You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sayfa 52<br />
sahipliklerinde muhtemel muvafakat<br />
veya ihtilafların planlanması veya<br />
öngörülmesi kolaylaşmaktadır.<br />
Muhtemel bir uyuşmazlıkta<br />
mahkemelerin bir telif ihlali<br />
listesi mevcut olmadığı için<br />
hangi materyalin kullanılması ile<br />
oluşturulan dijital karakterin, dijital<br />
sanatçının, dijital dirilişin kimin<br />
hangi hakkını ihlal edebileceği,<br />
kimden ne şekilde bir muvafakat<br />
alınması gerekeceği her bir durumda<br />
değişkenlik gösterebilir. Yine de bir<br />
uyuşmazlıkta, telif hakkına tabi bir<br />
unsurun başkası tarafından haksız<br />
şekilde dijital karakter yaratımında<br />
kullanıldığını iddia eden kişinin,<br />
kendisinin telif hakkı sahipliğini,<br />
muhatabın kendisinin hak sahibi<br />
olduğu varlıktan kopyalama yaptığını,<br />
her iki fikri ürünün arasındaki bağlantı<br />
ve benzerliği sırasıyla ispat etmesi<br />
gerekecektir.<br />
Vefaat eden bir kişinin eskiden<br />
mevcut bir kaydının kullanılması,<br />
hayattayken yapmış olduğu<br />
bir tasarrufun sonucu olabilir.<br />
Örneğin vefaat eden bir aktör,<br />
hayattayken çekim ve yapımına<br />
katıldığı bir sinema filmine dair<br />
akdettiği sözleşmede, bu çekim<br />
ve yapım sırasında sahneleyeceği<br />
tüm performans ve oyunculukla<br />
bağlantılı her nevi kayıt ve tespitin<br />
üzerindeki bağlantılı haklarının mali<br />
kısımlarınıyer, süre, konu sınırlaması<br />
olmaksızın yapımcıya devretmiş ve<br />
bu arada yapımcıya işleme, iletim<br />
ve dijital iletim hak ve yetkisini de<br />
tanımış, devretmişse, bu durumda<br />
ölümden sonra bu kayıtların işlenmesi<br />
ile daha sonra yapımı gerçekleşecek<br />
bir sinema filminde, önceki filmin<br />
çekim ve yapımları sırasında elde<br />
edilen kayıtların kullanılması ile dijtal<br />
bir diriliş ve performans oluşturmak<br />
mümkün müdür? Burada sorunun<br />
cevabı sözleşmede gizli. Öncelikle<br />
sözleşmede aktörün, bahse konu<br />
kayıtlar üzerindeki tasarrufu,<br />
akdettiği sözleşmeye konu tek bir<br />
veya belli bir sayıdaki, hangileri<br />
olduğu belirlenmiş olan sinema<br />
filmiyle veya yapımlarla sınırlı şekilde<br />
mi yoksa bundan bağımsız şekilde<br />
EĞER<br />
ILK DURUM<br />
YANI<br />
SADECE ISMEN<br />
ANILARAK YAPIMA<br />
KONU OLAN SINEMA<br />
FILMI ILE SINIRLI<br />
BIR YETKILENDIRME<br />
SÖZ KONUSU ISE<br />
AKTÖR HAYATTAYKEN<br />
VEYA ÖLÜMÜNDEN<br />
SONRA BU KAYIT VE<br />
GÖRÜNTÜLER BAŞKA<br />
BIR SINEMA FILMI,<br />
REKLAM FILMI VEYA<br />
BENZERI YAPIMDA<br />
DIJITAL BIR KARAKTER<br />
YARATILARAK<br />
Kullanılamayacak,<br />
PERFORMASIN<br />
TÜREVININ<br />
OLUŞTURULMASI<br />
AMACIYLA<br />
IŞLEME KABUL<br />
Edilemeyecektir.<br />
ve sınırlama koymaksızın mı telif<br />
hakkı yetkilendirmesine konu edip<br />
etmediği dikkate alınmalıdır. Eğer ilk<br />
durum yani sadece ismen anılarak<br />
yapıma konu olan sinema filmi ile<br />
sınırlı bir yetkilendirme söz konusu ise<br />
aktör hayattayken veya ölümünden<br />
sonra bu kayıt ve görüntüler başka<br />
bir sinema filmi, reklam filmi veya<br />
benzeri yapımda dijital bir karakter<br />
yaratılarak kullanılamayacak,<br />
performasın türevinin oluşturulması<br />
amacıyla işleme kabul<br />
edilemeyecektir. Oysa, sözleşmede,<br />
tasarrufa konu performans,<br />
oyunculuk ve bunların kayıtlarının<br />
üzerindeki haklar, yapıma konu edilen<br />
sinema filmi ile sınırlı olmaksızın ve<br />
hatta açıkça dijital işleme, yapım<br />
veya aktörün yaşamıyla sınırlı<br />
olmayan iletme, işleme gibi yetkilerle<br />
devir edilmişse bu durumda artık<br />
yapımcıların Hybrid dijital türev<br />
ürünler şekilnde ayrık karakterler<br />
yaratmasına da sözleşmesel<br />
olanak tanınmış olmak gerekir.<br />
Acaba, kişinin hiçbir sözleşmesel<br />
tasarrufu ve hatta performansı dahi<br />
yokken kendi görüntü ve seslerinin<br />
kayıtlarını ileride yani ölümünden<br />
sonra dahi, yapımı gerçekleşecek<br />
bir sinema filminde veya müzik<br />
eserinin kaydına kullanmak üzere bir<br />
başkasına yetkilendirme yaparak<br />
devretmesi, teslim etmesi haline<br />
nasıl yaklaşmak gerekir? Bu kişi<br />
hayattayken yapılacak kullanıma<br />
dair bir tasarrufta hukuken geçerli<br />
şekilde bulunabiliyorsa bunu ölüme<br />
bağlı veya ölümden sonra da<br />
kullanılabilir şekilde tasarrufa konu<br />
etmesi de akla yatkın geliyor.Fakat<br />
söz konusu kayda konu materyalin<br />
niteliği önem arz etmeyecek<br />
mi? Elbette etmeli. Bu eğer eser<br />
vasfındaki bir material ve kayıt ise<br />
o halde tasarrufun süre, konu, yer<br />
sınırlamasına gore ölümden sonraki<br />
kullanıma dair tasarruf geçerliliğini<br />
korumalı. Öte yandan eser vasfı<br />
olmayan görüntü ve ses kayıtlarında<br />
ölümden sonraya dair kullanım<br />
yetkilendirmelerine ilişkin olarak<br />
ölümden sonraki 10 yıl boyunca bu<br />
konudaki yetkinin kişinin yakınlarına<br />
www.hplusdergi.com
Change language