Karşılaştırmalı Sağlık Sistemleri Yaklaşımı Kavram, Metot ve ...

96Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:8, Sayı:1 (2005)krizler vb. politik yapı üzerinde kalıcı ve belirleyici etkiler yapan politikbelirleyicilerdir.C- Kültürel Belirleyiciler: Sağlık sistemi üzerinde ekonomik ve politikgüçlerden başka, sayısız diğer sosyal ve çevresel faktörler de etkilidir. Kültürelterimi burada antropolojik anlamda değil, toplumun sayısız sosyal kurumları vegeleneklerini içerir biçimde kullanılmaktadır. Bunların önemli olan bazılarıteknolojik gelişmeler (genel ve tıbbi), din ve dini organizasyonlar, toplumyapısı, lisan ve kültürel kimlik, aile yapısıdır.Toplumda Sağlık SistemiGünümüz toplumlarında sağlık sistemlerini etkileyen oluşumları Roemerşöyle sıralamaktadır: Sosyal yönelimler ve bunların çarpışması, sağlık sistemigelişmeleri, sağlık sisteminde kamu / özel dinamikler, sağlık sistemi gelişiminingenel eğilimleri, sağlık sistemleri ve insan sağlığı beklentileri, sağlıkhizmetlerinin insan hakları içeriği.Ulusal Sağlık Sistemlerinin Temel BileşenleriRoemer’e göre, bugün tüm sağlık sistemlerinin, (tanımlamanın nispetenkolay olması bakımından) kendi arasında ilişkili olan beş büyük aktivitebileşiminden oluştuğunu söylemek mümkündür. Gelişmişlik seviyesi ne olursaolsun, ülkelerin sağlık sistemleri kendini oluşturan 5 temel unsur olankaynaklar, örgütlenme, ekonomik destek, yönetim ve hizmet sunumuözelliklerine göre analiz edilebilir. Bu beş bileşenin özellikleri ülke sağlıksistemlerinin hangi tipte oluşacağını önemli ölçüde etkiler. Bu unsurlar şöyleceözetlenebilir:A- Kaynaklar (Kaynakların temini): İnsani ve fiziki olanlar gibi pek çoktipteki kaynaklar çeşitli yollarla üretilmeli veya temin edilmelidir. Başlıcakaynak temini konuları şunlardır:a- İnsangücü• Doktorlar ve şifacılar (tıbbın gelişmesi, tabip ve diğer personelsayılarında büyük artış sağlamıştır.)• Diğer bağımsız sağlık çalışanları• Bağımsız sağlık çalışmalarına yardımcı personel (hemşire, hemşireyardımcıları, ebe, laboratuar, röntgen, diş vb. teknisyenleri, diyetisyen,beslenmeci, tıbbi arşivci, terapist, eczacı vb.)• Gözetim altında doğrudan hizmet veren personel (toplum sağlıkçısı,halk sağlıkçısı, diş hemşiresi, sağlık eğitimcileri, sağlık bakım yöneticileri,sağlık danışmanları, halk sağlığı hemşireleri, ziyaretçi hemşireler vb.)