Osgood-Schlatter Hastalığı

24
Klinik Pediatri, 2005;4(1):24-27.
Osgood-Schlatter Hastalýðý
Dr. Barýþ AKCAN*,
Dr. Murat ÞAHÝN*
* Hacettepe Üniveristesi Týp Fakültesi Çocuk
Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý, ANKARA
Osgood-Schlatter hastalýðý (OSD) aktif, hýzla büyüyen
adolesanlarda yaygýn olarak görülen ve diz aðrýsýnýn en
sýk nedenlerinden biridir. Patellar tendon ve tibial tüberkül
apofizinde görülen, genellikle benign bir rahatsýzlýktýr. OSD
tipik olarak büyüme çaðýndaki kýzlarda 8-13 yaþ, erkeklerde
10-15 yaþ arasýnda daha sýktýr. OSD prevalansý ayný yaþlardaki
sporla uðraþan adolesanlarda %21, spor yapmayanlarda
%4.5 rapor edilmiþtir. Erkeklerde daha sýk olarak görülmesine
raðmen spor yapan kýzlarda da görülme oraný artmaktadýr.
OSD, dizden veya diz kapaðýndan kaynaklanan tendonun tibiaya
tutunduðu yerdeki inflamasyondur (Þekil 1).
Adolesanlar özellikle bu alana olan baskýya duyarlýdýrlar,
çünkü bu yaþlarda kemikler hýzla büyümektedir. Herhangi bir
aktivite OSD'ye yol açabilir fakat özellikle sýçrama ve kesme
hareketlerinin yapýldýðý basketbol, voleybol, futbol, buz pateni,
jimnastik gibi sporlarý yapan gençlerde görülmektedir. %20
vakada her iki dizde etkilenme mevcuttur.
OSD'nin tipik semptomu kemiðin ön tarafýnda, diz kapaðýnýn
2-3 cm altýnda olan aðrýdýr. Özellikle bu durum aylarca
sürdüyse, bu bölgede þiþlik de olabilir. Semptomlar hafif bir
diz aðrýsýndan, spor yaparken devamlý aðrýya kadar daðýlan bir
aralýkta görülebilir. Aðrý genellikle aktivitede görülür ve istirahatte
geçer, hasta tipik olarak akut bir travma öyküsü vermez.
Hastalýðýn ciddiyeti, aðrý süresine göre 3 derecede
sýnýflandýrýlýr (Tablo 1).
Fizik muayenede tibial tüberkül üzerine lokalize olmuþ diz hassasiyeti
ve tüberkülün belirginliðinin artmasý tespit edilebilir.
Hastanýn diz hareketlerinde kýsýtlanma olmaz ve efüzyon,
instabilite, menisküs bulgularý yoktur.

Tablo 1. Gebelikte sigara içiminin geç dönemde ortaya çýkan
olasý etkileri
Derece Özellikler
1 Aktiviteden sonra 24 saat içerisinde kaybolan aðrý
2 Aktive esnasýnda ve sonrasýnda, aktiviteyi
kýsýtlamayan ve 24 saat içerisinde kaybolan aðrý
3 Spor yapmayý ve günlük aktiviteyi kýsýtlayan
sürekli aðrý
Eðer hikaye ve fizik muayene OSD’yi düþündürüyorsa
radyolojik inceleme gerekmeyebilir.
Radyografiler genellikle normaldir veya tibial
tüberkülün düzensiz osifikasyonunu gösterirler
fakat bu asemptomatik ergenlerde normal bir
varyant da olabilir. Diðer bir olasý bulgu distal patellar
tendonda kemik yapýsý görülmesidir.
Radyografilerinde apofiz fragmantasyonu görülen
OSD'li hastalarýn büyük ihtimalle kronik semptomlarý
vardýr. Akut aðrýsý olan hastalarda tibial
tüberkülün avülsiyon kýrýðýný ekarte etmek için
radyografi çekilmelidir. Gece veya aktivite ile iliþkisi
olmayan aðrýsý olan veya tibial tüberküle tam olarak
lokalize olmayan hassasiyeti olan hastalarda
tümörü, enfeksiyonu veya osteokondritis dissekansý
ekarte etmek için mutlaka radyolojik görüntüleme
yapýlmalýdýr. Ultrasonografi veya magnetik rezonans
görüntüleme, OSD tanýsýný doðrulayabilir, fakat
genellikle gerek duyulmaz.
Ayýrýcý tanýda Sinding-Larsen-Johansson (SLJ)
hastalýðý, patellofemoral sendrom, osteokondritis
dissekans gibi kronik diz aðrýsý yapan diðer hastalýklar
da düþünülmelidir.
Ýstirahat aktivitelerin kýsýtlanmasý, dizin hareketsizleþtirilmesi
izometrik egzersiz programý ile birleþtirilirse
faydalý olabilir. Antiinflamatuar ilaçlar
genellikle faydalý deðildir. Hastalýk 12-24 ay içinde
kendi seyrini izleyip geçer. Fakat hastalýðýn bu klinik
seyri boyunca hasta ve doktor semptomlarla
beraber mücadele etmelidir.
Aktiviteye ara vermek, soðuk veya sýcak uygulamak,
esneme egzersizleri acýyý biraz azaltabilir. Egzersizler
kemiði, kýkýrdaðý ve dizdeki tendonlarý güçlendirebilir
ve hastanýn aðrýlara duyarlýlýðýný azaltabilir. Eðer
semptomlar çok ciddi ise hasta dizlik takmalý ve
esneklik egzersizleri yapmalýdýr.
Eðer aðrý hafifse spora devam edilebilir. Aktivite
öncesi alana sýcak uygulanmasý veya 15 dakika
KLÝNÝK PEDÝATRÝ 2005;4:24-27
Þekil 1. OSD’nin geliþtiði bölge.
boyunca ýlýk, nemli kompres yapýlmasý ve/veya
aktivite sonrasý 20 dakika boyunca buz uygulanmasý
yardýmcý olabilir.
Eðer semptomlar þiddetliyse tedavi, spora bir süre
ara vermek veya dizlik ya da koruyucu kullanmaktýr.
Eðer dizlik veya koruyucuya ihtiyaç duyulmazsa
kuadriseps ve hamstring kaslarý için yapýlan esneklik
egzersizleri aðrýnýn bir kýsmýný azaltabilir ve spor
yapmaya devamý saðlayabilir. Her bir esneklik
hareketi 10 saniye boyunca uygulanmalýdýr, her bir
bacak için 10 kere ve gün boyunca 2-3 kere tekrarlanmalýdýr.
Eðer esneklik egzersizleri 7-10 gün
boyunca yapýlmasýna raðmen bir düzelme yoksa
veya semptomlar daha kötüye gidiyorsa hasta
tekrar deðerlendirilmelidir.
Kuadriseps Esneklik Egzersizi
Kuadrisepsi esnetmek için (uyluðun önündeki
kaslar), karýn üstü yatýlmalý ve bir diz kývrýlmalýdýr
(Þekil 2). Kývrýlan dizle ayný taraftaki eli kullanarak
ayak bileðine ulaþýlmalýdýr. Ayak aþaðýya doðru çekilerek
eðer mümkün oluyorsa topuk kalçaya
deðdirilmelidir.
Hamstring Esneklik Egzersizi
OSGOOD-SCHLATTER HASTALIÐI
tibia
patella
patellar
tendon
OSD
bölgesi
Bir bacak öne doðru uzatýlarak oturulmalýdýr. Diðer
bacak ise þekilde gösterildiði gibi kývrýlmalýdýr ve
yana yatýrýlmalýdýr (Þekil 3). Bu hareket dizin düz
tutulmasýný saðlar. Kalçalardan yaylanmaya çalýþýlmalý
ve sýrt arkaya doðru çekilmelidir. Uyluðun
arkasýnda bir esneklik hissedilecektir.
25

AKCAN B, ÞAHÝN M
Þekil 2. Kuadriseps esneklik egsersizinin yapýlýþý.
Ýstirahat Sonrasý Esneklik Kazanma
Eðer ciddi OSD yüzünden spora bir süre ara verildiyse
veya dizlik ya da koruyucu kullanýldýysa daha
sonra bacak kaslarýný güçlendirmek için egzersizler
faydalý olabilir.
Tipik bir rehabilitasyon programý, düz bacak kaldýrma,
kýsa kavis kuadriseps egzersizleri içermektedir.
Duvarda kayma egzersizi de faydalýdýr. Güçlendirme
egzersizlerini yaptýktan sonra, kuadriseps ve hamstring
esneklik egzersizleri yapýlmalýdýr.
Düz Bacak Kaldýrma Egzersizi
Zemine dirseklerinden destek alarak uzanýlýr (Þekil
4). Etkilenmeyen diz rahat bir pozisyonda kývrýlýr.
Etkilenmiþ bacaðýn 10 kez kaldýrýlabileceði bir bilek
26
Þekil 3. Hamstring esneklik egzersizinin yapýlýþý.
Þekil 4. Düz bacak kaldýrma egzersizi. Þekil 5. Kýsa kavis kuadriseps egzersizi.
aðýrlýðý ile egzersize baþlanýr. Uyluk kaslarýný
çalýþtýrarak bacak 24-25 cm yukarý kaldýrýlýr, 5 sn
boyunca düz tutulur, yavaþça bacak indirilir. Her bir
bacak için 10 tekrar ile baþlanýr ve 15'e artýrýlýr. 15
tekrar yapýlabildiði zaman aðýrlýk artýrýlýr ve 10 kere
daha yapýlýr.
Kýsa Kavis Kuadriseps Egzersizi
Etkilenmemiþ diz kývrýlarak sýrt üstü uzanýlýr (Þekil
5). Etkilenmiþ diz zeminden 15 cm yükseltmek için
altýna kývrýlmýþ havlu veya battaniyeden oluþan bir
destek koyularak yükseltilir. Uyluk kaslarýný
çalýþtýrýlarak bacak 24-25 cm yukarý kaldýrýlýr, 5 sn
boyunca bu þekilde tutulur, yavaþça bacak indirilir.
Her bir bacak için 10 tekrarla baþlanýr ve 15'e
artýrýlýr.
KLÝNÝK PEDÝATRÝ 2005;4:24-27

Þekil 6. Duvarda kayma egzersizi.
1. DeFlaviis L, Nessi R, Scaglione P et al. Ultrasonic diagnosis
of Osgood-Schlatter and Sinding-Larsen-Johansson
diseases of the knee. Skeletal Radiol, 1989;18:193-197.
2. Krause BPL, Williams JPR, Caterall A. The Natural history
of Osgood-Schlatter's disease. J Pediatr Orthop,
1990:10;65.
3. Krause BL, Williams JP, Catterall A. Natural history of
Osgood-Schlatter disease. J Pediatr Orthop, 1990;10:65-
68.
4. Kujala UM, Kvist M, Heinonen O. Osgood-Schlatter's disease
in adolescent athletes: retrospective study of incidence
and duration. Am J Sports Med, 1985;13:236-24.
5. Micheli L. Pediatric and Adolescent Sports Medicine, in
Griffin LY (ed): Orthopaedic Knowledge Update: Sports
KLÝNÝK PEDÝATRÝ 2005;4:24-27
Duvarda Kayma Egzersizi
OSGOOD-SCHLATTER HASTALIÐI
Düz bir duvara yaslanýlýr (Þekil 6). Her bir ele bir
aðýrlýk alarak ve kollar düz tutularak, dizler kývrýlýr ve
vücut yavaþça 10-15 cm aþaðýya kaydýrýlýr (eðer
dizlerde bir aðrý duyulursa yere oturulur). 5 sn durularak,
kalkýlýr. On tekrarla baþlanýr 15'e çýkarýlýr.
Zamanla aðýrlýk artýrýlýr.
Ýp Atlama
Eðer hasta bir sporcu ise ve sezon sonu ile sezon
baþý ip atlama egzersizleri faydalý olabilir. Günde 1
dakika ile baþlanmalý ve her gün 10 sn artýrýlmalýdýr.
5 dakikaya kadar çýkýlýr. Bu egsersiz kuadriseps
kasýný yavaþça güçlendirecektir.
KAYNAKLAR
Medicine. Rosemont, IL, American Academy of
6.
Orthopaedic Surgeons, 1994, s. 349-360.
Nelson Textbook of Pediatrics Osgood-Schlatter Disease
16th Edition, 2076-2077.
7. Robert C, Eric J. Wall, Michael R. Coping with Osgood-
Schlatter Disease. Physician Sportsmedicine, 1998:26;39.
8. Rosenberg ZS, Kawelblum M, Cheung YY et al. Osgood-
Schlatter lesion: fracture or tendinitis? Scintigraphic, CT,
and MR imaging features. Radiology, 1992;185:853-858.
9. Sandow MJ, Goodfellow JW. The Natural history of Anterior
Knee Pain in Adolesescents. J Bone Joint Surg,
1985:67;36.
27