eylül-ekim - Örme Sanayicileri Derneği

ÖRME DÜNYASI I MAKALE Eylül - Ekim 2010
Av. MUSTAFA YÖRÜK
TİCARET HUKUKUNDA ŞİRKETLER VE
TİCARİ HAYATTAKİ UYGULAMALARI-II
Bir önceki yazımızda şirketin
tanımı, şirketin nevileri, ticari
şirketler, ticari şirketlerin nevileri,
ticari şirketlerin kuruluşu, sermaye
koyma mükellefiyeti, sermaye olarak
konulacak şeyler, ortakların koymakla
yükümlü olduğu sermayeyi koymaması
halinde şirketin yapabileceği işler vs.
durumlar detaylı olarak anlatılmıştı.
Bu yazımızda kaldığımız yerden devam
ediyoruz. Şirket ortağının sermaye
olarak kendi alacaklarının devretmiş
olması halinde bu alacağın şirketçe
alacağın temliki hükümleri gereği tahsil
edilmiş olması lazımdır ki şirket ortağı
sermaye koyma mükellefiyetini yerine
getirmiş olsun. Aksi halde sermaye
koyma mükellefiyeti yerine getirilmemiş
olur.
Devredilen alacak mueccel ise vade
gününden, muaccel ise ortaklık
sözleşmesi (tescili) tarihinden itibaren 1
ay içinde tahsil edilmesi gerekmektedir.
(TTK. 142/2)
Ortaklık sözleşmesinin tesciliyle
birlikte şirket, tüzelkişiliğe sahip olacak
ve bir tüzelkişi olarak tabiri caizse
ticari bir aktör olarak ticari faaliyette
bulunabilecektir.
Alacak kısmen tahsil olunmuşsa kalan
kısım yönünden ortağın sermaye koyma
mükellefiyeti devam etmektedir.
Ödenmeyen kısım için ortak faiziyle
birlikte mükellefiyetini yerine getirmelidir.
Faiz talep edebilmek için, sermaye
olarak konulan alacağın muaccel olması
yeterlidir. Ayrıca ortağın kusurlu olması
veya ortaklığın herhangi bir zarara
uğraması gerekmez.
Sermaye borcunun yerine getirilmemesi
halinde şirket, TTK 188.maddesi gereği
şirket ortaklığın feshini isteyebilir. Bu
konuda bir Yargıtay kararı sunacak
olursak;
HGK. 11.12.1963 gün.E.4/26, K. 96
sayılı kararında; “karşılıklı taahhütleri
kapsayan sözleşmelerde olduğunun
aksine, ortaklık sözleşmesinde
temerrüt veya bir tarafın borcunu
yerine getirmemesi halinde diğerinin de
borcunu yerine getirmekten kaçınması
söz konusu olamaz.
Ortaklık karşılıklı taahhütleri kapsayan
bir sözleşme olmayıp, herkesin ortak
bir amacına ulaşmak için birtakım
borçlar altına girdiği bir sözleşmedir.
Ve buradaki borçlar, hukuki bakımdan
birbirinin karşılığı sayılmaz. Bir ortağın
sermaye borcunu yerine getirmekten
kaçınması, diğer ortağa ancak haklı
nedenlerle ortaklığın feshini dava
etme yetkisini verir ve ortaklık hakimin
kararı ile ortadan kalkar. Fesih
istenmedikçe, sermaye koyma borcunu
yerine getirmemiş ortağa kar payı
ödenmesinden kaçınılamaz.” (Erdoğan
Moroğlu, Notlu İçtihatlı TTK. Ve ilgili
mevzuat, s.139)
Bu kararda önemli bir nokta şudur
ki, bir ortağın sermaye koyma
yükümlülüğünü yerine getirmemesi
diğer ortaklara sermaye yükümlerine
yerine getirmeme hakkını vermez.
Böyle bir durumda neler yapılabileceği
yukarda tafsilatlı olarak belirtilmiştir.
Ortak haklı nedenlerle sermaye
koyma borcunu yerine getirememişse,
diğer ortaklar bir araya gelerek bu
ortağın sermaye koyma yükümlüğünü
değiştirebilir, bu kişiyi başka bir
sermaye koyma yükümlülüğü altına
sokabilirler. Ama ortak kötüniyetli
olarak bilerek ve isteyerek durum ve
76
imkanı olduğu halde taahhüt ettiği
sermayeyi koymakta direniyorsa
TTK.188 maddesi gereği öncelikle
ihtar ederek ortağın şirketten atılması
mümkündür.
Bu maddelerin konulmasındaki amaç,
ticari piyasanın sağlıklı büyümesi
ve ticari piyasanın önemli aktörleri
olan ticari şirketlerin güçlü olmasının
önündeki en büyük engel olan
sermayenin önündeki engellerin
kaldırılmasıdır. Zira sermaye olmadan
ticari şirketler hiçbir şey yapamazlar.
İçi boşaltılmış bir banka durumuna
düşerler.
TTK. 143.maddesinde ise sermaye
olarak konulan ayınların değerlerinin
şirket sözleşmesinde tespit edilmemiş
olması haline yer verilmiştir. Bu
kapsamda ayınların, sermaye olarak
konulduğu tarihteki borsa/piyasadaki
cari fiyatlarının veya bunlar bulunmadığı
tarihte bilirkişi tarafından yapılacak
kıymet takdirlerinin ilgililerce kabul
edilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Bir başka husus, bir önceki yazımızda
da belirttiğimiz üzere ortakların
şahsi alacaklılarının TTK 145.
madde kapsamında ortağın şirketteki
kar payına ve tasfiye payına haciz
koydurabileceği hususudur. Bu husus ile
bu konuyu bitiriyoruz.
Yeni ve kapsamlı bir konu olan Şirketleri
birleşmesi konusuna adım atmak
istiyoruz. Şöyle ki;
Şirketlerin birleşmesi ticari hayatta
özellikle büyük firmaların kullandığı bir
yöntemdir. Birleşme iki şekilde olur.
İlki, mevcut bir şirkete diğer şirket/lerin
iltihakı iledir. İkincisi, iki veya daha
fazla şirketin yeni bir isim adı altında