muzeum życia burgundzkiego w dijon. jak stworzyć muzeum

More documents

Recommendations

Info

mnienie zachowali z dzieciństwa jako miejsca nawiedzonego, gdzie zwiedzający przechadzał się ostrożnie, starając się uniknąć ponurego skrzypienia parkietów. Co zrobić z tymi pełnymi czci wspomnieniami? Pierwszym zadaniem był wybór miejsca. Aby zaspokoić wszystkie potrzeby i wymagania współczesnej muzeologii, władze miasta Dijon przewidywały umieszczenie przyszłego muzeum w części dawnego klasztoru karmelitanek, który po Wielkiej Rewolucji Francuskiej został przejęty na koszary Brune. Opuszczony w 1970 r. przez wojsko, klasztor stał się na krótko schronieniem dla kolekcji. Stopniowo jednak jego pomieszczenia zajmowane były przez administrację miejską i w 1980 r. władze miasta postanowiły umieścić muzeum w dawnym klasztorze bernardynek, przejętym na własność w 1978 roku. Przylegający do klasztoru kościół p.w. św. Anny, uznany za zabytek, przejęty został przez miasto już w 1950 r. i od 1979 r. jest siedzibą Muzeum Sztuki Sakralnej (Musée d’Art Sacré). Klasztor, wpisany do Inwentarza Zabytków Historycznych (Inventaire Supplementeaire des Monuments Historiques), pozostawał wciąż niezajęty, a stan jego zniszczenia zniechęcał do jakichkolwiek prób renowacji. Kolejne przeróbki, następnie opuszczenie lokali zrujnowały budynek. Tworzenie muzeum wymaga nakładów finansowych, a tymczasem społeczność nie musi być zainteresowana pracą naukową; w zamian jednak muzeum umożliwia jej zachowanie pamięci zabytku, miasta, regionu. W ten sposób dokonuje się zwrot dziedzictwa przeszłości publiczności, która zabiega, żeby je odzyskać, przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich naukowych rygorów. W ten sposób też rodzi się stopniowo zainteresowanie projektem. Prace restauracyjne w budynkach klasztornych ruszają w 1984 r., a już w rok później zagospodarowanie parteru pozwala na otwarcie galerii Perrin de Puycousina. Jak w tym otoczeniu wyeksponować kolekcję i przywrócić jej znaczenie? Jakie są kryteria wyboru? Uroda przedmiotu? Jego rzadkość? Czy należy zachować woskowe manekiny, które przyczyniły się do popularności muzeum? Całkowity brak dokumentacji jest dowodem, że Maurice Perrin de Puycousin skupiał się przede wszystkim na ratowaniu przedmiotów, jak większość folklorystów epoki. Bardziej oczywista jest ich wartość jako kolekcji – świadka stylu życia w Burgundii południowej końca XIX wieku. Wystawa-zapowiedź, zatytułowana „Od pieluszki do całunu” („Du lange au linceul”), była swego rodzaju sondażem wśród mieszkańców Dijon, który pozwolił uwzględnić ich doświadczenia i uczucia przy podejmowaniu decyzji co do kształtu organizowanego muzeum, a uwzględnianie doświadczeń i uczuć użytkowni- Z zagranicy 6. Muzeum Życia Burgundzkiego, parter – zajęcia domowe, gablota „od surowego do gotowanego” 6. Musée de la Vie Bourguignonne, ground floor – household occupations, showcase featuring the theme “from raw to cooked” ków jest – jak sądzę – częścią pracy muzealnej. Bardzo szybko okazało się, że należy uszanować tradycję, tak więc odtworzone zostały trzy „dioramy”: orszak weselny, kuchnia, sypialnia. O ile sypialnia została odtworzona zgodnie z koncepcją donatora, to orszak weselny przerodził się w farandolę 24 etapów ludzkiego życia: zwiedzający wędruje krętą ścieżką, przechodząc pod portykami, które symbolizują rytuały przejścia. Witryny z wymienialnym powietrzem chronią manekiny i pozwalają na eksponowanie przedmiotów – pamiątek codziennego życia. Ich rozmieszczenie porządkuje przestrzeń, w której wyeksponowane są kufry, szafy, zegary. Kuchnia poprzedzona jest siedmioma witrynami, w których znajdują się przedmioty ilustrujące umiejętności praktyczne. Wyizolowany obiekt nabiera szczególnego znaczenia, stając się podstawą wypowiedzi na temat jego materialności, funkcji bądź symbolicznej treści. Rekonstrukcja MUZEALNICTWO 345
346 Z zagranicy 7. Muzeum Życia Burgundzkiego, parter – zajęcia domowe, gablota „współgranie formy i funkcji” na przykładzie podgrzewacza do dłoni w kształcie książeczki do nabożeństwa 7. Musée de la Vie Bourguignonne, ground floor – household occupations, showcase featuring the theme “harmony of form and function” upon the example of a hand warmer in the form of a prayer book kuchni, gdzie przedmioty są rozmieszczone zgodnie z ich przeznaczeniem, staje się naturalnym dopełnieniem tego wprowadzającego pokazu. O ile zestawienie tych różnych rodzajów prezentacji podkreśla specyfikę przedmiotów, to trzeba jeszcze znaleźć dla każdej sali równowagę, w uzyskaniu której ważną rolę odgrywa komplementarność punktów widzenia. Ten postulat implikuje wprowadzenie do muzeum także tablic objaśniających. Dawne muzeum było opowieścią bez słów: cztery napisy sytuowały sceny poza wszelkim odniesieniem naukowym. Tymczasem dziedzictwo etnograficzne obejmuje również kulturę niematerialną, która także musi być przedstawiona w przestrzeni wystawowej (pieśni, wyrażenia, zachowania, opowieści z życia…). Opracowanie dyskursu, podzielenie go, rozmieszczenie tych strzępków informacji w miejscach niezbędnych do zrozumienia przedmiotu, wymaga odpowiednich rozwiązań plastycznych, ponieważ materialność oprawy nie może rywalizować z materialnością eksponatu. W ten sposób, czy podporą jest rodoid czy przezroczysty pleksiglas, na którym teksty wykaligrafowane są białym atramentem i z różnorodnym natężeniem – wyrazy unoszą się wokół przedmiotów jak słowa baśni. Znaczące są również zakłócenia zapisu literowego, ponieważ odsyłają do niezdecydowania informatora, przeszukującego swoją pamięć: tekst staje się opowieścią a nie oficjalną wiedzą, narzuconą przez uporządkowanie liter. Muzeum jest więc jedynie „pośrednikiem”; przejściem od wyraźnie znanego do domyślnie prze- MUZEALNICTWO żytego. Konsystencja oprawy i (lub) jej forma dostosowuje się do funkcji, do estetyki lub do symboliki przedmiotu, bądź uzupełnia go, przywracając mu jego pierwotny wymiar. W ten sposób realizują się słowa Paula Eluarda: w języku potocznym słowa oznaczają rzeczy…, w języku prawdziwie poetyckim to właśnie rzeczy, przedmioty tworzą słowa. W galerii Maurice’a Perrin de Puycousina przedmioty zabierają głos. Inscenizacja ta kończy się „komiksem” przeznaczonym dla dzieci, co tworzy więź między supermarketem dzisiejszego dnia i światem ich przodków. Opowieść, którą sugeruje orszak etapów życia ludzkiego, jest wypisana wprost na szybach gablot: rozwija się, jak filakteria, na siedmiu witrynach stojących wzdłuż trasy, zmuszając zwiedzającego do obejścia ich wokół. Nagle nić życia urywa się... i słowa stają się wspomnieniami. * Pierwsze piętro poświęcone jest etnografii miejskiej. Realizację tego projektu rozpoczęto w 1982 r. od organizacji wystaw-zapowiedzi, pozwalających pozyskać publiczność, a także zgromadzić informatorów, przeprowadzić badania, opracować katalogi, ponieważ muzeum opiera się przede wszystkim na procedurach naukowych, które prowadzą do przemyślanego budowania kolekcji. Rozpoczęty w ten sposób dialog doprowadził do sformułowania hasła: „Mieszkańcy Dijon są twórcami swojej pamięci”. W 1992 r. nazwiska pięciuset siedemdziesięciu ofiarodawców zostały wyryte na ścianie pamięci wzniesionej w sali wprowadzającej, w 2003 r. już 640 donatorów uczestniczyło w tym upamiętnianiu codzienności. W miarę upływu lat zainteresowanie dziedzictwem miejskim nie przestaje rosnąć. Prowadzone są badania, których wynikiem są wystawy na temat musztardy (1984), fajansu z Dijon (1987), wytwórni ciastek Pernot (1990). Począwszy od 1985 r. nabywane są wyposażenia apteki, pracowni kuśnierskiej, pracowni kapeluszniczej, drogerii, pralni, pracowni zegarmistrzowskiej 25 . Niekiedy rekonstrukcja sklepiku wymaga cierpliwości i uporu. W 1981 r. Victorine Noirot zamyka definitywnie kraty swojego sklepu rzeźniczego – rozpoczęte wówczas pozyskiwanie przedmiotów i informacji przedłuża się aż do 1994 roku! Czy zresztą naprawdę się skończyło? Dzięki wspaniałomyślności Towarzystwa Przyjaciół Muzeum, które w 1984 r. ofiarowało diżońskiemu muzeum wspaniały afisz wytwórni Steinlena: „Mleko czyste sterylizowane z Vingeanne”, zostaje zapoczątkowana kolekcja afiszy. W rezultacie powstał zbiór rycin
Page 1 and 2: 342 Z zagranicy Madeleine Blondel M
Page 3: 344 Z zagranicy 4. Muzeum Życia Bu
Page 7 and 8: 348 Z zagranicy 10. Muzeum Życia B
Page 9 and 10: 350 Z zagranicy 13. Muzeum Życia B
Page 11 and 12: 352 Z zagranicy syku, z Włoch do P

muzeum życia burgundzkiego w dijon. jak stworzyć muzeum

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?