medeni usul hukuku açısından türk hukukunda avukatın bilgi ve delil
medeni usul hukuku açısından türk hukukunda avukatın bilgi ve delil
medeni usul hukuku açısından türk hukukunda avukatın bilgi ve delil
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TBB Dergisi 2012 (100) Cengiz Topel ÇELİKOĞLU 293<br />
lanma mecburiyetleri de sözkonusu işbirliği <strong>ve</strong> katkıda bulunma yükümlülüğünün<br />
bu sistemdeki diğer görünüm biçimleri olarak belirtilebilir.<br />
Belge ibraz mecburiyetinde, karşı taraf <strong>ve</strong>ya üçüncü kişilerdeki<br />
belgelere erişilebilmesi için davanın açılmış olması <strong>ve</strong> mahkemenin bu<br />
yönde bir kararı şarttır 48 . Delil tespiti kurumunda, <strong>delil</strong>lerin dava <strong>ve</strong>ya<br />
duruşma öncesinde formel olarak belirlenerek korunması onların yok<br />
olma tehlikesi içinde olmasına bağlıdır <strong>ve</strong> bu da ancak mahkeme marifetiyle<br />
mümkündür 49 . Ayrıca, yine bu sistemde, doğrudanlık ilkesi gereğince<br />
şahit <strong>ve</strong>ya taraftan yargılamada <strong>ve</strong> hakim tarafından <strong>delil</strong> alınması<br />
kuraldır; başvurulabilecek diğer <strong>delil</strong> kaynakları olarak bilirkişi <strong>ve</strong><br />
keşif de esasen mahkeme tahkikat aracıdır. Bu yüzden, Kıta Avrupası<br />
sisteminde, <strong>delil</strong>lerin toplanmasında avukatın rolü nispeten sınırlıdır.<br />
Dahil olduğumuz Kıta Avrupası sisteminin karakteristik özelliği<br />
gereği, hükmün temsil ettiği çözümün adilliğinin nihai sorumluluğu<br />
mahkemeye aittir. Bu, davada sözkonusu edilen vakıaların gerçekliğinin<br />
mahkemece tahkikini <strong>ve</strong> doğruluğu tespit olunan vakıalara<br />
yürürlükteki <strong>hukuku</strong>n hakim tarafından uygulanmasını ifade eder 50 .<br />
Hukukun davaya uygulanmasında <strong>ve</strong>ya başka bir ifadeyle yargılama<br />
faaliyetinde, hakim, öncelikle uyuşmazlığın hukuki vasfını tayin edecektir.<br />
Bu açıdan, o, tarafların taleplerini desteklemek için ileri sürdüğü<br />
vakıalara tatbiki mümkün hukuk kurallarını belirleyip taleplerin<br />
kabulünü gerektirebilecek bir hukuk normunun koşul unsurlarını karşılayan<br />
vakıaları kendisine sunulanlarla karşılaştıracaktır 51 .<br />
Yargılamada ileri sürülen <strong>ve</strong> ihtilafın halline etki eden vakıaların<br />
gerçekliği belirsiz olduğunda, bunların ispatında ihtiyaç duyulan<br />
<strong>delil</strong>leri Kıta Avrupası sisteminde hakim belirlemekte <strong>ve</strong> tarafların<br />
mahkemeye bildirdiği <strong>delil</strong>leri de bu açıdan ele almaktadır 52 . Hukuk<br />
48<br />
49<br />
50<br />
51<br />
52<br />
G.ERDÖNMEZ, Medeni Usul Hukukunda Belgelerin İbrazı Mecburiyeti, XII<br />
Levha Yayınevi, İstanbul 2010, s. 203,204.<br />
S.Ş.ANSAY, Hukuk Yargılama Usulleri, 7.Baskı, Ankara 1960, s.308; L.AKYOL<br />
ASLAN, Medeni Usul Hukukunda Delil Tespiti, Yetkin Yayınevi, Ankara 2011,<br />
s.30 dn.12, 70.<br />
MURRAY / STÜRNER, s.5 ; HAZARD, s. 1019.<br />
E.HİRSCH, Pratik Hukukta Metot, 4.Tıpkı Baskı, Batıder Yayınevi, Ankara ,<br />
s.17,22. S.ÜSTÜNDAĞ, Medeni Yargılama Hukukunun Esasları, 7.Baskı, İstanbul<br />
2000, s.243.<br />
O.G.CHASE, s.62-65(CHASE/HERSHKOFF, s.254’den naklen); H.KÖTZ, “Civil<br />
Justice Systems in Europe and the United States”, Duke Journal of Comparati<strong>ve</strong> &<br />
International Law(2003), Vol.13:61, ss.61-77, s.68.
Change language