Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
114<br />
galantaminy, w mniejszym stopniu donepezilu). Profil<br />
objawów niepo¿¹danych wszystkich inhibitorów jest<br />
zbli¿ony i obejmuje przede wszystkim nastêpstwa obwodowej<br />
stymulacji przekaŸnictwa cholinergicznego,<br />
takie jak nudnoœci, wymioty, biegunki, spadek ³aknienia,<br />
skurcze miêœni, ³zawienie, surowiczy wyciek z nosa,<br />
a tak¿e mniej specyficzne objawy, takie jak bóle g³owy<br />
czy uczucie ogólnego os³abienia. Zasad¹ leczenia inhibitorami<br />
jest podawanie maksymalnej i skutecznej klinicznie<br />
dawki dobrze tolerowanej, któr¹ nale¿y indywidualnie<br />
dostosowywaæ do ka¿dego pacjenta. Konieczne<br />
jest monitorowanie efektów leczenia za pomoc¹ wystandaryzowanych<br />
narzêdzi; w praktyce lekarza rodzinnego<br />
mo¿e to byæ prosty test Mini Mental State Examination<br />
(MMSE), w Polsce dostêpny w kilku nieznacznie ró¿ni¹cych<br />
siê wersjach dystrybuowanych g³ównie przez<br />
producentów inhibitorów cholinesteraz. Istnieje niewiele<br />
badañ na temat stosowania innego inhibitora, gdy jeden<br />
z nich jest uprzednio nieskuteczny, a tak¿e badañ<br />
porównuj¹cych inhibitory bezpoœrednio miêdzy sob¹;<br />
racjonalna wydaje siê zawsze i bywa klinicznie skuteczna<br />
próba zmiany w przypadku braku efektu lub nietolerancji<br />
pierwotnie wybranego leku. Warto wreszcie<br />
zwróciæ uwagê na fakt, ¿e wiêkszoœæ badañ z zastosowaniem<br />
inhibitorów obejmowa³a populacje chorych<br />
z lekko b¹dŸ umiarkowanie zaawansowan¹ chorob¹.<br />
Pojedyncze badania sugeruj¹ skutecznoœæ donepezilu<br />
i riwastygminy tak¿e u chorych ze znacznym nasileniem<br />
objawów, ale wymaga to jeszcze dalszych badañ<br />
na wiêkszych grupach chorych (114,115,116) .<br />
INNE LEKI STOSOWANE W LECZENIU<br />
OTÊPIENIA W AD. MEMANTYNA<br />
Memantyna jest czêœciowym antagonist¹ NMDA praktycznie<br />
pozbawionym dzia³ania na inne receptory. Mechanizm<br />
neuroprotekcyjny przypisywany memantynie<br />
ma polegaæ na ochronie komórek nerwowych (tzw. neuroprotekcja)<br />
przed toksycznym dzia³aniem nadmiernej<br />
stymulacji glutamatergicznej (ang. excitotoxicity) i jest<br />
prawdopodobnie niezale¿ny od rodzaju otêpienia, st¹d<br />
lek by³ wprowadzony pocz¹tkowo do leczenia wszystkich<br />
otêpieñ (Niemcy, 1989). W badaniach przedklinicznych<br />
wykazano, ¿e memantyna chroni neurony przed<br />
toksycznym dzia³aniem Aβ, a efekt objawowy w chorobie<br />
<strong>Alzheimera</strong> i innych otêpieniach jest przypisywany<br />
zjawisku zmniejszania „szumu” sygna³ów w synapsie,<br />
co ma prowadziæ do lepszego odró¿niania informacji<br />
od „t³a” i tym samym usprawniania procesu d³ugoterminowego<br />
wzmacniania (ang. long-term potentiation,<br />
LTP), odpowiedzialnego za uczenie siê. W badaniach<br />
klinicznych wykazano objawowy efekt memantyny w otêpieniu<br />
w AD (117) , a w nieopublikowanej jeszcze próbie<br />
klinicznej wykazano ponadto, ¿e memantyna mo¿e<br />
byæ stosowana jako terapia dodana do inhibitora cholinesterazy,<br />
donepezilu (118) .<br />
SYMPOZJUM – CHOROBA ALZHEIMERA<br />
Spoœród innych leków proponowanych do leczenia otêpienia<br />
w chorobie <strong>Alzheimera</strong> na uwagê zas³uguj¹ selegilina,<br />
witamina E oraz preparaty zawieraj¹ce ekstrakt<br />
z Gingko biloba. Selegilina (w dawce 10 mg/dobê) i witamina<br />
E (w bardzo wysokiej dawce 2000 IU/dobê)<br />
by³y oceniane w jednym du¿ym badaniu randomizowanym<br />
trwaj¹cym 2 lata (119) , w którym nie wykazano wprawdzie<br />
efektu objawowego, ale którego wyniki zdaj¹ siê<br />
wskazywaæ na mo¿liwy efekt modyfikuj¹cy przebieg choroby<br />
(obserwowano opóŸnienie wyst¹pienia niektórych<br />
zdarzeñ w naturalnym przebiegu otêpienia, takich jak<br />
koniecznoœæ zapewnienia sta³ej opieki, umieszczenie<br />
w placówce opiekuñczej czy œmieræ chorych). Warto<br />
podkreœliæ, ¿e powszechnie zalecana przez lekarzy witamina<br />
E by³a w tym badaniu podawana w bardzo du¿ych<br />
dawkach oraz ¿e czêsta praktyka do³¹czania witaminy<br />
E do IChE jest niepotwierdzon¹ w badaniach randomizowanych<br />
metod¹ leczenia, a niektóre badania sugeruj¹<br />
wrêcz jej nieskutecznoœæ (120) . Wp³yw ekstraktów Gingko<br />
biloba (EGb 761) na objawy deficytu poznawczego<br />
w otêpieniu w chorobie <strong>Alzheimera</strong> oceniano w kilku<br />
badaniach randomizowanych, których wyniki s¹ sprzeczne:<br />
czêœæ (zw³aszcza w publikacjach niemieckojêzycznych)<br />
wskazuje na umiarkowany efekt objawowy, zw³aszcza<br />
we wczesnych fazach choroby, inne sugeruj¹ brak<br />
dzia³ania. Stosowanie w AD takich leków, jak piracetam,<br />
winpocetyna czy pentoksyfilina, nie znajduje wystarczaj¹cego<br />
umocowania w wynikach badañ klinicznych.<br />
TERAPIE EKSPERYMENTALNE OPARTE<br />
O BIOLOGIÊ AMYLOIDU W AD<br />
W toku badañ jest obecnie kilka odmiennych strategii<br />
zmierzaj¹cych do ograniczenia neurotoksycznego<br />
dzia³ania Aβ:<br />
1. Hamowanie produkcji peptydów Aβ (zw³aszcza<br />
jego d³u¿szych form) poprzez:<br />
• dzia³anie na sekretazy;<br />
• bezpoœrednie zmniejszanie ekspresji prekursora<br />
βAPP;<br />
• moduluj¹cy wp³yw ró¿nych leków (m.in. inhibitorów<br />
syntezy cholesterolu, hormonów sterydowych,<br />
leków cholinomimetycznych).<br />
2. Hamowanie agregacji peptydów Aβ.<br />
3. Stymulowanie usuwania z³ogów Aβ poprzez:<br />
• aktywn¹ i pasywn¹ immunizacjê anty-Aβ;<br />
• dzia³anie na inne ni¿ Aβ komponenty blaszki<br />
amyloidowej, np. SAP.<br />
Inhibitory sekretaz<br />
Dok³adne poznanie dróg metabolizmu Aβ i roli trzech<br />
obecnie zidentyfikowanych aktywnoœci enzymatycznych<br />
(α-, β- i γ-sekretaz) pozwala, przynajmniej teoretycznie,<br />
na opracowanie strategii leczniczych prowadz¹cych do<br />
zahamowania produkcji Aβ. Najbardziej zaawanso-<br />
AKTUALNOŒCI NEUROLOGICZNE Vol 3 Numer 2
Change language