25. Arkeometri Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

hypoplazi oranı ilginç bir dağılım sergilemiştir (Tablo:5). Kalecik toplumuyla
benzerlik gösteren sadece Hakkâri Erken Demir çağı toplumudur. Norşuntepe
Demir Çağı toplumu diğer toplumlardan uzak ara farklıdır. Burada ilginç
sonuç Altıntepe verilerinde görülmektedir. Kalecik ve Altıntepe nekropolleri
Urartu nekropolleri arasında yer almaktadır. Urartu Devleti’nin bu iki
mezarlığındaki bireylerine ait dişlerinde görülen hypoplazi farklığı, yaşam
boyunca bireylerin maruz kaldığı stres olgusuna bağlanabilir. Dolayısıyla
Altıntepe Nekropolü’ndeki bireylerin Kalecik Nekropolü’ndeki bireylerden
daha yüksek sosyoekonomik yaşam biçimine sahip oldukları söylenebilir.
Kalecik iskelelerinin incelenen diş ve diş yuvalarının %13,6’sında
ölüm öncesi diş kaybına (AMTL) rastlanmıştır. Ölüm öncesi diş kaybına
bakıldığında, Norşuntepe toplumunun Kalecik toplumu (Demir Çağı) ile
(Demir Çağı) benzer, ancak diğer Erken Demir ve Demir Çağı toplumlar ile
farklı olduğu görülmüştür (Tablo: 6).
Kalecik toplumuna ait alt ve üst çene kemiğinin hepsinde alveol kemik
kaybına rastlanmıştır. Alveol kemik kaybı incelenen çene kemiklerinde orta
derecedendir. Alveol kemik kaybına Karagündüz toplumunda orta ve ileri
düzeyde (Erkman ve ark., 2007) rastlanırken, Hakkâri Erken Demir Çağı
toplumunda % 60,98, Norşuntepe Demir Çağ toplumunda % 90 ve Altıntepe
Demir Çağı toplumda %12,7 oranında rastlandığı belirlenmiştir (Erkman ve
ark., 2007).
Sonuç olarak, elde edilen veriler ışığında Kalecik toplumunun ağız ve
diş sağlığı belirli sınırlar yönünde tamamen karşıt bir sonuç çıkarmamıştır.
Toplumun kadın bireylerine ait dişlerin yeterli sayıda olmayışı, bizi genel
değerlendirmeye maruz bırakmış genel bir yönde hareket etmemizi
sağlamıştır. Bulguların sonucuna bakarak, ileri derecede ağız ve diş sağlığı
bozukluğunun varlığını söylemek mümkün değildir. Erişkin bireylere ait
dişlere bakıldığında, Kalecik toplumunun ağız ve diş sağlığı bakımından
görece sağlıklı bir toplum olduğu söylenebilir.
21