Tarihi Kemer Köprülerin Sonlu Eleman Metoduyla Analizi

ahşap bir köprünün varlığından söz eden tarihçiler, savaş sırasında açılan köprü sayesinde, kaleyle dış mahallelerin
bağlantısının kesilmesinin sağlandığını belirtmektedirler. Fetih sonrasında Zağnos Paşa’nın, 1467 yılında yaptırdığı
köprü, 20–25 metre yükseklikte ve 50–60 metre uzunluğa sahiptir (URL-1).
a) b)
Şekil 1. a)Misis köprüsü (URL-2), b)Zağnos Paşa köprüsü
Tarihi yapılar deprem, sel gibi beklenmedik doğal afetler karşısında ağır hasar görmekte veya tamamen yıkılmaktadırlar.
Gelecek nesillere aktarılabilmesi için kültür mirasımızı teşkil eden bu tür yapıların, doğal afetlere karşı çeşitli
önlemlerin alınması hususunda yapısal davranışlarının çok iyi bilinmesi gerekmektedir. Bunun için günümüz
teknolojilerinden faydalanılarak mekanikteki gelişmeleri de göz önüne alan uygun matematiksel modellemeler
geliştirilerek tarihi yapıların zarar görmesi veya tamamen yıkılması önlenmelidir.
Bu amaçla yapılan bu çalışmada Trabzon’un Maçka ilçesi yakınlarında bulunan Coşandere (Kınalı) köprüsü, SAP 2000
yapısal analiz programında modellenmiş ve bu modelin lineer-elastik bölgedeki davranışı incelenmiştir. Lineer-elastik
analizdeki amaç, modelin elastik aşamadaki ve başlangıç seviyelerindeki gerilmeleri ve oluşabilecek hasarları
yorumlamaktır. Bu tür yapıların modellenmesinde elbette lineer-elastik analiz yetmemektedir. Yapının gerçek
davranışını belirleyebilmek için lineer olmayan analizlerin de yapılması gereklidir. Ancak, modellemede çok dikkatli
olunması, malzeme özelliklerinin ve yapının geometrisinin çok iyi belirlenmesi gerekmektedir. Bu bilgilerin tam olarak
belirlenememesi veya göz ardı edilmesi yapı davranışını önemli ölçüde etkileyebilmekte ve elde edilen sonuçların
doğruluğu şüphe uyandırabilmektedir.
Yapısal Analiz
Kültür mirasımızın önemli bir kısmını oluşturan taş kemerli köprülerin yapısal davranışını incelemek amacıyla
Trabzon’un Maçka ilçesinden Sümela’ya giden yol güzergâhının sağında Maçka’ya yaklaşık 5 km. uzaklıkta,
Değirmendere’nin Altındere kolu üzerinde kendi adını verdiği mevkide bulunan Coşandere (Kınalı) köprüsü SAP 2000
yapısal analiz programında modellenmiştir.
Şekil 2. Coşandere (Kınalı) köprüsünün konumu
409