imam mâturîdî'nin - Yeni Ümit

savaşmayı seçmişlerdi. Bu ise çok açık bir şekilde
Kur’ân’ın fesâhat ve belâgatini göstermesinin yanında
Arapların onun meydan okumasına karşı duramadıklarını
ortaya koyar. Kur’ân’ın nazmına muaraza etmekten
âciz kalınca onur ve itibarlarını kurtarmak için
savaşı tercih ettiler.
Kur’ân, fesâhat ve belâgatin zirvesini temsil eden
mucize bir kitaptır. En çetin düşmanları dahi onu
dinlemekten kendilerini alamamış, onun fesahat
ve belâgati karşısında secdeye kapanmışlardır. İbn
İshâk’tan gelen bir rivayete göre Mekke’nin ileri gelenlerinden
Ebû Cehil, Ebû Süfyân ve el-Ahnes b.
Şurayk, Hz. Peygamber’i geceleyin namaz kılarken
gizlice dinlemek üzere birbirlerinden habersiz olarak
evlerinden çıkarlar. Hiçbiri diğerinin yerini bilmeden
tan yeri ağarıncaya kadar Hz. Peygamber’in evinin
etrafında Kur’ân’ı hayranlıkla dinlerler. Sabah olup
evlerine dönerlerken yolda birbirleri ile karşılaşır, durumu
anlarlar ve birbirlerini ayıplarlar. Böyle bir şeyi
tekrarlamamaları ve insanların bu durumu duydukları
takdirde içlerine şüphe gireceği konusunda birbirlerini
uyarırlar. Bu durum birkaç gece tekrar eder ve en
sonunda bir daha Kur’ân dinlemeye gelmemek üzere
sözleşirler. (İbn İshâk, Sîret, s. 169) İşte önde gelen
müşriklerin birbirlerini uyarmaları ve bir daha gelmemek
üzere birbirlerine söz vermeleri elbette Kur’ân’ın
diğer insanlar üzerinde tesir edeceği endişelerinden
kaynaklanmaktaydı.
Efendimiz’in (sas) Belâgati
Belâgatiyle bir cazibe merkezi olan Kur’ân’a tercüman
olmak vazifesiyle görevlendirilen Peygamber
Efendimiz’in fesahat ve belâgati Kur’ân’dan sonra zirvedir.
Zîrâ O (sallallahü aleyhi ve sellem), hem yetiştiği
çevre hem de Allah’ın lütfu sayesinde üstün bir
dil melekesine sahipti. Lehçeler içinde en fasih kabul
edilen Kureyş lehçesini en güzel şekilde konuşuyordu.
Hayat-ı seniyyesine baktığımızda O’nun (sallallahü
aleyhi ve sellem) en fasih Arap kabileleri içinde hayat
sürdüğünü görürüz. Kureyş’in bir kolu olan Benî
Hâşim içinde doğmuş, fesâhati ile meşhûr Benî Sa’d
içinde süt emmiş, kabileler içinde en fasih kabul edilen
Kureyş içinde büyümüş, Benî Esed’den evlenmiş ve
Benî ‘Amr’a (Evs ve Hazrec) hicret etmiştir. Bu yüzden
“Ben Arapların en fasihiyim, zira ben Kureyş’tenim ve
Benî Sa’d b. Bekr’de büyüdüm.” (Suyûti, el-Muzhir, I,
210) buyurmuşlardır.
Allah Rasûlü (sallallahü aleyhi ve sellem) bu sözü
bütün Araplara hitaben söylemiştir. Buna rağmen O’na
(sallallahü aleyhi ve sellem) kimse karşı çıkamamış ve
O’nun tenkit edilecek bir tek sözünü bulamamışlardır.
Eğer içlerinde daha fasih biri olsaydı onu alıp karşısına
dikilecek ve muaraza edeceklerdi. Fakat onlar Allah
Rasûlü’nde (sas) mükemmel bir fesahatten başka bir
şey bulamamışlardı. Allah (celle celâluhu) O’na (sas)
öyle bir dil ve vicdan enginliği bahşetmiş ki gönlünün
ilhamlarını muhatabına rahatça aktarabilmekte
ve arzu ettiği mânâyı kolaylıkla ifade edebilmekteydi.
Arapçanın bütün lehçelerini yeri geldiğinde çok güzel
bir şekilde kullanıyordu. O’nun (sas) ağzından hoşa
gitmeyen bir anlam, dilinden kusurlu bir kelime çıkmamıştır.
O (sas), fasih kabul edilen insanların dahi
düştükleri ibare zayıflığı, anlam kapalılığı, söyleyiş
güçlüğü gibi kusurlardan uzaktır. Eğer O’ndan (sas)
fesahat adına bir kusur sâdır olsaydı, muhalifleri mal
bulmuş mağribî gibi ona sarılacak, allayıp pullayıp
meclislerinde bahis mevzuu yapacak, her tarafa yayacak
ve risaletine gölge düşürmek için onu kullanacaklardı.
Çünkü muhatabı olan toplum dile ehemmiyet
veren bir toplumdu ve ancak kendilerinden daha fasih
olan birine kulak verirlerdi. Özellikle bu durum
İslâm’ın zuhur ettiği ilk dönemlerde daha bir önem
arz etmekteydi. Zira muhalifleri, Allah Rasûlü’nü (sallallahü
aleyhi ve sellem) gözden düşürmek, getirdiği
hakikatlere karşı insanların ilgisini kesmek için en ufak
bahaneleri dahi değerlendirmekten geri durmamış
hatta iftira ederek O’nu (sas) şairlik ve delilikle suçlamışlardır.
Tarih bizlere, Allah Rasûlü’nün (sas) fesahatine
gölge düşürecek en küçük bir itirazın dahi vâki
olmadığını nakletmektedir. Bilakis O (sas), “Ben peygamberim,
bunda yalan yok! Ben Abdulmuttalib’in
oğluyum! Ben Araplar içinde beyanı en fasih olanım!
Ben Kureyş’in çocuğuyum ve Benî Sa’d b. Bekr içinde
büyüdüm. Bana lahn (hatalı konuşma) nereden/nasıl
bulaşacak!” (Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, VI, 35) diyerek
kendisinin her türlü hatalı konuşmadan, fesahat ve
beyan ayıplarından uzak olduğunu ifade etmiştir.
Dile Hâkimiyeti
Evet, O (sallallahü aleyhi ve sellem), en üstün bir
dile sahipti. Muhatapları O’nun (sas) etkili beyanı
karşısında hayranlıklarını gizleyemiyor ve bunu her
fırsatta dile getiriyorlardı. O’nun (sas) farklı kabilelerden
gelen insanlar karşısında dilin bütün zenginlikleriyle
konuşmasını hayranlıkla dinleyen ashaptan
biri bir gün O’na (sas) “Ey Allah’ın Resûlü, ne kadar
da fasih konuşuyorsun! Meramını senden daha güzel
ifade eden birini görmedik” dediğinde Allah Rasulü
44