eylül-ekim - Örme Sanayicileri Derneği
eylül-ekim - Örme Sanayicileri Derneği
eylül-ekim - Örme Sanayicileri Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ÖRME DÜNYASI I MAKALE Eylül - Ekim 2010<br />
olması ve neticede maddeyi çözeltici<br />
bir rol oynamasıdır. Boyama<br />
esnasında, scCO2 250 bar basınç<br />
altında, 120 0C’ye kadar ısıtılır.<br />
CO2 sentetik elyafının içine nüfus<br />
eder, böylece boyama prosesindeki<br />
şişme etkisi ile, boyanın sentetik<br />
kumaş elyafı üzerindeki difüzyon etkisi<br />
artmış olur.<br />
Diğer bir ifade ile; DyeCoo firması<br />
yetkililerinin belirttiği üzere, CO2<br />
moleküllerinin polymerin içine penetre<br />
etmesi neticesinde, elyafın cam-geçiş<br />
ısısı düşürülmektedir. Bu yöntem<br />
neticesinde proses polyester için<br />
sözkonusu iki faktör neticesinde<br />
hızlanmış olur. Neticede, CO2 gerekli<br />
ısıyı ısı eşanjöründen elyafa iletmiş<br />
olmaktadır.<br />
Polymer elyafının boyanması<br />
esnasında, boya ile yüklü CO2<br />
molekülleri elyafın derin gözenekleri<br />
ve kılcal yapısına nüfus eder.<br />
Bu yoğun penetrasyon malzeme<br />
üzerinde etkin bir boyama yapılmasına<br />
imkan sağlar ve işlem gerçekten<br />
susuz bir işlemdir. Boyama prosesi ve<br />
fazladan kullanılan boyanın bertaraf<br />
edilmesi aynı tesis içinde mümkün<br />
olmaktadır.(Boya kolayca CO2 den<br />
ayrıştırılmaktadır.<br />
Boyama esnasında, CO2 ısı eşanjörü<br />
içinden bir tank vasıtası sirküle<br />
ettirilmektedir ve bu esnada boya<br />
eritilerek kap içinde ayrıştırılıp, tekstil<br />
boyaması için kullanılabilmektedir.<br />
Boya prosesi sonrasında, CO2 tekrar<br />
gaz haline dönüştürülmektedir.<br />
Şöyleki; boya çökeltilip, temiz CO2<br />
tekrar pompa vasıtası ile boyama tankı<br />
içine sirküle edilmektedir.<br />
Yan Faktörler Ve Avantajlar<br />
(Özgürlükler-Çevresel Açıdan)<br />
maddeler , (hydrophobic) boyaların<br />
klasik yöntem ile boyamada<br />
kullanılmasında, suda eriyebilme<br />
özelliği verirler. Karbon dioksid ile<br />
boyama yöntemi kullanıldığında<br />
ise, yukarıda bahis edilen yardımcı<br />
maddelere ihtiyaç duyulmaz, yalnızca<br />
saf boya kullanılır.<br />
Özellikle, polyester boyamadaki diğer<br />
bir avantaj ise; süperkritik şartlar<br />
altında, CO2 molekülleri polymerlerin<br />
içine penetre ederek, elyafın<br />
şişmesine neden olur.<br />
Bu şekilde, elyafın esnekliği ve<br />
boyaların nüfus edilebilme değerleri(<br />
diffusion coefficients), ıslak boyama<br />
değerlerine göre önemli bir değerde<br />
arttırılır.<br />
Suda çözülen reaktif boyalar ile<br />
ıslak yöntem ile yapılan Pamuk<br />
kumaş boyamalarında, DyeCoo<br />
firması yetkilileri halihazırda birçok<br />
yan tesirin (atık su ve diğer)<br />
oluştuğuna dikkat çekmişler ve<br />
pamuk boyama içinde susuz<br />
terbiyenin geliştirilmesi neticesinde;<br />
bu teknolojinin pazarda scCO2<br />
yöntemi ile boyama yapma ve<br />
başarılı olma şansını arttıracağını<br />
ifade etmektedirler.<br />
Genel olarak, teknik yapılabilirlik<br />
konusunda başarılı sonuçların elde<br />
edildiği ancak tüm boyama sürecinde<br />
henüz geliştirilmesi gereken sorunların<br />
bulunduğuna dikkat çekilmiştir.<br />
Pamuk üzerinde ve diğer yün ve ipek<br />
elyafı üzerinde yapılan denemelerde,<br />
DyeCoo firmasının kendi geliştirdiği<br />
sentezler neticesi oluşturulan reaktif<br />
boyalar kullanılmıştır ve CO2 yöntemi<br />
ile yapılan bu boyamalarda %99-100<br />
seviyesinde fiksasyon başarısı elde<br />
edilmiştir.<br />
Aynı boyamanın başarısı, klasik<br />
ıslak yöntem ile boyamada %50-<br />
80 seviyesindedir- Bunun diğer bir<br />
ifadesi ise; daha etkin ve verimli boya<br />
kullanımı ve neticede hiçbir atığa yol<br />
açmamak demektir. Şirket (DyeCoo)<br />
olarak; Pamuk boyama konusunda,<br />
üç farklı patent başvurusu yapılmış<br />
durumdadır.<br />
DyeCoo firması tarafından belirtildiği<br />
üzere, geliştirilen reaktif boyalar aynı<br />
zamanda sentetik elyafın boyanması<br />
içinde uygundur.<br />
Bu sayede, Boyahaneler, pamukpolyester<br />
karışımı elyafı tek seferde ve<br />
tek çeşit bir boya ile boyama imkanına<br />
sahip olmaktadırlar- bu sayede;<br />
proses süresi, faktör 5 katsayısı<br />
oranında düşmekte ve büyük miktarda<br />
enerji ve su sarfiyatında tasarrufa<br />
imkan sağlamaktadır.<br />
DyeCoo Firması’na göre mevcut<br />
disperse boyalar %40 seviyesinde<br />
deterjan ve tuz ihtiva etmektedir. Bu<br />
69
Change language