20.04.2013 Views

agrobiznesi 69 - KASH

agrobiznesi 69 - KASH

agrobiznesi 69 - KASH

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Këshilli i Agrobiznesit<br />

Shqiptar<br />

Faqe 2<br />

Agrobiznesi<br />

E përdyjavshme e pavarur Viti i shtatë i botimit Nr. 80 7 - 20 shtator 2007 Çmimi 20 lekë<br />

Botim i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar Tel/ Fax: 229445 www.kash.org.al<br />

RRITET INTERESI I BIZNESIT PER PJESMEMARRJE<br />

NE PANAIRIN “AGROBIZNES 2007”<br />

Panairi “Agrobiznes 2007”,<br />

POLITIKA FISKALE<br />

që këtë vit shënon edicionin e<br />

tij të peste, konsiderohet si<br />

<strong>KASH</strong>:<br />

aktiviteti më i madh i agroindustrise,<br />

i cili do te prezantohet<br />

me të gjitha zhvillimet e<br />

vlerëson<br />

saj të koheve të fundit, por dhe<br />

me problemet e shqetesimet<br />

rimbursimin e<br />

qe ndesh ajo perballe standarteve<br />

dhe progresit global.<br />

TVSH-së për<br />

Organizatorët e panairit,<br />

Këshilli Agrobiznesit Sh-<br />

bujqësinë<br />

qiptar, e shohin këtë aktivitet<br />

si një mundësi për nxitjen e<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>-it Z. Ferizaj pershendet<br />

këtij biznesi dhe për njohjen<br />

skemen e re per rimbursimin e TVSH-se<br />

e konsumatorëve me pro-<br />

ne sektorin e bujqesise dhe blegtorise, qe<br />

dhimet me të fundit të indus-<br />

do te filloje zbatimin ne 1 Janar 2008<br />

trisë agropërpunuese, e cila<br />

vitet e fundit, ka njohur zhvillim<br />

dhe tregues të kënaqshëm<br />

financiarë. “Përgatitjet për<br />

kete manifestim te agroindustrise,<br />

që kanë nisur prej javësh,<br />

tashmë kanë hyrë në një<br />

fazë të avancuar”, bene te ditur<br />

burime nga <strong>KASH</strong>,...<br />

Faqe 3<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver Ferizaj<br />

Ndryshimet që ka propozuar MBUMK<br />

dhe MF në projektligjin "Për Tatimin<br />

bi Vlerën e Shtuar", parashikon që rimbursii<br />

i TVSH-së për fermerët të jetë në masën 6%.<br />

ipas këtij projektligji, përqindja e kompensimt<br />

zbatohet mbi çmimin e shitjes së produkteve<br />

ë fermerëve në drejtim të personit ...<br />

PANAIR<br />

“AGROBIZNES 2007”<br />

<strong>KASH</strong> fton kompani, donatorë e<br />

organizata të huaja, institucione<br />

dhe projekte në fushën e<br />

bujqësisë dhe industrisë<br />

agropërpunuese, të marrin pjesë<br />

në Panairin më të madh të<br />

Agrobiznesit Shqiptar me<br />

mbështetjen e veçantë të<br />

Ministrit të Bujqësisë dhe<br />

Ushqimit.<br />

21 - 24 Shtator 2007<br />

Qendra Ndërkombëtare e Kulturës<br />

“Arbnori” dhe Pallati i Kongreseve<br />

(Shihni në faqen 15)<br />

Kontaktoni në zyrat e <strong>KASH</strong>-it:<br />

Adresa: Rr. “Mine Peza”, Pall. 87/3, Hyrja 1, Kati 1<br />

Tel./Fax: 003554229445; E-mail: info@kash.org.al<br />

LEGJISLACION<br />

QEVERIA SE SHPEJTI PAKETE TE RE<br />

LIGJORE NE MBESHTETJE TE FERMEREVE<br />

Kryeministri Berisha bashke me ministrin<br />

Gjana u ndalen në tregun privat të prodhimeve<br />

bujqësore, në Fier. Tregu me nje<br />

sipërfaqe prej 22 mijë metra katror,i cili<br />

përfundoi fazën e parë të ndërtimit me<br />

PANAIRI<br />

KOMPANIA LIJANOVIÇ NE “AGROBIZNES<br />

2007”<br />

Kompania Lijanovic eshte nje kompani<br />

me nje jetegjatesi 50 vjecare ne te<br />

cilen jane punesuar 1500 punonjes.<br />

Kjo kompani i ka deget e saj kryesore<br />

ALBSHKENCA<br />

PRISHTINA MBLEDH SHKENCETARET SHQIPTARE TE<br />

BUJQESISE NGA E GJITHE BOTA<br />

Konferenca e shkencave te bujqesise<br />

dhe mjedisit i zhvilloi punimet e saj ne<br />

pasditen e dt. 15.08.2007 ne nje nga<br />

auditoret e fakultetit teknik te Universitetit<br />

te Prishtines. Punimet<br />

shkencore te paraqitura per referim u organizuan<br />

ne dy sesione, te cilet u drejtuan<br />

nga Prof. As. Dr. Ardian Maci dhe<br />

Prof. As. Dr. Evan Rroco. Sesioni i pare<br />

i zhvilloi punimet ...<br />

Faqe 4<br />

AGROMETEOROLOGJI<br />

BULETINI AGROMETEOROLOGJIK<br />

Nga pikëpamja agrometeo-rologjike<br />

kushtet favorizuan pjekjen e kulturave<br />

pranverore dhe atyre te dyta, te cilat<br />

këtë vit shënuan një përshpejtim te<br />

vlerë tre milion euro, përmban mjedise të<br />

standarteve të larta për tregtimin e prodhimeve<br />

bujqësore. Në fazën e dytë të punimeve<br />

të tij, pronarët parashikojnë ndërtimin<br />

e ambienteve frigoriferike ...<br />

Faqe 2<br />

ne Europen Lindore dhe Jug-Lindore.<br />

Kompania eshte e pajisur nga komuniteti<br />

europian me certifikaten SO S001 dhe<br />

HACCP, e cila eshte nje ...<br />

Faqe 3<br />

fazave me rreth 10 deri 15 ditë. Kushtet<br />

për vjeljen e produkteve ishin të mira.<br />

Përsa i përket zo- -nave pa ujitje ato ishin<br />

nën një stres të lartë hidrik ... Faqe 7<br />

INDUSTRIA E BLOJES<br />

RRITJA E ÇMIMIT TE GRURIT NE TREGJET<br />

E HUAJA, PRITET TE REFLEKTOHET EDHE<br />

NE TREGUN SHQIPTAR<br />

Faqe 11<br />

Lexoni Gazetën “Agrobiznesi” në Internet<br />

www.kash.org.al<br />

ABONOHUNI!<br />

Vazhdon fushata e abonimeve në të përdyjavshmen<br />

“Agrobiznesi”, organ i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar. Ajo gjendet<br />

në të gjitha pikat e shitjes së gazetave, në kryeqytet dhe në<br />

rrethe. Abonimi bën që gazeta “Agrobiznesi” t’ju ofrojë direkt në<br />

shtëpinë, qendrën e punës apo zyrën tuaj, në çdo cep të<br />

Shqipërisë, të rejat që ju interesojnë nga fusha e bujqësisë,<br />

pyjeve, peshkimit, <strong>agrobiznesi</strong>t, import-eksportit, projekteve të<br />

huaja, subvencioneve, etj.<br />

Pajtimi mund të kryhet pranë sporteleve të filialit të Postës<br />

Tiranë dhe filialeve të Postës në çdo rreth. Ato mund të kryhen<br />

edhe pranë zyrave të <strong>KASH</strong>. Ne ua sjellim gazetën në çdo<br />

komunë, më lirë se çmimi i tregut në Tiranë!<br />

Tarifat janë si më poshtë:<br />

12 - mujore 1000 lekë<br />

Zgjidhni rrugën më të lehtë për marrjen e informacionit që ju<br />

intereson, më të sigurtë dhe më të lirë!


2 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

POLITIKA FISKALE<br />

<strong>KASH</strong>: VLERESON RIMBURSIMIN E TVSH PER BUJQESINE<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>-it Z. Ferizaj përshëndet skemën e re për rimbursimin e TVSH-së në sektorin<br />

e bujqësisë dhe blegtorisë, që do të fillojë zbatimin në 1 Janar 2008<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver Ferizaj<br />

Ndryshimet që ka pro<br />

pozuar MBUMK<br />

dhe MF në projektligjin<br />

"Për Tatimin mbi Vlerën<br />

e Shtuar", parashikon që rimbursimi<br />

i TVSH-së për fermerët<br />

të jetë në masën 6%. Sipas<br />

këtij projektligji, përqindja<br />

e kompensimit zbatohet mbi<br />

mimin e shitjes së produkteve<br />

ë fermerëve në drejtim të peronit<br />

të tatueshëm.Projektligji<br />

parashikon për fermerët, veprimtaria<br />

e të cilëve nuk i dety-<br />

Këtë vit, eksporti i prodhi<br />

meve bujqësore është rritur<br />

me 15 për qind dhe importi ka<br />

rënë me 15 për qind<br />

Kryeministri Berisha, i shoqeruar<br />

nga ministri i MBUMK z.<br />

Gjana dhe autoritete vendore te<br />

pushtetit ne Fier si dhe specialiste<br />

bujqesie te ketij qarku, vizitoi në<br />

Fier fermën e pronarit Skënder<br />

Hebeja, një nga fermat e njohura të<br />

këtij rrethi me sipërfaqe 1. 6 hektarë,<br />

e mbjellë me pemë frutore.<br />

Kjo është një nga investimet që ka<br />

përfituar nga projekti i qeverisë<br />

2KR, me vlerë rreth 16 mijë dollarë.<br />

Nga projekti i ndihmës së<br />

qeverisë kanë përfituar 1700 fermerë,<br />

me të cilën janë mbjellë 110<br />

hektarë dru frutorë, vreshta dhe ullishte.<br />

Ne, - vijoi Kryeministri - e hoqëm<br />

subvencionin e naftës pa akcizë,<br />

sepse ajo shpërdorej dhe jo<br />

se nuk e vlerësojmë se ajo ishte e<br />

nevojshme. Por ajo nuk arrinte në<br />

duart tuaja. Kryeministri theksoi se<br />

qeveria do të studiojë mundësinë e<br />

mbështetjes së fuqishme të përpunimit<br />

të agro-biznesit, si dhe do<br />

të studiojë mundësitë e larmishmërisë<br />

së kësaj mbështetje.<br />

Në këtë kontekst, Kryeministri<br />

tha se do të shqyrtohet mundësia<br />

që një pjesë e këtij subvencioni të<br />

mund të përcaktohen si kredi të buta<br />

afatgjata, ndërsa pjesa tjetër të vazh-<br />

STAFI I GAZETES<br />

ron për të qenë të regjistruar si<br />

persona të tatueshëm, të përfitojnë<br />

një përqindje fiks kompensimi.<br />

Të drejtën e kompensimit,<br />

e përfitojnë shitjet<br />

e produkteve me prejardhje të<br />

vetë punës së fermerëve.<br />

Këshilli i Agrobiznesit Shqiptar<br />

(<strong>KASH</strong>) dhe Shoqata<br />

Kombëtare e Fermereve Shqiptarë,<br />

përshëndetën dhe vlerësuan<br />

pozitivisht, skemën e re që<br />

ndërmori qeveria për rimbursimin<br />

e TVSH-së për produktet<br />

Berisha: 2007 bilanc pozitiv për<br />

eksportet dhe prodhimin bujqësor<br />

dojë të jepet si grant si edhe deri<br />

më tani.<br />

Kryeministri theksoi se qeveria<br />

synon të mbështesë fuqimisht<br />

fermerët shqiptarë dhe në këtë<br />

drejtim ajo ka mbështetur çmimet<br />

e referencave. “Ka një shitje shumë<br />

më të madhe të prodhimeve të vendit<br />

në treg se dy vjet më parë. Këtë<br />

vit eksporti i prodhimeve bujqësore<br />

është rritur me 15 për qind dhe importi<br />

ka rënë me 15 për qind”, tha<br />

Kryeministri. Për këtë, ai theksoi<br />

se kjo është një politike dobiprurëse<br />

për rritjen e prodhimeve shqiptare,<br />

por se në tërësi kjo përbën<br />

vetëm një gamë të caktuar prodhimesh.<br />

Më tej, ai përgëzoi fermerët e<br />

Myzeqesë, të cilët në tërësi e kanë<br />

punuar tokën, ndërsa theksoi se do<br />

të shqyrtohen të gjitha mënyrat që<br />

asnjë metër tokë të mos mbetet pa<br />

u punuar, për faktin se sipërfaqja e<br />

tokës së punueshme në Shqipëri<br />

është më e vogël, në krahasim me<br />

sipërfaqen e përgjithshme të vendit.<br />

Duke u ndalur në ligjin për kooperativat,<br />

Kryeministri tha se ligji<br />

i ri nuk kthen kooperativat e dikurshme,<br />

por u jep mundësi sipërmarrësve<br />

të shfrytëzojnë sipërfaqe më<br />

të mëdha toke, të cilat japin mundësi<br />

më të mëdha.<br />

Kryeministri i siguroi ata se do<br />

të vihet në funksion hidrovori.<br />

bujqësore dhe blegtorale, e cila<br />

do të fillojë zbatimin në 1 janar<br />

2008.<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>- it,<br />

Enver Ferizaj, tha se " zbatimi i<br />

kësaj skeme është një mbështetje<br />

e madhe për bujqësinë në<br />

vendin tonë, e cila do t'i japë<br />

një impuls rritjes së vëllimit të<br />

tregtimit të produkteve bujqësore<br />

dhe blegtorale".<br />

Sipas tij, nëqoftëse deri më<br />

sot rreth 70 % e prodhimit<br />

bujqësor vetëkonsumohet në<br />

familjet fermere që nuk njohin<br />

tregun, përmes kësaj mase<br />

familjet fermere do të orientohen<br />

nga tregu dhe do të rrisin<br />

prodhimin në fermat e tyre.<br />

Skema e rimbursimit të<br />

TVSH-së, për produktet bujqësore<br />

dhe blegtorale, që u prezantua<br />

dje nga ministri i Financave,<br />

Ridvan Bode dhe ministri<br />

i Bujqësisë, Ushqimit dhe<br />

Mbrojtjes së Konsumatorit,<br />

Jemin Gjana, konsiston në krijimin<br />

e një skeme kompensimi<br />

për të gjithë fermerët që<br />

kryejnë aktivitet individual apo<br />

familjar në një nga fushat e prodhimit<br />

bujqësor dhe blegtoral<br />

dhe që furnizojnë me produktet<br />

e tyre një person që është<br />

regjistruar si subjekt i<br />

TVSH-së.<br />

Përfitues të këtij kompensimi<br />

do të jenë të gjithë<br />

prodhuesit bujqësor dhe blegtoral,<br />

të cilët nuk kanë detyrimin<br />

dhe nuk janë të regjistruar<br />

si subjekte të pagimit të<br />

TVSH-së dhe kjo pagesë do t'u<br />

bëhet kundrejt një kodi, një<br />

numri verifikimi që do të<br />

lëshohet për secilin prej fermerëve<br />

nga Ministria e Bujqësisë<br />

dhe Ushqimit sipas një statistike,<br />

sipas një regjistrimi që<br />

është bërë në të gjithë territorin<br />

e vendit për të identifikuar<br />

gjithsecilin prej fermerëve<br />

dhe prodhuesve bujqësor dhe<br />

blegtoral në gjithë zinxhirët e<br />

përfitimeve dhe të kompensimit<br />

të TVSH-së.<br />

Kompensimi do të mbulojë<br />

atë pjesë të TVSH-së që fermerët<br />

kanë paguar si blerës në<br />

treg, por që i përket mallrave<br />

të furnizuara si plehra, makineri,<br />

farna dhe gjithçka që përdoret<br />

në fushën e bujqësisë dhe<br />

blegtorisë, për të cilat fermerët<br />

nuk janë përdoruesit përfundimtar.<br />

Masa e këtij kompensimi<br />

do të jetë 6 %.<br />

Kjo do të thotë që për çdo<br />

100 lekë mall të shitur në treg<br />

bujqësor dhe blegtoral do të<br />

Qeveria së shpejti paketë të re<br />

ligjore në mbështetje të fermerëve<br />

Kryeministri Berisha<br />

bashke me ministrin Gjana<br />

u ndalen në tregun privat të<br />

prodhimeve bujqësore, në Fier.<br />

Tregu me nje sipërfaqe prej 22<br />

mijë metra katror,i cili përfundoi<br />

fazën e parë të ndërtimit me vlerë<br />

tre milion euro, përmban mjedise<br />

të standarteve të larta për<br />

tregtimin e prodhimeve bujqësore.<br />

Në fazën e dytë të punimeve<br />

të tij, pronarët parashikojnë<br />

ndërtimin e ambienteve frigoriferike,<br />

krijimin e linjës së paketimit,<br />

atë të eksportit,etj. Tregu<br />

privat i përmasave tepër moderne<br />

u jep mundësi edhe fermerëve të<br />

qyteteve të tjera të tregtojnë prodhimet<br />

bujqësore.<br />

Duke vlerësuar punën e bërë<br />

nga pronarët, Kryeministri tha se<br />

ngritja e tregjeve të tilla, të cilat<br />

menaxhohen më mirë se kushdo<br />

nga sektori privat, përbëjnë një<br />

lehtësim të madh për fermerët që<br />

duan të tregtojnë prodhimet e<br />

tyre.<br />

Kryeministri informoi fermerët<br />

se së shpejti qeveria do tu<br />

vijë në ndihmë me një paketë të<br />

re ligjore, e cila do të rimbursojë<br />

TVSH-në me 6 për qind. Kjo përqindje<br />

që është në mesataren e<br />

vendeve evropiane, - u shpreh<br />

Kryeministri, do tu jap mundësi<br />

fermerëve të përballen më mirë<br />

me kushtet e reja të tregut.<br />

Në bashkëbisedimin me ta,<br />

ndër të tjera, Kryeministri u<br />

shpreh:<br />

“Dua të përgëzoj pronarët e<br />

ketij tregu modern, shembull i<br />

shkëlqyer i investimeve private në<br />

Shqipëri në fushen e tregjeve.<br />

Une e përgëzova kryetarin e bashkisë,<br />

sepse tregjet me shume se<br />

çdo gjë tjetër duhet te jene private,<br />

sepse ai i menaxhon me mire<br />

se kushdo tjetër.<br />

Ngritja e tyre perben nje lehtesim<br />

të madh si per tregtaret,<br />

ashtu edhe per fermeret që duan<br />

të tregtojnë prodhimet e e tyre.<br />

Të rëndësishme janë kapacitet<br />

ftohëse, të cilat edhe ky treg do ti<br />

zhvillojë më shumë në të ardhmen.<br />

Ju degjova lidhur me ankesat<br />

për disa çmime të referencës<br />

në dogana. Ajo çfarë parashtruan<br />

tregtarët ishte që të shihet mundësia<br />

e sezonalitetit dhe ne do të<br />

përpiqemi që ta shohim atë. Ne<br />

do të krijojmë gjithashtu hapsira<br />

të reja për fermerët shqiptarë që<br />

ata ti shesin prodhime t tyre.<br />

Kam kënaqësinë të informoj<br />

fermerët shqiptare se se shpejti<br />

një pakete e re ligjore u jep nje<br />

ndihme shtese atyre, duke u rimbursuar<br />

6 për qind të TVSH-së.<br />

Kjo nuk është një shumë e madhe,<br />

por u vjen në ndihmë fermerëve.<br />

Kjo përqindje eshte ne<br />

mesataren e vendeve te Evropes,<br />

të cilat e kanë 4 deri në 8 për qind.<br />

Kjo u jep mundësi atyre që të përballen<br />

me mirë me tregun, duke<br />

fituar pak më shumë.<br />

përfitojnë 6 lekë secili prej<br />

familjeve fermere. Sigurisht që<br />

shifra prej 6 % është përdorur<br />

duke u nisur edhe nga niveli i<br />

mekanizimit dhe modernizimit<br />

të bujqësisë. Në vende të<br />

ndryshme të BE-së përqindja<br />

varion nga 4 - 9 %.<br />

Për përfaqësuesit e Shoqatës<br />

së Fermerëve Shqiptarë,<br />

zbatimi i kësaj skeme shihet<br />

edhe si një masë për rritjen e<br />

eksporteve dhe luftën kundër<br />

informalitetit në sektorin e<br />

bujqësisë dhe prodhimit blegtoral.<br />

Ministri i MBUMK-s,<br />

Jemin Gjana, u shpreh se, "rimbursimi<br />

i TVSH-s për këtë sektor,<br />

do të kompensojë buxhetin<br />

e familjeve fermere si dhe<br />

do të rrisë lehtësisht prodhimin<br />

vendas në treg pa diskriminimin<br />

e mallrave që vijnë<br />

nga importi, duke nxitur dhe<br />

eksportin e tyre."<br />

Kjo politikë mbështetëse<br />

fiskale, tha ministri Gjana, për<br />

fermerët shqiptarë është një<br />

prej skemave plotësuese që po<br />

përdoren në politikat e reja<br />

bujqësore në vend. "Besoj se të<br />

gjithë jemi tashmë të njohur<br />

dhe të bindur se të gjitha angazhimet<br />

e marra janë për ta<br />

nxjerrë sektorin e bujqësisë<br />

Kryeministri Sali Ber<br />

isha, gjate nje vizite në<br />

Pogradec, u takua me fermerë<br />

të zonës dhe vizitoi fermën e<br />

zotit Qemal Sejko, në fshatin<br />

Petrush, një nga fermerët që ka<br />

përfituar nga projekti 2KR i<br />

qeverisë.<br />

2KR është një projekt i<br />

Qeverisë shqiptare që mbështet<br />

zhvillimin e prodhimit bujqësor<br />

dhe nga ky projekt kanë përfituar<br />

208 fermerë në qarkun e Korçës,<br />

me një vlerë prej rreth 500<br />

milion lekë. Ky projekt është i<br />

shtrirë në shumë rrethe të vendit,<br />

kryesisht në zonën e Vlorës,<br />

Fierit, Beratit dhe Korçës. Me<br />

këtë mbështetje financiare është<br />

realizuar mbjellja e 1100 ha<br />

tokë, nga të cilët 480 ha janë<br />

mbjellë me fruta, 330 ha janë<br />

ullishte dhe 300 ha vreshtari.<br />

Kryeministri Berisha siguroi<br />

fermerët se vitin e ardhshëm<br />

ky fond do të dyfishohet,<br />

duke arritur në shifrën prej 800<br />

milion lekë. Kryeministri<br />

vlerësoi se prodhimet e vendit<br />

kanë njohur shitjen më të madhe<br />

se ndonjëherë tjetër, falë<br />

edhe masave të marra nga qeveria<br />

në mbështetje të prodhimit<br />

vendas.<br />

“Ne do të vazhdojmë përpjekjet<br />

duke respektuar<br />

nga situata në të cilën ai ka qenë<br />

i zhytur për shumë vite gjatë këtyre<br />

dekadave të tranzicionit,<br />

kjo është dhe arsyeja që qeveria<br />

shqiptare në programin e saj<br />

ka vendosur disa objektiva<br />

themelorë për të cilët po<br />

përpiqet hap pas hapi që të realizohen,<br />

me qëllim që bujqësia<br />

të prezantohet me ritme të<br />

reja dhe ndyshime bashkohore"-tha<br />

ministri Gjana.<br />

Skema e rimbursimit të<br />

TVSH-s synon t'i japë fund diskriminimit<br />

të prodhimit bujqësor<br />

vendas përballë mallrave të<br />

importit në kapacitetin konkurrues<br />

që kanë ata në tregun shqiptar.<br />

Nëse deri më sot mallrat<br />

e importit janë preferuar më<br />

shumë nga agropërpunuesit,<br />

tregtarët apo rrjeti i<br />

restoranteve, kjo ka ardhur për<br />

shkak se ata kanë patur<br />

mundësinë që të rimbursohen<br />

për një pjesë të TVSH-së, që i<br />

ngarkohet produktit në momentin<br />

e shitjes.<br />

Nga ky moment ata do të<br />

kenë të drejtë që të rimbursojnë,<br />

pra t'u pakësohet një<br />

pjesë e TVSH-së që shkon sa 6<br />

% e mallrave dhe produkteve<br />

që ata blejnë për industritë e<br />

(Vijon ne faqen 10)<br />

Në vitin 2008 do të dyfishohet<br />

subvencioni për bujqësinë<br />

- Kryeministri takohet me fermerë të zonës së Pogradecit -<br />

rregullat baze të tregut të<br />

hapur”, tha zoti Berisha, ndërsa<br />

shprehu angazhimin se Qeveria<br />

do të bëjë të gjitha përpjekjet e<br />

duhura për të lehtësuar punën e<br />

fermerëve shqiptarë. Ai tha se<br />

fillimisht këto përpjekje nisën<br />

me skemën e akcizës së naftës,<br />

por me këtë skemë u abuzua nga<br />

zyrtarë jo të përgjegjshëm.<br />

“Nisur nga kjo situatë u vendos<br />

që këtë sasi parash, që po<br />

vjen në rritje, ta kalojmë direkt<br />

te fermerët për t’i investuar në<br />

forma të ndryshme”, tha zoti<br />

Berisha. Kryeministri siguroi<br />

fermerët se me anë të ligjit të<br />

ri që u miratua, do të rriten<br />

hapësirat për të ndihmuar <strong>agrobiznesi</strong>n,<br />

pemtarinë, blektorinë,<br />

serat, etj.<br />

Në vazhdim, Kryeministri<br />

përmendi një tjetër iniciativë të<br />

ndërmarrë në kuadër të ndihmës<br />

ndaj fermerëve, vendosjen e<br />

skemës së rimbursimit të tvshsë.<br />

“Kjo skemë përbën një lehtësi<br />

shumë të madhe për të<br />

gjithë fermerët, pasi ndihmon<br />

që të marrin tvsh-në për prodhimet<br />

që shesin”, tha zoti<br />

Berisha, duke shprehur besimin<br />

se ajo do të realizohet brenda<br />

vitit të ardhshëm, pasi të diskutohet<br />

dhe me përfaqësues të<br />

fermerëve.<br />

Bordi i gazetës: Kryetar: Enver Ferizaj; Antarë: Kujtim Sokoli, Zydi Teqja, Hasan Halili, Fuad Haxhiymeri, Kristaq Thoma, Agim Rahmeta,<br />

Isuf Demirxhiu, Edmond Gjata; Gazetare: Etleva Xhajanka; Design & Layout: Elvira Çeku; Asistente: Rozi Martini; Adresa: Rr.“Mine Peza”,<br />

P. 87/3, Hyrja 2, Kati 1, Tel./ Fax: ++ 355 4 229445: Web site: www.kash.org.al E-mail: info@kash.org.al Shtypur në shtypshkronjën: “Eurorilindja”.


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

AKTUALITET<br />

RRITET INTERESI I BIZNESIT PER PJESMEMARRJE<br />

NE PANAIRIN “AGROBIZNES 2007”<br />

Edicioni i peste i panairit Nderkombetar “Agrobiznesit 2007”, ka rritur interesin e firmave dhe kompanive vendase dhe<br />

huaja, per te marre pjese ne aktivitetin me te madh te promovimit te agroindustrise, qe organizohet nga <strong>KASH</strong> me<br />

mbeshtetjen e MBUMK-s, ne Qendren Nderkombetare te Kultures, Tirane, nga data 21deri 24 Shtator<br />

Panairi “Agrobiznes<br />

2007”, që këtë vit<br />

shënon edicionin e tij<br />

të peste, konsiderohet si aktiviteti<br />

më i madh i agroindustrise,<br />

i cili do te prezantohet<br />

me të gjitha zhvillimet e saj të<br />

koheve të fundit, por dhe me<br />

problemet e shqetesimet qe<br />

desh ajo perballe standarteve<br />

he progresit global. Organiatorët<br />

e panairit, Këshilli<br />

grobiznesit Shqiptar, e shoin<br />

këtë aktivitet si një mundëi<br />

për nxitjen e këtij biznesi<br />

he për njohjen e konsumaorëve<br />

me prodhimet me të<br />

undit të industrisë agropërpunuese,<br />

e cila vitet e fundit,<br />

a njohur zhvillim dhe tregues<br />

ë kënaqshëm financiarë. “Përatitjet<br />

për kete manifestim te<br />

groindustrise, që kanë nisur<br />

Agrobiznesi<br />

Kompania Lijanovic eshte nje kompani me nje jetegjatesi 50 vjecare ne te cilen jane punesuar 1500 punonjes.<br />

Kjo kompani i ka deget e saj kryesore ne Europen Lindore dhe Jug-Lindore. Kompania eshte e pajisur nga komuniteti europian me certifikaten SO S001 dhe HACCP, e<br />

cila eshte nje vendim ligjor qe deshmon kualitetin e larte te kesaj kompanie, per te hedhur produkte cilesore dhe te shendetshme ne treg. Nga kjo kompani dalin cdo dite<br />

rreth 40 ton prodhime te ndryshme dhe “Lijanoviç” e shet produktin e tij ne te gjithe zonen e ish Jugosllavise Lindore, ne Shqiperi dhe Turqi.<br />

Per tregun shqiptar kompania ka pergatitur oferta te vecanta (speciale), ne vecanti per panairin. Nje oferte speciale do te jete ajo ne cmime. Çdo pakete do te shitet vetem<br />

per 100 leke ku te gjithe jane te ftuar per te provuar dhe shijuar produktet tona. Ju mund te provoni produktet ne panairin qe do te zhvillohet ne dt.21- 24 Shtator tek<br />

piramida ku do te zere nje siperfaqe rreth 145 m.<br />

Kushdo qe na viziton mund te prese dhurata dhe surpriza te kendshme.<br />

Jeni te gjithe te ftuar…<br />

I juaji Lijanoviç<br />

Ministri i Bujqesise<br />

Ushqimit dhe<br />

Mbrojtjes se Konsumatorit<br />

Jemin Gjana, Presidenti i<br />

Keshillit te Agrobiznesit Shqiptar<br />

(<strong>KASH</strong>) Enver Ferizaj,<br />

si dhe perfaqesues te tjere te<br />

Pushtetit Vendor, me ftese te<br />

deputetit te zones se Sukthit ne<br />

rrethin e Durresit, Sami<br />

Gjergji, zhvilluan ditet e fundit<br />

nje vizite pune ne kete<br />

zone per tu njohur me nga afer<br />

me zhvillimet , problemet dhe<br />

punen e fermereve dhe agrobiznesmeneve<br />

te kesaj zone.<br />

Ministri Gjana, gjate ketij<br />

takimi vuri theksin ne<br />

rendesine e komunikimit dhe<br />

kontakteve te drejteperdrejta<br />

qe po vendos dikasteri i<br />

Bujqesise me fermeret, me<br />

qellim evidentimin me real te<br />

shqetesimeve dhe problemeve<br />

qe kane fermeret ne<br />

zona e rrethe te nedyshme te<br />

vendit dhe zgjidhjen e<br />

mundeshme te ketyre<br />

problemeve.Ne kete bashkebisedim<br />

merrnin pjese fermere<br />

te cilet kane perfituar nga<br />

projekti i granteve te<br />

prej javësh, tashmë kanë hyrë<br />

në një fazë të avancuar”, bene<br />

te ditur burime nga <strong>KASH</strong>,<br />

nderkohe qe nënvizojne faktin<br />

se “është konfirmuar pjesëmarrja<br />

e kompanive te afirmuara<br />

dhe vihet re nje interes<br />

gjithnje e ne rritje i kompanive<br />

dhe firmave te reja vendase dhe<br />

huaja per te qene pjese e ketij<br />

panairi i cili do të thellojë më<br />

tej traditën e krijuar në edicionet<br />

paraardhëse, për promovimin<br />

e agroindustrise vendas<br />

dhe atij nderkombetar. Stafi po<br />

punon dhe po perfundon të<br />

gjitha procedurat e tjera përgatitore<br />

dhe krahasuar me edicionet<br />

e tjera paraardhëse,<br />

numri i firmave pjesëmarrëse<br />

pritet të jetë më i lartë. Panairi<br />

“Agrobiznes 2007”, është<br />

shndërruar në një traditë dhe<br />

organizohet nga Keshilli i<br />

Agrobiznesit Shqiptar (<strong>KASH</strong>).<br />

Gjatë pese edicioneve, profili<br />

i tij është konsoliduar dhe<br />

gjeografia e përfaqësimit është<br />

rritur e zgjeruar. Krahas<br />

kësaj, ka ndryshuar edhe raporti<br />

i përfaqësimit mes firmave<br />

tregtare e shërbimeve me ato<br />

prodhuese. Brenda këtij konteksti,<br />

numri i subjekteve<br />

prodhuese, që përfaqësohen në<br />

panair, ka ardhur në rritje. Në<br />

Panairit “Agrobiznes 2007”<br />

pritet të marrin pjesë subjekte<br />

nga rrethe te ndryshme te vendit<br />

si Tirana, Vlora, Gjirokastra,<br />

Fieri , Berati, Durresi etj<br />

qytete me potencial zhvillimi<br />

si dhe nga shtetet e Italise,<br />

Gjermanise, Greqia, Kosova,<br />

Maqedonia etj. Sipas Presidentit<br />

te Këshillit të Agrobiznesit,<br />

Ministri Gjana dhe Presidenti i<br />

<strong>KASH</strong>-it Ferizaj, diskutojnë me<br />

fermerët e zonës së Sukthit<br />

MBUMK, per zgjerimin e veprimtarive<br />

te tyre bujqesore ne<br />

sektorin e vreshtarise, pemetoreve<br />

dhe ullishtave. Nje nga<br />

temat dhe ceshtjet me te diskutuara<br />

ne kete takim, ishte<br />

rritja e sigurise dhe e kontrollit<br />

te farerave dhe fidaneve qe<br />

vijne nga importi. Ministri Gjana<br />

siguroi fermeret se do te<br />

merren masa ndaj fermereve<br />

fallcifikatore dhe do te rritet<br />

siguria e tregut te imputeve<br />

bujqesore si dhe do te ndiqet<br />

me koseguence cerftifikimi i<br />

ketyre prodhimeve. Ndersa<br />

Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver<br />

Ferizaj tha se, nje fakt i rendesishem<br />

ne keto dy vitet e fundit,<br />

eshte se fermerit shqiptar<br />

nuk i ka mbetur prodhim i pashitur,<br />

ashtu sikurse ndodhte<br />

me pare, dhe know theksoi<br />

Ferizaj, tregon per nje riorganizim<br />

te sistemit te bujqesise<br />

ne te gjitha hallkat e tij, prodhim<br />

i orjentuar, marketing,<br />

dhe me kryesorja mbeshtetje<br />

efektive me fonde dhe politika<br />

bujqesore. Gjate kesaj vizite<br />

kreu i Bujqesise u njoh me<br />

nga afer me investimet e reja<br />

te fermermereve qe jane bere<br />

ne nje baxho dhe vresht rrushi.<br />

Enver Ferizaj “ky Panair është<br />

funksional, me pavione të<br />

veçanta sipas strukturës së prodhimit,<br />

për t’i shërbyer më<br />

mirë lidhjes së kontratave midis<br />

biznesmenëve të këtij sektori”.<br />

Panairi “Agrobiznes 2007”<br />

nder pavionet kryesorë, do te<br />

kete Institucionet Kërkimore<br />

Shkencore i cili do te synojnë<br />

të përcjellin forcimin e bashkëpunimit<br />

shkencor në fushën<br />

e agroindustrisë.Duke i vlerësuar<br />

projektet dhe donatorët e<br />

huaj si katalizatorë të zhvillimit<br />

të këtij sektori, organizatorët<br />

në pavionin e projekteve do t’u<br />

japin mundësi njohje dhe prezantimi,<br />

të gjithë të interesuarve<br />

për ecurinë dhe finacimet<br />

e projekteve kryesore që<br />

zbatohen në vendin tonë, si<br />

FAO, PHARE, Banka Botërore,<br />

FFP, Lande O’Lake, etj.Sipas<br />

organizatorëve, ky panair do t’i<br />

sherbejë edhe konsumatorëve<br />

Kompania Lijanoviç në “AGROBIZNES 2007”<br />

Njoftim<br />

Qarku Diber<br />

Drejtoria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatoreve kane<br />

nderin t’ju ftojne ne aktivitetin dy ditor “Njihni dhe shijoni Dibren!”<br />

Me 13-14 Shtator, 2007 ne Peshkopi, Diber, do te organizohet nje takim dy ditor me temen “Njihni<br />

dhe shijoni Dibren!”. Ky eveniment merr persiper te prezantoje produktet kryesore karakteristike te<br />

zones si molle, dardhe, kumbulla, arra, bulmetra, vere, raki, etj. Nga ana tjeter do te jete nje mundesi<br />

e mire per prodhuesit lokale per te vendosur lidhje dhe gjetur tregje te reja dhe per te krijuar<br />

mundesi per eksport.<br />

Meqenese perkon me kohen e te vjelave, i gjithe aktiviteti do te marre ngjyrat e nje feste te gezueshme<br />

popullore me pjesmarrjen e banoreve te Dibres me synimin per ta shndrruar ate ne nje feste<br />

te perviteshme.<br />

Programi i festes:<br />

Dita e pare, 13 shtator, 2007<br />

17.00 - 18.00 Akomodimi ne hotel “Veri”. Njohja me programin<br />

18.00 - 20.00 Festa e te vjelave (Koncert dhe festime te tjera)<br />

20.00 - on Darke tradicionale me produkte lokale<br />

Dita e dyte, 14 shtator, 2007<br />

08.30 - 09.00 Registration (ne ambjentet e qendres se edukimit dhe komunikimit)<br />

09.00 - 09.20 Hapja dhe mireseardhja nga kryetari i Qarkut, Z. Naim Gazidede<br />

09.20 - 10.00 “Mundesite dhe sfidat e bujqesise ne Diber”, nga Maks Hajrullai, drejtor i DBUMK<br />

10.00 - 10.30 “Zhvillimi bujqesor dhe rural ne Diber pare nga kendveshtrimi i insitucioneve qendrore”,<br />

nga Jemin Gjana, Minister i Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatoreve.<br />

10.30 - 11.00 Diskutime, komente dhe sugjerime nga pjesmarresit.<br />

11.00 - 12.00 Vizite ne panairin e produkieve lokale<br />

12.30 - 13.00 Ceremonia e cmimeve<br />

13.00 - 14.00 Kokteil / largimi<br />

Nje falenderim i vecante per bashke-financuesit e ketij aktiviteti: Bashkite Peshkopi, Barrel, Bulqize<br />

dhe Klos si dhe komunat: Kala e Dodes, Sllove, Kastriot, Tomin, Muhurr, Melan, Maqellare, Shupenze,<br />

Lis, Kurdari, Gjorice.<br />

3<br />

për të blerë mallra me cilësi të<br />

mire dhe çmime të ulta, ndërsa<br />

fermerëve për t’u njohur më<br />

mirë me tregjet e shitjes.


4 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

ALBSHKENCA<br />

Prishtina mbledh shkencëtarët shqiptarë të bujqësisë nga e gjithë bota<br />

Konferencë mbarëkombëtare e shkencave bujqësore<br />

Konferenca e shken<br />

cave te bujqesise<br />

dhe mjedisit i zhviloi<br />

punimet e saj ne pasditen<br />

dt. 15.08.2007 ne nje nga<br />

uditoret e fakultetit teknik te<br />

niversitetit te Prishtines.<br />

unimet shkencore te paraqiura<br />

per referim u organizuan<br />

e dy sesione, te cilet u drejuan<br />

nga Prof. As. Dr. Ardian<br />

aci dhe Prof. As. Dr. Evan<br />

roco.<br />

Sesioni i pare i zhvilloi<br />

punimet nga ora 15.00-<br />

7.00. Ne kete sesion, u<br />

paraqiten kater ligjerata:<br />

1. Sinaj, Sokrat: Teknikat<br />

zotopike ne percaktimin e<br />

isponibilitetit te elementeve<br />

shqyes per bimet: rasti i fosorit<br />

dhe zinkut. Swiss Federl<br />

Institute of Technology,<br />

witzerland (Zvicer).<br />

2. Rroço, Evan; Maçi, Arian:<br />

Përdorimi i metodës së<br />

lektro Ultra Filtrimit në përaktimin<br />

e sasive të azotit që<br />

uhen përdorur në bimën e<br />

isrit. Universiteti Bujqesor<br />

Tiranes.<br />

3. Qafoku, Niko: Ngarkea<br />

elektrike e siperfaqes se<br />

oloideve dhe roli i saj ne adorbimin<br />

e specieve kimike.<br />

acific Northwest National<br />

aboratory, Richland, Washngton,<br />

SHBA.<br />

4. Tabaku, Vath; Ramadani,<br />

Naim: Pyjet e dushqeve ne<br />

Kosove dhe mundesite per nje<br />

qeverisje te qendrueshme dhe<br />

multifunksionale te tyre.<br />

Fakulteti i Pyjeve, Universiteti<br />

Bujqesor i Tiranes.<br />

Cdo ligjerate zgjati 25 min.<br />

Interesi per punimet e paraqitura<br />

ishte i madh. Pati pyetje<br />

dhe diskutime interesante<br />

nga te pjesemarresit. Per<br />

efekt kohe sesioni i pare i<br />

vazhdoi pastaj punimet me<br />

kumtesa.<br />

Ne pushimin midis dy sesioneve<br />

u paraqiten dhe u diskutuan<br />

disa postera. si:<br />

Zeneli, Gazmend; Gershenzon,<br />

Jonathan; Krokene,<br />

Paal; Christiansen, Erik; Erbilgin,<br />

Nadir: There is more<br />

to it than its name says: Methyl<br />

Jasmonate is involved in<br />

signalling pathway in induced<br />

chemical defence in Norway<br />

spruce (Picea abies Karst.)<br />

(Gjermani)<br />

Libohova Zamir: The prediction<br />

of soil moisture distribution<br />

for small catchment<br />

by the distributed hydrology<br />

soil vegetation model (DHS-<br />

VM).<br />

Ne sesionin e dyte te zhvilluar<br />

nga ora 17.30- 19.30<br />

u paraqiten 10 kumtesa nga<br />

16 gjithesej te parashikuara.<br />

Kumtesat e paraqitura ishin:<br />

1. Maçi, Ardian; Qafoku,<br />

Niko: Problematika e akuulimit<br />

te nitrateve ne bimet<br />

perimore dhe rreziku per konumatorin.<br />

Universiteti<br />

Bujqesor i Tiranes, Pacific<br />

Northwest National Laboratory,<br />

Richland, Washington,<br />

SHBA.<br />

2. Rroço, Evan; Gjeloshi,<br />

Gjovalin: Përdorimi i një<br />

modeli të thjeshtë matematikor<br />

në përcaktimin e zonave<br />

ku mund të mbillet kiwi (Aktinidia<br />

deliciosa) në Shqipëri.<br />

Universiteti Bujqesor i Tiranes.<br />

3. Laçej, Fatmir; Muja,<br />

Ibrahim; Ahmeti, Tahir, Luma,<br />

Muzafer; Lokaj, Miftar:<br />

Menaxhimi i insekteve demtues<br />

skolide ne llojin hormoq<br />

(Picea abies) ne Malet e Junikut<br />

(Deçan) te Kosoves<br />

(U.B.T. Fakulteti i Shkencave<br />

Pyjore, A.P.K. Prishtine,<br />

A.P.K. Peje).<br />

4. Fetahu Shukri dhe Aliu<br />

Sali: Efektet e bashkeveprimit<br />

genotip- mjedis ne shterpesine<br />

e hibrideve te misrit.<br />

Fakulteti i Bujqesise, Univeristeti<br />

i Prishtines.<br />

5. Aliu Sali, Fetahu Shukri<br />

dhe Salillari Adem: Vleresimi<br />

i parametrave agronomik<br />

dhe cilesor te kultivareve te<br />

grurit te mbjellur ne kushtet<br />

klimatike te Kosoves (Universiteti<br />

i Prishtines, Universiteti<br />

Bujqesor i Tiranes).<br />

6. Muhamet ZOGAJ,<br />

Agran HALIMI, Xhevdet<br />

ELEZI: Aplikimi i GIS-it në<br />

hulumtimin e tokës në Kosovë.<br />

7. Mr. sc. Agran HALIMI;<br />

Inxh. Muhamet ZOGAJ; Prof.<br />

dr. Xhevdet ELEZI<br />

Hulumtimi i metodës më<br />

të përshtatshme për përcaktimin<br />

e azotit mineral në<br />

tokat e Kosovës<br />

8. Anton Shala. Rritja dhe<br />

zhvillimi i pemëve ecuri e një<br />

tersie të jetës në molla<br />

9. R. Kastrati, M.A. Kamberi,<br />

A. Kryeziu, N. Mestani<br />

dhe B. Pllana. Përbërja<br />

kimike e lëndëve të para dhe<br />

përzierjeve për pula të importuara<br />

dhe të prodhuara në Kosovë.<br />

Fakulteti i Bujqësisë<br />

dhe Veterinarisë, Universiteti<br />

i Prishtinës.<br />

10. Bashkim Kabashi:<br />

Tokat e territorit te Kosoves,<br />

pjelloria e tyre , menyra e<br />

shfrytezimit aktual dhe perspektiv.<br />

(Universiteti i Prishtines).<br />

Ne lidhje me ligjeratat dhe<br />

kumtesat qe nuk u mbajten<br />

nga autoret per arsye mosprezence,<br />

Keshilli Drejtues<br />

i Institutit vendosi ti heqe ato<br />

nga programi i konferences.<br />

Gjate zhvillimit te punimeve<br />

ne te dy sesionet pati<br />

diskutime te shumta nga<br />

pjesemarresit. U shkembyen<br />

informacione dhe eksperinca<br />

tek njeri tjetri. Pati gjithashtu<br />

edhe propozime per bashkepunime<br />

konkrete ne formen<br />

e projekteve per te<br />

ardhmen.<br />

Konferenca per bujqesine<br />

dhe mjedisin i mbylli me sukses<br />

punimet e saj brenda<br />

dites.<br />

Gazeta te ndryshme te Kosoves<br />

e pasqyruan gjeresisht<br />

kete aktivitet. Ne vazhdim po<br />

japim shkrimet e dy prej tyre.<br />

KOHA DITORE<br />

Dt.16 gusht 2007<br />

Filloi takimi i dytë i institutit<br />

Alb-Shkenca<br />

Alb-Shkenca me shtatë<br />

konferenca për dy ditë<br />

Më shumë se 200 shkencëtarë<br />

dhe studiues shqiptarë<br />

do të paraqesin më<br />

shumë se 150 kumtesa në 7<br />

konferenca shkencore të<br />

fushave të ndryshme si: albanologji,<br />

drejtësi, ekonomi, inxhinieri,<br />

teknologji dhe informacion,<br />

mjekësi dhe shkenca<br />

natyrore<br />

Më shumë se 200 shkencëtarë<br />

dhe studiues shqiptarë<br />

të fushave të ndryshme<br />

janë mbledhur në<br />

takimin e dytë të institutit<br />

Alb-Shkenca. Për dy ditë në<br />

këtë takim, mbahen konferenca<br />

në fushat e shkencave shoqërore,<br />

natyrore e teknike.<br />

Instituti Alb-Shkenca është<br />

një organizatë shkencore, e<br />

pavarur, e cila qëllim kryesor<br />

ka mbështetjen, zhvillimin<br />

dhe forcimin e shkencës shqiptare,<br />

duke bashkëpunuar<br />

dhe duke bashkërenduar aktivitetin<br />

e saj me institucione të<br />

tjera që ushtrojnë veprimtarinë<br />

e tyre në këtë fushë.<br />

Sipas Jahja Kokajt, kryetar i<br />

Komitetit Organizativ të Konferencës,<br />

qëllimi i këtij instituti,<br />

që dikur ishte një forum<br />

virtual, tashmë po realizohet<br />

dhe me formimin e dy selive<br />

të Alb-Shkencës, njëra në Tiranë<br />

dhe tjetra në Prishtinë.<br />

150 kumtesa në tema të ndryshme<br />

dhe fusha të ndryshme<br />

shkencore, bashkëpunime dhe<br />

takime shkencëtarësh e studiuesish<br />

që veprojnë nëpër<br />

vende të ndryshme të botës<br />

janë rezultat e takimit të dytë<br />

të institutit Alb-Shkenca. Ky<br />

takim, sipas Begzad Baliut,<br />

nënkryetar i institutit Alb-Shkenca<br />

në Prishtinë, i krijon<br />

Prishtinës për herë të parë<br />

një prezencë të madhe shkencëtarësh<br />

e studiuesish shqiptarë.<br />

“Për herë të parë Kosova<br />

mund të shfrytëzojë një<br />

potencial të jashtëzakonshëm<br />

studiuesish të cilët mbajnë<br />

ligjërata në universitete evropiane<br />

dhe amerikane”, ka<br />

thënë Baliu. Ndërkaq për Bujar<br />

Dugollin, Ministër i<br />

Tregtisë, ky aktivitet dëshmon<br />

se intelektualët janë ata<br />

që mund të bëjnë lëvizje<br />

pozitive në një shoqëri. “Ky<br />

aktivitet i sotëm është për të<br />

dëshmuar se mendjet intelektuale<br />

duhet të jenë çdo herë<br />

në qendër të vëmendjes dhe<br />

ata duhet të jenë ata që lëvizin<br />

drejt ngritjeve kulturore e shkencore<br />

të popullit në<br />

pergjithesi”, ka thënë Dugolli.<br />

Në ditën e parë të kësaj<br />

konference dyditore, temë<br />

bosht ka qenë “Kahet e zhvillimit<br />

të shkencës shqiptare”,<br />

në të cilën studiues nga Kosova,<br />

Shqipëria e Maqedonia<br />

vunë në pah rrugën nëpër të<br />

cilën ka kaluar shkenca shqiptare,<br />

reformat e domosdoshme<br />

për përmirësimin e<br />

gjendjes së saj në të ardhmen.<br />

BOTA SOT<br />

Dt.16 gusht 2007<br />

Prishtinë, 15 gusht<br />

Instituti Alb-Shkenca<br />

mbledh në Prishtinë shkencëtarët<br />

shqiptarë nga e<br />

gjithë bota<br />

Shkencëtarët shqiptarë<br />

nga të gjitha trojet etnike shqiptare<br />

janë mbledhur të<br />

mërkurën në Prishtinë në një<br />

takim për të përcaktuar kahet<br />

e zhvillimit të shkencës shqiptare<br />

dhe për ta nxjerrë atë<br />

nga letargjia dhe mungesa e<br />

vlerave. Për dy ditë rresht shkencëtarët<br />

sikur kanë lënë në<br />

hije Seminarin Ndërkombëtar<br />

për Gjuhën, Letërsinë dhe<br />

Kulturën Shqiptare.<br />

Në fakt ky është takimi i<br />

dytë i Institutit Alb-Shkenca,<br />

por ky është më masivi që nga<br />

themelimi i tij më 2004, nga<br />

një grup intelektualësh që veprojnë<br />

kryesisht në vendet<br />

perëndimore.<br />

Në hapjen e takimit në Hotelin<br />

Grand kanë marrë pjesë<br />

mbi 100 intelektualë nga e<br />

gjithë bota, ku pas ligjëratës<br />

kryesore të prof.dr.Jahja<br />

Kokaj, është hapur edhe debati<br />

për të shfaqur vështirësitë<br />

me të cilat po ballafaqohet<br />

shkenca shqiptare.<br />

Kokaj foli në konktest të<br />

reformave në universitet në<br />

frymën e Bolonjës, sipas të<br />

cilit procesi duhet të jetë<br />

gjithpërfshirës dhe shumë shtresor.<br />

Ai kërkoi respektimin<br />

e kodit etik të shkencës, duke<br />

kundërshtuar plagjiaturat dhe<br />

vjedhjet në shkencë, jo vetëm<br />

në Kosovë, por në kontekst<br />

global, në luftimin e së cilës<br />

dukuri duhet të përfshihemi<br />

edhe ne. “Ne mos jemi vetëm<br />

shpenzues të shkencës, por<br />

edhe gjenerues të saj”, tha<br />

Kokaj, i cili është drejtor i<br />

Qendrës laserike amerikane<br />

në Kuvajt. Ai tha se duhet të<br />

mendohet në gjenerimin e<br />

vlerave shkencore dhe jo<br />

vetëm në shfrytëzimin e tyre,<br />

pra që të arrihet të krijohen<br />

vepra shkencore dhe se për<br />

këtë tha se Kosova dhe shqiptarët<br />

kanë mjaft talent.<br />

Por, tha ai të gjitha kërkesat<br />

dhe idetë e shtruara nga ai i<br />

bën nën supozimin e zgjidhjes<br />

së statusit. Duke folur për<br />

numrin e madh të institucioneve<br />

private të arsimit të lartë,<br />

tha se ato janë të<br />

mirëseardhura për konkurrencën<br />

që krijojnë, por ato<br />

duhet ti nënshtrohen akreditimit<br />

rigoroz. Prof.Dr.Rasim<br />

Bejtullahu vlerësoi se kriza<br />

në të cilën ndodhet vendi dhe<br />

politika, është pasojë e mungesës<br />

së zhvillimit të shkencës.<br />

“Aty ku është niveli i<br />

shkencës sot, është edhe i<br />

politikës, dhe nga kjo i gjithë<br />

realiteti në të cilin jemi”, tha<br />

Bejtullahu. Ai tha se nuk mund<br />

të pretendojë askush, pavarësisht<br />

disa pretendimeve të<br />

disa diskutuesve, se ka shkencë<br />

të mirëfilltë në Kosovë<br />

apo Maqedoni, po edhe në Tiranë,<br />

aty ku nuk ka laboratorë.<br />

Bejtullahu tha se e vetmja revistë<br />

shkencore e ASHAK-ut<br />

është e paregjistruar dhe në<br />

asnje rast paraqitësit e punimeve<br />

për votim të ligjëruesve<br />

në FSHMN nuk kanë përfituar<br />

që të kenë ngritje në thirrjet<br />

shkencore. Dhe në këtë<br />

kontekst e kritikoi mënyrën e<br />

përparimeve në thirrje akademike<br />

të ligjëruesve të UPsë.<br />

“Të lexosh referatet se si<br />

zgjidhen profesorët e UP-së<br />

është e tmerrshme”, tha Bejtullahu.<br />

Mentor Quku, kërkoi që të<br />

fillohet me programe nga<br />

ministritë shqiptare të arsimit,<br />

që sikurse në vendet tjera,<br />

që të përgatitet truri shkencor<br />

që në shkolla të mesme,<br />

kërkesë kjo e shtruar nga disa<br />

diskutues. Ai gjithashtu<br />

kërkoi që zhvillimi i shkencës<br />

të mbështetet nga nisma private,<br />

dhe kërkoi që të përjashtohet<br />

administrimi shtetëror<br />

i shkencës. Niko Qafoku, tha<br />

se nuk bëhet sot dallimi<br />

ndërmjet shkencës teorike<br />

dhe asaj të aplikuar. Ramadan<br />

Jashari një shkencëtar nga<br />

Kosova që vepron në Bruksel,<br />

përkujtoi kolegët e tij, duke<br />

iu kundërvënë se nuk është<br />

paraja financimi që të bën shkencëtar.<br />

Jashari përkujtoi<br />

shkencëtarë më të hershëm<br />

që pa burime të jashtme financiare<br />

kanë bërë zbulime,<br />

dhe që për këtë kanë qenë të<br />

shtyrë nga kodi moral. Studiuesja<br />

e re në Paris të Francës,<br />

Edlira Xhema, kritikoi ashpër<br />

politikat shtetërore të Tiranës<br />

ndaj shkencës, duke përkujtuar<br />

mënyrat se si menaxhohen<br />

fondet nga një grup i vetëm,<br />

që po ashtu bën përzgjedhjen<br />

e kuadrove dhe po ashtu licencon<br />

universitetet private dhe<br />

në të njëjtën kohë marrin pagesa<br />

pse ligjërojnë tek ato.<br />

Ndërsa, pasditen e sotme,<br />

sikurse edhe nesër, do të<br />

mbahen nga dy sesione shkencore,<br />

në konferenca të ndara<br />

në fakultetet teknike te UP-<br />

se. Në konferencen e shkencave<br />

të natyrës në sesionin e<br />

parë të moderuar nga Arben<br />

Merkoçi, Isa Elezaj dhe Bajram<br />

Berisha, prof.dr.Jahja<br />

Kokaj, ka paraqitur<br />

kumtesën, “Roli i laserit dhe<br />

dritës koherente në shkencat<br />

dhe teknologjitë moderne”,<br />

ku është bashkautor me Mustafa<br />

Marafin dhe David<br />

Casasent, me të cilët bashkëpunon<br />

në Universitetin<br />

amerikan në Kuvajt dhe në<br />

Universitetin Carnegie-Mellon<br />

në SHBA. Më pas Bajram<br />

Berisha paraqiti kumtesën<br />

“Disa nga arritjet në zhvillimin<br />

e shkencave të biologjisë<br />

gjatë 40 vjetëve të<br />

fundit”, bashkautorë me Dietes<br />

Schams dhe Heinrich<br />

H.D.Meyer, nga Universiteti<br />

i Munihit në Gjermani.<br />

Ndersa, kumtesën e tretë e ka<br />

mbajtur Arben Merkoçi,<br />

“Nanoteknologjia dhe<br />

nanoshkenca: mundësi të reja<br />

për aplikim në biosensorë”,<br />

bashkautorë me Sergio<br />

Marin, Maria T. Castaneda,<br />

Briza Perez, Alfredo de ka<br />

Escosura dhe Salvador Alegret<br />

nga Universiteti Autonom<br />

i Barcelonës në Spanjë.<br />

Ndërsa, në sesionin e dytë,<br />

të moderuar nga<br />

prof.dr.Rasim Bejtullahu nga<br />

UP-ja, Luan Qafmolla nga Tirana<br />

dhe Jahja Kokaj nga<br />

SHBA-të – Kuvajti, kanë<br />

paraqitur kumtesat, N.Civici,<br />

Jovan Zoto, Iris Bakiri, Ramazan<br />

Bukli, Artan Zajmi-Tiranë,<br />

etj. Paralelisht me këto<br />

sesione të shkencave të<br />

natyrës janë mbajtur edhe<br />

katër konferenca të tjera, si<br />

ai i shkencave të mjekësisë,<br />

ku kanë ligjëruar po ashtu<br />

figura shkencore të shquara<br />

që veprojnë jashtë vendit, si<br />

Ramadan Jashari në Bruksel,<br />

Naim Shabani në Gjermani,<br />

Edlira Xhemo në Francë etj.<br />

Po ashtu autoritete shkencore<br />

shqiptare kanë ligjëruar edhe<br />

në konferencën e shkencave të<br />

drejtësisë, në atë të shkencave<br />

të bujqësisë, të teknologjisë<br />

dhe shkencave inxhinierike, të<br />

albanologjisë dhe në atë të shkencave<br />

ekonomike.<br />

Këshillin organizues të<br />

takimit të dytë e përbëjnë<br />

prof.dr.Jahja Kokaj, kryetar,<br />

dr.Naim Shabani dhe dr.Niko<br />

Qafoku, nënkryetare,<br />

dr.Begzad Baliu, Lluka<br />

Qafoku, Dr.Nebi Caka,<br />

Dr.Bajram Berisha, Eshref<br />

Januzaj, Dr.Robert Magari,<br />

Dr.Petraq Papajorgji, Gentian<br />

Zyberi, Dr.Ardian Harri, Albert<br />

Nikolla, Dr.Fatos Ylli,<br />

Lindita Komani, Roland Leli<br />

dhe Neim Rustemi.<br />

Shumica e shkencetareve<br />

dhe interektualeve te Alb-Shkences<br />

jane te vendosur ne<br />

Qendren e Studenteve, ne<br />

konvikte.


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

NJOFTIME BIZNESI<br />

Agrobiznesi<br />

Biznesi i madh turk i interesuar për investime në Shqipëri<br />

Nga data 20-22 Gusht ishin ne Shqiperi perfaqesusesit<br />

e kompanise “Anadolu Cam Sanayii A.S”<br />

me synim studimin e tregut shqiptar dhe vecanarisht<br />

mundesite e investimeve ne te. Kjo kompani<br />

eshte krijuar ne vitin 1935 dhe eshte shume e njohur<br />

per potencialin e larte ne disa sektore njeri prej<br />

te cileve eshte dhe prodhimi i shisheve te birres, te<br />

veres, te pijeve te ndryshme alkolike, te qumeshtit,<br />

te shisheve te ujit, lengjeve te fruteve, te vajit, te<br />

uthulles, kavanozave te ndryshem, shisheve te ketch<br />

up-it, te parfumeve, produkteve per mirembajtjen<br />

vetjake, shisheve farmaceutike, te pencilines, te<br />

Njofton<br />

serumit etj.<br />

Aktualisht kjo kompani eshte ne proces diskutimi<br />

se ne cilin vend te Ballkanit do te hape qendren<br />

e saj per prodhim dhe me pas shitje, shperndarje<br />

te produkteve te saj. Me kete rast <strong>KASH</strong> organizoi<br />

nje takim ne zyrat qendrore si dhe takime me disa<br />

perfaqesues te sektorit privat qe kane interes per<br />

investimet e kesaj natyre. Te gjithe ata qe jane te<br />

inetersuar per nje informacion me te pergjithshem<br />

ne lidhje me kete kompani mund te perdorni<br />

adresen: http://www.anadolucam.com.tr/english/<br />

frameset02.htm<br />

<strong>KASH</strong> në bashkëpunim me përfaqësinë e Tregtisë<br />

së Jashtme të Ambasadës Turke në Tirane<br />

ISTAMBUL TIME 2007<br />

PANAIRI IV. NDERKOMBETAR I TEKNOLOGJIVE<br />

PRODHUESE<br />

Midis datave 16-20 Tetor 2007 do te organizohen ne Stamboll panairi i 4<br />

Nderkombetar i teknologjive te prodhimit me titullin “Istanbul Time 2007” ne<br />

te cilin perfshihen keto tema: Makinerite e perpunimit te fleteve metalike,<br />

robote industriale, teknologjite e perpunimit te siperfaqeve, sistemet e bojrave<br />

industriale, furra industriale, sistemet hidrauliko-pneomatike, sistemet elektrike<br />

dhe elektronike, pajisjet prerese dhe mbajtese, pajisjet e matjes dhe te kontrollit,<br />

kompresore, motoret elektronike, sistemet dhe pajisjet e sigurise, cilesise<br />

dhe mjedisit, teknologjite plotesuese, banka, leasing, firma siguracionesh etj,<br />

profili i vizitoreve te ketij panairi duhet te perfshije te interesuar ne keto sektore:<br />

prodhim, makineri, pajisje elektroshtepiake, elektronike, elektrike, energji, miniera,<br />

ndertim anijesh, produkte pyjesh, lekure, tekstile, shtypshkronja, metalurgji,<br />

plastike, industria e amballazhit, industrialiste, drejtues, profesioniste<br />

teknike, menaxhere shitblerjesh etj. Nje informacion me te hollesishem lidhje<br />

me kete aktivitet do ta gjeni ne adresen http://www.itf-time.com/en/index.asp<br />

Shpenzimet e akomodimit duke perfshire dhe mengjesin, transporti Aeroport-Hotel-Aeroport<br />

do te paguhen nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se avionit i perket<br />

pjesemarresit.<br />

Duke plotesuar formularin qe gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong> , i cili duhet te dergohen me<br />

ane te faksit ose e-mail’it deri ne daten 4 Shtator 2007 nepermjet zyres se <strong>KASH</strong>, aplikohet<br />

e Perfaqesine e Tregetise se Jashtme Turke. Per te marre rezultate sa me pozitive ne<br />

akimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare lutemi qe ne formularet e aplikimit<br />

e plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes, dhe produktet per te cilat eshte e<br />

nteresuar, te percaktohen ne se jane impotuese, ekspotuese shitje ose blerje me shumice<br />

ic eshte paraqitur ne formular duke pasur parasysh qe nga nje firme mund te marrin pjese<br />

eri ne dy perfaqesues.<br />

PROGRAMI i PRITJES SE DELEGACIONIT<br />

(16-20 Tetor 2007)<br />

Kontaktoni ne zyrat e <strong>KASH</strong>-it: Adresa: Rruga “Mine Peza”, Pallati 87/3, Shkalla 2, Kati i pare,<br />

Tirane Tel/Fax: + 355 4 229445 e-mail: info@kash.org.al www.kash.org.al<br />

Panairi i 22-të Ndërkombëtar i sistemeve të<br />

amballazhimit, paketimit dhe përpunimit të<br />

ushqimeve “IPACK 2007”<br />

Nga data 29 Tetor deri 2 Nentor 2007 do te organizohet ne Stamboll panairi i 22-te Nderkombetar i sistemeve<br />

te amballazhimit, paketimit dhe perpunimit te ushqimeve me titullin “IPACK 2007” ne te cilin perfshihen keto<br />

tema:<br />

• Makinerite e perpunimit ushqimor,<br />

• Makinerite e larjes dhe te mbushjes se shisheve<br />

• Makinerite e paketimit ne forme zarfi<br />

• Sistemet konvektor<br />

• Makinerite e perpunimit te brumit<br />

• Furrat e pjekjes se bukes<br />

• Makinerite dhe pajisjet e prodhimit te biskotave, cokollatave etj<br />

• Makinerite dhe pajisjet e perpunimit te akulloreve<br />

• Ambalazhet e xhamit<br />

• Tapat<br />

• Tapat plastike<br />

• Kallepet e amballazheve<br />

• Pajisjet e matjeve dixhitale<br />

• Sistemet e kontrollit te cilesise<br />

• Qeset plastike dhe prej letre<br />

• Ambalazhet prej druri<br />

• Ambalazhet me baze letre<br />

• Ambalazhet metalike etj<br />

Shpenzimet e akomodimit duke perfshire dhe mengjesin, transporti Aeroport-Hotel-Aeroport do te paguhen<br />

nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se avionit i perket pjesemarresit.<br />

Duhet te theksojme se gjate ketij programi perpara vizites se panairit do te organizohen takime dypaleshe<br />

ndermjet firmave turke dhe shqiptare qe ushtrojne aktivitetin e tyre ne sektoret e mesiperm.<br />

Lutemi qe duke plotesuar formularin i cili mund te gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong>, dhe te dergohet me ane te faksit<br />

ose e-mail’it deri ne daten 14 Shtator 2007 duhet te aplikoni ne zyren e Perfaqesise se Tregetise se Jashtme<br />

Turke. Per te marre rezultate sa me pozitive ne takimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare, lutemi<br />

qe ne formularet e aplikimit te plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes dhe te percaktohen ne se<br />

jane importuese, eksportuese, shitese ose blerese me shumice sic eshte paraqitur ne formular. Nje informacion<br />

me te detajuar mund te gjeni ne adresen: http://www.itf-ipack.com/en/fuar_kunyesi.asp<br />

Programi i panirit IPACK 2007<br />

29 Tetor, e Hene Mberritja ne Stamboll<br />

30 Tetor, e Marte Takime dypaleshe me firmat turke<br />

31 Tetor, e Merkure Vizita e panairit<br />

1 Nentor, e Enjte Vizita e panairit/Vizita neper ndermarrje/Vizite e qytetit<br />

2 Nentor, e Premte Nisja nga Stambolli<br />

Nga data 1- 4 Nentor 2007 do te organizohen ne Konya “Panairi i Pajisjeve industriale<br />

te Konyes” ne te cilin perfshihen materialet e plastikes, kaucukut, xhamit, lende kimike,<br />

lendet e tubave, makineri te perpunimit te metaleve, sistemet hidrolike dhe pneumatike,<br />

materialet e sigurise ne pune etj, si dhe panairi “Konelex 2007 “ne te cilin perfshihen<br />

temat elekticitetit, ndricimit,shperndarjes se energjise elektrike, mjetet hidro-pneomatike<br />

etj.<br />

Shpenzimet e akomodimit duke perfshire mengjesin, dreken dhe transportin<br />

Aeroport – Hotel - Aeroport do te paguhen nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se<br />

avionit i perket pjesemarresit. Ne te njejten kohe delegacioni do te jete i shoqeruar nga nje<br />

perkthyes i caktuar nga pala jone.<br />

Ftohen anetaret e shoqatave te <strong>agrobiznesi</strong>t qe kane qellime importuese ne lidhje me<br />

aktivitetet e panairit ose per takimet dypaleshe qe do te zhvillohen ndermjet firmave pjesemarrese<br />

te kontaktojne ne zyren e <strong>KASH</strong>-it. Per keto takime shihen me interes firmat qe<br />

zhvillojne aktivitetin ne fushen e pjeseve te kembimit te makinave, makinerive te ndryshme<br />

per prodhimet ushqimore ku perfshihen ato te bluarjes se miellit, sektori<br />

ushqimor (miell, vaj bimor, qumesht, embelsira), plastike (industria e prodhimit te<br />

amabalazheve najlon dhe plastike), mobileri dhe tekstil. Pjessemarresit duhet te plotesojne<br />

formularin qe gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong>-it deri ne daten 25 Shtator. Per te marre<br />

rezultate sa me pozitive ne takimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare duhet qe<br />

ne formularet e aplikimit te plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes dhe te<br />

percaktohen ne se jane impotuese, eksportuese shitje ose blerje me shumice. Ne vazhdim<br />

eshte paraqitur drafti i programit te vizites.<br />

PANAIRI I KONYES<br />

PROGRAMI I PRITJES SE DELEGACIONIT<br />

(1 - 4 Nentor 2007)<br />

5


6 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

MEDIA PER AGROBIZNESIN<br />

MONITORIMI I SHTYPIT SHQIPTAR<br />

Media shqiptare gjatë kohëve të fundit ka intensifikuar vëmendjen ndaj bujqesise dhe <strong>agrobiznesi</strong>t falë edhe një procesi të thellë<br />

transparence të ndërmarrë nga Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar. Pasqyrimi i veprimtarive të Ministrise se Bujqesise Ushqimit dhe<br />

Mbrojtjes se Konsumatorit dhe <strong>KASH</strong>-it në përgjithësi, zë nje vend te konsiderueshem të faqeve ekonomike të gazetave dhe<br />

emisioneve informative në mediat elektronike, por <strong>KASH</strong> synon më tej. Të ndryshojë qëndrimin e medias ndaj argumenteve<br />

bujqesor dhe industrise agroushqimore.<br />

Duke lexuar mëposhte, ju mund të gjeni komentet e medias së shkruar rreth bujqesise dhe agroindustrise ne një paraqitje të<br />

përmbledhur dhe koherente të faqeve të gazetave shqiptare.<br />

Rimbursimi i TVSH-se<br />

Agrobiznesi dakord me skemen e re<br />

Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar (<strong>KASH</strong>) dhe Shoqata Kombetare<br />

e Fermereve Shqiptare, pershendeten dhe vleresuan sot pozitivisht,<br />

skemen e re qe ndermori qeveria per rimbursirnin e TVSH-se<br />

per produktet bujqesore dhe blegtorale, e cila do te filloje zbatimin<br />

ne 1 janar 2008. Presidenti i <strong>KASH</strong>- it, Enver Ferizaj, tha se “zbatimi<br />

i kesaj skeme eshte nje mbeshtetje e madhe per bujqesine ne<br />

vendin tone, e cila do t’i jape nje impuls rritjes se vellimit te tregtimit<br />

te produkteve bujqesore dhe blegtorale”. Sipas tij, neqoftese deri<br />

me sot rreth 70 % e prodhirnit bujqesor vetekonsumohet ne familjet<br />

fermere qe nuk njohin tregun, permes kesaj mase familjet fermre<br />

do te orientohen nga tregu dhe do te rrisin prodhimin ne fermat<br />

tyre. Skema e rimbursimit te TVSH-se, per produktet bujqesore<br />

he blegtorale, qe u prezantua dje nga ministri i Financave, Ridvan<br />

ode dhe ministri i Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konumatorit,<br />

Jemin Gjana, konsiston ne krijimin e nje skeme kompenimi<br />

per te gjithe fermeret qe kryejne aktivitet individual apo familjar<br />

ne nje nga fushat e prodhimit bujqesor dhe blegtoral dhe qe furniojne<br />

me produktet e tyre nje person qe eshte regjistruar si subjekt<br />

TVSH-se. Perfitues te ketij kompensimi do te jene te gjithe<br />

rodhuesit bujqesor dhe blegtoral, te cilet nuk kane detyrimin dhe<br />

uk jane te regjistruar si subjekte te pagimit te TVSH-se dhe kjo<br />

agese do t’u behet kundrejt nje kodi...<br />

6 Shtator 2007<br />

Gjoba per fermeret qe nuk punojne<br />

tokat<br />

Nje dite pas deklarates se kryeministrit Sali Berisha, te bere ne<br />

Dropull, se qeveria shqiptare shume shpejt do te aplikoje gjoba teper<br />

te renda per ata fermere qe nuk shfrytezojne tokat ne pronesi te<br />

tyre per te marre prodhime bujqesore apo blegtorale, dikasteri i<br />

Bujqesise ka njoftuar se puna per kete qellim ka filluar shume kohe<br />

me pare. Sipas nje njoftimi zyrtar, Ministria e Bujqesise, Ushqimit<br />

dhe Mbrojtjes se Konsumatorit, po punon intensivisht per krijimin<br />

e nje “data base” te fermereve ne te gjithe vendin, me qellim<br />

regjistrimin e sakte te pasurise dhe aktivitetit qe kane fermeret sot.<br />

Burime nga kjo ministri bene te ditur se grupi i punes ka perfunduar<br />

mbledhjen e te dhenave per 360 mije ferma bujqesore qe jane aktualisht<br />

ne te gjithe vendin dhe po punon per krijimin e nje sistemi te<br />

ketyre te dhenave qe te perfshije statistika per sa me poshte: siperfaqen<br />

e tokes qe ka ne pronesi fermeri, sa per qind te saj e punon,<br />

llojin e kulturave bujqesore qe mbjell, te ardhurat qe merr nga aktiviteti<br />

bujqesor apo blegtoral, etj. Sipas specialisteve te bujqesise,<br />

realizimi i ketij projekti ka hyre tashme ne fazen intensive te perfundimit<br />

te “data base”, qe do te sherbeje edhe per nismen me te re<br />

qe do te ndermarre qeveria per sanksionimin me takse per te gjithe<br />

ata fermere qe lene token djerre, - thuhet ne njoftimin e dikasterit te<br />

kryesuar nga ministri Jemin Gjana...<br />

28 Gusht 2007<br />

27 mijë ha toka të shtetit për<br />

kompensimin e ish-pronarëve<br />

Toka e troje, prona të shtetit, do të vihen në dispozicion për kompensimin<br />

e ish-pronarëve. Bëhet fjalë për 27 mijë ha toka e troje, të<br />

cilat shteti do t’ia kalojë Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit të<br />

Pronave, për kompensimin fizik të ish-pronarëve, pretendentë për këtë<br />

proces. Një fakt i tillë është bërë dje publik nga ministri i Bujqësisë,<br />

Jemin Gjana, i cili gjatë fjalës së tij konfirmoi se janë rezervuara nga<br />

shteti sipërfaqe prej 27 mijë ha, e destinuar specifikisht për kryerjen<br />

e këtij kompensimi. Në këtë mënyrë, fondit prej 5 milionë dollarë që<br />

qeveria ka akorduar për kompensimin financiar të ish-pronarëve në<br />

rrethe të ndryshme të vendit, i shtohen për kompensim fizik edhe 27<br />

mijë ha tokë, e cila realisht është pronë e shtetit...<br />

1 Shtator 2007<br />

Bujqësi, zbardhet skema e<br />

rimbursimit të TVSH<br />

Në një deklaratë për mediat, ministri i Financave, Bode dhe ai<br />

i Bujqësisë, Gjana, kanë zbardhur skemën e re të kompensimit<br />

për sektorin e bujqësisë. Sipas kreut të Financave, ky projekt<br />

konsiston në krijimin e një skeme kompensimi për të gjithë fermerët<br />

që kryejnë aktivitet individual apo familjar në një nga fushat<br />

e prodhimit bujqësor dhe blegtoral dhe që furnizojnë me produktet<br />

e tyre një person që është regjistruar si subjekt i TVSH-së.<br />

Sipas tij, përfitues të këtij kompensimi do të jenë të gjithë<br />

prodhuesit bujqësorë dhe blegtoralë, të cilët nuk kanë detyrimin<br />

dhe nuk janë të regjistruar si subjekte të pagimit të TVSH-së dhe<br />

kjo pagesë do t’u bëhet kundrejt një kodi. ..<br />

5 Shtator 2007<br />

Flet ministri i Bujqësisë, Ushqimit dhe<br />

Mbrojtjes së Konsumatorit, Jemin<br />

Gjana<br />

Skema e mëparshme ka patur një mangësi të theksuar, sepse<br />

ka patur mungesën e njërës palë në këtë raport të shit-blerjeve,<br />

ata që grumbullonin dhe që thithnin produktet. Pra, nuk ka qenë e<br />

interesuar edhe pjesa tjetër, e kam fjalën për fermerët, pasi nuk<br />

kanë qenë pjesë e saj. Prandaj regjistrimi manual që kemi bërë<br />

vitin e kaluar, ka evidentuar 336 mijë ferma në vend (natyrisht ka<br />

ende një pjesë të vogël që është ende e paregjistruar, sepse ka<br />

ende familje fermere që janë zhvendosur brenda vendit ose jashtë)<br />

që përbën mbi 95% të numrit të përgjithshëm të fermave ekzistuese<br />

që veprojnë në të gjithë vendin. Duke u nisur nga kjo<br />

skemë, me buxhetin shtesë të 2007-ës, Ministria e Financave ka<br />

akorduar për Ministrinë e Bujqësisë një sasi parash që do të përdoret<br />

në procesin e përgatitjes së termave të referencës dhe<br />

prokurimit të tenderimit, për të hapur tenderin e kompjuterizimit<br />

të kartelave dhe pajisjen me një kod për secilën kartelë të fermerëve<br />

të regjistruar. Natyrisht, këto të dhëna do të përditësohen<br />

sipas ndryshimeve që do të kenë. Por kjo do të shërbejë si bazë<br />

për të dhënat dhe krijimin e një regjistri bazë publik. Dhe tashmë<br />

do të jenë dy palë që do të kontrollojnë procesin. Natyrisht që<br />

do të ketë dhe probleme të informalitetit dhe nuk do të eliminohen<br />

tërësisht menjëherë me zbatimin e skemës...<br />

4 Shtator 2007<br />

Ligji i ri: Fermerët të përfitojnë<br />

mbështetje financiare nga buxheti<br />

Drejtuesit e ministrisë apelojnë për më shumë kreditim<br />

për këtë sektor nga ana e sistemit bankar në vend<br />

Bujqësia shqiptare, e cila aktualisht importon në vlerë monetare<br />

500 milionë dollarë për plotësimin e nevojave me produkte,<br />

tashmë ka një ligj të sajin, të sapomiratuar. Ky ligj pritet të rrisë<br />

fondet nga buxheti vjetor i Ministrisë së Bujqësisë për të mbështetur<br />

në formë subvencioni një pjesë të investimit që fermerët<br />

bëjnë në këtë sektor. Zëvendësministri Ndoc Faslia thekson se<br />

për vitin 2007 u dhanë 4 milionë dollarë për mbështetje të disa<br />

sektorëve prioritarë si pemëtaria, vreshtaria dhe ulliri, duke rritur<br />

sipërfaqen e mbjellë me këto 3 kultura, në rreth 1000 ha. Sipas tij,<br />

për vitin 2008 fondi do të jetë akoma më i madh dhe do të administrohet<br />

si pjesë e programit për bujqësinë, që do të krijohet me<br />

miratimin e këtij ligji. Faslia sqaron se e veçanta tjetër e këtij ligji<br />

do të jetë fakti që Ministria e Bujqësisë do të mbështesë në të<br />

ardhmen në vartësi nga buxheti vjetor i saj edhe aktivitete të tjera,<br />

që lidhen me përmirësimin e cilësisë së jetës në zonat rurale. …<br />

23 Gusht 2007<br />

Zbritje 6% të TVSH 336 mijë fermave<br />

Ministria e Financave së bashku me Ministrinë e Bujqësisë<br />

dhe Ushqimit prezantoi dje skemën e re të rimbursimit të TVSH<br />

në masën 6%. Ky projekt konsiston në krijimin e një skeme kompensimi<br />

për të gjithë fermerët që kryejnë aktivitet individual<br />

apo familjar në një nga fushat e prodhimit bujqësor dhe blegtoral<br />

dhe që furnizojnë me produktet e tyre një person që është regjistruar<br />

si subjekt i TVSH-së. Përfitues të këtij kompensimi do të<br />

jenë të gjithë prodhuesit bujqësor dhe blegtoral të cilët nuk kanë<br />

detyrimin dhe nuk janë të regjistruar si subjekte të pagimit të<br />

TVSH-së dhe kjo pagesë do t’u bëhet kundrejt një kodi, një numri<br />

verifikimi që do të lëshohet për secilin prej fermerëve nga<br />

Ministrisë e Bujqësisë dhe Ushqimit sipas një statistike, sipas<br />

një regjistrimi që është bërë në gjithë territorin e vendit për të<br />

identifikuar gjithsecilin prej fermerëve dhe prodhuesve bujqësor<br />

dhe blegtoral në gjithë zinxhirët e përfitimeve dhe të kompensimit<br />

të TVSH-së. Kompensimi do të mbulojë atë pjesë të<br />

TVSH-së që fermerët kanë paguar si blerës në treg por që i përket<br />

mallrave të furnizuara si plehra, makineri, farna dhe gjithçka<br />

që përdoret në fushën e bujqësisë dhe blegtorisë, për të cilat<br />

fermerët nuk janë përdoruesit përfundimtar...<br />

4 Shtator 2007<br />

Tirana Observer<br />

Premtimi i kryeministrit Berisha në Fier:<br />

Rimbursimi i TVSH-së për fermerët do<br />

bëhet 6 për qind<br />

FIER- Kreu i qeverisë, Sali Berisha, është ndalur dje në qytetin<br />

e Fierit, ku ka vizituar kompaninë e naftës “Albpetrol”, është<br />

takuar me kreun e bashkisë, si dhe ka vizituar tregun privat bujqësor<br />

të këtij qyteti. I shoqëruar nga ministri i Tregtisë dhe Energjetikës,<br />

Genc Ruli, kryeministri Berisha dhe drejtuesi i “Bankers”,<br />

Richard Wadworth, është takuar me punonjës të sipërmarrjes<br />

së përbashkët “Bankers”-”Albetrol” në Patos. Gjatë takimit,<br />

ai ka vënë në dukje rritjen e prodhimit të naftës vendase, duke<br />

shtuar se do të mbështesë të gjitha investimet shqiptare dhe të<br />

huaja në këtë industri. Wadworth nga ana e tij tha se “Bankers”<br />

do të investojë 40-60 milionë dollarë në këtë sektor. Kreu i qeverisë<br />

është takuar edhe me kreun e bashkisë së Fierit, Baftjar Zeqo,<br />

si dhe drejtues të tjerë të pushtetit vendor të këtij qarku. Gjatë<br />

takimit ai premtoi se, në shtator ujësjellësi do të kalojë në varësi<br />

të bashkisë. ...<br />

4 Shtator 2007<br />

55<br />

Nga 1 janari 2008, rimbursim 6% të<br />

TVSH-së për 380 mijë familje fermerësh<br />

Përmes skemës kompensohet buxheti familjar i fermerëve,<br />

me një vlerë prej 5 miliard lekë në vit. Përdorimi i nivelit prej 6<br />

% nxit pjesëmarrjen dhe futjen në treg të prodhimeve bujqësore<br />

blegtorale...<br />

5 Shtator 2007<br />

BB investime per bujqesine<br />

Projekti i 3-te i ujitjes dhe i kullimit ne sistemin e bujqesise,<br />

qe po zbatohet nga Banka Boterore ne vendin tone, ka ne proces<br />

rehabilitimi deri tani rreth 136 objekte ujitjeje dhe 26 diga rezervuaresh,<br />

qe shtrihen ne rreth 25 mije hektare toke bujqesore...<br />

1 Shtator 2007


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

AGROMETEOROLOGJI<br />

Agrobiznesi<br />

BULETINI AGROMETEOROLOGJIK<br />

VLERAT MES. SHUMËVJEÇARE TË<br />

TREGUESVE AGROKLIMATIKË PËR<br />

PERIUDHËN 21 - 31 GUSHT<br />

Amplitudat e temperaturës së ajrit<br />

shënuan një rritje kundrejt periudhës<br />

së mëparshme. Më të larta ato ishin<br />

në pjesën VL e JL të vendit. Kushtet e<br />

thatësirës dhe mungesës së reshjeve<br />

si dhe niveli i lartë i avullimit ndihmuan<br />

në ruajtjen e vlerave të larta të treguesit<br />

për zjarre në pyje, të cilët nuk munguan<br />

edhe gjatë kësaj dekade në<br />

mbarë territorin e vendit. Vetëm në fund<br />

të dekadës u vrojtuan vranësira të lehta<br />

në pjesën bregdetare të vendit. Në<br />

tërësi kushtet agrometeorologjike nuk<br />

ishin në nivelet e kërkuara për rritjen e<br />

zhvillimin normal të bimësisë, ndërsa<br />

shkalla e komfortit gjithashtu ishte larg<br />

kërkesave për veprimtarinë normale të<br />

njeriut.<br />

VLERAT MES. SHUMËVJEÇARE TË<br />

TREGUESVE AGROKLIMATIKË PËR<br />

PERIUDHËN 1 - 10 SHTATOR<br />

Nga pikëpamja agrometeorologjike<br />

kushtet favorizuan pjekjen e<br />

kulturave pranverore dhe atyre te dyta, te<br />

cilat këtë vit shënuan një përshpejtim te<br />

fazave me rreth 10 deri 15 ditë. Kushtet<br />

për vjeljen e produkteve ishin të mira.<br />

Përsa i përket zo- -nave pa ujitje ato ishin<br />

nën një stres të lartë hidrik si pasojë e<br />

thatësirës së zgjatur. Ndërkohë, ashtu siç<br />

ishte pasqyruar dhe në buletinin e mëparshëm<br />

treguesit e rrezikut për zjarre<br />

në pyje shënuan vlera të larta. Vlerat e<br />

larta të avullimit rreth 5 mm në ditë, mungesa<br />

e reshjeve, lagështia e ulët ajrore,<br />

lënda e thatë që arriti në mjaft raste pikën<br />

e vetëndezjes, si dhe era në mjaft zona<br />

favorizuan dukshëm fillimin dhe<br />

përhapjen e zjarreve në pyje e kullota,<br />

duke shkaktuar edhe gjatë kësaj periudhe<br />

dëme të mëdha mjedisore. Sipërfaqe<br />

të konsiderueshme me pyje e kullota u<br />

dëmtuan pothuajse në të gjithë vendin.<br />

Kushtet e komfortit për veprimtarinë normale<br />

të njeriut ishin të kufizuara.<br />

Mot kryesisht i qëndrueshëm<br />

mbizotëroi gjatë<br />

kësaj dekade. Temperaturat e<br />

ajrit ruajtën një tendence në<br />

rritje graduale duke shënuar<br />

SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PËR PERIUDHËN<br />

11 - 20 GUSHT 2007<br />

VLERAT MESATARE TË TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIKË PËR<br />

PERIUDHËN: 11 - 20 GUSHT 2007<br />

E Diel<br />

9 Shtator<br />

24° |8°<br />

Re/Diell<br />

E Hene<br />

10 Shtator<br />

26° | 11°<br />

Re/Diell<br />

Gjatë kësaj periudhe vijuan të<br />

jenë të pra-nishme masa ajrore<br />

të ngrohta me origjinë nga kontinenti<br />

Afrikan duke mundësuar<br />

përgjithësisht mot të thatë dhe pa<br />

vlera të larta në fund të periudhës.<br />

Në tërësi temperaturat<br />

e ajrit shënuan vlera mbi normë<br />

me 1.1ºC dhe rreth 1.5ºC mbi<br />

dekadën e mëparshme. Reshje<br />

Parashikimi javor për Tiranën<br />

E Marte<br />

11 Shtator<br />

36° | 10°<br />

Re/Diell<br />

E Merkure<br />

12 Shtator<br />

23° | 7°<br />

Re/Diell<br />

të natyrës lokale prekën pjesë<br />

të kufizuara të Ultësirës<br />

Perëndimore të vendit, por pa<br />

ndonjë ndikim të ndjeshëm në<br />

përmirësimin e situatës së<br />

E Enjte<br />

13 Shtator<br />

25° | 10°<br />

Re/Diell<br />

E Premte<br />

14 Shtator<br />

27° | 11°<br />

Diell<br />

E Shtune<br />

15 Shtator<br />

26° | 10°<br />

Re/Diell<br />

SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PËR PERIUDHËN<br />

21 - 31 GUSHT 2007<br />

reshje. Në tërësi temperaturat e<br />

ajrit shënuan vlera të larta rreth<br />

4-7ºC mbi mesataren<br />

shumëvjeçare dhe rreth 3ºC mbi<br />

dekadën e mëparshme. Vranësir-<br />

at e pakta ndihmuan që rrezatimi<br />

diellor të jetë i lartë pavarësisht<br />

nga shkurtimi gradual i ditës për<br />

arsye astronomike. Reshje të<br />

kufizuara dhe me karakter lokal<br />

7<br />

lagështisë në tokat bujqësore.<br />

Lagështia e tokës vijoji të jetë<br />

problematike dhe kushtet e<br />

thatësirës vijuan të theksohen<br />

më tej në shkallë vendi.<br />

E Diel<br />

16 Shtator<br />

26° | 12°<br />

Diell<br />

u vrojtuan vetëm në zonën e Pogradecit.<br />

Në tërësi si pasojë e<br />

mungesës së reshjeve kushtet e<br />

lagështisë në toka shënuan vlera<br />

mjaft të uta.<br />

VLERAT MESATARE TË TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIKË PËR<br />

PERIUDHËN: 21 - 31 GUSHT 2007


8 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

REKLAME


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

REKLAME<br />

Agrobiznesi<br />

9


10 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

ALTERNATIVA PER AGROBIZNES<br />

Kërmilli, një mundësi<br />

për të ndryshuar<br />

ekonominë fermere<br />

Prof. Asoc. Dr. Ago Nezha<br />

Kermilli ka marre nje perhapje<br />

te madhe ne Evropen<br />

moderne. Kjo perhapje diktohet<br />

nga kerkesat ne rritje si nje<br />

ushqim i preferuar ne gastronomine<br />

ne restorantet me<br />

cilesore.Prania e Kermillit ne<br />

pjate eshte delikatese dhe<br />

kerkese e klienteve te sferave<br />

te larta. Kjo ka bere qe edhe<br />

çmimi per nje kg te rritet nga<br />

viti ne vit dhe sot shkon ne pese<br />

Euro. Kultivimi i kermillit eshte<br />

me leverdi te madhe<br />

ekonomike per fermeret. Ky<br />

fakt ka ngjallur interesimin<br />

edhe te fermereve shqiptare.<br />

Aktualisht jane dy fermere ne<br />

fshatin Vile Boshtove te Goses<br />

se Kavajes, Stavri Lala,<br />

Niko Liperi dhe babai i tij Ilia<br />

iperi qe kultivojne kermillin<br />

e nje siperfaqe prej 1.2Ha. Ata<br />

ane ngritur rezervatin neperjet<br />

nje kredie bankare prej 38<br />

ije Euro. Shembullin e tyre<br />

o e ndjekin edhe fermeret e<br />

ogradecit ne 2000 m². Besii<br />

ne kete biznes fitimprures<br />

jen duke u rritur. Kerkesat ne<br />

regun Evropian jane te medha.<br />

Fermeri shqiptar me token dhe<br />

fuqi puntore te lire eshte i interesuar<br />

per rritjen biologjike<br />

te kermillit. Materiali qe perdoret<br />

per ndertimin e mjediseve<br />

ku do kultivohet kermilli,<br />

si dhe ushqimet e nevojshme<br />

per mirerritjen e tyre, jane te<br />

kontrolluara dhe çertifikuara<br />

nga ana sanitare ne institucionin<br />

ku blihen. Vatrat ku shtohen<br />

kermijt jane te rrethuara me<br />

rrjeta eliteks te nje cilesie te<br />

larte. Ushqimet qe perdorin per<br />

rritjen i intensive duke filluar<br />

nga foragjeret e deri te kungulli<br />

jane te çertifikuara. Ne nxitje<br />

te kesaj veprimtarie ka institucione<br />

nderkombetare te Helicikultures<br />

ne Itali me baze<br />

kombetare dhe nderkombetare<br />

me vazhdimesi te perhereshme.<br />

Keto garantojne<br />

blerjen e kermillit per treg sipas<br />

kushteve te kontrates qe<br />

realizohet midis paleve.<br />

Veprimtaria individuale e fermereve<br />

e veshtireson komunikimin<br />

me tregun. Eshte e domosdoshme<br />

qe te institucionalizohet<br />

kjo nisme nepermjet<br />

kooperimit. Krijimi i kooperativave<br />

ka epersi sepse i hap<br />

rruge zbatimit te teknologjive<br />

bashkekohore, favorizon investimet<br />

nepermjet kredive, krijon<br />

rrjet komunikimi me tregun,<br />

jane te mbrojtura ligjerisht per<br />

zbatimin e kontratave dhe perjashtohen<br />

pese vjet nga tatimet.<br />

Per efektivitetin dhe perspektiven<br />

e kooperimit, me inisiativen<br />

e Keshillit Kombetar te<br />

Agrobiznesit dhe kryesisht te<br />

kryetarit te tij Z.Enver Ferizaj,<br />

u organizua keto dite nje<br />

seminar pergjithsues. Prezantimin<br />

per leverdishmerine<br />

ekono-mike te kultivimit te<br />

kermillit, beri z. Mihal Ciko.<br />

Ne seminar mori pjese perfaqesuesi<br />

i Institutit Nderkombetar<br />

te Helicikultures Zoti<br />

Giani Avagni, nga Torino, Itali.<br />

Me eksperiencen e tij te vyer<br />

si ekspert me nje stash 37 vjecar<br />

ai solli pervojen e tij ne kultivimin<br />

biologjik te kermillit.<br />

Fermeret e interesuar per tu<br />

futur ne rrugen e ketij biznesi<br />

do te gjejne perkrahjen e<br />

Keshillit te Agrobiznesit Shqiptar,<br />

Qendres Nderkombetare<br />

te heliokultures si dhe te<br />

Ministrise se Bujqesise<br />

Ushqimit dhe Mbrojtjes se<br />

<strong>KASH</strong> AKTIVITETE<br />

<strong>KASH</strong> vazhdon aktivitetet lidhur me gripin e shpendëve<br />

Gjate muajit Gusht<br />

<strong>KASH</strong> prezantoi dokumetarin<br />

e ri te gripit te<br />

shpendeve ne disa rrethe te<br />

vendit. Per kete qellim u organizuan<br />

takime ne Velipoje, Fier,<br />

Sarande, Korce e Kukes.<br />

Ne keto takime moren<br />

pjese fermere nga komuna te<br />

ndryshme te rretheve perkatese<br />

si dhe nga Drejtorite rajonale<br />

e bujqesise Ushqimit dhe<br />

mbrojtjes se Konsumatorit.<br />

Pas transmetimit te doku-<br />

mentarit u bene prezantime nga<br />

ekspertet e Prof. Thanas Piu<br />

dhe Dr. Novruz Lika. Pastaj<br />

kishte pyetje, diskutime e<br />

sugjerime per punen e <strong>KASH</strong><br />

ne te ardhmen. Ne keto<br />

takime u shperndane poster-<br />

at e gripit te shpendeve pergatitur<br />

ne kuader te projektit<br />

te <strong>KASH</strong>.<br />

Gjate kesaj kohe dokumetari<br />

mbi gripin e<br />

shpendeve eshte transmetuar<br />

ne disa televizione lokale<br />

te rretheve Shkoder, Fier,<br />

Sarande, Korce, Pogradec,<br />

Berat, Kavaje e Kukes.<br />

Se shpejti anetaret e<br />

<strong>KASH</strong> do te kene ne dore nje<br />

broshure te re mbi mbajtjen<br />

e pulave ne fermat familjare.<br />

Konsumatorit.<br />

Ne fjalen e tij zoti Enver<br />

Ferizaj, i siguroi fermeret se<br />

do gjejne perkrahje dhe mbeshtetje<br />

konkrete nese do futen<br />

ne kultivimin biologjik te<br />

kermillit. Kete gatishmeri e<br />

shprehen edhe perfaqsues te<br />

te Bankes se Malajzize dhe<br />

ALBINVEST, se do te krijojne<br />

mundesi per kredi bankare.<br />

Seminari ishte efektiv se<br />

mbas seancave degjuese, me<br />

te pranishmit u be nje demonstrim<br />

praktik ne ferme ne<br />

Gose te Kavajes, per te krijuar<br />

bindje te qendrueshme<br />

mbi efektivitetin e larte te<br />

kesaj veprimtarie.<br />

(Vijon nga faqja 2)<br />

tyre, për aktivitetet e tyre<br />

ekonomike dhe mënjanon atë<br />

"preferencë" të mallrave të importit,<br />

që vinte pikërisht nga ky<br />

avantazh, i rimbursimit të<br />

TVSH-së të paguar në momentin<br />

e importimit.<br />

Tashmë përmes kësaj skeme,<br />

sipas faturave që ata do të presin<br />

kur blejnë produktet bujqësore<br />

dhe çmimit 6% të rritur,<br />

kanë të drejtë të rimbursohen<br />

me 6 % nga TVSH-ja. Përveç<br />

kësaj skeme, kompensohet buxheti<br />

familjar i fermerëve me një<br />

vlerë prej 5 miliard lekë në vit.<br />

Kjo do të thotë se mënjanohet<br />

ajo padrejtësi, që prodhuesi<br />

fermer edhe për inputet, për<br />

lëndët e para për makineritë,<br />

karburantet që përdor për sektorin<br />

e bujqësisë është kthyer në<br />

një pagues përfundimtar të buxhetit<br />

konsumator, kur në fakt<br />

nuk është kështu, sepse një<br />

pjesë e blerjeve të familjeve<br />

fermere kanë natyrë të zhvillimit<br />

të aktivitetit ekonomik dhe<br />

për këto ata nuk duhet të paguajnë<br />

TVSH, pra duhet të rimbursohen<br />

në momentin e shitjes.<br />

Sipas specialistëve të Bujqësisë,<br />

kjo masë përbën një instrument<br />

të përshtatshëm për të<br />

mënjanuar dhe për të luftuar informalitetin<br />

e përhapur të tregut<br />

të prodhimeve bujqësore, një<br />

treg i cili në vijimësi vazhdon<br />

të qarkullojë mallra dhe<br />

produkte jashtë faturave dhe jashtë<br />

dokumentimit, për shkak të<br />

numrit të madh të operatorëve<br />

në fushën e bujqësisë dhe për<br />

shkak të mos organizimit të<br />

tregut të produkteve bujqësore,<br />

të fragmentizimit të këtij tregu.


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

INDUSTRIA E BLOJES<br />

Agrobiznesi<br />

Rritja e çmimit të grurit në tregjet ndërkombëtare,<br />

pritet të reflektohet edhe në tregun shqiptar<br />

Në tregjet ndërkombëtare çmimi i grurit, i cili ka arritur nivelet më të larta, pritet të shënojë rritje të tjera<br />

edhe në të ardhmen, çka do të refelektohet edhe në tregun shqiptar të prodhimit të bukës, bënë të ditur<br />

përfaqësues të Unionit të Përpunuesve të Miellit (UPM) në vend<br />

Çmimi për 1 ton<br />

grurë ka arritur<br />

në bursat<br />

ndërkombëtare<br />

310 usd, nga 144<br />

usd, një vit më<br />

parë<br />

Sipas prodhuesve të<br />

bukës, rritja e çmimit të grurit<br />

në tregun ndërkombëtar,<br />

është një nga arsyet kryesore<br />

të rritjes se çmimit të bukës<br />

në vend. Sipas tyre, aktualisht<br />

çmimi i grurit në tregun<br />

botëror për 1 ton grurë nga<br />

144 USD ka shkuar në 310<br />

USD dhe kjo, shprehen<br />

prodhuesit, pasi prodhimi<br />

botëror i grurit për këtë vit,<br />

ka qenë më i ulët sesa nevojat.<br />

Këtë vit, çmimi i grurit<br />

është dyfishur, duke reflektuar<br />

rritje të çmimit dhe në<br />

artikujt e tjerë. Kjo ka ardhur<br />

si rezultat i kushteve klimaterike<br />

aspak të favorshme,<br />

por dhe nga aplikimi i<br />

teknologjise së bionaftës (<br />

prodhimi i naftës nga bima)<br />

që ka nisur të stimulohet në<br />

mjaft vende të botës. Për periudhën<br />

në vazhdim, shprehen<br />

importuesit e grurit,<br />

parashikohet që nga fundi i<br />

këtij viti të ketë një rritje të<br />

prodhimit të grurit nga korrjet<br />

e sezonit të dytë që bëhen<br />

ë kontinentin e Australisë<br />

he Amerikës Latine, e cila<br />

o të ekulibrojë situatën e<br />

regut për këtë produkt, por<br />

jithësesi, prodhimi i grurit<br />

ë tregjet ndërkombëtare po<br />

hënon rënie.<br />

Nga ana tjetër vështirësi<br />

arashikohen edhe nga tregu<br />

us, i cili ka njoftuar se<br />

humë shpejt do të vendosë<br />

aksën e eksportit për grurin,<br />

jë e cila do të shoqërohet<br />

e rritje të çmimit të imortit<br />

dhe shitjes në tregun<br />

endas, pasi Rusia është një<br />

ga vendet kryesore ku imorton<br />

grurë Shqipëria.<br />

Burime nga UPM, bëjnë të<br />

itur se, rezervat globale të<br />

rurit kanë ardhur në nivelin<br />

tyre më të ulët në këto vitet<br />

fundit, si rrjedhojë e rritjes<br />

ë kërkesës nga vendet në<br />

hvillim, që përkon me<br />

ënien e nivelit të prodhimit<br />

ga Australia, Europa dhe<br />

anadaja, prodhim i cili u<br />

odit nga moti i keq. Në<br />

illim të muajit Korrik, rritja<br />

e çmimit të grurit në tregjet<br />

ndërkombëtare, reflektoi<br />

dhe rritje të çmimit të bukës<br />

në tregjet e vendit. Kështu 1<br />

kg bukë nga 60 lekë u rrit në<br />

80 lekë/kg. Përfaqësues të<br />

UPM, e argumentojne rritjen<br />

e çmimit te bukës edhe me<br />

faktin e rritjes së çmimit të<br />

karburanteve dhe krizës energjitike,<br />

të cilat e shtojnë<br />

koston e prodhimit të një<br />

buke.<br />

MBUMK: Politikat<br />

liberale, nuk<br />

duhet të<br />

favorizojnë<br />

rritjen<br />

spekullative të<br />

çmimeve<br />

Ministria e Bujqësisë,<br />

Ushqimit dhe Mbrojtjes së<br />

Konsumatorit po ndërmerr<br />

një studim për të analizuar<br />

rritjen e çmimit të bukës në<br />

vend, me qëllim parandalimin<br />

e spekullimeve.<br />

Specialistët e këtij dikasteri,<br />

pas vendimit të Unionit<br />

të Përpunuesve të Miellit<br />

për rritjen e çmimit të bukës,<br />

nga 60 në 80 lekë/kg, po<br />

ndërmarrin një studim të<br />

tregut, për të gjithë komponentet<br />

që ndikojnë dhe çojnë<br />

në rritjen e çmimit të këtij<br />

produkti.<br />

Burime nga Ministria e<br />

Bujqesise, Ushqimit dhe<br />

Mbrojtjes se Konsumatorit u<br />

shprehen se, çmimi i bukës<br />

në tregun vendas është i liberalizuar,<br />

ashtu si çdo<br />

produkt tjeter, dhe është<br />

konkurrenca e lirë apo<br />

kërkesë- oferta që vendos për<br />

nivelin e çmimit. Sipas ketyre<br />

burimeve, aktualisht ka një<br />

rritje reale të çmimit të grurit<br />

në tregun ndërkombëtar, e<br />

cila reflektohet dhe ne tregun<br />

vendas. Nderkohe qe, qëllimi<br />

është të analizojmë se sa është<br />

rritja reale e grurit, karburantit<br />

etj, si faktorë kryesorë<br />

të kostos së prodhimit<br />

të bukës, në mënyrë që politikat<br />

liberale të tregut, mos<br />

të favorizojnë rritjen spekullative<br />

të çmimeve.<br />

Rritet sasia e<br />

importeve të<br />

drithrave<br />

Importi i drithrave gjatë 6mujorit<br />

të parë të këtij viti<br />

shënoi shifrën 21,6 milionë<br />

euro ose 2% më shumë se<br />

vitin e kaluar, bënë të ditur<br />

burime zyrtare nga Drejtoria<br />

e Statistikave pranë ministrisë<br />

së Bujqësisë, Ushqimit<br />

dhe Mbrojtjes së Konsumatorit.<br />

Gjatë kësaj periudhe u importuan<br />

rreth 177 mijë ton<br />

drithra, prej të cilave 141,5<br />

mijë ton grurë.<br />

Sipas statistikave, pjesa më<br />

e madhe e importeve të<br />

drithrave kryhet nga Rusia, ku<br />

gruri zë rreth 80% të totalit<br />

të tyre. Në vitet e fundit po<br />

vihet re se fermeri shqiptar po<br />

mbjell grurë vetëm për të<br />

plotësuar nevojat vetjake,<br />

duke i kushtuar më tepër vëmendje<br />

kultivimit të perimeve<br />

dhe foragjereve, nga të<br />

cilat edhe përfitimet janë më<br />

të mëdha.<br />

Sipërfaqja e mbjellë me<br />

grurë këtë vit, rezulton të jetë<br />

më e vogël se një vit më parë,<br />

ose afro 120 mijë hektarë,<br />

nga 129 mijë hektarë që u<br />

mbollën në 2005-tën. Nga ky<br />

bilanc rezulton se nevojat e<br />

vendit me grurë nga prodhimi<br />

i sivjetshëm i këtij viti, do të<br />

plotësohen më pak se 40%,<br />

ndërsa pjesa tjetër (60%),<br />

parashikohet të sigurohet nga<br />

importi.<br />

Mungesa e sistemit të marketingut,<br />

qëndrave të grumbullimit<br />

dhe rezervimit të grurit,<br />

si dhe çmimi i ulët i<br />

shitjes, ka bërë që sipërfaqja<br />

e mbjellë me grurë mbas<br />

viteve ’90-të të ulet<br />

ndjeshëm, duke rritur nga viti<br />

në vit nevojat për grurë nga<br />

importi.<br />

Por, sipas specialistëve,<br />

nëse fermerëve do t’i garantohej<br />

shitja e prodhimit, do të<br />

mund të mbilleshin më shumë<br />

se 200 mijë hektarë, prej të<br />

cilave, do të mund të vilej një<br />

prodhim prej 613 mijë ton<br />

grurë, sasi kjo që plotëson<br />

90% të nevojave të vendit.<br />

BSH paraqet<br />

efektet e<br />

mundshme në<br />

inflacion, nga<br />

mungesa e<br />

energjise<br />

elektrike dhe<br />

rritjes së çmimit<br />

të bukës<br />

Banka e Shqipërisë po ndjek<br />

me vëmendje zhvillimet e<br />

fundit në lidhje me rritjen e<br />

çmimit të bukës, artikuj me<br />

peshë jo të vogël në shportën<br />

e mallrave të Indeksit të Çmimeve<br />

të Konsumit.<br />

Sipas burimeve të BSH,<br />

mbajtja nën kontroll e nivelit<br />

të përgjithshëm të çmimeve<br />

dhe e një norme inflacioni 2-<br />

4 përqind janë detyrimet dhe<br />

objektivat kryesore të Bankës<br />

së Shqipërisë si banka qendrore<br />

e vendit. Banka e Shqipërisë<br />

në kuadër të transparencës<br />

së saj me publikun dhe<br />

përmbushjes së detyrimeve<br />

ligjore të këshilltarit financiar<br />

të ekzekutivit, sugjeron<br />

Organet e Mbrojtjes së<br />

Konkurrencës të shikojnë<br />

problemet e ekzistencës së<br />

monopoleve të mundshme në<br />

importin dhe tregtimin e<br />

produkteve të grurit dhe miellit,<br />

duke synuar zbehjen e<br />

ndikimeve monopolistike dhe<br />

nxitjen e konkurrencës në<br />

këtë treg. Organet fiskale<br />

mund të shikojnë jo vetëm në<br />

këtë rast, por në mënyrë të<br />

vazhdueshme spekulimet me<br />

11<br />

çmimet, qoftë edhe në rastin<br />

e produkteve të bukës, të paktën<br />

për të vjelur detyrimet<br />

fiskale dhe duke penguar spekulimet<br />

e dyfishta të rritjes së<br />

çmimeve dhe fshehjes së<br />

detyrimeve fiskale, bënë të<br />

ditur burime të BSH-së.<br />

Organet e kontrollit të<br />

standardeve dhe cilësisë, sipas<br />

BSH, mund të tregojnë vëmendjen<br />

e duhur ndaj zbatimit<br />

të standardeve kombëtare e<br />

ndërkombëtare të produkteve,<br />

duke evidentuar zbatimin e<br />

standardeve të peshës dhe<br />

çmimet reale. Në fakt, sipas<br />

BSH, po të mbahet parasysh<br />

që konsumi për këtë mall zë<br />

vetëm 4.37 përqind të konsumit<br />

mesatar në buxhetin e<br />

familjeve shqiptare, atëherë<br />

rritja e çmimit të bukës, do të<br />

jepte një ndikim të njëhershëm<br />

në inflacion.<br />

Investimet në<br />

industrinë e<br />

blojes rriten me<br />

8 milion USD<br />

Investimet në industrinë e<br />

blojes në vend, në gjashtëmujorin<br />

e parë të vitit 2007,<br />

shënuan një rritje me 8 milion<br />

dollare. Sipas burimeve<br />

nga Unioni i Prodhuesve të<br />

Miellit (UPM), investimet në<br />

këtë industri janë përqëndruar<br />

në rrethet Tiranë, Elbasan,<br />

Fier dhe Berat. Kompania<br />

“BLOJA” ka financuar 6,5<br />

milione USD për të dyfishuar<br />

kapacitetin prodhues dhe<br />

magazinues me teknologji të<br />

re. Ndërkohë shoqëritë Italia-Agrifood<br />

në Berat me rreth<br />

700 mije USD dhe “ONIR” në<br />

Elbasan me rreth 600 mijë<br />

USD, kanë zgjeruar kapacitet<br />

në industritë e blojes të këtyre<br />

qyteteve.<br />

Industria e blojes dhe<br />

grumbullimit të drithrave, e<br />

cila është e shpërndarë<br />

pothuajse në të gjithë vendin,<br />

përmbledh 85 fabrika mielli,<br />

nga te cilat 42 janë me linja<br />

të reja dhe moderne dhe 550<br />

linja të prodhimit të bukës.<br />

Prodhimi i makaronave realizohet<br />

ne 21 linja, por ato aktualisht<br />

po i konkuron prodhimi<br />

i importit në masën 85%.<br />

Nderkohe ne tregjet e vendit<br />

cmimi i bukes shitet prej dy<br />

muajsh me cmim 80 leke kilogrami,<br />

por prodhuesit e bukes<br />

shprehen se tendenca e rritjes<br />

se cmimit diktohet nga cmimi<br />

i grurit ne tregjet nderkombetare<br />

dhe kjo sipas tyre pritet te<br />

sjelle rritje edhe ne te ardhmen.


12 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

INFORMACION NGA TREGJET KRYESORE RAJONALE<br />

SOFJE (Bullgari) 28 Gusht 2007<br />

(Çmimet ne dollare)<br />

Perime<br />

LAKER: per kg NL Round Green Type lge .70<br />

KARROTA: per kg BU med .35 TU lge .42-.49<br />

ASTRAVECA: cartons film wrapped per kg BU<br />

ong Seedless Greenhouse med .42-.49 lge .63-.70<br />

ATLLEXHANA: crates per kg BU med .28-.31<br />

UDHRA: cartons per kg BU White lge 3.49 med 1.75-2.10 CQ White<br />

ge 2.79-3.49<br />

PECA: cartons per kg SP Bell Type Green lge 3.49 Orange lge 4.54<br />

ed lge 3.84<br />

UNGULL: crates per kg BU Zucchini lge .42-.49<br />

OMATE: flats per kg BU Vine Ripes Greenhouse med .42-.56 PL Vine<br />

ipes Greenhouse lge 1.12 med .84-.98<br />

EPE TE THATA: Yellow BU per kg lge .52 med .42-.45 TU per kg lge<br />

42-.45 med .38-.39<br />

ATATE: Round White BU per kg lge .45-.52 med .35-.42 GR per kg<br />

ed .38 TU per kg med .35-.42<br />

Fruta<br />

LIMONA: cartons per kg AG lge 1.15-1.19 SF lge 1.26-1.33<br />

PORTOKALLE: cartons per kg GR Late Valencia lge size 1.26-1.33 SF<br />

Navel lge size 1.40-1.54 med size 1.19 Late Valencia lge size 1.40-1.54<br />

TU Valencia lge size 1.05-1.12<br />

PJEPER: HONEYDEWS per kg GR 8s .42<br />

SHALQI: cartons per kg GR Red Flesh Seeded Type lge sz .21-.31 MK<br />

Red Flesh Seeded Type med sz .17<br />

MOLLE: cartons tray pack per kg CL CLASS I Granny Smith med 1.40<br />

GR CLASS I Golden Delicious lge 1.40-1.54 med 1.19 Granny Smith lge<br />

Në këtë rubrikë, të konceptuar kryesisht si orjentim në ndihmë të eksportuesve dhe<br />

importuesve, mund të gjeni çmimet aktuale me shumicë në dollarë për produktet e<br />

freskëta bujqësore në tregjet kryesore. Mirëpresim sugjerime dhe interesimin tuaj<br />

pranë redaksisë së gazetës lidhur me produkte që interesojnë lexuesit dhe që mund të<br />

mos jenë përfshirë në lista.<br />

REDAKSIA<br />

1.40 Gala med .94 IT CLASS I Red Delicious lge 1.40-1.54 Golden<br />

Delicious exlge 1.75 lge 1.40-1.54<br />

BANANE: cartons per kg CB 1.12-1.15 EC 1.19<br />

RRUSH: 4.5 kg containers per kg GR Victoria lge .91-1.01 med .77-.84<br />

IT Victoria lge 2.93<br />

KIWI: 10 kg containers per kg CL Hayward 27 sz 2.10-2.31<br />

NEKTARINA: standard containers per kg GR Various Yellow Flesh<br />

Varieties size A 1.40-1.54 size B .98<br />

PJESHKE: 10 kg containers loose per kg BU Various Yellow Flesh<br />

Varieties size A .77-.84<br />

DARDHA: standard cartons/boxes per kg GR Class I Santa Maria 90 sz<br />

1.85 110 sz 1.12-1.26 SF Class I Packham Triumph 90 sz 1.85<br />

ANANAS: cartons per kg CR golden ripe lge szs 1.89 med szs 1.61-<br />

1.75<br />

POZNAN (Poloni) 23 Gusht 2007<br />

Perime<br />

LAKER: NEW CROP per head PL White .67-.85<br />

KARROTA: per kg PL .28-.35 NEW CROP per bunch PL .28-.35<br />

LULELAKER: per head PL .46-.49<br />

KASTRAVECA: per kg PL Long Seedless<br />

Greenhouse .85-.92 Pickles .92-.99<br />

HUDHRA: per kg IMPORT White 2.65-3.00<br />

SALLATE-ICEBERG: per head PL .35-.46<br />

KERPUDHA: per kg PL Oyster 3.46-3.53 Champinion<br />

1.94-2.33<br />

QEPE TE NJOMA: per kg PL Leeks 1.20-1.23<br />

DARDHA: per kg PL Bell Type Green .56-.71 Red<br />

.85-.92 Yellow .85-.92<br />

DOMATE: per kg PL Vine Ripes .25-.35 Greenhouse .35-.59 IMPORT<br />

Vine Ripes Greenhouse .41-.59<br />

QEPE TE THATA: White PL per kg .32-.39<br />

PATATE: Round White PL per kg .11-.14<br />

Merrni pjesë në Panairin “AGROBIZNES 2007”<br />

Fruta<br />

LIMONA: per kg IMPORT 1.09-1.13<br />

PORTOKALLE: per kg IMPORT Various Varieties 1.52-1.59<br />

SHALQI: per kg IMPORT Red Flesh Seeded Type .46-.49<br />

MOLLE: per kg IMPORT Red Delicious 1.13-1.41<br />

BANANE: per kg IMPORT 1.17-1.21<br />

RRUSH: per kg IMPORT Red Seedless 1.34-2.05<br />

NEKTARINA: per kg IMPORT Various Yellow Flesh Varieties 1.55-1.59<br />

PJESHKA: per kg PL Various Yellow Flesh Varieties 1.06-1.59 IMPORT<br />

Various Yellow Flesh Varieties 1.52-1.59<br />

DARDHA: per kg PL Conference .67-.71 IMPORT Conference 1.33-1.37<br />

ANANAS: each IMPORT 1.41-1.76<br />

KUMBULLA: per kg PL Various Varieties .53-1.13


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

MBARESHTRIMI I SHPENDEVE<br />

Agrobiznesi<br />

EMUNDJET E SHPENDEVE NE RRITJEN RURALE<br />

Pergatiti Dr. Nevrus Lika<br />

Ne aktivitetin e rritjes<br />

te shpendeve nje rol<br />

te rendesishem luan<br />

mbrojtja e shendetit te tyre nga<br />

semundjet, sidomos nga ato te<br />

demtimit masiv. Njohja e ketyre<br />

semundjeve dhe percaktimi<br />

ne kushtet konkrete i masave<br />

parambrojtese dhe i luftes<br />

kunder tyre paraqet interes te<br />

veçante per rritesit e<br />

shpendeve.<br />

Ne nje ferme rritje eshte<br />

domosdoshmeri zbatimi i rregullave<br />

zoohigjenike te bazuara<br />

ne teknika te njohura, persosja<br />

e metodave te parandalimit dhe<br />

vaksinimit per semundjet kryesore,<br />

çrrenjosja e semundjeve<br />

te karakterit epizootik, njohja<br />

dhe zbatimi i metodave diagostikuse<br />

dhe zbatimi i skemave te<br />

trajtimit te cilat se bashku te<br />

çojne ne minimizimin e humbjeve<br />

dhe permiresimin e efekivitetit<br />

ekonomik.<br />

Drejtimet me kryesore te<br />

parambrojtjes te shpendeve<br />

jane:<br />

Masat e pergjitheshme te<br />

igjenes dhe parambrojtjes,<br />

Dezinfektimi,dezinvazioni,<br />

esinsektimi dhe derataizimi<br />

Imunoprofilaksia<br />

- Parambrojtja medikamentoze<br />

- Mjekimi.<br />

Shpendet ne rritjen tradicionale<br />

te tyre demtohen nga disa<br />

shkaqe ku me kryesoret mund<br />

te permendim:<br />

- Mikrorganizmat qe grupohen<br />

si baktereie,viruse, mykoplazma,<br />

klamidie etj te cilet na<br />

japin semundje infektive,<br />

- Toksina, mykotoksina dhe<br />

myqe,<br />

- Parazite te cilet jane te<br />

brendshem dhe te jashtem me<br />

pasoja ne shendet e prodhim,<br />

Keqtrajtimi i shpendeve,<br />

termundim dhe nderhyrje ne<br />

jeten e tyre biologjike,<br />

- Shkaktare jo infektive por<br />

me pasoja si kequshqimi, semundjet<br />

e metabolizmit avitaminozat<br />

etj.<br />

Semundjet infektive ne<br />

shpende jane te shumta. Te<br />

gjithe shkaktaret e tyre<br />

qarkullojne ne mjediset ku<br />

mbajme shpendet si ne ajer,<br />

toke, shtrese, furriqe, plehra,<br />

vete mjediset e strehimit (kotece)<br />

ne ushqime, minjte dhe<br />

vete shpendet qe kemi ne shtepi.<br />

Kur nje shpend semuret nga<br />

je prej ketyre shkaktareve pasi<br />

emtohet vete dhe behet burim<br />

nfeksioni per shpendet e shenoshe<br />

dhe mjedisin ku mbahen<br />

ushqehen ato. Shpendet e seure<br />

edhe kur shpetojne jane<br />

urim infeksioni dhe perlyejne<br />

e agjentin infektiv te gjithe<br />

apesiren ku jetojne duke<br />

xjerre shkaktarin me kollitje,<br />

rine, feçe, lekure etj.<br />

Masat e<br />

Pergjitheshme per<br />

mbrojtjen e<br />

shpendeve ne ferme<br />

Njohja e parimeve kryesore<br />

zoohigjenike nga ana e fermerit<br />

qe mbareshton shpende dhe<br />

zbatimi i tyre ne praktike do te<br />

thote sigurimi i kushteve te<br />

mirembajtjes, plotesimi i nevojave<br />

te tyre biologjike, shfrytezim<br />

racional i kapacitetit<br />

prodhues dhe marrja e produktit<br />

veze e mish me sa me pak<br />

shpenzime dhe me sa me pak<br />

humbje nga semundjet.<br />

Fermeri qe te mbroje tufen<br />

duhet te ndjeke nje seri masash<br />

te thjeshta qe quhen masa BIO-<br />

SIGURIE.<br />

Biosiguria nuk eshte gje<br />

tjeter veç zbatimi i masave<br />

teknike te mbareshtimit te<br />

shpendeve si:<br />

- Higjene e mire dhe perdorim<br />

te dezinfektanteve, pastro fermen<br />

cdo dite, mbaj maske gjate<br />

punes e mos thith pluhura nga<br />

koteci, largoni plehun larg<br />

strehimit te shpendeve dhe<br />

ambjentit familjar e groposi ato<br />

ne fund te oborrit, mos haro<br />

groposjen e plehut dhe dekompozimin<br />

e tij, si dhe vezet e<br />

thyera, zogjte e paçelur etj.,<br />

mbeturinat digjini ose groposini<br />

thelle ne toke.<br />

- Perdorimi i vend strehimeve<br />

te pershtateshme me dendesi<br />

4 - 5 krere per m2 me struktura<br />

te ngurta dhe te vecanta, larg<br />

mjedisit familjar dhe domosdoshmerisht<br />

te rrethuara me<br />

rrjete teli qe te ndaloje kontaktin<br />

me shpende te eger.<br />

Mos mbajtja e shpendeve te<br />

perzjere si lloje te ndryshme<br />

pula, pata, rosa, gjela deti, pellumba<br />

etj, dhe sidomos koteci<br />

apo strehimi i pulave te jete<br />

larg derrave dhe njithundrakeve.<br />

- Te perdorim ene uji dhe ushqimi<br />

te pershtateshme per<br />

shpende, lehtesisht te pastrushme<br />

dhe jo ushqim per toke<br />

dhe uje ne vijat rrjedhese te<br />

lagjes, mos te marrim inventar<br />

e pajisje nga fqinjet apo ferma<br />

te tjera,<br />

- Te eleminojme hyrjet ne ferme<br />

te njerzve qe s’kane pune<br />

me shpendet, te mos futim<br />

shpende nga tufa te tjera kur<br />

nuk kemi dijeni per gjendjen e<br />

tyre dhe pa dokumentacionin e<br />

duhur veterinar.<br />

Kush sherben tek shpendet<br />

nga anetaret e familjes te perdore<br />

veshje te veçanta, çizme<br />

dhe maske ne hunde, kur mbaron<br />

punen te laje duart me sapun<br />

dhe perdore dezinfektant.<br />

- Fermeri te jete i vemendshem<br />

per çdo shenje jo normale<br />

ne tufe dhe te lajmeroje<br />

menjehere veterinerin me te<br />

afert. Lajmerimi per semundjen<br />

dhe veçimi i shpendeve te<br />

semure apo te dyshimta ka<br />

rendesi ne parandalimin e demtimeve.<br />

- Ne lokal te eleminojme minjte<br />

dhe parazitet e mundshem<br />

me preparate te rekomanduara<br />

nga veterineri.<br />

- Te largojme çdo dite shpendet<br />

e ngordhur nga ferma, t’i<br />

groposim ato larg dhe te pakten<br />

2 here ne muaj te dezinfektojme<br />

mbas pastrimit mekanik<br />

ambjentin ku jetojne shpendet<br />

me dezinfektante te miratuar si<br />

preparate te klorit, formaline,<br />

produkte te jodit apo Virkon-<br />

S, etj.<br />

- Te perdorim racione ushqimore<br />

te plota dhe balancuara.<br />

Semundjet e shpendeve ndahen<br />

sipas shkaktareve te patologjive<br />

ne disa grupe si:<br />

1. Semundjet bakteriale<br />

2. Semundjet virale<br />

3. Semundjet parazitare<br />

4. Semundjet mykotike dhe<br />

mykotoksikozat<br />

5. Semundjet shume faktoriale<br />

(te metabolizmit)<br />

Disa semundje te ketyre grupeve<br />

dhe problemet qe lidhen<br />

me to po i trajtojme me poshte<br />

per çdo semundje ne veçanti.<br />

Semundjet<br />

bakterjale<br />

a. Enterobakteriacet, perbejne<br />

nje nga shume familjet e<br />

mikroorganizmave te aparatit<br />

tretes ku rendesi kane Salmonelat<br />

dhe Escherichiat.<br />

Salmonelat, ne shpende<br />

jane veçuar rreth 2100 serotipe<br />

dhe nga keto mbi 200 jane<br />

vetem tek pulat. Disa salmonela<br />

shkaktojne semundje si:<br />

Pulurosis<br />

Quhet dhe diareja e bardhe<br />

bacilare qe ka si shkaktar Salmonela<br />

pulorum, bakterie<br />

gram negativ, i palevizshem,<br />

mjaft i qendrushem ne kushtet<br />

e ambjentit. Burim infeksioni<br />

jane shpendet e semure, ambalazhet,<br />

arkat, ushqimi, mjetet e<br />

trasportit, mjetet e punes, vete<br />

njerezit etj. Infektimi eshte<br />

vertikal nga reproduktoret (tufat<br />

prinderore) dhe horizontal<br />

me rruge aerogene dhe ushqimore.<br />

Ngordhshmeria shkon<br />

2- 90 %. Shenjat e semundjes<br />

jane ne varesi te burimit te infektimit.<br />

Kur origjina jane klloçkat,<br />

prania e semundjes eshte<br />

ne ditet e para me ngordhshmeri<br />

te larte ku kulmi eshte dita<br />

e 6 - 7 dhe shoqerohet me diare<br />

jeshile.<br />

Infeksioni me burim ushqimet,<br />

ujin etj. shfaqet diten 3<br />

- 5 nga çelja dhe ngordhjet<br />

rriten çdo dite me kulm rreth<br />

dites 12 - 15.<br />

Zogjte qe ngordhin menjehere<br />

mbas çeljes nuk japin<br />

shenja klinike, ndersa me<br />

rritjen e moshes kane pagjume-<br />

Disa preparate qe perdoren per luftimin e demtuesve ne shpende<br />

si, rrine me sy te mbyllur dhe<br />

karravatur, grumbullohen, oreksi<br />

i prishur, barku i fryre dhe<br />

rreth kloakes ka depozitime<br />

uratesh qe jep ngjyren e bardhe<br />

te feçeve. Ne autopsi verehen<br />

zmadhim i melçise, pezmatim<br />

te mushkrive, zorra qorre ka<br />

masa fibrokazeoze te verdha<br />

dhe qeska viteline e pa absorbuar<br />

me gjakderdhje dhe mase<br />

kazeose te dendur. Ne rastet<br />

kronike shikojme nodula sa nje<br />

koke gjilpere ne melçi, mushkeri,<br />

miokard, stomakun<br />

muskular etj. qe ngatrohen me<br />

aspergilozen dhe diferencimin<br />

e ben laboratori.<br />

Kontrolli i semundjes realizohet<br />

duke perdorur antibiotike<br />

sipas te dhenave qe jep<br />

laboratori me berjen e antibiogrames.<br />

Efekt kurues kane tetraciklinat<br />

200 mg/kg ushqim<br />

per 3 - 5 dite, ampromicina 150<br />

- 220 mg. per 1 liter uje te<br />

pijshem per 3 dite rrjesht duke<br />

filluar qe ne moshen 24 oreshe<br />

si dhe preparate te tjere, baytrili,<br />

nitrofuranet, norfloxacina,<br />

furaltadone, spektinomycina<br />

etj. sipas rekomandimit te veterinerit.<br />

Rendesi ka trajtimi i tufave<br />

riprodhuese (pula + gjela) para<br />

se te filloje prodhimi dhe ditet<br />

e fundit para se te shtrohen klloçkat.<br />

Tifo e shpendeve<br />

Eshte nje semundje e perhapur<br />

ne gjithe boten dhe njihet<br />

mire edhe nga fermeret.<br />

Nga kjo semundje shpendet<br />

preken ne moshen mbi 3 muaj<br />

deri sa hyne ne prodhim. Shkaktari<br />

eshte Salmonela Gallinarum<br />

e cila jep shperthime te<br />

forta me probleme ne shpendari.<br />

Shenjat e semundjes: inkubacioni<br />

eshte 4 - 6 dite, me ecuri<br />

shume te shpejte, ka raste<br />

qe ngordhjet masive i kemi ne<br />

48 ore zakonisht demtimet shkojne<br />

25 - 80 %. Ne mjaft raste<br />

semundja merr karakter kronik<br />

me ngordhje spontane te<br />

perhershme. Ne te semurat<br />

verejme diarre te lengeshme<br />

me ngjyre te verdhe ne jeshile<br />

dhe me ere te keqe putrifikimi.<br />

Shpendet paraqiten apatike,<br />

dehidrohen, kane anoreksi,<br />

verehet zbehje e lafshes dhe po<br />

te preken duket qe kane temperatutre<br />

te larte qe shkon deri<br />

44 - 450 C. Kjo sjell nje etje<br />

te teprurar per uje. Ne autopsi<br />

duken qarte zmadhim dhe degjenerim<br />

(thermohen) i<br />

melçise dhe shpretkes dhe<br />

marrin nje ngjyre bronxi te shkelqyer.<br />

Edhe pulmonet jane te<br />

pezmatuara duke dhene simptoma<br />

respiratore. Ka raste me<br />

ovarite dhe shperthime te tyre<br />

ne qesken e barkut. Ne format<br />

kronike kur ngordhjet jane<br />

spontane por te vazhdushme<br />

shikojme nodula ne zorret e<br />

holla dhe ne cipen e zemres.<br />

Ne parandalimin e kesaj semundje<br />

rendesi ka higjena, groposja<br />

e kufomave dhe djegja e<br />

tyre, trajtimi me antibiotike<br />

çdo muaj te pakten 5 - 7 dite<br />

ne doza parandalimi.<br />

Me shfaqjen e semundjes<br />

mjekimi behet me antibiotike<br />

te percaktuara me antibiograme.<br />

Efekt kurues kane kloramfenikoli,<br />

gentamicina, norfloxacina<br />

keto injektabel si dhe tetraciklinat,<br />

flumequina, furaltadone<br />

me uje ose ushqim. Ekzistojne<br />

dhe vaksina por efektet<br />

e tyre nuk kane qene ato te pritura.<br />

Vaksina behet ne moshen<br />

9 – 10 javore.<br />

Arizonosis<br />

Kjo semundja shkaktohet<br />

nga bakterie shume te aferta me<br />

salmonelat, jane gram negativ<br />

dhe si emertim shkaktari eshte<br />

arizona hinshawi. Si dhe tek salmonelozat<br />

trasmentimi i semundjes<br />

behet ne rruge vertikale<br />

me vezet e tufave te infektuara<br />

ose dhe trasmentim<br />

direkt nga tufa ne tufe nepermjet<br />

atrecatures, njerzve, ushqimit<br />

etj. Ngordhshmeria shkon<br />

1 - 50 % ku demet serioze<br />

jane ne javen e pare te jetes.<br />

Shenjat e semundjes nuk jane<br />

karakteristike, por ne tufe humbet<br />

gjalleria, kemi shenja nervore<br />

si konvulsione, perdredhje<br />

te qafes, paraliza dhe<br />

diare. Ne autopsi ka shenja te<br />

qarta te nje peritoniti, septicemi,<br />

ngadalesim te absorbimit te<br />

vitelines, rritet melcia dhe<br />

rralle ka dhe depozitime kazeose<br />

ne sy.<br />

Ne tufat ku diagnostikohet<br />

semundja behet trajtim me<br />

furazolidon ne ushqim 200 gr.<br />

per ton per te pakten 7 dite,<br />

pastaj ulet doza ne 100 gr. per<br />

ton per rreth 1 - 2 jave. Perdoren<br />

dhe antibiotike qe i<br />

pergjigjen antibiogrames si linkospektinomicina,<br />

baytril,<br />

kloramfenikol, etj.<br />

Kolibaciloza<br />

Format patologjike ne<br />

13<br />

shpende i shkakton bakterium<br />

coli<br />

(Escherichia Coli) te cilat<br />

jane ne format si kolisepticemia,<br />

kolibaciloza, semundjet<br />

kronike respiratore, aerosakulitet,<br />

onfalitet, qorrim,<br />

sinovite dhe osteomielite.<br />

Ne zorre jane shume lloje<br />

te E. Coli, por vetem 10 - 15<br />

% e tyre jane patogjene. Ky<br />

bakter jeton normalisht ne<br />

aparatin tretes te shpendit por<br />

shkakton semundje kur tufa<br />

kalon nje stres, kur kushtet<br />

higjenike jane te keqia, kur<br />

mbareshtimi dhe te ushqyerit<br />

lene per te deshiruar. Mikrobi<br />

eshte i ndjeshem ndaj temperaturave<br />

te larta dhe te ulta e dezinfektantet<br />

japin efekt te shpejte.<br />

Ne pergjithesi kjo semundje<br />

shoqerohet dhe nga infeksione<br />

te tjera si pseudopesti,<br />

gumboro, bronkiti infektiv,<br />

mykoplazmoza etj.<br />

Ne gjelat e detit me i<br />

shpeshte dhe qe prek rende<br />

eshte Kolisepticemia, semundje<br />

qe sjell ngordhje, ulje<br />

ne peshe, rritjen e shpenzimeve<br />

ne ushqim etj. Rastet<br />

ndodhin ne moshen 5 - 6 javeshe,<br />

por nuk jane te rralla dhe<br />

ne moshe me te re. Shenjat jane<br />

si pezmatim i mukozes te<br />

trakese me gjakderdhje, pezmatim<br />

i cipes te zemres<br />

(perikardit), pezmatim i cipes<br />

te melçise (perihepatit), zmadhohet<br />

melçia dhe merr nje<br />

ngyre te erret si dhe nekroza ne<br />

aparatin e frymemarrjes si e<br />

dhe pezmatim te pulmoneve.<br />

Diagnoza e semundjeve te<br />

shkaktuara nga E. Coli behet<br />

duke u bazuar ne shenjat dhe<br />

kerkimet laboratorike. Mjekimi<br />

realizohet me antibiotike qe<br />

duhen te percaktohen nga antibiograma.<br />

Japin efekt neomicina,<br />

streptomicina, baytrili,<br />

norfloxacina, kloramfenikoli<br />

etj. Eshte mire qe antibiotiket<br />

te perdoren parenteral me injeksion.<br />

Tuberkulozi<br />

Eshte infeksion me zhvillim<br />

te ngadalshem, zakonisht<br />

kronik i shpendeve te rritur.<br />

Karakterizohet me humbje te<br />

peshes, dobesi deri ne<br />

ngordhje. Shkaktari Mycobacterium<br />

avium eshte bacil<br />

shume rezistent dhe mbijeton<br />

ne diell me muaj. Ne shpendet<br />

e prekur formohen disa<br />

kokriza tuberkulare ne forme<br />

ovale ne te gjithe gjatesine e<br />

zorreve. Perhapja e semundjes<br />

behet me kontekt direct dhe<br />

ushqimin, shtresen si dhe<br />

gjithe mjedisi ku rriten shpendet.<br />

Diagnoza shpesh vendoset<br />

mbas ngordhjes me konstatimin<br />

e tuberkulave. Kontrolli<br />

i semundjes behet duke permiresuar<br />

kushtet e mbajtjes,<br />

higjenen ne strehime, dezinfektime<br />

te rregullta dhe gjurmim<br />

te herepashershem ne<br />

shpend me testing e tuberkulinizimit.<br />

Vijon ne numrin e ardhshem


14 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

INDUSTRI E VAJIT<br />

Vaji rigjen<br />

tregjet<br />

Një produkt që po kërkohet nga të gjitha tregjet<br />

botërore, por që vuan mungesën e lëndës së parë. Vaji<br />

shqiptar i ullirit duket se po i rikthehet sukseseve. Pas<br />

një rritje të madhe të eksporteve në 2006-ën, këtë vit<br />

produkti po njeh tregje të reja, si Malajzia, ku janë eksportuar<br />

rreth 11 ton vaj extra virgin, i etiketuar “Product<br />

of Albania”.<br />

Nëse në 2005-ën industria<br />

e vajit të ullirit zhgënjeu me<br />

rënien drastike të eksporteve,<br />

deri në 60%, pas një viti ky sektor<br />

duket se e ka rimarrë veten.<br />

Viti i kaluar ka njohur edhe<br />

rritjen më të madhe të eksporteve<br />

të vajit të ullirit që nga<br />

vitit 1999. Kompanitë vendase<br />

kanë eksportuar rreth 21 milion<br />

lekë vaj duke shënuar një<br />

rritje prej 1420% krahasuar<br />

me 2005-ën. Kërkesat nga<br />

vendet perëndimore kanë qenë<br />

dhe vazhdojnë të jenë të shumta,<br />

por në 2006-ën ka qenë<br />

pikërisht Kroacia vendi që ka<br />

marrë edhe sasinë më të madhe<br />

të vajit të ullirit shqiptar,<br />

rreth 17.5 milion lekë ose<br />

rreth 48 ton.<br />

Përpunuesit vendas thonë se<br />

kërkesat për eksport janë të<br />

shumta, madje edhe nga vende<br />

të largëta si ato aziatike, por<br />

fabrikat vendase prodhojnë në<br />

kuota mjaft të ulëta, duke mos<br />

patur mundësinë t’u përgjigjen<br />

blerësve të huaj.<br />

Sipas Valentina Postoli,<br />

Kryetare e Shoqatës së<br />

Prodhuesve të Vajit Ushqimor,<br />

AOA, industria e vajit të ullirit,<br />

sidomos ajo që prodhon vaj<br />

extra të virgjër, të virgjër dhe<br />

bio, ka mjaft vështirësi në<br />

gjetjen e lëndës së parë, faktor<br />

që ndikon edhe në sasinë<br />

pothuajse minimale që prodhohet<br />

në fabrikat vendase.<br />

“Ndonëse në fabrika janë<br />

investuar mbi 20 milion USD<br />

në teknologji, ku shumica e<br />

tyre kanë futur linjën më moderne<br />

“Pieralizi”, mungesa e<br />

lëndës së parë e vështirëson<br />

shumë rritjen në treg e sidomos<br />

shtimin e eksporteve”,- thotë<br />

Postoli.<br />

Ndonëse vaji i ullirit shqiptar<br />

cilësor preferohet së<br />

tepërmi nga të huajt, sasitë e<br />

eksportit jo vetëm që janë minimale,<br />

por në shumicën e rasteve<br />

nuk mbajnë as vulën “Made<br />

in Albania” me vete. Pjesa më<br />

e madhe e blerësve të huaj që<br />

marrin vajin shqiptar e importojnë<br />

atë rifuxho duke e ambalzhuar<br />

vetë, por edhe në raste<br />

ku ka ambalazh etiketa është<br />

“ekskluzivitet” i blerësit. Sipas<br />

përpunesve, vaji i ullirit shqiptar<br />

blihet nga disa kompani<br />

të caktuara, edhe eksportohet<br />

më pas në shtete të mëdha, si<br />

Shtetet e Bashkuara të<br />

Amerikës.<br />

Megjithatë, përpos mungesës<br />

së markës shqiptare, përpunesit<br />

më së shumti i druhen<br />

mungesës së lëndës së parë dhe<br />

një numri të vogël të ullishtash,<br />

që kërcënon prodhimin<br />

në këtë industri.<br />

Tregu 1.3 miliard<br />

lekë<br />

Tregu i vajit të ullirit ka<br />

xhiruar afro 1.36 miliard lekë<br />

në 2006-ën. Prodhimi vendas<br />

ka mundur të zërë rreth 73%<br />

të tregut, me 2500 ton ose 1<br />

miliard lekë prodhim. Importi<br />

në 2006-ën është vetëm 27%<br />

e tregut me afro 360 milion<br />

lekë vaj ulliri të ardhur nga vendet<br />

e huaja.<br />

Sipas të dhënave nga ACIT,<br />

importi i vajit të ullirit është<br />

thuajse 18-fish më i lartë sesa<br />

eksporti, me një nivel prej<br />

rreth 363 milion lekësh në<br />

2006-ën. Në fakt, viti i kaluar<br />

ka njohur një rënie krahasuar<br />

me 2005-ën, afro 5% (nga 387<br />

milion lekë në 363 milion<br />

lekë). Ulja e importit flet për<br />

një konsolidim të industrisë<br />

vendase dhe shtim të prodhimit.<br />

Shteti nga importojmë më<br />

shumë vaj ulliri është Italia, që<br />

zë rreth 90% të totalit të importit.<br />

Në fakt, përpunesit vendas<br />

thonë se vaji që mbërrin<br />

nga importi, e sidomos ai italian<br />

që reklamohet si shumë<br />

cilësor është shumë larg cilësisë<br />

së vajit shqiptar. Çmimi i<br />

vajit të importit është edhe më<br />

i ulët se ai vendas, duke<br />

konkurruar kështu në mënyrë<br />

të padrejtë produktin “Made in<br />

Albania”. E dyta në listën e<br />

importeve renditet Greqia, që<br />

zë vetëm 6% të totalit për vitin<br />

2006.<br />

Prodhimi, vetëm<br />

2500 ton/vit<br />

Zgjatja e periudhës së<br />

privatizimit të ullishtave<br />

ndikoi mjaft në dëmtimin e ullishtave<br />

të reja (të mbjella në<br />

vitet 1986-1990), ndaj edhe<br />

fondi aktual u zvogëlua me<br />

afro 1 milion rrënjë ullinj,<br />

kryesisht në rrethet Sarandë,<br />

Vlorë, Lushnjë, Durrës. Që<br />

prej 15 vitesh shkalla e shërbimeve<br />

ndaj pemës së ullirit<br />

është shumë e ulët, fakt që ka<br />

ndikuar në rënien drastike të<br />

prodhimit të vajit të ullirit. Sipas<br />

të dhënave zyrtare nga Ministria<br />

e Bujqësisë prodhimi vjetor<br />

i vajit të ullirit ka rënë në<br />

2500 ton, ku në vitin 1984<br />

niveli i tij arrinte në 5200 ton/<br />

vit.<br />

Shkalla e lartë e emigrimit<br />

të popullsisë, sidomos asaj në<br />

moshë pune në rrethet Sarandë<br />

e Vlorë është një faktor që ka<br />

ndikuar në uljen e shërbimeve<br />

ndaj ullirit, dhe Saranda nga<br />

vendi i tretë ka kaluar në vendin<br />

e shtatë përsa i takon nivelit<br />

të prodhimit të ullirit.<br />

Sipas të dhënave të AOA,<br />

Shqipëria ka më shumë rrënjë<br />

ulliri sesa Franca, por rendimentin<br />

e ka afro 4 herë më të<br />

ulët.<br />

Vitet e fundit janë mbjellur<br />

afro 50,000-80,000 fidanë ullirit<br />

në vit dhe është rritur<br />

përkudesja sidomos në rrethet<br />

Fier, Mallakstër, Berat, Tiranë,<br />

etj. Shqetësimi i prodhuesve të<br />

vajit është kujdesi për importimin<br />

e fidanëve të pastër<br />

dhe ruajtja e varietetit vendas<br />

gjatë plotësimit të boshllëqeve<br />

në ullishtat ekzistuese.<br />

“Në këtë drejtim duhet bërë<br />

kujdes që të plotësohet objektivi<br />

i Strategjisë së Gjelbër për<br />

mbjelljen e 5000 ha ullishtave<br />

të reja deri në vitin 2010”,thotë<br />

Postoli.<br />

Lënda e parë, larg<br />

cilësisë<br />

Megjithëse prodhimi i vajit<br />

të ullirit po njeh rritje, ende<br />

cilësia e lëndës së parë mbetet<br />

problem për industrinë e re të<br />

përpunimit duke prodhuar vaj<br />

me cilësi jo të mirë. Vazhdimi<br />

I praktikës së vjeljes së ullirit<br />

me shkundje si dhe mospërdorimi<br />

I rrjetave nën kurorë për<br />

të evituar ndotjen me baltë dhe<br />

shkallë e lartë e infeksionit e<br />

dëmtimit të frutave nga insektet<br />

sidomos miza e ullirt, bëjnë<br />

që ullinjtë të kenë cilësi të ulët.<br />

Për më tepër një vjelje e vonuar<br />

dhe mosdorëzimi për përpunim<br />

menjëherë pas saj si dhe<br />

përdorimi I thasëve plastikë si<br />

mjet transporti bëjnë që fruit I<br />

ullirit të nxehet, myket, plagoset<br />

dhe për rrjedhojë të japë<br />

një vaj me aciditet të lartë.<br />

Aktualisht afro 44,000<br />

familje fermerësh që kultivojnë<br />

ullinj mbajnë 2500 ton<br />

vaj ulliri për konsum familjar<br />

ose për të shitur, me një vlerë<br />

prej rreth 8 milion USD. Sipas<br />

përpunuesve, vetëm një sasi e<br />

vogël grumbullohet dhe ruhet<br />

pranë fabrikave.<br />

“Është e vërtetë që deri më<br />

sot në industrinë e përpunimit<br />

të vajit janë kryer investime që<br />

kapin shifrën e 20 milion USD,<br />

por efektiviteti I përdorimit të<br />

tyre lë shumë për të dëshiruar.<br />

Për ndihmuar daljen nga kjo situatë<br />

bllokuese shoqata e vajit<br />

ka shtuar aktivitetet, sidomos<br />

në ato zona ku edhe numri I ullishtave<br />

është më I madh”.<br />

Konsumi, vetëm 0.5<br />

litra në vit/banor<br />

Tregu shqiptar i vajit të ullirit<br />

është në gjendje të vështirë.<br />

Sipas prodhuesve, vetëm<br />

familjet fermere kultivuese të<br />

ullirit dhe afro 10% e familjeve<br />

qytetare konsumojnë vaj<br />

ulliri puro të pastër. Gjithë pjesa<br />

tjetër e familjeve detyrohen<br />

të konsumojnë vaj të përzier<br />

ullirt, nisur nga shishja, taposja<br />

dhe etiketa. Prodhuesit<br />

thonë se një pjesë e madhe e<br />

shisheve që tregtohen në zonat<br />

e mëdha si Tiranë, Durrës nuk<br />

kanë cilësinë e reklamuar e<br />

madje në mjaft raste janë edhe<br />

të falsifikuar.<br />

Sipas përllogaritjeve , në<br />

Shqipëri konsumi I vajit të ullirit<br />

është rreth 2 litra për banor/vit<br />

në zonat rurale dhe rreth<br />

0.5 litra për banor/vit në qytet.<br />

Në krahasim me vendet e tjera<br />

të Mesdheut kultivuese të ullirit,<br />

konsumi shqiptar është<br />

shumë I ulët (20 litra/banor/vit<br />

është niveli I Greqisë).<br />

Prodhuesit thonë se duhet bërë<br />

ende shumë në drejtim të<br />

edukimit dhe sensibilizimit të<br />

moshave të reja dhe të popullsisë<br />

së zonave malore në<br />

brendësi të vendit. Sipas kryetares<br />

së Shoqatës, Valentina<br />

Postoli, ky organizëm ka këmbëngulur<br />

vazhdimisht për<br />

përmirësimin e legjislacionit.<br />

Sipas Postolit, ligji për “Për<br />

prodhimin dhe tregtimin e vajit<br />

të ullirit” dhe referimet e tij<br />

ndaj normave të Bashkimit Europian<br />

kanë ndikuar në<br />

forcimin e marrëdhënëieve<br />

fermerë-përpunues-tregtarkonsumator.<br />

Shoqata po punon gjithashtu<br />

për të rritur prodhimin e ullinjve<br />

të shëndetshëm,<br />

përmirësimin e teknologjisë<br />

së përpunimit me synim cilësinë<br />

ekstra-virgjër të vajit dhe<br />

sidomos rifillimin e eksportit<br />

të tij mbështetur në pëlqimin e<br />

aromës dhe shijeve nga tregu I<br />

huaj.<br />

Mbrojtja e interesave të<br />

kësaj industrie kërkon mbështjetjen<br />

e shtetit dhe të bankave<br />

për kryerjen e disa shërbimev<br />

që fermeri nuk I përballon dot<br />

I vetëm për shkak të kostos së<br />

lartë si dhe një pjesëmarrje<br />

active të projekteve për<br />

zgjidhjen e problemeve teknike.<br />

Kërkesat: Si mund të<br />

nxisim industrinë<br />

Për të nxitur rritjen e prodhimit<br />

të vajit të ullirit industrialistët<br />

kërkojnë ndërhyrjen e<br />

shtetit, që mund të shërbejë si<br />

një rregullator shumë I mirë I<br />

tregut dhe I marrëdhënieve<br />

fermer-përpunues.<br />

Sipas përpunuesve, duhet të<br />

nxiten modele të kontraktimit<br />

midis ullishtarëve dhe përpunuesve,<br />

me qëllimin që ruhet<br />

vaji I prodhuar në mënyrë kolektive<br />

dhe të rregullt duke garantuar<br />

kështu edhe cilësinë.<br />

Vetë industrialistët janë të<br />

gatshëm që të ngrenë një kooperativë<br />

vendase për<br />

tregtimin e vajit të ullirit, që do<br />

të mundësonte që grupe përpunuesish<br />

me dëshirë dhe nivel<br />

dhe të përafërt teknologjik<br />

të mund të arrijnë të kenë sasi<br />

vaji të mjaftueshme për të siguruar<br />

kontrata eksporti të rregullta<br />

me blerësit e huaj. Aktualisht<br />

sasitë tepër të vogla të<br />

prodhimit që dalin nga fabrikat<br />

shqiptare pengojnë vendosjen e<br />

një marrëdhënie të rregullt dhe<br />

afatgjatë midis prodhuesve dhe<br />

blerësve të huaj.<br />

Njëherësh përpunuesit<br />

kërkojnë edhe uljen e numrit të<br />

pronarëve të ullishtave përmes<br />

konsolidimit të ngastrave midis<br />

ullishtarëve, që do ta<br />

shndërrronte ullishtarinë në një<br />

aktivitet fitimprurës dhe do të<br />

rikthente fermerët tek to.<br />

Çertifikimi mbetet gjithashtu<br />

edhe një kërkesë e vazhdueshme<br />

e përpunuesve, të<br />

cilët e shohin si një mundësi të<br />

mirë vendimin e qeverisë për<br />

subvencionimin në masën 50%<br />

të këtij procesi.<br />

“Një Miss” për vajin<br />

shqiptar të ullirit<br />

Ndonëse prodhuesit vendas<br />

të vajit të ullirit nuk po arrijnë<br />

dot që të shtojnë sasitë e prodhimit,<br />

ata duken se e kanë<br />

marrë mjaft seriozisht sigurimin<br />

e një cilësie të lartë për<br />

produktin e tyre. Ky vit është i<br />

treti radhazi që në Shqipëri zhvillohet<br />

konkursi për vajin më<br />

të mirë të ullirit, të virgjër dhe<br />

ekstra të virgjër. Një juri me<br />

specialistë përzgjodhi edhe më<br />

të mirët e prodhuesve cilësorë,<br />

të cilët konkurronin në dy kategori<br />

vaj i virgjër dhe vaj i ekstra<br />

i virgjër, ndërkohë që u rezervua<br />

edhe një çmim për analizën<br />

më të mirë kimike. Çmimin e<br />

parë në kategorinë të virgjër e<br />

fitoi kompania “Ani”, me qendër<br />

në Qeparo, e ndjekur nga “Ivap”<br />

me qendër në Mullet. Ndërkohë<br />

në kategorinë extra vergine<br />

ishte kompania “Skilja” nga Elbasani<br />

që mori çmimin e parë,<br />

e ndjekur nga “Shkalla” me<br />

qendër në Tiranë dhe në vend të<br />

tretë u rendit “Ivap”, Mullet, Tiranë.<br />

Çmimin për analizën më<br />

të mirë kimike mundi ta marrë<br />

kompania “Skilja”. Në ceremoninë<br />

e organizuar në Tirana International<br />

Hotel u dhanë çmimet<br />

për shtatë fituesit e konkursit<br />

kombëtar të vajit të ullirit 2007.<br />

Ceremonia ishte në fakt përmbyllja<br />

e seminarit një ditor e<br />

mbështetur nga USAID në bashkëpunim<br />

me Shoqaten e Vajit<br />

Ushqimor, me qëllimin për të<br />

fuqizuar sektorin e vajit të ullirit.<br />

Firmat fituese u zgjodhën<br />

nga një panel testi organo-shqisor<br />

të përbërë nga gjashtë specialistë<br />

shqiptarë dhe një eksperte<br />

e huaj. Specialistët shqiptarë<br />

janë trajnuar nga një supervisor<br />

paneli ndërkombëtar e<br />

çertifikuar nga Këshilli<br />

Ndërkombëtar i Vajit të Ullirit<br />

–IOOC, që erdhi në Shqipëri<br />

nëpërmjet projektit të USAID,<br />

Zhvillimi i Ndërmarrjeve Shqiptare<br />

& Shërbimet e Tregut të<br />

Eksportit. Analizat kimike për<br />

vajrat konkurrentë u kryen nga<br />

Instituti i Kërkimeve Ushqimore,<br />

Tiranë. Në konkursin e<br />

zhvilluar morën pjesë 17 firma<br />

prodhuese shqiptare me mostrat<br />

e tyre të vajit ekstra të virgjër<br />

dhe të virgjer dhe u analizuan 21<br />

mostra. Sipas prodhuesve vendas<br />

ky aktivitet është mjaft i<br />

dobishëm për promovimin e<br />

vajit të ullirit si dhe nxitje e<br />

dobishme për të prodhuar një<br />

produkt cilësor. Në Shqipëri që<br />

nga vitit 1999 ka nisur të prodhohet<br />

vaj extra vergine.


7 shtator - 20 shtator 2007<br />

PORTRETE<br />

Agrobiznesi<br />

Specialistë të shquar të agroindustrisë<br />

ASLLANI, Uran<br />

Ing.Kimist<br />

U lind ne Tirane me 1939. Studimet e larta<br />

i kreu ne Universitetin e Tiranes, ku u<br />

diplomua ing. biologji-kimi ne vitin 1963.<br />

Ne vitet 1963 -1966 punoi mesues ne<br />

gjimnazin e Lezhes, ndersa 1966 - 1983<br />

teknolog esencash ne Ndermarrjen<br />

Ushqimore Elbasan. Ne periudhen 1983 - 1991 ishte<br />

kryeinxhinier i Fabrikes se Konservave ne Elbasan. Ne vitet<br />

1991 - 1993 ishte kryeinxhinieri Kompanise Alb-Ducros -<br />

Durres dhe nga viti 1993 eshte shef departamenti ne kete<br />

kompani.<br />

Zoti Asllani mban titullin “Profesor Doktor”. Eshte autor i dy<br />

librave dhe i nje numri te madh artikujsh, kumtesash e<br />

referatesh shkencore. Prof. Dr. Asllani ka dhene nje kontribut<br />

te rendesishem ne fushen e esencave eterovajore.<br />

BEJKO, Engjell<br />

Ing.Kimist (1940 - 1998)<br />

Lindi ne Permet me 1940. Ka kryer<br />

studimet ne vitin 1963 ne Universitetin<br />

Shteteror te Tiranes, ne degen Kimi<br />

Industriale. Prej vitit 1963 deri 1970 ka<br />

punuar si specialist ne Bashkimin Qendror<br />

te Kooperativave te Konsumit, dhe ne<br />

Ministrine e Tregtise. Me pas, gjate viteve 1970 - 1985, ka<br />

qene kryeinxhinier ne Fabriken e Perpunimit te Qumeshtit<br />

ne Tirane. Pozicionet e tij me te vona kane qene: Shef i<br />

Sektorit Ushqimor ne Institutin e Studimeve dhe Projekteve<br />

te Industrise se Lehte dhe Ushqimore (1985 - 1987), Drejtor<br />

i Drejtorise per Industrine e Mish - Qumeshtit ne Ministrine<br />

e Industrise se Lehte dhe Ushqimore (1987 - 1992) dhe<br />

administrator i firmes private “Enen” ne Tirane (1992 - 1994).<br />

Ka qene anetar i Komitetit te Shkences dhe Teknikes se<br />

Shqiperise per nje periudhe kohe 4-vjecare. Autor i shume<br />

fabrikave te perpunimit te industrise se Qumeshtit. Vdiq ne<br />

vitin 1998.<br />

BEZHANI, Prokop<br />

Teknolog (1916 - 1972)<br />

Lindi ne vitin 1903 ne Tepelene. Ne vitin<br />

1916 perfundoi shkollen plotore dhe ne<br />

vitin 1921 ndoqi Kursin Normal ne Labove<br />

te Gjirokastres dhe u licensua si mesues<br />

i kategorise se pare per shkollat fillore. Z.<br />

Bezhani punoi mesues ne fshatin e lindjes<br />

deri ne vitin 1930. Disa vite me vone ai hapi ne Vlore nje<br />

fabrike per prodhimin e vajit te ullirit, te cilen ia fali shtetit<br />

mbas cIirimit. Per aftesite e tij ne prodhim dhe organizim,<br />

qe prej vitit 1945, Z. Bezhani u emerua ne drejtorine e Duhan<br />

- Cigareve ne Ministrine e Ekonomise dhe me vone ne<br />

drejtorine e industrise ushqimore te Ministrise se Industrise.<br />

Z. Bezhani ishte nje specialist i vecante persa i perket<br />

vleresimit dhe perpunimit te ullirit per vaj. Ai ishte i apasionuar<br />

pas industrise ushqimore, per te cilen punoi per disa dekada<br />

ne dikasterin qe mbulonte kete industri. Z. Bezhani ishte nje<br />

specialist me njohuri te gjera praktike, nje mjeshter i vecante,<br />

sidomos ne prodhimin e vajrave, sapunrave, dhe prodhimin<br />

e cigareve. Ai eshte mbajtes i Medaljes se Punes dhe Urdhrit<br />

te Punes te Klasit te Pare dhe te dyte.<br />

Z. Bezhani vdiq me 1972.<br />

BIÇAKU, Kujtim<br />

Ing. Teknolog<br />

Lindi ne Elbasan me 1943. Nisi ne Bullgari<br />

dhe perfundoi ne Universitetin e Tiranes<br />

studimet per ing. kimist teknolog. Ne vitet<br />

1964 - 1967 punoi ne ndermarrjen<br />

ushqimore Lushnje dhe ne 1967 - 1978<br />

ne ndermarrjen ushqimore Elbasan. Ne vitet 1978 - 1985<br />

ishte zevendesminister i Industrise se Lehte dhe Ushqimore,<br />

ndersa ne vitet 1985 - 1994 ishte Drejtor i Institutit te Industrise<br />

Ushqimore. Ne vitet 1994 - 2000 punoi si profesionist i<br />

pavarur. Qe nga viti 2000 eshte Drejtor i Institutit te<br />

Teknologjise Kimike.<br />

Zoti Bicaku ka nje aktivitet te gjere shkencor dhe eshte autor<br />

i disa studimeve ne fushen e industrise ushqimore.<br />

BOJAXHIU, Liljana<br />

Ing.Kimiste<br />

Ka lindur ne Shkoder me 1935.<br />

Eshtediplomuar me 1957 si inxhiniere<br />

kimiste ne Poloni. Ka punuar ne<br />

Ndermarrjen Ushqimore ne Shkoder, ne<br />

vitet 1958 - 1962, si inxhiniere dhe<br />

kryeinxhinere e kesaj ndermarrjeje. Ne<br />

periudhen 1962 - 1970, ka punuar ne Ministrine e Industrise<br />

me detyren Drejtore ne Drejtorine Ushqimore. Prej vitit 1970<br />

deri ne 1984, ka qene Drejtore e Drejtorise se Kerkimeve te<br />

Industrise se Lehte dhe Ushqimore. Sot eshte pensioniste.<br />

Gjate aktivitetit te saj ka kryer rreth 20 studime dhe projektime<br />

teknologjike ne fushen e industrise ushqimore. Eshte njohese<br />

e mire e industrise se konservave. Ne 1984, ka marre graden<br />

shkencore “Kandidate e Shkencave”. Mban Urdherin e Punes<br />

te Shkalles III dhe II.<br />

BOZAXHIU, Mihal<br />

Ing. Kimist<br />

Ka lindur ne vitin 1942 ne Berat. Ne vitin<br />

1964 eshte diplomuar ne degen Kimi<br />

Industriale ne Universitetin Shteteror te<br />

Tiranes. Per nje periudhe 15 vjecare, deri<br />

ne vitin 1980, ka punuar ne Ndermarrjen<br />

Ushqimore Berat, me detyren e inxhinierit<br />

dhe kryeinxhinierit. Ne vitet 1980 - 1982, ka punuar ne<br />

Ministrine e Lehte dhe Ushqimore. Me vone, deri ne vitin<br />

1991, ka patur detyren e kryeinxhinierit dhe drejtorit ne<br />

Ndermarrjen Ushqimore Berat.<br />

Eshte specialist me njohuri te gjera per industrine ushqimore,<br />

industrine e prodhimit te konservave dhe asaj te vererave.<br />

Ne vitin 1972, per tre muaj eshte specializuar ne industrine<br />

e prodhimit te vererave.<br />

Ne vitet 1991 - 1994, ka punuar ne Ndermarrjen e Prodhimit<br />

te Pijeve ne Berat, me detyren e drejtorit.<br />

DHIMA, Zoi<br />

Ing.Kimist<br />

Ka lindur ne vitin 1944 ne Fier. Eshte<br />

diplomuar inxhinier kimist ne Universitetin<br />

Shteteror te Tiranes. Ne periudhen e<br />

viteve 1967 - 1990, ka punuar si inxhinier<br />

dhe kryeinxhinier ne Ndermarrjen<br />

Ushqimore ne Fier. Eshte njohes i mire i<br />

industrise se perpunimit te vajrave. Eshte autor dhe<br />

bashkeautor i projekteve te industrise se vajrave dhe asaj te<br />

konservimit. Nga viti 1990 punon si specialist i industrise se<br />

prodhimit te vajrave prane firmes SH. A. te Vajrave te Fier.<br />

Mban Urdherin e Punes te Klasit II.<br />

DODBIBA, Rudolf<br />

Ing.Kimist<br />

Ka lindur ne vitin 1931 ne Elbasan. Ka<br />

kryer studimet e larta ne Universitetin e<br />

Shkencave ne Budapest te Hungarise ne<br />

degen e inxhinierise kimike, ne vitin 1956.<br />

Z. Dodbiba eshte specializuar per<br />

15<br />

prodhimet e industrise ushqimore ne teresi dhe i<br />

profilizuar per problemet tekniko - shkencore te kesaj<br />

industrie. Nga viti 1956 deri ne vitin 1960 ka drejtuar<br />

laboratorin kimik ne Institutin e Zooteknise ne Shkoder<br />

dhe ne vitin 1961 eshte emeruar K/inxhinier ne<br />

Drejtorine Ushqimore prane Ministrise se Industrise. Ka<br />

drejtuar dege te ndryshme te kesaj industrie. Ndihmese<br />

te frytshme ka dhene ne hartimin e stabilizimin e<br />

proceseve te reja teknologjike dhe per percaktimin e<br />

kushteve teknike dhe standartizimin e prodhimeve<br />

ushqimore deri ne vitet 19<strong>69</strong> - 1970. Ne vitin 1971 u<br />

emerua kryetar dege e me vone drejtor i Drejtorise<br />

Ushqimore nr. 1 ne MILU. Me shkeputje ne kohe te<br />

ndryshme te ketij viti, si k/inxhinier ka drejtuar<br />

ndermarrjet ushqimore ne Durres, Fier dhe Tirane. Se<br />

fundi, ne vitin 1990 - 1991 ka punuar si specialist ne<br />

Ministrine e Industrise Ushqimore dhe ka kontribuar me<br />

sukses ne hartimin e kushteve teknike dhe proceseve<br />

teknologjike per artikujt ushqimore ne degen e vajrave,<br />

pijeve alkoolike, konservave etj. Z. Dodbiba eshte<br />

bashkeautor i nje numri studimesh e projektimesh ne<br />

industrine ushqimore. Zoteron gjuhe te huaja dhe<br />

vazhdon te ndjeke te rejat shkencore mbi prodhimet<br />

ushqimore duke mbetur nje nder specilistet me te mire<br />

te kesaj dege te industrise.<br />

FRASHERI, Aristidh<br />

Ing. Teknolog (1931 - 2001)<br />

Ka lindur ne vitin 1931, ne Korce.<br />

Eshte diplomuar inxhinier teknolog per<br />

industrine e konservimit te peshkut ne<br />

vitin 1956, ne Moske. Gjate viteve 1956<br />

- 1991, ka punuar si inxhinier teknolog<br />

ne Fabriken e Konservave te Peshkut<br />

prane Kombinatit te Konservave ne Vlore, si dhe kryetar<br />

i byrose teknologjike.<br />

Eshte autor i shume projekteve teknologjike per<br />

permiresimin e teknologjise se prodhimit dhe konservimit<br />

te peshkut, e per mekanizimin e proceseve perpunuese.<br />

Ka kontribuar ne ngritjen e fabrikave te konservimit te<br />

peshkut ne disa qytete te tjera te vendit.<br />

Vdiq ne vitin 2001 ne Greqi.<br />

GEGA, Astrit<br />

Ing. Teknolog (1922 - 1983)<br />

Ka lindur ne Gjirokaster ne vitin 1922.<br />

Kreu studimet e larta ne Vysoka Skola<br />

Chemicko Teknologicheko Inzenyrstv<br />

ne Prage ne vitet 1946 - 1950. Ne vitet<br />

1951 - 1952 ka punuar si inxhinier<br />

kimist ne Laboratorin Qendror te<br />

Ministrise se Industrise. Me vone, ne vitet 1953 -1956<br />

ka punuar ne Ministrine e Industrise me detyren e<br />

Drejtorit Qendror per industrine ushqimore. Prej viteve<br />

1960 - 1974 ka punuar me detyren e kryeinxhinierit ne<br />

Ndermarrjen Ushqimore Elbasan dhe ne vitet 1974 -<br />

1983 ka qene Pergjegjes i Qendres Kerkimore<br />

Shkencore te Institutit te Kerkimeve Shkencore ne<br />

Elbasan. Gjate aktivitetit te tij jane botuar, studime mbi<br />

dege te ndryshme te industrise ushqimore dhe kimike<br />

(23 studime); aktivitetet studimore per projekte fabrikash<br />

te industrise ushqimore (16 projekte), ka botuar librat:<br />

Teknologjia e Ullirit, ka pergatitur dispenca te<br />

teknologjise industriale per industrine ushqimore (7<br />

cope), referate me karkter tekniko-shkencor (10<br />

referate) etj. Si pjesemarres ne veprimtari shkencore i<br />

eshte dhene grada shkencore “Bashkepunetor i Vjeter<br />

Shkencor”. Mban medaljet e Kujtimit, Çlirimit, Trimerise<br />

si dhe Urdherin e punes Klasi i III. Ka vdekur me 2<br />

mars 1983.


16 Agrobiznesi<br />

7 shtator - 20 shtator 2007<br />

REKLAME

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!