AIDS'te merkezi sinir sistemi tutulumunun gÃ¶rÃ¼ntÃ¼leme bulgularÄ±

More documents

Recommendations

Info

tır. En duyarlı olanlar lentikülostriyat damarlardır (7). Joshi ve arkadaşları tekrarlayan enfeksiyonlar nedeni ile damarların elastik laminasının elastazlar tarafından harap edilebileceğini öne sürmüştür (8). Shah ve arkadaşları adventisiyadan başlayan ve vaza vazorumu tutan inflamasyonun arter duvarında iskemiye yol açtığını, bunun sonucunda elastik laminada harabiyet ve subintimal fibrozis geliştiğini düşünmüştür (5). Bu panarteritis daha sonra stenoz ve/veya anevrizmal dilatasyona yol açabilir (9). Sonuçta da infarktlar ve kanamalar görülebilir (Şek. 3) (5). Şekil 1. Wernicke ensefalopatili bir AIDS hastasının aksiyal FLAIR görüntüsünde mamiller cisimlerde hiperintens sinyal görülmektedir. a c 194 • Eylül 2010 • Diagnostic and Interventional Radiology d Şekil 2. Gelişme geriliği ve ateş bulunan bir yaşında kız bebek. Kontrastsız BT görüntüsünde bazal gangliyon kalsifikasyonları görülmektedir. Şekil 3. a–d. Sol tarafında uyuşma yakınması olan 41 yaşında erkek hasta. T1 ağırlıklı aksiyal MR görüntülerinde (a, b) sağ ön temporal lob ve lentiform çekirdekte hemorajik enfarkt şeklinde HIV vasküliti görülmektedir. Aynı zamanda arka temporal lobda kronik enfarkt bulunmaktadır. Orta serebral arter bifurkasyonunda küçük sakküler bir anevrizma seçilmektedir (a). Birkaç ay sonra çekilen T2 ağırlıklı MR görüntüsünde (c) periferik hemosiderin halkası ile birlikte ön temporal lobdaki subakut hemorajik enfarktın kronik aşaması görülmektedir. MR anjiyografisinde (d) sağ MCA tıkanıklığı ve sol MCA ön gövdesindeki küçük sakküler anevrizma görülmektedir. b HIV ensefaliti AIDS-demans kompleksi (ADC) veya HIV ile ilişkili demans kompleksi olarak ta adlandırılan HIV ensefaliti merkezi sinir siteminin doğrudan HIV ile enfekte olmasına bağlanan ilerleyici, subkortikal bir demans türüdür (10). HIV AIDS hastalarının neredeyse %60’ında ensefalitik bir hastalığa neden olur ve genellikle AIDS ile ilişkili başka intrakraniyal anormalliklerle birlikte görülür (1). ADC patogenezi tam olarak anlaşılamamıştır. HIV proliferasyonunda artışın veya beyinde aşırı bir viral yük yokken bile makrofajlar tarafından başlatılan bu olaylar döngüsünün işlev bozukluğu ve klinik demansa yol açabileceği düşünülmüştür (10). Hastalığın erken evresinde lezyonların mikroskopik boyutta olması nedeniyle BT ve MR görüntülemesinin duyarlılığı düşüktür. En sık görülen radyolojik bulgu beyin atrofisidir (Şek. 4). MR incelemesinin T2 ağırlıklı görüntülerde çoğu frontal lobda olmak üzere tek taraflı hiperintens lezyonlar genellikle bulunur ve iki taraflı tutuluma ilerler. Daha ileri evrelerde MR bulguları daha tanısaldır: tipik olarak kortikal gri cevherin sakınıldığı derin beyaz cevherin yoğun ve simetrik tutulumu görülür (Şek. 5). HIV ensefalitindeki lezyonlar kontrastlanma ve kitle etkisi göstermez (3). HIV ensefalitindeki makromoleküler harabiyetin (miyelin ve aksonal kayıp) gösterilmesi, dolayısıyla erken tanı konması ve harabiyetin daha belirgin olduğu progresif multifokal lökoensefalopatiden (PNL) ayrımının yapılması için manyetizasyon transfer oranı (MTR) kullanılabilir (11). Wu ve arkadaşları korpus kallozum spleniyumundaki difüzyon tensor görüntülemesi (DTI) ölçümlerinin HIV ile enfekte hastalardaki demans derecesi ve bilişsel bozulmanın duyar- Şenocak ve ark.
a b Şekil 4. Zaman oryantasyonu bozulan 34 yaşında erkek hasta. Aksiyal T1 ağırlıklı MR görüntüsünde HIV ensefalopatisinin en sık rastlanan bulgusu olan serebral kortikal atrofi görülmektedir. c d lı bir belirteçi olan motor hız ile belirgin bağlantılı olduğunu öne sürmüştür (12). Anormal beyaz cevher alanları BT taramalarında azalmış atenüasyon gösterebilir (13). Fırsatçı enfeksiyonlar Toksoplazmoz Toksoplazma ensefaliti HIV ile enfekte hastaların %15–50’sinde görülür (3). HIV ile enfekte bir hastada MSS tutulumu lehinde en ufak bir nörolojik bulgu saptandığında, en sık rastlanan ve en kolay tedavi edilen fırsatçı enfeksiyon toksoplazmoz olduğundan, derhal görüntüleme çalışması yapılmalıdır (14). Fokal nörolojik komplikasyonların bulunduğu HIV/AIDS hastaları aksi ispat edilmediği sürece MSS toksoplazmozu olarak kabul edilmeldir (15). En sıklıkla kortikomedüller bileşke, bazal gangliyonlar ve talamus tutulur; daha nadir olarak beyin kökü etkilenebilir (1). Toksoplazmoz apselerinin tipik BT bulguları halka veya nodül tarzı kontrastlanma gösteren, çok sayıda, izo- veya hipodens lezyonlar ile perifokal vazojenik ödem ve kitle etkisidir. Lezyonlar hemorajikse hiperdens olarak ta görülebilir (1). Hastalığı saptama ve yayılımını belirlemede MR görüntüleme bilgisayarlı tomografiye göre üstündür. T2 ağırlıklı görüntülerde lezyonların çoğu hiperintenstir; ancak izo- veya hipointens lezyonlar ya da bunların karışımları da görülebilir. T1 sinyalleri lezyonun özelliklerine, yani hemoraji ya da kalsifikasyon bulunmasına bağlıdır (Şek. 6). CD4 sayısı 50/mm 3 Cilt 16 • Sayı 3 Şekil 5. a–d. Zaman oryantasyonu bozulan 34 yaşında erkek hasta. Aksiyal T1 ağırlıklı MR görüntüsünde (a) anormal bir sinyal yoğunluğu gözlenmemektedir. Aksiyal T2 ağırlıklı MR görüntüsünde (b) beyaz cevherde simetrik ve yaygın hiperintensite görülmektedir. Difüzyon ağırlıklı görüntüde (c) parlama etkisi vardır. ADC haritasında görünür difüzyon katsayısında bir değişiklik yoktur ve HIV ensefalopatisi ile uyumlu kitle etkisi görülmemektedir (d). düzeyinin altındaysa patolojik kontrastlanma yoktur ya da çok solgundur; sayı arttıkça, yani hasta immün/ inflamatuvar yanıt oluşturabildikçe, daha belirginleşir (1). Görüntüleme yöntemleri takip sürecinde de önem taşır. Özgün tedavi başlatıldıktan 10– 14 gün sonra lezyonlar aynı kalır veya daha fazla ilerleme gösterirse lenfoma olasılığının ekarte edilmesi için derhal beyin biyopsisi yapılmalıdır. Görüntüleme çalışmalarıyla toksoplazmoz lezyonlarını lenfomadan ayırmak çok güç, hatta bazı olgularda imkansız olabilir. Beyin tek foton emisyon bilgisayarlı tomografi (SPECT), 18F-florodeoksiglükoz pozitron emisyon tomografi (FDG-PET) veya MR spektroskopi (MRS) tanıda yardımcı olabilir. Lenfomalı hastalar talyum 201 (Tl 201) SPECT incelemesinde genellikle artmış tutulum gösterirken, toksoplazmozda tutulum gözlenmez (3). FDG-PET incelemede yüksek FDG tutulumu büyük ölçüde lenfomayı düşündürürse bu durumda enfeksiyon gibi tedavi edilmeden doğrulama için biyopsi yapılması gereklidir (16). MRS incelemede toksoplazmoz lezyonlarında laktat ve lipidler yükselirken normal beyin metabolitleri azalır veya kaybolur; lenfomada ise kolinde belirgin artış gözlenebilir (Şek. 7) (2). Kriptokokkoz Criptococcus neoformans AIDS hastalığında en sık görülen kafa içi mantar enfeksiyonu ve üçüncü en sık görülen enfeksiyon ajanıdır (1). Kriptokokkal meningo-ensefalit uygun antifungal tedaviye rağmen %20 mortaliteye sahiptir (17). Özgün görüntüleme bulgusu yoktur; çoğunlukla BT ve MR görüntüleri normaldir. Gene de ventriküler sistemde hafif dilatasyonla nadiren nodüler meningeal kontrast- AIDS’te merkezi sinir sistemi tutulumunun görüntüleme bulguları • 195
Page 1: Diagn Interv Radiol 2010; 16:193-20
Page 5 and 6: a b Şekil 8. Nöbet ve başağrıs
Page 7 and 8: a c olabilir (1, 3). T2 ağırlıkl

AIDS'te merkezi sinir sistemi tutulumunun gÃ¶rÃ¼ntÃ¼leme bulgularÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?