Klinik Gelisim 25-4 emin.indd - Klinik GeliÅim

More documents

Recommendations

Info

2012; 25: 73-77Tablo 3. Vertigonun periferik ve santral nedenlerinin karakteristik ayırıcı özellikleriÖzellikler Periferik SantralNistagmusDenge bozukluğuKombine horizontal ve torsiyonel.Birkaç gün içinde geçer. Yönüdeğişebilir.Hafif-orta (yürüyebilir)Bulantı, kusma Şiddetli olabilir Değişkenİşitme kaybı, tinnitus Sık Nadirİşitsel olmayan nörolojiksemptomlarProvokatif tanısal manevralarsonrası latensiNadirDaha uzun (20 sn üzeri)Vertikal, horizontal veyatorsiyonel. Haftalar-aylar sonrageçebilir. Yönü değişmez.Şiddetli (ayakta duramaz veyayürüyemez)SıkDaha kısa (5 sn üzeri)Tablo 4. Periferik ve santral nistagmus arasındaki farklar;Periferik nistagmusHer zaman bilateral ve konjugeHorizontal ve rotatuar bazen pür rotatuar olabilirHızlı yön sabittir.Hızlı faz bakıştan etkilenmezOküler fiksasyondan etkilenir.İşitme ve vestibüler sistem bozukluklarının belirtileriile birliktedir.Başlangıçta çok şiddetli zamanlaazalır ya da kaybolur.Santral nistagmusTek taraflı ve diskonjuge olabilirHerhangi bir yönde özellikle vertikal olabilir. Vertikalnistagmuslar santral nedenler için patognomoniktir.Bakış yönüne göre değişir.Hızlı faz her zaman bakış yönünedirOküler fiksasyondan etkilenmez hattaşiddeti artabilir.Santral sinir sistemi bozukluklarının belirtileri ilebirliktedirSüreklidir, hatta zamanla artabilir.Tablo 5. Vertigo nedenlerinin sınıflandırılmasıPeriferik vertigo Santral vertigo DiğerYaygınAkut vestibulopati; vestibüler nörinitveya labirentitBenign pozisyonel paroksismalvertigoGeçici iskemik atak veya inmePsikojenik vertigoİlaca bağlı vertigoMeniere hastalığı Migrenöz vertigo Servikal vertigoNadirMultipl sklerozPerilenfatik fistülKolestatoma erozyonuHerpes zoster otikusOtosklerozSerebellapontin köşe tümörü74Klinik Gelişim
G. BERKİTEN, T.L. KUMRAL, Y. UYARmuayene, nörolojik muayene, baş boyun muayenesi,kardiovasküler muayene, laboratuar ve radyolojik incelemebize büyük fayda sağlar. 2 Vertigo yakınması olanhastada belirtiler, nöbetten sonra genellikle kaybolur. Bunedenle, muayene nöbet sırasında ya da nöbetten hemensonra yapılmalıdır.Muayenede şu sıra izlenmelidir:• Hastanın genel görünümü, tansiyon ve nabız kontrolü• Otolojik muayene• Baş ve boyun muayenesi• Fistül testi• Nistagmus (Tablo 4)• Kafa çiftleri muayenesi• Serebellar testler (Parmak-burun testi, Past-pointing,disdiadokinezi)• Postüral Testler (Romberg testi, Unterberger testi,yürüyüş testi)• Vestibülo-oküler refleksin değerlendirilmesi• Pozisyonel testler (Dix-Hallpike manevrası)• İşitme testi• Hematolojik ve radyolojik değerlendirmeVertigo nedenleri:Vertigo baş hareketleri ile her zaman kötüleşir. Hastadaklinik olarak santral-periferik vertigo ayırımı yapılmalıdır(Tablo 5) ve serebellar hemoraji gibi hayatı tehditeden bir durum varlığı ekarte edilmelidir.Vertigonun nedenleri, santral ve periferik orijinli olmaküzere ikiye ayrılır. Vertigonun %90’dan çoğunu, benignparoksismal pozisyonel vertigo (BPPV), akut periferalvestibulopati (vestibüler nörit veya labirentit) ve Menierehastalığı oluşturur. Santral nedenli vertigolar ise nadirgörülür fakat daha ciddidir. 2,3Beningn Paroksismal PozisyonelVertigoBPPV, tekralayan vertigonun en sık nedenidir. Hastaçevresindeki eşyaların döndüğünü söyler. Hastalarınçoğunda BPPV, ataklar halinde haftalarca devam edersonra kendiliğinden düzelir. Haftalar, aylar, yıllar sonratekrarlayabilir. 4,5 Muayenede herhangi bir patoloji tespitedilemez. Baş hareketleriyle ortaya çıkan, kısa sürelifakat oldukça şiddetli baş dönmeleridir. Bulantı sıklıklavardır. Ama kusma görülmez. Hastanın işitmesi normaldir,çınlama ve uğultu tariflemez. Hastanın bu şikayetlerien az bir hafta sürer.BPPV patofizyolojisinde kanalolitiazis ve kupulolitiazisteorileri vardır. Baş pozisyonlarıyla serbest otolitler longitudinalyer çekimi etkisiyle kanala doğru hareket eder,bu semisirküler kanal içindeki; genellikle posteriyor,otokoniyal parçaların yolunu şaşırması sonucu ortayaçıkar. 4 Hastalığın posterior, süperior ve horizontal kanalkaynaklı olmak üzere bilinen üç farklı formu vardır. Eniyi bilinen ve en sık karşılaşılan formu posterior semisirkülerkanal kaynaklı paroksismal pozisyonel vertigodur.Tanı; hikaye, diğer vertigo nedenlerinin ekarte edilmesive Dix-Hallpike testi ile provake edilebilen tipik birpozisyonel nistagmusun gözlenmesiyle konur.Dix-Hallpike testiDix-Hallpike testi ile posteriyor semisirküler kanaldakiotokoni hareket ettirilerek vertigo ve nistagmus ortayaçıkarılır. Pozisyonel vertigodan şikayet eden hastanınbaşı ve vücudunu belli pozisyonlara getirerek vestibülersistemini uyarmaya ve oluşan nistagmusun parametrelerinisaptamaya yönelik bir testtir. Bir sedye üzerineoturtulan hasta, 1-2 saniyelik süre içinde sırtüstü yatırılıp,başını 30°’lik hiperekstansiyona getirerek, sedyeninkenarından aşağı sarkıtılır ve 45° sağa çevirilir, 30saniye süre ile gözleri izlenir. Tekrar oturtulan hastaya1 dakikalık dinlenme süresinden sonra aynı pozisyonusola döndürerek tekrarlanır. Eğer bir tarafa pozisyondanistagmus saptanmış ise o pozisyon bir kaç kere tekrarettirilir ve habituasyon araştırılır. 5 Hallpike manevrasıyla;• Nistagmus• 10-15 saniye süren bir latent süreden sonraortaya çıkar• Geçici bir nistagmustur.(30 saniyeden kısasürer)• Nistagmus rotatuar tiptedir ve rotasyon yönüsol kulak altta iken saat yönünde, sağ kulakaltta iken saat yönünün tersi istikamettedir.• Nistagmus aynı pozisyon yinelendiği zamanyavaşlar ve süresi kısalır.• Nistagmusta adaptasyon ve yorgunluk sözkonusudur.Posterior kanal BPPV’de nistagmus rotatuar karakterdedir.Lateral (veya horizontal) semisirküler kanal BPPV’sinistagmusun horizontal olduğu bir varyanttır. Nistagmusgenellikle alttaki kulağa doğrudur (geotropik), kanaldakiotokoninin kupulaya doğru düştüğünü gösterir.Bazen üstteki kulağa doğrudur (agetropik) otokoninkupulada takılı kaldığını düşündürür. 6 Lateral semisirkülerkanal BPPV’sinde tedavide amaç, uzanmış hastayıkötü taraftan 360º döndürerek hastanın iyi tarafındauyumasına izin vererek otokoninin lateral semisirkülerkanaldan vestibüle yolunu bulmasını sağlamaktır.BPPV’de tedaviBPPV’de ilaç tedavisinin genellikle iyileştirici bir etkisibulunmaz. Bu teknikler spesifik baş ve vücut pozisyonlarıile semisirküler kanaldaki partiküllerin ortak krusyoluyla utriküle migrasyonunu sağlayan gerçek fizikselnedene yönelik tedavi yaklaşımlarıdır. BPPV’da en güvenlive etkin tedavi yöntemi Epley manevrasıdır. 7Epley manevralarında hasta başı diktir ve karşıya bakar.Testi yapan kişi hastanın arkasında yer alır (Şekil 1).Hasta yatırılır, baş masadan aşağı sarkar ve doktortarafından desteklenir Hastanın başı 45 derece sola döndürülür.Bir süre sonra (latent süre) nistagmus başlar venistagmus kesilinceye kadar beklenir. Nistagmusun sonKlinik Gelişim 75
Page 4 and 5: 2012; 25: 73-77bulmasıyla hastanı

Klinik Gelisim 25-4 emin.indd - Klinik GeliÅim

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Klinik Gelisim 25-4 emin.indd - Klinik GeliÅim