şirketler muhasebesi problemleri - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 549 

40. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNDE ANKARA ÜNİVERSİTESİNE 

ARMAĞAN : 1 

Örnek Çözümlerle 

ŞİRKETLER MUHASEBESİ 

PROBLEMLERİ 

Kollektif- Komandit 

Limited - Anonim 

Kuruluş - Sermaye Değişiklikleri 

Kâr Dağıtımı - Tasfiye / Birleşme

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 549 

Örnek Çözümlerle 

ŞİRKETLER MUHASEBESİ 

PROBLEMLERİ 

Kollektif- Komandit 

Limited - Anonim 

Kuruluş - Sermaye Değişiklikleri 

Kâr Dağıtımı - Tasfiye / Birleşme 

Prof. Dr. LÂTİF ÇAKICI 

Siyasal Bilgiler Fakültesi

Copyright : Siyasal Bilgiler Fakültesi 1986 

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BASIMEVİ — ANKARA, 1986

Öğrencilerime .

• i U

ÖNSÖZ 

"Örnek Çözümlerle Şirketler Muhasebesi" başlığını taşıyan elinizdeki 

çalışmayı kaleme alırken uzun süre düşündüm. Muhasebe 

ile yakından ilgilenenler teorideki gelişmelerin uygulamadaki gelişmeleri 

geriden takip ettiğini bilirler. Bu konu özellikle Şirketler Muhasebesi 

dalında çok belirgindir. Çünkü her hukuki değişikliğe paralel 

olarak bu muhasebe dalında da bir değişiklik ortaya çıkmaktadır, 

işte bu gerçek nedeniyle bu alanda çözümlerle şirketler muhasebesi 

kitabını yazmak için uzun süre düşündüm. Bu düşünme sürecinde 

"genel muhasebe" ve "maliyet muhasebesi" alanında çözümlü problemleri 

içeren kitaplarımı yayınladım. Baktım ki "Şirketler Muhasebesi 

Problemleri" alanında yayın eksikliği de var. Bu boşluğu doldurabilmeye 

bir adım atma cesaretini kendimde bulduğum an yazmaya 

karar verdim. 

Özellikle çözümlü problemler okunurken bazı yeni yasal düzenlemeler 

nedeniyle eskimiş olduğu görülebilecektir. Okuyucu bunu 

daima gözönünde tutarak yeni düzenlemeleri dikkatle izlemeli 

ve problemleri çözmeye çalışmalıdır. 

Kitapta ele alınan şirketler, uygulamada çok kullanılan ve ticaret 

kanunumuzda ele alındığı gibi şahıs şirketlerinden kollektif ve 

adi komandit şirketleri ile sermaye şirketlerinden limited ve anonim 

şirketlerdir. Hisseli komandit şirketler ile kooperatif şirketler ele alınmamışlardır. 

Her bir şirket tipini kuruluşundan tasfiyesine kadar bir bölümde 

ele almak yerine kuruluş, sermaye değişiklikleri, kâr dağıtım ve tasfiye 

işlemlerini ayrı bölümler içinde tüm şirketler için birlikte ele 

aldım. Böyle bir yaklaşımın nedeni, aynı işlemin çeşitli şirketlerde 

gösterdiği farklılıkları karşılaştırmaya imkan vermesidir. 

V

Öte yandan kitapda ele alınan problemlerin bir kısmının çözümünü 

verirken, diğer kısmının çözümünü okuyucuya bıraktım. Daha 

önce yayınlanan iki muhasebe kitabımda uyguladığım bu yöntemin 

hem öğrenci hem de diğer okuyucular tarafından olumlu karşılanması 

bu kitapda da aynı sistemi uygulamamı sağladı. 

Bu kitabın ortaya çıkmasında teşekkür borçlu olduğum birçok 

kişi ve kuruluş vardır. Bunların başında kendilerinden feyz aldığım 

ilk okuldan bu güne kadarki tüm hocalarım gelmektedir. Lisans programlarındaki 

derslerim nedeniyle beni destekleyen ve eserlerinden 

yararlandığım meslekdaşlarıma da teşekkür etmek isterim. 

Problemlerin düzenlenmesi ve tashih işlemlerindeki yardımları 

için araştırma görevlisi Ercan Bayazıtlı'ya; kitabın basımındaki titiz 

çalışmaları için başta Faruk Çınar olmak üzere Üniversitemiz 

Basımevi çalışanlarına; huzurlu çalışma ortamı yaratan eşim ve iki 

oğluma içten teşekkür ederim. 

Özellikle yasal düzenlemelerdeki değişmeler nedeniyle bütün 

gayretlerime rağmen ortaya çıkacak hata ve eksikliklerin sorumluluğu 

tabiiki bana aittir. Tesellim, bu konuda öğrencilere kaynak bir 

kitap sunabilmek ve genç meslektaşlarımın başlattığım bu çalışmanın 

boşluklarını ileride doldurabileceklerine olan inancımdır. 

Çankaya, Ocak, 1986 

Prof. Dr. Lâtif ÇAKICI 

VI

İçindekiler 

ŞİRKETLERİN 

KURULUŞU 

1. Kollektif Şirketler 3 

2. Adi Komandit Şirketler 14 

3. Limited Şirketler 23 

4. Anonim Şirketler 33 

ŞİRKETLERDE SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ 


2. Komandit Şirketler 53 



ŞİRKETLERDE KÂR-ZARAR DAĞITIMI 





ŞİRKETLERDE TASFİYE 





ŞİRKETLERDE BİRLEŞME-KATILMA 



Yararlanılabilecek Kaynaklar 203 

YII

ŞİRKETLERİN 

KURULUŞU

Kollektif Şirketler 

PROBLEM : 1 

3 arkadaş A ve Ortakları Kollektif Şirketini 1.1. 1984 tarihinde 

kurmuşlardır. Ortakların sermaye taahhütleri 

ORTAK A 

ORTAK B 

ORTAK C 

750.000.— TL. 

500.000.— TL. 

250.000.— TL. 

olmak üzere toplam sermaye 1.500.000.— TL. sidir. 

Ortaklar taahhütlerini aynı gün nakden ödemek suretiyle yerine 

getirmişler ve şirket fiilen faaliyete başlamıştır. 

İSTENİLENLER : 

A ve Ortakları kollektif şirketinin kuruluş kayıtları ile 1.1. 1984 

tarihli kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM 

I 

Sermaye Taahhüt Hesabı 

A Sermaye Taahhüt 

B Sermaye Taahhüt 

C Sermaye Taahhüt 

Sermaye Hesabı 

A Sermaye Payı 

B Sermaye Payı 

C Sermaye Payı 

750.000.- 

500.000. 

250.000.- 

750.000. 

500.000. 

250.000. 

Ortakların sermaye taahhüdü 

/ 

Kasa Hesabı 


A Sermaye Taahhüt 750.000.— 

B Sermaye Taahhüt 500.000.— 

C Sermaye Taahhüt 20.000.— 

Ortakların sermaye taahhüdünü 

yerine getirmesi 

/ 

1.500.000. 

1.500.000. 

1.500.000. 

1.500.000. 

3

A ve ORTAKLARI KOLLEKTlF ŞİRKETİNİN 

1.1.1984 TARİHLİ KURULUŞ BlLÂNÇOSU 

Aktif (TL.) Pasif 

Kasa 

1.500.000.- Sermaye 

1.500.000.— 

\ A. Scı-maye 750.000 

\ 

B. Sermaye 500.000 

C. Sermaye 250.000 

Toplam 1.500.000.— Toplam 1.500.000.— 

Büyük Defter Kayıtları: 

B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hes. A 

1.500.000.— 1-. 500.000.— 1.500.000.— 

B Kasa Hesabı A 

1.500.000.— 

Yardımcı Defter Kayıtları: 

B Ortak A Sermaye Hes. A B Ortak B Sermaye Hes. A 

750.000.— 

500.000. 

B Ortak C Sermaye Hes. A 

250.000.— 

B 

Ortak A 

Taahhüt 

Sermaye 

Hesabı 

A 

Ortak B Sermaye 

B Taahhüt Hesabı A 

750.000.— 750.000.— 500.000.— 500.000.— 

Ortak C Sermaye 


250.000.— 250.000.— 

4

PROBLEM : 

E ve F isimli iki arkadaş 1.1.1985 tarihinde EFE Kollektif 

Şirketini kurmuşlardır. 9.000.000. TL. sı olan şirket sermayesinde 

ortakların payları eşittir. Ortak E sermaye taahhüdünün yarısını 

nakit olarak yerine getirirken diğer yarısı içinde 3 ay vadeli bir bono 

vermiştir. Ortak F ise mevcut şahıs işletmesini aşağıda üzerinde 

anlaşılan şartlarla yeni şirkete devretmiştir. Kalan borcunu ilerde 

ödeyecektir. 

İşletmenin bilânçosu ve devir şartları şu şekildedir. 

F. İŞLETMESİ 31.12.1984 Tarihli 

Aktif BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 100.000.— Sermaye 3.500.000.— 

Mal 1.700.000.— Satıcılar 650.000.— 

Müşteriler 1.550,000.— Kâr 450.000.— 

Demirbaşlar 1.250.000.— \ \ 

\ \ 

Toplam 

4.600.000.— Toplam 

4.600.000.— 

Bilançonun devir şartları: 

a) Mevcut malın tamamı 1.500.000.— TL.sı 

b) Demirbaşların tamamı 1.375.000.— TL.sı 

c) Kasa ile borç ve alacaklar bilançodaki değerleri üzerinden 

devredilmiştir. 


EFE Kollektif şirketinin kuruluş kayıtları ile kuruluş bilançosunu 

düzenleyiniz. 

5

ÇÖZÜM 

/ 


E Sermaye Taahhüt 4.500.000.- 

F Sermaye Taahhüt 4.500.000.- 

9.000.000. 


E Sermaye Payı 

F Sermaye Payı 

4.500.000. 

4.500.000. 

9.000.000.— 

Ortakların sermaye taahhüdü 

: / 

Kasa H. 

Ortak E. Cari H.* 

(Alacak Senetleri) 

Sermaye Taahhüt H. 

Ortak E'nin sermaye taah. yerine 

getirmesi 

2.250.000. 

2.250.000. 

4.500.000. 

Ortak F'nin taahhüdünü yerine getirmek üzere devrettiği işletmedeki 

devir şartlarına göre -özsermayesinin hesaplanması gerekir. 

Şöyleki: 

Aktif toplamı 

4.525.000.— 

Kasa 100.000.— 

Mal 1.500.000.— 

Müşteriler 1.550.000.— 

Demirbaşlar 1.375.000.— 

(•—) İndirilecek unsurlar 

Gerçek aktif 

Satıcılar 

Özseımaye olup, ortak F bu miktarda 

4.525.000.— 

650.000.— 

3.875.000.— 

sermaye taahhüdünü yerine getirmiş olmaktadır. 

(*) Bu maddede alacak senetleri hesabı kullanılabilirsede ortağın sermaye taahhüdünden 

doğan borcu ve şirketle ilişkilerde üçüncü şahıslardan farklılığını gösterebilmek için Ortak 

Cari Hesabının kullanılması daha uygun olur. 

6

Kasa H. 

Mal H. 

Müşteriler H. 

Demirbaşlar H. 

Sermaye Taahhüt 

Hesabı 

Satıcılar Hesabı 

Ortak F.nin sermaye taahhüdünü 

kısmen yerine 

getirmesi 

/ 

100.000. 

1.500.000. 

1.550.000. 

1.375.000. 

3.875.000. 

650.000. 

EFE KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN 1.1.1985 TARİHLİ 

Aktif KURULUŞ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Sermaye Taahhüt 625.000.— Sermaye 9.000.000.— 

Ortak F. Satıcılar 650.000.— 

Kasa 2 350.000.— T 

Mal. 1 500.000.— \ 

Müşteriler 1 550.000.— 

\ 

Ortak E Cari Hes. 2 250.000.— \ 

Demirbaşlar 1 375.000.— 

\ 

9 .650.000.— 9.650.000.— 

Büyük Defter Kayıtlan: 

B Sermaye Taahhüt Hes. A 

9.000.000.— 4.500 000.— 

3.875 000.— 

B Sermaye Hesabı A 

9.000.000.— 


2.250.000.— 

100.000.— 

B 

Ortak E Cari Hesabı 

2.250.000.— 

B Mal Hesabı A 

1.500.000.— 

B Müşteriler Hesabı A 

1.550.000.— 

7

B Demirbaşlar Hesabı A B 

1.375.000.- 

Satıcılar Hesabı 

650.000.— 


B 

Oı tak E Sermaye 

Taahhüt Hesabı A B 

4.500.000.— 4.500.000.— 

Ortak F Sermaye 

Taahhüt Hesabı 

A 

3.875.000.— 

B Ortak E Sermaye Hes. A B Ortak F Sermaye Hes. A 

4.500.000.— 4.500.000.— 

PROBLEM : 3 

T,S ve E adlarındaki 3 kardeş birleşerek 17.500.000.- TL. sermayeli 

T.S.E. kollektif şirketini kurmuşlardır. Kuruluş işlemlerini tamamlayan 

ortak kardeşlerin sermaye taahhütleri ile bu taahhütlerin nasıl 

yerine getirileceğine ilişkin sözleşme hükmü şu şekildedir: 

ORTAK T Sermaye taahhüdü 5.000.000.-TL. olup; 1.000.000,- 

TL. sı nakit, 1.500.000.- TL. sı mal ve 2.500.000.- TL. sı bir binanın 

şirkete tescili. 

ORTAK S Sermaye taahhüdü 7.500.000.- TL. olup; 4.000.000.- 

TL.sı elindeki alacak senetlerinin şirkete cirosu ile 3.500.000.- TL. lık 

taşıt aracının şirkete devri. 

ORTAK E Sermaye taahhüdü 5.000.000.- TL.sı olup; 3.500.000,- 

TL. sı nakit. 1.500.000.- TL. lık demirbaşın şirkete devredilmesi. 

Ortaklar nakdi taahhütlerinin yarısını kuruluş safhasında yerine 

getirmişler geri kalanını ise 6 ay sonra yerine getirmeye söz vermişlerdir. 

Ayni taahhütlerini ise anında yerine getirmişlerdir. Kuruluş 

sırasında yapılan ve aktifleştirilen giderler toplamı 600.000.- TL. sidir. 


1. T.S.E. Kollektif Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve 

büyük defter kayıtlarını yapınız. 

8 

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM : 

Günlük Defter Kayıtları 

/ 


Ortak T Ser. Taah. H. 5.000.000. 

Ortak S Ser. Taah. H. 7.500.000. 

Ortak E Ser. Taah. H. 5.000.000. 

Sermaye H. 

Ortak T Sermaye H. 5.000.000. 

Ortak S Sermaye H. 7.500.000. 

Ortak E Sermaye H. 5.000.000. 

Ortakların sermaye taahhütleri dolayısıyle 

/ 

Kasa H. 

Alacak Senetleri H. 

Mal H. 


Taşıt Araçları H. 

Binalar H. 


Ortak T Ser. Taah. H. 

Ortak S Ser. Taah. H. 

Ortak E Ser. Taah. H. 

Hesabı 

4.500.000. 

7.500.000. 

3.250.000. 

V^I LaK i. OCI. 1 tlilll. I 1. o.^ju.uuu.— 

Ortakların sermaye taahhütlerinin 

bir kısmını yerine getirmeleri dolayısıyle(*) 

17.500.000. 

2 250 000.- 

4.000.000.- 

1.500.000.- 

1.500 000.- 

3.500 000.- 

2.250.000.- 

600.000.— 

17.500.000.— 

15.250.000— 

600.000. 


B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hesabı 

17 500.000.— 15.250.000 — 17.500.000.— 

B Kasa Hesabı A B Taşıt Araçları Hesabı A 

2 250.000.— 600.000. — 3.500.000.— 

B Binalar Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A 

2.500.000. 600.000.— 

(*) Ortak T ve E'nin henüz ödemedikleri nakitler dolayısiyle şirkete olan borçlarını 

sermaye taahhüt hesaplarında izlemek mümkün olduğu gibi bu borçları "ödenmemiş Sermaye" 

hesaplan yada "Ortaklar Cari" hesaplarında da izlemek de mümkündür. 

9

B Alacak Senetleri Hesabı B Mal Hesabı 

4.000.000.— 1.500.000.- 

B 

Demirbaşlar Hesabı 

1.500.000. 

TSE KOLLEKTİF ŞİRKETİ 

Aktif KURULUŞ BİLÂNÇOSU (TL) Pasif 


Hesabı (Ödenmemiş 

Sermaye) 2.250.000.— 

Kasa 1.650.000.— 

Mal 1.500.000.— 

Alacak Senetleri 4.000.000.— 


Taşıt Araçları 3.500.000.— 

Binalar 2.500.000.— 

Kuruluş Giderleri 600.000.— 

Sermaye 

17.500.000.— 

\ 

Toplam 17.500.000.— Toplam 17.500.000.— 


B 

Ortak T Sermaye 


B 

Ortak S Sermaye 


5.000.000.- 4.500.000.— 7.500.000.— 7.500.000.— 

B 

Ortak E Sermaye 


B 

Ortak T Sermaye 

Hesabı 

A 

5.000.000. 3.250.000.— 

5.000.000.— 

B 

Ortak S Sermaye 

Hesabı A B 

7.500.000.— 

Ortak E Sermaye 

Hesabı 

5.000.000.— 

10

PROBLEM : 

Kuruluşu tescil ettirilmiş bulunan "Ahmet Uyar ve Ortakları 

Sanayi ve Ticaret Kollektif Şirketi"nin sermayesi 75.000.000,- TL.sıdır. 

Tescil ve ilan işleminden sonra faaliyete başlayan şirketin sermayesinin 

ortaklar arasındaki dağılımı aşağıdaki gibidir. 

Sermaye Taahhüdü 

Ortak Ahmet Uyar 

Ortak Ali Tepe 

Ortak Mehmet Yıldız 

Toplam 

30.000.000.— TL. 

20.000.000.— TL. 

25.000.000.— TL. 

75.000.000.— TL. 

Ortak Ahmet Uyar sermaye taahhüdünün 10.000.000.-TL. sını 

bina olarak şirketin kuruluşunda, kalan 20.000.000.- TL.lık kısmını ise 

kuruluştan 2 ay sonra nakden, Ortak Ali Tepe taahhüdünün 5.000.000,- 

TL. sını nakden, 10.000.000.- TL. lık kısmını taşıt aracı olarak ve 

1.000.000.- TL. lık kısmını ise arsa olarak ve nakit dışındakilerin 

tamamının şirketin kuruluşundan 2 ay sonra, Ortak Mehmet Yıldız 

ise taahhüdünün tamamını nakit olarak ve şirketin kuruluşundan 

1 ay sonra yerine getirecektir. 

Şirketin kuruluşu sırasında yapılan 237.500.- TL. masraf şirket 

faaliyete geçtikten sonra ödenmiştir. 


1. Şirketin kuruluşu ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı 

defter kayıtlarını yaparak, kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

2. Şirketin kuruluşundan sonra yerine getirilen sermaye taahhütleri 

ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 5 

500.000.000.— TL. sermayeli "A ve B Kardeşler Kollektif Şirketi" 

Adana'da faaliyete geçmiştir. Şirketin sermayesinin ortaklar ar.ası 

11

dağılımı eşit olup, A taahhüdünün 1 /2 sini nakten yatırmış ve bakiyesini 

6 ay sonra ödemeyi kabul etmiştir. 

B ise mevcut işletmesini aşağıdaki bilânçoya göre tüm hukukî 

sonuçları ile devretmiş, kalan borçu için 3 aylık bir bono vermiştir. 

B TİCARET İŞLETMESİNİN BİLANÇOSU 


Mal 150.000.000.— Sermaye 212.500.000.— 

Müşteriler 25 ..000.000.— Satıcılar 25.000.000.— 

(Alıcılar) Borç Senetleri 12.500.000.— 



Toplam 250.000.000.— Toplam 250.000.000.— 


1- A ve B Kardeşler Kollektif Şirketinin kuruluş günlük ve büyük 

defter kayıtlarını yapınız. 

2- Şirketin Kuruluş Bilançosunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 6 

V, Y ve Z adlarında üç arkadaş 1 Mart 1984 tarihinde 1.500.000- 

TL. sermayeli bir kollektif şirket kurmuşlardır. Şirket sermayesinin 

1.000.000.— TL. sı ortak V; geri kalanı ise yarı yarıya olmak üzere 

diğer 2 ortak tarafından taahhüt edilmiştir. 

Ortak V sermaye taahhüdünü yerine getirmek amacı ile aşağıdaki 

kıymetleri şirkete devretmiştir. 

12 

Mal 

Demirbaş 

Bina 

Borç Senetleri 

i 

400.000.— TL. 

150.000.— TL. 

625.000.— TL. 

125.000.— TL.

Aynı gün ortak Y; 250.000.— TL. kıymetinde bir kamyonet 

getirip teslim etmiş, ortak Z ise şirket kuruluşu için cebinden ödediği 

75.000.— TL. lık kuruluş giderlerini düştükten sonra kalan borcunu 

nakden ödemiştir. 


1. Kollektif şirketin kuruluşu ile ilgili tüm muhasebe kayıtlarım 

yapınız. 

t 

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

\ 

13

Adi Komandit Şirketler 

PROBLEM : 7 

Sınırsız sorumluluğu kabul eden (X) ile, koydukları sermaye ile 

sınırlı sorumluğu kabul eden (V), (Y) ve (Z) bir komondit şirket kurmuşlardır. 

Ortakların taahhüt ettikleri sermayeye karşılık getirdikleri 

değerler aşağıda gösterilmiştir. 

Komandite Ortak A 1.500.000.— TL. (900.000.— 

TL. bina ve 600.000.— 

TL. nakden) 

Komanditer Ortak V 

Komanditer Ortak Y 

Komanditer Ortak Z 

500.000.— TL. (Nakden) 

250.000.— TL. (Nakden) 

250.000.— TL. (Nakden) 

Gerekli hukuki işlemler yerine getirilerek şirket kurulmuştur. 


1. Söz konusu şirkete ait kuruluş kayıtları ile ilgili günlük defter 

ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

14 

2. Kuruluş Bilançosunu düzenleyiniz.

ÇÖZÜM 

Günlük Defter Kayıtları 

/ 


Komandite X S. Taah. 

Komanditer V S. Taah. 

Komanditer Y S. Taah. 

Komanditer Z S. Taah. 

1.500.000. 

500.000. 

250.000. 

250.000. 

2.500.000. 

Sermaye H. 

Komandite X Ser. 

Komanditerler Ser. 

1.500.000. 

1.000.000. 

2.500.000.— 

Kasa H. 

Binalar H. 


Komandite X Ser. Taah. 1.500.000. 

Komanditer V Ser. Taah. 500.000. 

Komanditer Y Ser. Taah. 250.000. 

Komanditer Z Ser. Taah. 250.000. 

/ 

1.600.000. 

900.000. 

2.500.000.- 


B Sermaye Taahhüt Hes. A B 


2.500.000. 

B 

2.500.000.- 2.500.000.- 

1.600.000.- 

Kasa Hesabı 

A B Binalar Hesabı 

900.000. 

Yardımcı Defter Kayıtları 

Komandite X Sermaye 


1.500.000.- 1.500.000.— 

B 

Komanditer V Sermaye 


A 

500.000.- 500.000.— 

B 

Komanditer Y Sermaye 


250.000.— 250.000.- 

Komanditer Z Sermaye 


250.000. 250.000.- 

A 

15

B 

Komandite X Sermaye 

Hesabı A B 

Komanditerler Sermaye 

Hesabı 

1.500.000.- 1.000.000.— 

A 

Aktif 

X ve ORTAKLARI KOMANDİT 

ŞİRKETİNİN KURULUŞ BİLÂNÇOSU 

(TL.) 

Pasif 

Kasa 1.600 000.— Sermaye • 2.500. 000.— 

Binalar 900 000.— Komandite 

X Sermayesi 1.500.000.- 

Komanditerler 

\ Sermayesi 1.000.000.— 

\ 

Toplam 

2.500 000.— Toplam 

2.500 000.— 

PROBLEM : 8 

Konfeksiyon dalında üretim ve satış yapmak üzere Ali Er, Ahmet 

Yavuz ve Tekin Arı isimli 3 arkadaş 15.000.000.— TL. sermayeli bir 

"adi komandit şirket" kurmaya karar vermişlerdir. 

Ortakların niteliği ve sermaye taahhütleri şu şekildedir. 

1. Ali Er komandite ortaktır. Ali Er evvelce mevcut aynı dalda 

çalışan konfeksiyon atelyesini yeni şirkete devredecektir. 

Bu atölyenin o tarihteki bilançosu şöyledir; 

Aktif ALİ ER'in DEVRE ESAS OLAN BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Binalar 1 000 000.— Sermaye 7 .500 000.— 

Makinalar 2 485 000.— Borç Senetler 360 000.— 

Demirbaşlar 250 000.— Satıcılar 450 000.— 

Hammaddeler 1 100 000.— Muh. Borçlar 40 000.— 

Ürünler 1 925 000.— B" Amortismanlar 308 500.— 

Müşteriler 1 .790 000.— Bina 35 000.— 

Kasa 300 000.— Demirbaş 25 000.— 

\ Makinalar 248 500.— 

\ 

Dönem Kârı 191 500.— 

Toplam 8 850 000.— Toplam 8 .850 000.— 

16

Bilançoda yer alan sabit değerlerle hammadde ve ürünler ve 

alacak ile borçlar yeni kurulan adi komandit şirkete aynen devredilecektir. 

Ne varki alacaklardan 50.000.— TL. lık kısmı şüpheli görülmüş 

ve tamamı için karşılık ayrılarak; öte yandan makinalardan 

birisi de fazla yıprandığından net muhasebe değerinden 150.000.— 

TL. sı eksiği ile değerlendirilecektir. Komandite ortak Ali Er kalan 

borcunu nakden ödemiştir. 

2. Komandite ortak olan Ahmet Yavuz ise ortaklığa şu değerleri 

getirmiştir. 

Nakit Para 

Bina 

1.015.000.— TL. 

3.500.000.— TL. 

Nominal değeri 2500—TL. 

piyasa değeri 2425.—TL.sı olan 

20 adet tahvil 485.000.— 

5.000.000.— TL. 

3. Komanditer Ortak Tekin Arı taahhüt ettiği sermayenin tamamı 

olan 2.500.000.— Tl. sim bir defada ve nakden ödemiştir. 


1. Adı geçen adî komandit şirketin kuruluşu ile ilgili günlük, 

büyük ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız. 

2. Şirketin kuruluşunu tamamladığı tarihteki kuruluş bilançosunu 


ÇÖZÜM: 

Günlük Defter Kayıtları: 

/ 


Komandite Ort. Ali Er 7.500.000.— 

Komandite Ort. Ahmet Yavuz 5.000.000.— 

Komanditer Ort. Tekin Arı 2.500.000.— 

Sermaye H. 

Ortakların sermayeyi taahhüt etmeleri. 

/ 

15.000.000, 

15.000.000.- 

17

Binalar H. 

Makinalar. H. 


Hammaddeler H. 

Ürünler H. 

Alıcılar H. 

Kasa H. 


Komandite Ortak Ali Er 

sermaye taahhüdüne karşılık olmak 

üzere Komandite Ali Er'in konfeksiyon 

atölyesi bilançosunun aktifi'nin 

devralınması / 



Borç Senetleri H. 

Satıcılar H. 

Muhtelif Borçlar H. 

Şüpheli Alacaklar Karş. H. 

Komandite Ortak Ali Er'in atölyesinin 

pasifinin devralınması 

I 

Kasa H. 

Binalar H. 

Tahviller H. 


Kom. Ort. Ahmet Yavuz 

Komandite Ortak Ahmet Yavuz'un 

sermaye taahhüdünü yerine getirmesi 

/ 

Kasa H. 


Komanditer Ort. Tekin Arı- 

Kom^nditer Ort. Tekin Arının sermaye 

t ahhüdünü yerine getirmesi 

965.000. 

2.086.500, 

225.000, 

1.100.000, 

1.925.000, 

1.790.000, 

308.500, 

900.000.-- 

1.015.000, 

3.500.000, 

485.000, 

2.500.000.— 

8.400.000, 

360.000, 

450.000, 

40.000, 

50.000. 

5.000.000.— 

2.500.000, 



Komandite Ort. Ahmet Yavuz 

B Sermaye Taahhüt Hesabı A B Sermaye Taahhüt Hesabı A 

7.500.000.— 

900.000.— 

8.400.000.— 5.000.000.— 5.000.000.— 

18

Komanditer Ortak Tekin Arı 

B Sermaye Taahhüt Hesabı A 

2.500.000.— 

2.500.000.— 


B 

Sermaye Taahhüt Hesabı A 

15.000.000.— 8.400.000.— 

900.000.— 5.000.000.— 

2.500.000.— 

B Sermaye Hesabı A 

15.000.000.— 

B Binalar Hesabı A 

B Makinalar Hesabı A 

B 

965.000.— 

3.500.000.— 

Demirbaşlar Hesabı 

225.000.— 

2.086.500.— 

1 

Hammaddeler Hesabı 

1.100.000.— 

A 

B Ürünler Hesabı A 

l 925.000.— 

B Alıcılar Hesabı A 

1.790.000.— 


308.500.— 

1 015.000.— 

2 500.000.— 

B Satıcılar Hesabı A 

450.000.— 

B Borç Senetleri Hesabı A 

3.600.000.— 

B Muhtelif Borçlar Hesabı A 

40.000.— 

B Tahviller Hesabı A 

485.000.— j 

ı 

B 

Şüpheli Alacaklar Kar.H. A 

50.000.— 

19

ADİ KOMANDİT ŞT'in BİLÂNÇOSU 


Kasa 3.823.500.— Sermaye 15 000.000.— 

Binalar 4.465.000.— Borç Senetleri 360.000.— 

Makinalar 2.086.500.— Satıcılar 450.000.— 

Demirbaşlar 225.000.— Muhtelif Borçlar 40.000.— 

Hammaddeler 1.100.000.— Şüpheli Ala. Kar. 50.000.— 

Ürünler 1.925.000.— 


Tahviller 485.000.— 

Toplam 

15.900.000.— Toplam 15 900.000.— 

PROBLEM : 9 

Konfeksiyon malzemeleri üzerine toptan ticaret yapmak üzere, 

V, Y ve Z ismindeki şahıslar, aralarında bir adi komandit şirket kurmayı 

kararlaştırmışlardır. Şirketin kuruluş şartları ve aşamaları aşağıda 

gösterildiği gibidir. 

1. Şirketin sermayesi 9.000.000.—TL. olup, bunun 7.500.000.— 

TL. sı komandite ortak V. ye, 900.000.— TL. sı komanditer ortak Y., 

ye ve 600.000.— Tl. sıda diğer komanditer ortak Z'ye ait olacaktır. 

2. Ortaklar; 1.1.1985 tarihinde taahhüt ettikleri sermaye paylarını 

şu şekilde yerine getirmişlerdir. 

TİCARET İŞLETMESİ 31.12.1984 BİLÂNÇOSU 


Kasa 90 000.— Sermaye 7 200 000.— 

Mal 4. 725 000.— Amortisman 630 000.— 

İ. Bankası 1 665 000.— Satıcılar 3 900 000.— 

Alıcılar 2 325 000.— Borç Senetleri 1 020 000.— 

Taşıt Araçları 1 425 000.— 

Demirbaşlar 675 000.— 

Binalar 1 845 000.— 

Toplam 12 750 000.— Toplam 12 750 000.— 

20

a) Ortak V, şirketin kurulduğu tarihe kadar kendisi tarafından 

işletilmekte olan ticaret işletmesini bütün aktif ve pasifi ile 6.1.1984 

tarihinde adi komandit şirkete devretmiştir. Devredilen ticaret işlemesine 

ait 31.12.1983 tarihli bilânço yukarıda görüldüğü biçimdedir. 

b) Ortak Y, kendisi tarafından yapılan 225.000.—TL. tutarındaki 

kuruluş masraflarının mahsubundan sonra, taahhüdünün kalanını 

10.1.1984 tarihinde nakden yerine getirmiştir. 

c) Ortak Z, sermaye taahhüdünün yarısını 12.1.1984 tarihinde 

nakden yerine getirmiş, diğer yansımda anlaşılan tarihten ancak 3 ay 

sonra ödeyebilmiştir. Bu geçikme dolayısıyla zamanında ödenemeyen 

sermaye kısmı için şirket lehine % 20 faiz hesaplanmıştır. 


1. Yukarıdaki bilgilere göre kurulan adî komandit şirkete ait 

gereken muhasebe kayıtlarını yapınız. 

2. Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 10 

Ahmet Yılmaz ile Amcası Mehmet Yılmaz birleşerek 5.000.000.— 

TL. sermayeli bir adi komandit şirket kurma kararı almışlardır. 

Yapılan sözleşmeye göre şirkete Ahmet Yılmaz komandite ortak olarak 

katılacak ve sermayenin % 60'ını nakit olarak şirketin kuruluşunda; 

Amcası Mehmet Yılmaz ise şirkete komanditer ortak olarak katılacak 

ve kalan sermayenin yarısını şirketin kuruluşunda nakden, 

kalan kısmımda iki ay vadeli alacak senedi vermek suretiyle karşılayacaktır. 

Ortaklar, şirketin kuruluşu için 425.000.—- TL. masraf yapmışlardır. 

Şirket tescil ve ilân edilerek faaliyete geçmiş ve ortaklar taahhütlerini 

yerine getirmişlerdir. Yapılan kuruluş masrafları şirket 

faaliyete geçtikten sonra ortaklara ödenmiştir. 


1. Ahmet Yılmaz ve Ortağı Adi Komandit Şirketinin kuruluşuyla 

ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını yapınız. 

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz. 

21

PROBLEM : 11 

B ve D adlarına iki arkadaş birleşerek 5.000.000.— TL. sermaye 

ile B ve Ortağı Komandit Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. Ortaklar 

aldıkları karar gereğince şirket sözleşmesini hazırladıktan sonra 

gerekli hukuki formaliteleri yerine getirerek faaliyete geçmişlerdir. 

Yapılan sözleşmeye göre ortakların şirketteki sermaye payları 

ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir. 

(Tüm malvar- 

Komandite ortak B sermaye 3.000.000.— TL. 

lığıyla sınırsız sorumlu.) 

Komanditer ortak D sermaye 2.000.000.— TL. (Sadece koyduğu 

sermaye ile sınırlı sorumlu.) 

Ortaklar şirketin kuruluşu ile ilgili olarak 225.000.— TL. sı 

harcamışlar ve sermaye taahhütlerinin tamamını nakden yerine 

getirmişlerdir. Ortak A tarafından yapılmış bulunan 225.000.—• TL.- 

lık kuruluş gideri, şirket faaliyet geçtikten 1 ay sonra şirketten tahsil 

edilmiştir. 


1. B ve Ortağı Komandit Şirketinin kuruluşu ile ilgili yapılması 

gereken günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını 

yapınız. 

2. Kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

22

Limited Şirketler 

PROBLEM : 12 

A,B ve C adlı üç kurucu ortak bir oraya gelerek 1.4.1985 tarihinde 

12.000.000.—TL. sermayeli A.B.C Sanayi Limited Şirketini kurmak 

için aralarında anlaşmışlardır. Ortaklık için gerekli kanuni işlemler 

yerine getirildikten sonra şirket faaliyete geçmiştir. 

A.B.C Sanayi Limited Şirketinin sermayesinin ortaklar arasındaki 

dağılımı aşağıdaki görüldüğü gibidir. 

Ortak A Sermaye 4.000.000.— TL. (1.800.000.— TL. 

3.200.000.— TL. Mal). 

Nakit, 

Ortak B Sermaye 2.400.000.— TL. (400.000.— TL. Nakit, 

2.000.000— TL. Alacak senedi) 

Ortak C Sermaye 5.600.000.— TL. (600.000.— TL. Nakit, 

5.00.000.- TL. Taşıt Aracı) 

Kuruluş işlemleri sırasında yapılan 960.000.— TL.'lık kuruluş 

gideri ortak C tarafından karşılanmıştır. Kuruluş sırasında bankada 

bloke edilen para çekilerek "L" Bankasına açtırılan bir hesaba yatırılmıştır. 


1. A.B.C Sanayi Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük 

defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

2. Adı geçen şirketin Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz. 

23

ÇÖZÜM 

Günlük Defter Kayıtları : 

/ 


Ortak A Ser. Taah. 4.000.000. 

Ortak B Ser. Taah. 2.400.000. 

Ortak C Ser. Taah. 5.600.000. 

Sermaye H. 

Ortak A Ser. 4.000.000. 

Ortak B Ser. 2.400.000. 

Ortak C Ser. 5.600.000. 

/ 

Ortaklar Cari H. 

Ortak A Cari H. 4.000.000. 

Ortak B Cari H. 2.400.000. 

Ortak C Cari H. 5.600.000. 


Ortak A. Ser. Taah. 4.000.000. 

Ortak B. Ser. Taah. 2.400.000. 

Ortak C Ser. Taah. 

/ 

5.600.000. 

Bankası H. 

Ortaklar 

Ortak A C/H 

Ortak B C/H 

Ortak C C/H 

Cari H. 

Mal H. 




Ortak A C/H 

Ortak B C/H 

Ortak C C/H 

/ 

Kuruluş Giderleri H. 


Ortak C C/H 

/ 

200.000. 

100.000. 

150.000. 

3.200.000. 

2.000.000. 

5.000.000. 

/ 

Ödenmemiş Sermaye H. 

Ortak A Ödenmemiş S. 600.000. 

Ortak B Ödenmemiş S. 300.000. 


Ortak A C/H 600.000. 

Ortak B C/H 300.000. 

/ 

L. Bankası H. 

Z. Bankası H. 

/ _ 

12.000.000. 

12-000.000— 

450.000. 

3.200.000- 

2.000.000. 

5.000.000. 

960-000— 

900.000— 

450.000— 

12-000.000.— 

12-000.000- 

450.000.- 

10-200.000.— 

960.000— 

900.000— 

450.000.- 

24


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye Hesabı A 

12.000.000.— 12.000.000.- 12.000.000.— 

B Ortaklar Cari H. A B Z. Bankası 

12 000.000.— 450.000.— 

10.200.000.— 

960.000.— 

900.000.— 

12 000.000.— 12.510.000.— 

450.000.— 450.000.— 

B Mal H. A B Alacak Senetleri H. A 

3.200.000.— 

2.000.000.— 

B 

Taşıt Ar açları H. A B Kuruluş ( liderleri H. A 

5.000.000.— 

960.000.— 

B 

Ödenmemi ş Sermaye A B L. B £ ınkası 

900.000.- 450.000. 

A 


B Ortak A Ser. Taah. H. A B Ortak A Ser. Hesabı A 

4.000.000.— 4.000.000.— 4.000.000.— 

B Ortak B Ser. Taah. H. A B Ortak B Ser. Hesabı A 

2.400.000.- 2.400.000.— 2.400.000.— 

B Ortak C Ser. Taah. H. A B Ortak C. Ser. H. 

5.600.000.— 5.600.000.— 5.600.000.- 

25

B Ortak A Cari H. A B Ortak A Ödenmemiş Ser. H A 

4.000.000.— 

600.000.— 

B Ortak B Cari H. A B Ortak B Ödenmemiş Ser. H. A 

4.000.000.- 

200.000.- 

3.200.000.- 

600.000.- 

4.000.000.- 

2.400.000.- 

2.400.000.- 

100.000.- 

2.000.000.- 

300.000.- 

2.400.000.- 

300.000.— 

B Ortak C Cari H. A 

5.600.000.— 

5.600.000.— 

150.000.— 

5.000.000.— 

960.000.— 

6.110.000.— 

A.B.C. SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ 

1.4.1985. TARİHLİ 

KURULUŞ BİLANÇOSU (TL) 

Aktif ' Pasif 

Ödenmemiş Sermaye 900 000.— Sermaye 12.000.000.— 

Ortak A Ödenmemiş Sermaye 600.000.- Ortak A Sermaye 4.000.000.- 

Ortak B Ödenmemiş Sermaye 300.000- Ortak B Sermaye 2.400.000.- 

L. Bankası 450 000.— Ortak C Sermaye 5.600.000.- 

Alacak Senetleri 2 000 000.— Ort. Cari H. 510.000.— 

Mal 3 200 000.— Ortak C Cari Hesabı 510.000.- 

Taşıt Araçlar 5 000 000.— 

Kuruluş -Gider. 960.000.— 

V 

\ 

Toplam 

12 510 000.— Toplam 12.510.000.— 

26

PROBLEM : 1 

İki arkadaş bir araya gelerek 2.000.000.— TL. sermayeli Atik 

Ticaret Limidet Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. İlgili yere 

onaylatılan sözleşmeye göre ortakların şirketteki sermaye payları 

aşağıdaki şekildedir. 

Ortak Yılmaz Kış Sermaye 1.000.000.— 

Ortak Ümit Yılmaz Sermaye 1.000.000. — 

Toplam 2.000.000.— 

Ortaklar sermaye taahhütlerini nakden yerine getirmişlerdir 

ve şirketin kuruluşu için 240.000.— TL. sı masraf yapılmıştır. 


— Atik Ticaret Limited Şirketinin kuruluşuna ilişkin gerekli 

muhasebe kayıtlarını yapınız ve kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 


I 


2.000.000.— 

Ort. Yılmaz Kış. S. Taah. 1.000.000. 

Ort. Ümit Kış S. Tah. 1.000.000. 

Sermaye H. 

Ort. Yılmaz Kış Ser. 1.000.000. 

Ort. Ümit Kış Ser. 1.000.000. 

/ 


2.000.000, 

Ort. Yılmaz Kış C/H 1.000.000. 

Ortak. Ümit Kış. C/H 1.000.000. 


Ortak Y. Kış Ser. Tah. H. 1.000.000. 

Ortak Ü. Kış Ser. Tah. H. 1.000.000. 

I 

T.C. Merkez Bankası H. 

2.000,000. 


Ortak Y. Kış C/H 1.000.000. 

Ortak Ü. Kış C/H 1.000.000. 

Kasa H. 

2-000.000, 


/ 


240.000, 

Kasa H. 

I 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.- 

240.000.- 

27


B Sermaye Taahhüt Hesabı A B Sermaye Hesabı 

2.000.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 

B Ortaklar Cari Hesabı A B T.C. Merkez Ban. Hes. A 

2.000.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 

B Kasa Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A 

2.000.000.- 240.000. 240.000.— 


Ortak Yılmaz Kış Ser. 

Ortak Ümit Kış Ser. 

B maye Taah. H. A B Ser. Taah. H. A 

1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 

B Ortak Yılır laz Kış C/H A B Ortak Üm it Kış C/H A 

1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 

B Ortak Yılmaz Kış Ser. H A B Ortak Ümit Kış Ser. H. A 

1.000.000.— 1.000.000.- 

Aktif 

ATÎK TİCARET LİMİTED ŞİRKETİNİN 

TARİHLİ KURULUŞ BİLANÇOSU 

(TL.) 

Pasif 

Kasa 1.760 000.— Sermaye 2 000 000.— 

Kuruluş Giderleri 

\ 

\ 

240 

Ortak Ü. Kış Ser. 1.000.000 — 

000.— Ortak Y. Kış Ser. 1.000.000.— 

\ 

\ 

Toplam 

2.000 000.— Toplam 2 000 000.— 

28

PROBLEM : 1 

K.L.M isimli üç arkadaş sırası ile 10.000.000.— TL., 5.000.000.— 

TL. ve 5.000.000.— TL. sermaye koyarak 20.000.000.— TL. sermayeli 

"KARTAŞ Limited Şirketini" kurmaya karar vermişlerdir. 

Ortak K sermaye taahhüdü yerine getirmek üzere 8.000.000.— 

TL. değerinde bir makina ile 1.900.000.— TL. lık mal ve 100.000 — 

TL. lık demirbaşı yeni şirkete devretmiştir. 

Ortak L ise 4.400.000.— TL. lık mal ile 600.000.— TL. nakit 

para getirmiştir. Ortak M ise yeni şirketin faaliyetle bulunacağı 

binanın tapusunu 6.000.000.— TL. değerle şirkete vermiştir. Ortaklara 

şirketten olan alacakları şirket faaliyete geçtikten 6 ay sonra ödenecektir. 


1. KARTAŞ Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe 

kayıtlarını yapınız. 

2. Şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 


/ 


Ortak K 10.000.000.— 

Ortak L 5.000.000.- 

Ortak M 5.000.000.- 

Sermaye H. 

Ortak K 10.000.000.- 

Ortak L 5.000.000.- 

Ortak M 5.000.000.- 

Şirket sözleşmesine göre ortakların 

taahhüt ettikleri sermayeler. 

/ 

Kasa H. 

Makinalar H. 

Mal H. 

Demirbaş H. 

Binalar H. 


Ortak K Ser. Taah. 10.000.000.— 

Ortak L Ser. Taah. 5.000.000.— 

Ortak M Ser. Taah. 5.000.000. 


Ortak M 

/ 

20.000.000, 

600.000.- 

.000.000.- 

.300.000.- 

ıoo.ooo. 

ooo.ooo. 

20.000.000. 

20.000.000. 

ı.ooo.ooo. 

29

Aktif 

KARTAŞ LÎMİTED ŞİRKETİ 

KURULUŞ BİLÂNÇOSU 

Pasif 

Kasa 600.000.— Sermaye 20 000.000.— 

Mal 6 300.000.— Ortak C Cari H. 1 000.000.— 

Makinalar 8 000.000.— *\ 

Demirbaşlar 100.000.— \ 

Binalar 6 000.000.— \ 

Toplam 

21 000.000.— Toplam 21 000.000.— 


B Sermaye Taahhüt Hes. A B Sermaye Hesabı 

B Kasa Hesabı A B Makinalar Hesabı A 

B 

6.300.000.— 

Mal Hesabı 

A B Demirbaşlar Hesabı A 

100.000. 

B Ortaklar Cari Hesabı A B 

Binalar Hesabı 

A 

1.000.000.— 6.000.000.— 


B 

Ortak K Sermaye 


10.000.000.— 10.000.000.- 5.000.000.— 

Ortak L Sermaye 


20.000.000.— 20.000.000.— 20.000.000.- 

600.000.- 

8.000.000.- 

5.000.000.- 

A 

5 Ortak M 5 5er. T. Hes. A 

5.000.000.— 5.000.000.— 

10.000.000.— 

B Ortak L Sermaye Hes. A B Ortak M Sermaye Hes. A 

5.000.000.— 5.000.000.— 

30

PROBLEM : 1 

Konya'da un ve unlu mamûller üretimi alanında faaliyette bulunmak 

üzere BAŞAKLILAR Limited Şirketi adı ile 5 ortak aşağıdaki 

sermaye paylan ile bir şirket kurmaya karar vermişlerdir. 

Kurucunun Adı, Soyadı Hisse Sayısı Hisse Tutarı TL. 

Ali Er 500 2.000.000.— 

Mehmet Öz 125 500.000.— 

Hikmet Öz 125 500.000.— 

Yavuz Er 125 500.000.— 

Nuri Çalışkan 125 500.000.— 

Toplam 3.000.000.— 

Ortaklardan ilk dört, taahhüt ettikleri sermayelerinin yarısını 

nakit olarak; diğer yarıları için 3 ay vadeli bono vererek yerine getirmişlerdir. 

Sonuncu ortak Nuri Çalışkan ise sermaye taahhüdünü yerine 

getirmek amacı ile evvelce şahsına ait işletmesini bütün hukukî ve mali 

sonuçları ile limited şirkete devretmiştir. 

Devredilen ticarethanenin bilânçosu şu şekildedir. 

Aktif BİLANÇO (TL.) Pasif 

Mal 216.000.— 

Müşteriler 156.000.— 

A. Bankası 68.000.— 

Taşıt Araçları 680.000.— 

Sermaye 400.000.— 

Bir. Amortisman 140.000.— 

Satıcılar 188.000.— 

Borç Senetleri 352.000.— 

Kâr 40.000.— 

Toplam 1.120.000.— 1.120.000.— 


Başaklılar Limited Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe kayıtlarını 

yaparak, kuruluş bilânçocunu düzenleyiniz. 

31

PROBLEM : 1 

Konyada un ve unlu mamuller üretimi ile uğraşacak Hekimgiller 

Limited Şirketinin sermayesi 50.000.000.— TL. sı olup 5 kardeşin 

sermaye taahhütleri şöyledir. En büyük ağabey Ahmet % 50, 

diğer 4 kardeşin paylan ise eşit yani % 12,5 dur. 

Ortak kardeşlerden ilk dördü taahhütlerini nakit olarak hemen 

yerine getirmelerine karşılık en küçük kardeş Veli Yaraşır mevcut işletmesini 

olduğu gibi yeni kurulan limited şirkete devrederek yerine 

getirmek istemiştir. 

Veli Yaraşır'ın devrettiği işletmenin bilançosu şöyledir. 

Aktif BÎLÂNÇO (TL.) Pasif 

Mal 2.700.000.— 

Müşteriler 1.950.000. — 

A. Bankası 850.000.— 


Bir. Amortisman 1.750.000. — 

Satıcılar 2.350.000.— 

Borç Senetleri 4.400.000.— 

Sermaye 5.000.000.— 

Kâr 500.000.— 

\ 

\ 

1 oplam 14.000.000.— Toplam 14.000.000.— 


Limited şirketin kuruluşu ile ilgili tüm günlük ve büyük defter 


32

Anonim Şirketler 

PROBLEM : 17 

Beş kişilik ÖNGEL ailesi 100.000.000.— TL. sermayeli ÖNGEL 

YEM Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketini ani olarak kurmaya karar 

vermişlerdir. Şirket sermayesi beheri 10.000.— TL. normal değerli 

10.000 hisse senedinden oluşmakta ve her ortak eşit miktarda yani 

ikişer bin hisse senedi taahhüt etmiştir. Taahhüt edilen hisse senetlerinin 

tamamı nakit olarak ödenecek olup başlangıçta % 25 tutarındaki 

nakit şirketin 1. Bankası neznindeki 365 nolu hesabında bloke 

edilerek blokaj işlemleri ve diğer belgeler tamamlanmıştır. İlgili yasal 

işlemler tamamlandıktan sonra 1. Bankasındaki bloke para çekilmiş; 

bundan 2.000.000.— TL. sı kuruluş giderleri ödenmiş ve câri işlemleri 

yönetebilmek için 600.000.— TL. sı kasada alıkonulduktan sonra 

kalan kısım A. Bankasında açtırılan şirketin ticari mevduat hesabına 

yatırılmıştır. 


1. ÖNGEL Yem Sanayii Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili 

günlük defter ve büyükdefter kayıtlarını yapınız. 

2. Adı geçen şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 


— /. 

Hisse Senetleri H. 

Sermaye H. 

10.000.—TL. nominal değerli 

10.000 hisse senedinin 

ihracı nedeniyle 

/ 

100.000.000.— 

100.000.000. 

33

Hissedarlar H.(*) 


ÖNGEL ailesinin ortaklarının 

hisse senetlerini satın 

alma taahhütleri nedeniyle 

I. Bankası H. / 

Hisedarlar H. 

Taahhüt edilen hisse senetleri 

bedelinin % 25 nin 

Bankaya yatırılması nedeniyle 

/ 

Kasa H. 

İ. Bankası H. 

İşlemlerin tamamlanması 

sonucu I. Bankasındaki 

blokajın kaldırılması ve 

paranın çekilmesi nedeniyle 

/ 

Kuruluş Giderleri H.(**) 

A. Bankası H. 

Kasa H. 

/ 


Hissedarlar H. 

Taahhüt edilmiş fakat ortaklarca 

henüz ödenmemiş, 

borçlanılan sermayenin 

kaydı... 

— / 

100.000.000.— 

25.000.000.— 

25.000.000.— 

2. 000.000. 

22, 400.000. 

75.000.000.— 

100.000.000.— 

25.000.000. 

25.000.000. 

24.400.000. 

75.000.000. 

ÖNGEL ANONİM ŞİRKETİ 


Ödenmemiş Sermaye 75 000 000.— Sermaye 100.000.000.— 

Kasa 600 000.— 

A. Bankası 22 400 000.— 

Kuruluş Giderleri 2 000 000.— 

\ 

Toplam 100 000 000.— Toplam 100.000.000.— 

(*) Kollektif şirketlerdeki "Sermaye Taahhüt Hesabı"ndan başka birşey değildir. 

(**) Anonim şirketlerde kuruluş giderleri genellikle çok büyük olduğu için bu giderlerin 

aktifleştirilerek; izleyen 5 yıl içinde amorti edilmesi imkanı vardır. 

34


B Hisse Senetleri Hesabı A B 

100.000.000.— 100.000.000.— 


100.000.000.- 

B Hissedarlar Hesabı A B I. Bankası Hesabı A 

25.000.000.— 15.000.000.— 

B Kasa Hesabı A B Kuruluş Giderleri Hes. A 

24.400.000.- 2.000.000.— 

B Ödenmemiş Ser. Hesabı A B 

Bankası Hesabı 

A 

100.000.000.- 25.000.000.- 

75.000.000.- 

25.000.000.- 

75.000.000.- 

22.400.000.- 

PROBLEM : 18 

10 Kurucu Ortak 200.000.000.— TL. sermayeli bir anonim şirketi 

tedrici olarak kurmaya karar vermişlerdir. Sermaye; herbiri 10.000.— 

TL. normal değerli 20.000 adet hisse senedinden oluşmaktadır. 

Kurucu ortaklar hisse senetlerinin % 10 unu almayı taahhtü etmişler 

ve taahhütlerinin tutarlarını Ziraat Bankası Kızılay Şubesi nezninde 

açılan hesaba hemen yatırmışlardır. 

Geri kalan hisse senetlerinin halka satılması (Suskripsiyon) için 

Akbank'la mutabakata varılmıştır. Akbank aldığı hisse senetlerinin 

hepsini satmış ve ilk taksit olan 1 /4 ünü alarak şirketin neznindeki 

hesaba kaydetmiştir. Aracılık fonksiyonu için bankaya 800.000.— 

TL. sı komisyon kuruluş giderleri olarak ödenmiştir. 


Şirketin kuruluşu ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

35

ÇÖZÜM 

Günlük defter kayıtları: 

/ 


Sermaye H. 

10.000.— TL. nominal sermayeli 

20.000 hisse 

senedi ihracı 

— / 



Kurucu ortakların taahhüt 

ettikleri hisseler 

— / 

Ziraat Bankası H. 


36 

Kurucuların 

yerine getirmeleri 

— — —; 

taahhütlerini 

Suskripsiyondaki Hisse Senetleri 

H. 


Halka satılmak üzere Akbanka 

verilen hisse senetleri 

/ 


Suskripsiyondaki Hisse 

Senetleri H. 

Halka sunulan hisse senetlerinin 

taahhüt edilmesi 

/ 

Akbank H. 



Halkın taahhüt ettiği hisse 

senetlerinin % 25 inin 

tahsil edilmesi 

/ 



Halk tarafından taahhüt 

edilen fakat henüz tahsil 

edilemiyen hisseler 

/ 

200.000.000. 

20.000.000. 

20.000.000. 

180.000.000. 

180.000.000. 

44.200.000. 

800.000. 

135.000.000. 

200.000.000 

20.000.000 

20.000.000 

180.000.000 

180.000.000 

45.000.000 

135.000.000


B Hisse Senetleri Hesabı A B Sermaye Hesabı 

200.000.000— 20.000.000— 

180.000.000— 

200.000.000.— 200.000.000— 

200.000.000. 

B Hissedarlar Hesabı A B Ziraat Bankası Hesabı A 

20.000.000— 20.000.000— 20.000.000 

180.000.000— 45.000.000— 

135.000.000.— 

200.000.000— 200.000.000— 

B 


Senetleri Hesabı A B Akbank Hesabı A 

180.000.000.- 180.000.000.— 44.200.000.- 

B Kuruluş Giderleri Hes. A B Ödenmemiş Sermaye A 

800.000. 135.000.000.— 

PROBLEM : 19 

Un sanayiinde faaliyette bulunmak üzere Konya'da kurulan 

Başak Anonim Şirketinin sermayesi 250.000.000.— TL. sidir. Şirket 

sermayesi, beheri 50.000.— TL. sı nominal değerli 5000 hisse senedinden 

oluşmaktadır. 

Şirket kurucu ortakları 20 kişi olup, herbiri 100 er pay taahhüt 

etmiş ve bu taahhütlerinin % 50 sini T.C. Merkez Bankasındaki 

şirket hesabına hemen yatırmışlardır. 

İlgili kuruluşlardan gerekli izinler alındıktan sonra geri kalan 

3000 hisse senedinin halka satış işlemi için 1. Bankası ile anlaşma yapılmıştır. 

Banka satamadığı hisse senetlerini satın almayıda taahhüt 

ettiği için binde beş (% 05) komisyon alacaktır. 

Şirket Merkez Bankasındaki blokeyi çözmüş ve paranın tamamını 

çekerek 1.500.0Û0.— TL. lık kuruluş giderini ödemiştir. 

37

t. Bankası, süresi içinde hisse senetlerini sattığını, % 25 nakdi 

tahsil ettiğini ve komisyonunu keserek artan para için banka nezninde 

hesap açıp oraya kaydettiğini bildirmiştir. 


Tedrici olarak kurulan bu şirketin kuruluşuna ait günlük ve 

büyük defter kayıtlarını yaparak kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 

38 


/ 


Sermaye H. 

50.000 TL. sı nominal değerli 

5.000 hisse 

senedinin 

ihracı nedeniyle 

/ 



20 Kurucu ortağın satın 

almayı taahhüt ettikleri 

sermaye payı nedeniyle 

/ 



Kurucuların taahhütlerinin 

% 50 sini yatırmaları 

nedeniyle 

Suskripsiyondaki 

/ 

Hisse Senetleri 

H. (I. Bankası) 


İ. Bankası aracılığı ile halka 

satışa sunulan hisse senetleri 

nedeniyle 

/ 



Senetleri H. 

1. Bankasındaki hisse senetlerinin 

tamamının satış 

taahhüdünün 

tamamlanması 

nedeniyle. 

/ 

250.000.000.— 

100.000.000. 

50.000.000.— 

150.000.000. 

150.000.000. 

250.000.000. 

100.000.000. 

50.000.000. 

150.000.000.— 

150.000.000.

Bankalar H. 

(1 Bankası) 



î. Bankasının % 25 nakdi 

hesaba kaydı 

/ 

Kasa H. 


T I— 


Kasa H. 



Tamamı taahhüt edilmekle 

beraber kurucuların % 

50, halkın % 75 oranındaki 

sermaye yükümlülüğünün 

kaydı nedeniyle 

/ 

37.000.000. 

500.000. 

50.000.000. 

1.500.000. 

162.500.000. 

37.500.000.— 

50.000.000.— 

1.500.000.— 

162.500.000.— 

Büyük defter kayıtları: 

B Hisse Senetleri A B 

Sermaye 

A 

250.000.000— 100.000.000.— 

150.000.000.— 

250.000.000— 250.000.000,- 

250.000.000— 

B Hisse d arlar A 

100.000.000.— 50.000.000.— 

150.000.000.— 37.500.000.— 

250.000.000.— 87.500.000.— 

162.500.000.— 

250.000.000.— 250.000.000.— 

B T.C. Merkez Bankası A 

50.000.000. 50.000.000.- 

B Suskripsiyondaki H. Sen. A B İ. Bankası 

150.000.000.- 150.000.000.- 37.000.000.- 

39

B Kuruluş Giderleri A B Kasa A 

500.000.— 50.000.000.— 1.500.000 

1.500.000.— 

B Ödenmemiş Sermaye A 

162.500.000.— 

BAŞAK ANONİM ŞİRKETİ 


Ödenmemiş Sermaye 162.500.000.— 

Kasa 48.500.000.— 

1. Bankası 37.000.000.— 

Kuruluş Giderleri 2.000.000.— 

Sermaye 250.000.000.— 

\ 

\ 

\ 

Toplam 250.000.000.— Toplam 250.000.000.— 

PROBLEM : 20 

1 Haziran 1983 tarihinde Çimento Sanayinde faaliyette bulunmak 

üzere 500.000.000.— TL. Sermaye ile A,B,C,D,E isimli şahıslar 

bir anonim şirket kurmuşlardır. 

Şirketin sermayesi her biri 1.000.—-TL. değerinde nama yazılı 

50.000 hisse senedinden oluşmaktadır. 

Ortaklar sırasıyla 12.500, 12.500, 10.000, 7.500, 7.500 adet hisse 

senetlerinin tamamını taahhüt ederek 1 /4 (% 25) oranındaki nakdi 

merkez bankasındaki ilgili hesaba yatırmışlardır. 

Yönetim kurulunca alınan karar gereğince 3'er aylık aralarla 

geri kalan sermaye taahhütleri A Bankası Kızılay Şubesi neznindeki 

hesabına yatırılacaktır. Kuruluş esnasında kurucu ortak A tarafından 

500.000.— TL. lık bir harcama yapılmıştır. 


Ani kurulan bu anonim şirketin kuruluşu ile ilgili günlük ve büyük 


40

PROBLEM : 1 

Altı kurucu ortak bir araya gelerek 200.000.000.— TL. sermayeli 

Aslan Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketini tedrici şekilde kurmaya 

karar vermişlerdir. Şirket ana sözleşmesi hazırlanıp gerekli imza işlemleri 

yapılarak notere tastik ettirilmiştir. Sözleşme uyarınca kurucu 

ortaklar şirket sermayesinin % 10 unu taahhüt ederek T.G. Merkez 

Bankası'nda açtırılan hesaba yatırmışlardır. Daha sonra ilgili kuruluşlardan 

kuruluş izni alınmıştır. Ana sözleşme hükümlerine göre sermayeye 

karşılık 1.000.— TL. nominal değerde 200.000 adet hisse senedi çıkarılmıştır. 

Hisse senetlerinin halka arzı için ilgili kuruluşlardan da gerekli 

izin alınmıştır. Kurucularca taahhüt edilen sermayeden arta kalan 

kısmın taahhüdü için açıklama hazırlanarak gerekli ilânlar yapılmıştır. 

Çıkarılan hisse senetlerinin 30.000 tanesinin satışı için "B" Bankasıyla, 

50.000 tanesinin satışı için "D" Bankasıyla ve 100.000 tanesinin satışı 

içinde "Y" Bankasıyla % 05 komisyon karşılığında anlaşılmıştır. 

Bankalar satışını üstlendikleri % 100 ödemeli hisse senetlerini süresi 

içinde satarak komisyonlarını kestikten sonra kalan kısmı şirketin 

bankalardaki hesaplarına alacak kaydetmişlerdir. 

Kuruluş genel kurulu toplanarak, şirketin kuruluşunu tasvip 

etmiş ve tasdik için ilgili yere başvurulmuştur. Yapılan başvurular 

sonucunda şirket faaliyete geçmiştir. Merkez Bankası'ndaki para 

üzerindeki blokaj kaldırılarak çekilmiş ve 109.250.— TL. tutarında 

kuruluş gideri ödendikten sonra, kasada 50.000.— TL. bırakılarak 

kalan "A" bankasındaki hesaba yatırılmıştır. 


1. Aslan Makina Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluşu 

ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını 

yapınız. 

2. Şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 22 

800.000.000.— TL. sermayeli Arı Gıda Maddeleri Sanayi ve 

Ticaret Anonim Şirketinin tedrici olarak kurulmasına karar veren 

kurucu ortaklar sermayenin % 10 unu taahhüt etmişler ve taahhütlerinin 

tamamını Merkez Bankası neznindeki hesaba yatırmışlardır. 

41

Şirket sermayesi nominal değeri 10.000.— TL. olan 80.000 

hisse senedinden meydana gelmektedir. 72.000 hisse senedi îş Bankası 

ile yapılan anlaşma gereği % 1 komisyonla suskripsiyon işlemi için 

bankaya verilmiştir. 

Süresi içerisinde bankalardan gelen dekontlardan hisse senetlerinin 

tamamının satıldığı ve satış bedellerinin % 25'inin tahsil edildiği 

anlaşılmıştır. 

Şirketin kurucu ortaklarca yapılan 1.000.000.— TL. lık kuıuluş 

giderleri îş Bankasından çekilen paradan ödenmiştir. 


1. Adı geçen anonim şirketin tedrici kuruluşu ile ilgili günlük 


2. Kuruluş Bilânçosunu düzenleyiniz. 

42

ŞİRKETLERDE 

SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ 

/


PROBLEM : 23 

"A" Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin Sermayesi 5.000.000.— 

TL. olup, ortakların şirketteki sermaye paylan aşağıda görüldüğü 

şekildedir. 

Ortak A Sermaye 2.000,000.— 

Ortak B Sermaye 3.000.000.— 

Toplam 5.000.000.— 

Şirket sermayesinin 10.000.000.— TL. sına çıkarılmasına ve 

artırılan sermayeye ortakların daha önceki sermaye payları ile 

orantılı olarak katılmasına şirket genel kurulunca karar verilmiştir. 

Ortaklar gerekli kanuni işlemlerden sonra artırılan sermayeden 

paylarına düşen kısmı nakden şirkete ödemişlerdir. Şirket 

semaye artırımı ile ilgili olarak 100.000.— TL. masraf yapmıştır. 


"A" Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin sermaye artırımı 

ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarım 

yapınız. 

45

ÇÖZÜM 


/ 

Sermaye Artırım Taahhüt H. 

Ort. A Ser. artırımı Taah. 2.000.000. 

Ort. B Ser. artırımı Taah. 3.000.000. 

Sermaye H. 

Ortak A Sermaye 2.000.000. 

Ortak B Sermaye 3.000.000. 

I 


Ortak A C/H 2.000.000. 

Ortak B C/H 3.000.000. 

Ser. Artırım Taah. H. 

Ort. A Ser. artırımı taah. 2.000.000. 

Ort. B Ser. artırımı taah. 3.000.000. 

/ 

Kasa H. 


Ortak A C/H 

Ortak B C/H 

Sermaye Artırım Giderleri H. 

Kasa H. 

/ 


/ 

2.000.000. 

3.000.000. 

5.000.000.— 

5.000.000.— 

5.000.000.— 

100.000. 

5.000.000.— 

5.000.000.— 

5.000.000. 

100.000.— 

B Sermaye Art. Taah. H. A B 

5.000.000.- 5.000.000.— 

B Ortaklar Cari Hesabı A B 

5.000.000.— 5.000.000.— 

X 

5.000.000.— 

Sermaye Hes. 

Kasa Hesabı 

5.000.000.- 

5.000.000.- 

100.000.- 

B 


Ser. Art. Gider Hesabı 

100.000.— 

A 

B Or. A Ser. Art. Taah. H. A B 

Ortak A Sermaye H. 

A 

2.000.000.— 2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

46

B Ortak A Cari Hesabı A B Or. B Ser. Art. Taah. H. A 

2.000.000.— 2.000.000.— 3.000.000.— 3.000.000.— 

B Ortak B Sermaye H. A B Ortak B Cari Hesabı 

3.000.000.— 

3.000.000.— 

3.000.000.- 3.000.000.- 

PROBLEM : 24 

Yılmaz Kollektif Şirketinin Yedek akçe tutarı 800.000.— TL.— 

sidir. Şirket ortaklarından (C)'nin kâr payı % 40, (D)'nin ise % 60 

dır. Yedek akçelerin sermayeye eklenmesine karar veren ortakların, kâr 

payları gözönüne alınarak sermaye artırımı yapan Yılmaz Kollektif 

Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 


/ 

Yedek Akçe H. 


Ortak (G) 320.000.— 

Ortak (D) 480.000.— 

/ 


Ortak (C) 320.000.— 

Ortak (D) 480.000.— 


/ 

800.000. 

800.000. 

800.000. 

800.000.— 

PROBLEM : 25 

İstanbulda faaliyetle bulunan "Yıldız Kollektif Şirketi"nin sermayesi 

1.000.000.— TL. sı olup; üç ortağın şirketteki payları şöyledir. 

Akif Yıldız 

Mehmet Akın 

Naim Yıldız 

400.000. — TL. 

300.000.— TL. 

300.000.— TL. 

47

Şirket sözleşmesinde kâr zarar dağıtımının ortaklarının sermaye 

payları ile oranlı olacağına dair hüküm vardır. 1 Ocak 1985 tarihinden 

geçerli olmak üzere Ortak Mehmet Akın'ın ortaklıktan ayrılması ve 

payına düşenin hemen ödenmesi konusunda ortaklar anlaşmış bulunmaktadırlar. 

31.12.1984 tarihli şirket bilânçocu aşağıdaki şekildedir: 

YILDIZ KOLLEKTİF ŞİRKETİ 31.12.1984 

Aktif Tarihli BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 520.400.— 

Banka 73.400.— 

Mal 420.000.— 

Demirbaşlar 16.200.— 

Binalar 320.000.— 

Sermaye 1.000.000.— 

Yedek Akçe 200.000.— 

Dönem Kârı 150.000.— 

\ 

\ 

Toplam 1.350.000.— 1.350.000.— 


Yıldız Kollektif Şirketindeki ortak değişikliği ile ilgili muhasebe kayıtlarını 

yaparak; değişiklik sonrası şirketin bilânçosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 


Dönem Kârı (1984 Karzarar) 

H. 

45.000. 

Sermaye H. 

300.000. 

Yedek Akçeler H. 

60.000. 


(Ortak Mehmet Akın 

Cari H.) 

Ortak Mehmet Akın'a sermayedeki 

% 30 payı oranında 

kârdan ve yedek 

akçelerden pay verilerek 

ayrılması 

/ 


405.000. 

Kasa H. 

/ 

405.000. 

405.000. 

48

Aktif 

YILDIZ KOLLEKTİF ŞlRKETÎNÎN 

1.1.1985 TARİHLÎ BİLÂNÇOSU 

(TL.) 

Pasif 

Kasa 115.400.— Sermaye 700 000.— 

Banka 73.400.— Yedek Akçeler 140 000.— 

Mal 420.000.— Dönem Kârı 105 000.— 

Demirbaşlar 16.200.— \ ^ , 

Binalar 320.000.— 

\ 

Toplam 

945.000.— Toplam 

945 000.— 


B Kasa Hesabı A B Banka Hesabı 

520.400.— 405.000.- 73.400.- 

B Mal Hesabı A B Demirbaşlar Hesabı A 

420.000.— 16.200.- 

B Binalar Hesabı A B Sermaye Hesabı A 

320.000.- 300.000.- 1.000.000.- 

B Yedek Akçe Hesabı A B Kâr-Zarar Hesabı A 

60.000.- 200.000.— 45.000.- 150.000.- 

B Ortaklar Cari Hesabı A 

405.000.- 405.000.- 

49

PROBLEM : 

"XYZ" Kollektif Şirketinin 31.12.1983 tarihli bilânçosu aşağıdaki 

gibidir. 


Kasa 425.000.— Sermaye 3.500.000.— 

Banka 1.200.000.— Özel Yedek Akçe 320.000.— 

Müşteriler 670.000.— Birikmiş Amortisman 200.000.— 

Mal 1.650.000.— Satıcılar 1.750.000.— 

Tahviller 700.000.— Borç Senetleri 585.000.— 

Makinalar 2.000.000.— Dönem Kârı 690.000.— 

Şerefiye 400.000.— 

\ \ 

Toplam 7.045.000.— Toplam 7.045.000.— 

Şirket yöneticileri iki ayrı yerde şube açmaya, bunun içinde 

şirket sermayesini 1.750.000. TL. sı daha artırarak 5.250.000.— 

TL. sına çıkarmaya karar vermişlerdir. 

ortaklararası dağılımı şöyledir. 

Şirketin şu andaki sermayesinin 

Ortak A 

Ortak B 

Ortak C 

Ortak D 

1.500. .000.— TL. 

750. .000.— TL. 

750. .000.— TL. 

500 .000.— TL. 

Sermayenin artırılması, başlangıç sermayesindeki oranlar dahilinde 

olmuş; ancak ortak C'ye ait sermaye artırım hissesinin yarısı 

bu ortak adına diğer ortak B tarafından geçici olarak yerine getirilmiştir. 

Ortak B kendi sermaye taahhüdünü, kendisine ait binanın yeni 

açılacak şubeye elverişli olması nedeniyle şirkete 10 yıllığına kiralıyarak 

yerine getirmiştir. Diğer ortaklar sermaye artırım taahhütlerini 

anında nakit olarak yerine getirmişlerdir. 

50

İSTENİLENLER 

"XYZ" Kollektif Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük ve 

büyük defter kayıtlarını yapınız. 

2. Artırım sonucu şirket bilançosunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 27 

Yalçın Bekâr ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketi sermayesini 

artırmak suretiyle elde edeceği fonlarla şirket yatırımlarını genişletecektir. 

Ortaklar bu amaçla yaptıkları toplantıda şirket sermayesini 

10.000.000.— TL. den 40.000.000.— TL. sına çıkarmaya ve artırılan 

sermayeye daha önce şirketteki mevcut sermaye payları oranında 

katılmaya karar vermişlerdir. Ortakların şirketteki sermaye payları 

aşağıda görüldüğü gibidir. 

Ortak Yalçın Bekâr Sermaye 2.000.000.— 

Ortak Ahmet Gül Sermaye 4.000.000.— 

Ortak Cemal Has Sermaye 4.000.000.— 

Toplam 10.000.000.— 

Ortaklar artırılan sermayenin 2 eşit taksitle ve nakden karşılanmasını 

kararlaştırmışlardır. 


Yalçın Bekâr ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketinin sermaye 

artırımı ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarını 

yapınız. 

PROBLEM : 28 

Erdal Yıldırım ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin Zeki Yılmaz'a 

11.000.000.— TL. borcu vardır. Şirket ortakları alacaklı 

Zeki Yılmaz'la yaptıkları görüşmede kendisini alacağına karşılık 

51

şirkete ortak yapma konusunda anlaşmaya varmışlardır. Ortaklar 

bu anlaşma gereğince yaptıkları toplantıda şirket sermayesini 12.000.- 

000.— TL. sı artırmaya ve artırılan sermayeye karşılık Zeki Yılmaz'ın 

şirkete ortak olmasına karar vermişlerdir. Zeki Yılmaz taahhüdünün 

11.000.000.— TL. lık kısmını şirketten olan alacağıyla, kalanını 

ise 1.400.000.— TL. değerindeki taşıt aracını şirkete devretmek yoluyla 

karşılamıştır. Şirketten alacaklı durumundaki Zeki Yılmaz 

alacağını şirkete ortak olmasından üç ay sonra nakden şirketten tahsil 

edecektir. 


Erdal Yıldırım ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin sermaye 

artırımı işlemiyle ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı defter 


52

Komandit Şirketler 

PROBLEM : 29 

X ve Y Komandit Şirketinin bilânçosu aşağıdaki gibidir. 

Aktif BlLÂNÇO (TL.) Pasif 

Kasa 30.000.— Sermaye 4.500.000.— 

Bankalar 600.000.— Komandite X'in Ser. 3.000.000- 

Mal 3 750.000.— Komanditer Y'nin Ser. 1.500.000.- 

A. Senetleri 1 200.000.— Satıcılar 2.100.000.— 

Binalar 1 050.000.— B. Amortismanlar 210.000.— 

Zarar 180.000.— 

\ 

\ 

Toplam 6 810.000.— Toplam 

6.810.000..— 

Ortaklar şirket faaliyetinin genişletilmesi a.macıyla 10 kişiyi 

komanditer ortak olarak kabul etmişlerdir. Ortakların her birinin 

sermaye payı 150.000.— TL. sı olup, şirkete nakit olarak yatırılmıştır. 


1. X ve Y Komandit Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili işlemlerin 

günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

2. Şirket bilançosunu, zararı ortadan kaldırmak suretiyle yeniden 

tanzim ediniz.(*) 

(*) Ortakların kâr-zarar paylan sermaye payları ile orantılıdır. 

53

ÇÖZÜM 


/ : 

Komandit Ortaklar Sermaye 

Taahhüt H. 

Sermaye H. 

/ 

Kasa H. 

Komandit Ortaklar Sermaye 

Taahhüt H. 

/ 

Komandite Ortak X Cari H 

Komanditer Ortak Y Cari H. 

Zarar 

/ 

1.500.000. 

1.500.000. 

120.000. 

60.000. 

.500.000.— 

.500.000.— 

180.000.— 

X. ve Y. KOMANDİT ŞİRKETİ TARlHLl 


Kasa 1 530.000.— Sermaye 6.000.000.— 

Bankalar 600.000.— Komandite X. Ser. 3.000.000.- 

Mal 3 750.000.— Komandite Ort. Ser. 3.000.000- 

A. Senetleri 1 200.000.— Satıcılar 2.100.000.— 

Binalar 1 050.000.— Amortismanlar 210.000.— 

Komandite Ort. X C /H 120.000.— \ 

Komanditer Ort. YC/H 60.000.— 

\ 

Toplam 

8 310.000.— Topllam 

8.310.000.— 


B Kasa Hesabı A B Bankalar Hesabı 

30.000.- 

1.500.000.- 

600.000.- 

B Mal Hesabı A B A. Senetleri Hesabı A 

3.750.000.— 1.200.000.— ı 

54

B Binalar Hesabı A B Zarar Hesabı A 

B Sermaye Hesabj A B Satıcılar Hesabı 

1.050.000..— 180.000.- 180.000.- 

4.500.000.- 

1.500.000.- 

2.100.000.- 

B B. Amortismarlar Hes. A 

210.000.— 

B Sermaye Taah. Hesabı A 

1.500.000.— I 1.500.000.— 

Komandite Ortak 

B X Caıi Hesabı A 

120.000.— 

Komanditer Ortak 

B Y Cari Hesabı A 

60.000.— 

PROBLEM : 30 

Eser Adi Komandit Şirketinin 1.500.000.— TL. tutarındaki sermayesinin 

ortaklar arası dağılımı şöyledir. 

Komandite A 500.000.— TL. 

Komandite B 400.000.— TL. 

Komanditer C 

Komanditer D 

Toplam 

300.000.— TL. 

300.000.— TL. 

1.500.000.— TL. 

Ortaklardan D 1984 yılı başında ortaklıktan ayrılmak istiyor. 

31.12.1983 tarihli şirket bilânçosunda 150.000.— TL. lık sözleşme 

yedek akçesi mevcuttur. Komanditer D; 400.000.— TL. alarak şirketle 

ilişkisini kesmiştir. 

55

İstenilenler 

Komanditer ortağın ayrılması ile ortaya çıkan sermaye azaltılması 

işlemlerinin günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 


/ 

Sermaye H. 

Komanditer D. Ser. H. 300.000.— 

Sözleşme Yedek Akçesi H. 

(150.000 X 1/5) 

Devreden Kar/Zarar H. 

Ortaklara Borçlar H. 

Komanditer D. Cari H. 400.000.— 

Şirketten ayrılışın kaydı 

/ 


Kasa veya Banka H. 

I 

300.000.— 

30.000.— 

70.000.— 

400.000.— 

400.000. 

400.000. 

PROBLEM : 31 

Ahmet Çelik ve Ortakları Adi Komandit Şirketi'nin 30 Nisan 

1985 tarihli bilançosu aşağıya çıkarılmıştır. 


Kasa 100.000.— 

Mal 3.300.000.— 

Banka 350.000.— 


Tahviller 1.400.000.— 

Alacak Senetleri 140.000.— 

Binalar 4.000.000.— 

Şerefiye 800.000.— 

Geşmiş Yıl Zararları 2.800.000. — 

Sermaye 9.000.000.— 

Kanunî Yedek A. 640.000.— 

Bir. Amortis. 400.000.— 



Kâr 1.710.000.— 

\ \ \ 

Toplam 14.090.000.— Toplam 14.090.000.— 

56 

ı

Tamamı ödenmiş 7.000.000.— TL. sermayeli bu şirkette komandite 

ortak Ahmet Çelik'in 4.500.000.— TL., komanditer ortaklar Ali 

Yılmaz'ın 2.000.000.—TL. ve Akın Yeni'nin payı 1.500.000.— TL. 

sidir. 

Bu şirkette ortaklar, geçmiş yıl zararını ortadan kaldırmak ve 

şirket sermayesini de % 25 artırmak amacı ile yeni ödemelerde bulunmayı 

taahhüt etmişlerdir. 

Sermaye artırımı ve kar-zarar dağıtımı ortakların ilk sermayeleri 

ile orantılı olduğu sözleşmede yer almaktadır. 


Adı geçen şirketle sermaye artırımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını 

yapınız. 

PROBLEM : 32 

Ümit Işık ve Kardeşleri Adi Komandit Şirketinin 12.000.000.— 

TL. sı olan sermayesi, ortaklar arasında alman bir kararla 8.000.000.— 

TL. sına indirilecektir. Ortakların ilk sermaye payları sırası ile 6, 4 ve 

2 milyon TL. sı dır. Azaltılan sermaye, üç ortağın başlangıç sermayesi 

ile orantılı olup; 2 ay sonra nakit durumu elverişli olduğunda bankadan 

ödenecektir. 


Sermaye azaltımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 33 

Antalyada faaliyetle bulunan Deniz Adi Komandit Şirketi"nin 

30 Mayıs 1984 tarihli bilânçosu şöyledir. 

57


Kasa 60.000.— Sermaye 1.600.000.— 

Bankalar 160.000.— Kıy. Düşen 

Müşteriler 400.000.— Mallar Karş. 250.000.— 

Alacak Senetleri 200.000.— Birikmiş Amor. 240.000.— 

Mal 1.140.000.— Satıcılar 410.000.— 

Demirba.lar 40.000. — Borç Senetleri 590.000.— 

Binalar 900.000.— 

\ 

Ort. Cari H.(*) 150.000.— 

Zarar 40.000.— 

Toplam 3.090.000.— Toplam \ 3.090.000.— 

— Şirket birkaç yıldır zarar etmektedir. Ayrıca bu yıl başlarında 

600.000.— TL. lık stokun hiçbir değeri kalmıyacak şekilde hasara 

uğradığı tespit edilmiştir. Bilânçoda karşılıklar bu stoklara aittir. 

— Ortaklar bu iki durum nedeniyle sermaye azaltılmasına 

gitmeye karar vermişlerdir. 

Kararda her iki kaynaktan doğan zararların ortakların cari 

hesabına aktarılması ve cari hesaplarında sermaye payları ile karşılaştırılarak 

kapatılması öngörülmektedir. 


1. Yukardaki verilerin ışığı altında sermaye azaltımı ile ilgili 

günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

2. Bu operasyon sonrası şirket bilançosunu düzenleyiniz. 

(*) Bilançodaki ortaklar cari hesabının yardımcı defter kayıtlarındaki görünümleri 

şöyledir: 

Komandite Ortak A'ya ait cari hesap 100.000.— TL. borç kalanı 

Komandite Ortak B'ye ait cari hesap 200.000.— TL alacak kalanı 

Komanditer Ortak C'ye ait cari hesap 250.000. — TL borç kalanı verirken ortakların 

sermaye paylarında sırasıyle 750.000.— TL, 500.000.— TL ve 350.000.— TL 

sidir. 

58

problem : 

Aydın Gündüz ve Ortakları Adi Komandit Şirketi'nin 1.12.1984 

tarihli bilânçosu şu şekildedir: 

Aktif BİLÂNÇO (TL.) Pasif 

Kasa 1 000.000.— Sermaye 6 000.000.— 

Bankalar 1 680.000.— Yedek Akçeler 2 080.000.— 

Müşteriler 2 920.000.— Şüp. Ala. Karş. 840.000.— 

Mal 1 980.000.— B. Amor. 100.000.— 

Alacak Senetleri 2 160.000.— Satıcılar 1 600.000.— 

Binalar 3 720.000.— Borç Senetleri 520.000.— 

Bankalar 880.000.— 

Kâr 1 440.000.— 

Toplam 

13.460.000.— Toplam 

13.460.000.— 

Adı geçen şirkette toplam sermaye olan 6.000.000.— TL. sının; 

3.000.000.— TL. sı komandite ortak Aydın Gündüz'e, geriye kalan 

kısmında ise komandite ortak Behir Ay'ın 2.000.000.— TL. ve komanditer 

ortak Cemil Ay'ın ise 1.000.000.— TL. sı hissesi vardır. 

Komanditer ortak, sermaye hissesini Nazmi Gün'e 2.500.000.— 

TL. sına 1.1.1985 den geçerli olmak üzere devrederek ortaklıktan 

ayrılmıştır. 


1. Yukardaki bilânçoya göre komandit şirketin özsermayesini 

hesaplıyarak; ayrılan ortak Cemil Ay'a ödenmesi gereken tutarı hesaplayınız. 

2. Fazladan ödenen TL. nın şirket açısından önemini muhasebeleştiriniz. 

59


PROBLEM : 35 

Merkez Elektronik Ticaret Limited Şirketinin ortak sayısı 10 

kişi ve sermayesi ise 1.200.000.-— TL. sidir. Adı geçen şirket sermayesini 

15.000.000.— TL. artırarak 16.200.000.— TL. ye çıkarmıştır. 

Alınan karar gereğince sermaye artırımı için 5 ortak daha alınacaktır 

ve alınan ortakların artırılan sermayeye katılım oranı % 40 olacak; 

bunun yanında eski ortakların artırılan sermayeye katılım oranı % 60 

olacaktır. Ortaklar taahüt edilen sermayenin tamamını nakden yerine 

getirmişlerdir ve söz konusu sermaye artırımı için şirket tarafından 

350.000.— TL. sı masraf yapılmıştır. 


Merkez Elekronik Ticaret Limited Şirketinin sermaye 


artırımı 

ÇÖZÜM : 


60 

/ 


Sermaye H. 

/ 



/ 

Kasa H. 


/ 

Sermaye Artırımı Giderleri H. 

Kasa H. 

/ 

15.000.000.— 

15.000.000.— 

15.000.000.— 

350.000.— 

15.000.000.— 

15.000.000.— 

15.000.000.— 

350.000.—


B Sermaye Hesabı A B Kasa Hesabı A 

1.200.000.— 

X 

350.000.— 

15.000.000.— 

1.500.000.— 

B Sermaye Taahhüt Hes. A B Ortaklar Cari Hesabı A 

15.000.000. 15.000.000.— 15.000.000. 15.000.000.— 

B Ser. Art. Giderleri Hes. A 

350.000.— 

PROBLEM : 36 

Bir yandan iş hacminin daralması öte yandan likidite durumunun 

çok iyi olması nedeniyle Ankara'da faaliyette bulunan "Arı 

Limited Şirketi" sermayesini % 20 azaltmaya karar vermiştir. 

Sermaye azaltımına karar verildiği tarihte bilânçonun görünümü 

şöyledir: 


Kasa 500.000.— Sermaye 10.000.000.— 

Banka 11.500.000.— Söz. Yedek Akçesi 4.000.000. — 

Mal 2.000.000.— 

Toplam 

14.000.000.— Toplam 14.000.000.— 

3 ortak tarafından sırasıyla A; 5 milyon, B; 3 milyon ve C; 2 

milyon sermaye ile kurulan bu limited şirkette sermaye azaltımınm 

aynı oranlarla yapılması kararlaştırılmıştır. 

61


Şirket yöneticilerinin bu sermaye azaltırmm doğrudan sermaye 

hesabından yapmaları mümkün iken; sözleşme yedek akçesinden yapılmasını 

arzu ettiklerini gözönüne alarak sermaye azaltılması ile 

ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 


/ 

Sermaye H. 

Ortak A Sermaye 1.000.000.- 

Ortak B Sermaye 600.000.- 

Ortak C Sermaye 400.000.- 


Ortak A. Cari 1.000.000.- 

Ortak B. Cari 600.000.- 

Ortak C. Cari 400.000.- 

Geri verilecek sermayenin ortakların 

cari hesaplarına kaydı. 

/ 

Sözleşme Yedek Akçe H.(*) 

Sermaye H. 

Geri verilecek sermayenin 

hesabına alınması 

/ 

kendi 


Ortak A Cari 1.000.000.- 

Ortak B Cari 600.000.- 

Ortak C Cari 400.000.- 

Banka H. 

Ödemenin banka kanalıyla yapılması 

I 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

2.000.000.— 

PROBLEM : 37 

"Baktaş Bakırcılık işleri Limited Şirketi" nin 31.12.1984 tarihli 

bilânçosu aşağıdaki gibidir. (**) 

(*) Burada yedek akçenin kullanılması nedeniyle vergi sorunları ortaya çıkmaz; çünkü 

bu işlem hukukî niteliği itibariyle sermayenin geri verilmesidir. 

(**) Bu örnek gerçek bir firmaya ait olduğu için rakamlar aynen alınmıştır. 

62

Aktif 

BAKTAŞ BAKIRCILIK İŞLERİ LİMÎTED ŞlRKETÎ 

31.12.1984 TARİHLÎ BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 

Bankalar 

Alıcılar 

Muh. Borçlular 

Peşin Ödenen Giderler 

Akreditifler 

Ort. Cari Hes. 

Ham Maddeler 

İşletme Mal. 

Muh. Malzeme 

Mamüller 

Tahviller 

Depozito ve Teminatlar 

Alacak Senetleri 

Arsa ve Binalar 

Makina ve Teç. 

Taşıt Araçları 

Demirbaşlar 

Toplam 

Nazım Hesaplar 

Genel Top. 

786.658. 

3.049.558. 

19.750.734. 

15.801.546. 

545.590. 

6.885.736. 

12.503.628. 

32.566.082 

14.178.076. 

3.949.646. 

361.000. 

500.000. 

157.076. 

2.720.000. 

53.251.376. 

95.641.856. 

9.265.538. 

11.158.458. 

283.072.558. 

24.627.590. 

307.700.148. 

Sermaye 55 

Birikmiş Amor. 38 

Yedek Akçeler 1 

Ort. Cari Hes. 39 

Muh. Alacaklılar 4 

G.V. Stopajı 

Ödenecek Üc. 


Bankalar 

Kâr 

Toplam 

Nazım Hes. 

Genel Top. 

2 

5 

44 

90 

000.000. 

557.412. 

917.636. 

,977.252. 

,391.112. 

,705.068. 

,508.430. 

240.000. 

,393.952. 

.381.696. 

283.072.558.— 

24.627.590.— 

307.700.148.— 

A,B,C,D ve E arasında kurulmuş bulunan BAKTAŞ Limited 

Şirketinin Sermayesi 100.000.000.— TL. sına çıkarılması kararlaştırılmıştır. 

Ortakların sermaye paylan ile cari hesap kalanları 

gösterildiği gibidir. 

aşağıda 

Sermaye 

Cari Hesap Kalanları 

Ortak Payı Borç Kalanı Alacaklı Kalanı 

A 5.000.000.— — 5.976.000,— 

B 10.000.000.— — 8.001.252.— 

C 10.000.000.— — 26.000.000.— 

D 15.000.000.— 10.003.620.— ı 

E 15.000.000.— 2.500.000.— — 

63

Ortakların, sermayenin artırılmasında taahhüt ettikleri sermaye 

paylarının tutarları ise şu şekildedir. 

Ortak 

Taahhüt edilen 

Sermaye 

A 5.000.000. 

B 5.000.000.— 

c 5.000.000. 

D 15.000.000.— 

E 15.000.000. 

Sermayenin artırılması amacı ile yapılan taahhütler ise 

— Cari hesap kalanları elverişli olduğu takdirde, bu kalanlara 

göre, 

— Cari hesap kalanları elverişli değilse nakten yerine getirilecektir. 


1. "BAKTAŞ" Bakırçılık îşleıi Limited Şirketinin sermaye 

artırılması ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

2. Sermaye artırımından sonraki bilançoyu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 38 

Nurcan Triko Limited Şirketinin sermayesi 80.000.000.— TL. 

sidir. 7 ortağı olan şirket, ticari faaliyetindeki olumsuz gelişmeler 

sebebiyle sermayesini azaltmaya karar vermiştir. Alınan karar gereğince 

ortaklardan Yılmaz Okan ve Ahmet Yıldız şirket ortaklığından 

ayrılmıştır. Böylelikle şirketin sermayesi Yılmaz Okan ve Ahmet 

Yıldız'ın sermayeleri oranında azaltılmıştır. Her 2 ortakta sermaye 

paylarını, sermaye azaltımı işleminin bitiminden hemen sonra şirketten 

nakden tahsil etmişlerdir. 

64

Şirket ortaklarının sermaye payları ise aşağıda gösterildiği 

gibidir. 

Ortak Nurcan Bekâr 

Ortak Yalçın Bekâr 

Ortak Ali Duman 

Ortak Celâl Duru 

Ortak Recep Budak 

Ortak Yılmaz Okan 

Ortak Ahmet Yıldız 

15.000.000.— TL. 

15.000.000.— TL. 

10.000.000.— TL. 

10.000.000.— TL. 

10.000.000.— TL. 

10.000.000.— TL. 

10.000.000.— TL. 


"Nurcan Triko Limited Şirketi"nin sermaye azaltımı ile ilgili 

yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıüarı ile yardımcı 


65

Anonim Şirkteler 

PROBLEM : 39 

Yıldız Nakliyat ve Dış Ticaret Anonim Şirketi olağan genel 

kurulu 600.000.000.— TL. olan sermayesini 1.600.000.000.— TL. ye 

çıkarmaya ve çıkarılan 20.000.— TL. nominal değerli 50.000. 

adet hisse senedinin herbirini 25.000.— TL. dan primli olarak satmaya 

karar vermiştir. Alınan karar uyarınca gerekli belgeler düzenlenip, 

hukuki formaliteler yerine getirildikten sonra sermaye artırımı 

için izin alınmıştır. 

Şirket hisse senetlerinden 20.000 tanesinin "A" Bankası, 

30.000 tanesininde "C" Bankası tarafından % 1,5 komisyon karşılığında 

satılması için ilgili bankalarla anlaşmaya varılmıştır. Bankalar 

kendilerine teslim edilen hisse senetlerini öngörülen süre içerisinde 

satarak hisse senetlerinin bedelinin tamamını tahsil etmiştir. 

Tahsil edilen paradan komisyon kesilmiş ve kalan paralar şirketin 

bankalar neznindeki ilgili ticari mevduat hesabına alacak kaydedilmiştir. 

Şirket sermaye artırımıyla ilgili olarak 5.568.000.— TL. sı 

sermaye artırım gideri ödemiştir. 

İSTENİLENLER • 

Yıldız Nakliyat ve Dış Ticaret Anonim şirketinin sermaye artırımıyla 

ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM: 


/ 


Sermaye H. 

(50.000 Adet x 20.000.— TL.) 

/ 

Suskripsiyondaki Hisse Sen. H. 

A. Bankası 400.000.000.- 

C. Bankası 600.000.000.- 


/ 

66 

ı.ooo.ooo.ooo.— 

1.000.000.000. 

1.000.000.000.— 

1.000.000.000.—

; / 


Suskripsiyondaki Hisse S.H. 

A. Baukası 400.000.000.— 

C. Bankası 600.000.000.— 

Emisyon Pirimi H. 

/ 

Bankalar H. 

A. Bankası 500.000.000.— 

C. Bankası 750.000.000.— 


/ 

Emisyon Giderleri H. 

Bankalar H. 

A. Bankası 6.000.000.- 

Z. Bankası 9.000.000.- 

/ 

Sermaye Artırım Giderleri H. 

Kasa H. 

/ 

1.250.000.000.— 

1.250.000.000.— 

15.000.000, 

5.568.000.— 

1.000.000.000.- 

250.000.000, 

1.250.000.000, 

15.000.000, 

5.568.000, 


Suskripsiyondaki 

B Hisse Senetleri Hesabı A B Hisse Senetleri Hesabı A 

1.000.000.000 — 1.000.000.000.— 1.000.000.000 — 1.000.000.000.— 

B Sermaye Hesabı A B Hissedarla] r Hesabı A 

1.000.000.000.— 1.250.000.000.- 1.250.000.000.- 

B Emisyon Prim Hesabı A B Bankalar Hesabı 

250.000.000.— 1.250.000.000.— 15.000.000.- 

B Emisyon Giderleri Hesabı A B Sermaye Artırım Gid. He. A 

15.000.000.— 

5.568.000.— 

B 

X 

Kasa Hesabı 

5.568.000. 

A 

67

Yar. imci defter kayıtlar: 

B A Bankası Hesabı A B C Bankası Hesabı A 

400.000.000.— 400.000.000.— 600.000.000.— 600.000.000.— 

500.000.000.— 6.000.000.— 750.000.000.— 9.000.000.- 

PROBLEM : 40 

İş hacminin gelişmesi karşısında ortaya çıkan sermaye ihtiyacını 

tahville karşılamaya çalışan "Akdeniz Sanayi Tesisleri Anonim 

Şirketi" 15 Ocak 1984 tarihinde satışa çıkarılmak üzere 1.1.1984 de 

beheri 10.000.— TL. nominal değerli 20.000 adet tahvil çıkarmıştır. 

Bu tahvillerin yarısı 9.000.— TL. değerle ortaklarca taahhüt 

edilmiştir. Taahhütler 15 Ocak 1984 de de tamamen ve nakden 

yerine getirilmiştir. 

Kalan yarısı ise A. Bankası aracılığı ile satılmış ve bedeli şirketin 

banka neznindeki hesabına yatırılmıştır. Bankanın satış komisyonu 

ise % 1 dir. 

İSTENİLENLER . 

Tahvil ihraç ve satışı ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 

ÇÖZÜM : 

Günlük defter kayıtları : 

1 / 1 / 1985 

Çıkarılan Tahviller H. 

Tedavüldeki Tahviller H. 

10.000.— TL nominal değerli 

20.000 adet tahvil 

ihracı 

15/ 1 / 1985 

Tahvil Sahipleri H. 

Geçici Kar/Zarar H. 


Hissedarlarca tahvillerin yarısının 

taahhüt edilmesi 

/ 

200.000.000.- 

90.000.000.— 

10.000.000.— 

200.000.000. 

100.000.000.— 

68

15/ 1/ 1985 

Kasa H. 


_ _ . ı 

Aracı/Geçici H. 


Banka aracılığı ile piyasaya 

sunulan tahviller 

I 


Geçici Kar/Zarar H. 

Aracı/Geçici H. 

Tahvillerin satışı 

/ 

A. Bankası H. 

Tahvil îhraç Giderleri H. 


Piyasaya sunulan ve satılan 

tahvillerin bedellerinin 


I 

90.000.000.— 

.000.000.— 

90.000.000.— 

10.000.000.— 

89.000.000.— 

1.000.000.— 

90.000.000.— 

100.000.000.— 

100.000.000.— 

90.000.000.— 


B 

Çıkarılan Tahviller Hes. A 

200.000.000.— 100.000.000.— 

100.000.000.— 

200.000.000.— 200.000.000.— 

B Tedavüldeki Tah. Hes. A 

200.000.000.— 

B 

Tahvil Sahi pleri Hesabı A 

90.000.000.— 90.000.000.— 

90.000.000.— 90.000.000.— 

180.000.000.— 180.000.000.— 


B 

Geçici Kâr-Zarar Hesabı A 

10 000.000.— 

10 000.000.— 

B 

1 

Aracı-Geçici Hesap 

100 000.000.— 100.000.000.— 

A 

90.000.000.— 

B A. Bankası Hesabı A 

89.000.000.— I 

B 

Tahvil ihraç Giderleri H A 

1.000.000.—1 

69

problem : 

İzmirde faaliyette bulunan DERÎN Anonim Şirketi 50.000.000 — 

TL. sı olan sermayesini 30.000.000.— TL. artırarak 80.000.000.—TL. 

sına çıkarmaya karar vermiştir. Nominal değeri 1.000.— TL.sı olan hisse 

senetlerleri, piyasa araştırması sonucu 1.300.— TL. dan satılabilecektir. 

Gerekli işlemler yerine getirildikten sonra suskripsiyon işlemine geçilmiş 

ve satış merkezden % 100 ödemeli olarak süresi içinde gerçekleştirilmiştir. 

Bu işlem için yapılan emisyon gideri 450.000.— TL. sidir. 


Derin Anonim Şirketinin sermaye artırımı ile ilgili günlük defter 


ÇÖZÜM : 

70 


/ 


Sermaye H. 

Sermaye artırımı için hisse 

senedi ihracı 

/ 



Emisyon Primleri H. 

Kasa H. 


Tamamının satılıp % 100 


/ 


Kasa H. 

/ 

Emisyon Primleri H. 


Kanuni Yedek Akçe H. 

30.000.000.— 

39.000.000.— 

39.000.000.— 

450.000.— 

9.000.000.— 

30.000.000.— 

9.000.000.— 

39.000.000.— 

Ticaret Kanunumuzun 466 

maddesine göre emisyon 

primlerinin artan 

kısmının yedek akçeye 

ayrılması nedeniyle 

/ 

30.000.000.- 

450.000.- 

450.000. 

8.550.000.

problem : 

Sermayesinin her biri 10.000.— TL nominal değerli 1000 hisse senedinden 

oluşan ve bir aile anonim şirketi niteliğinde "SARAY Kimya 

Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketi"nin 31.12.1984 deki bilânçosu 

şöyledir: 


Kasa 300.000.— Sermaye 10.000.000.— 

Alacak Senetleri 1 400.000.— ihtiyatlar 4.000.000.— 

Müşteriler 2 800.000.— Birikmiş Amor. 300.000.— 

Hammadde 

Ürün Stok 

9 000.000.— 

600.000.— 


Makinalar 1 000.000.— \ \ 

s 

Toplam 

15 100.000.— Toplam 15.100.000.— 

30 Mart 1985 de fabrikada çıkan yangında hammaddenin 

tamamı hasara uğramıştır. Herhangi bir sigortada yaptırılmadığı için 

doğan büyük zararı karşılamak üzere şirket yöneticileri önce ihtiyatların 

tamamını kullanmayı; kalanı içinde hisse senetlerinin 10.000.— 

TL. sı olan değerini 5.000.— TL. sına indirilmesini kararlaştırmıştır. 


SARAY Kimya Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye 

azaltımı ile ilgili muhasebe işlemlerini yapıp; işletmenin yeni bilançosunu 


ÇÖZÜM : 


/ 

ihtiyatlar H. 

Geçici Kâr /Zarar H. 

Hammadde H. 

Yangında tamamen yanan 

hammadde zararı 

I 

Sermaye H. 

Geçici Kâr/zarar H. 

10.000.— TL. nominal değerli 

hisse senetlerinin 

5.000.— TL. nominal değere 

indirilmesi 

I 

4.000.000. 

5.000.000. 

5.000.000.— 

9.000.000. 

5.000.000. 

71

Aktif Yeni Bilanço (TL.) Pasif 

Kasa 

Al. Senetleri 

Müşteriler 

Ürün Stok 

Makinalar 

300.000.— 

1.400.000.— 

2.800.000.— 

600.000.— 

1.000.000.— 

Sermaye 

Bir. Amort. 

Satıcılar 

\ 

\ 

5.000.000.— 

300.000.— 

800.000.— 

Toplam 6.100.000.— Toplam 6.100.000.— 

I 

PROBLEM : 43 

Sermayesi 7.500.000.— TL. sı olan "Güneyliler Anonim Şirketi" 

aynı dalda çalışan bir limited şirketi bünyesine alarak sermayesini 

15.000.000.— TL. sına çıkarmaya karar vermiştir. 

Anonim şirkete katılan Limited Şirketinin 31.12.1984 

tarihli bilançosu şu şekildedir: 

Aktif BİLANÇO (TL.) Pasif 

Kasa 180.000.— 

Alacak Senetleri 2.200.000.— 


Muh. Alacaklar 300.000.— 

Makinalar 750.000.— 

Binalar 2.400.000.— 

Araziler 1.050.000.— 

İştirakler 2.925.000.— 

Sermaye 3.750.000.— 

Birikmiş Amor. 1.750.000.— 

K. Yedek Ak. 2.000.000.— 



Karşılıklar 275.000.— 

Kâr 1.000.000.— 

Toplam 12.705.000.— Toplam 12.705.000.— 

Limited şirket ortakları oybirliği ile katıldıkları anonim şirketin 

sermaye artırımını taahhüt etmişlerdir. Birleşme limited şirketin aktif 

ve pasifinin anonim şirkete devredilmesi suretiyle gerçekleştirilecektir. 


Limited şirket ve anonim şirkette yapılması gereken günlük defter 

kayıtlarını yapınız.

problem : 

YOL Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermayesi 

40.000.000.— TL. sı olup tamamı ödenmiştir. Şirket genel kurulu 

yaptığı olağanüstü toplantıda sermayesini 100.000.000.— TL. sına 

çıkarmaya karar vermiştir. Çıkarılan hisse senetlerinin nominal değeri 

25.000.— TL. olup gerekli işlemler tamamlandıktan sonra 30.000.— 

TL. sından % 50 ödemeli olarak satışa sunulmuştur. 

Suskripsiyon işlemi "A" Bankası aracılığı ile % 1 komisyon karşılığı 

yapılmış olup, hisse senetlerinin tamamı öngörülen süre içerisinde 

satılmıştır. Sermaye artırımı için yapılmış olan masrafların toplamı 

1.384.000.— TL. sı olup, işlemlerin tamamlanmasından sonra ihraç 

primlerinden karşılanmıştır. 


Yol Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye artırım 

işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük defter katıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 45 

Uzman Kâğıt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermayesinin 

tamamı ödenmiş olup 120.000.000.— TL. sidir. Şirket nakit sıkıntısı 

içinde bulunduğundan borçlarını ödemekte güçlüklerle karşılaşmaktadır. 

Şirket genel kurulu yaptığı olağanüstü toplantıda alacaklı "D" 

firmasını alacaklarına karşılık şirkete ortak etmeye karar vermiştir. 

Bu nedenle şirket sermayesi 160.000.000.— TL. sına çıkarılmış 

olup, beheri 20.000.— TL. olan 2000 adet hisse senedinin tamamı 

gerekli hukuki işlemlerin tamamlanmasından sonra alacaklı "D" 

firmasına 22.000.— TL. sından devredilmiştir. "D" firması şirketten 

64.000.000.— TL. sı alacaklı olup, alacağının taahhüdünü aşan 

kısmını ortaklık işleminin gerçekleşmesinden bir ay sonra tahsil etmiştir. 

Şirketin sermaye artırım masrafları tutarı 1.220.000.— TL. dır. 


Uzman Kâğıt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin sermaye 

artırımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

73

problem : 6 

Madencilik sektöründe faaliyette bulunan ORAL Anonim Şirketinin 

21.12.1984 tarihindeki bilançosu şu şekildedir: 


Kasa 20.000.000.— 

Banka 50.000.000.— 

Mal (stok) 1.060.000.000.— 

Makinalar 800.000.000 — 

Zarar 190.000.000.— 

Sermaye 1.000.000.000 — 

Kanuni yedek akçe 160.000.000.— 

Fenkalâde yedek akçe 280.000.000.— 

Hususi yedek akçe 110.000.000.— 

Borçlar 650.000.000.— 

Toplam 2.200.000.000.— Toplam 2.200.000.000.— 

Şirket yönetim kurulu bilançosunda zararın görünmesini istememekte, 

bu amaçla zararın öncelikle hususi ve fevkalade yedek 

akçeden karşılanmasını, kalan olursa şirket sermayesine ilave etmeyi 

kararlaştırmıştır. 


Zararın kapatılması ve sermaye artırımı (bünyenin sağlam görünmesi) 

için gerekli muhasebe kayıtlarını yapınız. 

74

ŞİRKETLERDE 

KÂR-ZARAR DAĞITIMI


PROBLEM : 47 

1.500.000.— TL. sermayesi olan bir kollektif şirkette, ortakların 

sermaye payları: A - 900.000.— TL. sı, B - 600.000.— TL. sı ve C- 

Emek tir. 

Şirket sözleşmesine göre kâr dağılımında önce, sermaye paylarına 

% 20 faiz hesaplanacak, faiz tutarları toplamı kârdan düşüldükten 

sonra kalan kısım üç ortak arasında eşit olarak bölünecektir. 

Şirketin 1984 yılı devre sonu bilânçosundaki net kârı 450.000.— 

TL. sidir. 


Adı geçen kollektif şirkete ait 1985 yılı başındaki kâr dağıtımıyla 

ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

Dağıtımın hesaplanması: 

1.500.000 x 0.20 = 300.000.— 

450.000. 300.000.— = 150.000.— 

A) 900.000.— x 0.20 + 50.000. — = 230.000.— TL. 

B) 600.000.— x 0.20 -f 50.000. — = 170.000.— TL. 

C) + 50.000. — = 50.000.— TL. 

Toplam : 450.000.— TL. 

77


/ 

Kâr/Zarar H. 

Dağıtılacak Kâr H. 

/ 



A. Cari Hesabı 320.000.— 

B. Cari Hesabı 170.000.— 

C. Cari Hesabı 50.000.— 

/ 


450.000.— 

450.000.- 

450.000.- 

450.000.- 

B Kâr-Zarar Hesabı A. B Dağıtılacak Kâr Hesabı A 

450.000.— 

X 

450.000.— 450.000.— 

B Ortaklar Cari Hesabı A B A. Cari Hesabı 

450.000.- 230.000.— 

B B Cari Hesabı A B C Cari Hesabı 

170.000.- 50.000. 

PROBLEM : 48 

Ali ve Baki isimli iki arkadaş 1.200.000.— TL. sermayeli bir 

kollektif şirketin sahibidirler. Ali'nin payı 720.000.— TL; Baki'nin 

payı ise 480.000.— TL. sı olup hepsi ödenmiştir. Ali aynı zamanda 

şirket yöneticisidir. Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili hüküm 

şöyledir. 

a) Kârdan öncelikle her yıl ortaklarca belirlenecek miktarda 

gönüllü yedek akçe ayrılacaktır. 

b) Ödenmiş sermayeye % 10 oranında faiz yürütülecektir. 

c) Bu 2 kalemden artan olursa kârın 2 /3 ü Ali'ye 1 /3 ü de Baki'ye 

verilecektir. 

Adı geçen şirketin 1984 Bilânçosunda dönem net kârı 269.600.— 

TL. sı olup; ayrılması kararlaştırılan yedek akçe miktarı 59.600.— 

78

TL. sidir. Ortaklar paylarına düşen miktarları şirketin nakit durumu 

uygun olduğu için hemen çekmişlerdir. 


Yukardaki veriler ve sözleşme hükümlerine göre 1984 kâr dağıtımıyla 

ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

Dağıtımın hesaplanması: 

Dönem safi kârı 

Gönüllü = ihtiyari yedek akçe 

Kalan 

Sermayeye faiz yürütülmesi: 

Ortak Ali : 720.000 X % 10 = 

Ortak Baki : 480.000 X % 10 = 

Kalan 

Ortak Ali'nin payı 90.000 X 2/3 

Ortak Baki'nin payı 90.000 X 1 /3 

72.000.- 

48.000.- 

120.000, 

60.000, 

30.000. 

269.600 — 

59.600.— 

210.000 — 

120.000 — 

90.000.— 

90,000.— 


/ 

1984 Kâr/Zarar H, 


1984 Kârının kendi hesabına aktarılması 

I 


îlıtiyari=Gönüllü Yedek Akçe H. 


Ortak Ali Cari H. 132.000.— 

Ortak Baki Cari H. 78.000.— 

Dönem kârının dağıtımı 

/ 

Ortaklar Cari H 

Ortak Ali C/H 132.000.— 

Ortak Baki C/H 78.000.- 

Kasa H. 

Nakit durumu elverişli olduğu için kâr 

paylarının hemen ödenmesi nedeniyle 

/ 

269.600.— 

269.600.— 

210.000.— 

269.600 — 

59.600.— 

210.000.— 

210.000.— 

79

problem : 

Sermayesi 50.000.000.— TL. sı olan "A ve Ortağı Kollektif 

Şirketi"nde Ortak A'nın payı 30.000.000.— TL. Ortak B'nin payı 

ise 20.000.000— TL. sidir. 

Şirket sözleşmesinde kâr veya zararın, ortaklar arasında sermaye 

payları ile orantılı olarak dağıtılacağı yazılıdır. Adı geçen şirketin son 

3 yıllık sonuçları şöyledir: 

1982 yılında 4.200.000.— TL. zarar 

1983 yılında 1.400.000.— TL. kâr 

1984 yılında 5.800.000.— TL. kâr 

İSTENİLENLER: 

Gelir vergisi kanununun 88. maddesi hükmünden de faydalanmak 

üzere 1982 - 83 ve 84 de yapılması gereken muhasebe kayıtlarını 

günlük defter üzerinde gösteriniz. 

ÇÖZÜM : 


31/12/ 1982 

1982 Yılı Zararı H. 

Kâr/Zarar H. 

1982 yılı zararının ilgili hesaba kaybı 

31/12/1983 

Kâr/Zarar H. 


31/12/1984 

Kâr/Zarar H. 



/ 



Ortak A Cari H. 1.800.000.- 

Ortak B Cari H. 1.200.000.- 

Üçüncü yılın sonunda ortakların 

kârdan pay almaya hak kazanmaları 

nedeniyle 

/ 

80 

4.200.000.— 

1.400.000.— 

5.800.000.— 

3.000.000.— 

4.200.000.— 

1.400.000.— 

2.800.000.— 

3.000.000.— 

3.000.000.—

problem : 

50.000.000.— TL. sermayeli Ahmet Yıldırım ve Ortakları Ticaret 

ve Sanayi Kollektif Şirketinin 1984 yılı kârı 26.000.000.— TL. sı 

olup, sermayenin ortaklar arasındaki dağılımı aşağıdaki gibidir. 

Ortak Ahmet Yıldırım Sermaye 

Ortak Yavuz Koç Sermaye 

Ortak Ali Kılıç Sermaye 

12.500.000.— 

20.000.000.— 

17.500.000.— 

Toplam 50.000.000.— 

Şirket sözleşmesine göre kârın % 25'i ortaklara eşit ücret olarak 

ayrılmakta, kalan kâr ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı 

olarak dağıtılmaktadır. Ortaklarca şirketin 1984 yılı kârının tamamının 

dağıtım kararı alınmıştır. 


Ahmet Yıldırım ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin 

1984 yılı kârının dağıtımı ile ilgili günlük defter, büyük defter ve 

yardımcı defter kayıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 51 

Y ve Z Ortakları Kollektif Şirketinin sermayesi 110.000.000.— 

TL. sidir. Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hükümler 

yer almaktadır. 

A- Şirketteki çalışmalarına karşılık Ortak Y aylık 500.000.— 

TL. sı brüt ücret ile, ortak B aylık 300.000.— TL. sı brüt ücret 

alacaktır. 

B- Ortakların sermaye paylarına % 20 oranında faiz hesaplanacaktır. 

C- Kalan kâr veya zarar ortaklar arasında eşit olarak dağıtılacaktır. 

Ortak Y'nin sermaye payı 50.000.000.— TL. sı, Z'nin ki ise 

60.000.000.— TL. sidir. Şirketin bu yılki bilanço kârı 75.600.000 — 

TL. sidir. 

81

Ortaklar şirketin nakit durumu elverdiği zaman kâr paylarını 

çekeceklerdir. 


Her ortağın alacağı ücret, faiz ve kâr toplamını hesaplayınız(*) 

ve kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 52 

Mehmet Kırım ve Ortakları Sanayi Kollektif Şirketinin Sermayesi 

16.000.000.— TL. sı olup, ortakların şirketteki sermaye payları aşağıdaki 

gibidir. 

Ortak Mehmet Kırım Sermaye 8.000.000.— 

Ortak Yılmaz Kuru Sermaye 6.000.000.— 

Ortak Kemal Taş Sermaye 2.000.000.— 

Toplam 16.000.000.— 

Şirket 1984 yılını 5.600.000.— TL. zararla kapamıştır. Sözleşmeye 

göre zarar ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı olarak 

dağıtılacaktır. Ortaklar zararın şirkete nakden ödenmesi konusunda 

karara varmışlar ve 2 ay sonra da bu kararı yerine getirmişlerdir. 


Mehmet Kırım ve Ortaklan Sanayi Kollektif Şirketinin 1984 yılı 

zararının karşılanması ile ilgili günlük defter, büyük defter ve yardımcı 


(*) Ücret ve faizle ilgili olarak tahakkuk işlemleri ile vergi mevzuatı göz önünde bu 

lundurulmayacaktır. 

82


PROBLEM : 53 

Komandite ortak A'mn 4.000.000.— TL. ve komanditer ortak 

B nin ise 2.000.000.— TL. sermaye ile ortak olduğu Büyükkent Adi 

Komandit Şirketinin 1984 yılında elde ettiği safi kârı 1.040.000.— TL. 

sidir. 

Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hüküm yer 

almaktadır: 

Yönetici durumunda olan komantite ortak A'ya safi kârdan % 10 

pay verildikten sonra kalan kârdan % 20 sözleşme yedek akçesi ayrılacaktır. 

Kalan kârın ortaklararası dağıtılımında sermaye payları 

gözönüne alınacaktır. 

Şirketin nakit durumu yeterli olduğundan ortaklar kâr paylarını 

hemen çekmişlerdir. 


Adı geçen adi komandit şirketteki kâr dağıtımı hesaplıyarak; 


ÇÖZÜM : 

Kâr dağıtımı: 

Yönetici hissesi 

Sözleşme yedek akçesi 

Komandite A Kâr Payı 

Komanditer B " 

104.000.— (1.040.000 x % 10) 

187.200.— (1.040.000-104.000) x%20 

499.200.— 

249.600.— 

83


/ 

1984 Kâr/Zarar H. 

Sözleşme Yedek Akçesi H. 


Komandite A 603.200. 

Komanditer B 249.600.— 

Kâr ( ağıtımı nedeniyle 

/ 


Komandite A 603.200.- 

Komanditer B. 249.600.— 

Kasa H. 

Kâr paylarının ödenmesi nedeniyle 

/ 

1.040.000, 

852.800, 

187.200, 

852.800, 

852.800, 

PROBLEM : 54 

Erzurumda faaliyetle bulunan DADAŞ Adi Komandit Şirketinin 

tamamı ödenmiş sermayesi 3.750.000.— TL. sı olup; sermayenin 

ortaklar arası dağılımı şöyledir. 

Komandite Ortak A 

Komandite Ortak B 

Komanditer Ortak C 

Komanditer Ortak D 

Komanditer Ortak E 

1.250.000.— TL. 

750.000.— TL. 

750.000.— TL. 

500.000.— TL. 

500.000.— TL. 

3.750.000.— TL. 

Şirketin 1984 faaliyet dönemi kârı 892.500.— TL. sı olup, şirket 

sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu hüküm gözönüne alınacaktır. 

"Kârdan herşeyden önce sermaye paylan için % 8 faiz hesap 

edilecek ve kalan kârın 2 /3 ü komandite ortaklara, 1 /3 ü de komanditer 

ortaklara sermayeleri ile orantılı olarak bölünecektir." 


Yukaııdaki verilerin ışığı altında; 

1. Ortakların kâr paylarını hesaplayınız. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız 

84

ÇÖZÜM : 

Kâr paylarının hesabı: 

3.750.000 x % 8 = 300.000.— TL. faiz 

892.500.- 300.000.— = 592.500.— Dağıtılacak kâr 

592.500 x 2/3 

592.500 x 1/3 

395.000. — Komanditelere 

197.500.— Komanditerlere 

Komanditelere verilecek toplam pay: 

A (395.000. —x 25/40) + (1.250.000.— x % 8) 

= 246.875.— + 100.000.—= 346.875.— 

B (395.000. —x 15/40) + (750.000 x % 8) 

= 148.125.— + 60.000.— = 208.125.— 

Komanditerlere verilecek toplam pay: 

C (197.500. —x 15/35) + ( 750.000.— x % 8) 

= 84.640. b 60.000.— = 144.640.— 

D (197.500 —x 10/35) + ( 500.000.— x % 8) 

= 56.430.— + 40.000.— = 96.430.— 

E (197.500. —x 10/35) + ( 500.000.— x % 8) 

= 56.430.— + 40.000.— = 96.430.— 

Toplam 896.500.— 




Komandite A Cari H. 

Komandite B Cari H. 

Komanditer C Cari H. 

Komanditer D Cari H. 

Komanditer E Cari H. 

Sözleşmeye Uygun Kâr Dağıtımı 

346.875.— 

208.125.— 

144.640.— 

96.430.— 

96.430.— 

892-500. 

892.500, 

85

problem : 

D ve Ortağı Ticaret Komandit Şirketinin Sermayesi 60.000.000.— 

TL. olup 20.000.000.— TL. sı komandite ortak D'ye, 40.000.000.— 

TL. sı komanditer ortak N ye aittir. 

Şirket 1984 yılında 19.000.000.— TL. sı kâr elde etmiştir. 

Şirket sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili olarak: 

1. Öncelikle komanditer ortağa ilgili yılın kârının % 20'si oranında 

kâr payı ayrılır. 

2. Kalan kısım ortaklar arasında sermaye payları ile orantılı 

olarak dağıtılır. 

Hükümleri yer almaktadır. 

Gerekli formaliteler tamamlandıktan sonra ortakların kâr payları 

nakden ödenmiştir. 


Bu komandit şirkette kâr dağıtımı ile ilgili olarak 3 Ocak 1985 

tarihinde yapılması zorunlu günlük defter ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 


/ 

Kâr-Zarar H. 


Ortak D C/H 

Ortak N C/H 

/ 


Ortak D C/H 

Ortak N C/H 

Kasa H. 

I 

Büyük Defter Kayıtlan: 

8.816.000.- 

10.184.000.- 

8.816.000.- 

10.184.000.- 

19.000.000, 

19.000.000— 

19.000.000— 

19.000.000.— 

B Kâr-Zarar H. A B Ortaklar Cari H. 

19.000.000.— 19.000.000.— 19.000.000.- 19.000.000.- 

86 

B Kasa H. 

19.000.000.— 

X


B Ortak D C/H A B Ortak N C/H 

8.816.000.— 8.816.000.— 10.184.000.— 10.184.000.— 

PROBLEM : 56 

Üretimle uğraşan bir komandit şirketin 31.12.1984 tarihli 

bilânçosu aşağıda gösterildiği gibidir. 

Aktif 

31.12.1984 TARlHLl 

KOMANDIT ŞIRKETI 

Pasif 

Kasa 6 000 000.— 

Bankalar 34 000 000.— 

Tahviller 1 200 000.— 

Ürünler 24 000 000.— 

Yarı Mamüller 16 000 000.— 

Ham Maddeler 50 000 000.— 

Taşıt Araçları 20 000 000.— 

Makina-Teç. 7 000 000.— 

Binalar 50 000 000.— 

Diğer Aktifler 3 600 000.— 

Toplam 211 800 000.— 

Sermaye 150.000.000. 

Birikmiş Amor. 15.000.000. 

Kanuni Karş. 2.360.000. 

Ortaklar Cari H. 8.000.000. 

Satıcılar 25.000.000. 

Bankalar 11.200.000. 

1984 Kârı 240.000. 

\ 

Toplam 211.800.000.— 

Adı geçen şirketin sermaye ve kâr dağıtımı hakkında aşağıdaki 

bilgiler verilmektedir. 

1. Sermayesinin 2/3 hissesi komandite ortak A ya, 1 /3 hissesi de 

eşit miktarlar ile komanditer ortak B ve C ye ait bulunmaktadır. 

2. Kâr ve zarar dağıtımı sermaye payları ile orantılı olarak yapılmaktadır. 

3. Komanditer ortak C şirketin muhasebe işlerini yürüttüğünden 

bu hizmetine karşılık ayda 100.000.-— TL. ücret (Söz konusu ücretler 

kâr-zarar hesaplarına kaydettirilmiş bulunmaktadır.) almaktadır. 

87

4. Ortaklar carî hesabının kapsamı incelendiğinde komandite 

ortak A ya ait cari hesabın 16.000.000.— TL. alacak kalanı, komanc 

iter ortaklardan B ye ait cari hesabın 4.400.000.— TL. ve C ye ait 

cari hesabın ise 3.600.000.— TL. sı borç kalanı verdiği görülmektedir. 

İSTENİLENLER : (*) 

Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.1984 tarihli bilançoda yer alan 

240.000.— TL. tutarındaki net kârın dağıtımını gösteren tabloyu düzenleyiniz 

ve bu tabloya dayanan günlük defter ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 

PROBLEM : 57 

Bir adi komandit şirketin 1984 hesap yılının sonundaki ticarî 

kârı 2.350.000.— TL., mali kârı ise 2.000.000.— TL. dır. 

Şirketin 5.000.000.— TL. tutarındaki nominal sermayesinin 

ortaklar arasındaki dağılımı ise aşağıda gösterildiği gibidir. 

SERMAYE ÖDENMEMİŞ ÖDENMİŞ 

ORTAKLAR HİSSESİ SERMAYE SERMAYE 

Komandite E % 40 1.000.000.— 1.000.000. 

Komanditer L % 20 250.000— 750.000, 

Komanditer M % 25 625.000.— 625.000, 

Komanditer N % 15 500.000.— 250.000, 

% 100 2.375.000— 2.625.000. 


Yukarıdaki verilerin ışığı altında kâr dağıtımı ile ilgili olarak 

1. % 10 Sözleşme yedek akçesi ayrıldıktan sonra kalan kâr; 

2. Ortakların ödenmiş sermayeleri ile orantılı olarak dağıtılacaktır. 

3. Ortaklara düşen kâr payları öncelikle ortakların ödenmemiş 

sermayelerinden düşülecek; artan olur ise şirketin A. Bankası neznindeki 

hesabından ödeme yapılacaktır. 

4. Söz konusu işlemlere ilişkin kâr dağıtım tablosunu düzenleyerek 

ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

(•) Vergi mevzuatı gözönüne alınmayacaktır. 

88


PROBLEM : 58 

ELMAS Ticaret ve Sanayi Limited Şirketinin sermayesi 50.000. 

000.— TL. sı olup tamamı ödenmiştir. Şirket 1984 Yılını 9.050.000.— 

TL. sı kârla kapatmıştır. Bu kârın hesaplanmasında 950.000.— TL. 

tutan vergi cezasıda dikkate alınmıştır. Ortaklar yaptıkları toplantıda 

kanunî yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sonra, kalan kârın 

tamamının dağıtılmasını kararlaştırmışlardır. 


1. ELMAS Ticaret ve Sanayi Limited şirketinin kâr dağıtım 

tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kârın dağıtılması ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

Elmas Ticaret ve Limited Şirketi Kâr Dağıtım Tablosu 

1984 Yılı Ticari Kârı 9.050.000. 

Kurumlar Vergisi: 

Ticari Kâr 

İlaveler : 

Vergi Cezası 

Toplam 

İndirimler 

9.050.000. 

950.000.— 

10.000.000.— 

Kuıumlar Vergisi Matrahı 10.000.000 x % 40 = 4.000.000, 

89

I. Tertip Kanuni 

Yedek Akçe 9.050.000.— x % 5 = 452.500. 

I. Temettü 50.000.000.— x % 5 = 2.500.000. 

Toplam 6.952.500.- 

II. Tertip Kanuni Yedek Akçe Matrahı 

II. Tertip Kanuni 

Yedek Akçe 2.097.500.— x %10 = 209.750, 

II. Temmettü 

6.952.500.— 

2.097.500.— 

209.750.— 

1.887.750.— 

Özet Tablo 

Kurumlar Vergisi 

I. Tertip K.Y.A. 

II. Tertip K.Y.A. 

I. Temettü 

II. Temettü 

Toplam 

4.000.000. 

452.500. 

209.750. 

2.500.000. 

1.887.750. 

9.050.000. 


Kâr-Zarar H. 

/ 

9.050.000.— 

1984 Yılı Kârı H. 

/ 

1984 Yılı Kârı H. 

9.050.000. 

Ödenecek Kurumlar Vergisi H. 


I. Tertip K.Y.A. 452.500.— 

II. Tertip K.Y.A. 209.750. 

Ödenecek Temettü H. 

I. Temettü 2.500.000. 

II. Temettü 1.887.750. 

/ 



4.000.000.— 

4.387.750.- 

Kasa H. 

•/ 

9.050.000.— 

4.000.000 

662.250.— 

4.387.750.— 

8.387.750.— 


B Kâr-Zarar H. A B 1984 Yılı Kârı H. A^ 

9.050.000.— 9.050.000.— 9.050.000.— 9.050.000.— 

90

B 

Ödenecek Kur. Ver. H. A 

B Kanuni Yedek Akçeler H. 

A 

4.000.000.— 4.000.000.— 

662.250.— 

B 

Ödenecek Temettüler H. A 

4.387.750.— 4.387.750.— 


PROBLEM : 59 

4 ortaktan kurulu Pınar Limited Şirketinin 31.12.1983 tarihli 

bilânçosuna göre kurum kazancı 64.300.000.— TL. sidir. Ortaklar 

kurulu, yasal sorumlulukların yerine getirilmesinden sonra kalan kâr 

payının tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. (Şirketin 1983 yılı 

faaliyet dönemine ait indirilecek yada eklenecek herhangi bir miktar 

olmadığı gibi, % 5 kanuni yedek akçe ayırımına ait ihtiyat da tamamlanmıştır.) 


1. Pınar Limited Şirketine ait kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

KÂR DAĞITIM TABLOSU 

Bilânço kârı (Mali kâr) 64.300.000.— 

Kurumlar Vergisi 25.720.000.— 

(64.300.000.— x % 40) 

Ortaklar kurulu kararına göre 

dağıtılabilir bürüt kâr 38.580.000. 

% 10 II. Tertip Kanuni Yedek 

Akçe 3.858.000. 

Ortaklara dağıtılacak net kâr 34.642.000. 

91


/ 

Kâr-Zarar H 


(% 10 II. Tertip Kanuni Y. 

Ödenecek Vergiler H. 

(Öd. Kurumlar Vergisi) 


Ortak (E) G/H % 40 13 

Ortak (F) C/H % 15 5 

Ortak (L) C/H % 25 8 

Ortak (Y) C/H % 20 6 

/ 

Akçe) 

856.800. 

196.300. 

660.500. 

928.400. 


Ortak (E) C/H % 40 13.856.800. 

Ortak (F) C/H % 15 5.196.300. 

Ortak (L) C/H % 25 8.660.500. 

Ortak (Y) C/H % 20 6.928.400. 

Kasa H. 

/ 


64.300.000, 

34.642.000, 

3.858.000, 

25.720.000, 

34.642.000, 

34.642.000.— 

B Kâr-Zarar Hesabı A B Yedek Akçeler 

64.300.000.- 64.300.000. 3.858.000.— 

B Ödenecek Vergiler A B Ortaklar Cari H. 

25.720.000. 34.642.000.- 34.642.000.— 

B 

X 


Kasa Hes. 

34.642.000.— 

B Ortak (E) C/H A B Ortak (F) C/H A 

13.856.800.— 13.856.800.— 5.196.300.— 5.196.300.— 

B Ortak (L) C/H A B Ortak (Y) C/H A 

8.660.500.— 8.660.500.— 6.928.400.— 6.928.400.— 

92

problem : 6 

Akın Limited Şirketinin sermayesi 3.000.000.- 

ortak arasındaki dağılımı şöyledir: 

TL. sı olup 4 

Ortak A 

Ortak B 

Ortak C 

Ortak D 

2.400.000.- 

90.000.- 

90.000.- 

420.000.- 

TL. 

TL. 

TL. 

TL. 

Ortak D sermaye taahhüdünün şimdiye kadar yarısını yerine 

getirmiştir. Akın Limited Şirketinin 31.12.1984 tarihli kâr-zarar 

tablosunun görünümü şu şekildedir: 

Giderler 

KÂR-ZARAR TABLOSU 

(TL.) 

Gelirler 

Kanunen Kabul Edil- Barka Faiz Gel. 143.765.— 

meyen Giderler 133.260.— Diğer Gelirler 6.765.— 

Finansman Giderleri 144.800.— Mal Satış Kârı 2.223.410.— 

(Banka faizleri) 

Şüpheli Alacaklar 

Karşılığı 95.880.— 

\ 

Dönem Kârı 2.000.000.— 

Toplam 

2.373.940.— Toplam 2.373.940.— 

\ 

\ 

Şirketin kâr /zarar dağıtımı ile ilgili sözleşme hükmü ise "şirketin 

bütün masrafları ve vergileri ile % 10 olağanüstü yedek akçesi ayrıldıktan 

sonra kalan kârın dört ortak arasında ödenmiş sermayeleri 

ile orantılı olarak dağıtılacağı" şeklinde düzenlenmiştir. 


1. Adı geçen şirketin ticari ve malî kârını hesaplayınız. 

2. Kâr dağıtım tablosunu düzenleyerek ilgili muhasebe 


93

problem : 6 

Refah İnşaat Malzemeleri Ticaret Limited Şirketinin 1984 Yılı 

Kârı 11.675.000.—TL. sidir. Şirketin sermayesi ise 27.000.000.-TL.- 

sıdır ve 1983 yılına ait 850.000.— TL. sı zarar mevcuttur. Şirket 

kârının hesaplanmasında ise 1.050.000.— TL. sı tutarındaki vergi 

cezası ile 925.000.— TL. sı tutarında devlet tahvili faizi göz önüne 

alınmıştır. 

Yapılan ortaklar toplantısında şirket kârından 1983 yılı zararı 

mahsup edilip, kalan kârdan personele % 20 oranında prim verilmesine 

ve kalan kârında tamamının dağıtılmasına karar verilmiştir. 


1. Refah İnşaat Malzemeleri Ticaret Limited Şirketinin 1984 

yılına ait kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

2. Söz konusu şirketin kâr dağıtımı ile ilgili yapılması gereken 


94


PROBLEM : 62 

A Anonim Şirketinin nominal sermayesi 20.000.000.— TL. sı 

olup, bunun 15.000.000.— TL. sı ödenmiştir. Şirketin 1984 yılı içinde 

elde ettiği ticari ve mali kâr birbirine eşit olup 3.500.000.— TL. sidir. 

Kârdan kurumlar vergisi ve kanuni yedek akçe ayrıldıktan sonra 

kalan kısım hissedarlara hemen dağıtılacaktır.(*) 

ÖZET BİLGİ : 

Nominal Sermaye 20.000.000.— 

Ödenmiş Sermaye 15.000.000.— 

Kâr (Vergi öncesi) 3.500.000.— 


Gerekli hesaplamaları yaparak adı geçen anonim şirkete ait 1984 

yılı kârının dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

Kurumlar Vergisi : 

Vergi Matrahı (Ticarî kâr=Malî Kâr) 3.500.000.— 

% 40 Kurumlar Vergisi 1.400.000.— 

2.100.000.— 

(*) Kurumlar Vergisi Oranının % 40 Gelir Vergisi Oranının % 30 olduğu göz 

önünde bulundurulacaktır. 

95

3.500.000 — Ticari bilânço kârı 

1.400.000 — Kurumlar Vergisi 

2.100.000.— 

175.000.— % 5 I. Tertip Kanuni Yedek Akçe (3.500.000.— x % 5) 

1.925.000 — 

750.000.— Birinci temettü (% 5 x Ödenmiş Sermaye (15.000.000.—)) 

1.175.000.— 

117.500— % 10 II. Tertip Kanuni Yedek Akçe 

1.057.500.— ikinci Temettü (Kâr payı) 

Kanuni yedek* akçe toplamı = 175.000. b 117.500.— = 

292.500.— 

SONUÇ : 


Kanuni Yedek Akçeler 

I ve II. Temettü 

Toplam 

1.400.000.- 

292.500.- 

1.807.500.- 

3.500.000.- 

Gelir Vergisi Stopajı 1.807.500 x % 30 = 542.250.— 


I 

1984 Kâr-Zarar H. 


I. Tertip K.Y.A. 175.000.- 

II. Tertip K.Y.A. 117.500.- 

Ödenecek Kurumlar Vergisi H 

Dağıtılacak Kârlar H. 

I. Temettü 750.000.— 

II. Temettü 1.057.500, 

/ 


I. Temettü 750.000, 

II. Temettü 1.057.500.— 


Ödenecek Gel. Ver. Stopajı H. 

/ 

3.500.000, 

1.807.500, 

292.500, 

1.400.000. 

1.807.500, 

1.265.250, 

542.250. 

96

problem : 6 

Anadolu A.Ş. nin 1984 yılı ticari bilanço kârı 8.400.000.— TL. 

sidir. Şirket genel kurulu 1984 yılma ait bilânçoyu onaylamış ve kâr 

dağıtımını kararlaştırmıştır. 

Şirket T.T.K. hükümleri uyarınca birinci ve ikinci tertip yedek 

akçe ayıracaktır. 

Genel giderlere kaydedilmiş olan ödemelerden 24.000.— TL. sı 

vergi cezası, 20.000.— TL. sıda İdmanyurdu Spor Kulübune bağıştır. 

Şirketin ödenmiş sermayesi 6.000.000.— TL. olup, yasal yükümlülüklerden 

sora kârın tamamı ortaklara dağıtılmıştır. 


Anadolu A.Ş. nin 1984 yılına ait kâr dağıtım tablosunu düzenleyip, 

günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM: 

Kâr dağıtım tablosu 

Ticari Kâr 8.400.000.— 8.400.000.— 

İlâveler 44.000.— 

— Ödenen Vergi Cezası 24.000.— 

— Spor Kulübüne Bağış 20.000.— 

44.000.— 

8.444.000.— 

İndirimler — 

Kurumlar Vergisi Matrahı (Mali Kâr) 8.444.000.— 

Kurumlar Vergisi Tutan 3.377.600.— 3.377.600.— 

(8.444.000 x % 40) 5.022.400.— 

% 5 I Tertip Kanuni Yedek Akçe 420.000.— 

(8.400.000. x % 5) 4.602.400. 

Birinci Temettü 300.000. 

(% 5 x Ödenmiş Sermaye 6.000.000. —) 4.302.400. 

% 10 II. Tertip Kanuni Yedek Akçe 430.240. 

ikinci Temettü (Kâr Payı) 3.872.160. 

Özet tablo: 

Kurumlar Vergisi 3.377.600.— 

Kanuni Yedek Akçeler 850.000.— 

I ve II. Temettü 4.172.160.— 

Toplam 8.400.000.— 

Gelir Vergisi Stopajı 4.172.160.— x % 30 = 1.251.648.— 

97


/ 



I. Tertip K.Y.A. 420.000.- 

II. Tertip K.Y.A. 430.240.- 



I. Temettü 300.000.- 

II. Temettü 3.872.160.- 


Ödenecek Gel. Ver. Stopajı H. 

Banka (Kasa) H. 

8.400.000— 

4-172.160— 

850.240.— 

3-377.600.— 

4-172-160— 

1.251.648. 

2-920-512- 

PROBLEM : 64 

Adanada faaliyette bulunan ve tekstil sektöründe çalışan L Anonim 

Şirketinin 31.12.1984 tarihli bilânçosunun pasifinin görünümü şöyledir. 


Sermaye 

I. Tertip K. 

Yedek Akçe 

II. Tertip K. 

Yedek Akçe 

Olağanüstü 

Yedekler 

Dönem Kârı 

50.000.000. 

4.000.000. 

1.800.000. 

24.000.000. 

54.000.000. 

1. Şirket yönetim kurulu 1984 yılı kârından ortaklara Nisan 1985 

ayı içinde ödenmiş sermayeye göre % 20 kâr payı dağıtılmasını kararlaştırmıştır. 

2. 1984 Yılı içinde yurt dışına yapılan ihracaatın F.O.B. değeri 

190.000.000.— TL. sıdır(*) 

3. 1984 yılı gelir tablosu incelendiğinde; 

a- 8.000.000.— TL. lık vergi cezaları ile gecikme zammı ve faizleri, 

b- 4.000.000.— TL. 1984 Yılı Kârı üzerinden yönetim kurulu 

üyelerine verilecek primin tahakkuku. 

c- 10.000.000.— TL. lık iştirak kazancı olduğu tesbit edilmiştir. 

(*) İhracat istisnasına uygulanan vergi indirimi FOB değerin % 20 sidir. 

98


1. L Anonim Şirketinin 1984 yılı kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

L. ANONİM ŞİRKETİ KÂR DAĞITIM TABLOSU 

Dağıtımdan önceki kâr 54.000.000.- 

(—) Yönetim kurulu üyelerine 4.000.000- 

kârdan verilecek pay 

Gelir tablosunda görünen ticari kâr 50.000.000.- 

Kurumlar Vergisi Matrahı: 

(—) İndirimler 48.000.000.— 

İştirak kazançları . 10.000.000.— 

ihracat istisnası 38.000.000.— 

(+) İlâveler 12.000.000.— 

Vergi cezaları, gecikme zam ve faizleri 8.000.000.— 

Yönetim kuruluna kârdan verilen paylar 4.000.000.— 

Kurumlar Vergisi Matrahı 36.000.000.— 


I. Tertip Kanuni Yedek Akçe 2.700.000.— 

(54.000.000. x % 5 

II. Tertip Kanuni Yedek Akçe 

Dağıtılacak Karlar 14.000.000.— 

Yönetim Kuruluna 4.000.000.— 

Ortaklara 10.000.000.— 

(50.000.000 x % 20) 

(—) Ortaklara I. Temettü 2.500.000.— 

(50.000.000. x % 5) ' — — 

11.500.000.— 

II. Tertip Kanuni Yedek Akçe (%10) 1.150.000.— 

Gelir Vergisi Kesintisi: 

a) İhracat istisnası 38.000.000.— 

% 20 Gelir Vergisi 7.600.000.— 

b) Dağıtılacak kârlar 14.000.000.— 

% 5 Ek gelir vergisi(*) 700.000.— 

Toplam 31.750.000.— 31.750.000.— 

Olağanüstü Yedek 22.250.000— 

54.000.000.— 

(*) Vergi mevzuatının teknik konularımn etraflı incelenmesi için bkz. Gelir Vergisi 

Kanununun 105/6 mad. ve açıklayıcı 20 nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğleri. Kolaylık 

sağlamak üzere problemde % 5 ek gelir vergisi matrahı yuvarlak olarak 14.000.000.— TL. 

alınmıştır. 

99


/ 



Ödenecek Gelir Vergisi 

(700.000. 1- 7.600.000.—) 

Kanuni Yedek Akçeler H. 

I. Tertip yedek akçe 2.700.000.- 

II. Tertip yedek akçe 1.501.000.— 


Yönetim kuruluna 4.000.000.— 

Ortaklara % 20 10.000.000.— 

Olağanüstü Yedekler H. 

Kâr dağıtım tablosuna dayanan kayıt 

/ 

54.000.000— 

5.600.000. 

8-300.000. 

3.850.000, 

14.000.000, 

22-250.000— 

PROBLEM : 65 

İstanbulda faaliyette bulunan Y. İthalât ve İhracat Anonim 

Şirketinin 1984 yılı kârı 110.000.000.— TL. sidir. Şirkeün ihracat 

istisnası tutarı 30.000.000.— TL. yatırım indirimi ise 126.000.000.— 

TL. dır. 

Kâr-zarar tablosunda kanunî haddini aşan bağış ve yardımların 

tutarı 47.500.000.— TL. sı olarak görülmektedir. 

Şirketin tamamı ödenmiş sermayesi 1 Milyar (1.000.000.000.—) 

TL. olup, 31.12.1983 tarihi itibariyle ayrılmış bulunan I. Tertip 

kanuni yedek akçelerinin tutarı 42.500.000.— TL. sidir. 

Şirket yönetim kurulu, dönem kârının vergiler ve yasal yedekler 

çıktıktan sonra kalan kısmın olduğu gibi Olağan Üstü Yedek Akçe 

olarak ayrılmasına karar vermişlerdir. 


Adı geçen şirketin kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz ve buna 

dayanan günlük defter kayıtlarını yapınız. 

100

ÇÖZÜM 

Y. ANONİM ŞİRKETİ 

1984 YILI KÂR DAĞITIM TABLOSU 

Ticarî Kâr 


Ticari Kâr 

İndirimler: 

Yatırım indirimi istisnası 126.000.000. 

ihracat istisnası 30.000.000. 

Toplam 156.000.000, 

ilâveler: 

Kanuni haddini aşan 

bağış ve yardımlar (—) 47.500.000. 

Kurumlar Vergisi Matrahı 108.500.000. 

(Malî Kâr) 

% 40 Kurumlar Vergisi 

I. Tertip Kanunî Yedek Akçe(*) 

(110.000.000. x % 5) 

Gelir Vergisi Kesintisi: 

Yatırım indirimi İstisnası 126.000.000. 

Ihracaat istisnası 30.000.000. 

Matrah 

156.000.000.— 

% 20 Gelir Vergisi 

Toplam 

Olağanüstü Yedekler 

Günlük Defter Kaydı: 

I 

1084 Kar/ Zarar H. 


I. Tertip Kanuni Yedek Akçe H. 

Olağanüstü Yedek Akçe H. 

Ödenecek Gelir Vergisi Stopajı H. 

Kâr dağıtım tablosuna dayanan kayıt 

/ 

PROBLEM : 66 

110.000.000. 

108.500.000. 

1.500.000. 

600.000, 

5.500.000. 

31.200.000.— 

37.300.000.— 

ııo.ooo.ooo— 

ııo.ooo.ooo.— 

37.300.000.— 

72.700.000.— 

110.000.000.— 

600.000— 

5.500.000— 

72.700.000— 

31.200.000.- 

Dorukoğlu Kimya Sanayii Anonim Şirketinin nominal sermayesi 

beheri 2.000.— TL. değerinde 4.000 hisse senedinden meydana 

gelmekte ve bu sermayenin % 75 i ödenmiştir. 1984 dönem sonucu olarak 

3.180.000.— TL. sı kâr gözükmektedir. 

Şirketin 1984 gelir tablosu yakından incelendiğinde; 

a) 180.000.— TL. lık iştirak kazancı ile tamamı vergiden muaf 

devlet tahvili faizinin 10.800.— TL. sı olduğu, 

(*) Kâr dağıtılmayacağı için II. tertip yedek akçe ayrılmasına gerek yoktur. 

101

) Öte yandan şirketin ödediği vergi ve para cezaları toplamının 

6.200.— TL. sı ve kanunen kabul edilmiyen giderlerin ise 2.000.— 

TL. sı olduğu tesbit edilmiştir. 

Şirket yönetim kurulu kâr dağıtımı ile ilgili olarak şu kararları 

almıştır: 

1. Kanuni yükümlülükler yani % 5 I. tertip yedek akçe ile hissedar 

lara % 5 I. temettü ve kurumlar vergisi ayrıldıktan sonra kalan kârdan; 

2. a) % 10 sözleşme yedek akçesi ile % 20 olağanüstü yedek 

akçe ayrılması; 

b) % 8 kurucu payları ile yöneticilere 150.000.— TL. sı 

pay verilmesi; 

c) Hissedarlara hisse senedi başına 160.— TL. sı II. temettü 

ödenmesi ve; 

d) Şirketin 1983 yılı zararı olan 22.400.— TL. sının kapatılmasından 

sonra kalan kârın gelecek döneme devredilmesine karar verilmiştir. 

İSTENİLENLER: 

Söz konusu şirkete ait kâr dağıtımı tablosu ile buna 

günlük defter kayıtlarını yapınız. 

dayanan 

ÇÖZÜM: 

DORUKOĞLU ANONİM ŞİRKETİNİN 1984 YILI KÂR DAĞITIM TABLOSU 

Ticari Kâr 3.180.000.— 

Kurumlar Vergisi Matrahı (Malî Kâr) 

Ticari Kâr 3.180.000.— 

İndirimler 

İştirak kazançları 180.000.— 

Devlet Tahvil Faizleri 10.800.— 

Geçmiş Yıl Zararı 22.400.— 

213.200— 

İlaveler: 

Vergi Cezaları 6.200.— 

Kanunen kabul edilmeyen giderler 2.000. — 

8.200.— 205.000.— 

MATRAH 2.975.000.— 


II. Tertip Yedek Akçenin Hesabı 

Hissedarlara II. Temettü 640.000.— 

(4.000 x 160.—) 

Kurucu payları 122.480.— . 

Yönetim Kurulu Üyelerine 150.000.— 

Matrah 912.480.— " 

II. Tertip kanuni yedek akçe 91.248.— 

(912.480 x % 10) 

102

\ 

ÖZET TABLO : 

Ticari kâr 

3.180.000.— 


I. Temettü 

1.190.000.— 

300.000.— 

(6.000.000— x % 5) 

I. Tertip Kanuni Yedek 

Akçe 

(3.180.000— x % 5) 

Toplam 

Kalan 

Sözleşme yedek akçesi 

(1.531.000 x % 10) 

Olağanüstü yedek akçe 

(1.531.000 x % 20) 

Kurucu payları 

(1.531.000 x % 8) 

Yönetim Kuruluna 

II. Temettü 

(4.000 x 160.— TL) 

II. Tertip Kanunî Yedek 

Akçe 

Geçmiş yıl zararı 

Toplam 

Gelecek döneme devreden 

kâr. 

159.000.— 

1.649.000.— 

153.100.— 

306.200.— 

122.480.— 

150.000.— 

640.000.— 

91.248 — 

22.400.— 

1.485.428.— 

1.649.000.— 

1.531.000.— 

1.485.428.— 

45.572.— 

103

Günlük Defter Kaych: 

/- 




I. Temettü 300.000. 

II. Temettü 640.000.— 


I. Tertip Kanuni Yedek A. 159.000. 

II. Tertip Kanuni Yedek A. 91.248. 

Sözleşme Yedek Akçesi 153.100.— 

Olağanüstü Yedek Akçe 306.200.— 

Ödenecek Kurucu Payları H. 

Ödenecek Yön. Kur. Kâr Payı H. 

Geçmiş Yıl Zararı H. 

1985'e Devreden Kâr H. 

I 

3.180.000.— 

1.190.000, 

940.000, 

709.548, 

122.480, 

150.000, 

22.400, 

45.572, 

PROBLEM : 67 

Modern Pazarlama Ticaret Anonim Şirketinin tamamı ödenmiş 

sermayesi 50.000.000.— TL. sidir. Şirketin 1984 dönemi ticari kârının 

42.000.000.— TL. sı olduğu; kâr/zarar tablosunun yakından incelenmesi 

sonucu 376.000.— TL. lık kanunen kabul edilmeyen gideri 

bulunduğu belirlenmiştir. 

Şirket yönetim kurulu kârdağıtımı ile ilgili olarak aldığı kararda 

kanunî işlemlerden başka, ticari kârın % 5 inin yönetim kurulu 

üyelerine; çalışanlara da % 20 oranında ikramiye olarak verilmesini 

kararlaştırmıştır. Ayrıca ortaklara ödenmiş sermayeye göre % 

20 oranında net bir kâr payı (II. temettü olarak) verilmesini; kalan 

kârında olağanüstü yedek akçe olarak işletmede bırakılmasını karara 

bağlamıştır. 

Bu talimatı alan şirket muhasebecisi gerekli işlemleri yaparak 

"1984 Kâr Dağıtım Tablosunu" düzenlenmiştir. 


1. Kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

2. Bu verilere göre günlük defter kayıtlarını yapınız. 

104

ÇÖZÜM. 

MODERN PAZARLAMA ANONİM ŞİRKETİNİN 

TABLOSU(*) 

Ticari Kâr 


Ticari Kâr 

İndirimler 

Kanunen Kabul Edilmiyen 

Giderler (—) 376.000.— 

Çalışanlara Kâr Payı 8.400.000.— 

(42.000.000.—TL. x % 20) 

Toplam 

İlaveler: 

Kurumlar Vergisi Matrahı 


I. Tertip Kanuni Yedek Akçe 

(42.000.000 — TL. x % 5) 

I. Temettü 

(50.000.000.—TL. x % 5) 

Toplam 

II. Tertip Kanuni Yedek Akçenin Hesaplanması 

II. Temettü (50.000.000.— x % 20) 

Çalışanlara Kâr Payı % 20 

Yönetim Kuruluna Kâr Payı 

(42.000.000.— TL. x % 5) 

Matrah 

% 10 II. tertip kanuni Yedek Akçe 

II. Tertip Kanuni Yedek A. Matrahı (—) 

Olağanüstü Yedek Akçe 

Günlük Defter Kaydı: 

/ _ 




I. Tertip Yedek Akçe 2.100.000.- 

II. Tertip Yedek Akçe 2.050.000.— 

Ödenecek Temettüler H. 

(Dağıtılacak Karlar) 

Ödenecek Personel Kâr Payı H. 

Ödenecek Yönetim Kurulu 

Kâr Payı H. 


/ 

1984 YILI KÂR DAĞITIM 

8.776.000.— 

33.224.000.— 

13.289.600.— 

2.100.000.— 

42.000.000.- 

33.224.000.- 

2.500.000.- 

17.889.600.— 

10.000.000.— 

8.400.000.— 

2.100.000.— 

20.500.000.— 

42.000.000, 

42.000.000.— 

17.889.600.- 

24.110.400.- 

2.050.000.— 

22.060.400.— 

20.500.000.— 

1.560.400.— 

13.289.600, 

4.150.000, 

12.500.000, 

8.400.000. 

2.100.000, 

1.560.400. 

(*) Gelir Vergisi mevzuatı sık sık değiştiğinden bu ve izleyen problemde gözönüne 

alınmıyacaktır. 

105

problem : 68(*) 

Tamamı ödenmiş 200.000.000.— TL. sermayeli "AKAY Anonim 

Şirketi"nin 1984 yılı ticari kârı 96.000.000.— TL. sidir. 

Şirket gelir tablosunda 5.900.000.— TL. lık devlet tahvili faizi de 

yer almaktadır. 

Şirket ana sözleşmesinde kâr dağıtımı ile ilgili hüküm şöyledir: 

a) Kurumlar ve ticaret kanununa göre ayrılanlardan sonra, 

b) Ortaklara % 8 oranında I. tertip temettü ayrılır. 

c) Kalan kârdan % 10 II. tertip temettü (kâr payı) ayrıldıktan 

sonra kalan karın % 10 u oranında yönetim kurulu üyelerine ikramiye 

olarak verilecektir. 


AKAY Anonim Şirketinin 1984 yılına ait Kâr Dağıtım Tablosunu 


2. Bu tabloya dayanan günlük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 

AKAY ANONİM ŞİRKETİNİN KÂR DAĞITIM TABLOSU 

Ticari Kâr 96.000.000.— 


Ticari kâr 96.000.000.— 

indirimler: 

Devlet Tahvili Faizleri 5.900.000.— 

İlaveler 

90.000.000.— 

(*) Bu problemde stopaj kesintisi ile ilgili mevzuat nazara alınmıyacaktır. 

106

Kurumlar Vergisi Matrahı 


I. Tertip Yedek akçe 

(96.000.000.— x % 5) 

I Temettü (kârpayı) 

(200.000.000.— x % 8) 

Yönetim Kurulu Üyelerine 

Toplam 

II. Tertip Kanuni Yedek Akçenin 

hesaplanması 

I. Tertip temettüün fazlası 

[200.000.000.— x (% 8 - % 5)] 

II. Tertip temettü 

Yönetim Kurulu Üyelerine 

II. Tertip Kanuni Yedek Mat. 

% 10 II. Tertip Yedek Akçe 

II. Temettü 

Olağanüstü Yedek akçe 

6.000.000, 

20.000.000, 

1.916.000, 

27.916.000, 

2.791.600. 

58.756.000.— 

37.244.000.— 

2.791.600. 

20.000.000. 

14.452.600. 

Günlük defter kaydı : 

/ 




I. Tertip Yedek Akçe 4.800.000.— 

II. Tertip Yedek Akçe 2.791.600. — 

Ödenecek Temettüler H.(*) 

(Dağıtılacak Kâr Payları) 

I. Temettü 16.000.000.— 

II. Temettü 20.000.000.— 

Yön. Kuruluna(**) 1.916.000.— 


Kâr dağıtım tablosuna göre, 

/ 

96.000.000.— 

90.100.000.- 

36.040.000.- 

4.800.000.- 

16.000.000.- 

1.916.000.- 

58.756.000.- 

36.040.000.- 

7.591.600.- 

37.916.000.- 

41.452-600.— 

(*) Bu problemde gelir vergisi mevzuatı gözönüne alınmamıştır. 

(**) Yönetim kurulu üyelerine dağıtılacak miktarın hesabı şöyle: 

36.040.000.— Kurumlar Vergisi 

4.800.000.— I. Tertip Yedek akçe 

16.000.000.— I. Temettü 

20.000.000.— II. " 

76.840.000.— 

96.000.000.— Ticari Kâr 

19.160.000.— Matrah 

1.916.000.— % 10 pay verilecektir. 

107

problem : 6 

"X" Anonim Şirketinin 31.12.1984 tarihli bilançosunda yeralan 

hesapların tutarları aşağıdaki gibidir. 

Sermaye 

Ödenmiş Sermaye 

Yasal Yedek Akçeler 

I. Tertip Yedek Akçe 120.000.— TL. 

II. Tertip Yedek Akçe 

Hissedarlar 

80.000.— TL. 

2 .000.000.— TL. 

1 .000.000.— TL. 

200.000.— TL. 

1 .000.000.— TL. 

A. Bankası (Borç kalıntı) 150.000.— TL. 

Satıcılar 


Şüpheli Alacaklar 


Alıcılar 

İştirakler 

Olağan Üstü Yedek Akçe 

Şüpheli Alacaklar Karşılığı 

Mal 

Demirbaşlar Amortismanı 

Demirbaşlar 

180.000.— TL. 

76.000.— TL. 

80.000.— TL. 

400.000.— TL. 

240.000.— TL. 

200.000.— TL. 

240.000.— TL. 

60.000.— TL. 

1 .200.000.— TL. 

40.000.— TL. 

60.000.— TL. 

1984 Kârı 480.000.— TL. 

Muhtelif Alacaklılar 

41.200.— TL. 

Kıymetten Düşen Mal 20.000.— TL. 

Karşılığı 

Alacak Senetlerin Reeskontu 

Kasa 

4.000.— TL. 

11.200.— TL. 

16.3.1985 günü yapılan Genel Kurul Toplantısında, 1984 yılı 

kârımn Vergi Mevzuatı ve Ticaret Kanunu hükümleride gözönünde 

tutularak aşağıdaki şekilde dağıtılması kararlaştırılmıştır. 

108 

% 5 Yasal Yedek Akçe 

% 5 Hissedarlara I. Temettü

Kalan kârdan: 

40.000.— TL. Yönetim kurulu başkan ve üyelerine pay. 

30.000.— TL. Kuruculara pay, 

180.000.— TL. Hissedarlara II. Temettü. 

Bakiyeden II. Tertip yedek akçe ayrılacak ve kalanı gelecek 

döneme devredilecektir. 


1. "X" Anonim şirketine ait 31.12.1984 tarihli bilânçoyu 


2. Yukarıdaki verilen ışığı altında bilânçoda yer alan kârın 

dağıtımı ile ilgili kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

3. Bu tabloya dayanarak günlük defter kayıtlarını yapınız. 

PROBLEM : 70 

Yılmaz Anonim Şirketinin Sermayesi 80.000.000.— TL. sı olup 

tamamı ödenmiştir. Şirket 1984 yılında 5.800.000.— TL. kâr etmiş 

olup, genel kurul kurumlar vergisi ve kanunî yedek akçeler ayrıldıktan 

sonra kalan kârın tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. Şirketin 

1984 yılı kârının 1.250.000.— TL. lık kısmı iştiraklerinden elde 

edilmiş olup, kurumlar vergisine tabi değildir. Yine, 1984 yılı 

kârının 600.000.— TL. lık kısmıda Gelir ve Kurumlar vergisine 

tabii olmayan devlet tahvillerinden elde edilen menkul sermaye 

iradıdır. 


1. Yılmaz Anonim Şirketinin kâr dağıtım tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 

109

problem : 

Şakiroğlu Sabun Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin 1984 yılı 

ticarî kârı 70.000.000.— TL. sı, ödenmiş sermayesi ise 120.000.000.— 

TL. sidir. Ticari kâra 200.000.— TL. sı tutarındaki vergi cezası ile 

1.000.000.— TL. lık vergiden muaf menkul kıymet faizi dahildir. 

Şirket Genel kurulu 30.3.1985 tarihinde yaptığı olağan toplantıda 

1984 yılı kârının tamamının dağıtılmasına karar vermiştir. Alman 

karar gereğince vergiler kesildikten sonra kalan kısım 25.5.1984 

tarihinde ortaklara nakden ödenmiştir. 


1. Şakiroğlu Sabun Sanayii ve Ticaret Anonim Şirketinin Kâr 

Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 

PROBLEM : 72 

Marmara Anonim Şirketinin esas sermayesi 50.000.000.— TL.sı 

olup tamamı ödenmiştir. Şirketin ticari bilânço kârı 17.105.000.— 

TL. sidir. 

Şirketin 159.300.— TL. lık kabul edilmeyen gideri vardır ve bu 

gider ticarî bilânço kârının hesabına dahildir. 

Şirket geçen yıldan devreden 200.000.— TL. lık kârıda (Gerçekte 

250.000.— TL. sı olup, % 20 gelir vergisi stopojı yapılarak 200.000.— 

TL. sı kalmıştır.) dağıtmaya karar vermiştir. 


1. Marmara Anonim Şirketinin Kâr Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz. 

110 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız.

problem : 

Alkan Anonim Şirketinin esas sermayesi 200.000.000.— TL. sı 

olup, % 75'i ödenmiştir. Şirketin ticarî bilânço kârı 19.900.000.— TL. 

sidir. Kurumlar ve Gelir vergisinden muaf 620.000.— TL. menkul 

kıymet faizi vardır ve bu tutar ticari bilânço kârının hesabına dahildir. 

Şirketin ana sözleşmesine göre, kanunî yedek akçeden başka, 

ticari bilânço kârının % 5 i olağanüstü yedek akçe olarak ayrılacaktır. 

Genel kurul, kârın 1.190.000.— TL. sını dağıtılmayarak gelecek 

yıla devredilmesine karar vermiştir. 


1. Alkan Anonim Şirketinin Kâr Dağıtım Tablosunu düzenleyiniz. 

2. Kâr dağıtımı ile ilgili günlük defter kayıtlarını yapınız. 

111

ŞİRKETLERDE 

TASFİYE


PROBLEM : 74 

İzmirde faaliyette bulunan Yıldız Kollektif Şirketinin Sermayesi 

4.500.000.— TL. sı olup, sermaye ortaklar A ve B arasında eşit olarak 

paylaşılmıştır. 

Şirketin çalışma konusunun gittikçe daralması sonusu iki ortak 

anlaşarak şirketi tasfiye etmeye karar vermişlerdir. 

Tasfiye başlamadan önceki bilânço aşağıdaki gibidir. 


Kasa 120.000.— Sermaye 4 500 000.— 

Mal 2 580.000.— Amortismanlar 540 000.— 

Bankalar 390.000.— Alacak S. Rees. 120 000.— 

Alacak Senetleri 1 350.000.— Ort. (A) Cari H. 1 200 000.— 

Alıcılar 720.000.— Satıcılar 1 650 000.— 

Sabit Değerler 2 400.000.— \ 

Zarar 450.000.— \ 

Toplam 

8 010.000.— Toplam 

8 010 000.— 

Tasfiye işlemleri aşağıdaki şartlaıa göre yürütülmüştür. 

— Mallar 2.250.000.— TL. sına satılmıştır. 

— Alacak Senetlerinden 1.050.000.— TL. lık kısım tahsil edilmiştir. 

— Alıcılardan olan alacağın 390.000.—• TL. sı tahsil edilebilmiş, 

kalan kısım içinde yasal yollara başvurulmuştur. 

115

— Sabit değerler, Ortak (A)'ya bilânço değeri ile devredilmiştir. 

— Satıcılarla yapılan anlaşma sonucu borçlar % 10 eksiği ile 

ödenmiştir. 

— Tasfiye memurlarına 126.000.— TL. ücret ödenmiştir. 

Kollektif şirketin ortağı olan (A) ve (B) nin sermaye ve kâr-zarar 

payları eşittir. 


1. Yıldız Kollektif Şirketinin tasfiye işlemlerine ait günlük defter 


2. Tasfiye sonu bilânçosunu düzeynleyiniz ve kapanış kayıtlarını 

yapınız. 

ÇÖZÜM: 


Tasfiye H. 


Alıcılar H. 

Mal H. 

Sabit Değerler H. 

•/ 


Tasfiye H. 

/ 

Amortismanlar H. 

Alacak Senetleri Reeskontu H. 

Tasfiye H. 

/ 

Kasa H. 

Tasfiye H. 

A. Senetleri 

Alıcılar 

Mal 

/ - 

Ortak (A) Cari H. 

Tasfiye H. 

Sabit Değerler 

Tasfiye H. 

Borçlar 

Kasa H. 

- / - 

7.050.000.— 

3.690.000.— 

1.860.000.— 

1.350.000.— 

720.000.— 

2.580.000.— 

2.400.000.— 

660.000.— 

3.690.000.— 

— Yasal yollara başvurulan alacaklar için 19.500.— TL. gider 

yapılmış ve alacaklardan 240.000.— TL. lık kısmı daha tahsil edilebilmiştir. 

1.050.000.- 

390.000.- 

2.250.000.- 

1.650.000.- 

540.000.- 

120.000.- 

1.485.000.- 

1.650.000.- 

1.860.000.- 

1.485.000.— 

116

Tasfiye* H. 

Kasa H. 

Kasa H. 

Tasfiye H. 

Alıcılar 

Tasfiye H. 

Kasa H. 

Bankalar H. 

Kasa H. 

19.500.— 

240.000.— 

126.000— 

(.) 

2.418.500— 

19.500.— 

240.000— 

126.000.— 

2.418.000.— 

Büyük Defter Kayıtları : 

B Kasa Hesabı A B Bankalar Hesabı A 

120.000 — 

3.690.000.— 

240.000.— 

1.485.000.— 

19.500 — 

126.000 — 

4.050.000 — 1.630.500 — 

2.418.500 — 

2 

390 

418 

000 — 

500 — 

2.808.500.— 

2 808 500 — 2.808.500 — 

4.049.000 — 

1.000.— 

4.050.000 — 4.050.000.— 

B Ortak (A) Cari H. A B Ortak (B) Cari H. A 

1.860.000 — 

515.250 — 

1.200.000— 515.250 — 

2.250.000— 1.734.750 — 

2.250.000 — 

2.375.250.— 3.450.000— 2.250.000.— 2.250.000 — 

(*) Tasfiye döneminde elde edilen paraların 1.000.— TL. dan fazlası Merkez Bankasına 

ya da bu bankanın olmadığı yerlerde başka bir bankaya yatırılacaktır. 

117

B Tasfiye H. A B 


A 

7.050.000.— 

1.485.000.— 

19.500.— 

126.000.— 

8.680.500.- 

8.680.500.— 

1.650.000.— 

660.000.— 

3.690.000.— 

1.860.000.— 

240.000.— 

8.100.000.— 

580.500.- 

8.680.500.— 

4.500.000.- 4.500.000.- 

B Mal Hesabı A B Alacak Senetleri Hesabı A 

2.580.000.— 2.580.000. .350.000.- 1.350.000.- 

B Alıcılar Hesabı A B Sabit Değerler Hesabı A 

720.000.- 720.000.— 2.400.000.— 2.400.000.— 

B Amortismanlar Hesabı A B Alacak S. Reeskontu H. A 

540.000.- 540.000.- 120.000.— 120.000.— 

B Satıcılar Hesabı A B Kâr-Zarar Hesabı 

1.650.000.— 1.650.000.— 450.000.— 450.000.— 

YILDIZ KOLLEKTİF ŞİRKETİ 

Aktif TASFİYE SONU BİLANÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 1.000.— 

Bankalar 2.808.500.— 

Ortak (A) C/H 660.000.— 

Zarar 450.000.— 

Tasfiye Zararı 580.500.- 

Sermaye 4.500.000.— 

\ 

\ 

\ 

Toplam 4.500.000.— Toplam \ \_ 

4.500.000.— 

118

Tasfiye Sonu Bilânçosundaki hesapların kapatılması: 

/ 

Sermaye H. 

4.500.000.— 


Ortak (B) Cari H. 

/ 


515.250. 


515.250. 

Kâr-Zarar Hesabı 

Tasfiye Hesabı 

/ 


1.074.750. 


1.734.750. 

Bankalar H. 

Kasa H. / 

2.250.000. 

2.250.000. 

450.000. 

580.500. 

2.808.500. 

1.000. 

PROBLEM : 75 

Ali Er'in 10.000.000.— TL. ve Kemal Yetişkin'in 5.000.000.— 

TL. sermaye payları olan AK Kollektif Şirketi ortaklararası anlaşmazlık 

nedeniyle tasfiyeye gitmiştir. 

Tasfiyeye karar verildiğinde şirketin bilançosu şu şekildedir. 


Kasa 162 500.— Sermaye 15.000.000.— 

Banka 4.050 000.— Muh. Borçlar 7.825.000.— 

Al. Senetleri 1 425 000.— K. Yetkin C/H 3.015.000.— 

Mal 11 375 000.— Ali Er C/H 1.125.000.— 

Muht. Alacaklar 6 250 000.— Demirbaş B. Amort 337.500.— 

Demirbaşlar 487 500.— Ödenecek Gider. 

Gayrimenkuller 3 750 000.— 

197.500.— 

Toplam 

27 500 000.— Toplam 27.500.000.— 

119

Sermaye payı 10.000.000.— TL. sı olan Ortak Ali Er ortaklıktan 

çekilerek bütün aktif ve pasifi diğer ortak Kemal Yetişkin devralmıştır. 

Bu anlaşma çerçevesinde ayrılan ortağa 500.000.— TL. lık peştemallık 

payı (şerefiye-hava parası) verilmesi de kararlaştırılmıştır. 


AK Kollektif Şirketinin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük defter 


ÇÖZÜM : 


/ 

Gayrimenkullar H. 

Kasa H. 


Mal H. 

Mulıt Alacaklar H. 


Banka H. 

Sermaye H. 

Muht/Borçlar H. 

Kemal Yetişkin C/H. 

Ali Er C/H. 

Demirbaş Bir. Amortis.H. 

Ödenecek Giderler H. 

Hesapların açılışı nedeniyle 

Demirbaş Birikmiş Amortismanı 

H. 


I 

Kemal Yetişkin Cari H. 

Ali Er Cari H. 

Sözleşmede kararlaştıran 

peştemallık'ın (Şerefiye'nin) 

kaydı 

/ 

Sermaye H. 



Sermaye'nin ortaklara dağıtımı 

/ 

3.750.000. 

162.500. 

1.425.000. 

11.375.000. 

6.250.000. 

487.500. 

4.050.000. 

337.500. 

500.000. 

15.000.000. 

15.000.000. 

7.825.000. 

3.015.000. 

1.125.000. 

337.500. 

197.500. 

337.500. 

500.000.— 

10.000.000. 

5.000.000. 

120


Gayrimenkuller H. 


Kasa H. 

Banka H. 


Mal H. 

Muhtelif Alacaklar H. 

Aktifin devredilmesi 

/ 


Ödenecek Giderler H. 



Pasifin devralması 

/ 

27.162.500.— 

7.825.000.— 

197.500.— 

11.625.000. — 

3.750.000.— 

75.000.— 

162.500.— 

4.050.000— 

1.425.000.— 

11.375.000.— 

6.250.000.— 

19.647.500.— 


B Kasa Hesabı A B G. Menkuller H. A 

162.500.— 162.500.— 3.750.000.— 3.750.000.— 

B Alacak Senetleri H. B Mal H. 

1.425.000.— 1.425.000.— 11.375.000.— 11.375.000.— 

B Muht. Alacaklar H. A B Banka H. 

6.250.000.— 6.250.000.- 4.050.000.— 4.050.000.— 

B Demir. Bir. Amortismanı H. A B Sermaye Hes. A 

337.500.- 337.500. 15.000.000.— 15.000.000.— 

B Muht. Borçlar H. A B Kemal Yetişkin Cari H. A 

7.825.000.— 7.825.000. 500.000.— 

27.162.500.— 

3.015.000.— 

5.000.000.— 

19.647.500.— 

27.662.500.— 27.662.500.— 

121

B Ali Er Cari H. A B Demirbaşlar A 

11.625.000.— 1.125.000.— 487.500.— 337.500.— 

500.000.— 

75.000.— 

10.000.000.— 

487.500.— 487.500.— 

1I.625.000.— 11.b25.000.— 

B Ödenecek Giderleri H. A 

197.500.- 197.500.— 

PROBLEM : 76 

Dericilik Sanayinde Istanbulda faaliyette bulunan Y ve Z 

Kardeşler Kollektif Şirketinin 31.12.1983 tarihli bilânçosu şu şekildedir 

: 

Aktif BÎLÂNÇO (TL). Pasif 

Kasa 600.000.— Sermaye 13.200.000.— 

Alıcılar 3.000.000.— Ortak Y 8.400.000.- 

(Müşteriler) Ortak Z 5.200.000.- 

Mal 4.400.000.— Satıcılar 4.800.000.— 

Bir 

Zarar 4.800.000.— 

Amort. 1.800.000.— 

Toplam 19.800.000.— 

Toplam 19.800.000.— 

Şirketin mal varlığından başka ortakların kişisel mal varlıkları da 

Y, 1.600.000. TL.— ve Z de 3.000.000.— TL. sı değerindedir. 

Ortaklar şirketin devamlı zararda oluşunu gözönüne alarak 

tasfiyeye karar vermiş ve hemen uygulamaya geçmişlerdir. Yapılan 

işlemler sonucu alacaklardan sadece 1.800.000.— TL. sı tahsil edilebilmiş, 

mal mevcudunun tamamı 1.900.000. TL. sına peşin satılabilmiştir. 

Arsa ve araziye ancak 3.300.000.— TL. ya müşteri bulunabilmiştir. 

122

İSTENİLENLER 

Adı geçen şirketin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. Tasfiye sonundaki zararın ortakların şahsi mal varlıklarından 

karşılanacağını düşünerek gerekli kayıtları yapınız. 

PROBLEM : 77 

Çağrı Bekâr ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketinin 15.12.1984 

tarihinde tasfiyesi kararlaştırılmıştır. Şirket sözleşmesine göre kârzarar 

ortaklar arasında eşit olarak dağıtılmaktadır. Şirketin 15.12. 

1984 tarihinde hazırlanmış bulunan tasfiye bilânçosu aşağıdaki gibidir. 

ÇAĞRI BEKÂR ve ORTAĞI TİCARET KOLLEKTİF 

ŞİRKETİNİN 15.12.1984 TARİHLİ TASFİYE BİLÂNÇOSU 


Kasa 5.000.— 

Banka 875.000.— 

Mal 5.087.500.— 

Binalar 23.050.000.— 

Makinalar 29.250.000.— 

\ 

Borçlar 22.800.000.— 


Sermaye 6.000.000.— 

Çağrı Bekâr 5.000.000.- 

Ahmet Turan 1.000.000.- 

Birikmiş Amort. 2.697.500.— 

(Makina) 

Toplam 58.267.500.— Toplam 58.267.500.— 

Tasfiye işlemleri şu şekilde gerçekleşmiştir. 

1. Bankadaki para 37.500.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte 

T.C. Merkez Bankasına açılan hesaba devredilmiştir. 

2. Mal 2.515.000.— TL. sına, binalar 16.000.000.— TL. sına 

satılmıştır. 

3. Borçlar 22.800.000.— TL. olarak ödenmiştir. 

4. Makinalar 28.500.000.— TL. sına satılmıştır. 

5. 407.500.— TL. lık tasfiye gideri T.C. Merkez Bankası üzerine 

keşide edilen bir çekle ödenmiştir. 

123

6. Borç senetlerinin bir kısmı T.C. Merkez Bankasından ödenmiş 

geri kalan kısmı ise ortaklardan sermaye payları ile orantılı olarak 

tahsil edilerek ödenmiştir. 


Adı geçen şirketin tasfiye işlemleri ile ilgili günlük defter ve büyük 


PROBLEM : 78 

A ve Ortakları Kollektif Şirketinin 15/6/1984 tarihinde şirketi 

tasfiyeye karar verdikleri andaki bilançosu aşağıdaki gibidir. 


Kasa 120.000.— 

A. Bankası 160.000.— 

Mal 3.520.000.— 

Alıcılar 680.000.— 

(Müşteriler) 



Taşıt Araçları 3.000.000. — 

Binalar 3.200.000.— 

Zarar 700.000.— 

Toplam 12.640.000.— 

Sermaye 6.000.000.— 

Ortak A 4.000.000.— 

Ortak B 2.000.000.— 



Demirbaş 160.000.— 

Binalar 420.000.— 



Toplam 12.640.000.— 

Şirket tasfiye memurlarının yaptığı işlemler şu şekilde gelişmiştir. 

1. Bankadaki hesap 2.500.— TL. faizi ile birlikte çekilmiştir. 

2. Malın tamamı 3.160.000.— TL. sına satılmıştır. 

3. Taşıt araçları 1.800.000.— TL. sına satılmıştır. 

4. Müşterilerden 580.000.— TL. sı tahsil edilmiş; kalan alacakların 

tahsiline imkan bulunmadığına karar verilmiştir. 

124

5. T.C. Merkez Bankasından 1.700.000.— TL. sı çekilerek satıcılara 

olan borçların tamamı ödenmiş; ayrıca 140.000.— TL. lık 

tasfiye gideri ödenmiştir. 

6. 1.200.000.— TL. nominal değerli borç senedi 1.140.000.— 

TL. peşin değer üzerinden şu şekilde ödenmiştir. 880.000.— TL. 

nominal değerli alacak senedi 860.000.— TL. peşin değerle ciro edilmiş; 

kalan 280.000.— TL. sı içinde T.C. Merkez Bankası üzerine çek 

keşide edilmiştir. 

7. Borç senetlerinden kalan kısmın tamamı 1.222.500.— TL. 

peşin değer üzerinden ödenmiştir. 

8. Demirbaşların tamamı 160.000.— TL. sına satılmıştır. 

9. Bina 2.400.000.— TL. sına satılmıştır. 

10. 260.000.— TL. tutarındaki tasfiye gideri Merkez Bankası 

üzerine keşide edilen çek ile ödenmiştir. 

11. Ortakların tasfiye sonundaki alacakları, Merkez Bankasındaki 

para çekilerek hemen ödenmiş; şirket tasfiyesi tamamlanmıştır. 

İSTENİLENLER ': 

1. Tasfiye işlemleri ile ilgili günlük ve büyük defter kayıtları ile 

2. Tasfiye sonu bilançosunu düzenleyiniz. 

3. Tasfiyeyi tamamlıyan muhasebe kayıtlarını yapınız. 

125


PROBLEM : 79 

X ve Ortakları Komandit Şirketinin tasfiyesi nedeniyle aşağıdaki 

bilanço düzenlenmiştir. 

CAHİT KAYA ve ORTAKLARI KOMANDİT ŞİRKETİ 

Aktif 3.12.1984 TARİHLİ TASFİYE BİLÂNÇOSU (TL) Pasif 

Kasa 2 075.000.— Sermaye 25 000.000.— 

Bankalar 300.000.— Komandite Ort. X Ser. 3.500.000.- 

Hammaddeler 3 500.000.— Komanditer ort. Y Ser. 20.000.000.- 

Ürünler 10.500.000.— Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000.- 

Makinalar 2 900.000.— Borç Senetleri 3 955.000.— 

Binalar 16 605.000.— Alınan Avanslar 5 550.000.— 

Muh. Borçlar 375.000.— 

Birikmiş Amort. 1 000.000.— 

Toplam 35 880.000.— Toplam 

35 880.000.— 

Tasfiye neticesine göre kâr veya zarar ortaklar arasında eşit olarak 

dağıtılacaktır. 

Söz konusu tasfiye için aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 

1. Muhtelif borçlar kasadan ödenmiş ve bankadaki para çekilerek 

kasadaki para ile birlikte T.C. Merkez Bankasına yatırılmıştır. 

2. Binalar 22.000.000.— TL. sına satılmış ve bedeli Merkez 

Bankasındaki hesaba yatırılmıştır. 

3. Borç senetleri ve 275.000.— TL. lık tasfiye gideri T.C. Merkez 

Bankası üzerine keşide edilen çekle ödenmiştir. 

126 

\

4. Makinalar 4.550.000.— TL. sına satılmıştır. 

5. Hammaddeler 2.250.000.—TL. sına ve ürünler ise 10.000.000.— 

TL. sına satılmış, avanslar geri ödenmiş ve kalan paraMerkez Bankasına 

yatırılmıştır. 

6. Tasfiye memuruna 600.000.— TL. sı ücret Merkez Bankasındaki 

hesaptan ödenmiştir. 


"X ve Ortakları Komandit Şirketi"nin tasfiye işlemlerine ait 

günlük defter ve büyük defter kayıtları ile yardımcı defter kayıtlarını 

yapımz. 

ÇÖZÜM: 


/ 

Kasa H. 

Bankalar H. 


Ürünler H. 

Makinalar H. 

Binalar H. 

Sermaye H. 

Komandite Ortak X Ser. 3.500.000. 

Komanditer Ortak. Y. S. 20.000.000. 

Komanditer Ort. Z S. 1.500.000. 


Alınan Avanslar H. 


Birikmiş Amortismanlar H. 

/ 


Makinalar H. 

/ 


Kasa H. 

/ 

Kasa H. 

Bankalar H. 

/ 

T.C. Merkez Bankası H- 

Kasa H. 

/ 


Binalar H. 

Tasfiye Kâr-Zarar H. 

/ 

2.075.000.— 

300.000— 

3.500.000,— 

10.500.000— 

2.900.000— 

16.605.000.— 

25.000.000. 

3.955.000. 

5.550.000. 

375.000. 

1.000.000. 

300.000. 

1.000.000.- 

375.000.- 

300.000.- 

2.000.000- 

22.000.000.- 

1.000.000.- 

375.000.- 

2.000.000- 

16.605.000, 

5.395.000, 

127




/ 

Kasa H. 

Makinalar H. 


/ 

Kasa H. 



Ürünler H. 

/ 

Alınan Avanslar H. 


Kasa H. 

/ 



/ 

Tasfiye Sonu Bilânçosu H. 


/ 


Sermaye H. 

Komandite Ort. X Ser. 3.500.000. 

Komanditer Ort. Y Ser. 20.000.000. 

Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000. 


/ 


B Tas. Sonu Bilânçosu H. A 

B 

3.955.000, 

275.000, 

4.550.000, 

12.250.000. 

1.750.000, 

5.550.000. 

11.250.000, 

600.000, 

30.420.000, 

5.420.000, 

25.000.000, 

4.230.000.— 

1.900.000 — 

2.650.000.— 

3.500.000.— 

10.500.090.— 

16.800.000.— 

600.000.— 

30.420.000.— 

30.420.000.— 

Tasfiye Kâr -Zarar H. 

A 

30.420.000.— 30.420.000.— 275.000.— 

1.750.000.— 

600.000.— 

5.420.000.— 

8.045.000.— 

5.395.000.— 

2.650.000.— 

8.045.000.— 

B T.C. Merkez Bankası H. A B Kasa Hesabı A 

2 000.000.— 4.230.000.— 2 075.000.— 375 000.— 

22 000.000.— 600.000.— 300.000.— 2 000 000.— 

11 250.000.— 30.420.000.— 4 550.000.— 16 800 000.— 

12 250.000.— 

35 250.000.— 35.250.000.— 19 175.000.— 19 175 000.— 

128

B Bankalar Hesabı A B Hammaddeler Hesabı A 

300.000.— 300.000.— 3.500.000.— 3.500.000.— 

B Ürünler Hesabı A 

10.500.000.— 10.500.000.— 

B Makinalar Hesabı B Binalar Hesabı 

2 900.000.— 1.000.000.— 

1.900.000.— 

2 900.000.— 2.900.000.— 

16.605.000.— 16.605.000.— 

B Sermaye ; Hesabı A 

25.000.000. 

B Borç Senet leri Hesabı A 

3.955.000.— 3.955.000.— 

Muhtelif Bor( jlar Hesabı 

A 

5.550.000.- 5.550.000.— 

375.000.— 375.000.— 

B Birikmiş Amort. Hesabı A 

1.000.000.— 1.000.000.— 


B Komandite Ort. X Ser. Hes. A 

B Komanditer Ort. Y Ser. Hes. A 

3.500.000.— 3.500.000.— 20.000.000.— 20.000.000.— 

B 

Komanditer Ortak 

Z Sermaye Hesabı 

A 

1.500.000.— 1.500.000.— 

129

Tasfiye Sonu Kayıtları: 

/ 



Sermaye H. 

Komandite Ort. X Ser. 3.500.000.— 

Komanditer Ort. Y Ser. 20.000.000.— 

Komanditer Ort. Z Ser. 1.500.000.— 

/ 


Sermaye H. 


Komandite Ort. X C.H. 

Komanditer Ort. Y C.H. 

Komanditer Ort. Z C.H. 

/ 

5.306.666. 

21.806.668.— 

3.306.666. 

Kasa H. 


ı 


Komandite Ort. X C.H. 

Komanditer Ort. Y C.H. 

Komanditer Ort. Z C.H. 

Kasa H. 

/ 

5.306.666. 

21.806.668.— 

3.306.666.— 

30.420.000.— 

5.420.000, 

25.000.000, 

30.420.000, 

30.420.000, 

5.420.000, 

25.000.000, 

30.420.000, 

30.420.000, 

30.420.000— 

PROBLEM : 80 

E ve Ortakları Komandit Şirketinin 1984 yılı devre sonu bilânçosu 

aşağıdaki gibidir: 

E ve ORTAKLARI KOMANDİT ŞÎRKETl 31.12.1984 

Aktif TARİHLİ DÖNEM SONU BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

— 

Kasa 80.000 — Sermaye Zarar 950.000.— 

\ \ \ \ \ 

Toplam 1.570.000 — Toplam 1.570.000 — 

Mal 340.000 — Komandite E Ser. 

1.000.000 

500.000.- 

Alacak Senetleri 115.000.— Komanditerler Ser. 500.000.- 

Demirbaşlar 85.000 — Borçlar 570.000 — 

130

Zarar nedeniyle tasfiye edilen şirketin tasfiye işlemleri ile ilgili 

bilgiler aşağıda verilmiştir. 

1. Malın tamamı 275.000.— TL. sına satılmıştır. Bu malın 

140.000.— TL. tutarındaki kısmını bir alacaklı alacağına mahsuben 

satın almış, 135.000.— TL. tutarındaki kısım ise nakit karşılığı satılmıştır. 

2. Alacak senetleri, bir alacaklıya alacağına mahsuben ciro 

edilmiştir. 

3. Demirbaşlar 40.000.— TL. sına satılmıştır. 

4. Mevcut nakit alacaklılara verilmiş, kalan borç ise komandite 

ortak E tarafından karşılanmıştır. 


E ve Ortakları Komandit Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili yapılması 

gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM : 


/ 

Kasa H. 

Mal H. 



Zarar H. 

Sermaye H. 

Borçlar H. 

Borçlar H. 

Kasa H. 

Tasfiye Kar-Zarar H. 

Mal H. 

/ 

Borçlar H. 


Kasa H. 



/ 

/ 

/ 

80.000. 

340.000. 

115.000. 

85.000. 

950.000. 

140.000. 

135.000. 

65.000. 

115.000. 

40.000. 

45.000. 

.000.000.— 

570.000.— 

340.000.— 

115.000.— 

85.000.— 

131

Borçlar H. 

Kasa H. 

/ 


Zarar H. / 

Sermaye H. 

Komandite E Ser. 500.000. 

Komanditerler Ser. 500.000. 


Komandite E C/H 500.000. 

Komanditer B C/H 250.000. 

Komanditer C C/H 250.000. 

I 



Komanditer B C/H 250.000. 

Komanditer C C/H 250.000. 


Kasa H. 

I 



Borçlar H. 

Kasa H. 


/ 

I 

255.000.- 

950.000. 

1.000.000.- 

1.060.000— 

60.000— 

60.000— 

255.000.- 

950.000. 

1.000.000. 

1.060.000- 

60.000. 

60.000, 

B Kasa Hes. A B Mal Hes. A 

80.000.— 225.000.— .— 340.000.- 340.000. 

135.000.— 60.000.— 

40.000.— 

60.000.— 

315.000.— 315.000.— 

B Alacak Senetleri H. A B Demirbaşlar H. 

115.000. 115.000.- 85.000.- 85.000.— 

B Zarar H. A B Sermaye H. 

950.000.— 950.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 

132

B Borçlar H. A B 

Tasfiye K/Z H. 

A 

140 000.— 570.000.— 

115 000.— 

225 000.— 

60 000.— 

65.000.— 

45.000.— 

950.000.— 

570 000.— 570.000.- 

1.060.000.- 

1.060.000.- 

1.060.000.— 

B Ortaklar Cari. H. A 

1.060.000.— 

1.000.000.— 

60.000.— 

1.060.000.— 1.060.000.— 


B Komandite E C/H A B Komanditer B C/H A 

560.000.— 500.000.— 

60.000.— 

560.000.— 560.000.— 

250.000.— 250.000.- 

B Komanditer C C/H A B Komandite E Ser. H. A 

250.000.— 250.000.- 500.000.- 500.000.— 

B Komanditerler Ser. H. 

500.000.- 500.000.- 

133

problem 

: 8i 

Hüseyin Korkmaz ve Ortakları Komandit Şirketi 1984 yılını 

zararla kapattığı tiçin ortaklar 1.15.1985 tarihinde şirketin tasfiyesine 

karar vermiştir. Tasfiye için hazırlanan bilânço aşağıdaki gibidir. 

HÜSEYIN KORKMAZ VE ORTAKLARI KOMANDIT 

ŞİRKETİ 1.15.1985 TARİHLİ TASFİYE BİLÂNÇOSU 


Kasa 108.000.— Sermaye 18.000.000.— 

Muh. Alacaklar 4.344.000.— Ort. H. Korkmaz S. 12.000.000.- 

Mal 1 584.000.— Ort. A. Yavaş S. 3.000.000.- 

Taşıt Araçları 2 286.000.— Ort. M. Mert S. 3.000.000.- 

1984 Yılı Zararı 12 600.000.— Banka Kredileri 294.000.— 

\ Satıcılar 2.460.000.— 

\ Birikmiş Amort. 168.000.— 

\ 

Toplam 

20 922.000.— Toplam 

20.922.000.— 

Tasfiye sonucu doğacak kâr ve zararın ortakların sermaye paylarına 

göre orantılı olarak dağıtılmasına karar verilen şirkette tasfiye 

esnasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 

1. Muhtelif alacaklar 660.000.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte 

tahsil edilmiştir. 

2. Taşıt araçları 1.260.000.— TL. sına satılmıştır. 

3. Kasada 1.000.— TL. bırakılarak para T.C. Merkez Bankasında 

açtırılan bir hesaba yatırılmış ve banka kredileri 120.000.— TL. 

faiziyle birlikte bu hesaptan ödenmiştir. 

4. Satıcılara olan borçlar 2.340.000.— TL. olarak Merkez 

Bankasındaki hesaptan ödenmiştir. 

5. Mal 1.200.000.— TL. sına satılmış ve ayrıca 1.150.000.— 

TL. sı tasfiye gideri ödenmiştir. 


"Hüseyin Korkmaz ve Ortakları Komandit Şirketi'nin tasfiye 

işlemleri ile ilgili yapılması gereken günlük defter ve büyük defteı 

kayıtları ile yardımcı defter kayıtlarını yapınız. 

134

problem : 8 

A ve Ortakları Komandit Şirketinin Ortakları almış oldukları karar 

neticesinde 1984 yılının sonunda şirketi tasfiyeye karar vermişlerdir. 

Tasfiye işlemleri için hazırlanan bilanço aşağıdaki gibidir. 

A ve ORTAKLARI KOMANDİT ŞİRKETİ 31.12.1984 

Aktif TARİHLİ TASFİYE BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 

Bankalar 

Alıcılar 

Mal 


Makinalar 

Binalar 

Ham Madde 

2. 500.000. 

20. 310.000. 

10. 340.000. 

28. 

8. 

42. 

84. 

69. 

228.000. 

380.000. 

000.000. 

400.000. 

042.000. 

Sermaye 

Komandite Ort. A. S. 

Komanditer Ort. B. S. 

Komanditer Ort. C. S. 

Komanditer Ort. D. S. 

Banka Kredileri 


Birikmiş Amort. 

T. Araç B. A. 

Binalar B. A. 

Makinalar B. A. 

140.000.000. 

30.000.000.- 

30.000.000.- 

60.000.000.- 

20.000.000.- 

30.000.000. 

75.000.000. 

20.200.000. 

3.000.000.- 

10.200.000.- 

5.000.000.- 

Toplam 265.200.000.— 

Toplam 

265.200.000.— 

Tasfiye sonucu doğacak kâr veya zararın ortakların sermaye 

paylarına göre orantılı olarak dağıtılmasına karar verilen şirkette 

tasfiye esnasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 

1. Bankadaki para 830.000.— TL. faiziyle birlikte çekilmiştir. 

2. Alıcılardan olan alacağa karşılık 10.000.000.— TL. tahsil 

edilmiştir. 

3. Binalar 92.000.000.— TL. sına satılmıştır. 

4. Mal 21.400.000.— TL. sına, hammaddeler 65.000.000.— 

TL. sına satılmış ve kasadaki para T.C. Merkez Bankasında açtırılan 

bir hesaba yatırılmıştır. 

5. Makinalar 50.000.000.—TL. sına, taşıt araçları 11.000.000 — 

TL. sına satılmış ve banka kredileri ödenmiştir. 

135

6. Borç senetleri 70.000.000.— TL. sı olarak Merkez Bankasındaki 

hesaptan ödenmiştir. 

7. Tasfiye memuruna 800.000.— TL. sı ödenmiş ve tasfiye gideri 

olarakta 1.250.000.— TL. sı Merkez Bankasındaki hesaptan ödenmiştir. 


"A ve Ortakları Komandit Şirketi"nin tasfiye işlemleriyle 

ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtları ile yardımcı defter kayıtlarını 

yapınız. 

136


PROBLEM : 83 

X Limited Şirketinin tasfiyeden önceki bilânçosu aşağıdaki 

gibidir. 

X LİMÎTED ŞİRKETİ 

TARİHLÎ 


Kasa 250.000.— Sermaye 2.000.000.— 

Mal 2.500.000.— Yedek Akçeler 1.000.000.— 

Makinalar 550.000.— B. Amort. 200.000.— 

Alıcılar 3.650.000.— Satıcılar 4.850.000.— 

Zarar 1.000.000.— 

\ 

Toplam 8.050.000.— Toplam 8.050.000.— 

Ortaklar şirketin faaliyetine son verip, şirketi tasfiye etmeye 

karar vermişlerdir. 10 ortağı bulunan X Limited Şirketinde ortakların 

sermaye ve kâr-zarar payları birbirine eşittir. 

Tasfiye sırasında şirket mallarını 2.000.000.— TL. sına, Makinalarını 

400.000.— TL. sına satmıştır. 

Ayrıca alıcılardan olan alacaklar % 10 iskontolu olarak tahsil 

edilmiştir. Yine şirketin borçlan % 20 noksanına ödenmiştir. Tasfiye 

faaliyeti sırasında tasfiye masrafı olarak 150.000.— TL. sı harcama 

yapılmıştır. 

137


1. X. Limited Şirketinin tasfiyesi dolayısıyla yapılması gereken 


2. Tasfiye sonu bilânçosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 


/• 

B. Amortismanlar H. 

Makinalar H. 

/" 

Kasa H. 


Mal H. 

/ 

Kasa H. 

Makinalar H. 


/ 

Kasa H. 


Alıcılar H. 

Satıcılar H. / 

Kasa H. 


/ 


Kasa H. 

/ 

200.000. 

2.000.000. 

500.000. 

400.000.— 

3.285.000. 

365.000. 

4.850.000.— 

150.000.— 

200.000. 

2.500.000. 

350.000. 

50.000. 

3.650.000. 

3.880.000. 

970.000. 

150.000. 

X Limited Şirketi 

tarihli 

Aktif Tasfiye Sonu Bilânçosu (TL.) Pasif 

Kasa 1.905.000.— 

Zarar 1.100.000.— 

\ \ \ 

\ 

Sermaye 2.000.000.— 

Yedek Akçeler 1.000.000. - 

Tasfiye Kârı 5.000.— 

Toplam 3.005.000.— 3.005-000.— 

138


Sarmaye H. 

Tasfiye Kârı H. 

Zarar 


/ 


Kasa H. 

1 — 

1.000.000. 

2.000.000. 

5.000. 

1.905.000.— 

1.100.000. 

1.905.000. 

1.905.000.— 


B Kasa Hesabı A B Mal Hesabı 

250.000.— 

2.000.000.— 

400.000.— 

3.285.000.— 

5.935.000.— 4.030.000.— 

1.905.000.— 

5.935.000.— 5.935.000.— 

3.880.000.— 2.500.000.— 2.500.000.— 

15U.UUU.— - - 

B Makinalar Hes. A B Alıcılar Hesabı 

550.000.— 200.000.— 3.650.000.— 3.650.000.— 

350.000.— 

550.000.— 550.000.— 

B Zarar A B Sermaye Hesabı A 

1.100.000.— 1.100.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 

B Yedek Akçeler Hesabı A B B.Amortismanlar Hesabı A 

1.000.000.— 1.000.000.— 200.000.— 200.000.— 

139

B Satıcılar Hesabı A B Tasfiye Kâr-Zarar H. A 

4.850.000.— 4.850.000.— 500.000.— 

365.000.— 

150.000.— 

1.015.000.— 

5.000.— 

1.020.000.— 

50.000.— 

970.000.— 

1.020.000.— 

1.020.000.— 

B Ortaklar Cari Hesabı A 

1.905.000.— 1.905.000.- 

PROBLEM : 84 

Ankarada kitap ve kırtasiye alım-satımı ile uğraşan "îşbilir Limited 

Şirketi" işlerinin iyi gitmemesi sonucu tasfiyeye karar vermiştir. 

Sermayeyi koyan 2 ortaktan Tamer îşbilir 2.000.000.—TL.; Yüksel 

İnan ise 1.000.000.— TL. sı paya sahiptirler. Kâr-Zarar dağılımı 

ortaklar arasında eşit olacaktır. 

Tasfiyeye karar verildiğinde işletmenin bilânçosu şöyledir. 


Kasa 300.000.— Sermave 3 000.000.— 

Banka 10.000.— Kanuni Yedek Ak 120.000.- 

Mal 1 900.000.— D. B. Amort. 160.000.— 

Müşteriler 1 300.000.— Satıcılar 580.000.— 

Demirbaşlar 800.000.— Borç Senetleri 860.000.— 

Zarar 410.000.— 

Toplam 

4 720.000.— Toplam 4 720.000.— 

Tasfiye döneminde varlıkların paraya çevrilmesi ve borçların 

ödenmesi şu şekilde olmuştur: 

1. Malların tamamı 1.600.000.— TL. sına peşin olarak satılmış, 

alacaklar % 20 iskonto ile tahsil edilebilmiş, demirbaşlar 500.000.— 

TL. sına ancak satılabilmiştir. 

140

2. Borçların tamamı ödenmiş, tasfiye giderleri olarak 80.000.— TL. 

ile tasfiye memurlarına da brüt 60.000.— TL. sı (kesintiler tutarı 

24.600.— TL. sidir) ödenmiştir. 


îşbilir Limited Şirketi'nin tasfiyesi ile ilgili günlük ve büyük 


ÇÖZÜM : 


/ 

Kasa H. 

Banka H. 

Mal H. 



Zarar H. 

Sermaye H. 


Demirbaş Bir. Amortis. H. 



Hesapların açılışı nedeniyle. 

/ 

Kasa H. 

Demirbaş Bir.AmortismanıH. 

Tasfiye Kâr/Zararı H. 

Mal H. 



Aktiflerin paraya 

/ 

çevrilmesi 



Kasa H. 

Pasiflerin ödenmesi. 

/ 

Kasa H. 

Banka H. 

Bankadaki hesabın kapatılması. 

/ 

300.000. 

10.000. 

1.910.000. 

1.300.000. 

800.000. 

410.000. 

3.140.000. 

160.000. 

700.000. 

580.000. 

860.000. 

10.000. 

3.000.000. 

120.000. 

160.000. 

580.000. 

860.000. 

1.900.000. 

1.300.000. 

800.000. 

1.440.000. 

10.000. 

141


B Mal H. A B Müşteriler Hes. 

1.900.000.- 1.900.000.- 1.300.000.- 1.300.000.- 

B Demirbaş H. A B Kâr/Zarar H. A 

800.000.— 800.000.— 410.000.— 

B Sermaye H. A B Kanunî Yedek Akçe H. A 

3.000.000.— 

120.000.— 

B Dem. Bir. Amort. Hes. A B 


A 

160.000.- 160.000.- 580.000'.— 580.000.— 

B Borç Senetleri H. A B Ödenecek Kesintiler H. A 

860.000.— 860.000.- 24.600.- 24.600.- 

B Tamer îşbilir Cari H. A B Yüksel inan Cari H. A 

625 

1.455 

000.— 

000.— 

2.080.000.— 625 

415 

000.— 

000.— 

1.040 000.— 

2.080 000.— 2.080.000.— 1.040 000.— 1.040 000.— 

B Kasa H. A B Banka H. 

300.000.— 1.440.000.— 

3 140.000.— 115.400.— 

10.000.— 24.600.— 

3 450.000.— 1.580.000.— 

1.870.000.— 

3 450.000.— 3.450.000.— 

10.000. 10.000.— 

B Ortaklar Cari H. A 

142 

B Tasfiye Kâr/Zarar H. A 

1 250.000.— 3 120.000.— 700.000. 

1 870.000.— 140.000. 

3 120.000.— 3 120.000.—

Tasfiye Kâr-Zararı H. 

Tasfiye Giderleri 80.000.- 

Ücretler 60.000.- 

Kasa H. 

Ödenecek Kesintiler H. 

/ 

Ödenecek Kesintiler H. 

Kasa H. 

. / 

24.600, 

140.000- 

115.400- 

24.600, 

24.600.— 

Aktif Isbilir Limited Şirketi Tasfiye Bilançosu (TL.) Pasif 

Kasa 1.870.000.— 

Tasfiye Zararı 840.000.— 

Dönem Zararı 410.000.— 

Sermaye 3.000.000.— 

Kanuni Yed. Akçe 120.000.— 

3.120.000.— 3.120.000.— 

Sermaye H. 

Yedek Akçe H. 


Tamer İşbilir 2.080.000.— 

Yüksel înan 1.040.000.— 

Sermaye paylarına göre dağılım. 

/ 


Tamer İşbilir 625.000.— 

Yüksel İnan 625.000.— 


Dönem Zararı H. 

Kâr-zararın eşit olarak dağıtımı 

:—I 


Tamer İşbilir 1.455.000 — 

Yüksel İnan 415.000.— 

Kasa H. 

Tasfiye sonucunun ortaklara dağıtımı 

3.000.000.— 

120.000— 

1.250.000— 

1.870.000.— 

3.120.000— 

840.000— 

410.000.— 

1.870.000— 

PROBLEM : 85 

Ticari faaliyetinin iyi gitmemesi neticesinde tasfiyeye karar veren 

"Öz Limited Şirketi"nin tasfiyeden önceki son bilânçosu aşağıdaki gibidir. 

143

ÖZ LÎMlTED ŞÎRKETl 

TARİHLİ 


Kasa 750.000.— Sermaye 7 500.000.— 

Bankalar 25.000.— Yedek Akçeler 300.000.— 

Mal 4 750.000.— Birikmiş Amort. 400.000.— 

Alıcılar 3 250.000.— Satıcılar 1 450.000.— 

Demirbaşlar 2 000.000.— Borç Senetleri 2 150.000.— 

Zarar 1 025.000.— 

Toplam 

11 800.000.— Toplam 11 .800.000.— 

iki ortaktan oluşan ve ortakların kâr paylarının eşit olduğu Öz 

Limited Şirketinin tasfiye dönemindeki işlemleri şöyledir: 

1. Mallar 4.000.000.— TL. sına satılmıştır. 

2. Alıcılardan olan alacaklar % 20 iskonto ile tahsil edilmiştir. 

3. Borçların tamamı ödenmiştir. 

4. Demirbaşlar 1.250.000.— TL. sına satılmıştır. 

5. Tasfiye gideri olarak 225.000.— TL. sı ödenmiştir. 

6. Tasfiye memuruna 150.000.— TL. sı ücret ödemiştir ve bu 

ücrete ilişkin kesinti 61.500.— TL. sı tutarındadır. 


1. Öz Limited Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili günlük defter 


2. Adı geçen şirketin tasfiye sonu bilânçocunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 86 

Korkmaz Elektrik Limited Şirketinin Ortaklan aldıkları karar 

ile şirketin tasfiye edilmesinde anlaşmışlardır. 1.4.1985 tarihinde 

tasfiye işlemleri için hazırlanan bilânço aşağıdaki gibidir. 

144

KORKMAZ ELEKTRİK LİMİTED ŞİRKETİ 

1.4.1985 TARİHLİ TASFİYEYE BAŞLAMA BİLÂNÇOSU 


Kasa 250 000.— Sermaye 40 000 000.— 

Bankalar 600 000.— Kanuni Y. Akçe 1 100 000.— 

Alacak Senetleri 10 525 000.— 

Borç Senetleıi 5 000 000.— 

Mal 18 525 000.— Satıcılar 9 175 000.— 

Demirbaşlar 2 625 000.— B. Amort. 

Makinalar 23 000 000.— Makinalar B. A. 2.000.000.- 

2 750 000.— 

Taşıt Araçları 2 500 000.— T. Araçları B. A. 750.000.- 

Toplam 

\ 

\ 

\ 

58 025 000.— Toplam 58 025 000.— 

Korkmaz Elektrik Limited Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili 

bilgiler aşağıda verilmiştir. 

1. Bankadaki para 26.000.— TL. tutarındaki faiziyle birlikte 

çekilmiştir. 

2. Makinalar 15.250.000.— TL. sına, taşıt araçları ise 

1.750.000.— TL. sına satılmıştır. 

3. Alacak senetleri 10.000.000.— TL. olarak tahsil edilmiş ve 

borç senetleride ödenmiştir. 

4. Mal 21.000.000.— TL. sına ve demirbaşlarda 2.500.000.— 

TL. sına satılmıştır. 

5. Satıcılara olan borç ödenmiştir. 

6. 1.200.000.—TL. tutarında tasfiye gideri ve 225.000.— TL. 

tasfiye memuruna ücret ödenmiştir. 


"Korkmaz Elektrik Limited" Şirketinin tasfiye işlemleri ile ilgili 

yapılması gereken günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

145


PROBLEM : 87 

Orta Anadolu Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketinin 3.4.1985 

tarihinde toplanan olağanüstü genel kurulu şirketi tasfiye kararı almıştır. 

Alınan karar gereğince şirketin tasfiye işlemleri için gereken 

tüm kanunî formaliteler yerine getirilmiş ve tasfiyeye başlama için 

aşağıda görülen bilânço hazırlanmıştır. 

ORTA ANADOLU NAKLİYAT VE TİCARET ANONİM ŞİRKE- 

Tİ 3.4.1985 TARİHLÎ TASFİYEYE BAŞLAMA 

Aktif BÎLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 3 200.000.— Borç Senetleri 16.000.000.— 

Bankalar 5 550.000.— Banka Kredileri 8.500.000.— 

Alacak Senetleri 15 500.000.— Sermaye 50.000.000.— 

Mal 25 500.000.— Kanuni Y. Ak. 6.050.000.— 

Makinalar 35 000.000.— Birikmiş Amort. 1.700.000.— 

Kâr 2.500.000.— 

Toplam 

84 750.000.— Toplam 84.750.000.— 

Sözkonusu şirkete ait tasfiye işlemleri ise şunlardır. 

1. Bankalardaki para 203.500.— TL. tutan faiziyle birlikte 

çekilerek hesap kapatılmıştır. 

2. Makinalar 40.000.000.— TL. sına satılmış ve banka kredileri 

750.000.— TL. faiziyle birlikte ödenmiştir. 

146

3. Mal 25.250.000.— TL. sına satılmış, borç senetleri ise 

15.000.000.— TL. sı olarak ödenmiştir. 

4. Alacak senetleri 15.250.000.— TL. olarak T.C. Merkez 

Bankası üzerine keşide edilmiş bir çekle tahsil edilmiştir. 

5. Vergi ve benzeri diğer tüm kanunî sorumluluklar yerine 

getirildikten sonra; kalan para hissedarlara ödenmek suretiyle tasfiye 

işlemi tamamlanmıştır. 


Orta Anadolu Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketinin tasfiye 

işlemlerine ait günlük defter ve büyük defter kayıtlarını yapınız. 

ÇÖZÜM 


/ 

Kasa H. 

3.200.000. 

Bankalar H. 

5.550.000. 


15.500.000. 

Mal H. 

25.500.000. 

Makinalar H. 

35.000.000. 


Banka Kredileri H. 

Sermaye H. 


Birikmiş Amortisman H. 

Kâr-Zarar H. 

Birikmiş Amortisman 

/ 

H. 1.700.000.— 

Makinalar H. 

/ 

T.C. Merkez Bankası H. 3.200.000.— 

Kasa H. 

— / 

Kasa 

5.753.500.— 

Bankalar H. 


T.C. Merkez Bankası H. 5.753.500.— 

Kasa H. / 

16.000.000. 

8.500.000. 

50.000.000. 

6.050.000. 

1.700.000. 

2.500.000. 

1.700.000.— 

3.200.000.— 

5.550.000. 

203.500. 

5.753.500.— 

147

Kasa H. 

Makinalar H. 


./ 



Kasa H. 

/ 


Kasa H. 

/ 

Kasa H. 


Mal Ö. 

/ 


Kasa Hesabı 


/ 


Kasa H. 

I 




Kâr-Zarar H. 

Tasfiye K/Z/ H. 

40.000.000.— 

8 500.000. 

750.000. 

30.750.000. 

25.250.000. 

250.000. 

16.000.000. 

10.250.000. 

15.250.000. 

250.000. 

2.500.000. 

33.300.000. 

6.700.000. 

9.250.000. 

30.750.000. 

25.250.000. 

15.000.000. 

1.000.000. 

10.250.000. 

15.500.000. 

2.500.000. 

(*) Tasviye bilânçosu buraya kadar yapılan kayıtlardan çıkartılabileceği gibi; 

/ 



Sermaye H. 


Tasfiye K/Z/H. 

Tasfiye Sonu Bil. H. 

/ 

50.000.000. 

6.050.000.— 

9.153.500.— 

65.203.500.- 

65.203.500.- 

65.203.500.— 

Bu şekilde madde düzenlenerekte çıkartılabilinir. 

Bu madde yapılmadığı için "Tasfiye Sonu Bilânçosu" açık bulunan büyük defter 

kayıtlarından doğrudan düzenlenmiştir. 

148


B Kasa Hesabı A B 

Bankalar H. 

3.200.000.— 

5.753.500.— 

40.000.000.— 

25.250.000.— 

74.203.500.— 

3.661.400.— 

77.864.900.— 

3.200.000.— 

5.753.500.— 

9.250.000.— 

30.750.000.— 

15.000.000.— 

10.250.000.— 

74.203.500.— 

3.661.400.— 

74.864.900.— 

5.550.000.— 5.550.000.- 

B Mal H. A B 


25.500.000.- 25.500.000.- 

15.500.000.— 15.500.000.— 

B 

Makinalar H. 

35 000.000.— 1 700 000.— 

33 300 000.— 

35 000.000.— 35 000 000.— 

B T.C. Merkez Bankası H. A B Banka Kredileri H. 

3.200.000.— 

5.753.500.— 

30.750.000.— 

10.250.000.— 

15.250.000.— 

65.203.500.— 

3.661.400.— 

61.542.100.— 

8.500.000.— 8.500.000.— 

65.203.500.— 65.203.500.— 

B Borç Senetleri H. A B Birikmiş Amortisman H. A 

16.000.000.— 16.000.000.— 1.700.000.— 1.700.000.— 

149

B Sermaye Hesabı A B Tasfiye K/Z H. A 

50.000.000.— 50.000.000.— 750.000.— 203.500.— 

250.000.— 

6.700.000.— 

250.000.— 

1.000.000.— 

2.500.000.— 

1.250.000.— 

3.661.400.— 

10.403.500.— 

4.911.400.— 10.403.500.— 

5.492.100.— 

10.403.500.— 10.403.500.— 

B 

Kanuni Yedek Akçeler H A 

6.050.000.— 6.050.000.— 

B Kâr-Zarar Hesabı A B Ödenecek K. Ver. H. A 

2.500.000.— 2.500.000.— 3.661.400.— 3.661.400.— 

ORTA ANADOLU NAKLİYAT VE TİCARET ANONİM 

ŞİRKETİ 

TARİHLİ TASFİYE SONU BİLÂNÇOSU 


T.C. M. Bankası 65 203 500.— Sermaye 50.000.000.— 

\ 

Kanuni Y. Ak. 6.050.000.— 

\ Tasviye K/Z 9.153.500.— 

Toplam 

65 203 500.— Toplam 65.203.500.— 

150

Tasfiye Sonu Kayıtları 

/ 


Öden. Kurumlar Ver.H. 

I 

Kasa H. 


- I 

Ödenecek Kurumlar V. H. 

Kasa H. 

Sermaye H. 





/ 


/ 

3.661.400. 

3.661.400. 

3.661.400. 

50.000.000. 

6.050.000. 

5.492.100. 

61.542.100. 

3.661.400.- 

3.661.400.- 

3.661.400,- 

61.542.100.- 

61.542.100.- 

PROBLEM : 88 

"Ayyıldız Anonim Şirketi"nin 15.15.1985 tarihli tasfiye sonu 

bilançosu şöyledir. 


Kasa 18.000.000.— 

Dönem Zararı 7.000.000.— 

Tasfiye Zararı 9.000.000.— 

Sermaye 20.000.000.— 

K.Yedek Akçe 4.000.000.— 

Olağanüstü ' 10.000.000.— 

Yedek Akçe 

Toplam 34.000.000.— Toplam 34.000.000.— 

Şirket tasfiye sonu mevcut parayı hemen ortaklara dağıtmıştır. 


Adı geçen anonim şirketin tasfiye günlük defter kayıtlarını yapınız. 

151

ÇÖ^ÜM : 

Günlük Defter Kayıtlan: 

Sermaye H. 


Sermayenin hissedarlara 

aktarılarak borçlanılması 

/ 




Dönem Zararı H. 

Tasfiye K/Z 

/ 

H. 


Kasa H. 

Tasfiye sonucunun ortaklara 

dağıtılması 

— — — I 

20.000.000.— 

4.000.000.— 

10.000.000.— 

2.000.000.— 

18.000.000.— 

20.000.000.— 

7.000.000.— 

9.000.000.— 

18.000.000.— 

PROBLEM : 89 

Güneyliler Anonim Şirketi bir aile şirketi olup; şirketin önceden 

belirlenen amaçlarına ulaşamıyacağının anlaşılması üzerine tasfiye 

kararı alınmıştır. Nominal değeri 1.400.— TL. sı olan 2000 hisse 

senedinden oluşan şirketin ödenmiş sermayesi 2.800.000.— TL. sidir. 

Tasfiyeye geçmeden önceki şirket bilânçosu şöyledir. 


Kasa 26.000.— Sermaye 2 800.000.— 

Hammaddeler 400.000.— Yedek Akçeler 400.000.— 

Ürünler 4 000.000.— Satıcılar 3 800.000.— 

Müşteriler 1 380.000.— İ. Bankası 1 420.000.— 

Tesisler 2 000.000.— 

İlk Tesis Giderleri 14.000.— 

\ 

\ \ 

Zarar 600.000.— \ 

Toplam 

8 420.000.— Toplam 

8 420.000.— 

\ 

\ 

152

Tasfiye döneminde yapılan işlemler şöyle cereyan etmiştir. 

1. Hammaddeler 300.000 TL., ürünler 2.300.000.—TL., tesisler 

ise 2.000.000.— TL. sına satılmış, bedelleri î. Bankasındaki borçlu 

hesaba yatırılmıştır. 

2. Müşterilerden olan alacak ile satıcılara olan borç % 10 

eksiğiyle banka aracılığı ile tahsil edilmiş ve ödenmiştir. 

3. Tasfiye gideri olarak î. Bankasından 124.000.— TL. sı ödenmiştir. 

4. I. Bankasından gelen dekonttan; bankaya olan borcun, tasfiye 

sırasında toplanan paralardan mahsup edildiği (düşüldüğü) 

bildirilmiştir. 


1. Tasfiye ile ilgili işlemlerin günlük ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız. 

ÇÖZÜM : 


2. Hisse senetlerinin yeni gerçek değerlerini hesaplayıp, hissedarlara 

ödeme yapılan maddeyi düzenleyerek tasfiye işlemini sonuçlandırınız. 

/ 

Kasa H. 


Ürünler Stok H. 

Müşteriler (Alıcılar) H. 

Tesisler H. 

îlk Tesis Giderleri H. 

Zarar H. 

Sermaye H. 

(1.400.— TLx2.000 Ad.) 



Bankalar (I) H. 

Tasfiye öncesi bilânçosunun 

açılış 

/ 

kaydı. 

26.000.— 

400.000.— 

4.000.000.— 

1.380.000.— 

2.000.000.— 

14.000.— 

600.000.— 

2.800.000.— 

400.000.— 

3.800.000.— 

1.420.000.— 

153

T / 

I. Bankası H. 

Tasfiye Kâr/Zarar H. 

Tesisler H. 


Ürünler Stok H. 

Aktiflerin paraya çevrilmesi 

nedeniyle 

/ 

Banka 




/ 

4.600.000. 

1.800.000. 

1.242.000. 

138.000. 

3.800.000.— 

124.000. 

14.000. 

2.000.000. 

400.000. 

4.000.000. 

1.380.000.— 

3.420.000. 

380.000. 

124.000.— 

14.000. 


B Kasa H. 

î. Bankası H. 


Tasfiye Kâr/Zarar 

/ 

H. 

î. Bankası H. 

Tasfiye giderlerinin karşılanması 

-/ 


İlk Tesis Giderleri H. 

I 

26.000.- 

A B Hammaddeler H. 

400.000.— 400.000.— 

B Ürünler Stok H. A B 

4.000.000.— 4.000.000.- 


B Tesisler H. A B İlk Tesis Gider. H. 

2.000.000.- 2.000.000.— 14.000.- 14.000. 

B Kâr/Zarar H. A B 

600.000.— 

Sermaye H. 

1.380.000.— 1.380.000.- 

2.800.000.- 

134

B Yedek Akçeler H. A B Satıcılar H. 

400.000.— 3.800.000.- 3.800.000.— 

B Tasviye Kâr/Zarar H. A B î. Bankası H. A 

1.800.000.— 380.000.— 4.600 000.— 1.420.000.— 

138.000.— 1.242 000.— 3.420.000.— 

124.000.— 124.000.— 

14.000.— 

2.076.000.— 

Aktif TASFİYE SONU BİLÂNÇOSU (TL) Pasif 

Kasa 26.000.— Sermaye 2.800.000.— 

1. Bankası 878.000.— Yedek Akçeler 400.000.— 

Zarar 600.000.— 

Tasfiye Zararı 1.696.000.— 

Toplam 

3.200.000.— Toplam 

3.200.000.— 

/ 

Sermaye H. 


Zarar H. 

Tasfiye Zararı H. 


Tasfiye sonucu hissedarlara 

düşen payın tespiti 

nedeniyle / 


Kasa H. 

1. Bankası H. 

1400.— TL. nominal değerli 

hisse senetlerinin 904.— 

TL. sı üzerinden ödenerek 

tasfiyenin tamamlanması 

/ 

2.800.000. 

400.000. 

904.000. 

600.000. 

1.696.000. 

904.000. 

26.000. 

878.000. 

155

problem : 

Nurcan Sanayi Mamülleri Pazarlama Anonim Şirketi 1984 

yılında sermayesinin 2/3 tutarında zarar etmiştir. 1.3.1985 tarihinde 

yapılan şirket genel kurulu toplantısında zarar nedeniyle azalan 

sermayeyi tamamlama yolunda bir karar alınmadığından Türk 

Ticaret kanununun ilgili hükümleri uyarınca şirket tasfiyeye gitmek 

zorunda kalmıştır. 1.3.1985 tarihinde düzenlenen tasfiye başlama 

bilânçosu aşağıdaki gibidir. 

NURCAN SANAYİ MAMÜLLERİ PAZARLAMA 

ANONİM ŞİRKETİ 1.3.1984 TARlHLl TASFİYEYE 

Aktif BAŞLAMA BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 1 150.000.— Sermaye 4.000.000.— 

Banka 880.000.— Kanuni Y. A. 1.560.000.— 

Mal 2 250.000.— ihtiyari Yedekler 310.000.— 

Alacak Senetleri 755.000.— Borç Senetleri 3.200.000.— 

Alacaklar 382.500.— Borçlar 2.038.335.— 

Binalar 1 250.000.— Birikmiş Amort. 660.000.— 

Demirbaşlar 200.000.— Binalar 150.000.- 

Makinalar 1 000.000.— Demirbaşlar 100.000.- 

Arsalar 300.000.— Makinalar 410.000.- 

Zarar 4 538.335.— Dağıtılmayan K. 937.500.— 

Toplam 

12 705.835.— Toplam 

12.705.835— 

Şirketin tasfiyesiyle ilgili işlemleri ise şöyledir: 

1. Bankadaki para 42.500.— TL. faiziyle birlikte çekilerek hesap 

kapatılıyor. Kasadaki nakit mevcuduyla beraber; kasada 1.000.— TL. 

bırakılmak suretiyle T.C. Merkez Bankasında açtırılan hesaba yatırılıyor. 

2. Mallar peşin olarak 3.000.000.— TL. sına satılıyor. Satış 

masraf olarak 21.000.— TL. ödeniyor. 

3. Alacak senetleri 725.000.— TL. olarak tahsil ediliyor. 

4. Alacaklardan 300.000.— TL. sı tahsil ediliyor. 75.000.— 

TL. lık alacak, borçlunun iflası nedeniyle tahsil edilemiyor. 

156

5. Binalar 2.000.000.— TL. sına satılıyor. Satış masrafları ve 

vergi olarak toplam 164.995.— TL. ödeniyor. 

6. Demirbaşlar 50.000.— TL. sına satılıyor. 

7. Makinalar 1.750.000.— TL. sına satılıyor. 15.000.— TL. 

satış komisyonu ödeniyor. 

8. Arsalar 250.000.— TL. sına satılıyor. 

9. Borç senetleri 2.675.000.— TL. olarak, borçlar ise 1.750.000 — 

TL. olarak ödeniyor. 

10. Tasfiye memurlarına 200.000.— TL. ücret ödeniyor. 


Nurcan Sanayi Mamülleri Pazarlama Anonim Şirketinin tasfiyesi 


PROBLEM 91 : 

İzmir'de faaliyette bulunan "Ege Tarım Anonim Şirketinin" 

1 Ocak 1984 tarihindeki bilânçosu şöyledir. 

Aktif BİLÂNÇO (TL). Pasif 

Kasa 143 Ogû- Sermaye 5 000.000.— 

Mal 2 353 nû.— Yedek Akçeler 136.000.— 

Alıcılar 178 400.— Bir. Amortismanlar 97.440.— 

Makinalar 651 SOG- Makinalar 83.340- 

Kuruluş Gider. 342 ÛDÛ.— Kur. Gid. 14.100.- 

Zarar 2 001 480.— Satıcılar 437.400.— 

Toplam 5 670 840.— Toplam 5 670.840.— 

Şirketin 1984 yılı içindeki yaptığı işlemlerin azlığını nazara alan 

yöneticiler, sene sonunda şirketin tasfiyesine karar vermişlerdir. 

A - 1984 yılı içerisindeki meydana gelen işlemler şunlardır: 

1. Maliyeti 500.000.— TL. sı olan bir parti mal 347.500.— 

TL. sına peşin satılmıştır. 

2. Tamamı nakten ödenmiş olan genel giderlerin tutarı 

340.000.—TL. sidir. 

157

3. Makinalar için % 6, kuruluş giderleri için % 20 amortisman 

ayrılmıştır. 

B- Tasviye işlemleri şunlardır: 

1. Makinalar 400.000.— TL. sına, malın tamamı 1.200.000.— 

TL. sına satılmış; 

2. Alıcılardan 42.000.— TL sı tahsil edilebilmiş; 

3. Satıcılara olan borçlar eksiksiz ödenmiş; 

4. Tasfiye işlemleri için 200.000.— TL. sı masraf yapılmıştır. 


1. Adı geçen anonim şirketin 1984 yılı içindeki işlemlerle ilgili 


2. 31.12.1984 tarihindeki tasfiye öncesi bilânçosunu düzenleyiniz. 

3. Tasfiye işlemlerinin muhasebe kayıtlarını yaparak şirket 

tasfiyesini tamamlayınız. 

PROBLEM : 92 

Birlik Ziraat Anonim Şirketinin tasfiyeye başlamadan önceki 

bilançosu ve tasfiye işlemleri aşağıda verilmiştir. 

BİRLİK ZİRAAT ANONİM ŞİRKETİ 

Aktif TARİHLİ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Ödenmemiş S. 1 250.000.— Sermaye 5 000. 000.— 

Kasa 210.000.— Kanuni Y. A. 1 600. 000.— 

Bankalar 930.000.— Adi Yedek Akçe 900 000.— 

Devlet Tahvilleri 1 600.000.— Birikmiş Amort. 725.000.— 

Mal 3 560.000.— Demir. B. A. 150.000.- 

Alacaklar 370.000.— Taşıt Araçları 150.000- 

Alacak Senetleri 285.000.— Binalar 125.000.- 

Demirbaşlar 315.000.— Borçlar 465 000.— 

Taşıt Araçları 900.000.— Borç Senetleri 1 .180 000.— 

Binalar 1 .050.000.— Kâr 600 000.— 

Toplam 

10.470.000.— Toplam 10.470 000.— 

158

Tasfiye işlemleri : 

1. Bankalardaki hesaplar kapatılmıştır. Bankalar ayrıca 10.000.— 

TL. sı faiz ödemişlerdir. 

2. Devlet tahvilleri 1.625.000.— TL. sına satılmıştır. 

3. 465.000.— TL. sı borç T.C. Merkez Bankası üzerine çek keşide 

edilmek suretiyle ödenmiştir. 

4. Malın tamamı 3.300.000.— TL. sına satılmıştır. 

5. 1.180.000.— TL. nominal değerli borç senetleri, 1.165.000.— 

TL. peşin değeri üzerinden T.C. Merkez Bankası üzerini; çek keşide 

edilerek ödenmiştir. 

6. Taşıt araçları 550.000.— TL. sına satılmıştır. Aynı gün 

75.000.— TL. tasfiye gideri ödenmiştir. 

7. 255.000.— TL. nominal değerli alacak senetleri 250.000.— 

TL. peşin değeri üzerinden tahsil edilmiştir. 

8. Alacaklardan 335.000.— TL. tahsil edilmiştir. Aynı gün 


9. Binalar 900.000.— TL. sıra satılmıştır. 

10. Demirbaşlar 100.000.— TL. sına satılmıştır. Aynı gün 


11. 30.000.—- TL. nominal değerli alacak senedi ile senetsiz 

alacaklardan kalan 35.000.—• TL. sının tahsiline imkân kalmadığı 

anlaşılmıştır. 


Birlik Ziraat Anonim Şirketinin tasfiye işlemlerine ait günlük defter 


159

ŞİRKETLERDE 

BÎRLEŞME-KATILMA


PROBLEM : 93 

A ve Ortağı Ticaret Kollektif Şirketi ile B ve Ortağı Sanayi Kollektif 

Şirketi ortakları kendi aralarında aldıkları kararla 1.1.1985 tarihinden 

itibaren A.B ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketini 

kurmaya karar vermişlerdir. Gerekli hukuki formaliteler yerine getirildikten 

sonra hazırlanan bilançolarda yer alan aktif ve pasif kalemler 

bilânçoda yazılı değerleri ile yeni kurulan şirkete devredilecektir. 

Birleşmeye karar verildiği andaki her 2 şirketin bilançoları aşağıdaki 

şekildedir. 

A ve ORTAĞI TÎCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİ 

Aktif 31.12.1984 TARİHLİ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 

Bankalar 

Mal 


Binalar 

105.000.— Sermaye 

3 . 090 . 000 . — Ortak A 4.500.000.- 

2 135 000 ° rtak G 2.500.000.- 

900.000.— Bor Ç lar 

Birikmiş Amort. 

1.500.000.— 

250.000.— 

\ 


\ 

\ Kâr 

\ 

\ 

7.000.000.— 

500.000.— 

730.000.— 

s \ 

Toplam 9.980.000.— Toplam 9.980.000.— 

163

B ve ORTAĞI SANAYİ KOLLEKTİF ŞİRKETİ 


Kasa 925.000.— Sermaye 10 500 000.— 

Hammaddeler 1.500.000.— Ortak B 3.500.000.- 

Mamüller 3.700.000.— Ortak E 7.000.000.- 

Makinalar 6.000.000.— Birikmiş Amort. 3 625 000.— 

Arsalar 

2.000.000.— 

\ 

s 

\ 

\ 

Toplam 

14.125.000.— Toplam 14 125 000.— 

Yeni şirketteki ortakların sermaye payları, eski şirketlerindeki 

sermaye paylarının oranında olacaktır ve devrettikleri varlıklardan 

taahhütlerini aşan kısmı yeni şirketten 2 ay sonra nakden tahsil edeceklerdir, 

noksan kalanı ise tamamlayacaklardır. Kâr ve zararda yine 

ortaklar arasında sermaye paylarıyla orantılı olarak dağıtılacaktır. 


Yukarıdaki verileri gözönüne alarak; 

1. A ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını 

2. B ve Ortağı Sanayi Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını 

3. Birleşme sonucu ortaya çıkan (A.B) Ticaret ve Sanayi Kollektif 

Şirketinin kuruluş kayıtlarını yapınız. 

4. (A.B) Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin açılış bilânçosunu 


ÇÖZÜM: 

A ve ORTAĞI TİCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN 

DEVİR KAYITLARI: 

- / 

Kasa H. 

Bankalar H. 

Mal H. 


Binalar H. 

Sermaye H. 

Ortak A Ser. 4.500.000.- 

Ortak C Ser. 2.500.000.- 

Borçlar H. 



Kâr H. 

/ 

7.000.000.— 

105.000.— 

3.090.000.- 

2.135.000.- 

900.000.- 

3.750.000.- 

1.500.000.- 

500.000.- 

250.000.— 

730.000.— 

164

— - / 


Binalar H. 

/ 

(A.) ve Ort. Tic. San. Koli. Şt. H. 

Kasa H. 

Bankalar H. 

Mal H. 


Binalar H. 

/ 

Borçlar H. 


A. B. ve Ort. Tic. ve San. Koli. Şt. H. 

/ 

Sermaye H. 

Ortak A Ser. 

Ortak C Ser. 

Kâr H. 


Ortak A C/H 

Ortak C C/H 

/ 

4.500.000. 

2.500.000.— 

4.967.200. 

2.762.800.— 


Ortak A C/H 4.967.200.— 

Ortak C C/H 2.762.800. 

A. ve Hrt. Tic. ve San. Koli. Şt. H. 

/ 

250.000. 

9.730.000, 

1.500.000, 

500.000, 

7.000.000, 

730.000, 

7.730.000, 

250.000. 

105.000, 

3.090.000, 

2.135.000, 

900.000, 

3.500.000, 

2.000.000. 

7.730.000.— 

7.730.000, 


B Kasa H. A 

105.000.— 105.000.— 

B Bankalar H. A 

3.090.000.— 3.090.000.— 

B M; ıl H. A 

2.135.000.— 2.135.000.— 

B Alacak St ^netleri H. A 

900.000.— 900.000.— 

B Bina 1ar H. A 

3.750.000.— 250.000.— 

3.500.000.— 

3.750.000.— 3.750.000.— 

B Borçl ar H. A 

1.500.000.— 1.500.000.— 

165

B Borç Senetleri H. A B Birikmiş Amortisman. H. A 

500.000.— 500.000.— 

250.000.— 250.000.— 

B Sermaye H. 

7.000.000.— 7.000.000.— 

B Kâ r H. A 

730.000.— 730.000.— 

B 

A.B. ve C )rt. Tic. ve 

San. Kol i. Şirk. H. A 


9.730.000.— 2.000.000.— 

7.730.000.— 

9.730.000.— 9.730.000.— 

7.730.000.— 7.730.000.— 

Yardımcı Defter Kayıtları : 

B Ortak A S ermaye H. 

A 

B Ortak A C/H A 

4.500.000.— 4.500.000.— 

4.967.200.— 4.967.200.— 

B Ortak C ] Ser. H. A 

2.500.000.— 2.500.000.— 

B Ortak C C/H A 

2.762.800.— 2.762.800.— 

B ve ORTAĞI SANAYİ KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN DEVİR 

KAYITLARI: 

Kasa H. 


Mamuller H. 

Makinalar H. 

Arsalar H. 

Sermaye H. 

Ortak B. 3.500.000. 

Ortak E 7.000.000. 


/ 


Makinalar H. 

/ 

166 

/ 

925.000. 

1.500.000. 

3.700.000. 

6.000.000. 

2.000.000. 

3.625.000.— 

10.500.000. 

3.625.000, 

3.625.000,

A.B ve Ort. Tic. ve San. Koli. Şt. 

Kasa H. 


Mamüller H. 

Makinalar H. 

Arsalar H. 

_ / 

Sermaye H. 

Ortak B 

Ortak E 

Ortaklar 

Ortak B-C/H 

Ortak E-C/H 

Cari H. 

H. 

3.500.000.— 

7.000.000.— 

3.500.000. 

7.000.000.— 


Ortak B C/H 3.500.000.- 

Ortak E C/H 7.000.000.- 

A.B ve Ort. Tic. ve San. Koli. Şti, H. 

/ 

10.500.000. 

10.500.000.— 

10.500.000.— 

925.000. 

1.500.000, 

3.700.000. 

2.375.000, 

2.000.000, 

10.500.000.— 

10.500.000, 


B Kasa H. A B 


925.000.- 

925.000.— 1.500.000.— 1.500.000.— 

B Mamüller H. A B Makinalar H. A 

3.700.000.- 3.700.000. 6 000.000.— 3 625 000.— 

2 375 000.— 

6 000.000.— 6 000 000.— 

B Arsalar H. A B Birikmiş Amortismanlar H. A 

2.000.000.— 2.000.000.— 3.625.000.— 3.625.000.— 

A.B ve Ort. Tic. ve S. 

B Sermaye H. A B Koli. Şirk. Hesabı A 

10.500.000.— 10.500.000.— 10.500.000.— 10.500.000.— 


10.500.000.— 10.500.000.— 

167


B Ortak B Sermaye H. A B Ortak E Sermaye H. A 

3.500.000.— 3.500.000.- 7.000.000.- 7.000.000. 

B Ortak B C/H A B Ortak E C/H 

3.500.000.— 3.500.000.— 7.000.000.— 7.000.000.— 

A.B ve Ortakları Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketinin Kuruluş 

Kayıtları: 


/ 


Ortak A Ser Taah. 4.500.000. 



Ortak E Ser. Taah. 7.000.000. 

Sermaye H. 

Ortak A Ser. H. 4.500.000. 

Ortak C Ser. H. 2.500.000. 

Ortak B Ser. H. 3.500.000. 

Ortak E Ser. H. 7.000.000. 

/ 


Ortak A C/H 4.500.000. 

Ortak C C/H 2.500.000. 

Ortak B C/H 3.500.000. 

Ortak E C/H 7.000.000. 


Ortak A. Ser. Taah. 4.500.000. 


Ortak B Ser. Taah.. 3.500.000. 


Kasa H. 

Bankalar H. 

Mal H. 


Binalar H. 

Borçlar H. 



Ortak A C/H 

Ortak C C/H 

/ 

168 

4.967.200. 

2.762.800. 

17.500.000.— 

17.500.000, 

105.000, 

3.090.000, 

2.135.000. 

900.000, 

3.500.000. 

17.500.000, 

17.500.000, 

1.500.000. 

500.000, 

7.730.000.

Kasa H. 


Mamüller H. 

Makitıalar H. 

Arsalar H. 


Ortak B C/H 

Ortak E C/H 

/ 

3.500.000.— 

7.000.000.— 

925.000, 

1.500.000, 

3.700.000, 

2.375.000, 

2.000.000, 

10.500.000. 


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye H. 

17.500.000.— 17.500.000. 17.500.000.— 

B Ortaklar Cari H. A B Kasa H. 

17.500.000.— 7 730.000.— 105.000 

10 500.000.— 925.000 

B Bankalar H. A B Mal H. 

3.090.000.- 2.135.000. 

B Alacak Senetleri H. A B Binalar H. 

900.000.— 

3.500.000.— 

B Borçlar H. 

A B Borç Senetleri H A 

1.500.000.— 

500.000.- 

B Hammaddeler H. A B 

Mamüller H. 

1.500.000.— 3.700.000.— 

169

B Makinalar H. A B Arsalar H. A 


B Ortak A Ser. Taah. H. A B Ortak A. Ser. H. A 

4.500.000.— 4.500.000.— 

4.500.000.— 

B Ortak C Se r. Taah. H. A 

2.500.000.— 2.500.000.— 

2.500.000.— 

B Ortak B Se r. Taah. H. A 

3.500.000.— 3.500.000.— 

B Ortak E Se r. Taah. H. A 

7.000.000.— 7.000.000.— 

2.375.000.- 2.000.000.- 

3.500.000.- 

7.000.000.- 

B Ortak A. C/H A 

Ortak C C/H 

4.500.000.— 

4.967.200.— 

2.762.800.— 

B Ortak 13 (C/H) A 

3.500.000.— 3.500.000.— 

170

Aktif 

A.B ve ORTAKLARI TİCARET ve SANAYİ 

KOLLEKTİF ŞİRKETİ 

TARİHLİ 

KURULUŞ BİLANÇOSU (TL.) 

Pasif 

Kasa 1 030 000.— Sermaye 17.500 000.— 

Bankalar 3 090 000.— Ortak A. Ser. 4.500.000.- 

Mal 2 135 000.— Ortak C. Ser. 2.500.000.- 

Alacak Senetleri 900 000.— Ortak B. Ser. 3.500.000.- 

Binalar 3 500 000.— Ortak E. Ser. 7.000.000.- 

Hammaddeler 1 500 000.— Ort. Cari H. 730 000.— 

Mamüller 3 700 000.— Ortak A. C/H 467.200.- 

Makinalar 2 375 000.— Ortak C. C /H 262.800.- 

Arsalar 2 000 000.— Borçlar 1.500 000.— 

\ 

Borç Senetleri 500 000.— 

\ \ 

\ \ 

Toplam 20 230 000.— Toplam 20.230.000.— 

Birleşmeden 2 ay sonra yapılacak günlük defter kaydı: 


Ortak A C/H 

Ortak C C/H 

Kasa H. 

467.200, 

262.800, 

730.000.— 

730.000.— 

PROBLEM : 94 (*) 

A ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketi 8.000.000.— TL. olan sermayesini, 

ortaklar tarafından alman karar doğrultusunda 12.000.000.— 

TL. ya çıkarmaya ve artırılan sermayeye karşılıkta E ve Ortakları 

Ticaret Kollektif Şirketini bünyesine almaya karar vermiştir. 

Alınan karar gereğince E ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin 

düzenlediği bilançosu aşağıdaki gibidir. 

(*) Daha geniş bilgi için: Adem Çabuk, Şirketler Muhasebesi Bursa, 1984 s. 62 vd. 

171

E ve ORTAKLARI TİCARET KOLLEKTÎF ŞİRKETİ 

Aktif TARİHLİ BİLANÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 282.000.— Sermaye 4.000.000.— 

Bankalar 468.000.— Ortak E Sermaye 2.000.000.- 

Alıcılar 2.616.000.— Ortak B Sermaye 1.000.000.- 

Verilen Avanslar 1.342.000. — Ortak G Sermaye 1.000.000.- 

Hammaddeler 8.002.000.— Satıcılar 2.162.000.— 

Mamüller 1.060.000.— Banka Kredileri 660.000.— 

Makinalar 4.220.000.— Ödenecek Ücretler 568.000.— 

Tesisler 714.000.— Birikmiş Amor. 2.270.000.— 


\ 

\ 

1.688.000.— Makinalar B. Amor. 1.170.000.- 

Tesisler B. Amor. 

Taşıt Araçları B. A. 

Kâr 

200.000.- 

900.000.- 

10.732.000.— 

Toplam 20.392.000.— Toplam 20.392.000.— 

E ve Ortaklan Ticaret Kollektif Şirketinin aktif ve pasiflerini 

devir şartları ise şöyledir: 

Alıcılar 2.400.000.— 

Verilen Avanslar 800.000.— 

Hammadde 12.020.000.— 

Mamüller 900.000.— 

Makinalar 2.400.000.— 

Tesisler 100.000.— 

Taşıt Araçları 600.000.— 


Banka Kredileri 700.000.— 

Ödenecek Ücretler 600.000.— 

E ve Ortakları Kollektif Şirketi ortakları devrettiği varlıklardan 

sermaye taahhütlerinin aşan kısmını katılmanın gerçekleşmesinden 4 ay 

sonra nakden A ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinden alacaklardır. 

Kâr ve zarar ortaklar arasında eşit olarak dağıtılacaktır. 


1. E ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin A ve Ortakları Ticaret 

Kollektif Şirketine katılmasıyla ilgili muhasebe kayıtlarını, 

2. A ve Ortağı Kollektif Şirketinin katılma yoluyla gerçekleştirdikleri 

sermaye artırımı ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

172

ÇÖZÜM: 

E ve ORTAKLARI TİCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN 

KATILMAYLA İLGİLİ GÜNLÜK DEFTER KAYITLARI: 

I 

Kasa H. 

Bankalar H. 

Alıcılar H. 

Verilen Avanslar H. 


Mamüller H. 

Makinalar H. 

Tesisler H. 


Sermaye H. 

Ortak E 2.000.000.— 

Ortak B 1.000.000.— 

Ortak G 1.000.000. 



Ödenecek Ücretler H. 


Makinalar B. Amor. 1.170.000. 

Tesisler B. Amor. 200.000. 

Taşıt Araçları B. Amor. 900.000.— 

Kâr H. 

Hesapların açılış kaydı. 

Birikmiş Amortismanlar H 

Makinalar B. Amor. 1.170.000.— 

Tesisler B. Amor. 200.000.- 

T. Araçları B. Amor. 900.000.- 

Makinalar H. 

Tesisler H. 


/ 

A ve Ort. Tic. Koli. Şt. H. 

Kasa H. 

Bankalar H. 

/ 

A ve Ort Tic. Kol. Şirk. H. 

Katılma Kâr/Zarar H. 

Alıcılar H. 


/ 

A ve Ort. Tic. Koli. Şirk. H. 


Katılma Kâr/Zarar H. 

_/ 

282.000, 

468.000, 

2.616.000, 

1.342.000, 

8.002.000, 

1.060.000, 

4.220.000, 

714.000, 

1.688.000, 

2.270.000. 

750.000.— 

3.200.000, 

758.000, 

1.202.000.— 

4.000.000, 

2.162.000, 

660.000, 

568.000, 

2.270.000, 

10.732.000.— 

1.170.000, 

200.000, 

900.000. 

282.000, 

468.000, 

2.616.000, 

1.342.000, 

8.002.000, 

4.018.000, 

173


Katılma KârZara H. 

Mamüller H. 

Makinalar H. 

Tesisler H. 

TaşıtAraçları H. 

/ 


A ve Ort. Tic. ve Koli. Şir. H. 

Katılma Kâr-Zarar H. 

/ 





I - 

Kâr H. 


I 

Sermaye H. 

Ortak E Ser. 

Ortak B Ser. 

Ortak C Ser. 



Ortak E C/H 

Ortak B C/H 


Ortak E C/H 

Ortak B C/H 

Ortak C C/H 

6.223.600. 

5.223.200.— 

5.223.200.— 


/ 

4.000.000, 

1.412.000, 

2.162.000.— 

660.000, 

568.000, 

72.000, 

10.732.000, 

4.000.000, 

12.670.000, 

16.670.000, 

1.060.000, 

3.050.000, 

514.000, 

788.000, 

2.000.000, 

162.000, 

1.300.000, 

10.732.000, 

16.670.000, 

16.670.000.— 


B Kasa H. 

A 

B 

Bankalar H. 

282.000.— 

2.000.000.- 

1.000.000.- 

1.000.000.- 

6.223.600.- 

5.223.200.- 

Ortak C C/H 5.223.200.- 

/ 

282.000.- 

468.000.- 468.000.— 

B Alıcılar H. A B Verilen Avanslar H. A 

2.616.000.— 2.616.000.— 1.342.000.— 1.342.000.— 

174

B Hammaddeler H. A B Mamüller H. A 

8.002.000.— 8.002.000.— 1.060.000.— 1.060.000.— 

B Makinalar H. A B Tesisler H. A 

4.220.000.— 1.170.000.— 714.000.— 200.000.— 

3.050.000.— 

514.000.— 

4.220.000.— 4.220.000.— 714.000.— 714.000.— 

B Taşıt Araçları A B Satıcılar H. 

1.688.000.— 900.000.- 2 162 0Q0 _ 

7RR nnn ^.io^.uuu. 2.162.000.— 

1.688.000.— 1.688.000.— 

B Banka Kredileri H. A B Ödenecek Ücretler H. A 

660.000.— 660.000. 568.000.— 568.000.— 

B Birikmiş Amortismanlar H. A B 

2.270.000.— 2.270.000. 

Sermave H. 

4.000.000.- 4.000.000.— 

B Kâr H. A B Ortaklar Cari H. A 

10.732.000.— 10.732.000.— 16.670.000.— 16.670.000.— 

B A ve Ort. Tic. Koli. Şt. H. A B Katılma Kâr-Zarar H . A 

750.000.— 2.000.000.— 758.000.— 4.018.000.— 

3.200.000.— 1.300.000.— 1.412.000.— 162.000,— 

12.020.000.— 

720.000.— 10.732.000.— 

4.000.000.— 

19.970.000.— 3.300.000.— 2.242.000.— 

14.912.000.— 

16.670.000.— 12.670.000.— 

19.970.000.— 19.970.000.— 14.912.000.— 14.912.000,— 

175


B Mak. Birikmiş Amor. H. A B Tesisler B. Amort. Hes. A 

1.170.000.— 1.170.000 200.000.— 200.000.- 

B Taşıt Araç. B. Amort. H. A B Ortak E Sermaye Hes. A 

900.000.— 900.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 

B Ortak B Ser. Hes. A B Ortak C. Ser. Hes. A 

1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 1.000.000.— 

B Ortak E Cari Hes. A B Ortak B Zîari Hes. A 

6.223.600.— 6.223.600.— 5.223.200.— 5.223.200.— 

B 

Ortak C Cari Hes. 

5.223.200.— 5.223.200.— 

A ve ORTAĞI KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN SERMAYE ARTIRIMINI GERÇEK- 

LEŞTİRMEK ÎÇlN BAŞVURDUĞU KATILMA İŞLEMİNİN GÜNLÜK DEFTER 

KAYITLARI: 

/ 





Sermaye H. 

Ortak E Ser. 2.000.000. 

Ortak B Ser. 1.000.000. 

Ortak C Ser. 1.000.000, 

/ 

176 

4.000.000.— 

4.000.000,

Ortaklar Cari 

Ortak E C/H 

Ortak B C/H 

Ortak C C/H 

H. 

Ortak E Ser. Taah. 

Ortak B Ser. Taah. 

Ortak C Ser. Taah. 

/ 

Kasa H. 

Banka H. 

Alıcılar H. 



Mamuller H. 

Makinalar H. 

Tesisler H. 



Ortak E C/H 6.223.600. 

Ortak B C/H 5.223.200.— 

Ortak C C/H 5.223.200.— 




/ 

2.000.000.- 

1.000.000.- 

1.000.000.- 


2.000.000.- 

1.000.000.- 

1.000.000.- 

4.000.000.- 

282.000, 

468.000, 

2.400.000, 

800.000. 

12.020.000, 

900.000, 

2.400.000. 

100.000, 

600.000, 

4.000.000.— 

16.670.000, 

2.000.000, 

700.000, 

600.000, 


B Sermaye Taahhüt H. A B Sermaye H. A 

4.000.000.— 4.000.000.— 4.000.000.- 

B Ortaklar Cari Hes. A B Kasa H. 

4.000.000.- 16.670.000.— 

X 

282.000.— 

B Bankalar H. A B Alıcılar H. A 

XI 

X 

468.000.— 2.400.000.— 

177

B Verilen Avanslar Hes. A 

800.000.— | 

B Hammaddeler H. A 

12.020.000.— 

B Mamüller Hes. A 

B Makinalar H. A 

900.000.— 

2.400.000.— 

B 

B Tesisler H. A B Taşır Araçları H. A 

100.000. 600.000.- 

IX 

Satıcılar H. A B Banka Kredileri Hes. A 

700.000.- 

1X1 

2.000.000.— 

B Ödenecek Ücretler Hes. A 

600.000.— 


B Ortak E Ser. Taah. H. A 

2.000.000.— 2.000.000.— 

B Ortak B Ser. Taah. H. A 

1.000.000.— 1.000.000.— 

B Ortak C S er. Taah. H. A 

1.000.000.— 1.000.000.— 

B Ortak E Ser. Hesabı. A 

2.000.000.— 

178

B Ortak B. Ser. H. A B Ortak C. Ser. H. A 

I 1.000.000.— | 1.000.000.— 

B Ortak E C/H A B Ortak B C/H A 

2.000.000.—| 6.223.600.— 1.000.000.—| 5.223.200.— 

B Ortak C C/H A 

1.000.000.—| 5.223.200.— 

E ve ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN ORTAKLARININ TAAHHÜ'l- 

LERlNl AŞAN KISIMLARINI 4 AY SONRA ALDIKLARINDA DÜZENLENECEK 

GÜNLÜK DEFTER MADDESİ: 

I 


Ortak E C/H 

Ortak B C/H 

Ortak C C/H 

KASA H. 

/ 

4.223.600.— 

4.223.200.— 

4.223.200.— 

12.670.000.— 

12.670.000.— 

PROBLEM : 95 

L ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketi ile M ve Ortağı Ticaret 

Kollektif Şirketi ortakları birleşerek LM ve Ortakları Ticaret Kollektif 

Şirketini kurmaya karar vermişlerdir. Ortakların birleşme işlemi için 

düzenlemiş oldukları bilânçolar aşağıdaki biçimdedir. 

L ve ORTAKLARI TİCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN 

TARİHLİ BİRLEŞME ÖNCESİ BİLÂNÇOSU 


Kasa 125.000.— 

Bankalar 5.250.000.— 

Mal 4.595.000.— 


Arsalar 3.250.000.— 

\ 

Sermaye 12.500.000.— 

Ort. L Ser. 5.000.000.- 

Ort. N Ser. 2.500.000.- 

Ort. P Ser. 5.000.000- 


Birikmiş Amort. 500.000. — 

Kâr 5.020.000.— 

\ \ 

Toplam 20.220.000.— Toplam 20.220.000.— 

179

Aktif ve pasif kalemlerin devir şartları: 

Mal 


Arsalar 


4.000.000.— TL. 

6.000.000.— TL. 

4.000.000.— TL. 

2.000.000.— TL. 

Kâr ve zarar ortaklar arasında sermaye payları göz önüne alınmaksızın 

eşit olarak dağıtılacaktır. 

M ve ORTAĞI KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN 

TARİHLİ BİRLEŞME ÖNCESİ BİLANÇOSU 


Kasa 2.025.000.— Sermaye 20.000.000.— 

Alacaklar 250.000.— Ort. M Ser. 15.000.000- 

Alacak Senetleri 2.400.000.— Ort. T Ser. 5.000.000.- 

Hammaddeler 3.750.000.— Borçlar 3.550.000.— 

Malzemeler 500.000.— Banka Kredileri 1.250.000.— 

Makinalar 17.175.000.— Ödenecek Ver. 300.000.— 


\ 

\ 

\ 

\ 

Toplam 26.100.000.— Toplam 26.100.000.— 

Aktif ve pasif kalemlerin devir şartları: 

Alacaklar 


Hammaddeler 

Malzemeler 

Makinalar 

Borçlar 

Banka Kredileri 

Ödenecek Vergiler 

200.000.— TL. 

2 .150.000.— TL. 

3 .450.000.— TL. 

750.000.— TL. 

17, .000.000.— TL. 

3 .400.000.— TL. 

1 .400.000.— TL. 

300.000.— TL. 

M ve Ortağı Kollektif Şirketinin ortakları sermayeleri oranında 

kâr ve zarardan pay alacaklardır. 

180

Yeni kurulan şirkette, her iki şirketin ortakları eski şirketteki 

sermaye payları oranında sermayeye sahip olacaklardır. Ortakların 

devrettikleri kıymetler, taahhütlerini karşılamazsa veya artarsa aynı 

anda nakden olarak tamamlayacaklar veya şirketten geri alacaklardır. 


1. L ve Ortakları Ticaret Kollektif Şirketinin birleşme devir 

kayıtlarını, 

2. M ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme devir kayıtlarını 

3. Birleşme sonucu ortaya çıkan LM ve Ortakları Ticaret Kollektif 

Şirketinin kuruluş kayıtlarını yapınız. 

4. LM Ticaret Kollektif Şirketinin açılış bilançosunu düzenleyiniz. 

PROBLEM : 96 

Faaliyet konuları aynı olan B ve Oğlu Kollektif Şirketi ile "D ve 

Ortağı Kollektif Şirketi, birleşerek B-D ve Ortakları Kollektif Şirketini 

kurmaya 1.1.1985 tarihinde karar vermişlerdir. 

Varılan anlaşma gereğince ortakların sermaye payları aynı olacak, 

değişmeyecektir. 

Her iki şirketin son bilançoları ile devredecekleri değerlerle tutarları 

aşağıda görüldüğü gibidir. 

B ve OĞLU KOLLEKTİF ŞİRKETİ 


Kasa 

Bankalar 

Mal 


Alacaklar 

Demirbaşlar 

Binalar 

Toplam 

10.000. 

115.000. 

.660.000. 

375.000. 

155.000. 

200.000. 

900.000. 

3.415.000.— 

Sermaye 2.500.000. 

B. Ser. 2.000.000.- 

C. Ser. 500.000- 

B. Amortismanlar 175.000. 

D. Amor. 

Binalar amortisman 

Borçlar 


Toplam 

70.000.- 

105.000.- 

310.000.— 

430.000.— 

3.415.000.— 

181

Aktif ve Pasif Kalemlerin Devir Şartları: 

Mal 1.660.000.— 


Alacaklar 155.000.— 


Binalar 1.000.000.— 

Borçlar 310.000.- 

Borç Senetleri 430.000.- 

3.290.000.— 740.000.— (2.550.000.—) 

D ve ORTAĞI KOLLEKTÎF ŞlRKETÎ 

Aktif 31.12.1984 TARİHLÎ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 20.000.— Sermaye 2 500.000.— 

Bankalar 185.000.— D Ser. 1.500.000.- 

Mal 2 090.000.— E Ser. 1.000.000.- 

Alacak Senetleri 270.000.— Borç Senetleri 450.000.— 

Alacaklar 215.000.— 

Demirbaşlar 170.000.— \ 

\ 

\ 

Toplam 

2 950.000.— Toplam 

2 950.000.— 

Aktif ve pasif kalemler bilânço değerleri üzerinden devredilelecektir. 

Gerekli hukuki formaliteler yerine getirildikten sonra yeni şirket 

kurulmuştur. 


1. B ve Oğlu Kollektif Şirketinin birleşme tasfiyesi muhasebe 


2. D ve Ortağı Kollektif Şirketinin birleşme tasfiyesi muhasebe 


3. B-D ve Ortakları Kollektif Şirketinin kuruluşu ile ilgili muhasebe 


182 

4. Yeni kurulan şirketin kuruluş bilânçosunu düzenleyiniz.

Anonim Şirketleri 

PROBLEM : 97 

Yıldırım Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi ile Ak Sanayi Anonim 

Şirketi birleşerek Ak-Yıldırım Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketini 

kurmaya karar vermişlerdir. Birleşme işlemi için gerekli kanuni 

formaliteler yerine getirildikten sonra; şirketler aşağıda görülen birleşme 

bilânçolarını düzenlemişlerdir. 

YILDIRIM TİCARET ve SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ 

Aktif 1.3.1985 TARİHLİ BİRLEŞME BİLANÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 42.000.— 

Bankalar 1.798.000.— 

A. Senetleri 1.500.000.— 

Mal 2.000.000.— 

Binalar 7.000.000.— 

T . \ 

Sermaye 6.000.000.— 


Kanuni Y. Akçeler 3.940.000.— 1 

loplam 12.340.000.— Toplam 12.340.000.— 

\ 

AK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ 

Aktif 1.3.1984 TARİHLİ BİRLEŞME BİLANÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 

Alacaklar 

Mal 

Makinalar 

Toplam 

182.800.— 

170.000.— 

28.016.800.— 

8.000.000.— 

36.369.600.— 

Sermaye 30.000.000. 

Birikmiş Amort. 2.000.000. 

Kanunî Y. Ak. 4.369.600. 

Toplam 36.369.600.- 

(*) Her iki şirketinde birleşme bilançosunda bulunan Kânuni Yedek Akçeler 1984 Yılına 

ait olup; % 40 kurumlar vergisine tabidirler. Bu kalemle ilgili vergi işlemi ilgili dönemde 

yapıldığı için burada ele alınmamıştır. 

183

Yeni kurulan Ak-Yıldırım Anonim Şirketinin sermayesi 

36.000.000.— TL. olacak ve her iki şirketin hissedarları yeni şirkette 

eski şirketteki sermaye payları oranında sermayeye sahip olacaktır. 

Her iki şirkette aktif ve pasiflerini defter değerleri üzerinden yeni 

kurulan şirkete devredecek ve yeni şirketteki sermaye taahhütlerini 

aşan kısmını birleşmeden 3 ay sonra nakden tahsil edeceklerdir. 

Hem birleşen, hemde yeni kurulan şirketler birleşmeden doğan tüm 

işlemleri tamamlamışlardır. Yeni şirket 20.000.— TL. nominal değerli 

1800 hisse senedi ihraç etmiştir. 


1. Her iki şirketin birleşme tasfiyesi kayıtlarının günlük defter 


2. Yeni kurulan Ak-YILDIRIM Sanayi ve Ticaret Anonim 

Şirketinin kuruluşu ile ilgili günlük defter ve büyük defter kayıtlarını 

yapınız ve kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

ÇÖZÜM : 

1. Yıldırım Ticaret ve Sanayi Şirketinin Birleşme Tasfiyesi 

kayıtları: 

/ 

Kasa H. 

Bankalar H. 

A. Senetleri H. 

Mal H. 

Binalar H. 

Sermaye H. 


Kanunî Yedek 

/ 

Akçeler H. 

AK-YILDIRIM Sanayi ve 

Ticaret Anonim Şirketi H. 

Kasa H. 

Bankalar H. 


Mal H. 

Binalar H. 

42.000. 

1.798.000. 

1.500.000. 

2.000.000. 

7.000.000. 

12.340.000.— 

6.000.000. 

2.400.000. 

3.940.000. 

42.000. 

1.798.000. 

1.500.000. 

2.000.000. 

7.000.000. 


AK-YILDIRIM Sanayi 

ve Ticaret Anonim 

Şirketi H. 

/ 

2.400.000. 

2.400.000. 

184

\ 

/ 

Sermaye H. 


Hissedarlar 

/ 

H. 


AK-YILDIRIM Sanayi 


Şirketi H. 

/ 

6.000.000. 

3.940.000. 

9.940.000.— 

9.940.000. 

9.940.000. 


B Kasa H. A B Bankalar H. A 

4-2.000.— 42.000.— 1.798.000.— 1.798.000.— 

B Alacak Senetleri H. A B Mal H. A 

1.500.000.— 1.500.000.— 2.000.000.— 2.000.000.— 

B Binalar H. A B Borç Senetleri H. A 

7.000.000.— 7.000.000.— 2.400.000.— 2.400.000.— 

B Sermaye H. A B Kanuni Yedek Ak. H. A 

6.000.000.— 6.000.000.— 3.940.000.— 3.940.000.- 

Ak-Yıldırım Sanayi ve 

B Tic. Anonim Şrt. H. A B Hissedarlar Hesabı A 

12 340 000.— 2.400.000.- .— 9.940.000.- 9.940.000. 

9.940.000.- 

12 340 000.— 12.340.000.- 

185

2. Ak Sanayi Anonim Şirketinin Birleşme Tasfiyesi Kayıtları: 

/ 

Kasa H. 

Alacaklar H. 

Mal H. 

Makinalar H. 

Sermaye H. 



Birikmiş Amortismanlar 

/ 

H. 

Makinalar H. 

/ 

AK-YILDIRIM Sanayi ve 

Ticaret Anonim Şirketi H. 

Kasa H. 

Alacaklar H. 

Mal H. 

Makinalar / 

H. 

Sermaye H. 

Kanunî Yedek Akçeler H. 


I 


AK-YILDIRIM Sanati 


Şirketi H. 

/ 

182.800. 

170.000. 

28.016.800. 

8.000.000. 

2.000.000. 

34.369.600. 

30.000.000. 

4.369.600. 

34.369.600.— 

30.000.000. 

2.000.000. 

4.369.600. 

2.000.000. 

182.800. 

170.000. 

28.016.800. 

6.000.000. 

34.369.600.— 

34.369.600.— 


B Kasa Hesabı A B Alacaklar Hesabı 

182.800.— 182.800.-t- 170.000.— 170.000.— 

B Mal Hesabı A B Makinalar Hesabı A 

28.016.800.— 28.016.800.— 8.000.000.— 2.000.000.— 

6.000.000.— 

8.000.000.— 8.000.000.— 

186

B Birikmiş Amort. Hesabı A B Sermaye H. A 

2.000.000.— 2.000.000.— 30.000.000.— 30.000.000.— 

B Kanuni Yedek Ak. H. 

Ak-Yıl. San. ve Tic. A.Ş 

A B Hesabı A 

4.369.600.— 4.369.600.— 34.369.600.— 34.369.600.— 

B Hissedarlar H. A 

34.369.600.— 34.369.600.— 

AK YILDIRIM SANAYİ ve TİCARET ANONİM ŞİRKETİ KURULUŞ KAYITLARI: 

/ 


Sermaye H. 

— / 

Hissedardar H. 

Yıldırım A.Ş. Hissedarları 6.000.000. 

Öz A.Ş. Hissedarları 30.000.000. 


/ 

Kasa H. 

Bankalar H. 


Mal H. 

Binalar H. 



Yıldırım A.Ş. His. 

/ 

Kasa H. 

Alacak H. 

Mal H. 

Makinalar H. 


Ak A.Ş. Hissedar / ~ 

36.000.000, 

36.000.000, 

42.000, 

1.798.000. 

1.500.000, 

2.000.000. 

7.000.000, 

182-800- 

170.000.- 

28.016.000.- 

6.000.000.- 

36.000.000.— 

36.000.000, 

2-400.000, 

9.940.000.- 

34.369.600.— 

187


B Hisse Senetleri H. A B Sermaye H. A 

36.000.000.— 36.000.000.— 36,000.000.— 

B Hissedarlar H. A B Kasa H. 

A 

36.000.000.— 9 940 000.— 

34 369 600.— 

42.000.— 

182.800.— 

B Bankalar H. 

1.798.000.—j 

A B Alacak Senetleri H. A 

1.500.000.—! 

B Mal H. A B Binalar H. 

o 000 000.— 7.000.000 

28 a 016 800.— 

A 

B Borç Senetleri H. A B Alacaklar H. 

B 

2.400.000.— 170.000.- 

6.000.000.- 

Makinalar H. 

A 

AK-YILDIRIM SANAYİ ve TİCARET ANONİM ŞİRKETİ 

Aktif TARİHLİ KURULUŞ BlLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 

Bankalar 

Alacaklar H. 

Alacak Sen. H. 

Mal H. 

Makinalar H. 

Binalar H. 

224.800.-- 

1.798.000.— 

170.000.— 

1.500.000.— 

30.016.800.— 

6.000.000.— 

7.000.000.— 

Sermaye H. 36.000.000. 

Borç Senetleri H 2.400.000. 

Hissedarlar H. 8.309.600. 

Yıl. A.Ş. H. 3.940.000.- 

Öz A.Ş. H. 4.369.600- 

Toplam 

46.709.600.— 

Toplam 46.709.600.— 

188

3 Ay sonra hissedarlara taahhütlerinin aşan kısmının ödenmesi 

ile ilgili yapılması gereken günlük defter kaydı: 

/ 


Yıldırım A.Ş. His. H. 

3.940.000.- 

Ak A.Ş. His. H. 

4.369.000.- 

Kasa H. 

/ 

8.309.600.— 

8.309.600.— 

PROBLEM : 98 

Konyada faaliyette bulunan Ak Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, 

yine aynı yerde ve aynı dalda faaliyet gösteren Başak Anonim Şirketini 

kendisine katmak istemiş, bu amaçla adı geçen şirket yöneticileri ile 

pazarlığa oturmuştur. 

Her 2 anonim şirketin 1 Ocak 1985 deki bilançoları 

gibidir: 

aşağıdaki 

AK SANAYİ ve TİCARET A.Ş. 

Aktif 1 Ocak 1985 Tarihli BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 330.000.— Sermave 3 400.000.— 

Banka 278.000.— Kanuni Y. Ak. 600.000.— 

Mal 384.000.— Satıcılar 240.000.— 

Alacak Senetleri 140.000.— Borç Senetleri 80.000.— 

Müşteriler 354.000.— Birikmiş Amort. 1 074.000.— 

Demirbaşlar 120.000.— Binalar 750.000- 

Makina/Teç. 1.800.000.— D.başlar 24.000.- 

Binalar 1.500.000.— Mak. 300.000.- 

Arsa-arazi 300.000.— Dönem Kârı 172.000.— 

Patentler 360.000.— 

\ 

Toplam 5.566.000.— \ 

5 566.000.— 

Toplam 

189

BAŞAK ANONİM ŞİRKETİ 

Aktif 1. 1. 1985 TARİHLİ BİLÂNÇOSU (TL.) Pasif 

Kasa 28.000.— Sermaye 2 800.000.— 

Banka 646.000.— Kanuni Y. Ak. 250.000.— 

Mal 170.000.— Olağanüstü Yedek 150.000.— 

Alacak Senetleri 70.000.— Satıcılar 400.000.— 

Müşteriler 130.000.— Borç Senetleri 80.000.— 

Makinalar 3.100.000.— Birikmiş Amort. 1 152.000.— 

Demirbaş 40.000.— Bina 100.000.- 

Binalar 500.000.— Demirbaş 32.000.- 

Arsa /Araziler 200.000.— Makina. 1.020.000.- 

Patentler 160.000.— Dönem Kârı 212.000.— 

Toplam 

5.044.000.— Toplam 5 044.000.— 

Şirket yöneticileri arasına yapılan görüşmede B şirketinin kasa ve 

banka gibi nakit mevcutları dışında tüm aktif ve pasifi A şirketine 

aşağıdaki değerlerle devredilecek ve A Şirketi beheri 1.650.— TL. sı 

olan hisse senetlerinden 1.000 adetini B şirketine hemen verecektir. 

Anlaşılan 

Bilânço 

Bilânço Kalemi devir değeri net değeri 

Binalar 700.000.— 400.000.— 

Arsa /Arazi 600.000.— 200.000.— 

Makinalar 2.000.000.— 2. .080.000.— 

Patentler 90.000.— 160.000.— 

Demirbaşlar 20.000.— 8.000.— 

Müşteriler 126.000.— 130.000.— 

Alacak Senetleri 68.000.— 70.000.— 

Mal 176.000.— 170.000.— 

Toplam 3.780.000.— 3 .218.000.— 



480.000.— 480.000.— 480.000.— 

Toplam 3.300.000.— 2 .738.000.— 

190

(Görüldüğü gibi anlaşılan devir bedeli olan 3.300.000.— TL. sı 

ile bilanço net değeri olan 2.738.000.— TL. sı arasındaki fark — ki 

562.000.— TL. sidir— birleşme kârı olarak ortaya çıkmaktadır.) 

Ak Anonim Şirketi bu katılma nedeniyle sermayesini 7.000.000.— 

TL. ya çıkarmaya, bu amaçla çıkaracağı her biri 2.000.— TL nominal 

değerli 1800 hisse senedinden Ak Anonim Şirketine 1650 adetini vermeyi 

planlamıştır. 

Hisse senetlerinden geriye kalan 150 adetini ise kendi eski ortaklarına 

ek ödeme istemeden şirkette mevcut kanuni yedekten karşılamak 

suretiyle verecektir. Şirketin sermaye artırımı ve bu katılım 

nedeniyle kasadan yaptığı kuruluş giderleri toplamı 80.000.— TL. 

sidir. 


1. Katılma suretiyle sermayesini artıran Ak Sanayi ve Ticaret 

Anonim Şirketinin bu işlemden sonraki bilânçosunu düzenleyiniz. 

2. Ak Anonim Şirketine katılan Başak Anonim Şirketinde bu 

işlemlerle ilgili tüm muhasebe kayıtlarını yaparak, ortaklarının 

Ak Anonim Şirketi ortağı olduklarını gösteriniz. 

ÇÖZÜM : 

Ak Anonim Şirketinin Günlük Defter Kayıtları: 

Kasa H. 

Banka H. 

Mal H. 




Makina/Teçhizat H. 

Binalar H. 

Arsa /Arazi H. 

Patentler H. 

Sermaye H. 




Birikmiş Amortisman H. 

Dönem Kârı H. 

Açılış kaydı dolayısıyle 

330.000.— 

278.000.— 

384.000.— 

140.000.— 

354.000.— 

120.000.— 

1.800.000.— 

1.500.000.— 

300.000.— 

360.000.— 

3.400.000.— 

600.000.— 

240.000.— 

80.000.— 

1.074.000.— 

172.000.— 

191


(1.800 adet x 2.000.— TL. 

hisse senedi) 

Sermaye H. 

Sermaye artırımı amacı ile 

1800 adet yeni hisse senedi'ihracı 

/ 



Çıkarılan hisse senetlerinin 

taahhüt edilmesi dolayısıyle 

/ 

Binalar H. 

Arsa / Arazi H. 

Makinalar H. 

Patentler H. 




Mal H. 




(Başak Anonim Şirketi) 

Başak Anonim Şirketinin 

sermaye taahhüdünü 

yerine getirmesi dolayısıyle 

Kanunî Yedek 

/ 

Akçeler H. 


Ödenecek Kurumlar Ver 

gisi'(*) H. 

Şirket ortaklarının kanunî 

yedek akçeden karşılamak 

suretiyle sermaye 

artırımındaki sermaye 

taahhütlerini yerine getirmeleri 

/ 

3.600.000. 

3.600.000. 

700.000. 

600.000. 

2.000.000. 

90.000. 

20.000. 

126.000. 

68.000. 

176.000. 

360.000.— 

3.600.000. 

3.600.000.— 

80.000.— 

400.000.— 

3.300.000.— 

300.000. 

60.000. 

(*)Kanuni yedek akçe kullanıldığı takdirde evvelce vergilendirildiği oran ile şu anki 

oran farklı ise aradaki fark kurumlar vergisi olarak tahakkuk ettirilir. Örnekte 300.000.— 

TL. yedek kakçeden daha önce % 25 kesilen kurumlar vergisinin bu sefer % 40 oluşu nedeniyle 

aradaki fark 60.000.— TL. 

192


Kasa H. / 


Ödenecek Kurm. Ver. H. 

/ 


80.000.- 

68.800.- 

80.000.— 

68.800.— 

B Kasa H. 

A B Banka H. 

A 

B Mal H. A B Alacak Senetleri H. 

384.000.— 140 000. 

176.000.— 68 000. 

B Müşteriler H. A B Demirbaşlar H. A 

354.000.— 

126.000.— 

120.000.— 

20.000.— 

B Makina/Teçhizat Hes. A B Binalar Hes. 

330.000.- 80.000.- 278.000.- 

1.800.000.- 

2.000.000.- 

1.500.000.— 

700.000.— 

B Arsa/Arazi H. A B Patentler H. 

300.000.— 

600.000.— 

360.000.— 

90.000.— 

Sermaye H. A B Kanuni Yedek Akçeler H ,A 

3.400.000.— 

3.600.000.— 

360.000. 600.000.- 

193

B Satıcılar H. A B Borç Senetleri H. A 

240.000.— 80.000. 

400.000.— 80.000. 

B Birikmiş Amortismanlar H. A B Dönem Kârı H. 

1.074.000.— 68.800.— 172.000. 

B Hisse Senetleri H. A B Hissedarlar H. A 

3.600.000.— 3.600.000.— 3.600.000.— 3.300.000.— 

300.000.— 

B Ödenecek Kurum. Ver. H. A B Kuruluş Giderleri Hesabı A 

60.000.— 

68.800.— 

BİRLEŞME SONUCU 

AK-BAŞAK ANONİM ŞİRKETİ BİLANÇOSU 


Kasa 250 000 Sermaye 7 000.000.— 

Banka 278 000 — Kanuni Yedek Ak. 240.000.— 

Mal 560 000 

— Satıcılar 640.000.— 

Müşteriler 480 000 — Borç Senetleri 160.000.— 

Alacak Senetleri 208 000 — Od. Kur. Ver. 128.800.— 

Makinalar 3 800 000 — Birikmiş Amor. 1 074.000.— 

Demirbaşlar 140.000 — Binalar 750.000.- 

Binalar 200 000 Demirbaş 24.000.- 

Arsa /Arazi 900 000. Makinalar 300.000.- 

Patentler 450 000. Dönem Kârı 103.200.— 

— 

\ 

Kuruluş Giderleri 80 000. — 

\ 

Toplam 9 346 000. — Toplam 9 346.000.— 

194

Başak Anonim Şirketinin Kayıtları 

Kasa H. 

Banka H. 

Mal H. 



Makinalar H. 


Binalar H. 

Arsa/Arazi H. 

Patentler H. 

Sermaye H. 

Kanunî Yedek Akçe H. 

Olağanüstü Yedek H. 



Birikmiş Amortis. H. 


Hesapların açılış kaydı 

Bina Bir. Amortis. 

/ 

H. 

Demirbaş Bir. Amortis. H. 

Makina Bir. Amortis. H. 

Binalar H. 


Makinalar H. 

Sabit kıymetlerin net bilânço 

değerini bulmak 

için. 

Ak Anonim Şirketi H. 

(1.650 adet x 2.000.— TL. 

hisse senedi) 



Arsa/Arazi H. 

Binalar H. 


Makinalar H. 


Mal H. 


Patentler H. 

Birleşme Kâr/Zarar H. 

Ak Anonim Şirketine Bilançonun 

devri 

28.000. 

646.000. 

170.000. 

70.000. 

130.000. 

3.100.000. 

40.000. 

500.000. 

200.000. 

160.000. 

100.000. 

32.000. 

1.020.000. 

3.300.000. 

400.000. 

80.000. 

2.800.000. 

250.000. 

150.000. 

400.000. 

80.000. 

1.152.000. 

212.000. 

100.000. 

32.000. 

1.020.000. 

200.000. 

400.000. 

8.000. 

2.080.000. 

130.000. 

170.000. 

70.000. 

160.000. 

562.000.

— — ^ 


Ak Anonim Şti. H. 

Ak Anonim Şirketinden alınan 

hisse senetlerinin 

kaydı 

Dönem Kâr/Zarar H. 

Birleşme Kâr/Zarar H. 


Ödenecek Kurum. V. H. 

Faaliyet dönemi kârı ile birleşme 

kârına % 40 kurumlar 

vergisi ile geçmişte 

% 25 vergisi ödenen 

kanuni yedeklere % 40 

kurumlar vergisi uygulamasından 

doğan farkın 

hesabından. 

/ 

Ödenecek Kurum. Ver. H. 

Bankalar H. 

Verginin zamanında öden. 

Kasa H. 

Bankalar H. 

Sermaye H. 


Sermayenin aktarılması 

/• 


Olanüstü Yedek Akçeler H. 

Dönem Kâr/Zarar H. 

Birleşme K/Z H. 


Tasfiye fazlalığının artması 

/ 



Kasa H. 

Hissedarlara hem hisse senedi 

hem de nakit dağıttılarak 

şirketin 

/ 

sona ermesi. 

3.300.000.— 

84.800. 

224.800. 

50.000. 

359.600. 

286.400. 

2.800.000. 

200.000. 

150.000. 

127.200. 

337.200. 

3.614.400.— 

3.300.000 

359.600 

359.600. 

286.400. 

2.800.000. 

814.400. 

3.300.000. 

314.400. 

196

Büyük Defter Kayıtları : 

B Kasa H. A B Banka H. 

28.000.— 314.400.— 646.000.— 359.600.— 

286.400.— 

286.400.— 

314.400.— 314.400.— 646.000.— 646.000.— 

B Mal H. A B Alacak Senetleri Hes. A 

170,000.- 170.000.— 70.000.- 70.000.— 

B Müşteriler H. A B 

130.000.— 130.000.- 

Makiııalar H. 

3.100 000.— 1 020 000.— 

2 080 000.— 

3.100 000.— 3 100 000.— 

A 

B Demirbaşlar H. A B Binalar H. A 

40.000.- 32.000.— 500.000.— 100.000.— 

8.000.— 

400.000.— 

40.000.— 40.000.— 500.000.— 500.000.— 

B Arsa-Arazi Hesabı A 

B Patentler H. A 

200.000.— 

200.000.— 160.000.— 

160.000— 

B Sermaye H. A 

B Kanuni Yedek Akçe H. A 

2.800.000.— 

2.800.000.— 50.000.— 

= 200.000.— 

250.000.— 

250.000.— 

250.000.— 

B Olağanüstü Yedek H. A B Satıcılar H. A 

150.000.— 150.000.— 400.000.— 400.000.- 

197

B Borç Senetleri A B Birikmiş Amortismanlar H. A 

80.000.— 80.000.— 1.152.000.— 1.152.000.— 

B Dönem Kâr/Zarar H. A 

84.800.— 

127.200.— 

212.000.— 

B Ak Anonim Şrt. H. A 

212.000.—• 3.300.000.— 

212.000.— 

3.300.000.— 

B Birleşme K/Z Hes. A 

224.800.— 

337.200.— 

562.000. 

B Hisse Senetleri H. A 

562.000.— 3.300.000.— 

562.000.— 

3.300.000.— 

B Ödenecek Kur. Ver. H. A 

B Hissedarlar H. A 

359.600.— 

359.600.— 3.614.400.— 

3.614.400.— 

2.800.000.— 

814.400.— 

3.614.400.— 


B Bina B. Amor. H. A 

100.000.— 

B Demirbaş B. Amor. H. A 

32.000.— 

B Makina B. Amort. A 

1.020.000.—I 

PROBLEM : 99 

Tamamı ödenmiş 3.000 hissesi olan 6.000.000.— TL. sermayeli 

A Anonim Şirketi genel kurulu, katılma suretiyle B Anonim şirketi ile 

birleşmeye karar vermiştir. 

İki şirket arasında yapılan anlaşmaya göre A Anonim Şirketinin 

Aktif ve Pasifini devir şartları aşağıda gösterilmiştir. 

198

A Anonim Şirketi 6.000.000.— TL. sermaye ile B Anonim şirketine 

katılacaktır. Bu amaçla B Anonim Şirketinin yeni çıkardığı 

2.000.— TL. nominal değerli 3.000 adet hisse senedi, dağılan A Anonim 

Şirketi hissedarları tarafından hisseleri oranında 1 hisse senedi 

2.800.— TL. üzerinden satın alınacaktır. Hissedarlar; A Anonim Şirketinin 

Aktif ve Pasifinin devrinden sonra kalan sermaye taahhütlerini 

6 ay sonra ödeyeceklerdir. 

A Anonim Şirketinin katılma kararından sonra çıkardığı bilanço 

şu şekildedir. 

Aktif 

A ANONİM ŞİRKETİNİN 

TARİHLİ 

KATILMA BİLÂNÇOSU (TL.) 

Pasif 

Kasa 50.400. 

Bankalar 986.000. 

İşletme Malzemesi 374.000. 

Yedek Parçalar 622.000. 

Taşıt Araçları 9.000.000. 

Demirbaşlar 688.000. 

Binalar 500.000. 

itfa edilen Tahvil 1.326.000. 

Toplam 13.546.400. 

Sermaye 

Kanuni Y. A. 

B. Amort. 

T. Araç B. Amort. 3.200.000.- 

Demirbaşlar B. A. 96.000.- 

Binalar B. A. 100.000.- 

Tahvilli Borçlar 

Borçlar 

Toplam 

6.000.000. 

898.400. 

3.396.000. 

3.000.000. 

252.000. 

13.546.400. 

Aktif ve Pasifin devir şartları 

586.000.— Bankalar 

324.000.— İşletme Malzemesi 

604.000.— Yedek Parçalar 

6.460.000.— Taşıt Araçları 

552.000.— Demirbaşlar 

600.000.— Binalar 

9.126.000.— 

1.674.000.— Tahvilli Borçlar 

7.452.000.— 

252.000.— Borçlar 

7.200.000.— 

199


Yukarıdaki verilerin ışığı altında A Anonim Şirketinin birleşme 

tasfiyesi ve B Anonim Şirketinin sermayesini artırma işlemleri ile ilgili 


PROBLEM : 100 

Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi ile Kaplan Ticaret Anonim 

Şirketi birleşerek Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketini kurmuşlardır. 

Birleşme işlemi için yapılan anlaşma gereğince 32.500.000.— 

TL. sermaye ile kurulacak şirkete her iki şirketin aktif ve pasifleri 

bilanço değeri ile devredilecektir. Ayrıca yeni kurulan şirketin beheri 

50.000.— TL. nominal değerdeki hisse senetleri ise her iki şirketin 

ortaklarına sermaye paylan ile orantılı olarak dağıtılacaktır. Ayrıca 

birleşme işlemi için yapılan kuruluş giderleride 2.137.500.— TL. 

sidir. 

a) YILMAZ İNŞAAT ve TÎCARET ANONİM ŞİRKETİ 

BİRLEŞME BİLANÇOSU 


Kasa 

Bankalar 

Alıcılar 


Mal 

Hammaddeler 

Binalar 

Demirbaşlar 


Makinalar 

2.093.500. 

4.605.000. 

600.000. 

2.400.000. 

2.250.000. 

3.000.000. 

5.000.000. 

3.000.000. 

2.250.000. 

750.000. 

Sermaye 12.500.000. 

Kanuni Y. A 2.375.000. 

Adi Yedek Akçe 2.000.000. 

Birikmiş Amor. 2.105.000. 

Bina B. Amort. 300.000.- 

Demirbaşlar B. A. 90.000.- 

T. Araçları B. A. 1.215.000- 

Makinalar B. A. 500.000.- 


Satıcılar 

2.418.500. 

1.550.000. 

Toplam 

22.948.500.- 

Toplam 

22.948.500.- 

200

) KAPLAN TİCARET ANONlM ŞlRKETl BİRLEŞME 


Kasa 

Bankalar 


2 

2 

5 

000 

252 

005 

000.— 

500.— 

500.— 

Sermaye 

Kanuni Y. Ak. 

Kâr 

Mal 8 815 000.— \ 

20.000 

3.000 

5.081 

000.— 

000.— 

500.— 

Hammaddeler 6 403 500.— \ 

Yardımcı Maddeler 3 605 000.— \ \ 

Toplam 28 081 500.— Toplam 28.081 500.— 

C) Söz konusu birleşen 2 şirketin ortaklarıda; şirketlerinin yeni 

şirkete devredilmesinden sonra taahhütlerinin artan kısmı nakden tahsil 

etmek, taahhütlerinin karşılanmayan kısmımda nakden ödemek 

suretiyle yerine getireceklerdir. 


1. Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi ile Kaplan Ticaret 

Anonim Şirketinin birleşme işlemi ile ilgili muhasebe kayıtlarını yapınız. 

2. Yılmaz İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluşu ile ilgili 

muhasebe kayıtlarını yaparak, kuruluş bilançosunu düzenleyiniz. 

201

YARARLANILABİLECEK 

KAYNAKLAR 

CANOĞLU, M. Ali, Ortaklıklar Muhasebesi, Fatih Yayınevi, İstanbul, 

1985 

CANOĞLU, M. Ali, Şirketler Muhasebesi, Baha Matbaası, İstanbul, 

1974 

ÇABUK, Adem, Çözümlü Şirketler Muhasebesi Problemleri, Uludağ 

Üniversitesi Basımevi, Bursa 1983 

ÇABUK, Adem, Şirketler Muhasebesi Uludağ Üniversitesi Basımevi, 

Bursa, 1984 

ERDAMAR, Cengiz, Anonim Ortaklıklarda Kârın Dağıtımı ve Vergilendirilmesi, 

Ağaoğlu Tesisleri İstanbul 1984 

ERİMEZ, Rüştü,Şirketlerde Kar Dağıtımı ve Yedek Akçeler, Erâvan 

Matbaası, İstanbul, 1978 

EYÜPGİLLER, Saygun, Şirketler Muhasebesi Vergilendirilmesi ve Mevzuat, 

Vergi Yayınları Ankara 1982 

HtÇŞAŞMAZ, Mazhar. Şirketler Muhasebesi Problemleri, Ajans-Türk 

Matbaası, Ankara, 1961 

PAKLAR, Selahattin, Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Uygulaması, 

Ufuk Matbaası, İstanbul 1982 

SİHAY, Jale, Şirketler Muhasebesine ait Problemler ve Çözümleri,' Ajans- 

Türk Matbaası, Ankara, 1961 

TUNCATAY, Kemal, Ticaret Şirketleri Muhasebesi, Başnur Matbaası, 

Ankara, 1970 

203

Prof. Dr. LÂTİF ÇAKICI nın 

YAYIMLANMIŞ 

KİTAPLARI 

1- Sanayi İşletmelerinin Kuruluş Yeri Seçiminde Ulaştırma 

Masraflarının Yeri ve Önemi 

Ankara Üniversitesi Basımevi, 1968 Ankara 

2- Maliyet Muhasebesi Problemleri 

Ankara Üniversitesi Basımevi, 1971 ve 1974, Ankara 

3- Sanayi İşletmelerinde Rantabilite ve Rantabilite ile İlgili 

Sorunlar 

Ankara Üniversitesi Basımevi, 1973 ve 1982, Ankara 

4- İşletmelerde Ambalaj ve Ambalajlama Alanındaki Gelişmeler 

Ayyıldız Matbaası, 1973 Ankara 

5- İşletmelerde Ambalajın Fonksiyonları, Ambalajcılığm 

Gelişmesi-Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Türkiye 

Nüve Matbaası, 1975 Ankara 

6- Çözümlerle Muhasebe Problemleri 

Ajans-Türk Matbaacılık Sanayii, 1975 ve 1980 

7- Sanayi İşletmelerinde Kâra Geçiş Analizleri 

Ayyıldız Matbaası 1975, Ankara 

8- Taşıma Kapları İle Zincirleme Taşımacılık (Konteynerle 

Kombine Taşımacılık) 

Ankara Üniversitesi Basımevi, 1978, Ankara 

9- Sanayi İşletmelerinde Çözümlü Maliyet Muhasebesi Problemleri 


10- Türk Ekonomisi Üzerine Düşünceler 


11- Müfettişlik ve Uzmanlık Meslek Giriş Sınavlarına Hazırlayıcı 

Örnek Çözümlerle Muhasebe Problemleri 


12- Örnek Çözümlerle Şirketler Muhasebesi Problemleri 

Ankara Üniversitesi Basımevi, 1986, Ankara. 

Fiyatı : 500 TL.

şirketler muhasebesi problemleri - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?