Egzersiz Çevrimiçi Dergi - Süleyman Demirel Üniversitesi

Dayanıklılık sporcularının aerobik performanslarını
değerlendirmek için sıklıkla maksimal
oksijen tüketimi (VO2max) ölçümü yapılmaktadır.
Vo2max oksijen transport sisteminin
bir fonksiyonudur ve pulmoner ventilasyon, kardiyak
debi ve periferal kas oksijen atılımını içermektedir.
VO2max giderek artan aerobik bir kas
egzersizi esnasında, kullanılan maksimal oksijen
miktarını belirtmekte ve maksimal aerobik güç
ya da maksimal aerobik metabolizma olarak da
tanımlanmaktadır. Farklı spor branşlarında yer
alan yarışmacıların karakteristik yapılarını tanımlayabilmek
için çok geniş araştırmalar yapılmaktadır
ve araştırmacılar üst düzeydeki sporcuların
başarılı olmaları için gerekli olacak fiziksel,
fizyolojik ve psikolojik değerlerini tanımlamaya
çalışmışlardır (Uğraş ve ark,2002).
Yapılan çalışmalarda değişik spor branşlarındaki
profesyonel sporcuların aerobik performans
değerleri ölçülmüş ve standart değerler ortaya
çıkartılmaya çalışılmıştır (Roels ve ark,2005;
Chamari ve ark,2005). Fakat literatürde rekreasyonel
olarak spor yapan bireylerin aerobik
performans değerleri yeterince çalışılmamıştır.
Sayıları profesyonel ve amatör olarak spor yapan
bireylerin sayısından daha fazla olan rekreasyonel
sporcular toplumun büyük bir kesimini kapsamaktadır.
Çalışmanın amacı genç rekreasyonel
sporcuların aerobik performans değerlerinin
belirlenmesidir.
GEREÇ VE YÖNTEM
Bu çalışma Ankara GATA Spor Hekimliği Anabilim
Dalı’nda yapıldı. Çalışmaya çeşitli okullarda
öğrenimlerini sürdüren 18-22 yaşları arasındaki
117 erkek rekreasyonel sporcu gönüllü olarak
katıldı (yaş: 19.6±1.3 yıl, boy: 176,8±5,6 cm, vücut
ağırlığı: 70.3±6 kg). Kontrol grubu olarak 80 gönüllü
genç sedanter erkek çalışmaya alındı (yaş:
19.4±1.2 yıl, boy: 177,1±5,5 cm, vücut ağırlığı:
71,9±5,7 kg). Tüm deneklerin boy ve vücut ağırlığı
ölçümleri Tanita Body Composition Analyzer
(Type TBF-410 MA, JAPAN) cihazı ile ölçüldü. Vücut
yağ yüzdesi ölçümleri için ‘Holtain skinfold
kaliper’ ile 1mm hassasiyetle 4 bölgeden (triseps,
subskapularis, suprailiak, abdominal) ölçüm yapılıp
Yuhasz yöntemiyle [0,153.(5,783+triseps+a
bdominal+16,7±4,1suprailiak+subskapular) hesaplandı
(Tamer,2000). Vücut yağ yüzdesi ölçümü
her bölge için 2 kez yapıldı ve ortalaması alındı. 2
ölçüm değeri birbirinden 0.5 mm farklı olduğunda
3. ölçüm yapılarak ortalaması alındı. Rekreasyonel
gruptaki denekler düzenli olarak haftada
2-3 defa futbol, koşu, yüzme ve bisiklet sürmek
gibi çeşitli spor aktivitelerine katıldıklarını belirttiler
(6000-11000 metre/hafta). Sedanter grubun
denekleri ise en fazla haftada bir kez 30 dakikayı
geçmeyecek şekilde yürüdüklerini, koştuklarını
ya da bisiklete bindiklerini ifade ettiler. Çalışmaya
başlamadan önce hastanenin etik kurulundan
onay alındı. Aydınlatılmış onam formu denekler
tarafından dolduruldu. Denekler Spor Hekimliği
uzmanı tarafından muayene edildi, semptomları
ve hastalık hikayeleri sorgulandı ve her deneğin
tam kan, rutin biyokimya, idrar tetkiki, ekg ve akciğer
filmi istenip değerlendirildi. Akut enflamatuar
(akut viral/bakteriyel infeksiyon) yada kronik
hastalık tanısı almış olmak (tip 1 diabet, astım,
kardiyovasküler hastalıklar), egzersizde senkop
hikayesi olması ve düzenli ilaç kullanımı hikayesi
(son 3 aya kadar) çalışma dışı bırakılma kriteri
olarak saptandı. Deneklerin muayene ve tetkikleri
normaldi ve hiçbiri çalışma dışı bırakılmadı.
V02max ve VEmax ölçümleri
Deneklerin V02max, VEmax ve maksimal
kardiyo-respiratuar değerleri, metabolik analizör
sistemi (SensorMedics 2900C system, USA)
ile koşu bandı üzerinde maksimal test süresince
semptom sınırlı egzersiz yöntemi kullanılarak
ölçüldü. Her test öncesi cihazın kalibrasyonu yapıldı.
Deneklere, bir ucu metabolik analizör cihazına
bağlı olan ve vanasının tekrar solunuma izin
vermediği ağız/yüz maskesi (Hans Rudolph Inc;
K.C., MO, U.S.A) takıldı. Test süresince deneklerin
kalp hızları 3-yollu EKG (Diascope 2 VISMO
Type 2011-Denmark) ile tespit edildi ve deneklerin
yanlarında test esnasında emniyet ve rahatlıklarını
sağlamak amacıyla eğitimli personel
bulunduruldu. Tüm denekler test öncesi 5 dk.
ısınma periyodundan geçirildiler. Denekler ısınma
periyodunda 5 dk. süresince koşu bandında
%0 eğimde, 8 km/saat hızında koşturuldu. Isınmayı
takiben koşu bandının hızı ve eğimi Bruce
protokolüne göre ayarlandı ve denekler yorgunluk
tarifleyene ve egzersizi devam ettiremeyene
kadar kademeli olarak arttırıldı. Test sırasındaki
herhangi bir 60 sn.lik aralık arasındaki ölçü-
egzersiz 2007 • Sayı 2 • No: 1
45