End Risk Dergisi, Sayı 7 - Allianz Emeklilik

ahatsızlıklarda olumlu etkisi kanıtlanmış olup,
henüz tıbben ölçülemese de psikolojik
faydalarına da rastlanmıştır.
• Ve belki de hep aksi düşünülse de, diğer yapı
malzemelerine kıyasla yangına daha uzun
süre dayanmaktadır.
Aslında ahşap ve yangın kelimeleri yanyana
geldiği andan itibaren çoğumuzun tüyleri diken
diken olur! Oysa yangına dayanıklı olsun diye
çelik kolonların ahşapla kaplandığını, spor
salonu gibi büyük kalabalıkların bulunduğu
yapıların çatılarında, yangın sırasında çökmesin
diye ahşap elemanlar kullanıldığını çoğumuz
bilmeyiz.
Kapalı bir mekânda yangın çıktıktan kısa bir
süre sonra sıcaklık, birkaç yüz dereceye ulaşır.
Metal, çok iyi bir ısı iletkeni olduğundan, yangın
sırasında sıcaklık 500-600 derecelere çıktığında,
bütün mekanik dayanım özelliğini kaybederek
çöker. Ancak ahşap, iyi bir iletken olmadığından
mekanik özelliklerini kaybetmeden yangına,
metallere göre çok daha uzun süre dayanır.
Alev ve ısı, yüzeyde bir karbon tabakası
oluşturarak alevin iç kısımlara yayılmasını azaltır.
Sanıldığının aksine, ahşap yapılar, yangına
dayanıklılık açısından çelik ve betonarme
yapılara göre çok daha güvenlidir. Ahşap, ısı
geçirmeme ve kömürleşme özelliği sayesinde
yangına 30 ile 90 dakika arasında dayanabilirken
çıplak çelik, genleşme katsayısının yüksekliği
nedeniyle, ancak 10 dakika dayanabilir ve sonra
çöker.
11 Eylül saldırılarında aşırı sıcaklık nedeniyle
çöken ikiz kulelerde de böyle olmuştur.
Betonarme yapılar ise yangına maruz
kaldıklarında, kolonlar ve kirişler içindeki
betonarme demirler (çelik) genleşir, betonla
bağlantıları (aderans) kesilir ve yapı taşıma
gücü ciddi ölçüde azalır. Ahşap yangınlarında,
taşıyıcı sistem yangından ötürü gücünü yitirene
kadar, içeride yaşayan insanlar rahatlıkla
kurtulabilmektedir. Bu nedenle, yangınlarda
insan ölümünün en az yaşandığı yapı tarzı
ahşaptır. Yalnızca bu bile ahşabın ne kadar
değerli bir malzeme olduğunu bize
göstermektedir.
Peki, neden yanan, yok olan ahşap yalıları,
köşkleri sıkça duyuyoruz, okuyoruz, görüyoruz?
Üstelik bu yapıların her biri geçmişin geleceğe
köprüleri olarak tanımlanan, eşi benzeri
olmayan sanat eserleriyle süslü tarihi yapılar
olmasına rağmen! Aslında cevap basit; yangın
dayanımı fazla olan ahşap yapıların, yangın
yükü ve de gerekli önlemler alınmadığı takdirde
yangın riski maalesef oldukça yüksektir.
Ülkemizde büyük bir kısmı İstanbul’da bulunan
tarihi ahşap yapıların sayıları, yangınlar
nedeniyle her geçen gün biraz daha
azalmaktadır. Son yirmi yıl içerisinde, yetmiş
beş tarihi yalı ve yüzlerce ahşap bina yangınlar
nedeniyle yok olmuştur. 1991 yılında,
belirlenemeyen bir nedenle çatı katında
başlayan yangınla yok olan, kapıları dantel
zarafeti ile işli, duvar ve tavanları altın yaldızlı
Ziverbey Köşkü, Büyükada Plaj Oteli, bir sabah
ısıtma sisteminden ötürü çıkan yangından
kurtarılamayan Halki Palas, Balaban Yalısı,
Kaptanpaşa Yalısı bunlardan yalnızca birkaçıdır.
Yine tarih boyunca yaşanan ve büyük
hasarlarla sonuçlanan yüzlerce önemli ahşap
yangınlarından bazıları; Tarihi Adliye Binası
Yangını, Bab-ı Ali Yangını, Kapalıçarşı Yangını,
binlerce evin kül olduğu Haliç Yangını, Aksaray
Yangını ve Tatavla Yangını’dır.
Diğer taraftan, ağır hasarlarla sonuçlanan bu
büyük yangınlardan ders çıkarılması, bundan
sonra yaşanması muhtemel ahşap
yangınlarının önlenebilmesi açısından çok
önemlidir. Ahşap yangınları araştırıldığında,
çıkış nedenlerinin genellikle ortak olduğu
görülür. Gelişigüzel bir şekilde eklenmiş
kablolar kullanılarak döşenmiş düzensiz
elektrik tesisatı, aydınlatma armatürleri,
bakımsız ısıtma sistemleri, ahşap bölüme
sıkıştırılan mutfaklar ve bu mutfaklarda
kullanılan LPG tüpleri, söndürülmesi unutulan
sobalar, şömineler, temizlenmemiş bacalar,
bazen de unutulan bir sigara... Başıboş
bırakılan, bakımsız durumdaki ahşap yapılara
nüfuz eden böcekler, kemirici fareler de
kabloları ısırarak kısa devre yaşanmasına ve
sonucunda yangın çıkmasına neden
olmaktadır.
Ayrıca tarih boyunca, doğal nedenler yerine
kundaklama sonucu yok olan birçok ahşap
yapıya rastlamak mümkündür.
Bu nedenle özellikle ülkemizdeki ahşap yapılar
önemli ölçüde yangın riski taşımaktadır. Riskin
azaltılması için aşağıda sıralanan önlemlerin
titizlikle alınması gerekir.
Ahşap Yapılarda Yangın Riskini Azaltmak için Alınması Gereken Önlemler
Yanmaz (metal) kablo kanalları
Ahşap yapılarda meydana
gelen yangınların çıkış
nedenleri arasında ilk
sırada gelen elektrik
tesisatının, periyodik olarak
bakımının yapılması ve
aşağıda sıralanan özelliklere
sahip olması son
derece önemlidir.
veya sigortanın kendi klemensleri kullanılarak yapılmalıdır.
• Tesisatta, “Kaçak akım rölesi’’ kullanılmalıdır.
• Elektrik sigortaları termik-manyetik (otomatik) olmalıdır.
• Önemli yangın kaynakları olan elektrik panoları, ahşap bölümler
yerine tam kagir (duvarları ve tavanları yanmaz malzemeden inşa
edilmiş) kısımlarda bulundurulmalıdır. Özellikle bu odaya da yangın
algılama sistemi kurulması önemlidir.
Otomatik
sigorta
Yanmaz
kablo
Porselen
klemens
Kaçak
akım
rölesi
• Elektrik kablolarının
yanmaz özelliğe sahip
olmasına dikkat edilmeli,
tüm kablolar metal borular
içinden geçirilmelidir.
• Mümkün olduğunca
eksiz kablolar kullanılmalı,
ek yapılması gerektiğinde
panoların arkasına
taşınmalı ve kesinlikle
porselen klemensler ile
Ahşap binada kazan dairesi
• Kazan/Kalorifer dairesi
ve mutfak gibi yangın riski
oluşturan bölümler ahşap
yerine tam kagir kısımlarda
bulundurulmalıdır. Isınma
için katı veya sıvı yakıt
kullanılması tavsiye edilir.
Ancak yakıt depolamasının
güvenli bir şekilde yapılmasına
ve yakıt olarak
doğalgaz kullanılması
12