Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
116<br />
duje siê obecnie w fazie badañ klinicznych; z niepublikowanych<br />
danych wiadomo, ¿e jego stosowanie wp³ywa<br />
na poziomy Aβ w surowicy, zmieniaj¹c je stopniowo,<br />
co mo¿e sugerowaæ efektywne usuwanie z mózgu (141) .<br />
Immunizacja anty-Aβ: szczepionka przeciw<br />
chorobie <strong>Alzheimera</strong>?<br />
Immunizacja anty-Aβ (aktywna lub pasywna) jest jedn¹<br />
z metod usuwania z³ogów Aβ z mózgu. Pierwszego<br />
doœwiadczenia tego typu dokona³a grupa badaczy z firmy<br />
biotechnologicznej Elan kierowana przez Dale’a<br />
Schenka. Transgenicznym myszom, u których dokonano<br />
ekspresji zmutowanego genu βAPP i u których rozwija<br />
siê w nastêpstwie takiej modyfikacji genetycznej<br />
amyloidoza mózgowa, podawano obwodowo ma³e dawki<br />
Aβ 1-42. Uzyskano zapobie¿enie rozwojowi amyloidozy,<br />
gdy podano szczepionkê m³odym zwierzêtom (6-tygodniowym),<br />
oraz znaczne zmniejszenie jej nasilenia,<br />
gdy podawano j¹ zwierzêtom, u których choroba jest<br />
ju¿ zaawansowana (11-miesiêcznym); taka obserwacja<br />
wzbudza³a nadziejê na zarówno zapobiegawcze, jak<br />
i lecznicze dzia³anie szczepionki (142) . Wyniki badañ gru-<br />
py Schenka potwierdzono, podaj¹c u tak samo gene-<br />
(143) tycznie zmodyfikowanych myszy donosowo Aβ1-40 .<br />
W kolejnych eksperymentach wykazano wp³yw aktywnej<br />
immunizacji nie tylko na odk³adanie siê amyloidu, ale<br />
tak¿e na rozwój deficytu poznawczego i zachowanie<br />
zwierz¹t na innych ni¿ u Schenka modelach transgenicznych<br />
AD (144,145) . W badaniu Janusa i wsp. (144) zaobserwowano<br />
redukcjê depozytów amyloidowych (o oko³o<br />
50%) oraz wp³yw na dysfunkcje poznawcze, ale nie<br />
stwierdzono zmian w ca³kowitym stê¿eniu Aβ w mózgu.<br />
Istnieje zatem mo¿liwoœæ, ¿e odpowiedŸ immunologiczna<br />
mo¿e prowadziæ do usuwania blaszek zawieraj¹cych<br />
amyloid bez jednoczesnego usuwania rozpuszczalnych<br />
form Aβ; zatem efekt prokognitywny szczepionki mo¿e<br />
zale¿eæ nie bezpoœrednio od usuwania depozytów amyloidowych,<br />
ale od wi¹zania siê wytworzonych przeciwcia³<br />
anty-Aβ z rozpuszczalnymi, ale toksycznymi formami<br />
Aβ (144) . W kolejnych eksperymentach wykazano<br />
skutecznoœæ tak¿e pasywnej immunizacji, czyli bezpoœredniego<br />
podawania przeciwcia³. Podawanie przeciwcia³<br />
anty-Aβ prowadzi do zmniejszenia liczby z³ogów<br />
amyloidowych u transgenicznych myszy poprzez fagocytowanie<br />
ich przez aktywowane komórki mikroglejowe<br />
(fagocytoza zale¿na od Fc) oraz do usuwania<br />
amyloidu do kr¹¿enia centralnego (146,147) . Podobnie jak<br />
w przypadku aktywnej immunizacji, wykazano tak¿e<br />
wp³yw podawania przeciwcia³ anty-Aβ na deficyt poznawczy<br />
u zwierz¹t transgenicznych (148) . Co ciekawe,<br />
w niektórych doœwiadczeniach z wykorzystaniem pasywnej<br />
immunizacji nie obserwowano wi¹zania siê depozytów<br />
amyloidowych z podawanymi przeciwcia³ami,<br />
a pierwotnym efektem wydawa³ siê spadek osoczowego<br />
stê¿enia Aβ; usuwanie depozytów amyloidowych z mózgu<br />
interpretowano w tych przypadkach jako efekt za-<br />
SYMPOZJUM – CHOROBA ALZHEIMERA<br />
chowywania równowagi stê¿eñ w krwi i mózgu po sekwestracji<br />
Aβ z surowicy (148) . Nie wszystkie doniesienia<br />
dotycz¹ce szczepionki s¹ jednak pozytywne; czêœæ eksperymentów<br />
wskazuje na mo¿liwoœæ zmniejszania siê<br />
odpowiedzi na szczepionkê wraz ze wzrostem liczby<br />
depozytów amyloidowych, co mo¿e implikowaæ nieskutecznoœæ<br />
aktywnej immunizacji w bardziej zaawansowanych<br />
stadiach choroby (149) . Co wiêcej, wprawdzie wyprodukowana<br />
przez Elan szczepionka okaza³a siê byæ<br />
bezpieczna u zdrowych ochotników (faza I badañ klinicznych),<br />
to prowadzone wspólnie z firm¹ Wyeth badanie<br />
II fazy zosta³o przerwane z powodu wyst¹pienia<br />
kilkunastu przypadków (oko³o 5% badanych!) ciê¿kiego<br />
powik³ania pod postaci¹ zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych<br />
i mózgu. Przyczyny powik³ania nieobserwowanego<br />
u zwierz¹t doœwiadczalnych nie s¹ jasne;<br />
jedna z mo¿liwoœci to niespecyficzna odpowiedŸ limfocytów<br />
T na Aβ lub APP (150) .<br />
Z doœwiadczenia z badania na ludziach wynikaæ mo¿e,<br />
¿e aktywna immunizacja mo¿e okazaæ siê niemo¿liwa do<br />
zastosowania ze wzglêdu na powa¿ne dzia³ania niepo-<br />
¿¹dane, próbowane bêd¹ natomiast przeciwcia³a podawane<br />
bezpoœrednio (immunizacja pasywna) lub metody<br />
aktywnej immunizacji, ale oparte nie o pe³n¹ sekwencjê<br />
Aβ, lecz o jego nieamyloidogenne fragmenty u¿yte<br />
w charakterze immunogenów (151) .<br />
PIŒMIENNICTWO:<br />
BIBLIOGRAPHY:<br />
1. Evans D.A., Funkenstein H.H., Albert M.S. i wsp.: Prevalence<br />
of Alzheimer’s disease in a community population<br />
of older persons. Higher than previously reported.<br />
JAMA 1989; 262: 2551-2556.<br />
2. Bachman D.L., Wolf P.A., Linn R. i wsp.: Prevalence of<br />
dementia and probable senile dementia of the Alzheimer<br />
type in the Framingham Study. Neurology 1992;<br />
42: 115-119.<br />
3. Rossa G.: The prevalence of Alzheimer’s type dementia<br />
and vascular dementia in the district of Swiebodzin.<br />
Psychiatr. Pol. 1997; 31: 121-134.<br />
4. Gabryelewicz T.: The prevalence of dementia in the<br />
population of the Warsaw district of Mokotow from<br />
65 to 84 years of age. Psychiatr. Pol. 1999; 33: 353-366.<br />
5. Katzman R.: Epidemiology of Alzheimer’s disease and<br />
dementia. W: Iqbal K., Sisodia S.S., Winblad B. (red.):<br />
Alzheimer’s Disease Advances in Etiology Pathogenesis<br />
and Therapeutics. John Wiley & Sons Ltd., Chichester<br />
2001: 11-21.<br />
6. Letenneur L., Launer L.J., Andersen K. i wsp.: Education<br />
and the risk for Alzheimer’s disease: sex makes<br />
a difference. EURODEM pooled analyses. EURODEM<br />
Incidence Research Group. Am. J. Epidemiol. 2000;<br />
151: 1064-1071.<br />
7. Kawas C., Resnick S., Morrison A. i wsp.: A prospective<br />
study of estrogen replacement therapy and the risk of<br />
developing Alzheimer’s disease: the Baltimore Longitudinal<br />
Study of Aging. Neurology 1997; 48: 1517-1521.<br />
AKTUALNOŒCI NEUROLOGICZNE Vol 3 Numer 2