca iyod buhari ne§rederek (saga- 

125

ak) nihayet beyaz bir renk ahr. Bakiyenin biraz suda eritilmesile elde 

edilen renksiz eriyik argentum nitrat eriyigi ile agik san renkli ve 

peynir manzarasmda bir tortu, sodyum nitrit eriyigi ile sarimsi, billuri 

bir tortu verir. 

Tesiri ve kullanilmasi: lyod tentiirii terkibindeki 

iyoddan dolayi kuvvetli antiseptik tesire maliktir (64 sayfaya bakilmasi). 

Derisi nazik yerleri, goz, kulak, anus, vulva mukozalarim iyod gok 

yakar. Yaniklan % 2 iyod eriyigi ile tedavi etmek miimkiindiir. 

Agiz yangilarinda husule gelen yaralarda, Vincet anjininde iyod 

tentiirii iyi gelir. Bunlar igin a§agidaki kollutuar da kullanilir. 

Teinture d'iode 2 g 

Glycerine 15 g 

Sivilceler gikarken kizaran yere iyod tentiirii 12 saat fasila ile iki 

defa siiriiliir ise onii ahnabilir. 

Biiyiimii§ lenfa bezlerinde, lenfanjit, periostit, flebit gibi hastahklarda 

cilde iyod tentiirii siiriiliir. Yalmz operasyon lazim ise bununla 

vakit kaybetmemek lazimdir. Yangisel §i§lerde iyodlu pomata da kullamlabilir. 

Veteriner Hekimlikte : Antiseptik olmak iizere iyod tentiisii, Lugol, 

Pregel eriyikleri §eklinde operasyondan evvel derinin, yaralarin, ulcus'lerin, 

fistiillerin, parmak arasi kan gibam vs. nin dezenfeksiyonunda 

kullanilir. Pharyingitis, di§ etleri yangisi, vajina ve dol yataginm 

kronik nezlelerinin tedavisinde diliie iyod tentiirii tahut Lugol eriyigi 

tavsiyeye deger. Bundan ba§ka iyod tedavisi trychopyton tonsurans, 

dermodex uyuzu, ostriis larflanmn hasil ettigi §i$lerin tedavisinde (iyod 

tentiirii zerki), aktinomikoz ve erizipel, flegmonlarda da kullanilir. 

Bundan ba§ka yangi hasil edici ilag olarak kuvvetlendirilmi§ iyod 

tentiirii (saf iyod 15 g, propanol 85 g pensle siiriilecek) yahut iyod 

merhemi tarzinda bezlerin §i

Daglayici ilag olarak haricen, igerden de nadiren ba§ vurulan bir 

ilagtir. Qiinkii kusma hasil eder. Maamafih alkaloid ve fenol ile zehirlenmelerde 

zehir bozan olmak iizere kullamhr. 

Lugol eriyigi (hafif) 

iyod 

Potasyum iyodiir .... 

Su 

Lugol eriyigi (kuvvetli) 

i k. iyod : 

5 k. Potasyum iyodiir 

200 k. Su 

POREG ERIYiGi 

1 k. 

2 k. 

50 k. 

Bu eriyikte tahminen % 0,35 - 0,04 serbest iyod bulunur. H e r r - 

m. a n n ' a, gore 6 g billuri sodyum karbonat 30 g suda ve 3 g ince toz 

edilmi§ iyod ilave edilerek eriyik haline gegirilir. iyodun goziilmesi 

uzunca bir miiddet siirer, yiiksek lsida goziilmeyi gabukla§tirmak dogru 

degildir. Kari$im yarim giin hali iizere birakilir, veya sik sik ve uzunca 

miiddet galkalamak suretile uygun bir lsida birakilir, veyahut su banyobunda 

hafif (tahminen 40° de) lsitihr. Eger biitiin iyod tamamile goziilmii§ 

ise 4 g sodyum kloriir katihr ve su ile bir litreye ula§tirihr. 

En az yiizde 0,7 kantaridini havidir. 

40° yi gegmeyen bir sicakhkta kurutulmu§ ve miimkiin mertebe az 

hirpalanmi§ Lytta vesicatoria Fabricus (Meloidae) ismindeki kanatlari 

kilikli bocektir. 

Fizik ozelikler: Kantarid, giizel, parlak ye§il renklidir, lsititilinca 

gelik mavisi bir panlti gosterir; yalniz karni biraz mavimsidir. 

Boyu 15-30 mm ve eni 5 - 8 mm dir. 

dir. 

KANTARID, Cantharide, Cantharis 

Kantarid ozel ve kuvvetli kokuludur, amonyak kokusu vermemeli- 

Kantaridin (Canharidine) C10H12O4. Kismen serbest, kismen de alkaliye 

baglidir. Tahminen tereyagina benzer yag, regine, boya maddesi 

de bulunur. Madeni maddelerin miktari (kiil) _% 6 ya eri§ir. 

Fizik ozelikler: Renksiz, kokusuz, parlak billurlardir. 

30.000 k. suda, 3300 k. alkolde, 560 k. eterde, kati yaglarda, balmumu 

ve reginede erir. 

KANTARID TENTURU, Teinture de cantharide, Teinctura 

cantharidum (Alman k.) 

— IV —

Terkibinde en az % 0,07 kantaridini ihtiva eder. 

Kaba toz edilmi§ kantarid 1 k. 

Aseton 10 k. 

§arap asidi 0,1 k. 

Kantarid tentiirii ye§ilimtrak sari renkli, aseton kokulu bir sividir. 

Hagers Handbuch der Pharmaz. Praxis, cilt 1, sayfa 788 e gore ise: 

Kaba toz edilmi§ kantarid 1 k. 

Alkol 9 k. 

ile maserasyon veya perkalasyon usulii ile hazrlanir. Bu takdirde 60 

damlasi 1 g dir. 20-40 misli alkolik mayi ile sulandirihr, sag dokiilmesine 

kar§i kullanilir. 

KANTARID YAKISI, Emplatre vesicatoire, Emplastum cantharidum 

Orta incelikte toz edilmi§ kantarid ... 2 k. 

Zeytin yagi 1 k. 

San balmumu 4 k. 

Terementi 1 k. 

ile hazirlanir (1). 

Kantarid yakisi hamuru ye§ilimsi siyah renkli, terementi kokulu ve 

yumu§aktir. Buna pehlivan yakisi da denir. 

VETERINER HEKIMLIKTE KULLANILAN KANTARID YAKISI, 

Emplatre vesicataire pour l'usage veterinaire, Emplastrum cantharidum 

pro uso veterinario 

Terementi J 6 k. 

Kolofan 6 k. 

Orta incelikte toz edilmi§ kantarid ... 3 k. 

» » . » » ferbiyum ... Ik. 

ile hazirlanir. 

Bu yakinin hamuru ye§ilimsi siyah renklidir ve serttir. 

Pehlivan yakisi cilde konursa evvela uyu§ukluk verir, sonra yanma 

gelir, epitel ciltten ayrilmaga ba§ladigi zaman yanma hafifler, 6 - 8 saat 

zarfmda kabarciklar birle§ip vesikiil haline geêr. Vesikiil mayii, evvela 

seroz ve berraktir, sonra ciiz'i bulanik olur, iginde lokositler var- 

Deutsches Arzneibuch, 6. Ausgabe, seite 694 

Alman kodeksi, 6. Baski, sayfa 694 

— IV —

dir. Yaki kaldirihr, vesikiil delinerek mayi akitihr. Uzerine steril asid 

borikeli vazelin (vaseline briquee) suriiliir, steril gaz ile ortiilur. 

Kantaridin siddetli bir zehirdir, vesikiil mayiine gegip emilir. Bobrek 

vasitasile atilir. Eger emilen miktar fazlaca veya bobrekler evvelce 

zayif bulunuyorsa nefros (nephrose) husule getirir, idrar yollarmda 

yangi yapar sistit (sidik torbasi yangisi) olur, idra razalir ve albumin 

gikar. Agir olaylarda idrar tamamile kesilir. Nefros hafif ise geger, yahut 

konik sekle gevrilir. 

Pehlivan yakisi kronik romatizmada, nevraljilerde (sinir agrilarinda), 

plorezide, bazi deri ve gogiis hastahklarinda kullanilmi§tir. (Bobrekleri 

bozuk olanlarda, kiiciik cocuk ve ihtiyarlarda, in tan hastahklarinda, 

seker hastahgi ve sarihk vak'alarinda kullanilmamalidir. Yakimn 

genisligi 4 - 6 santimetreyi gecmemelidir. 

Veteriner Hekimlige mahsus kantarid yakisi ise, revulsif olmak 

iizere biiyiik hayvan pratiginde kullanilir. 

Daglama, Cauterisation. Daglama usulii eski hekilmigin bir tedavi 

vasitasi idi. Bunun igin birgok aletler icat edilmi§tir. Simdi en ziyade 

termokoter ve elektrokoter kullanilir. Daglanacak yer iyice intihap edildikten 

sonra siir'atle dokunup gekerek birbiri ardinca miiteaddit noktalar 

yakihr. Nevralji, akciger yangilan ilh. gibi vak'alarda da kullanilir. 

Daglama bugiin Veteriner Hekimlikte sik sik ba§ vurulan bir tedavi 

metodudur. 

Diyatermi ve kisa dalga tedavisi bugiin gok teammiim (genellesmi§) 

etmi§tir. 

Lokal kan alma siiliik veya hacamat ile yapilir. 

SULUK, Sangsue, Hirido 

Annelides-Hirudinidae simfmdan Hirudo officinalist'dir. Sincabi 

veya ye§il kullanilir. 

Sincabi siiliik (Sanguisuya medicinalis) dorsal kismmdan zeytinimsi 

veya az gok sincabi renkte olup uzunluguna agik esmer renkli 6 

serit gosterir; yan seridin kenarlnda siyah veya koyu esmer bir gizgi 

vardir; ventral kismi koyu yesil renkli ve siyah lekelidir. 

Ye§il siiliik (Sanguisuya officinalis) dorsal kisminda az gok ye§il 

renk ve uzunluguna 6 tane geni§ce serit gosterir, bu seritlerin rengi sa- 

— IV —

n olup siyah noktalar ve siyah lekelerle ayrilmi§tir; yesil sarimsi renkli 

ve siyah bir gizgi ile gevrilmis olan ventral kismmda leke yoktur. 

Bir siiliik kuyruk tarafmdan bas tarafina dogru yavasga sikistirildxkta 

veya agzi sulandirilmi§ asetik asidle lslatildikta kan kusmamali 

ve hafif sikildikta zeytin gibi toparlanmamalidir. 

Agirhgi 1 - 5 g arasinda olan siilukler tercih edilinelidir. 

Kullanilmami§ iyi bir siiliigiin vezni vasati 2 g dir. 2 g lik bir siiliik 

5 g kadar kan emer. Lakin siiliik kaldirildiktan sonra kanama ga 

buk durmaz. Hayvanm salyasi kanin pihtilasmasim meneder. Bir siiliik 

ile 10 g kadar kan gikarilmis olur. Siiliigiin lsirdigi yerde miiselles! (iig 

ko§eli) beyaz bir nedbe (yara izi) kahr. 

Muhtelif ig organlarin konjesyon ve yangilarina karsi siiliik kullanilmaktadir. 

Hacamat. Scarification. Hacamat ile fazlaca kan almmasi hasta 

igin biraz zahmetlidir. Temizlik itibarile siiliige tercih edilir. Hacamattan 

sonra dokularda kalan kanin yabanci bir albumin gibi tesir etmesi 

de muhtemeldir. 

Bazi bosluklarda toplanan mayilerin gikarilmasi bir nevi derivasyondur. 

Bazi muharri? (irkiltici) bir miishil ile barsaklara kani gekerek 

dimag veya cigerlerdeki konjesyon azaltilabilir. Asabi sebeplerden 

adeti geciken kadmlarda derivasyon ile adeti davet miimkiindiir. 

Veteriner Hekimlikte de irkiltici miishiller - (bu arada sodyum -, 

magnesyum, siilfat yogun eriyik halinde igerden) - bilhassa beyin -, akciger 

konjesyon ve yangilarinda, furbur (tek tirnakli hayvanlarm arpalama 

denilen hastaliklarmda) vs. de basvurulur. 

AROMATlK ASIDLER 

MANDELIK ASiD, Acide mandelique, Acide hydroxyphenylacetique 

(Acide phenylglycolique) 

Fizik ozelikler: Beyaz billurlar veya billuri tozdur. Kokusu 

yok gibidir. Suda, alkolde ve eterde erir. Aydmhkta ayn§ir. 

Igerden emilmesi kolaydir. Viicutta az bir miktari degisiyor. 

% 70-80 i oldugu gibi baslica idrar vasitasile atiliyor. Zehirliligi azdir. 

Asid halinde mideyi irkiltir. Baslica kalsyum, amonvum tuzlari kullanilir. 

— IV —

CH(OH)COOH 

H C ^ C H 

H C % J » 

CH 

Mandelik asid 

AMONYUM MANDELAT, Mandelate d'ammonium. Beyaz, higroskopik 

bir tozdur. Suda ve alkolde gok erir. Amonyum viicutta ure haline 

geger ve serbest kalan mandelik asid idrari asidle§tirir. Giinde 4 

defa 3 - 4 g suda eritilip verilir. 

KALSYUM MANDELAT. Mandelate de calcium. Beyaz, kokusuz bir 

tozdur. Suda erir. Giinde dort defa 3 - g. 

SODYUM MANDELAT. Mandelate de sodium. Beyaz, hafif aromatik 

kokulu, billuri bir tozdur. Suda erir. Giinde 4 defa 3 - 4 g. 

BENZOIK ASiD. (Bu husustaki bilgi 1. fasikul, 108 inci sayfadadir. 

Oraya bakdmasi). 

SODYUM BENZOAT. (Bu husustaki izahat 1. fasikul, sayfa 108 

dedir. Oraya bakilmasi). 

AMONYUM BENZOAT. (Bu husustaki izahat 1. fasikul sayfa 109 

dadir. Oraya bakdmasi). 

LlTYUM BENZOAT, Benzoate de lithium, Lithium benzoicum 

C6H5COO Li + H20 

Fizik ozelikler: Beyaz toz yahut ince, parlak pulcuklar 

olup, kokusuz veya hafif benzoe kokulu, serinletici, tatli lezzetli, havaya 

dayanikh bir tozdur. 3 k. soguk suda veya 2 k. kaynar suda veyahut 

ta % 90 lik 10 k. alkolde erir. Sudaki eriyigi turnsol kagidmi hafif kizartir. 

Kullanilmasai: Diger lityum tuzlarinda oldugu gibi giinde 

3 - 4 defa 0,3-1 g miktannda igerden kullamhr. 

BENZIL BENZOAT. (Bu hususta gerekli bilgi 1. fasikul, sayfa 143 

dedir. Oraya bakilmasi). 

SALiSILATLAR. (Bu hususta geni§ olgiide bilgi 1. fasikiil ve sayfa 

101 dedir. Oraya bakilmasi). 

— IV —

1 — Arthur, Grollman : 

2 — Becarano, J. S. : 

3 — Bernoulli, E.-Leh- : 

man, H. 

4 — Eichholz, Fritz. : 

5 — Fredrichs, G.-Arends, : 

G.-Z5ring, H. 

6 — Gessner, Otto : 

7 — Hauschild, Fritz. : 

8 — Kuschinsky, G. : 

9 — Moller, O, Kund. : 

10 — Oktel, N. M. : 

11 — Oktel, N. M. 

12 — Osterreiehes : 

Arzneibuch 

13 — Ozden, A. M. 

14 — Steinmetzer, Karl. : 

15 — Suner Mustafa : 

16 — Tavat, Sedat,-Garan, : 

Re§at,-Artunkal. Suphi,-Akgasu, 

Alaettin. 

17 — Turk Kodeksi : 

— IV — 

Literatur 

Pharmacology And Therapeutics, Lea et Febieger, 

Philadelphia (1960). 

Pratikte Tibbi Tedavi rehberi. Cumhuriyet Matbaasi, 

Istanbul (1954). 

tjbersicht der gebrauchlichen und neueren Arzneimittel, 

fiir Aerzte, Apotheker und Zanaerzte, Zehnte, 

neu bearbeitete Auflage. Benno Schwabe et Co. 

Verlag. Basel/Stuttgart (1962). 

Lehrbuch der Fharmakologie, Neunte verbesserte 

Auflage, Springer Verlag. Berlin. Gottingen. Heidelberg 

(1957). 

Hagers Hanbuch der Pharmazeutischen Praxis, 

Band: I, II, III. Berlin, Gottingen, Heidelberg. 

Springer Verlag (1949). 

Die Gift-und Arzneipflanzen von Mitteleuropa, 

Zweite vollig neu bearbeitete und erweiterte Auflage, 

Carl Winter, Universitaetsverlag, Heidelberg 

(1953). 

Pharmakologie und Grundlagen der Toksikologie, 

Dritte, unverenderte Auflage, Verlag, Veb George 

Thime. Leipzig (1961). 

TaschJenbuch der modernen Arzneibehandlung, George 

Thime Verlag. Stuttgart (1963). 

9. Ausgabe, Band: I, II, Wien, Verlag Otterreichische 

Staatsdruckerei (1960). 

Farmakoloji, 2. Fasikiil, 2. basi, Ege Matbaasi 

(1961), 

Farmakoloji, 3. Fasikiil, Yeni Desen Matbaasi 

(1958). 

9. Ausgabe, Band: I, II, Wien, Verlag Otterichiche 

Staatsdruckerei (1960). 

Tip Miifredati Farmakodinami ve Tedavi Dersleri, 

Fasikiil: I, II, 6. basi, (1948). 

Farmakologie fiir Tiraerzte einschliesslieh Veordnungslehre, 

Urban et Schwarzenberk, Wien (1949). 

Galenik Farmakoloji ve Materia Madika, Istiklal 

Matbaasi, Ankara (1956). 

Farmakoloji ve Tedavide Tatbiki; Milli Egitim Basimevi, 

Istanbul (1961). 

Ismail Akgiin Matbaasi, Istanbul (1948).

A 

I N D E K S 

Abrastol 43 

Acetarsol 97 

Acetate d'aluminium 120 

— d'argent ... 90 

— de plomp 119 

Aceteform 53 

Acetoxyline 25 

Acetum carbolisatum 27 

Acetylarsan 99 

Acide agaricinique Ill 

— borique 68 

— camphorique 110 

-— carbolique 26 

— chrsysophanique 45 -115 

— hydroxyxphenyl acetique 130 

— iodoxyquinoline sulfonique 59 

-— mandelique 130 

— ph6nique 26 

— phenylglycolique 130 

— thymique 45 

Acidum agaricinicum Ill 

-— boricum 68 

— — solutum 70 

— boro glycerinatum 70 

— boro glycerinatum 70 

— camphoricum 110 

-— carbolicum camphoratum 27 

— — iodatum 27 

— chrysophanicum 45 -115 

— o - phenosulfonicum 28 

— sulforusum anhydnicum... 53 

Acone 15 

Actol 91 

Aethacol 35 

Aethylenum tetrajodatum 55 

Aethyli bromidum 2 

Aethyli chloridum 2 

Aethocaine 9 

Agaricine Ill 

Agaric blanc Ill 

Agaricum albus Ill 

Agarisinik asid - Ill 

Airol 60 

Ajacol 35 

Akoin 15 

Albaigine 90 

Albuminli ihtamol 47 

Alibur suyu 117 

Alipin ..., 17 

— hidroklorat 18 

— nitrat .-. 18 

Alloca'fne 9 

Almatein 49 

Almateine 49 

Altum bile§ikleri 85 

Alum 121 

Alum calcing 12: 

— potassique 121 

— pour l'usage vSterinaire... 122 

Alumen 121 

— pro uso veterinario 122 

— ustum 122 

Alumnol 43 

Aluminium 43 

Aliminum acSticum 120 

Aluminyum asetat 120 

Aluminyum asetotartarat eriyigi 

121 

— bile§ikleri 120 

— subasetat mahlfil'' 1 . 120 

Alypine 17 

Alypinum hydrochloricum 18 

Alypinum nitricum 18 

Aminobenzoyl - dimSthylamino 

propanol 24 

hydrochloridum 25 

— IV — 

Amino - oxybenzoate de methyle 12

Amonyum benzoat 131 

— mandelat : 131 

Anhydre sulfureux 53 

Aniodol 49 

Anesthesiques locaux 1 

Anesthesine 11 

Anesthecita locali 1 

Anhidrotiques 110 

Antihidrotica 110 

Antiminlu antiseptikler 103 

Antimosan eriyigi 105 

Antiseptica 26 

Antiseptikler 26 

Antiseptiques 26 

Antisialagogues 112 

Antisialica 112 

Antisifik (Frengiye kar§i) ba§ka 

92 

Ilaglar 92 

Antrarobin 116 

Antrarobinum 116 

Apothesine 24 

Aqua calcaria 71 

— calcis (calcaria) composita 

72 

— Carbolisata 27 

— chlorata 60 

— phenolata 27 

— picis liquide 38 

— plumbi 120 

— zlnco - cuprica 117 

Ardig katrani 113 

Argent en feuille 87 

Argent gelatosS 90 

Argent kolloidal 88 

— prot6inique 89 

Argenti nitras 87 

— —- cum kalii nitras 87 

Argentum aceticum 90 

— asetat 90 

— casainlcum 90 

— citricum 90 

— colloidale 88 

— cyanatum 91 

— foliatum 87 

— kazeinat 90 

— kiyanid 91 

— lacticum 91 

— laktat 91 

Acide arsenieux 95 

— IV — 

Argentum nitrat 87 

— nucbinicum 91 

— nukbinat 91 

— oksid 91 

•— oxydatum 91 

— picrinicum 89 

— protei'nicum 89 

— sitrat 90 

— vitelinat 90 

Argonine 90 

Aromatik asidler 130 

Arsemetin 99 

Arsenikler 94 

Arsenics asid 95 

Arseno 39 102 

Axsphanamine 99 

Asaprol 43 

Aseptol 28 

Asetilarson 99 

Asterol 29 

Astraca'ine 25 

Atoksil 95 

Atoxicocaine 9 

Atoxyl 95 

Auroallyl thioruS - benzoate de 

sodium >.... 86 

Aurothiobenzimidazol '•carbonate 

de sodium 86 

Aurothiomalate de sodium 86 

Aytine 47 

Bacillol 32 

Bayer 205 105 

Bazi yeni civali antiseptikler ... 81 

Benzil benzoat 131 

Benzoate de mercure 78 

— — naphtol 41 

Benzoca'ine 11 

Benzocainum 11 

Benzoik asid 131 

Benzokain 11 

Benzolin 22 

Benzonaftol 41 

Benzonaphtol 41 

Beg deg-erli arsen bile§ikleri ... 95 

Beta - Euca'ine 16 

Betanaftol i 39 

Betanaphtol 39 

Betol 42 

B

Beyaz gokiintil . 76 

— garikon Ill 

Bichlorure de mercure 75 

Biiodure de mercure 75 

Biogen 67 

Bir degerli fenoller 30 

Bismut bilegikleri 92 

Bismuthi subgallas 59 

— tribromofenat 59 

Bismuthum oxyiodogallicum ... 60 

Bismut oksiiyodogallat 60 

— subgallat 59 

— tribromphenolas 59 

Borax 69 

Borate de sodium 69 

Bor bile§ikleri 68 

Borik asid 68 

Borik asid eriyigi 70 

Borik asidli gliserin merhemi ... 70 

Borik asid merhemi 69 

Bois de gaiac 109 

— — sassafras 109 

Boropotasyum tartarat 71 

Borovertin 52 

Brometil 2 

Bromure d'ethyle 2 

Butylcaine 22 

Butyloxycinchoninate de diethylethylendiamine 

22 

Calcii oxidum 71 

Calcis lac 72 

Calcium peroxydatum 67 

Calomol 76 

Calx chlorata 60 

Cantharide 127 

Caporit 61 

Capsici fructus 124 

Carbarson 98 

Carbonate borique. de plomb ... 118 

— de creosote 36 

— — gaiacol 33 

Cdruse 118 

Cerussa 118 

Charta sinapisata 123 

Chaux vive 71 

Chiniofen 59 

Chlor 60 

Chloramlne T 61 

C 

Chloramines 61 

Chlorarsen 103 

Chlorate de potassium 63 

Chlorina (Hayden) 62 

Chlorum 60 

Chlorure de chaux 60 

— — mfstyle 2 

— d'Sthyle 2 

Chlorure de zinc 84 

Chlorhydrate d'alypine 18 

— de cocaine 6 

— — dichlorphGnarsin ... 103 

— — dim

Crisalbine 85 

Crysarobine 45-115 

Cyanure d'argent .91 

— de mercure 77 

Cycloforme 14 

Cylotropine 50 

Cystamine 49 

CystogSne 49 

5am katrani . 37 

Qavdar mahmuzu 113 

ginko bilegikleri 83 

— kloriir 84 

— oksid i 83 

— merheml 83 

— pastasi 84 

— peroksid 66 

— siilfat 84 

(Jopigini 110 

d - psendo - cocaine bitarhat ... 20 

Dakin mahlfllii 60 

Delcaine 20 

Depsicaine 20 

Deri hastaliklarma kar§i kullamlan 

bazi ilaglar 113 

Dermatol 59 

Desenfectans 26 

Desinficientia 26 

Dextrocaine 20 

Dezenfekten ilaglar 26 

Diaphoretica 106 

DiaphorStiques 106 

Dibucain 22 

Dichloramine 62 

Dietilamin stibamin 105 

Diger gumu§ bilegikleri 89 

Diiodoform 55 

Diiodosalicylate bismutique ... 58 

Diiodresorcine sulfonate potassi- 

que 57 

Dikloramin 62 

Diklorfenarsin hidroklorat 103 

Diliie kur§un subasetat mahlfilii 120 

Dim6thocaine 24 

Dipharsin 103 

— IV — 

C 

D 

Dioxyanthranol 116 

Dioxyanthron 116 

Dol yatagi iizerine tesir eden 

ilaglar 112 

d - pseudo - cocaine bitartarat ... 22 

Duncaine 25 

Eau blanche 120 

— boriqufie 70 

— chlor6 60 

— d'alibur 117 

— — — forte 118 

— de chaux 71 

— — goudron 38 

— — goulard 120 

— — javel 61 

— oxyg6ne 65 

— pheniquGe 27 

Emplatre mercuriel 74 

— v6sicatoire 128 

— — pour l'usage veterinaire 

128 

Emplastrum cantharidum 128 

— cantharidum pro uso veter 

rinario 128 

Emplastrum hydrargyri 74 

Epicarine 43 

Epidural anestezi 3 

Ergot de seigle 113 

Esracaine 25 

Essence de moutarde 123 

— — thyme 45 

Ether glycerique de gaiacol ... 34 

Ethylene p6riod£ 55 

Etil bromiir 2 

-— kloriir 2 

Eucaine 16 

— B 16 

Eucol 35 

Euguform 35 

Eunol ^ 42 

Eudfisol 44 

Europh6ne 56 

Extractum fluidum cocae 5 

— thymi fluidum 46 

Extrait fluide de coca 5 

— — — thyme 46 

E

F 

Fenik asid 26 

Fenil civa asetat 79 

Fenol 26 

Fenol linimenti . 28 

Fenollu su 27 

— gaf 28 

— sirke 27 

yag 27 

Fenol merhemi 27 

Feuille de coca 4 

— — jaborandi 107 

Fleur de sureau 108 

— — tilleul 108 

Fontarsan 102 

Fontarsol 103 

Formaldehid 47 

— mahlfilu 48 

Formaldehyde 47 

— sulfoichtyolate 46 

Formalin 48 

Formine 48 

Formol 47 

Formyphenarsine 98 

Fuadin 105 

Gaiacol 32 

-— liquide 33 

Gayakol 32 

— asetat . 35 

— fosfat ... 34 

Gayakol karbonat 33 

Gayakol valerianat 35 

— sinnamat 34 

Gayakolun gliserinli eteri 34 

Gayak reginesi 109 

Gaz IodoformSe 55 

Germenin 105 

Glycerine boriquSe 70 

Glycinamidophenylarsinate sodique 

96 

GlyphSnarsine 96 

Gliserinli borik asid 70 

Goudron de bouleau 37 

— — cade 37 - 

— houille 38 

— v6g6tal 37 

Guaethol 35 

G 

Guaiacoli carbonas 33 

Guaiacolum 32 

—- liquidum 33 

— phosphoricum 34 

— cinnamylicum 34 

Guaiacolum valerianicum 35 

Guajaform 35 

Guathol 35 

Guajamar 34 

Guajaperol 36 

Guajaperon 36 

Giihergileli argentum nitrat 87 

Giimii§ bilegikleri 86 

Giimu§ pikrat 89 

— varak 87 

Hacamat 130 

Halazon 62 

Halojenler 60 

Ham kresol 31 

Hardal kagidi 123 

Hebra seyyal katran sabunu ... 114 

Heksametilentetramln 49 

Helmitol .' 51 

Hermofenil 79 

Hermophenyl 79 

Hetralin 52 

Hexal 51 

Hexamekol 51 

Hexam6thyl6ne-tetramine 49 

Hexametilentetraminum 49 

Hexamine 49 

Hexapyrin 52 

Hexargin 90 

Hexarginum 90 

Hidrastis rizomu ve Hidrastinin 

kloriir 113 

Hiridu 129 

Hidrojen peroksid mahlulu 65 

Hopogen 67 

Huile de cade 113 

— — chaulmogra 116 

— ph6nol

— oxidum flavum 75 

— — rubrum 75 

— oxycanidum 78 

— phenyl-acetas 79 

— salicylas 78 

Hydrargyrol 29 

Hydrargyrosi chloridum 76 

— iodidum 76 

Hydrargyrum 74 

-— benzoic vm 78 

— chloratum via humida 

paratum 76 

— sulfuratum rubrum 79 

Hyperol 66 

f 

Ihlamur gigegi 108 

Itrol 

Inchtalbine • 47 

Ichthamol 46 

Ichthammol 46 

Ichthyof orme • 46 

Ichtoform . 46 

Idofen 57 

Idophene 57 

Ihtamol 46 

Ihtiyole (Ichtamol) benzer 

ilaglar 47 

Iki degerli fenoller 43 

Iki oksidrilli fenoller 43 

Infiltrasyon enestezisi 3 

lode 63 

— - vasog6ne 65 

lodilin 58 

lodol 56 

Iodoform 54 

todoformium 54 

Iodo isobutylortodicr

Klor . 60 

Kloraminler 61 

Kloramin T 61 

Kloretil 2 

Klorlu kireg 60 

— su 60 

Koka alkaloidleri 4 

Kokain 6 

— hidroklorat 6 

— nitrat 6 

yerini alan ilaglar 9 

Koka alkaloidleri 4 

— tentiirii 6 

Koka seyyal hulasasi 5 

— yapragi 4 

Kollargol 88 

Kolloid giimu§ 88 

— — merhemi 88 

— — preparatlari 88 

Kreosot 36 

— fosfit 36 

— haplari 37 

— karbonat 36 

— garabi 37 

Kreolin 31 

Krisarobin 45 -115 

Krisofanik asid 45 -115 

Krysolgan 86 

Kur§un asetat 119 

— bile§ikleri 118 

— oksid 118 

— sirkesi 119 

— subasetat mahlulii 119 

— subkarbonat 118 

— suyu 120 

Kusturucu tartar 103 

Labarak mayii 60 

Lactate d'argent 91 

Lait de chaux 72 

Larocaine 24 

Larokain 24 

Laukoalizarin 116 

Leucinocain 24 

Lidocaine 25 

Lignum guajaci 109 

— sanctum 109 

— sassafras 109 

L 

Liniment calcaire 71 

— oleo-calcaire 71 

Linimentum cadinum saponadtim 

hebra 114 

Linimentum calcicum 71 

— capsici 124 

— — compositum 125 

— carbolisatum 88 

Liqueur de labaraque 60 

— kalil hypochloridi 61 

Liquor aluminii acetico-tartarici 121 

— cresoli saponatus 31 

Litharge 118 

Lityum benzoat 131 

Lizol 32 

Lokal anestezikler 1 

— anestezinin tarihi 4 

Lopion 86 

Loretin 59 

Loretine 59 

Liretin-sodyum 59 

Losofan 57 

Losophane 57 

Lysol 32 

Lysolum 32 

M 

m-acetylamino-p-oxph6nylarsinate 

de diethylamine 99 

Maden komiirii katrani 38 

Magnesii peroxidum 66 

Magnesyum peroksir 66 

Mandelate d'amonium 131 

— de sodium 131 

Mandelik asid 130 

Mayi gayakol 32 

Mayile§mi§ fenel 27 

Mercuriol 79 

Mfipharside «... 102 

Merbromine 81 

Merbrominum 81 

Mercure 74 

Mercrochrom 81 

Merkuri benzoat 78 

— iyodiir 75 


— — pastilleri 77 

— kiyaniir 77 

— oksikiyaniir 77

— salisilat 78 

Merkuro iyodtir 76 


Meroxidine 43 

Metaphen 82 

Methanamine 49 

Methylium chloratum 2 

Me til kloriir . 2 

M6tramine 49 

Moranyl 105 

Moutarde noir 123 

Mutedil sodyum hipoklorid mahimu 

60 

Murdesenk 118 

murekkeb kirmizi biiber linlmenti 

125 

miirekkeb kireg suyu 72 

Miirver gigegi 108 

Mydochrysine 86 

Myo-salvarsan 101 

Naganol 105 

Naftil benzoat 41 

Naftoformin 42 

Naftoller 39 

Naphalan 42 

Naphtaline pure 40 

Naphthalinum purum 40 

Naphthosol 43 

Naphthol -Eugalyptol ..' 42 

Naphthophormine 42 

Naphthol camphr6e 40 

Naphtholum 39 

— eamphoratum 40 

Naphthlum salicylicum • 42 

Naphthyli benzoas 41 

Naphtnyl oxytoluique 43 

Naphuride sodium 105 

Nargol 91 

Natrii aurothiosulfas 81 

— boras 69 

Natrium arsenilicum 95 

— loretinicum 59 

— perboricum 67 

— sulfurosum 54 

Neo-Arsolin 101 

Neo-Arsphenamin 101 

Neosalvarsan 101 

— IV — 

N 

N6osalvarsan 101 

Neostibosan 1005 

Naptal •• 79 

Nitrate d'alypine 18 

— d'argent 87 

— — mitigfie 87 

— de cocaine 6 

NitroghlortrimSthane 53 

Nitromersol 82 

Nitrotriklormetan 53 

Nosophene 57 

Novosurol 79 

Novocine 9 

Novorit 79 

Nucbinate d'argent 91 

Nupereaine 22 

Nupural 27 

O 

Oleum carbolisatum 27 

— hynocarpi 116 

— sinapis 123 

— thymi 45 

Oguent de Gr6d

Pantokain 22 

Pantosept 62 

Papier moutarde 123 

Para -oxiaminobenzoate de 

methyle 12 

Pasta zinci oxidi 844 

Pastilles de bighlorure de 

mercure ....is 77 

— d'oxycyanure de mercure 77 

Pastllli hydrargyri chloridi 77 

— — oxycyanidi 78 

Pate d'oxyde de zinc 84 

Perborate de sodium 67 

Percaine 22 

Pergonal 66 

Perhydrol 66 

- Permanganate de potassium ... 72 

Peroksidler 66 

Peroxides 66 

Peroxide de calcium 67 

— de magnesium 66 

— de zinc 66 

Persulfate de sodium 67 

Peygamber agaci 109 

Phenol 26 

— liquifiee 27 

Phenolum 26 

— liquifactum 27 

PhSnosalyl 28 

Phenylhydrargyri acetas 79 

Phosphide de creosote 36 

Phosphotal 36 

Ficrate d'argent 89 

Picrol 57 

Pikrol 57 

Pilulae creosoti 37 

Pilules de creosote 37 

Piment rouge 124 

Pix betulae 37 

— juniperi 37 - 

— liquidae 37 

— lithantracis 38 

-— pini 37 

Plumbi acetas 119 

— oxidum 118 

— subcarbonas 118 

Pommade a l'acide borique 69 

— — l'argent colloidal 88 

— — l'iodoforme 55 

Pommade a l'iodure de 

potassium 64 

—• l'oxyde de zinc 83 

— de ph6nol 27 

— xoyde jaune de mercure 75 

— — rouge de mercure ... 75 

—• mercurielle 74 

Porg eriyigi 127 

Potasyum antimon tartarat 103 

— hipoklorit mahlulu 61 

— klorat 63 

— permanganat 72 

PrecipitS blanc 76 

— rouge 75 

Procaini hydrochloridum 9 

Prokain hidroklorat 9 

Propesine 15 

Propil p-aminobenzoat 15 

proteinik giimii§ 89 

Protochlorure de mercure 76 

— — — par precipitation 

76 

Protoiodure de mercure 76 

Protargol 89 

Revulsifler ve derivatifler 122 

Pseudocacine 20 

Psicaine 20 

— Neu "Merck" 20 

Racine de sarsaparille 109 

Radix sassafras 109 

Reclus usulti 3 

Rejiyonal anestezi 3 

Resise de gayac 109 

R6sorgine 44 

Resorcinum 

44 

Resorsin 44 

— monoasetat 44 

Resyl 

34 

, s 

Sabunlu kresol mahlulu 31 

Saprol 

31 

Sari civa oksid merhemi 75 

— merkuri oksit 75 

Sarsaparillae radix 109 

Saf naftalin 40 

Salicylate de naphtol B 42 

Saligalol 45 

Salinaftol 109 

Salicylate _de mercure 78 

R 

— IV —

Yanli§ Dogru Cetveli 

Sayfa Satir Yanh§ Dogru 

33 13 tistten aaztir. azalir. 

33 18 » aazlmasi azalmasi 

33 9 alttan menbringlardan men bronglardan 

34 10 tistten goiacol gaiacol 

34 18 » (0,1 gg Resil, (0,1 g Resil, 

37 14 alttan adllarimn dallannm 

38 2 tistten kaard kadar 

kati yaglarla eritilmi§ 

domuz yaginda, 

mayi parafin ile zavalin 

ile karigir). 

38 15 alttan krizilik krezilik 

kati yaglarla, eritilmig domuz 

yaginda, mayi parafin ve va- 

selin ile karigir). 

39 5 » ren kalir; renk alir; 

40 11 tistten daha defa daha 

40 4 alttan hidrojedir. hidrojendir. 

41 8 safnaftalinden saf naftalinden 

41 11 tistten hemoglobinimi hemoglobinemi 

41 12 » papillinin papillanin 

41 14 Antseptik Antiseptik 

41 17 » 7 kg a kadar 7 g a kadar 

42 2 » ayri, §arak ayrigarak 

43 15 » uyuzundan, uyuzunda 

43 18 » (Aluminium naftolsul (Aluminyum naftoldisulfonat). 

fonat). 

43 19 » 0,52 - 2 eriyigi 0,5 iia 1 eriyigi 

43 7 alttan DlFONELLER DtFENOLLER 

45 6 > santonilne santoninle 

45 7 » acre ton uretan 

48 1 tistten HtlLASASI HUL1A.SASI 

46 3 » Htilasadir. hulasadir. 

46 9 j> Toksit Toksik 

46 14 •» aulfola§ti- sulfonlagti- 

— I —

Sayfa Satir Yanlig Dogru 

47 3 iistten ICHALBlNE tCHTHALBlNE 

47 5 » AYTtNE ANYTtNE 

47 8 ummi umumi 

48 18 alttan kafidir. kavidir. 

48 12 » ANtODOLlNTEKN ANIODOL - INTERN 

50 8 » asid fosfor asid fosfat 

51 15 » lovajda lavajda 

51 16 alttan Eriyi sogukta Eriyigi sogukta 

51 2 » pruritus'6e pruritus'e 

52 15 iistten Uregenital Urogenital 

52 19 alttan Heksametilentetramin) heksametilentetramin) 

52 8 » Seleramine Seleramine 

52 7 » (CH2)6 N4. C6H5.CH2I (OH2)6N4CH3I 

54 7 » kobra kolera 

55 8 iistten iyodoform lyodoformun 

55 9 > lipidlerle lipidlerde 

55 12 alttan pommade a l'iodoferme pommade l'iodiforme 

56 lodol'iin formuliinde iodol kelimeslnin ustiine NH ilave edilecek. 

56 Orofen'in formiiliinde : 

H, C4 

H ,C4 

A3C H 3C 

OH„ OH olacak 

56 3 alttan Bi riyodlu Bir iyodlu 

58 2 iistten endoxine eudoxine 

60 » » formiil"iin sonuna I ilave edilecek 

60 6 » nnlr. nilir. 

61 12 alttan kola yerir; kolay erir; 

62 8 iistten (Hayden) (Hey den) 

63 12 alttan tabiatte tabiatta 

64 14 iistten deyara de yara 

64 16 iistten biiiiiik biiyiik 

64 11 » iyodat iyod'ir 

65 15 » 10 g 0,1 lik 10 g 91 lik 

66 2 iistten hydrogeni hydrogenli 

66 10 » PROTOKSlTLER PEROKSlDLER 

66 10 Protoxydes peroxydes 

66 11 glNKO PROTOKStD, glNKO PEROKStD, 

66 11 » »Protxyde de zinc peroxyde de zinc 

66 13 » tahminin tahminen 

— IV —

Sayfa Satir Yaiiligj 

Dogru 

66 11 alttan 1 — 10k. su ile olan 

66 3 » peroksi. ile peroksid ile 

67 8 tistten sulannni sularmin 

67 16 alttan 50 k. 20 k. 

67 10 yaarlari yaralari 

67 6 » ilekarigtirilir. ile karigtirilir. 

68 2 » yagilarinda yangilannda 

69 8 tistten (TENKA) (TENKAR) 

70 12 alttan Borik Borik Eisid 

71 14 listten hidrositten hidroksidden 

71 15 » sonmemig kireg sonmii§ kireg 

73 15 V ve ay veya 

73 10 alttan giindeve giinde ve 

74 5 » civa sincabi civa yakisi sincabi 

75 4 iistten sari, sarimsi kirmizi 

75 4 » amorf billOri 

75 12 alttan SARI CIVA OKStD, SARI CIVA OKStD 

76 5 prgciiptation precipitation 

77 15 iistten % 1 ereyigi % 1 eriyigi 

78 10 alttan kayna.rsuda kaynar suda 

78 5 » yaarlarda yaralarda 

79 4 » Bazi frengilere Bazan firengilerde 

79 17 s> sodyumfenol sodyumfenol disulfonat-civa. 

79 19 » Disulfonat-civa gikacak. 

80 8 tistten Oturii oturii 

80 18 alttan agrliari agrilari 

80 5 » epuina equina 

80 3 » flegmanlarda flegmonlarda 

97 11 » sabalhari sabahlan 

97 16 » arsanigin arsenigin 

100 2 oksit toksit 

101 7 iistten Arsphenomin Arsphenamin 

102 11 » OXYPHENARFStNl OXYPHENARSlNl 

103 10 » mapharsen'in mepharsen'in 

104 3 alttan % 5 ereyigi % 5 eriyigi 

104 » aklb kalb 

105 6 iistten disalfonik asid disulfonik asid 

106 9 » hiponoson tripanosom 

106 18 alttan Disphoretica Diaphoretica 

I

Sayfa Satir Yanlig Dogru 

107 9 tistten —(perifei —(perifer 

107 7 alttan pennatifolium Lem'in pennatifolius Liemaire'in 

108 14 iistten Tilia platyphylos'un Tilia platyphyllos Seop'un 

109 3 > salsapareille sarsapareille 

109 4 » Smilax platyphylos'un Smilax utilis Hemsley 

109 14 alttan Gayakon Gayakol 

111 2 iistten (pulcuk) (yaprak) 

111 6 » ftistiillerde fistiillerde 

111 2 alttan % 5 kronik asid % 5 kromik asid 

112 4 » kismmin kasinm 

113 5 iistten tebabetinde tababetinde 

113 5 » paroksimol paroksimal 

113 11 alttan dobu dozu 

114 18 » Huil de cade Huile de cade 

115 21 iistten fustiillerde fistiillerde 

116 Krisofanik asid'in for 

miiltinde : 

0 

11 

116 Antrarobin'in formUlUnde : 

a 

Co 

11 

11 

CO 

CCOH C (OH) 

C6H2(OH)2 

C6H2(OH2) olacak 

116 3 alttan Hynocarpus Hydnocarpus 

116 4 » Oleum hynocarpi Oleum hydnocarpi 

117 18 iistten eterleridir. eterleri kati§igidir. 

120 4 » kapt kapta 

120 3 alttan 8,5 3,5 

121 13 iistten acetixotartaricum aceticotartaricum 

121 13 » (yildiz i§areti) (x olacak) 

121 7 » KA (S04)2 + 12 H20 KAL (S04)2 + 12 HjO 

121 1 alttan kizartir, kizartan, 

122 6 iistten KA (SO,)2 12 HjO KAL (S04)2 + 12 HjO 

122 7 alttan siillerde sigillerde 

122 4 » revulsifleri revulsiflere 

132 12 » Fagrliavi Pagliari 

123 8 iistten renkt renkte 

126 11 alttan tahut yanut 

127 9 iistten 0,04 0,40 

— IV —

Sayfa Satir Y anlis Dogrn 

129 

129 

129 

129 

129 

130 

131 

132 

132 

2 » borikeli 

2 » (Vaseline briqu6e) 

6 » idra razalir 

7 alttan ye§il kullanilir. 

9 alttan Hirido 

12 » magnesyum, 

8 tistten 3-g. 

12 alttan Otteri- 

18 » Otterrei- 

borikli 

(Vaseline boriquee) 

idrar azalir 

yefjil tijrleri kullamlir. 

Hirudo 

magnesyum 

3-4 g. 

Osterrei- 

Osterrei- 

Not: Kitabimin basilmasi sirasinda Ankara'da gorevim bagmda bulunamadigim- 

dan bu fasikul fazla yanligli olarak yaymlanmigtir. Bu sebepten tig formasi yeni- 

den bastirilmig, digerleri igin de bir yanlig — dogru cetveli eklenmigtir . 

Okuyucularimi dtizeltme zahmeti ile karîlagtirdigimdan dolayi oziir dilerim. 

— IV — 

Prof. Dr. Nurettin OKTEL

PDF Dosyası

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?