zeszyt 1 - Horiba

Liczba płytek nie zmienia się znacząco w czasie do
8 godzin od pobrania krwi na wersenian sodowy
(EDTA). Jednakże należy dążyć do tego, aby czas do
wykonania pomiaru był jak najkrótszy. Liczba płytek
podlega stosunkowo niewielkim wahaniom dobowym
oraz w poszczególnych dniach. Różnice te zwykle
nie przekraczają 5%. Warto wiedzieć, że poziom
płytek zależy od rasy (w porównaniu z rasą kaukaską
jest niższy o ok. 10–20% u osób pochodzenia afrykańskiego
oraz u Hindusów), w pewnym stopniu
od płci (u kobiet poziom płytek jest z reguły wyższy
o ok. 20% niż u mężczyzn, jednak może obniżyć się
w związku z miesiączką), a także od palenia tytoniu
(osoby palące mają wyższe wartości). Duży wysiłek
fizyczny powoduje wzrost liczby płytek (2).
METODY OZNACZANIA LICZBY PŁYTEK KRWI (3, 4)
Metody manualne
Pośrednie: najbardziej znana (wg Fonio, 1912) polegała
na wyliczeniu liczby płytek, które przypadały
na 1000 erytrocytów w rozmazie krwi obwodowej.
Na tej podstawie, znając liczbę erytrocytów w mm3 krwi, z proporcji wyliczano liczbę płytek. Obecnie
metody pośrednie mają znaczenie jedynie historyczne.
Bezpośrednie: krew rozcieńczano specjalnymi roztworami
(np. zawierającymi szczawian amonowy),
po czym uzyskaną zawiesiną wypełniano komorę
hematologiczną i zliczano płytki na określonej powierzchni
siatki przy użyciu mikroskopu optycznego
lub, lepiej, fazowo-kontrastowego. Precyzja tej
grupy metod jest ograniczona (CV wynosi ok. 20%),
jednak jeszcze stosunkowo niedawno metoda komorowa
była międzynarodowym testem referencyjnym
dla oznaczania tego parametru.
hematology line
IN VITRO EXPLORER
przegląd medycyny laboratoryjnej zeszyt 1 (13) 2012
21
Metody automatyczne
Impedancyjna: w metodzie tej płytki krwi, podobnie
jak pozostałe elementy upostaciowane krwi,
generują impulsy elektryczne, których wielkość
jest wprost proporcjonalna do wielkości komórki.
W prostszych rodzajach analizatorów wykorzystujących
tę metodę płytki odróżniane są od erytrocytów
oraz zanieczyszczeń na podstawie wielkości.
Optyczna: wykorzystuje się w niej światło lasera; płytki
zliczane są na podstawie charakterystycznej wielkości
i/lub określonej wartości współczynnika refrakcji.
Immunologiczna: metoda referencyjna (od 2001 roku),
w której płytki zliczane są za pomocą cytometrii przepływowej
po wcześniejszym ich wyznakowaniu przeciwciałem
monoklonalnym, skierowanym przeciwko
glikoproteinie płytkowej CD41 lub CD61 (5).
BŁĘDY ZWIĄZANE Z OZNACZANIEM LICZBY
PŁYTEK KRWI (6)
Płytki krwi charakteryzują się dużą zmiennością wielkości:
niektóre odpowiadają erytrocytom, podczas
gdy inne są tak małe, że generują sygnały o takiej
samej wielkości co drobiny zanieczyszczeń. Z tego
względu niektóre z wyników uzyskiwanych w analizatorach
hematologicznych są zafałszowane. Istnieje
szereg przyczyn zaniżania liczby płytek względem
rzeczywistej wartości. Oto one:
Obecność skrzepu w badanej próbce jest bodaj
najczęstszą przyczyną fałszywie zmniejszonej liczby
płytek, której może towarzyszyć leukopenia.
Długotrwałe pobieranie krwi, złe jej wymieszanie
z antykoagulantem lub pobranie zbyt dużej
objętości krwi w stosunku do ilości antykoagulantu
to najczęstsze błędy przedlaboratoryjne. Baczna
ocena makroskopowa próbki pozwala niekiedy