Metnin Tamamı - orsam

More documents

Recommendations

Info

İnceleme Türkiye-Irak ilişkilerini olumsuz etkileyen ve Irak’taki su sıkıntısının en önemli nedenlerinden biri de, bu ülkede gerçek anlamda bir su yönetimi tesis edilememiş olması. da, Ziraat Bankası Bağdat’a şube açarak Irak’ta şube açan ilk Türk bankası olmuştur. Akabinde yine aynı banka 14 Şubat 2011 tarihinde Kuzey Irak’ın Erbil kentine de banka şubesi açmış ve Kuzey Irak’ta ilk şube açan Türk bankası olmuştur. 40 Ziraat Bankası’nı takiben, peş peşe Vakıfbank ve İş Bankası da Erbil’e şube açmışlardır. Bölgede kurulu uluslararası şirketlerin yarıdan fazlasının yani 741 şirketin Türkiye çıkışlı olduğu göz önüne alındığı zaman Türk bankalarının şube açma girişimlerinin nedeni daha iyi anlaşılmaktadır. 41 2003 sonrası dönemde Türkiye-Irak arasında gelişen bir diğer sektör de inşaat sektörüdür. Irak’ın yeniden yapılandırılması sürecinde, Türk inşaat şirketleri projelerde aktif rol oynamıştır. Irak Ticaret Odası 18 Ekim 2003 tarihinde İzmir’de gerçekleşen bir toplantıda Türk şirketlerinin Irak’ın yeniden inşası proje ihalelerine teklif göndermeleri çağrısında bulunmuştur. Bu çerçevede, Irak’ın yeniden yapılandırılmasında Kerkük Ticaret odasına kayıtlı şirketlerle Türk şirketlerin işbirliği yapması teşvik edilmiştir. 23-24 Ekim 2003 tarihinde Madrid’de, Irak’ın yeniden inşası sürecine katkı sağlamak amacıyla düzenlenen Irak için Uluslararası Donörler Toplantısında, Türkiye, 2004-2007 yılları arası dönemi kapsayacak şekilde yeniden yapılandırılmaya 50 milyon dolar hibe taahhüdünde bulunmuştur. Bu rakam Türkiye’yi diğer donörlerin katkıları göz önüne alındığında ilk 15 ülke içine sokmuştur. 42 Yeniden yapılandırılma kapsamında yeni şirketlerin bölgede çalışmalarının yanında, Saddam rejimi yıkılmadan önce sözleşme imzalamış Türk şirketleri de, Irak’ta çalışmaya devam etmiştir. Dönemin Ticaret Bakanı Kürşat Tüzmen, 2005 yılı itibariyle iki ülke arasında gerçekleştirilen iş seviyesinin 5.5 milyar dolara ulaştığını beyan etmiştir. 43 Yeniden yapılandırılmanın yanı sıra son dönemlerde Irak ve özellikle Kuzey Irak’ın kalkınmasına yönelik inşaat projelerinde de Türk inşaat şirketleri yer almaktadır. Buna örnek olarak, 2011 yılında iki Türk inşaat firmasının Aralık 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 36 69
İnceleme Kuzey Irak’ın Erbil kentindeki havaalanını inşa etmeleri gösterilebilir. 44 Bu çerçevede, Türkiye- Irak arasındaki inşaat sektörü değerlendirilmesi yapılırken iki taraflı bir faydanın gerçekleştiğini söylemek yanlış olmaz. Dünya raporuna göre, Irak’taki artan inşaat projelerinde Türk firmalarının sıklıkla yer alması Türkiye’nin inşaat sektörü için pozitif bir gösterge olmaktadır. Aynı şekilde, inşaat sektörünün gelişmesi, Irak için bir hızlı büyüme aşaması olarak görülmektedir. 45 Bu sektördeki gelişim de Türkiye-Irak ilişkileri açısından olumlu bir işbirliği olarak değerlendirilebilir. Tıpkı diğer sektörler gibi 2003 sonrası dönemde, Türkiye-Irak arasında enerji sektöründeki ilişkiler de canlanmıştır. 2004 yılında, Irak Endüstri ve Maden Bakanlığı, çimento sektörünün karşı karşıya kaldığı sorunları çözmek ve yine çimento sektörü için gerekli olan enerji ihtiyacının karşılanması için Türkiye’den çeşitli santraller kiraladı. 46 Ardından, Türkiye 2005 yılında Irak’a elektrik satmaya başlamıştır. 47 Dönemin Irak başbakanı Ibrahim Caferi, Ankara’ya yaptığı resmi ziyaret sonrası, 2005 Mayıs ayı sonuna kadar, Türkiye’nin Irak’a sattığı elektrik miktarının 350 megavata çıkacağını ve ihracat kapasitesinin de 2005 sonuna kadar 1200 megavat seviyesine erişeceğini beyan etmiştir. 48 2009 tarihinde Türkiye’de enerji fazlalığı nedeniyle üretimi durdurulan Karadeniz Enerji Grubu’na ait mobil santral Silopi’de dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler’in de katıldığı bir törenle Irak’a elektrik ihracatına başlamıştır. Şirket, Irak’a 2 yıl süreyle 200 megawatt gücünde ya da yıllık 1 milyar 752 milyon kilowatt/saat enerji ihraç edecekti. 49 İstanbul’da Irak Enerji ve Gaz Projeleri 2011 konferansına katılan Irak Enerji bakanlığı IPP (Independent Power Projects) bölüm başkanı Ala’a Disher Zamil, şuan itibariyle 7.500 megawatt kurulu güce sahip olan Irak’ta 2015 yılına kadar 20.000 megawatt kurulu güce ulaşmayı hedeflediklerini belirtmiştir. Ayrıca Zamil, Irak’ta şuanda gerçekleşen en büyük elektrik yatırımlarını Türk şirketlerinin üstlendiğini beyan etmiştir. Bu şirketlere örnek olarak da Kerbela’da 1250 megawatt’lık El-Khairat santralini ve Musul’da da 750 megawatt’lık Ninova santralini göstermiştir. 50 Buradan da anlaşıldığı gibi 2003 sonrası dönemde Irak’ın enerji ihtiyacını karşılayan şirketlerin önemli bir bölümünü Türk şirketleri oluşturmaktadır. Türkiye ile Irak arasındaki gerçekleşen enerji ticareti iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerinin gelişmesinde önemli bir adım olacaktır. Sonuç Bu çalışma, Türkiye Irak arasındaki gerek su temelli gerekse sektörel ilişkileri üç dönem halinde incelemiştir. Bu bölümler 1991 öncesi, 1991- 2003 arası ve 2003 sonrası olarak tanımlanabilir. Böyle bir ayrıma gidilmesindeki temel etken 1991 yılında gerçekleşen ilk Körfez Savaşı ve 2003 yılında gerçekleşen ikinci operasyonun iki ülke ilişkileri üzerinde temel ve köklü değişimlere yol açmasıdır. 1991 öncesi ilişkiler incelendiğinde aslında bu dönemi de 1960’lar öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmak mümkündür. 1960’lar öncesi dönemde iki ülke ilişkileri resmi düzenlemelere dayalı bir şekilde yürürken 1960’lar sonrası Türkiye’nin artan enerji ihtiyacını karşılaması amacıyla başlattığı kalkınma projeleri sonrası, Fırat-Dicle konusu ilişkileri belirleyen temel unsur halini almıştır. Hal böyle olsa bile 1991 öncesi dönemde, iki ülke ilişkileri istikrarlı bir seyir izlemiş ve Irak 5,5 milyar dolara varan ikili iş hacmi ile Türkiye’nin en önemli ekonomik ve ticari ilişki kurduğu ülkelerden birisi halini almıştır. 1990 yılında Irak’ın Kuveyt’i işgali ve ardından gelen BM ambargosu sonrasında çıkan Körfez Savaşı ile Türkiye-Irak ilişkileri durma noktasına gelmiş ve istisnasız tüm sektörlerde kayıplar yaşanmıştır. 2003 yılında Irak’a gerçekleşen ikinci operasyon sonrası BM ambargosunun da tamamen kaldırılmasının etkisiyle Türkiye-Irak ilişkileri yeniden canlanmaya başlamıştır. 1991 öncesi dönem istatistiklerine ulaşılamasa da dış ticaretten bankacılığa, enerjiden inşaat sektörüne kadar tüm alanlarda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Örneğin, Türk müteahhitleri 2003-2009 yılları arasında Irak’ta toplam 7,5 milyar ABD doları değerinde 495 proje gerçekleştirmişlerdir. Yıllık bazda üstlenilen iş miktarı 2003’te 242 milyon ABD dolarından 2009’da 1,3 milyar ABD dolarına yükselmiştir. Firmalarımız, yeniden yapılanma sürecindeki Irak’ta çeşitli konut pro- 70 Aralık 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 36
Page 1 and 2: Kapak Konusu Türkiye, su meselesin
Page 3 and 4: İnceleme dönemler, 1991 öncesi,
Page 5 and 6: İnceleme da tepkiler göstermişle
Page 7 and 8: İnceleme Su temelli ilişkileri de
Page 9: İnceleme petrol alanları gelişti
Page 13: İnceleme 19 İdris Adil ve Talip A

Metnin Tamamı - orsam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?