11. Dilnya Savql'ndan ~ l k a n Tilrkiye, b Q p k yoksulluklann ...

More documents

Recommendations

Info

sa bir sorede unutulup gitmiati. Fakat bizim cizgi romanimiz ozerinde uzun ylllar etkileri olacak, azellikle hareket cizirnlerinde yerli ~izerlerimiz icin dnemli bir kaynak tqkil edecektir. Hatta sonralan yaynlanacak olan Kdroglu, Pekos Bill'den epey aynntili d-eyde "yararlanacaktir". Pekos Bill'le Italyan ~izgi romanina hayranli~ bqlayan ve onu stil olarak PopUler olan Pekos Bill isminden faydalanmak i~in uydurulan Peko~ Bill'in bir kapagr gdrS)lUyor. sordormeye plwn Talat GOreli ddnemi $dyle anlahyor: . I* Pekos Bill atqli silah kullanmiyor. Tamamen kement krali, kementle idare ediyor. Bu pzden bdmn Avrupa dlkelerinde cikiyor ... 0 zamana gore gcueldi. Hareket senaryosu, resider de bir gtizel renkli ... Temiz de basiliyor ... Cocukken onu ~ ok severdim soma ilkokula giderken Ceylan dergisi vardi o da renkliydi. Bill Kit vardi, Tommiks ciktl ayle devam etti, zaten bqka eglencemiz yoktu. Tek eglencemiz cizgi romanlard. Ka~abilirsek sinemalara giderdik. Bir de yaz olursa Kabatq'ta iskeleden atlardik, eglence cok sinirliyd. Pekos Bill cok tutulmu$ ve ddnemi i~in epey ytiksek satqlara ukqmigti. Belki sirf bu pzden sansore de ugradi. Derginin 70. saylsina gelindiginde muzir nqriyatla ilgili 1117 say11 Kanun gerekce gdsterilerek toplatllip, ya- Yakkqik on ay kadar sonra dergiyi 2. saydan itibaren bu kez AlZieddin Kiral (1907-1974) ~ikartmaya bqladi. Pekos Bill'in serilvenleri ilk saylda verilen dnsdze gore "efsane ile hakikat kanaik bir hayal icinde ge~mekte ve yapnmaktaydin. Onun insan--til destansi dzellikleri tom ~ocuklugunun - bizdeki bozkurt anlahlanna benzer bi~imde- cakallar araslnda geCen yasmiyla vurgulanlyordu. Ote yandan bir kahramanin olmasi gerektigi gibi, "Teksas'm upuz bucakslz ~aylrlannd adaleti saglayan, kuwetli zalimlere karai zaylflan korumaya hlzlr gibi yetigenn biriydi. Pekos Bill sawin sevgilisi So Slufut ve dinamik, saldirgan, sdz dinlemez esmer gazeli Kalamiti Jane, qsiz atl Tayfun, "eyalet kabilelerinden cesur ve sadik bir kuilderili olan Beyaz Toy, alicenap ve &kin olan Devi Kroket'en ragmen yalnlz bir kahramandi. BoNn dostlanna ve cevresine karain kimi zaman bir efsane gibi herkesi ve her $eyi terkedip kaylplara kawbiliyordu. Duide serilvenler bir hareket senaryosu i~inde anlatllirken ana konu aslinda biuat tiplemelerdi. Yaaanan serilvenlerin nerede baalayp, nerede bittigi hi$ belli olmuyor, sorekli yeni olaylar gelbiyordu. Kadn tiplemelerin ve &in her daim konu edilmesine ragmen cinsellik son derece dlcoltiydil. Bu titizlige Siddetin yok saylmasi da ekleniyordu. Omegin Pekos Bill -Avrupa'daki sansor de gdzetilerek- hit - atqli - silah kullanmiy~r, anlati idnde kesinlikle beyaz adam dldtkrillmtkyordu. Bu pden ~ok h a sorede bircok Avrupa olkesinde pop% ler oldugu gibi gelben gercekci ~izgi roman anlay41 nedeniyle yine cok h- l """ Pekos Bill, yqadrgr sansUrui,z~nden ismini resimli hika~eler, her mace- Koca Teks olarak degi~tirip, yayrnrnr sUrrada, iyilik-kdtolixk kuwet- dUrdU. Yukarrda bu Koca Teks savrlarrndan lerinin ~arpigmalan~~ tasvir birinin kapagr gdml~yor. 102 103
etmesi ve neticede ahlaki bir seyir takibetmekte ve hak ve adalet mefhumuna riayetkgr bir neticeye varmaktadlr. Bu hikiiyelerin kahramani bog yere kan ddkmekten zevk alan bir hunhar degildir, bilakis acizlere yardlm edip kdtulerle macadele eden bir nevi kahramandlr. Bdyle bir kahramana hayalen hayran olan cocugun ne sebeple sue iglemek gibi kdtul-rlklere dzenecegi suale gayandlr. Bu qegit roman ve hikiiyelerin cocuklan korkuttugu da asla varit degildir. $u halde, cocuklan sue blemeye ve maceraya sevketmesi bahis mevzu olmayan bu Cqit hikiiyelerin, onlan normal hayat yollanndan dlganya samkleyemeyecegi ve binnetice ruhlan Ozerinde zararll tesirlerde bulunamayacaB hakikatini kabul mecburiyeti vardlr." (akt., Men@, 1994: 25 ) Asllna baklllrsa o d6nem cizgi roman ile sue oranl araslndaki ilhkiler mm dtinyada slk konugulan konulardan birisidir. Sansur uygulamalannln temelleri Amerika'ya uzanmaktadlr. Amerikan Senatosu'nda Frederick Wertham'in 1954 yllinda elkan Seduction of the Innocent (Masumlann Bqtan Cikanlql-igfali- ) ad11 kitabl kaynak allnarak cizgi roman Amerika'da sue oramnm art19 sebeplerinden bin olarak gdsteriliyordu. Haliyle bu aklmdan bircok cizgi roman paylnl aldl ve yasaklandl. Talat GOreli, bu geligmeleri Pekos Bill'e uygulanan sanstirle gdyle iligkilendiriyor: TOrk hoknmeti de Amerika ne yaparsa .onu yapiyor. Biz de bir gey yapahm diyorlar. 0 slrada en yaygn olan, satlgl klrkbine vurmug olan Pekos Bill'i yasakhyorlar. Fakat dergi hie boyutunu bozmadan Koca Teks albir ba~ka Krral Yaymcrlrk'~n Pekos Bill'den sonra pkardrwestern diIisi Oklahoma oldu. Bir tlnda yaylnlna devam edi- kadrn kovboyun sedvenlerinin anlatrldrgr deryor. 38. say Sonunda dergi uZun dmOr1O olmasa bile yayrncrlrk agsmdan bir ilki olu$tunryordo. ginin icinde kirmlzi bir kaglt qklyor. "Derginin zararh degil, faydall oldugu bilirkbi tarafindan anlagllmlg tlr. Bu nedenle dergimiz gelecek sayldan itibaren tekrar Pekos Bill ismi alhnda ya);;;;lanacaktlrn diye abuk sabuk geyler yani ... Adamlar derginin kendisini degil de ismini yasakllyorlar. Bat1 taklit~iliginin kdtO drnegi bu ... Bizim her geyimiz kendine azgu bir kanglk- Ilk icinde golanesi ama cizgi romanln yasaklanan tek somut drnegi bu Pekos Bill.' ~saklamayl sadece "Amerikan taklitciligin - ~er~evesinde dOganmek yanllS olabilir. ~~k~ Arkrn Yayrncrlrk tarafindan ~kartrlan, 8 say1 yaylnlnr sOrd0rebilen Tomahawk'rn en dnemli dzelligi kapagrndaki Amerika'da sansurden planda bagka kaygllann da rola gefligini vurgulayan, Olkemizde hiqbir anlam aralImalldlr. Pekes Bill, tersine, tapmayan 'Comics Code Authorrfy tarafindan Amerikan icadl olmaslndan ve- uygun gddlmO$tOr' ibaresinin olmasrydr. ' ya "kendi milli kahramanlarl- mlz varken ~ocuklanmlz neden elin Amerikallslnln halk kahramanlnl okusun ki?" dogrultusunda bir tepkinin kurbam da olmug olabilir. llginctir, ileriki sayfalarda daha aynntlll aktanlacak olan Kdroglu dergisi de Pekos Bill'i yapnlayan AlPeddin Klral tarafindan clkanllmlgtl. Ddnemin cnemli bir yapnevi sahibi olan Klral'm, yabancl bir halk kahramanlnl ya- ylnlamasl, iktidar ~evrelerince hog kqllanmamlg olabilirdi. Ustelik K~ral devletle cal~an onemli bir badamlydl. Onca igin araslnda otukp Kdroglu'nun senaryosunu yazmasl bile bazl yerlere "Bakln biz Kdroglu'nu da yaplyoruz, birakln gu Pekos Bill'in mealinde bir mesaj ta.ymlg olabilir. Ancak nedeni ne olursa olsun cocuk dergilerinin icinde elkan onca cizgi romana ses clkarmaylp aynl kahramanln semvenlerinden olugan ilk dergiyi sansarlemek garip bir celigki gibi gdn~nOyor. Sanlyorum tepkinin bir nedeni cok satmaslydl, bir bagka neden de gu geleneksel "milli degerler erozyona ugruyorn huylanmasl. ...
Page 1 and 2: 11. Dilnya Savql'ndan ~lkan Tilrkiy
Page 3: qip, gilndelik, olagan hayata dair,
Page 9 and 10: Kaptan Haddok'la yegeni Tintin'in g
Page 11 and 12: izim bas~n~mlzda kendine azgi bir t
Page 13 and 14: Ratip Tahir; anla~mazl~ga dOflOgO Y
Page 15 and 16: Bizdeki tom tarihi qizgi romanlarr
Page 17 and 18: Burada Baytekin ile Bayan Yildlz ar
Page 19: Karikatilrist Nihat Bali, Fahrettin
Page 22 and 23: . mizdeki serilveni bir moda ba~lat
Page 24 and 25: 1957 yrlrnda Tercilman'da yayrnlanm
Page 26 and 27: Bu sdylenenler lurk yll stiren Abda
Page 28: Ddnemin cizerleri qogu zaman.birbir
Page 31 and 32: "Bir ylldan fazla bir zamandan beri
Page 33 and 34: ,..,", *Jl-i::: CzJpi::: ,*.,,,,.,:
Page 35 and 36: I 1 , Suat Yalaz ise gecikmelerden
Page 37 and 38: Ayhan Bafoglu'nun dnlil kahramanr M

11. Dilnya Savql'ndan ~ l k a n Tilrkiye, b Q p k yoksulluklann ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?