İstanbul - Örme Sanayicileri Derneği

ÖRME DÜNYASI I ANALIZ
Fire konusu birçok sektörde
olduğu gibi tekstilde de önemli bir
konudur. İmalata ilişkin yapılacak
muhasebede fire oranlarını doğru tespit
edilmesi önemli bir husustur. Maliyetin
merkezindeki önemli bir konu olduğunu
söylemek hata olmaz. Bu kadar önemli
olan fire ve fire oranlarıyla ilgili neler
biliyoruz? Bildiklerimizin ne kadar
doğru? Bu konuda sizleri için İTO’nun
fire oranlarını burada yayınlıyoruz.
Umarız faydalı olur.
1) Tekstüre polyester ve viskon ipliklerin
ortalama dokuma firesi % 2 ile % 3,5,
bunlardan dokunan kumaşların toptan
satış firesi ise % 1 ila % 1,5’dur.
2) Pamuk ipliği, naylon ipliği ve sentetik
polyester tekstüre renkli ve ham
ipliklerden dokunmuş kumaşlarda satış
firesi % 1 ila % 1,5, jarse kumaşlarda
ise bu firenin % 2’ye çıkabilmesi
normaldir.
*Fabrikalardan toptan alınan 30
mt.-40mt.lik kumaşlar, müşterilere
kostümlük olarak 2.50-2.80 ve 5.20-5.60
metrelik partilere kesilerek satılmasında
% 1 firesi, parçalanma adedi yani bir top
5 veya daha ziyade parçalara bölünürse
bu miktar % 1,8-2’ye kadar çıkabilir.
* Kumaş toplarının baş ve sonlarında işe
yaramayan top başı ve top sonu firesi
% 1 ila 2’dir. (Bu fire imalatçıya aittir.)
Terilen yün kumaşların top halinde
uzun müddet stokta kalmasından dolayı
(çekme) fireleri % 1 ila 1,5’dur.
a) Yünlü kumaş imalinde ham
kumaş, gramaj ve iplik numarasının
bilinmesi halinde de ham kumaş
dokuma firesinin kesinlikle tayinine
imkan yoktur. Çünkü dokuma örgüsünün
sıklığı, iplik mukavemeti, iplik
karmasının terkibi, çok değişik dokuma
firelerine sebebiyet verir. Buna rağmen
iplik ve ham kumaşın rutubetleri aynı
farz edildiği takdirde dokuma fireleri
normal şartlarda:
1.000-1.100 gr. Strayhgarın paltolukta
% 7-10
850 - 900 gr. Strayhgarın pardesülükte
% 6-9
550 - 600 gr. Strayhgarın blazerde
% 5-8 civarında olur.
* Yünlü muline ham kumaşlarda boya
ve apre muameleleri esnasın-da hasıl
olan boya ve apredeki çekme firesi %
4-7, boya ve apreden gelen kumaşların
top başları ile işe yaramaz kısımlar firesi
% 1, delik ve apre kırığı firesi % 1 ve
ambar satış firesi % 1 nispetindedir.
* Giysilerin yaka, kolağzı ve bel
70
Temmuz - Agustos 2010
KUMAŞTA FİRE ORANLARI
kısımlarındaki örme kumaş ağırlıkları
bedenlere göre değişebileceği
g ö z ö n ü n e a l ı n m a l ı d ı r . O r t a l a m a o l a r a k :
Mont, parka, ceket için : 200-250 gr.
civarında,
Etek, tunik, jogging takım : 130-180 gr.
civarında,
Şort, bermuda şort, yelek, tişört : 100 gr.
civarında.
* Terilenli ve yünlü erkek kumaşlarının
toptan satışlarında muhtelif sebeplerle
husule gelen fire ve zayiat nispetleri :
1- Topun parçalanmasından mütevellit
zayiatlar % 1, parçalanma adedi yani bir
top 5 ve daha ziyade parçalara bölünürse
bu miktar % 1,5-2’ye kadar çıkar.
2- Topların baş ve sonlarında işe
yaramayan top başı ve top sonu fireleri
% 1 ila % 2 (bu fire imalatçıya aittir.)
3- Terilen yün kumaşların top halinde
uzun müddet stokta kalmasından dolayı
(çekme) fireleri % 1 ila % 1,5’dur.
4- Sakat ve abrajlardan dolayı kayıplar
imalatçılar tarafından toptancıya
bırakılır. (Bu fire imalatçıya aittir.)
* % 100 Vizkoz ham bezden mamul