TMD MADEN SEKTÖRDEN HABERLER BÜLTENİ KASIM 2023
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
76 MAKALE <strong>TMD</strong> <strong>MADEN</strong> SEKTÖRDEN <strong>HABERLER</strong><br />
yapılmıştır. Bu çalışmada ayrıca<br />
ülkedeki/bölgedeki maden mühendisi<br />
sayısının az ya da çok<br />
olup olmamasına göre maaşların<br />
değişebileceğine de vurgu<br />
yapılmıştır. Bu koşulların sabit<br />
ve değişken madencilik maliyetleriyle<br />
ilişkisine de teorik olarak<br />
bu çalışmada yer verilmiştir 38 .<br />
İşçi maaşlarının işletme giderleri<br />
içerisindeki yaklaşık ortalama<br />
payları hakkında tahminler yapılan<br />
çalışmalarda 6 da bulunulmuştur.<br />
2004-2010 yılları arasında<br />
İsveç’te yapılan bir araştırmaya<br />
göre madencilik faaliyetlerinin<br />
artması sayesinde madenciliğin<br />
yapıldığı bölgedeki<br />
işgücü gelirleri ve istihdam çok<br />
hızlı artmıştır 73 .<br />
Bir maden mühendisliği için ortalama<br />
ücret aralığı beceri düzeyine,<br />
çalıştığı yere ve deneyim<br />
süresine bağlı olarak büyük<br />
ölçüde değişir 72 . Kıdemli bir<br />
maden mühendisi genellikle ofis<br />
işlerini üstlenir ve işe ilk başlayan<br />
maden mühendislerinden<br />
daha yüksek ücret alır. Kıdemli<br />
mühendisler diğerlerinin üstlendiği<br />
işlerin yanı sıra planlama,<br />
tasarım, muhasebe, eğitim<br />
ve denetleme işlerini de yapar 33 .<br />
Kıdemli mühendisler ile işe yeni<br />
başlayan mühendisler arasında<br />
bu görev ve sorumluluk farklarının<br />
bulunması maaşlarında<br />
farklılıklar yaratmaktadır. Maden<br />
mühendisi maaşları dünya genelinde<br />
farklı miktarlarda verilmektedir.<br />
Bazı ülkelerde bu maaşlar<br />
oldukça yüksek verilmekteyken,<br />
örneğin Türkiye’nin de<br />
içerisinde olduğu bazı ülkelerde<br />
ise yoksulluk sınırının altında kalacak<br />
ölçüde düşük verilmektedir.<br />
Dünya genelinde madenlerde<br />
yer yer maaş düşüklüğü nedeniyle<br />
grevler yapılmakta, maaş<br />
artışı yapılacağının ilan edilmesi<br />
sonrasında bu grevler son bulmaktadır<br />
26,27 . Bu grevlere sadece<br />
maden işçileri değil, zaman<br />
zaman işletmede çalışan maden<br />
mühendisleri de katılmaktadır.<br />
Bunun en önemli sebepleri<br />
çalışma şartlarının ağır olması<br />
ve çalışanların düşük ücretlerle<br />
çalıştırılmasıdır.<br />
2. Madenlerde Çalışanların<br />
Maaş Artış Sistemlerine Dair<br />
Literatür<br />
Çalışanlar, iş performanslarının<br />
karşılığında iş beklentilerinin<br />
uygun bir ortamda & koşullarda<br />
ve uygun bir ücret karşılığında<br />
gerçekleştirilmesini isterler.<br />
Beklentileri ne kadar karşılanırsa<br />
iş tatmini ve verimi de o kadar<br />
yüksek olacaktır 20 . Gelişmiş<br />
çalışan performansı işletmedeki<br />
maliyetli hataları azaltır, verimi<br />
artırır ve tüm personeli stratejik<br />
hedeflere ulaşmak için motive<br />
eder. Etkili bir performans değerlendirme<br />
süreci, terfi, disiplin<br />
ve maaş yönetimi faaliyetleri<br />
ile ilgili süreçlerle bağlantılı karar<br />
vermede yönetime yardımcı<br />
olur. Bu doğrultuda personeller<br />
görev türlerine ve liyakatine<br />
göre ödüllendirilebilir. Terfi süreci,<br />
bir çalışanın artan rütbe,<br />
prestij ve sorumlulukları içeren<br />
daha yüksek bir göreve terfi etmesini<br />
ifade eder. Genel olarak<br />
terfi, ücretlerdeki ve teşviklerdeki<br />
artışla bağlantılıdır. Ödüllendirmeler,<br />
teşvik, ikramiye gibi<br />
ücret ödemeleri yoluyla gerçekleştirilebilir.<br />
Maden işletmelerinde<br />
aylık maaşlar yanı sıra verilen<br />
ek ücret ödeme sistemlerinden<br />
bazılar şöyledir: a) Teşvikler<br />
(b) Kâr paylaşım sistemi, c)<br />
Bonus, d) Primler, e) Yan (sosyal)<br />
haklar ya da ödemeler 15 .<br />
Teşvikler, personelin motivasyonunu<br />
ve verimliliğini artırmak<br />
için ödenen, performansa bağlı<br />
ücret olarak adlandırılır. Teşvik,<br />
bir işçinin performansıyla yakından<br />
ilgili olan, üretimdeki artışa<br />
karşılık gelen ücret artışını sıfırlayan<br />
bir tür parasal ödüldür.<br />
Teşvikler iki türdür: (i) Mali teşvikler,<br />
(ii) Mali olmayan teşvikler.<br />
Mali teşvikler, personellere normal<br />
ücretlerine ek olarak verilen<br />
ödemelerdir. Örneğin, bir per-
Change language