Cinedergi 09

BANU BOZDEMİR
Süt’ün Yumurta’nın öncesi olduğunu biliyoruz…
Neden böyle bir hikayeyi, taşradan ilham alarak ve
zamanla oynayarak çekmeye karar verdiniz?
Önce Süt’ün senaryosunu yazdım. Sonra bu
çocuğun 40 yaşı nasıl olurdu, ruh hali, geçmişe
bakışı falan diye meraklanmaya başladım. Yani Süt’ü
yazdıktan sonra hayat hikayesini merak ettim. Sonra
Yumurta üzerine çalışmaya başladım. Yumurta’yı
yazarken üçleme yapma fikri geldi aklıma.
Çocukluğunu ele alan bir bağ projesi olsun istedim.
Öte yandan son on senedir Türkiye’nin taşrasında
büyük bir değişim var. Bu değişim ailede başlıyor.
Kadınların reaksiyonları, ataerkil yapının oynamasına
neden oluyor. Erkekliğin tanımı, erkek olmak, modern
olmak, anne çocuk ilişkileri bunların hepsi sanat
için bir malzeme. Ben de bu alanın çok verimli
olduğunu fark ettim. Aslında bunu çok gündelik hayatımızla
değil, bireylerin iç dünyalarına nasıl yansıdığını
algılamaya çalışarak bu üçlemeyi yapmaya
çalıştım.
Doğu’daki değişimden söz ettiniz. Ama yönetmenler
doğuya pek yönelmiyorlar. Bir şeyler anlatmak istediklerinde
seçtikleri yer batı oluyor. Neden sizce?
Benim çocukluğumun ve gençliğimin geçtiği yer Tire.
Ve ben orayı çok iyi biliyorum. Bu anlamda daha iyi
bildiğim yeri anlatmak daha kolay. Ama ben Güney
Doğu’ya ya da İç Anadolu’ya da gidip zaman
geçiriyorum, konuşuyorum insanlarla. Oraya gitmek
ve o çerçeve üzerinde çalışmak bana dürüst gelmiyor.
Çünkü oralı değilim, orayı bilmiyorum. Bu yüzden
de orayla ilgili bir çalışma yaptığımda oryantalist bir
bakışa kurban olabilirim, öyle bir kaygım var. O yüzden
o bölgelerdeki duruma bakıp, bir parça kendi
bildiğim bölgeye taşıyorum, kaldı ki orada da benzer
bir süreç yaşanıyor. Tabii insan ilişkileri, gelenekler
biraz daha farklı. Ama beslendiğim şey tüm Türkiye
içindedir.
Yumurta’da ‘kasabadan şehre dönen daha sonra
tekrar kasabaya dönüp yabancılaşma yaşayan bir
adamın hayatı’ var. Bölgesel olmanın dışında
yabancılaşmayı biraz konuşabilir miyiz?
Belki bilirsiniz, "daüssıla" diye bir şey vardır, insanın
sılası. Bence hepimiz taşradayız, merkezden uzaktayız.
Bu dünyada bulunmamızı sorgularsak, eğer
filmin görünmeyen yüzüne geçersek eğer tam da bu
dediğimiz gibi taşra kavramını, kaybettiğimiz şeyler,
uzaklaştığımız şeyler, eski hayatımız gibi de algılayabiliriz.
Sadece zaman değil yer de değiştiriyoruz.
Zaman geçiyor, gençlik, olgunluk bir şeylerden uzaklaşıyoruz
sürekli. O uzaklaşma hissi de insanın doğru
yakalanır ve anlatılırsa, bir anlamda kendi taşrasını
da anlatır diye düşünüyorum. O yüzden dediğiniz
gibi işin bu kısmı da var. İlla Anadolu’dan gelmek
gerekmiyor, 20 yıl önceki İstanbul’la bugün ki arasında
bizim kahramanın kasabası kadar fark var.
Şehirdeki değişim daha hızlıdır kasabalara göre.
Süt’te 80’ler havası var sanki. Kasaba sanki hala
orada kalmış gibi. Bu değişmemeyi, zamanın
yavaşlığını biraz anlatabilir misiniz?
Bu hedeflediğim bir şeydi. Film şimdiki zamanın
içinde geçmiş zamanı anlatıyor gibi olmasın istedim.
Çünkü geçmiş bizimle yaşıyor zaten hala, o anlamda
mekan çalışması vs. oluşturdum. Kaldı ki kasabalarda
bu tarz alanlar mevcut. Bir bakıyorsunuz eski bir
şey, yanında yeni binalar, fabrikalar. İnsan oradan
taşınıp oraya geçiyor. Mesela boşalmış mahalleler
var. Güzelim evler, küçük evler belki konforlu değil
ama terk edilip apartmanlara geçiyor insanlar.
Filminizde şiir çok önemli bir yer tutuyor. Kasabadaki
çocuğun ilk şiirini mektupla gönderip bir dergide
yayınlatması günümüzde, şehirlerde pek de yaşanmayan
heyecanlar artık.
Ben yakından takip ettiğim için biliyorum, şu an
Türkiye’de çıkan şiir dergilerinin yüzde doksanı
Anadolu’da çıkıyor. Erzincan’da, Trabzon’da çıkıyor
ve bunlar acayip okunuyor. İstanbul için bunlar
miladını doldurdu. İç Anadolu’ya geçmiş, orada
devam eden bir gelenek gibi. Genç şairler var, onlar
şiir yazıyor ve yayınlanıyor. Bundan acayip heyecan
duyuyorlar. Bende 80’lerde şiir yayınlamış biri olarak
bunu görebiliyorum.