You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2<br />
2.4A-YaSürtünme Olmasaydı!<br />
Yerde duran topa vurduğumuzda, top bir süre hareket eder sonra yavaşlayarak durur.<br />
Masanın üzerindeki kitabı ittiğimizde biraz ilerledikten sonra yavaşlar <strong>ve</strong> durur.<br />
Yukarıdaki örnekleri artırmak mümkün. Kısacası kuv<strong>ve</strong>t uyguladığımız her cisim, bir süre<br />
hareket ettikten sonra yavaşlayarak duruyor. Bunun nedeni ne olabilir ? <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>, duran cisimleri<br />
hareket ettirebilir, hareketli cisimleri durdurabilir ya da hareketin yönünü değiştirebilir. İlkesini<br />
öğrenmiştik, o halde örneklerde bahsedilen durma eylemini bir kuv<strong>ve</strong>t sağlıyor. Peki ama hangi kuv<strong>ve</strong>t ?<br />
Bu kuv<strong>ve</strong>t Sürtünme <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>i’ dir. Sürtünme <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>i daima hareketin zıt yönünde olduğundan<br />
cisimleri durdurma etkisi yaratır.<br />
<strong>Hareket</strong> Yönü<br />
Sürtünme <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>i<br />
Uygulanan <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong><br />
Ellerimizi birbirine hızlıca sürtelim, ne oldu ? Ellerimiz ısındı mı ?<br />
Ellerimizi birbirine sürtmeye devam edersek, sürtünme aşınmaya neden olur <strong>ve</strong> yaralar<br />
oluşmaya başlar.<br />
Buradan da anlaşılacağı gibi sürtünme güç kaybına neden olur, çünkü harcadığımız enerjinin<br />
büyük bir kısmı sürtünme sayesinde ısı enerjisine dönüşüp ortamdan kaybolur.<br />
Sürtünmeyi azaltmanın çeşitli yolları vardır. <strong>Hareket</strong> eden iki yüzey arası<br />
pürüzsüz, yağ <strong>ve</strong>ya su gibi kaynak maddeler sürülmüşse sürtünme azaltılmış olur.<br />
Sürtünmeyi, kayma hareketini, yuvarlanma hareketine dönüştürerek de azaltabiliriz.<br />
Kitabınızın altına birkaç bilye koyarak hareket ettiriniz. Daha kolay hareket ediyor mu ?<br />
<strong>Hareket</strong> eden taşıtlara havanın Sürtünme <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>i<br />
etki etmektedir. Bilim insanları, havanın sürtünme<br />
kuv<strong>ve</strong>tini azaltmak için aerodinamik adı <strong>ve</strong>rilen yeni araç<br />
tasarımları geliştirmektedirler.<br />
Kaymayı<br />
engelleyen<br />
çıkıntılar<br />
Sürtünme <strong>Kuv<strong>ve</strong>t</strong>i’nin birçok yararı da vardır. Ayağımızla yer<br />
arasında sürtünme olmasaydı yürüyemez, sürekli kayar düşerdik. Bu<br />
nedenle yerle daha iyi sürtünsün diye ayakkabıların tabanlarında<br />
çıkıntılar vardır. Ayrıca kullandığınız kalem ile, defter arasında da<br />
sürtünme vardır. Kaleminizle sürtünme olmadan yazmanız imkansız.<br />
Sürtünmenin çok az olduğu cam gibi yüzeylere kurşun kalemle yazmanız<br />
hiç de kolay değildir.<br />
30
Change language