Mayıs 2007 - Sayı: 134 (3878 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

İncelemelerbüyük ve önemli olduğu, taşıyıcı sistemi farklı olan ikiyapının, bitişik nizamda inşa edilemeyeceği; binayadüşey yönde etkiyecek deprem kuvvetleriyle birlikte,tüm düşey yükler dikkate alınmak istenildiğinde;binanın zati yüklerine, en olumsuz tesirlerioluşturacak yüklerin yarısının eklenmesi suretiylebulunan yük toplamının (1,40) kat arttırılmasıgerektiği, elde edilen bu düşey yükün, hiçbir şekilde,zati ve hareketli yüklerin toplamından küçükolamayacağı; deprem kuvvetlerinin yatay bileşeninin,binanın zati ağırlığına, en olumsuz tesirlerioluşturacak yüklerin yarısının eklenmesi suretiylebulunan yük toplamının %10'u olarak dikkatealınacağı; rüzgar kuvvetinin de dikkate alınmasıgerektiği; hesaplarda yatay ve düşey sarsıntılarınetkilerinin aynı anda dikkate alınmayacağıbelirtilmiştir.Talimatnamenin V. Bölümü malzeme, işçilik, temelzemini ve temel konularına ayrılmıştır. Bu bölümde,aralıkları 5,0 m.'den az olan tekli temelleri birbirinebağlayacak betonarme kirişlere ait dikdörtgen en kesitayrıtlarının 25/30 cm.; birbirine olan mesafeleri 5,0m.'den büyük olan tekli temelleri bağlayan betonarmekirişlere ait dikdörtgen en kesit ayrıtlarının 30/30 cm.olması gerektiği, bu betonarme kirişlereyerleştirilecek donatının, en kesitin %0,5'inden azolmaması gerektiği belirtilmiştir. Talimatnamenin VI.Bölümünde, bodrum katları hariç olmak üzere 1-4katlı yapıların taşıyıcı sistemlerinin betonarme veyaçelikten; 1-3 katlı yapıların kargir aksamının tuğladan;1-2 katlı yapıların adi moloz kargir veya ahşaptan; katadedi biri aşmayan yapıların ise kerpiçten veya ahşapiskeletli kargirden yapılmasına izin verilmektedir.4. YERSARSINTISI BÖLGELERİ YAPIYÖNETMELİĞİÜlkemizde Cumhuriyet döneminde, depremtesirindeki yapılar için ilk yönetmelik 1949 yılında,T.C. Bayındırlık Bakanlığı tarafından, 22 Temmuz1944 gününde yürürlüğe giren “YersarsıntılarındanEvvel ve Sonra Alınacak Tedbirler HakkındakiKanun”a (4623 sayılı yasa) dayanılarak çıkartılan“Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği”dir. Buyönetmelikten önce 4623 sayılı yasaya dayanılarakBayındırlık ve Milli Eğitim Bakanlıkları tarafındanortaklaşa olarak “Yersarsıntısı Bölgeleri Haritası”hazırlanmış, hazırlanan harita Bakanlar Kurulu'nun12.7.1945 gün ve 3/2854 sayılı kararı ile yürürlüğegirmiştir [5]. 1949 yılında çıkartılan ve ilk depremyönetmeliği niteliğinde olan “Yersarsıntısı BölgeleriYapı Yönetmeliği”nin 1. maddesinde, birinci ve ikinciderecede şiddete maruz yersarsıntısı tesirineuğrayacağı umulan bölgeleri gösterir harita ve listeninbu yönetmeliğe eklendiği yazılmıştır. Yönetmeliğin II.Bölümünde, dik yarların alt ve üst kenarlarına,yıkılma tehlikesi ve heyelana maruz arazide yapıyapılamayacağı belirtilmiştir. Yönetmeliğin bubölümünde, binaların taşıyıcı sistemine ve deprembölgesine bağlı kat adetlerine ve yapı yüksekliklerinegetirilen sınırlamalara yer verilmiştir. Yönetmelikteyer alan kat adedi ve yapı yükseklikleri Çizelge-1'desunulmuştur.Yönetmelikte, her tür yapıda kat yüksekliğinin 5,0m.'den fazla olamayacağı, betonarme inşaatta guseyapılmasında zorunluluk olmadıkça kolon vekirişlerin birleşimlerinin guseli olmamasıbelirtilmiştir.Yönetmelikte, kargir yapılarda kat adedi vedeprem bölgesine bağlı olarak duvar kalınlıklarıverilmiştir. Yönetmeliğe göre kayalık ve küskülükolmayan zeminlerde, zemin emniyet gerilmesi 2kg/cm2'den büyük olamayacaktır. Yapılar, düşeysarsıntılara göre dizayn edilmeyecek, yatay yersarsıntısı etkisinin yapının birbirine dik iki eksenidoğrultusunda tesir ettiği ancak her iki doğrultudaaynı anda tesir etmediği varsayılacaktır. YapıyaÇizelge-1: 1949 yılında yayınlanan “Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği”ne göre kat adetleri veyapı yükseklikleriİMO İzmir Şubesi Bülteni - Mayıs 2007 - Sayı: 13413