başkent üniversitesi tıp fakültesi radyoloji anabilim dalı aortoiliyak

En sık izlenen değişiklik intimal düz kas hiperplazisine bağlı olarak gelişen tekrar
daralmadır. Bu hiperplazinin nedeni kesin değilse de girişimsel tekniğe arteriyel yanıtın
5 aşamada oluştuğu söylenebilir (21):
a) Arteriyel zedelenmeye bağlı tromboz: Arterlerin iç yüzeyini kaplayan tek sıralı
endotel tabakası anyonik bir yüzey özelliğine sahiptir. Endotel hücreleri bazı
faktörler salgılayarak arter lümeninin patent kalmasını sağlarlar (22-25). Bu
faktörler ve işlevleri şu şekilde sayılabilir;
1) prostasiklin ve endotel kaynaklı relaksasyon yapan faktör (EDRF) platelet
adhezyon ve agregasyonunu engeller.
2) doku plazminojen aktivatörü (tPA) trombolizi uyarır.
3) endotel kaynaklı relaksasyon yapan faktör (EDRF) arter düz kaslarını gevşetir.
4) heparan sülfat, EDRF ve prostanoidler düz kas hücre proliferasyonunu
engellerler.
Yukarıda sayılan girişimsel teknikler endotel hasarı yaparak bu faktörlerin sentezini
azaltırlar.
Ayrıca endotelin arterin bir bölümünde zedelenmesi (denudation) ve aterosklerotik
plağın gerilmesi veya parçalanması trombojenik yüzeylerle kanın temas etmesine yol
açar. Bu değişiklikler ile koagülasyon mekanizması hemen aktive olarak işlemden sonra
24 saat içinde zedelenme bölgesinde, platelet agregasyonundan lümeni tamamen
tıkayabilecek düzeylere kadar ilerleyebilen trombozlar izlenir (21).
Bu agregasyonun derecesi, damar duvarının zedelenme miktarına ek olarak lokal
hemodinamik özellikler olan akım hızıyla doğrudan, arteriyel çapın üçüncü kuvvetiyle
dolaylı olarak belirlenir. Bu bilgiler yavaş akıma sahip küçük çaplı damarlarda platelet
birikimi ve akut tıkanıklığın daha sık görülmesi ile bağdaşmaktadır.
b) Media tabakasını zedelenmesine bağlı medial düz kas hücrelerinin proliferasyonu:
Balon anjiyoplasti ve birçok girişimsel teknik media tabakasının düz kas
19