Büyük kararlar vermek kâfi deÄildir. Bu kararları cesaret ve kesinlikle ...
Büyük kararlar vermek kâfi deÄildir. Bu kararları cesaret ve kesinlikle ...
Büyük kararlar vermek kâfi deÄildir. Bu kararları cesaret ve kesinlikle ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
celik <strong>ve</strong>rilmiş <strong>ve</strong> uygulamalara başlanmıştır.<br />
İlk kez milli bir top atış kontrol<br />
sistemi ile milli savaş yönetim sistemi<br />
gemide yer almakla birlikte, yine ilk<br />
kez milli bir sonar sistemi, milli sualtı<br />
telefonu, kızılötesi iz ölçüm <strong>ve</strong> yönetim<br />
sistemi gibi birçok sistem Ar-Ge<br />
kapsamında mühendislik işgücü ile<br />
dizayn edilerek üretilmektedir. Ayrıca,<br />
ısıtma-havalandırma <strong>ve</strong> iklimlendirme<br />
sistemi, gemi elektrik sistemi, dümen<br />
sistemi, denizli havalarda geminin<br />
stabilitesine yardımcı olacak yalpa sönümlendirme<br />
sistemi, kapı kaportaları<br />
gibi bir çok gemi inşa ana malzemeleri<br />
de milli imkanlar ile üretilmektedir.<br />
<strong>Bu</strong> projede yer alan ürünler referans<br />
teşkil etmekte <strong>ve</strong> diğer projelerde de<br />
kullanılmaktadır. <strong>Bu</strong> bağlamda, alınan<br />
sonuçların, kısa vadede hedeflenenin<br />
çok üzerinde olduğu söylenebilir.<br />
MİLGEM Projesi ülkemiz için bir<br />
dönüm noktasıdır. Ülkemiz bu projenin<br />
gerçekleşmesi ile harp gemisi<br />
dizayn eden ülkeler sınıfına geçecektir<br />
ki, dünyada bu tipte bir askeri gemiyi<br />
dizayn edebilen ülke sayısı 20’den<br />
fazla değildir. <strong>Bu</strong> aşamadan sonra ise<br />
daha karmaşık platformların dizaynına<br />
geçilerek, askeri gemi dizaynında<br />
edinilen kabiliyet geliştirilecek <strong>ve</strong> çeşitlilik<br />
kazanacaktır. Böyle bir kor<strong>ve</strong>tin<br />
başarılı bir şekilde dizayn <strong>ve</strong> inşa<br />
<strong>Bu</strong>gün özel sektör<br />
tersanelerinde<br />
yürütülen projeler<br />
ile MİLGEM Projesi<br />
<strong>ve</strong> bu projelerdeki<br />
yan sanayi katılımı,<br />
sektörün belirli bir<br />
seviyeye ulaştığını <strong>ve</strong><br />
orta vadede askeri<br />
gemi projelerinin<br />
yurtiçinden<br />
karşılanması hedefine<br />
ulaşılabilmesi için<br />
bir zemin oluştuğunu<br />
göstermektedir.<br />
edilmesini müteakip dost <strong>ve</strong> müttefik<br />
ülkeler için modern platformların inşası<br />
<strong>ve</strong> ihracı yoluyla ülkemize katma<br />
değer kazandırılması mümkün olacaktır.<br />
MİLGEM Projesi, dizayn milli<br />
olduğunda gemide kullanılacak ekipmanların<br />
yerli olabildiğini, gemi inşa<br />
yan sanayimizin, gerekli desteklerin<br />
<strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> yönlendirilmesi halinde,<br />
kritik teknolojiler dahil önemli<br />
alanlarda askeri standartlarda üretim<br />
yapabildiğini, kor<strong>ve</strong>t tipi bir geminin<br />
inşa <strong>ve</strong> entegrasyonunun milli imkanlarla<br />
gerçekleştirilmesinin bir hayal<br />
olmadığını göstermiştir. <strong>Bu</strong> gelişmelerin<br />
sürdürülebilir olması için MİL-<br />
GEM Projesi’nde uygulanan oldukça<br />
karmaşık <strong>ve</strong> yönetimi zor bir proje<br />
modeli ile mi devam edilmeli yoksa<br />
proje bazlı kazanımlar hedeflemek yerine<br />
farklı yöntemler mi uygulanmalı?<br />
<strong>Bu</strong>gün özel sektör tersanelerinde yürütülen<br />
projeler ile MİLGEM Projesi<br />
<strong>ve</strong> bu projelerdeki yan sanayi katılımı,<br />
sektörün belirli bir seviyeye ulaştığını<br />
<strong>ve</strong> orta vadede askeri gemi projelerinin<br />
yurtiçinden karşılanması hedefine<br />
ulaşılabilmesi için bir zemin oluştuğunu<br />
göstermektedir. <strong>Bu</strong> noktadan hareketle,<br />
askeri gemi inşa sanayinin gelişiminin<br />
sürdürülebilir olması <strong>ve</strong> orta<br />
vadedeki hedeflere ulaşılabilmesi için<br />
projeler bazında kazanımlar hedeflemek<br />
yerine, topyekün kalıcı çözümler<br />
geliştirilmeli <strong>ve</strong> bu amaçla müteakip<br />
projelerin tamamı gözetilerek doğru<br />
politikalar oluşturulmalıdır.<br />
Ülkemiz için bir öneride bulunmadan<br />
önce dünyada askeri gemi inşa sanayinde<br />
lider konumdaki ülkelerin bu<br />
alandaki sektör yapısının incelemesi<br />
faydalı olacaktır. <strong>Bu</strong> kapsamda, Almanya,<br />
Fransa, Güney Kore, İngiltere,<br />
İspanya <strong>ve</strong> İtalya gibi ülkeler değerlendirildiğinde<br />
genel olarak görülen<br />
benzer özellik, askeri gemilerin belirlenmiş,<br />
atanmış birden fazla tersane<br />
tarafından inşa edildiğidir. Belirlenmiş<br />
tersaneler rekabet altında yarıştırılmaktadır.<br />
Bir diğer ortak husus<br />
ise, bu tersanelerin askeri gemi dizayn<br />
kabiliyeti ile donatılmış olmasıdır.<br />
Tersaneler, hücumbot, mayın avlama<br />
gemisi, çıkarma gemileri, fırkateyn,<br />
destroyer, denizaltı <strong>ve</strong> uçak gemisi<br />
gibi çeşitli tipte askeri gemiyi dizayn<br />
<strong>ve</strong> inşa etme kabiliyetine haizdir. <strong>Bu</strong><br />
tersaneler sadece askeri gemi <strong>ve</strong> yat<br />
başta olmak üzere sivil gemi inşa etmekle<br />
kalmamakta, bünyelerinde kritik<br />
teknolojileri üreten bölümler de<br />
bulundurmaktadır. İhracat yine bu<br />
ülkeler için büyük önem taşımaktadır.<br />
Donanmalarının yeni gemi inşa taleplerinin<br />
yetersiz kalması sebebiyle,<br />
tersaneler ciddi oranda ihracat gerçekleştirmektedir.<br />
Dünyanın çeşitli<br />
ülkelerine ya doğrudan harp gemisi<br />
ihraç etmekte ya da bu ülkelere yapılan<br />
teknoloji transferi ile kendi gemi<br />
inşa yan sanayilerini ayakta tutarak<br />
Ar-Ge <strong>ve</strong> dizayn maliyetlerinin büyük<br />
bölümünü yapılan ihracatlardan karşılamaktadırlar.<br />
Benzer politikaların, ülkemiz askeri<br />
gemi inşa sanayinin geliştirilmesi <strong>ve</strong><br />
devamlılığının sağlanabilmesi için uygulanması<br />
gerektiği aşikardır. Deniz<br />
Kuv<strong>ve</strong>tleri Komutanlığı ile Sahil Gü<strong>ve</strong>nlik<br />
Komutanlığı’nın yeni platform<br />
ihtiyaçlarına bakıldığında, hedeflerin<br />
gerçekleştirilmesi için önümüzde çok<br />
ciddi fırsat olduğu görülmektedir. Sanayinin<br />
hızlı <strong>ve</strong> kalıcı bir şekilde geliştirilmesi<br />
için ilk olarak platformların<br />
donatım <strong>ve</strong> entegrasyon seviyeleri<br />
dikkate alınarak “tip” gemi bazında<br />
gruplandırılması uygun bir tarz olacaktır.<br />
<strong>Bu</strong> şekilde yapılacak gruplandırma<br />
Tablo 1’de gösterilmiştir.<br />
<strong>Bu</strong> kapsamda, tedarik edilecek gemiler,<br />
Tablo 1’de gösterildiği şekilde 3<br />
kategoriye ayrılacak olup, denizaltıların<br />
bu ayrımın dışında tutulması uygun<br />
bulunmuştur.<br />
Botlar<br />
Süratli Müdahale Devriye Botu<br />
Acil Müdahale <strong>ve</strong> Dalış Eğitim Botu<br />
SAT Botu<br />
Ani Müdahale Botu<br />
90 Tonluk SG Botu<br />
<strong>Bu</strong> gruplandırmayı müteakip, söz konusu<br />
platformlar için, inşa kapasitesi<br />
uygun yurt içi tersanelerin tümünün<br />
katılımına açık ihale yönteminin uygulanmasına<br />
son <strong>ve</strong>rilmelidir. Sektör<br />
<strong>ve</strong>ri tabanı <strong>ve</strong> bugüne kadar teslim<br />
ettikleri gemiler <strong>ve</strong> referansları da<br />
dikkate alınarak yaptırılacak fizibilite<br />
çalışması ile askeri gemi inşa etme<br />
kabiliyetine haiz tersaneler tespit edilmelidir.<br />
Yapılacak değerlendirme sonrasında<br />
her bir kategori için “2 tersane<br />
<strong>ve</strong>ya tersane grubu” belirlenmeli <strong>ve</strong><br />
Şekil 1’de görüldüğü üzere bu tersaneler<br />
kendi kategorisinde askeri gemileri<br />
dizayn <strong>ve</strong> inşa edecek tersaneler olarak<br />
atanmalıdır. <strong>Bu</strong> durumda, 20 yıllık<br />
tedarik planını destekler nitelikte görülmesi<br />
halinde gemiler için 6 tersane<br />
belirlenmiş olacaktır. Planın destekler<br />
görülmemesi halinde ise yardımcı sınıf<br />
gemiler diğer iki gruba dağıtılacak<br />
<strong>ve</strong> böylelikle 4 tersane belirlenecektir.<br />
<strong>Bu</strong>rada, özellikle her grup için sadece<br />
iki tersanenin öngörülmesinin nedenleri:<br />
• Sektörde faaliyet gösteren tüm<br />
tersanelerin katılımına açık ihale<br />
yönteminde farklı tersanelerin<br />
ihaleleri kazanmasının mümkün<br />
olması ancak, kısıtlı bütçenin tüm<br />
tersanelere yayılması imkanının<br />
mevcut olmaması,<br />
• Dizayn ofisi kurulması, tersane<br />
altyapısının iyileştirilmesi <strong>ve</strong> üretimin<br />
modernize edilmesine yönelik<br />
tekrarlanmayan maliyetlerin her<br />
tersane için ödenmesinin ekonomik<br />
olmaması,<br />
• Askeri gemi talepleri dikkate alındığında,<br />
çok sayıda tersanenin<br />
desteklenmesinin mümkün olmaması,<br />
bu durumda proje kapsamında<br />
yetişmiş işgücü istihdamının<br />
sürekliliğinin sağlanamayarak<br />
tersanelerin ihtisaslaşamaması<br />
olarak sıralanabilir.<br />
Yardımcı Gemiler<br />
Kurtarma <strong>ve</strong> Yedekleme Gemisi<br />
Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi<br />
Denizde İkmal Muhabere Destek Gemisi<br />
Süratli Amfibi Gemi (LCT)<br />
Amfibi Gemi (LST)<br />
Havuzlu Çıkarma Gemisi (LPD)<br />
Mayın Tarama Gemisi<br />
Yeni Tip Karakol Botu<br />
Tablo 1: Platformların tip gemi bazlı gruplandırması<br />
Diğer taraftan, iş garantisi olan tersaneler,<br />
ila<strong>ve</strong> yatırımlarla daha da büyüyecek<br />
<strong>ve</strong> mühendis, ara eleman <strong>ve</strong> işçi<br />
bazında sürekliliği sağlayarak gerekli<br />
bilgi birikimine <strong>ve</strong> tecrübeye sahip<br />
olacaktır. Maliyetler mevcut proje<br />
bazındaki gemi adedi yerine ileride<br />
sipariş <strong>ve</strong>rilmesi muhtemel gemiler<br />
de dikkate alınarak hesaplanacak <strong>ve</strong><br />
proje kapsamındaki toplam maliyetler<br />
düşecektir. Ayrıca, yatırımın atıl<br />
kalmasının <strong>ve</strong> bu maliyetlerin proje<br />
bazında tekrar tekrar ödenmesinin de<br />
önüne geçilmiş olunacaktır.<br />
Tersane<br />
1<br />
Botlar<br />
Tersane<br />
2<br />
DzKK/SGK<br />
Tersane<br />
1<br />
Yardımcı<br />
Sınıf Gemileri<br />
Şekil 1: Atanmış tersane modeli<br />
Kor<strong>ve</strong>t -<br />
Fırkateynler<br />
MİLGEM Kor<strong>ve</strong>ti<br />
SG A/K Gemisi<br />
TF-2000 Fırkateyni<br />
Tersane<br />
2<br />
Ana alt yükleniciler <strong>ve</strong> Alt yükleniciler<br />
Denizaltı<br />
Yeni Tip Denizaltı<br />
Denizaltı modernizasyonları<br />
SSM<br />
Tersane<br />
1<br />
<strong>Bu</strong>nunla birlikte, her bir kategori için<br />
tek tersanenin önerilmesi halinde,<br />
monopol oluşacağı, yüksek fiyatlarla<br />
karşılaşılacağı, tersaneler arasındaki<br />
rekabetin olumlu etkilerinin görülemeyeceği,<br />
iş garantisi almış tersanenin<br />
maliyet <strong>ve</strong> zaman tasarrufu sağlayan<br />
yatırımlardan kaçınacağı <strong>ve</strong> teknolojik<br />
yeniliklerden uzak kalacağı da<br />
göz ardı edilmemelidir. Ayrıca, her bir<br />
kategoride yer alan gemilerin dizayn<br />
<strong>ve</strong> inşa kabiliyetine haiz 2 tersane olması<br />
stratejik olarak gereklidir. Atanmış<br />
tersaneler, konsept dizayn aşamasından<br />
en az kontrat dizayn aşamasına<br />
kadar askeri gemi dizayn kabiliyetine<br />
haiz olmalıdır. <strong>Bu</strong> amaçla her bir<br />
tersanede dizayn ofisi kurulmalıdır.<br />
Gemilerin detay dizaynı bu tersaneler<br />
tarafından yapılabileceği gibi gerektiğinde<br />
bölümler halinde dizayn firmalarına<br />
da yaptırılabilecektir. Tersane<br />
bünyesinde oluşturulacak dizayn ofisi,<br />
gemi inşa sanayindeki kabiliyetlerin<br />
projeye baştan aktarılmasını sağlamakla<br />
görevli olacaktır. Dizayn ofisi,<br />
sistem ana alt yüklenicilerinin <strong>ve</strong><br />
sistem üreticilerinin (KOBİ, üni<strong>ve</strong>rsite<br />
vb) dizayn aşamalarına bilfiil katıl-<br />
Kor<strong>ve</strong>t-<br />
Fırkateynler<br />
Tersane<br />
2<br />
Denizaltılar<br />
Gölcük<br />
Tersanesi<br />
76 Haziran 2009<br />
Savunma Sanayii Gündemi 77
Change language