agrobiznesi 69 - KASH
agrobiznesi 69 - KASH
agrobiznesi 69 - KASH
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Këshilli i Agrobiznesit<br />
Shqiptar<br />
Faqe 2<br />
Agrobiznesi<br />
E përdyjavshme e pavarur Viti i shtatë i botimit Nr. 80 7 - 20 shtator 2007 Çmimi 20 lekë<br />
Botim i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar Tel/ Fax: 229445 www.kash.org.al<br />
RRITET INTERESI I BIZNESIT PER PJESMEMARRJE<br />
NE PANAIRIN “AGROBIZNES 2007”<br />
Panairi “Agrobiznes 2007”,<br />
POLITIKA FISKALE<br />
që këtë vit shënon edicionin e<br />
tij të peste, konsiderohet si<br />
<strong>KASH</strong>:<br />
aktiviteti më i madh i agroindustrise,<br />
i cili do te prezantohet<br />
me të gjitha zhvillimet e<br />
vlerëson<br />
saj të koheve të fundit, por dhe<br />
me problemet e shqetesimet<br />
rimbursimin e<br />
qe ndesh ajo perballe standarteve<br />
dhe progresit global.<br />
TVSH-së për<br />
Organizatorët e panairit,<br />
Këshilli Agrobiznesit Sh-<br />
bujqësinë<br />
qiptar, e shohin këtë aktivitet<br />
si një mundësi për nxitjen e<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>-it Z. Ferizaj pershendet<br />
këtij biznesi dhe për njohjen<br />
skemen e re per rimbursimin e TVSH-se<br />
e konsumatorëve me pro-<br />
ne sektorin e bujqesise dhe blegtorise, qe<br />
dhimet me të fundit të indus-<br />
do te filloje zbatimin ne 1 Janar 2008<br />
trisë agropërpunuese, e cila<br />
vitet e fundit, ka njohur zhvillim<br />
dhe tregues të kënaqshëm<br />
financiarë. “Përgatitjet për<br />
kete manifestim te agroindustrise,<br />
që kanë nisur prej javësh,<br />
tashmë kanë hyrë në një<br />
fazë të avancuar”, bene te ditur<br />
burime nga <strong>KASH</strong>,...<br />
Faqe 3<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver Ferizaj<br />
Ndryshimet që ka propozuar MBUMK<br />
dhe MF në projektligjin "Për Tatimin<br />
bi Vlerën e Shtuar", parashikon që rimbursii<br />
i TVSH-së për fermerët të jetë në masën 6%.<br />
ipas këtij projektligji, përqindja e kompensimt<br />
zbatohet mbi çmimin e shitjes së produkteve<br />
ë fermerëve në drejtim të personit ...<br />
PANAIR<br />
“AGROBIZNES 2007”<br />
<strong>KASH</strong> fton kompani, donatorë e<br />
organizata të huaja, institucione<br />
dhe projekte në fushën e<br />
bujqësisë dhe industrisë<br />
agropërpunuese, të marrin pjesë<br />
në Panairin më të madh të<br />
Agrobiznesit Shqiptar me<br />
mbështetjen e veçantë të<br />
Ministrit të Bujqësisë dhe<br />
Ushqimit.<br />
21 - 24 Shtator 2007<br />
Qendra Ndërkombëtare e Kulturës<br />
“Arbnori” dhe Pallati i Kongreseve<br />
(Shihni në faqen 15)<br />
Kontaktoni në zyrat e <strong>KASH</strong>-it:<br />
Adresa: Rr. “Mine Peza”, Pall. 87/3, Hyrja 1, Kati 1<br />
Tel./Fax: 003554229445; E-mail: info@kash.org.al<br />
LEGJISLACION<br />
QEVERIA SE SHPEJTI PAKETE TE RE<br />
LIGJORE NE MBESHTETJE TE FERMEREVE<br />
Kryeministri Berisha bashke me ministrin<br />
Gjana u ndalen në tregun privat të prodhimeve<br />
bujqësore, në Fier. Tregu me nje<br />
sipërfaqe prej 22 mijë metra katror,i cili<br />
përfundoi fazën e parë të ndërtimit me<br />
PANAIRI<br />
KOMPANIA LIJANOVIÇ NE “AGROBIZNES<br />
2007”<br />
Kompania Lijanovic eshte nje kompani<br />
me nje jetegjatesi 50 vjecare ne te<br />
cilen jane punesuar 1500 punonjes.<br />
Kjo kompani i ka deget e saj kryesore<br />
ALBSHKENCA<br />
PRISHTINA MBLEDH SHKENCETARET SHQIPTARE TE<br />
BUJQESISE NGA E GJITHE BOTA<br />
Konferenca e shkencave te bujqesise<br />
dhe mjedisit i zhvilloi punimet e saj ne<br />
pasditen e dt. 15.08.2007 ne nje nga<br />
auditoret e fakultetit teknik te Universitetit<br />
te Prishtines. Punimet<br />
shkencore te paraqitura per referim u organizuan<br />
ne dy sesione, te cilet u drejtuan<br />
nga Prof. As. Dr. Ardian Maci dhe<br />
Prof. As. Dr. Evan Rroco. Sesioni i pare<br />
i zhvilloi punimet ...<br />
Faqe 4<br />
AGROMETEOROLOGJI<br />
BULETINI AGROMETEOROLOGJIK<br />
Nga pikëpamja agrometeo-rologjike<br />
kushtet favorizuan pjekjen e kulturave<br />
pranverore dhe atyre te dyta, te cilat<br />
këtë vit shënuan një përshpejtim te<br />
vlerë tre milion euro, përmban mjedise të<br />
standarteve të larta për tregtimin e prodhimeve<br />
bujqësore. Në fazën e dytë të punimeve<br />
të tij, pronarët parashikojnë ndërtimin<br />
e ambienteve frigoriferike ...<br />
Faqe 2<br />
ne Europen Lindore dhe Jug-Lindore.<br />
Kompania eshte e pajisur nga komuniteti<br />
europian me certifikaten SO S001 dhe<br />
HACCP, e cila eshte nje ...<br />
Faqe 3<br />
fazave me rreth 10 deri 15 ditë. Kushtet<br />
për vjeljen e produkteve ishin të mira.<br />
Përsa i përket zo- -nave pa ujitje ato ishin<br />
nën një stres të lartë hidrik ... Faqe 7<br />
INDUSTRIA E BLOJES<br />
RRITJA E ÇMIMIT TE GRURIT NE TREGJET<br />
E HUAJA, PRITET TE REFLEKTOHET EDHE<br />
NE TREGUN SHQIPTAR<br />
Faqe 11<br />
Lexoni Gazetën “Agrobiznesi” në Internet<br />
www.kash.org.al<br />
ABONOHUNI!<br />
Vazhdon fushata e abonimeve në të përdyjavshmen<br />
“Agrobiznesi”, organ i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar. Ajo gjendet<br />
në të gjitha pikat e shitjes së gazetave, në kryeqytet dhe në<br />
rrethe. Abonimi bën që gazeta “Agrobiznesi” t’ju ofrojë direkt në<br />
shtëpinë, qendrën e punës apo zyrën tuaj, në çdo cep të<br />
Shqipërisë, të rejat që ju interesojnë nga fusha e bujqësisë,<br />
pyjeve, peshkimit, <strong>agrobiznesi</strong>t, import-eksportit, projekteve të<br />
huaja, subvencioneve, etj.<br />
Pajtimi mund të kryhet pranë sporteleve të filialit të Postës<br />
Tiranë dhe filialeve të Postës në çdo rreth. Ato mund të kryhen<br />
edhe pranë zyrave të <strong>KASH</strong>. Ne ua sjellim gazetën në çdo<br />
komunë, më lirë se çmimi i tregut në Tiranë!<br />
Tarifat janë si më poshtë:<br />
12 - mujore 1000 lekë<br />
Zgjidhni rrugën më të lehtë për marrjen e informacionit që ju<br />
intereson, më të sigurtë dhe më të lirë!
2 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
POLITIKA FISKALE<br />
<strong>KASH</strong>: VLERESON RIMBURSIMIN E TVSH PER BUJQESINE<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>-it Z. Ferizaj përshëndet skemën e re për rimbursimin e TVSH-së në sektorin<br />
e bujqësisë dhe blegtorisë, që do të fillojë zbatimin në 1 Janar 2008<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver Ferizaj<br />
Ndryshimet që ka pro<br />
pozuar MBUMK<br />
dhe MF në projektligjin<br />
"Për Tatimin mbi Vlerën<br />
e Shtuar", parashikon që rimbursimi<br />
i TVSH-së për fermerët<br />
të jetë në masën 6%. Sipas<br />
këtij projektligji, përqindja<br />
e kompensimit zbatohet mbi<br />
mimin e shitjes së produkteve<br />
ë fermerëve në drejtim të peronit<br />
të tatueshëm.Projektligji<br />
parashikon për fermerët, veprimtaria<br />
e të cilëve nuk i dety-<br />
Këtë vit, eksporti i prodhi<br />
meve bujqësore është rritur<br />
me 15 për qind dhe importi ka<br />
rënë me 15 për qind<br />
Kryeministri Berisha, i shoqeruar<br />
nga ministri i MBUMK z.<br />
Gjana dhe autoritete vendore te<br />
pushtetit ne Fier si dhe specialiste<br />
bujqesie te ketij qarku, vizitoi në<br />
Fier fermën e pronarit Skënder<br />
Hebeja, një nga fermat e njohura të<br />
këtij rrethi me sipërfaqe 1. 6 hektarë,<br />
e mbjellë me pemë frutore.<br />
Kjo është një nga investimet që ka<br />
përfituar nga projekti i qeverisë<br />
2KR, me vlerë rreth 16 mijë dollarë.<br />
Nga projekti i ndihmës së<br />
qeverisë kanë përfituar 1700 fermerë,<br />
me të cilën janë mbjellë 110<br />
hektarë dru frutorë, vreshta dhe ullishte.<br />
Ne, - vijoi Kryeministri - e hoqëm<br />
subvencionin e naftës pa akcizë,<br />
sepse ajo shpërdorej dhe jo<br />
se nuk e vlerësojmë se ajo ishte e<br />
nevojshme. Por ajo nuk arrinte në<br />
duart tuaja. Kryeministri theksoi se<br />
qeveria do të studiojë mundësinë e<br />
mbështetjes së fuqishme të përpunimit<br />
të agro-biznesit, si dhe do<br />
të studiojë mundësitë e larmishmërisë<br />
së kësaj mbështetje.<br />
Në këtë kontekst, Kryeministri<br />
tha se do të shqyrtohet mundësia<br />
që një pjesë e këtij subvencioni të<br />
mund të përcaktohen si kredi të buta<br />
afatgjata, ndërsa pjesa tjetër të vazh-<br />
STAFI I GAZETES<br />
ron për të qenë të regjistruar si<br />
persona të tatueshëm, të përfitojnë<br />
një përqindje fiks kompensimi.<br />
Të drejtën e kompensimit,<br />
e përfitojnë shitjet<br />
e produkteve me prejardhje të<br />
vetë punës së fermerëve.<br />
Këshilli i Agrobiznesit Shqiptar<br />
(<strong>KASH</strong>) dhe Shoqata<br />
Kombëtare e Fermereve Shqiptarë,<br />
përshëndetën dhe vlerësuan<br />
pozitivisht, skemën e re që<br />
ndërmori qeveria për rimbursimin<br />
e TVSH-së për produktet<br />
Berisha: 2007 bilanc pozitiv për<br />
eksportet dhe prodhimin bujqësor<br />
dojë të jepet si grant si edhe deri<br />
më tani.<br />
Kryeministri theksoi se qeveria<br />
synon të mbështesë fuqimisht<br />
fermerët shqiptarë dhe në këtë<br />
drejtim ajo ka mbështetur çmimet<br />
e referencave. “Ka një shitje shumë<br />
më të madhe të prodhimeve të vendit<br />
në treg se dy vjet më parë. Këtë<br />
vit eksporti i prodhimeve bujqësore<br />
është rritur me 15 për qind dhe importi<br />
ka rënë me 15 për qind”, tha<br />
Kryeministri. Për këtë, ai theksoi<br />
se kjo është një politike dobiprurëse<br />
për rritjen e prodhimeve shqiptare,<br />
por se në tërësi kjo përbën<br />
vetëm një gamë të caktuar prodhimesh.<br />
Më tej, ai përgëzoi fermerët e<br />
Myzeqesë, të cilët në tërësi e kanë<br />
punuar tokën, ndërsa theksoi se do<br />
të shqyrtohen të gjitha mënyrat që<br />
asnjë metër tokë të mos mbetet pa<br />
u punuar, për faktin se sipërfaqja e<br />
tokës së punueshme në Shqipëri<br />
është më e vogël, në krahasim me<br />
sipërfaqen e përgjithshme të vendit.<br />
Duke u ndalur në ligjin për kooperativat,<br />
Kryeministri tha se ligji<br />
i ri nuk kthen kooperativat e dikurshme,<br />
por u jep mundësi sipërmarrësve<br />
të shfrytëzojnë sipërfaqe më<br />
të mëdha toke, të cilat japin mundësi<br />
më të mëdha.<br />
Kryeministri i siguroi ata se do<br />
të vihet në funksion hidrovori.<br />
bujqësore dhe blegtorale, e cila<br />
do të fillojë zbatimin në 1 janar<br />
2008.<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>- it,<br />
Enver Ferizaj, tha se " zbatimi i<br />
kësaj skeme është një mbështetje<br />
e madhe për bujqësinë në<br />
vendin tonë, e cila do t'i japë<br />
një impuls rritjes së vëllimit të<br />
tregtimit të produkteve bujqësore<br />
dhe blegtorale".<br />
Sipas tij, nëqoftëse deri më<br />
sot rreth 70 % e prodhimit<br />
bujqësor vetëkonsumohet në<br />
familjet fermere që nuk njohin<br />
tregun, përmes kësaj mase<br />
familjet fermere do të orientohen<br />
nga tregu dhe do të rrisin<br />
prodhimin në fermat e tyre.<br />
Skema e rimbursimit të<br />
TVSH-së, për produktet bujqësore<br />
dhe blegtorale, që u prezantua<br />
dje nga ministri i Financave,<br />
Ridvan Bode dhe ministri<br />
i Bujqësisë, Ushqimit dhe<br />
Mbrojtjes së Konsumatorit,<br />
Jemin Gjana, konsiston në krijimin<br />
e një skeme kompensimi<br />
për të gjithë fermerët që<br />
kryejnë aktivitet individual apo<br />
familjar në një nga fushat e prodhimit<br />
bujqësor dhe blegtoral<br />
dhe që furnizojnë me produktet<br />
e tyre një person që është<br />
regjistruar si subjekt i<br />
TVSH-së.<br />
Përfitues të këtij kompensimi<br />
do të jenë të gjithë<br />
prodhuesit bujqësor dhe blegtoral,<br />
të cilët nuk kanë detyrimin<br />
dhe nuk janë të regjistruar<br />
si subjekte të pagimit të<br />
TVSH-së dhe kjo pagesë do t'u<br />
bëhet kundrejt një kodi, një<br />
numri verifikimi që do të<br />
lëshohet për secilin prej fermerëve<br />
nga Ministria e Bujqësisë<br />
dhe Ushqimit sipas një statistike,<br />
sipas një regjistrimi që<br />
është bërë në të gjithë territorin<br />
e vendit për të identifikuar<br />
gjithsecilin prej fermerëve<br />
dhe prodhuesve bujqësor dhe<br />
blegtoral në gjithë zinxhirët e<br />
përfitimeve dhe të kompensimit<br />
të TVSH-së.<br />
Kompensimi do të mbulojë<br />
atë pjesë të TVSH-së që fermerët<br />
kanë paguar si blerës në<br />
treg, por që i përket mallrave<br />
të furnizuara si plehra, makineri,<br />
farna dhe gjithçka që përdoret<br />
në fushën e bujqësisë dhe<br />
blegtorisë, për të cilat fermerët<br />
nuk janë përdoruesit përfundimtar.<br />
Masa e këtij kompensimi<br />
do të jetë 6 %.<br />
Kjo do të thotë që për çdo<br />
100 lekë mall të shitur në treg<br />
bujqësor dhe blegtoral do të<br />
Qeveria së shpejti paketë të re<br />
ligjore në mbështetje të fermerëve<br />
Kryeministri Berisha<br />
bashke me ministrin Gjana<br />
u ndalen në tregun privat të<br />
prodhimeve bujqësore, në Fier.<br />
Tregu me nje sipërfaqe prej 22<br />
mijë metra katror,i cili përfundoi<br />
fazën e parë të ndërtimit me vlerë<br />
tre milion euro, përmban mjedise<br />
të standarteve të larta për<br />
tregtimin e prodhimeve bujqësore.<br />
Në fazën e dytë të punimeve<br />
të tij, pronarët parashikojnë<br />
ndërtimin e ambienteve frigoriferike,<br />
krijimin e linjës së paketimit,<br />
atë të eksportit,etj. Tregu<br />
privat i përmasave tepër moderne<br />
u jep mundësi edhe fermerëve të<br />
qyteteve të tjera të tregtojnë prodhimet<br />
bujqësore.<br />
Duke vlerësuar punën e bërë<br />
nga pronarët, Kryeministri tha se<br />
ngritja e tregjeve të tilla, të cilat<br />
menaxhohen më mirë se kushdo<br />
nga sektori privat, përbëjnë një<br />
lehtësim të madh për fermerët që<br />
duan të tregtojnë prodhimet e<br />
tyre.<br />
Kryeministri informoi fermerët<br />
se së shpejti qeveria do tu<br />
vijë në ndihmë me një paketë të<br />
re ligjore, e cila do të rimbursojë<br />
TVSH-në me 6 për qind. Kjo përqindje<br />
që është në mesataren e<br />
vendeve evropiane, - u shpreh<br />
Kryeministri, do tu jap mundësi<br />
fermerëve të përballen më mirë<br />
me kushtet e reja të tregut.<br />
Në bashkëbisedimin me ta,<br />
ndër të tjera, Kryeministri u<br />
shpreh:<br />
“Dua të përgëzoj pronarët e<br />
ketij tregu modern, shembull i<br />
shkëlqyer i investimeve private në<br />
Shqipëri në fushen e tregjeve.<br />
Une e përgëzova kryetarin e bashkisë,<br />
sepse tregjet me shume se<br />
çdo gjë tjetër duhet te jene private,<br />
sepse ai i menaxhon me mire<br />
se kushdo tjetër.<br />
Ngritja e tyre perben nje lehtesim<br />
të madh si per tregtaret,<br />
ashtu edhe per fermeret që duan<br />
të tregtojnë prodhimet e e tyre.<br />
Të rëndësishme janë kapacitet<br />
ftohëse, të cilat edhe ky treg do ti<br />
zhvillojë më shumë në të ardhmen.<br />
Ju degjova lidhur me ankesat<br />
për disa çmime të referencës<br />
në dogana. Ajo çfarë parashtruan<br />
tregtarët ishte që të shihet mundësia<br />
e sezonalitetit dhe ne do të<br />
përpiqemi që ta shohim atë. Ne<br />
do të krijojmë gjithashtu hapsira<br />
të reja për fermerët shqiptarë që<br />
ata ti shesin prodhime t tyre.<br />
Kam kënaqësinë të informoj<br />
fermerët shqiptare se se shpejti<br />
një pakete e re ligjore u jep nje<br />
ndihme shtese atyre, duke u rimbursuar<br />
6 për qind të TVSH-së.<br />
Kjo nuk është një shumë e madhe,<br />
por u vjen në ndihmë fermerëve.<br />
Kjo përqindje eshte ne<br />
mesataren e vendeve te Evropes,<br />
të cilat e kanë 4 deri në 8 për qind.<br />
Kjo u jep mundësi atyre që të përballen<br />
me mirë me tregun, duke<br />
fituar pak më shumë.<br />
përfitojnë 6 lekë secili prej<br />
familjeve fermere. Sigurisht që<br />
shifra prej 6 % është përdorur<br />
duke u nisur edhe nga niveli i<br />
mekanizimit dhe modernizimit<br />
të bujqësisë. Në vende të<br />
ndryshme të BE-së përqindja<br />
varion nga 4 - 9 %.<br />
Për përfaqësuesit e Shoqatës<br />
së Fermerëve Shqiptarë,<br />
zbatimi i kësaj skeme shihet<br />
edhe si një masë për rritjen e<br />
eksporteve dhe luftën kundër<br />
informalitetit në sektorin e<br />
bujqësisë dhe prodhimit blegtoral.<br />
Ministri i MBUMK-s,<br />
Jemin Gjana, u shpreh se, "rimbursimi<br />
i TVSH-s për këtë sektor,<br />
do të kompensojë buxhetin<br />
e familjeve fermere si dhe<br />
do të rrisë lehtësisht prodhimin<br />
vendas në treg pa diskriminimin<br />
e mallrave që vijnë<br />
nga importi, duke nxitur dhe<br />
eksportin e tyre."<br />
Kjo politikë mbështetëse<br />
fiskale, tha ministri Gjana, për<br />
fermerët shqiptarë është një<br />
prej skemave plotësuese që po<br />
përdoren në politikat e reja<br />
bujqësore në vend. "Besoj se të<br />
gjithë jemi tashmë të njohur<br />
dhe të bindur se të gjitha angazhimet<br />
e marra janë për ta<br />
nxjerrë sektorin e bujqësisë<br />
Kryeministri Sali Ber<br />
isha, gjate nje vizite në<br />
Pogradec, u takua me fermerë<br />
të zonës dhe vizitoi fermën e<br />
zotit Qemal Sejko, në fshatin<br />
Petrush, një nga fermerët që ka<br />
përfituar nga projekti 2KR i<br />
qeverisë.<br />
2KR është një projekt i<br />
Qeverisë shqiptare që mbështet<br />
zhvillimin e prodhimit bujqësor<br />
dhe nga ky projekt kanë përfituar<br />
208 fermerë në qarkun e Korçës,<br />
me një vlerë prej rreth 500<br />
milion lekë. Ky projekt është i<br />
shtrirë në shumë rrethe të vendit,<br />
kryesisht në zonën e Vlorës,<br />
Fierit, Beratit dhe Korçës. Me<br />
këtë mbështetje financiare është<br />
realizuar mbjellja e 1100 ha<br />
tokë, nga të cilët 480 ha janë<br />
mbjellë me fruta, 330 ha janë<br />
ullishte dhe 300 ha vreshtari.<br />
Kryeministri Berisha siguroi<br />
fermerët se vitin e ardhshëm<br />
ky fond do të dyfishohet,<br />
duke arritur në shifrën prej 800<br />
milion lekë. Kryeministri<br />
vlerësoi se prodhimet e vendit<br />
kanë njohur shitjen më të madhe<br />
se ndonjëherë tjetër, falë<br />
edhe masave të marra nga qeveria<br />
në mbështetje të prodhimit<br />
vendas.<br />
“Ne do të vazhdojmë përpjekjet<br />
duke respektuar<br />
nga situata në të cilën ai ka qenë<br />
i zhytur për shumë vite gjatë këtyre<br />
dekadave të tranzicionit,<br />
kjo është dhe arsyeja që qeveria<br />
shqiptare në programin e saj<br />
ka vendosur disa objektiva<br />
themelorë për të cilët po<br />
përpiqet hap pas hapi që të realizohen,<br />
me qëllim që bujqësia<br />
të prezantohet me ritme të<br />
reja dhe ndyshime bashkohore"-tha<br />
ministri Gjana.<br />
Skema e rimbursimit të<br />
TVSH-s synon t'i japë fund diskriminimit<br />
të prodhimit bujqësor<br />
vendas përballë mallrave të<br />
importit në kapacitetin konkurrues<br />
që kanë ata në tregun shqiptar.<br />
Nëse deri më sot mallrat<br />
e importit janë preferuar më<br />
shumë nga agropërpunuesit,<br />
tregtarët apo rrjeti i<br />
restoranteve, kjo ka ardhur për<br />
shkak se ata kanë patur<br />
mundësinë që të rimbursohen<br />
për një pjesë të TVSH-së, që i<br />
ngarkohet produktit në momentin<br />
e shitjes.<br />
Nga ky moment ata do të<br />
kenë të drejtë që të rimbursojnë,<br />
pra t'u pakësohet një<br />
pjesë e TVSH-së që shkon sa 6<br />
% e mallrave dhe produkteve<br />
që ata blejnë për industritë e<br />
(Vijon ne faqen 10)<br />
Në vitin 2008 do të dyfishohet<br />
subvencioni për bujqësinë<br />
- Kryeministri takohet me fermerë të zonës së Pogradecit -<br />
rregullat baze të tregut të<br />
hapur”, tha zoti Berisha, ndërsa<br />
shprehu angazhimin se Qeveria<br />
do të bëjë të gjitha përpjekjet e<br />
duhura për të lehtësuar punën e<br />
fermerëve shqiptarë. Ai tha se<br />
fillimisht këto përpjekje nisën<br />
me skemën e akcizës së naftës,<br />
por me këtë skemë u abuzua nga<br />
zyrtarë jo të përgjegjshëm.<br />
“Nisur nga kjo situatë u vendos<br />
që këtë sasi parash, që po<br />
vjen në rritje, ta kalojmë direkt<br />
te fermerët për t’i investuar në<br />
forma të ndryshme”, tha zoti<br />
Berisha. Kryeministri siguroi<br />
fermerët se me anë të ligjit të<br />
ri që u miratua, do të rriten<br />
hapësirat për të ndihmuar <strong>agrobiznesi</strong>n,<br />
pemtarinë, blektorinë,<br />
serat, etj.<br />
Në vazhdim, Kryeministri<br />
përmendi një tjetër iniciativë të<br />
ndërmarrë në kuadër të ndihmës<br />
ndaj fermerëve, vendosjen e<br />
skemës së rimbursimit të tvshsë.<br />
“Kjo skemë përbën një lehtësi<br />
shumë të madhe për të<br />
gjithë fermerët, pasi ndihmon<br />
që të marrin tvsh-në për prodhimet<br />
që shesin”, tha zoti<br />
Berisha, duke shprehur besimin<br />
se ajo do të realizohet brenda<br />
vitit të ardhshëm, pasi të diskutohet<br />
dhe me përfaqësues të<br />
fermerëve.<br />
Bordi i gazetës: Kryetar: Enver Ferizaj; Antarë: Kujtim Sokoli, Zydi Teqja, Hasan Halili, Fuad Haxhiymeri, Kristaq Thoma, Agim Rahmeta,<br />
Isuf Demirxhiu, Edmond Gjata; Gazetare: Etleva Xhajanka; Design & Layout: Elvira Çeku; Asistente: Rozi Martini; Adresa: Rr.“Mine Peza”,<br />
P. 87/3, Hyrja 2, Kati 1, Tel./ Fax: ++ 355 4 229445: Web site: www.kash.org.al E-mail: info@kash.org.al Shtypur në shtypshkronjën: “Eurorilindja”.
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
AKTUALITET<br />
RRITET INTERESI I BIZNESIT PER PJESMEMARRJE<br />
NE PANAIRIN “AGROBIZNES 2007”<br />
Edicioni i peste i panairit Nderkombetar “Agrobiznesit 2007”, ka rritur interesin e firmave dhe kompanive vendase dhe<br />
huaja, per te marre pjese ne aktivitetin me te madh te promovimit te agroindustrise, qe organizohet nga <strong>KASH</strong> me<br />
mbeshtetjen e MBUMK-s, ne Qendren Nderkombetare te Kultures, Tirane, nga data 21deri 24 Shtator<br />
Panairi “Agrobiznes<br />
2007”, që këtë vit<br />
shënon edicionin e tij<br />
të peste, konsiderohet si aktiviteti<br />
më i madh i agroindustrise,<br />
i cili do te prezantohet<br />
me të gjitha zhvillimet e saj të<br />
koheve të fundit, por dhe me<br />
problemet e shqetesimet qe<br />
desh ajo perballe standarteve<br />
he progresit global. Organiatorët<br />
e panairit, Këshilli<br />
grobiznesit Shqiptar, e shoin<br />
këtë aktivitet si një mundëi<br />
për nxitjen e këtij biznesi<br />
he për njohjen e konsumaorëve<br />
me prodhimet me të<br />
undit të industrisë agropërpunuese,<br />
e cila vitet e fundit,<br />
a njohur zhvillim dhe tregues<br />
ë kënaqshëm financiarë. “Përatitjet<br />
për kete manifestim te<br />
groindustrise, që kanë nisur<br />
Agrobiznesi<br />
Kompania Lijanovic eshte nje kompani me nje jetegjatesi 50 vjecare ne te cilen jane punesuar 1500 punonjes.<br />
Kjo kompani i ka deget e saj kryesore ne Europen Lindore dhe Jug-Lindore. Kompania eshte e pajisur nga komuniteti europian me certifikaten SO S001 dhe HACCP, e<br />
cila eshte nje vendim ligjor qe deshmon kualitetin e larte te kesaj kompanie, per te hedhur produkte cilesore dhe te shendetshme ne treg. Nga kjo kompani dalin cdo dite<br />
rreth 40 ton prodhime te ndryshme dhe “Lijanoviç” e shet produktin e tij ne te gjithe zonen e ish Jugosllavise Lindore, ne Shqiperi dhe Turqi.<br />
Per tregun shqiptar kompania ka pergatitur oferta te vecanta (speciale), ne vecanti per panairin. Nje oferte speciale do te jete ajo ne cmime. Çdo pakete do te shitet vetem<br />
per 100 leke ku te gjithe jane te ftuar per te provuar dhe shijuar produktet tona. Ju mund te provoni produktet ne panairin qe do te zhvillohet ne dt.21- 24 Shtator tek<br />
piramida ku do te zere nje siperfaqe rreth 145 m.<br />
Kushdo qe na viziton mund te prese dhurata dhe surpriza te kendshme.<br />
Jeni te gjithe te ftuar…<br />
I juaji Lijanoviç<br />
Ministri i Bujqesise<br />
Ushqimit dhe<br />
Mbrojtjes se Konsumatorit<br />
Jemin Gjana, Presidenti i<br />
Keshillit te Agrobiznesit Shqiptar<br />
(<strong>KASH</strong>) Enver Ferizaj,<br />
si dhe perfaqesues te tjere te<br />
Pushtetit Vendor, me ftese te<br />
deputetit te zones se Sukthit ne<br />
rrethin e Durresit, Sami<br />
Gjergji, zhvilluan ditet e fundit<br />
nje vizite pune ne kete<br />
zone per tu njohur me nga afer<br />
me zhvillimet , problemet dhe<br />
punen e fermereve dhe agrobiznesmeneve<br />
te kesaj zone.<br />
Ministri Gjana, gjate ketij<br />
takimi vuri theksin ne<br />
rendesine e komunikimit dhe<br />
kontakteve te drejteperdrejta<br />
qe po vendos dikasteri i<br />
Bujqesise me fermeret, me<br />
qellim evidentimin me real te<br />
shqetesimeve dhe problemeve<br />
qe kane fermeret ne<br />
zona e rrethe te nedyshme te<br />
vendit dhe zgjidhjen e<br />
mundeshme te ketyre<br />
problemeve.Ne kete bashkebisedim<br />
merrnin pjese fermere<br />
te cilet kane perfituar nga<br />
projekti i granteve te<br />
prej javësh, tashmë kanë hyrë<br />
në një fazë të avancuar”, bene<br />
te ditur burime nga <strong>KASH</strong>,<br />
nderkohe qe nënvizojne faktin<br />
se “është konfirmuar pjesëmarrja<br />
e kompanive te afirmuara<br />
dhe vihet re nje interes<br />
gjithnje e ne rritje i kompanive<br />
dhe firmave te reja vendase dhe<br />
huaja per te qene pjese e ketij<br />
panairi i cili do të thellojë më<br />
tej traditën e krijuar në edicionet<br />
paraardhëse, për promovimin<br />
e agroindustrise vendas<br />
dhe atij nderkombetar. Stafi po<br />
punon dhe po perfundon të<br />
gjitha procedurat e tjera përgatitore<br />
dhe krahasuar me edicionet<br />
e tjera paraardhëse,<br />
numri i firmave pjesëmarrëse<br />
pritet të jetë më i lartë. Panairi<br />
“Agrobiznes 2007”, është<br />
shndërruar në një traditë dhe<br />
organizohet nga Keshilli i<br />
Agrobiznesit Shqiptar (<strong>KASH</strong>).<br />
Gjatë pese edicioneve, profili<br />
i tij është konsoliduar dhe<br />
gjeografia e përfaqësimit është<br />
rritur e zgjeruar. Krahas<br />
kësaj, ka ndryshuar edhe raporti<br />
i përfaqësimit mes firmave<br />
tregtare e shërbimeve me ato<br />
prodhuese. Brenda këtij konteksti,<br />
numri i subjekteve<br />
prodhuese, që përfaqësohen në<br />
panair, ka ardhur në rritje. Në<br />
Panairit “Agrobiznes 2007”<br />
pritet të marrin pjesë subjekte<br />
nga rrethe te ndryshme te vendit<br />
si Tirana, Vlora, Gjirokastra,<br />
Fieri , Berati, Durresi etj<br />
qytete me potencial zhvillimi<br />
si dhe nga shtetet e Italise,<br />
Gjermanise, Greqia, Kosova,<br />
Maqedonia etj. Sipas Presidentit<br />
te Këshillit të Agrobiznesit,<br />
Ministri Gjana dhe Presidenti i<br />
<strong>KASH</strong>-it Ferizaj, diskutojnë me<br />
fermerët e zonës së Sukthit<br />
MBUMK, per zgjerimin e veprimtarive<br />
te tyre bujqesore ne<br />
sektorin e vreshtarise, pemetoreve<br />
dhe ullishtave. Nje nga<br />
temat dhe ceshtjet me te diskutuara<br />
ne kete takim, ishte<br />
rritja e sigurise dhe e kontrollit<br />
te farerave dhe fidaneve qe<br />
vijne nga importi. Ministri Gjana<br />
siguroi fermeret se do te<br />
merren masa ndaj fermereve<br />
fallcifikatore dhe do te rritet<br />
siguria e tregut te imputeve<br />
bujqesore si dhe do te ndiqet<br />
me koseguence cerftifikimi i<br />
ketyre prodhimeve. Ndersa<br />
Presidenti i <strong>KASH</strong>-it, Enver<br />
Ferizaj tha se, nje fakt i rendesishem<br />
ne keto dy vitet e fundit,<br />
eshte se fermerit shqiptar<br />
nuk i ka mbetur prodhim i pashitur,<br />
ashtu sikurse ndodhte<br />
me pare, dhe know theksoi<br />
Ferizaj, tregon per nje riorganizim<br />
te sistemit te bujqesise<br />
ne te gjitha hallkat e tij, prodhim<br />
i orjentuar, marketing,<br />
dhe me kryesorja mbeshtetje<br />
efektive me fonde dhe politika<br />
bujqesore. Gjate kesaj vizite<br />
kreu i Bujqesise u njoh me<br />
nga afer me investimet e reja<br />
te fermermereve qe jane bere<br />
ne nje baxho dhe vresht rrushi.<br />
Enver Ferizaj “ky Panair është<br />
funksional, me pavione të<br />
veçanta sipas strukturës së prodhimit,<br />
për t’i shërbyer më<br />
mirë lidhjes së kontratave midis<br />
biznesmenëve të këtij sektori”.<br />
Panairi “Agrobiznes 2007”<br />
nder pavionet kryesorë, do te<br />
kete Institucionet Kërkimore<br />
Shkencore i cili do te synojnë<br />
të përcjellin forcimin e bashkëpunimit<br />
shkencor në fushën<br />
e agroindustrisë.Duke i vlerësuar<br />
projektet dhe donatorët e<br />
huaj si katalizatorë të zhvillimit<br />
të këtij sektori, organizatorët<br />
në pavionin e projekteve do t’u<br />
japin mundësi njohje dhe prezantimi,<br />
të gjithë të interesuarve<br />
për ecurinë dhe finacimet<br />
e projekteve kryesore që<br />
zbatohen në vendin tonë, si<br />
FAO, PHARE, Banka Botërore,<br />
FFP, Lande O’Lake, etj.Sipas<br />
organizatorëve, ky panair do t’i<br />
sherbejë edhe konsumatorëve<br />
Kompania Lijanoviç në “AGROBIZNES 2007”<br />
Njoftim<br />
Qarku Diber<br />
Drejtoria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatoreve kane<br />
nderin t’ju ftojne ne aktivitetin dy ditor “Njihni dhe shijoni Dibren!”<br />
Me 13-14 Shtator, 2007 ne Peshkopi, Diber, do te organizohet nje takim dy ditor me temen “Njihni<br />
dhe shijoni Dibren!”. Ky eveniment merr persiper te prezantoje produktet kryesore karakteristike te<br />
zones si molle, dardhe, kumbulla, arra, bulmetra, vere, raki, etj. Nga ana tjeter do te jete nje mundesi<br />
e mire per prodhuesit lokale per te vendosur lidhje dhe gjetur tregje te reja dhe per te krijuar<br />
mundesi per eksport.<br />
Meqenese perkon me kohen e te vjelave, i gjithe aktiviteti do te marre ngjyrat e nje feste te gezueshme<br />
popullore me pjesmarrjen e banoreve te Dibres me synimin per ta shndrruar ate ne nje feste<br />
te perviteshme.<br />
Programi i festes:<br />
Dita e pare, 13 shtator, 2007<br />
17.00 - 18.00 Akomodimi ne hotel “Veri”. Njohja me programin<br />
18.00 - 20.00 Festa e te vjelave (Koncert dhe festime te tjera)<br />
20.00 - on Darke tradicionale me produkte lokale<br />
Dita e dyte, 14 shtator, 2007<br />
08.30 - 09.00 Registration (ne ambjentet e qendres se edukimit dhe komunikimit)<br />
09.00 - 09.20 Hapja dhe mireseardhja nga kryetari i Qarkut, Z. Naim Gazidede<br />
09.20 - 10.00 “Mundesite dhe sfidat e bujqesise ne Diber”, nga Maks Hajrullai, drejtor i DBUMK<br />
10.00 - 10.30 “Zhvillimi bujqesor dhe rural ne Diber pare nga kendveshtrimi i insitucioneve qendrore”,<br />
nga Jemin Gjana, Minister i Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatoreve.<br />
10.30 - 11.00 Diskutime, komente dhe sugjerime nga pjesmarresit.<br />
11.00 - 12.00 Vizite ne panairin e produkieve lokale<br />
12.30 - 13.00 Ceremonia e cmimeve<br />
13.00 - 14.00 Kokteil / largimi<br />
Nje falenderim i vecante per bashke-financuesit e ketij aktiviteti: Bashkite Peshkopi, Barrel, Bulqize<br />
dhe Klos si dhe komunat: Kala e Dodes, Sllove, Kastriot, Tomin, Muhurr, Melan, Maqellare, Shupenze,<br />
Lis, Kurdari, Gjorice.<br />
3<br />
për të blerë mallra me cilësi të<br />
mire dhe çmime të ulta, ndërsa<br />
fermerëve për t’u njohur më<br />
mirë me tregjet e shitjes.
4 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
ALBSHKENCA<br />
Prishtina mbledh shkencëtarët shqiptarë të bujqësisë nga e gjithë bota<br />
Konferencë mbarëkombëtare e shkencave bujqësore<br />
Konferenca e shken<br />
cave te bujqesise<br />
dhe mjedisit i zhviloi<br />
punimet e saj ne pasditen<br />
dt. 15.08.2007 ne nje nga<br />
uditoret e fakultetit teknik te<br />
niversitetit te Prishtines.<br />
unimet shkencore te paraqiura<br />
per referim u organizuan<br />
e dy sesione, te cilet u drejuan<br />
nga Prof. As. Dr. Ardian<br />
aci dhe Prof. As. Dr. Evan<br />
roco.<br />
Sesioni i pare i zhvilloi<br />
punimet nga ora 15.00-<br />
7.00. Ne kete sesion, u<br />
paraqiten kater ligjerata:<br />
1. Sinaj, Sokrat: Teknikat<br />
zotopike ne percaktimin e<br />
isponibilitetit te elementeve<br />
shqyes per bimet: rasti i fosorit<br />
dhe zinkut. Swiss Federl<br />
Institute of Technology,<br />
witzerland (Zvicer).<br />
2. Rroço, Evan; Maçi, Arian:<br />
Përdorimi i metodës së<br />
lektro Ultra Filtrimit në përaktimin<br />
e sasive të azotit që<br />
uhen përdorur në bimën e<br />
isrit. Universiteti Bujqesor<br />
Tiranes.<br />
3. Qafoku, Niko: Ngarkea<br />
elektrike e siperfaqes se<br />
oloideve dhe roli i saj ne adorbimin<br />
e specieve kimike.<br />
acific Northwest National<br />
aboratory, Richland, Washngton,<br />
SHBA.<br />
4. Tabaku, Vath; Ramadani,<br />
Naim: Pyjet e dushqeve ne<br />
Kosove dhe mundesite per nje<br />
qeverisje te qendrueshme dhe<br />
multifunksionale te tyre.<br />
Fakulteti i Pyjeve, Universiteti<br />
Bujqesor i Tiranes.<br />
Cdo ligjerate zgjati 25 min.<br />
Interesi per punimet e paraqitura<br />
ishte i madh. Pati pyetje<br />
dhe diskutime interesante<br />
nga te pjesemarresit. Per<br />
efekt kohe sesioni i pare i<br />
vazhdoi pastaj punimet me<br />
kumtesa.<br />
Ne pushimin midis dy sesioneve<br />
u paraqiten dhe u diskutuan<br />
disa postera. si:<br />
Zeneli, Gazmend; Gershenzon,<br />
Jonathan; Krokene,<br />
Paal; Christiansen, Erik; Erbilgin,<br />
Nadir: There is more<br />
to it than its name says: Methyl<br />
Jasmonate is involved in<br />
signalling pathway in induced<br />
chemical defence in Norway<br />
spruce (Picea abies Karst.)<br />
(Gjermani)<br />
Libohova Zamir: The prediction<br />
of soil moisture distribution<br />
for small catchment<br />
by the distributed hydrology<br />
soil vegetation model (DHS-<br />
VM).<br />
Ne sesionin e dyte te zhvilluar<br />
nga ora 17.30- 19.30<br />
u paraqiten 10 kumtesa nga<br />
16 gjithesej te parashikuara.<br />
Kumtesat e paraqitura ishin:<br />
1. Maçi, Ardian; Qafoku,<br />
Niko: Problematika e akuulimit<br />
te nitrateve ne bimet<br />
perimore dhe rreziku per konumatorin.<br />
Universiteti<br />
Bujqesor i Tiranes, Pacific<br />
Northwest National Laboratory,<br />
Richland, Washington,<br />
SHBA.<br />
2. Rroço, Evan; Gjeloshi,<br />
Gjovalin: Përdorimi i një<br />
modeli të thjeshtë matematikor<br />
në përcaktimin e zonave<br />
ku mund të mbillet kiwi (Aktinidia<br />
deliciosa) në Shqipëri.<br />
Universiteti Bujqesor i Tiranes.<br />
3. Laçej, Fatmir; Muja,<br />
Ibrahim; Ahmeti, Tahir, Luma,<br />
Muzafer; Lokaj, Miftar:<br />
Menaxhimi i insekteve demtues<br />
skolide ne llojin hormoq<br />
(Picea abies) ne Malet e Junikut<br />
(Deçan) te Kosoves<br />
(U.B.T. Fakulteti i Shkencave<br />
Pyjore, A.P.K. Prishtine,<br />
A.P.K. Peje).<br />
4. Fetahu Shukri dhe Aliu<br />
Sali: Efektet e bashkeveprimit<br />
genotip- mjedis ne shterpesine<br />
e hibrideve te misrit.<br />
Fakulteti i Bujqesise, Univeristeti<br />
i Prishtines.<br />
5. Aliu Sali, Fetahu Shukri<br />
dhe Salillari Adem: Vleresimi<br />
i parametrave agronomik<br />
dhe cilesor te kultivareve te<br />
grurit te mbjellur ne kushtet<br />
klimatike te Kosoves (Universiteti<br />
i Prishtines, Universiteti<br />
Bujqesor i Tiranes).<br />
6. Muhamet ZOGAJ,<br />
Agran HALIMI, Xhevdet<br />
ELEZI: Aplikimi i GIS-it në<br />
hulumtimin e tokës në Kosovë.<br />
7. Mr. sc. Agran HALIMI;<br />
Inxh. Muhamet ZOGAJ; Prof.<br />
dr. Xhevdet ELEZI<br />
Hulumtimi i metodës më<br />
të përshtatshme për përcaktimin<br />
e azotit mineral në<br />
tokat e Kosovës<br />
8. Anton Shala. Rritja dhe<br />
zhvillimi i pemëve ecuri e një<br />
tersie të jetës në molla<br />
9. R. Kastrati, M.A. Kamberi,<br />
A. Kryeziu, N. Mestani<br />
dhe B. Pllana. Përbërja<br />
kimike e lëndëve të para dhe<br />
përzierjeve për pula të importuara<br />
dhe të prodhuara në Kosovë.<br />
Fakulteti i Bujqësisë<br />
dhe Veterinarisë, Universiteti<br />
i Prishtinës.<br />
10. Bashkim Kabashi:<br />
Tokat e territorit te Kosoves,<br />
pjelloria e tyre , menyra e<br />
shfrytezimit aktual dhe perspektiv.<br />
(Universiteti i Prishtines).<br />
Ne lidhje me ligjeratat dhe<br />
kumtesat qe nuk u mbajten<br />
nga autoret per arsye mosprezence,<br />
Keshilli Drejtues<br />
i Institutit vendosi ti heqe ato<br />
nga programi i konferences.<br />
Gjate zhvillimit te punimeve<br />
ne te dy sesionet pati<br />
diskutime te shumta nga<br />
pjesemarresit. U shkembyen<br />
informacione dhe eksperinca<br />
tek njeri tjetri. Pati gjithashtu<br />
edhe propozime per bashkepunime<br />
konkrete ne formen<br />
e projekteve per te<br />
ardhmen.<br />
Konferenca per bujqesine<br />
dhe mjedisin i mbylli me sukses<br />
punimet e saj brenda<br />
dites.<br />
Gazeta te ndryshme te Kosoves<br />
e pasqyruan gjeresisht<br />
kete aktivitet. Ne vazhdim po<br />
japim shkrimet e dy prej tyre.<br />
KOHA DITORE<br />
Dt.16 gusht 2007<br />
Filloi takimi i dytë i institutit<br />
Alb-Shkenca<br />
Alb-Shkenca me shtatë<br />
konferenca për dy ditë<br />
Më shumë se 200 shkencëtarë<br />
dhe studiues shqiptarë<br />
do të paraqesin më<br />
shumë se 150 kumtesa në 7<br />
konferenca shkencore të<br />
fushave të ndryshme si: albanologji,<br />
drejtësi, ekonomi, inxhinieri,<br />
teknologji dhe informacion,<br />
mjekësi dhe shkenca<br />
natyrore<br />
Më shumë se 200 shkencëtarë<br />
dhe studiues shqiptarë<br />
të fushave të ndryshme<br />
janë mbledhur në<br />
takimin e dytë të institutit<br />
Alb-Shkenca. Për dy ditë në<br />
këtë takim, mbahen konferenca<br />
në fushat e shkencave shoqërore,<br />
natyrore e teknike.<br />
Instituti Alb-Shkenca është<br />
një organizatë shkencore, e<br />
pavarur, e cila qëllim kryesor<br />
ka mbështetjen, zhvillimin<br />
dhe forcimin e shkencës shqiptare,<br />
duke bashkëpunuar<br />
dhe duke bashkërenduar aktivitetin<br />
e saj me institucione të<br />
tjera që ushtrojnë veprimtarinë<br />
e tyre në këtë fushë.<br />
Sipas Jahja Kokajt, kryetar i<br />
Komitetit Organizativ të Konferencës,<br />
qëllimi i këtij instituti,<br />
që dikur ishte një forum<br />
virtual, tashmë po realizohet<br />
dhe me formimin e dy selive<br />
të Alb-Shkencës, njëra në Tiranë<br />
dhe tjetra në Prishtinë.<br />
150 kumtesa në tema të ndryshme<br />
dhe fusha të ndryshme<br />
shkencore, bashkëpunime dhe<br />
takime shkencëtarësh e studiuesish<br />
që veprojnë nëpër<br />
vende të ndryshme të botës<br />
janë rezultat e takimit të dytë<br />
të institutit Alb-Shkenca. Ky<br />
takim, sipas Begzad Baliut,<br />
nënkryetar i institutit Alb-Shkenca<br />
në Prishtinë, i krijon<br />
Prishtinës për herë të parë<br />
një prezencë të madhe shkencëtarësh<br />
e studiuesish shqiptarë.<br />
“Për herë të parë Kosova<br />
mund të shfrytëzojë një<br />
potencial të jashtëzakonshëm<br />
studiuesish të cilët mbajnë<br />
ligjërata në universitete evropiane<br />
dhe amerikane”, ka<br />
thënë Baliu. Ndërkaq për Bujar<br />
Dugollin, Ministër i<br />
Tregtisë, ky aktivitet dëshmon<br />
se intelektualët janë ata<br />
që mund të bëjnë lëvizje<br />
pozitive në një shoqëri. “Ky<br />
aktivitet i sotëm është për të<br />
dëshmuar se mendjet intelektuale<br />
duhet të jenë çdo herë<br />
në qendër të vëmendjes dhe<br />
ata duhet të jenë ata që lëvizin<br />
drejt ngritjeve kulturore e shkencore<br />
të popullit në<br />
pergjithesi”, ka thënë Dugolli.<br />
Në ditën e parë të kësaj<br />
konference dyditore, temë<br />
bosht ka qenë “Kahet e zhvillimit<br />
të shkencës shqiptare”,<br />
në të cilën studiues nga Kosova,<br />
Shqipëria e Maqedonia<br />
vunë në pah rrugën nëpër të<br />
cilën ka kaluar shkenca shqiptare,<br />
reformat e domosdoshme<br />
për përmirësimin e<br />
gjendjes së saj në të ardhmen.<br />
BOTA SOT<br />
Dt.16 gusht 2007<br />
Prishtinë, 15 gusht<br />
Instituti Alb-Shkenca<br />
mbledh në Prishtinë shkencëtarët<br />
shqiptarë nga e<br />
gjithë bota<br />
Shkencëtarët shqiptarë<br />
nga të gjitha trojet etnike shqiptare<br />
janë mbledhur të<br />
mërkurën në Prishtinë në një<br />
takim për të përcaktuar kahet<br />
e zhvillimit të shkencës shqiptare<br />
dhe për ta nxjerrë atë<br />
nga letargjia dhe mungesa e<br />
vlerave. Për dy ditë rresht shkencëtarët<br />
sikur kanë lënë në<br />
hije Seminarin Ndërkombëtar<br />
për Gjuhën, Letërsinë dhe<br />
Kulturën Shqiptare.<br />
Në fakt ky është takimi i<br />
dytë i Institutit Alb-Shkenca,<br />
por ky është më masivi që nga<br />
themelimi i tij më 2004, nga<br />
një grup intelektualësh që veprojnë<br />
kryesisht në vendet<br />
perëndimore.<br />
Në hapjen e takimit në Hotelin<br />
Grand kanë marrë pjesë<br />
mbi 100 intelektualë nga e<br />
gjithë bota, ku pas ligjëratës<br />
kryesore të prof.dr.Jahja<br />
Kokaj, është hapur edhe debati<br />
për të shfaqur vështirësitë<br />
me të cilat po ballafaqohet<br />
shkenca shqiptare.<br />
Kokaj foli në konktest të<br />
reformave në universitet në<br />
frymën e Bolonjës, sipas të<br />
cilit procesi duhet të jetë<br />
gjithpërfshirës dhe shumë shtresor.<br />
Ai kërkoi respektimin<br />
e kodit etik të shkencës, duke<br />
kundërshtuar plagjiaturat dhe<br />
vjedhjet në shkencë, jo vetëm<br />
në Kosovë, por në kontekst<br />
global, në luftimin e së cilës<br />
dukuri duhet të përfshihemi<br />
edhe ne. “Ne mos jemi vetëm<br />
shpenzues të shkencës, por<br />
edhe gjenerues të saj”, tha<br />
Kokaj, i cili është drejtor i<br />
Qendrës laserike amerikane<br />
në Kuvajt. Ai tha se duhet të<br />
mendohet në gjenerimin e<br />
vlerave shkencore dhe jo<br />
vetëm në shfrytëzimin e tyre,<br />
pra që të arrihet të krijohen<br />
vepra shkencore dhe se për<br />
këtë tha se Kosova dhe shqiptarët<br />
kanë mjaft talent.<br />
Por, tha ai të gjitha kërkesat<br />
dhe idetë e shtruara nga ai i<br />
bën nën supozimin e zgjidhjes<br />
së statusit. Duke folur për<br />
numrin e madh të institucioneve<br />
private të arsimit të lartë,<br />
tha se ato janë të<br />
mirëseardhura për konkurrencën<br />
që krijojnë, por ato<br />
duhet ti nënshtrohen akreditimit<br />
rigoroz. Prof.Dr.Rasim<br />
Bejtullahu vlerësoi se kriza<br />
në të cilën ndodhet vendi dhe<br />
politika, është pasojë e mungesës<br />
së zhvillimit të shkencës.<br />
“Aty ku është niveli i<br />
shkencës sot, është edhe i<br />
politikës, dhe nga kjo i gjithë<br />
realiteti në të cilin jemi”, tha<br />
Bejtullahu. Ai tha se nuk mund<br />
të pretendojë askush, pavarësisht<br />
disa pretendimeve të<br />
disa diskutuesve, se ka shkencë<br />
të mirëfilltë në Kosovë<br />
apo Maqedoni, po edhe në Tiranë,<br />
aty ku nuk ka laboratorë.<br />
Bejtullahu tha se e vetmja revistë<br />
shkencore e ASHAK-ut<br />
është e paregjistruar dhe në<br />
asnje rast paraqitësit e punimeve<br />
për votim të ligjëruesve<br />
në FSHMN nuk kanë përfituar<br />
që të kenë ngritje në thirrjet<br />
shkencore. Dhe në këtë<br />
kontekst e kritikoi mënyrën e<br />
përparimeve në thirrje akademike<br />
të ligjëruesve të UPsë.<br />
“Të lexosh referatet se si<br />
zgjidhen profesorët e UP-së<br />
është e tmerrshme”, tha Bejtullahu.<br />
Mentor Quku, kërkoi që të<br />
fillohet me programe nga<br />
ministritë shqiptare të arsimit,<br />
që sikurse në vendet tjera,<br />
që të përgatitet truri shkencor<br />
që në shkolla të mesme,<br />
kërkesë kjo e shtruar nga disa<br />
diskutues. Ai gjithashtu<br />
kërkoi që zhvillimi i shkencës<br />
të mbështetet nga nisma private,<br />
dhe kërkoi që të përjashtohet<br />
administrimi shtetëror<br />
i shkencës. Niko Qafoku, tha<br />
se nuk bëhet sot dallimi<br />
ndërmjet shkencës teorike<br />
dhe asaj të aplikuar. Ramadan<br />
Jashari një shkencëtar nga<br />
Kosova që vepron në Bruksel,<br />
përkujtoi kolegët e tij, duke<br />
iu kundërvënë se nuk është<br />
paraja financimi që të bën shkencëtar.<br />
Jashari përkujtoi<br />
shkencëtarë më të hershëm<br />
që pa burime të jashtme financiare<br />
kanë bërë zbulime,<br />
dhe që për këtë kanë qenë të<br />
shtyrë nga kodi moral. Studiuesja<br />
e re në Paris të Francës,<br />
Edlira Xhema, kritikoi ashpër<br />
politikat shtetërore të Tiranës<br />
ndaj shkencës, duke përkujtuar<br />
mënyrat se si menaxhohen<br />
fondet nga një grup i vetëm,<br />
që po ashtu bën përzgjedhjen<br />
e kuadrove dhe po ashtu licencon<br />
universitetet private dhe<br />
në të njëjtën kohë marrin pagesa<br />
pse ligjërojnë tek ato.<br />
Ndërsa, pasditen e sotme,<br />
sikurse edhe nesër, do të<br />
mbahen nga dy sesione shkencore,<br />
në konferenca të ndara<br />
në fakultetet teknike te UP-<br />
se. Në konferencen e shkencave<br />
të natyrës në sesionin e<br />
parë të moderuar nga Arben<br />
Merkoçi, Isa Elezaj dhe Bajram<br />
Berisha, prof.dr.Jahja<br />
Kokaj, ka paraqitur<br />
kumtesën, “Roli i laserit dhe<br />
dritës koherente në shkencat<br />
dhe teknologjitë moderne”,<br />
ku është bashkautor me Mustafa<br />
Marafin dhe David<br />
Casasent, me të cilët bashkëpunon<br />
në Universitetin<br />
amerikan në Kuvajt dhe në<br />
Universitetin Carnegie-Mellon<br />
në SHBA. Më pas Bajram<br />
Berisha paraqiti kumtesën<br />
“Disa nga arritjet në zhvillimin<br />
e shkencave të biologjisë<br />
gjatë 40 vjetëve të<br />
fundit”, bashkautorë me Dietes<br />
Schams dhe Heinrich<br />
H.D.Meyer, nga Universiteti<br />
i Munihit në Gjermani.<br />
Ndersa, kumtesën e tretë e ka<br />
mbajtur Arben Merkoçi,<br />
“Nanoteknologjia dhe<br />
nanoshkenca: mundësi të reja<br />
për aplikim në biosensorë”,<br />
bashkautorë me Sergio<br />
Marin, Maria T. Castaneda,<br />
Briza Perez, Alfredo de ka<br />
Escosura dhe Salvador Alegret<br />
nga Universiteti Autonom<br />
i Barcelonës në Spanjë.<br />
Ndërsa, në sesionin e dytë,<br />
të moderuar nga<br />
prof.dr.Rasim Bejtullahu nga<br />
UP-ja, Luan Qafmolla nga Tirana<br />
dhe Jahja Kokaj nga<br />
SHBA-të – Kuvajti, kanë<br />
paraqitur kumtesat, N.Civici,<br />
Jovan Zoto, Iris Bakiri, Ramazan<br />
Bukli, Artan Zajmi-Tiranë,<br />
etj. Paralelisht me këto<br />
sesione të shkencave të<br />
natyrës janë mbajtur edhe<br />
katër konferenca të tjera, si<br />
ai i shkencave të mjekësisë,<br />
ku kanë ligjëruar po ashtu<br />
figura shkencore të shquara<br />
që veprojnë jashtë vendit, si<br />
Ramadan Jashari në Bruksel,<br />
Naim Shabani në Gjermani,<br />
Edlira Xhemo në Francë etj.<br />
Po ashtu autoritete shkencore<br />
shqiptare kanë ligjëruar edhe<br />
në konferencën e shkencave të<br />
drejtësisë, në atë të shkencave<br />
të bujqësisë, të teknologjisë<br />
dhe shkencave inxhinierike, të<br />
albanologjisë dhe në atë të shkencave<br />
ekonomike.<br />
Këshillin organizues të<br />
takimit të dytë e përbëjnë<br />
prof.dr.Jahja Kokaj, kryetar,<br />
dr.Naim Shabani dhe dr.Niko<br />
Qafoku, nënkryetare,<br />
dr.Begzad Baliu, Lluka<br />
Qafoku, Dr.Nebi Caka,<br />
Dr.Bajram Berisha, Eshref<br />
Januzaj, Dr.Robert Magari,<br />
Dr.Petraq Papajorgji, Gentian<br />
Zyberi, Dr.Ardian Harri, Albert<br />
Nikolla, Dr.Fatos Ylli,<br />
Lindita Komani, Roland Leli<br />
dhe Neim Rustemi.<br />
Shumica e shkencetareve<br />
dhe interektualeve te Alb-Shkences<br />
jane te vendosur ne<br />
Qendren e Studenteve, ne<br />
konvikte.
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
NJOFTIME BIZNESI<br />
Agrobiznesi<br />
Biznesi i madh turk i interesuar për investime në Shqipëri<br />
Nga data 20-22 Gusht ishin ne Shqiperi perfaqesusesit<br />
e kompanise “Anadolu Cam Sanayii A.S”<br />
me synim studimin e tregut shqiptar dhe vecanarisht<br />
mundesite e investimeve ne te. Kjo kompani<br />
eshte krijuar ne vitin 1935 dhe eshte shume e njohur<br />
per potencialin e larte ne disa sektore njeri prej<br />
te cileve eshte dhe prodhimi i shisheve te birres, te<br />
veres, te pijeve te ndryshme alkolike, te qumeshtit,<br />
te shisheve te ujit, lengjeve te fruteve, te vajit, te<br />
uthulles, kavanozave te ndryshem, shisheve te ketch<br />
up-it, te parfumeve, produkteve per mirembajtjen<br />
vetjake, shisheve farmaceutike, te pencilines, te<br />
Njofton<br />
serumit etj.<br />
Aktualisht kjo kompani eshte ne proces diskutimi<br />
se ne cilin vend te Ballkanit do te hape qendren<br />
e saj per prodhim dhe me pas shitje, shperndarje<br />
te produkteve te saj. Me kete rast <strong>KASH</strong> organizoi<br />
nje takim ne zyrat qendrore si dhe takime me disa<br />
perfaqesues te sektorit privat qe kane interes per<br />
investimet e kesaj natyre. Te gjithe ata qe jane te<br />
inetersuar per nje informacion me te pergjithshem<br />
ne lidhje me kete kompani mund te perdorni<br />
adresen: http://www.anadolucam.com.tr/english/<br />
frameset02.htm<br />
<strong>KASH</strong> në bashkëpunim me përfaqësinë e Tregtisë<br />
së Jashtme të Ambasadës Turke në Tirane<br />
ISTAMBUL TIME 2007<br />
PANAIRI IV. NDERKOMBETAR I TEKNOLOGJIVE<br />
PRODHUESE<br />
Midis datave 16-20 Tetor 2007 do te organizohen ne Stamboll panairi i 4<br />
Nderkombetar i teknologjive te prodhimit me titullin “Istanbul Time 2007” ne<br />
te cilin perfshihen keto tema: Makinerite e perpunimit te fleteve metalike,<br />
robote industriale, teknologjite e perpunimit te siperfaqeve, sistemet e bojrave<br />
industriale, furra industriale, sistemet hidrauliko-pneomatike, sistemet elektrike<br />
dhe elektronike, pajisjet prerese dhe mbajtese, pajisjet e matjes dhe te kontrollit,<br />
kompresore, motoret elektronike, sistemet dhe pajisjet e sigurise, cilesise<br />
dhe mjedisit, teknologjite plotesuese, banka, leasing, firma siguracionesh etj,<br />
profili i vizitoreve te ketij panairi duhet te perfshije te interesuar ne keto sektore:<br />
prodhim, makineri, pajisje elektroshtepiake, elektronike, elektrike, energji, miniera,<br />
ndertim anijesh, produkte pyjesh, lekure, tekstile, shtypshkronja, metalurgji,<br />
plastike, industria e amballazhit, industrialiste, drejtues, profesioniste<br />
teknike, menaxhere shitblerjesh etj. Nje informacion me te hollesishem lidhje<br />
me kete aktivitet do ta gjeni ne adresen http://www.itf-time.com/en/index.asp<br />
Shpenzimet e akomodimit duke perfshire dhe mengjesin, transporti Aeroport-Hotel-Aeroport<br />
do te paguhen nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se avionit i perket<br />
pjesemarresit.<br />
Duke plotesuar formularin qe gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong> , i cili duhet te dergohen me<br />
ane te faksit ose e-mail’it deri ne daten 4 Shtator 2007 nepermjet zyres se <strong>KASH</strong>, aplikohet<br />
e Perfaqesine e Tregetise se Jashtme Turke. Per te marre rezultate sa me pozitive ne<br />
akimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare lutemi qe ne formularet e aplikimit<br />
e plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes, dhe produktet per te cilat eshte e<br />
nteresuar, te percaktohen ne se jane impotuese, ekspotuese shitje ose blerje me shumice<br />
ic eshte paraqitur ne formular duke pasur parasysh qe nga nje firme mund te marrin pjese<br />
eri ne dy perfaqesues.<br />
PROGRAMI i PRITJES SE DELEGACIONIT<br />
(16-20 Tetor 2007)<br />
Kontaktoni ne zyrat e <strong>KASH</strong>-it: Adresa: Rruga “Mine Peza”, Pallati 87/3, Shkalla 2, Kati i pare,<br />
Tirane Tel/Fax: + 355 4 229445 e-mail: info@kash.org.al www.kash.org.al<br />
Panairi i 22-të Ndërkombëtar i sistemeve të<br />
amballazhimit, paketimit dhe përpunimit të<br />
ushqimeve “IPACK 2007”<br />
Nga data 29 Tetor deri 2 Nentor 2007 do te organizohet ne Stamboll panairi i 22-te Nderkombetar i sistemeve<br />
te amballazhimit, paketimit dhe perpunimit te ushqimeve me titullin “IPACK 2007” ne te cilin perfshihen keto<br />
tema:<br />
• Makinerite e perpunimit ushqimor,<br />
• Makinerite e larjes dhe te mbushjes se shisheve<br />
• Makinerite e paketimit ne forme zarfi<br />
• Sistemet konvektor<br />
• Makinerite e perpunimit te brumit<br />
• Furrat e pjekjes se bukes<br />
• Makinerite dhe pajisjet e prodhimit te biskotave, cokollatave etj<br />
• Makinerite dhe pajisjet e perpunimit te akulloreve<br />
• Ambalazhet e xhamit<br />
• Tapat<br />
• Tapat plastike<br />
• Kallepet e amballazheve<br />
• Pajisjet e matjeve dixhitale<br />
• Sistemet e kontrollit te cilesise<br />
• Qeset plastike dhe prej letre<br />
• Ambalazhet prej druri<br />
• Ambalazhet me baze letre<br />
• Ambalazhet metalike etj<br />
Shpenzimet e akomodimit duke perfshire dhe mengjesin, transporti Aeroport-Hotel-Aeroport do te paguhen<br />
nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se avionit i perket pjesemarresit.<br />
Duhet te theksojme se gjate ketij programi perpara vizites se panairit do te organizohen takime dypaleshe<br />
ndermjet firmave turke dhe shqiptare qe ushtrojne aktivitetin e tyre ne sektoret e mesiperm.<br />
Lutemi qe duke plotesuar formularin i cili mund te gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong>, dhe te dergohet me ane te faksit<br />
ose e-mail’it deri ne daten 14 Shtator 2007 duhet te aplikoni ne zyren e Perfaqesise se Tregetise se Jashtme<br />
Turke. Per te marre rezultate sa me pozitive ne takimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare, lutemi<br />
qe ne formularet e aplikimit te plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes dhe te percaktohen ne se<br />
jane importuese, eksportuese, shitese ose blerese me shumice sic eshte paraqitur ne formular. Nje informacion<br />
me te detajuar mund te gjeni ne adresen: http://www.itf-ipack.com/en/fuar_kunyesi.asp<br />
Programi i panirit IPACK 2007<br />
29 Tetor, e Hene Mberritja ne Stamboll<br />
30 Tetor, e Marte Takime dypaleshe me firmat turke<br />
31 Tetor, e Merkure Vizita e panairit<br />
1 Nentor, e Enjte Vizita e panairit/Vizita neper ndermarrje/Vizite e qytetit<br />
2 Nentor, e Premte Nisja nga Stambolli<br />
Nga data 1- 4 Nentor 2007 do te organizohen ne Konya “Panairi i Pajisjeve industriale<br />
te Konyes” ne te cilin perfshihen materialet e plastikes, kaucukut, xhamit, lende kimike,<br />
lendet e tubave, makineri te perpunimit te metaleve, sistemet hidrolike dhe pneumatike,<br />
materialet e sigurise ne pune etj, si dhe panairi “Konelex 2007 “ne te cilin perfshihen<br />
temat elekticitetit, ndricimit,shperndarjes se energjise elektrike, mjetet hidro-pneomatike<br />
etj.<br />
Shpenzimet e akomodimit duke perfshire mengjesin, dreken dhe transportin<br />
Aeroport – Hotel - Aeroport do te paguhen nga organizatoret, ndersa pagesa e biletes se<br />
avionit i perket pjesemarresit. Ne te njejten kohe delegacioni do te jete i shoqeruar nga nje<br />
perkthyes i caktuar nga pala jone.<br />
Ftohen anetaret e shoqatave te <strong>agrobiznesi</strong>t qe kane qellime importuese ne lidhje me<br />
aktivitetet e panairit ose per takimet dypaleshe qe do te zhvillohen ndermjet firmave pjesemarrese<br />
te kontaktojne ne zyren e <strong>KASH</strong>-it. Per keto takime shihen me interes firmat qe<br />
zhvillojne aktivitetin ne fushen e pjeseve te kembimit te makinave, makinerive te ndryshme<br />
per prodhimet ushqimore ku perfshihen ato te bluarjes se miellit, sektori<br />
ushqimor (miell, vaj bimor, qumesht, embelsira), plastike (industria e prodhimit te<br />
amabalazheve najlon dhe plastike), mobileri dhe tekstil. Pjessemarresit duhet te plotesojne<br />
formularin qe gjendet ne zyrat e <strong>KASH</strong>-it deri ne daten 25 Shtator. Per te marre<br />
rezultate sa me pozitive ne takimet dypaleshe ndermjet firmave turke dhe shqiptare duhet qe<br />
ne formularet e aplikimit te plotesohet ne menyre te hollesishme aktiviteti i firmes dhe te<br />
percaktohen ne se jane impotuese, eksportuese shitje ose blerje me shumice. Ne vazhdim<br />
eshte paraqitur drafti i programit te vizites.<br />
PANAIRI I KONYES<br />
PROGRAMI I PRITJES SE DELEGACIONIT<br />
(1 - 4 Nentor 2007)<br />
5
6 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
MEDIA PER AGROBIZNESIN<br />
MONITORIMI I SHTYPIT SHQIPTAR<br />
Media shqiptare gjatë kohëve të fundit ka intensifikuar vëmendjen ndaj bujqesise dhe <strong>agrobiznesi</strong>t falë edhe një procesi të thellë<br />
transparence të ndërmarrë nga Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar. Pasqyrimi i veprimtarive të Ministrise se Bujqesise Ushqimit dhe<br />
Mbrojtjes se Konsumatorit dhe <strong>KASH</strong>-it në përgjithësi, zë nje vend te konsiderueshem të faqeve ekonomike të gazetave dhe<br />
emisioneve informative në mediat elektronike, por <strong>KASH</strong> synon më tej. Të ndryshojë qëndrimin e medias ndaj argumenteve<br />
bujqesor dhe industrise agroushqimore.<br />
Duke lexuar mëposhte, ju mund të gjeni komentet e medias së shkruar rreth bujqesise dhe agroindustrise ne një paraqitje të<br />
përmbledhur dhe koherente të faqeve të gazetave shqiptare.<br />
Rimbursimi i TVSH-se<br />
Agrobiznesi dakord me skemen e re<br />
Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar (<strong>KASH</strong>) dhe Shoqata Kombetare<br />
e Fermereve Shqiptare, pershendeten dhe vleresuan sot pozitivisht,<br />
skemen e re qe ndermori qeveria per rimbursirnin e TVSH-se<br />
per produktet bujqesore dhe blegtorale, e cila do te filloje zbatimin<br />
ne 1 janar 2008. Presidenti i <strong>KASH</strong>- it, Enver Ferizaj, tha se “zbatimi<br />
i kesaj skeme eshte nje mbeshtetje e madhe per bujqesine ne<br />
vendin tone, e cila do t’i jape nje impuls rritjes se vellimit te tregtimit<br />
te produkteve bujqesore dhe blegtorale”. Sipas tij, neqoftese deri<br />
me sot rreth 70 % e prodhirnit bujqesor vetekonsumohet ne familjet<br />
fermere qe nuk njohin tregun, permes kesaj mase familjet fermre<br />
do te orientohen nga tregu dhe do te rrisin prodhimin ne fermat<br />
tyre. Skema e rimbursimit te TVSH-se, per produktet bujqesore<br />
he blegtorale, qe u prezantua dje nga ministri i Financave, Ridvan<br />
ode dhe ministri i Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konumatorit,<br />
Jemin Gjana, konsiston ne krijimin e nje skeme kompenimi<br />
per te gjithe fermeret qe kryejne aktivitet individual apo familjar<br />
ne nje nga fushat e prodhimit bujqesor dhe blegtoral dhe qe furniojne<br />
me produktet e tyre nje person qe eshte regjistruar si subjekt<br />
TVSH-se. Perfitues te ketij kompensimi do te jene te gjithe<br />
rodhuesit bujqesor dhe blegtoral, te cilet nuk kane detyrimin dhe<br />
uk jane te regjistruar si subjekte te pagimit te TVSH-se dhe kjo<br />
agese do t’u behet kundrejt nje kodi...<br />
6 Shtator 2007<br />
Gjoba per fermeret qe nuk punojne<br />
tokat<br />
Nje dite pas deklarates se kryeministrit Sali Berisha, te bere ne<br />
Dropull, se qeveria shqiptare shume shpejt do te aplikoje gjoba teper<br />
te renda per ata fermere qe nuk shfrytezojne tokat ne pronesi te<br />
tyre per te marre prodhime bujqesore apo blegtorale, dikasteri i<br />
Bujqesise ka njoftuar se puna per kete qellim ka filluar shume kohe<br />
me pare. Sipas nje njoftimi zyrtar, Ministria e Bujqesise, Ushqimit<br />
dhe Mbrojtjes se Konsumatorit, po punon intensivisht per krijimin<br />
e nje “data base” te fermereve ne te gjithe vendin, me qellim<br />
regjistrimin e sakte te pasurise dhe aktivitetit qe kane fermeret sot.<br />
Burime nga kjo ministri bene te ditur se grupi i punes ka perfunduar<br />
mbledhjen e te dhenave per 360 mije ferma bujqesore qe jane aktualisht<br />
ne te gjithe vendin dhe po punon per krijimin e nje sistemi te<br />
ketyre te dhenave qe te perfshije statistika per sa me poshte: siperfaqen<br />
e tokes qe ka ne pronesi fermeri, sa per qind te saj e punon,<br />
llojin e kulturave bujqesore qe mbjell, te ardhurat qe merr nga aktiviteti<br />
bujqesor apo blegtoral, etj. Sipas specialisteve te bujqesise,<br />
realizimi i ketij projekti ka hyre tashme ne fazen intensive te perfundimit<br />
te “data base”, qe do te sherbeje edhe per nismen me te re<br />
qe do te ndermarre qeveria per sanksionimin me takse per te gjithe<br />
ata fermere qe lene token djerre, - thuhet ne njoftimin e dikasterit te<br />
kryesuar nga ministri Jemin Gjana...<br />
28 Gusht 2007<br />
27 mijë ha toka të shtetit për<br />
kompensimin e ish-pronarëve<br />
Toka e troje, prona të shtetit, do të vihen në dispozicion për kompensimin<br />
e ish-pronarëve. Bëhet fjalë për 27 mijë ha toka e troje, të<br />
cilat shteti do t’ia kalojë Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit të<br />
Pronave, për kompensimin fizik të ish-pronarëve, pretendentë për këtë<br />
proces. Një fakt i tillë është bërë dje publik nga ministri i Bujqësisë,<br />
Jemin Gjana, i cili gjatë fjalës së tij konfirmoi se janë rezervuara nga<br />
shteti sipërfaqe prej 27 mijë ha, e destinuar specifikisht për kryerjen<br />
e këtij kompensimi. Në këtë mënyrë, fondit prej 5 milionë dollarë që<br />
qeveria ka akorduar për kompensimin financiar të ish-pronarëve në<br />
rrethe të ndryshme të vendit, i shtohen për kompensim fizik edhe 27<br />
mijë ha tokë, e cila realisht është pronë e shtetit...<br />
1 Shtator 2007<br />
Bujqësi, zbardhet skema e<br />
rimbursimit të TVSH<br />
Në një deklaratë për mediat, ministri i Financave, Bode dhe ai<br />
i Bujqësisë, Gjana, kanë zbardhur skemën e re të kompensimit<br />
për sektorin e bujqësisë. Sipas kreut të Financave, ky projekt<br />
konsiston në krijimin e një skeme kompensimi për të gjithë fermerët<br />
që kryejnë aktivitet individual apo familjar në një nga fushat<br />
e prodhimit bujqësor dhe blegtoral dhe që furnizojnë me produktet<br />
e tyre një person që është regjistruar si subjekt i TVSH-së.<br />
Sipas tij, përfitues të këtij kompensimi do të jenë të gjithë<br />
prodhuesit bujqësorë dhe blegtoralë, të cilët nuk kanë detyrimin<br />
dhe nuk janë të regjistruar si subjekte të pagimit të TVSH-së dhe<br />
kjo pagesë do t’u bëhet kundrejt një kodi. ..<br />
5 Shtator 2007<br />
Flet ministri i Bujqësisë, Ushqimit dhe<br />
Mbrojtjes së Konsumatorit, Jemin<br />
Gjana<br />
Skema e mëparshme ka patur një mangësi të theksuar, sepse<br />
ka patur mungesën e njërës palë në këtë raport të shit-blerjeve,<br />
ata që grumbullonin dhe që thithnin produktet. Pra, nuk ka qenë e<br />
interesuar edhe pjesa tjetër, e kam fjalën për fermerët, pasi nuk<br />
kanë qenë pjesë e saj. Prandaj regjistrimi manual që kemi bërë<br />
vitin e kaluar, ka evidentuar 336 mijë ferma në vend (natyrisht ka<br />
ende një pjesë të vogël që është ende e paregjistruar, sepse ka<br />
ende familje fermere që janë zhvendosur brenda vendit ose jashtë)<br />
që përbën mbi 95% të numrit të përgjithshëm të fermave ekzistuese<br />
që veprojnë në të gjithë vendin. Duke u nisur nga kjo<br />
skemë, me buxhetin shtesë të 2007-ës, Ministria e Financave ka<br />
akorduar për Ministrinë e Bujqësisë një sasi parash që do të përdoret<br />
në procesin e përgatitjes së termave të referencës dhe<br />
prokurimit të tenderimit, për të hapur tenderin e kompjuterizimit<br />
të kartelave dhe pajisjen me një kod për secilën kartelë të fermerëve<br />
të regjistruar. Natyrisht, këto të dhëna do të përditësohen<br />
sipas ndryshimeve që do të kenë. Por kjo do të shërbejë si bazë<br />
për të dhënat dhe krijimin e një regjistri bazë publik. Dhe tashmë<br />
do të jenë dy palë që do të kontrollojnë procesin. Natyrisht që<br />
do të ketë dhe probleme të informalitetit dhe nuk do të eliminohen<br />
tërësisht menjëherë me zbatimin e skemës...<br />
4 Shtator 2007<br />
Ligji i ri: Fermerët të përfitojnë<br />
mbështetje financiare nga buxheti<br />
Drejtuesit e ministrisë apelojnë për më shumë kreditim<br />
për këtë sektor nga ana e sistemit bankar në vend<br />
Bujqësia shqiptare, e cila aktualisht importon në vlerë monetare<br />
500 milionë dollarë për plotësimin e nevojave me produkte,<br />
tashmë ka një ligj të sajin, të sapomiratuar. Ky ligj pritet të rrisë<br />
fondet nga buxheti vjetor i Ministrisë së Bujqësisë për të mbështetur<br />
në formë subvencioni një pjesë të investimit që fermerët<br />
bëjnë në këtë sektor. Zëvendësministri Ndoc Faslia thekson se<br />
për vitin 2007 u dhanë 4 milionë dollarë për mbështetje të disa<br />
sektorëve prioritarë si pemëtaria, vreshtaria dhe ulliri, duke rritur<br />
sipërfaqen e mbjellë me këto 3 kultura, në rreth 1000 ha. Sipas tij,<br />
për vitin 2008 fondi do të jetë akoma më i madh dhe do të administrohet<br />
si pjesë e programit për bujqësinë, që do të krijohet me<br />
miratimin e këtij ligji. Faslia sqaron se e veçanta tjetër e këtij ligji<br />
do të jetë fakti që Ministria e Bujqësisë do të mbështesë në të<br />
ardhmen në vartësi nga buxheti vjetor i saj edhe aktivitete të tjera,<br />
që lidhen me përmirësimin e cilësisë së jetës në zonat rurale. …<br />
23 Gusht 2007<br />
Zbritje 6% të TVSH 336 mijë fermave<br />
Ministria e Financave së bashku me Ministrinë e Bujqësisë<br />
dhe Ushqimit prezantoi dje skemën e re të rimbursimit të TVSH<br />
në masën 6%. Ky projekt konsiston në krijimin e një skeme kompensimi<br />
për të gjithë fermerët që kryejnë aktivitet individual<br />
apo familjar në një nga fushat e prodhimit bujqësor dhe blegtoral<br />
dhe që furnizojnë me produktet e tyre një person që është regjistruar<br />
si subjekt i TVSH-së. Përfitues të këtij kompensimi do të<br />
jenë të gjithë prodhuesit bujqësor dhe blegtoral të cilët nuk kanë<br />
detyrimin dhe nuk janë të regjistruar si subjekte të pagimit të<br />
TVSH-së dhe kjo pagesë do t’u bëhet kundrejt një kodi, një numri<br />
verifikimi që do të lëshohet për secilin prej fermerëve nga<br />
Ministrisë e Bujqësisë dhe Ushqimit sipas një statistike, sipas<br />
një regjistrimi që është bërë në gjithë territorin e vendit për të<br />
identifikuar gjithsecilin prej fermerëve dhe prodhuesve bujqësor<br />
dhe blegtoral në gjithë zinxhirët e përfitimeve dhe të kompensimit<br />
të TVSH-së. Kompensimi do të mbulojë atë pjesë të<br />
TVSH-së që fermerët kanë paguar si blerës në treg por që i përket<br />
mallrave të furnizuara si plehra, makineri, farna dhe gjithçka<br />
që përdoret në fushën e bujqësisë dhe blegtorisë, për të cilat<br />
fermerët nuk janë përdoruesit përfundimtar...<br />
4 Shtator 2007<br />
Tirana Observer<br />
Premtimi i kryeministrit Berisha në Fier:<br />
Rimbursimi i TVSH-së për fermerët do<br />
bëhet 6 për qind<br />
FIER- Kreu i qeverisë, Sali Berisha, është ndalur dje në qytetin<br />
e Fierit, ku ka vizituar kompaninë e naftës “Albpetrol”, është<br />
takuar me kreun e bashkisë, si dhe ka vizituar tregun privat bujqësor<br />
të këtij qyteti. I shoqëruar nga ministri i Tregtisë dhe Energjetikës,<br />
Genc Ruli, kryeministri Berisha dhe drejtuesi i “Bankers”,<br />
Richard Wadworth, është takuar me punonjës të sipërmarrjes<br />
së përbashkët “Bankers”-”Albetrol” në Patos. Gjatë takimit,<br />
ai ka vënë në dukje rritjen e prodhimit të naftës vendase, duke<br />
shtuar se do të mbështesë të gjitha investimet shqiptare dhe të<br />
huaja në këtë industri. Wadworth nga ana e tij tha se “Bankers”<br />
do të investojë 40-60 milionë dollarë në këtë sektor. Kreu i qeverisë<br />
është takuar edhe me kreun e bashkisë së Fierit, Baftjar Zeqo,<br />
si dhe drejtues të tjerë të pushtetit vendor të këtij qarku. Gjatë<br />
takimit ai premtoi se, në shtator ujësjellësi do të kalojë në varësi<br />
të bashkisë. ...<br />
4 Shtator 2007<br />
55<br />
Nga 1 janari 2008, rimbursim 6% të<br />
TVSH-së për 380 mijë familje fermerësh<br />
Përmes skemës kompensohet buxheti familjar i fermerëve,<br />
me një vlerë prej 5 miliard lekë në vit. Përdorimi i nivelit prej 6<br />
% nxit pjesëmarrjen dhe futjen në treg të prodhimeve bujqësore<br />
blegtorale...<br />
5 Shtator 2007<br />
BB investime per bujqesine<br />
Projekti i 3-te i ujitjes dhe i kullimit ne sistemin e bujqesise,<br />
qe po zbatohet nga Banka Boterore ne vendin tone, ka ne proces<br />
rehabilitimi deri tani rreth 136 objekte ujitjeje dhe 26 diga rezervuaresh,<br />
qe shtrihen ne rreth 25 mije hektare toke bujqesore...<br />
1 Shtator 2007
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
AGROMETEOROLOGJI<br />
Agrobiznesi<br />
BULETINI AGROMETEOROLOGJIK<br />
VLERAT MES. SHUMËVJEÇARE TË<br />
TREGUESVE AGROKLIMATIKË PËR<br />
PERIUDHËN 21 - 31 GUSHT<br />
Amplitudat e temperaturës së ajrit<br />
shënuan një rritje kundrejt periudhës<br />
së mëparshme. Më të larta ato ishin<br />
në pjesën VL e JL të vendit. Kushtet e<br />
thatësirës dhe mungesës së reshjeve<br />
si dhe niveli i lartë i avullimit ndihmuan<br />
në ruajtjen e vlerave të larta të treguesit<br />
për zjarre në pyje, të cilët nuk munguan<br />
edhe gjatë kësaj dekade në<br />
mbarë territorin e vendit. Vetëm në fund<br />
të dekadës u vrojtuan vranësira të lehta<br />
në pjesën bregdetare të vendit. Në<br />
tërësi kushtet agrometeorologjike nuk<br />
ishin në nivelet e kërkuara për rritjen e<br />
zhvillimin normal të bimësisë, ndërsa<br />
shkalla e komfortit gjithashtu ishte larg<br />
kërkesave për veprimtarinë normale të<br />
njeriut.<br />
VLERAT MES. SHUMËVJEÇARE TË<br />
TREGUESVE AGROKLIMATIKË PËR<br />
PERIUDHËN 1 - 10 SHTATOR<br />
Nga pikëpamja agrometeorologjike<br />
kushtet favorizuan pjekjen e<br />
kulturave pranverore dhe atyre te dyta, te<br />
cilat këtë vit shënuan një përshpejtim te<br />
fazave me rreth 10 deri 15 ditë. Kushtet<br />
për vjeljen e produkteve ishin të mira.<br />
Përsa i përket zo- -nave pa ujitje ato ishin<br />
nën një stres të lartë hidrik si pasojë e<br />
thatësirës së zgjatur. Ndërkohë, ashtu siç<br />
ishte pasqyruar dhe në buletinin e mëparshëm<br />
treguesit e rrezikut për zjarre<br />
në pyje shënuan vlera të larta. Vlerat e<br />
larta të avullimit rreth 5 mm në ditë, mungesa<br />
e reshjeve, lagështia e ulët ajrore,<br />
lënda e thatë që arriti në mjaft raste pikën<br />
e vetëndezjes, si dhe era në mjaft zona<br />
favorizuan dukshëm fillimin dhe<br />
përhapjen e zjarreve në pyje e kullota,<br />
duke shkaktuar edhe gjatë kësaj periudhe<br />
dëme të mëdha mjedisore. Sipërfaqe<br />
të konsiderueshme me pyje e kullota u<br />
dëmtuan pothuajse në të gjithë vendin.<br />
Kushtet e komfortit për veprimtarinë normale<br />
të njeriut ishin të kufizuara.<br />
Mot kryesisht i qëndrueshëm<br />
mbizotëroi gjatë<br />
kësaj dekade. Temperaturat e<br />
ajrit ruajtën një tendence në<br />
rritje graduale duke shënuar<br />
SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PËR PERIUDHËN<br />
11 - 20 GUSHT 2007<br />
VLERAT MESATARE TË TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIKË PËR<br />
PERIUDHËN: 11 - 20 GUSHT 2007<br />
E Diel<br />
9 Shtator<br />
24° |8°<br />
Re/Diell<br />
E Hene<br />
10 Shtator<br />
26° | 11°<br />
Re/Diell<br />
Gjatë kësaj periudhe vijuan të<br />
jenë të pra-nishme masa ajrore<br />
të ngrohta me origjinë nga kontinenti<br />
Afrikan duke mundësuar<br />
përgjithësisht mot të thatë dhe pa<br />
vlera të larta në fund të periudhës.<br />
Në tërësi temperaturat<br />
e ajrit shënuan vlera mbi normë<br />
me 1.1ºC dhe rreth 1.5ºC mbi<br />
dekadën e mëparshme. Reshje<br />
Parashikimi javor për Tiranën<br />
E Marte<br />
11 Shtator<br />
36° | 10°<br />
Re/Diell<br />
E Merkure<br />
12 Shtator<br />
23° | 7°<br />
Re/Diell<br />
të natyrës lokale prekën pjesë<br />
të kufizuara të Ultësirës<br />
Perëndimore të vendit, por pa<br />
ndonjë ndikim të ndjeshëm në<br />
përmirësimin e situatës së<br />
E Enjte<br />
13 Shtator<br />
25° | 10°<br />
Re/Diell<br />
E Premte<br />
14 Shtator<br />
27° | 11°<br />
Diell<br />
E Shtune<br />
15 Shtator<br />
26° | 10°<br />
Re/Diell<br />
SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PËR PERIUDHËN<br />
21 - 31 GUSHT 2007<br />
reshje. Në tërësi temperaturat e<br />
ajrit shënuan vlera të larta rreth<br />
4-7ºC mbi mesataren<br />
shumëvjeçare dhe rreth 3ºC mbi<br />
dekadën e mëparshme. Vranësir-<br />
at e pakta ndihmuan që rrezatimi<br />
diellor të jetë i lartë pavarësisht<br />
nga shkurtimi gradual i ditës për<br />
arsye astronomike. Reshje të<br />
kufizuara dhe me karakter lokal<br />
7<br />
lagështisë në tokat bujqësore.<br />
Lagështia e tokës vijoji të jetë<br />
problematike dhe kushtet e<br />
thatësirës vijuan të theksohen<br />
më tej në shkallë vendi.<br />
E Diel<br />
16 Shtator<br />
26° | 12°<br />
Diell<br />
u vrojtuan vetëm në zonën e Pogradecit.<br />
Në tërësi si pasojë e<br />
mungesës së reshjeve kushtet e<br />
lagështisë në toka shënuan vlera<br />
mjaft të uta.<br />
VLERAT MESATARE TË TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIKË PËR<br />
PERIUDHËN: 21 - 31 GUSHT 2007
8 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
REKLAME
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
REKLAME<br />
Agrobiznesi<br />
9
10 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
ALTERNATIVA PER AGROBIZNES<br />
Kërmilli, një mundësi<br />
për të ndryshuar<br />
ekonominë fermere<br />
Prof. Asoc. Dr. Ago Nezha<br />
Kermilli ka marre nje perhapje<br />
te madhe ne Evropen<br />
moderne. Kjo perhapje diktohet<br />
nga kerkesat ne rritje si nje<br />
ushqim i preferuar ne gastronomine<br />
ne restorantet me<br />
cilesore.Prania e Kermillit ne<br />
pjate eshte delikatese dhe<br />
kerkese e klienteve te sferave<br />
te larta. Kjo ka bere qe edhe<br />
çmimi per nje kg te rritet nga<br />
viti ne vit dhe sot shkon ne pese<br />
Euro. Kultivimi i kermillit eshte<br />
me leverdi te madhe<br />
ekonomike per fermeret. Ky<br />
fakt ka ngjallur interesimin<br />
edhe te fermereve shqiptare.<br />
Aktualisht jane dy fermere ne<br />
fshatin Vile Boshtove te Goses<br />
se Kavajes, Stavri Lala,<br />
Niko Liperi dhe babai i tij Ilia<br />
iperi qe kultivojne kermillin<br />
e nje siperfaqe prej 1.2Ha. Ata<br />
ane ngritur rezervatin neperjet<br />
nje kredie bankare prej 38<br />
ije Euro. Shembullin e tyre<br />
o e ndjekin edhe fermeret e<br />
ogradecit ne 2000 m². Besii<br />
ne kete biznes fitimprures<br />
jen duke u rritur. Kerkesat ne<br />
regun Evropian jane te medha.<br />
Fermeri shqiptar me token dhe<br />
fuqi puntore te lire eshte i interesuar<br />
per rritjen biologjike<br />
te kermillit. Materiali qe perdoret<br />
per ndertimin e mjediseve<br />
ku do kultivohet kermilli,<br />
si dhe ushqimet e nevojshme<br />
per mirerritjen e tyre, jane te<br />
kontrolluara dhe çertifikuara<br />
nga ana sanitare ne institucionin<br />
ku blihen. Vatrat ku shtohen<br />
kermijt jane te rrethuara me<br />
rrjeta eliteks te nje cilesie te<br />
larte. Ushqimet qe perdorin per<br />
rritjen i intensive duke filluar<br />
nga foragjeret e deri te kungulli<br />
jane te çertifikuara. Ne nxitje<br />
te kesaj veprimtarie ka institucione<br />
nderkombetare te Helicikultures<br />
ne Itali me baze<br />
kombetare dhe nderkombetare<br />
me vazhdimesi te perhereshme.<br />
Keto garantojne<br />
blerjen e kermillit per treg sipas<br />
kushteve te kontrates qe<br />
realizohet midis paleve.<br />
Veprimtaria individuale e fermereve<br />
e veshtireson komunikimin<br />
me tregun. Eshte e domosdoshme<br />
qe te institucionalizohet<br />
kjo nisme nepermjet<br />
kooperimit. Krijimi i kooperativave<br />
ka epersi sepse i hap<br />
rruge zbatimit te teknologjive<br />
bashkekohore, favorizon investimet<br />
nepermjet kredive, krijon<br />
rrjet komunikimi me tregun,<br />
jane te mbrojtura ligjerisht per<br />
zbatimin e kontratave dhe perjashtohen<br />
pese vjet nga tatimet.<br />
Per efektivitetin dhe perspektiven<br />
e kooperimit, me inisiativen<br />
e Keshillit Kombetar te<br />
Agrobiznesit dhe kryesisht te<br />
kryetarit te tij Z.Enver Ferizaj,<br />
u organizua keto dite nje<br />
seminar pergjithsues. Prezantimin<br />
per leverdishmerine<br />
ekono-mike te kultivimit te<br />
kermillit, beri z. Mihal Ciko.<br />
Ne seminar mori pjese perfaqesuesi<br />
i Institutit Nderkombetar<br />
te Helicikultures Zoti<br />
Giani Avagni, nga Torino, Itali.<br />
Me eksperiencen e tij te vyer<br />
si ekspert me nje stash 37 vjecar<br />
ai solli pervojen e tij ne kultivimin<br />
biologjik te kermillit.<br />
Fermeret e interesuar per tu<br />
futur ne rrugen e ketij biznesi<br />
do te gjejne perkrahjen e<br />
Keshillit te Agrobiznesit Shqiptar,<br />
Qendres Nderkombetare<br />
te heliokultures si dhe te<br />
Ministrise se Bujqesise<br />
Ushqimit dhe Mbrojtjes se<br />
<strong>KASH</strong> AKTIVITETE<br />
<strong>KASH</strong> vazhdon aktivitetet lidhur me gripin e shpendëve<br />
Gjate muajit Gusht<br />
<strong>KASH</strong> prezantoi dokumetarin<br />
e ri te gripit te<br />
shpendeve ne disa rrethe te<br />
vendit. Per kete qellim u organizuan<br />
takime ne Velipoje, Fier,<br />
Sarande, Korce e Kukes.<br />
Ne keto takime moren<br />
pjese fermere nga komuna te<br />
ndryshme te rretheve perkatese<br />
si dhe nga Drejtorite rajonale<br />
e bujqesise Ushqimit dhe<br />
mbrojtjes se Konsumatorit.<br />
Pas transmetimit te doku-<br />
mentarit u bene prezantime nga<br />
ekspertet e Prof. Thanas Piu<br />
dhe Dr. Novruz Lika. Pastaj<br />
kishte pyetje, diskutime e<br />
sugjerime per punen e <strong>KASH</strong><br />
ne te ardhmen. Ne keto<br />
takime u shperndane poster-<br />
at e gripit te shpendeve pergatitur<br />
ne kuader te projektit<br />
te <strong>KASH</strong>.<br />
Gjate kesaj kohe dokumetari<br />
mbi gripin e<br />
shpendeve eshte transmetuar<br />
ne disa televizione lokale<br />
te rretheve Shkoder, Fier,<br />
Sarande, Korce, Pogradec,<br />
Berat, Kavaje e Kukes.<br />
Se shpejti anetaret e<br />
<strong>KASH</strong> do te kene ne dore nje<br />
broshure te re mbi mbajtjen<br />
e pulave ne fermat familjare.<br />
Konsumatorit.<br />
Ne fjalen e tij zoti Enver<br />
Ferizaj, i siguroi fermeret se<br />
do gjejne perkrahje dhe mbeshtetje<br />
konkrete nese do futen<br />
ne kultivimin biologjik te<br />
kermillit. Kete gatishmeri e<br />
shprehen edhe perfaqsues te<br />
te Bankes se Malajzize dhe<br />
ALBINVEST, se do te krijojne<br />
mundesi per kredi bankare.<br />
Seminari ishte efektiv se<br />
mbas seancave degjuese, me<br />
te pranishmit u be nje demonstrim<br />
praktik ne ferme ne<br />
Gose te Kavajes, per te krijuar<br />
bindje te qendrueshme<br />
mbi efektivitetin e larte te<br />
kesaj veprimtarie.<br />
(Vijon nga faqja 2)<br />
tyre, për aktivitetet e tyre<br />
ekonomike dhe mënjanon atë<br />
"preferencë" të mallrave të importit,<br />
që vinte pikërisht nga ky<br />
avantazh, i rimbursimit të<br />
TVSH-së të paguar në momentin<br />
e importimit.<br />
Tashmë përmes kësaj skeme,<br />
sipas faturave që ata do të presin<br />
kur blejnë produktet bujqësore<br />
dhe çmimit 6% të rritur,<br />
kanë të drejtë të rimbursohen<br />
me 6 % nga TVSH-ja. Përveç<br />
kësaj skeme, kompensohet buxheti<br />
familjar i fermerëve me një<br />
vlerë prej 5 miliard lekë në vit.<br />
Kjo do të thotë se mënjanohet<br />
ajo padrejtësi, që prodhuesi<br />
fermer edhe për inputet, për<br />
lëndët e para për makineritë,<br />
karburantet që përdor për sektorin<br />
e bujqësisë është kthyer në<br />
një pagues përfundimtar të buxhetit<br />
konsumator, kur në fakt<br />
nuk është kështu, sepse një<br />
pjesë e blerjeve të familjeve<br />
fermere kanë natyrë të zhvillimit<br />
të aktivitetit ekonomik dhe<br />
për këto ata nuk duhet të paguajnë<br />
TVSH, pra duhet të rimbursohen<br />
në momentin e shitjes.<br />
Sipas specialistëve të Bujqësisë,<br />
kjo masë përbën një instrument<br />
të përshtatshëm për të<br />
mënjanuar dhe për të luftuar informalitetin<br />
e përhapur të tregut<br />
të prodhimeve bujqësore, një<br />
treg i cili në vijimësi vazhdon<br />
të qarkullojë mallra dhe<br />
produkte jashtë faturave dhe jashtë<br />
dokumentimit, për shkak të<br />
numrit të madh të operatorëve<br />
në fushën e bujqësisë dhe për<br />
shkak të mos organizimit të<br />
tregut të produkteve bujqësore,<br />
të fragmentizimit të këtij tregu.
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
INDUSTRIA E BLOJES<br />
Agrobiznesi<br />
Rritja e çmimit të grurit në tregjet ndërkombëtare,<br />
pritet të reflektohet edhe në tregun shqiptar<br />
Në tregjet ndërkombëtare çmimi i grurit, i cili ka arritur nivelet më të larta, pritet të shënojë rritje të tjera<br />
edhe në të ardhmen, çka do të refelektohet edhe në tregun shqiptar të prodhimit të bukës, bënë të ditur<br />
përfaqësues të Unionit të Përpunuesve të Miellit (UPM) në vend<br />
Çmimi për 1 ton<br />
grurë ka arritur<br />
në bursat<br />
ndërkombëtare<br />
310 usd, nga 144<br />
usd, një vit më<br />
parë<br />
Sipas prodhuesve të<br />
bukës, rritja e çmimit të grurit<br />
në tregun ndërkombëtar,<br />
është një nga arsyet kryesore<br />
të rritjes se çmimit të bukës<br />
në vend. Sipas tyre, aktualisht<br />
çmimi i grurit në tregun<br />
botëror për 1 ton grurë nga<br />
144 USD ka shkuar në 310<br />
USD dhe kjo, shprehen<br />
prodhuesit, pasi prodhimi<br />
botëror i grurit për këtë vit,<br />
ka qenë më i ulët sesa nevojat.<br />
Këtë vit, çmimi i grurit<br />
është dyfishur, duke reflektuar<br />
rritje të çmimit dhe në<br />
artikujt e tjerë. Kjo ka ardhur<br />
si rezultat i kushteve klimaterike<br />
aspak të favorshme,<br />
por dhe nga aplikimi i<br />
teknologjise së bionaftës (<br />
prodhimi i naftës nga bima)<br />
që ka nisur të stimulohet në<br />
mjaft vende të botës. Për periudhën<br />
në vazhdim, shprehen<br />
importuesit e grurit,<br />
parashikohet që nga fundi i<br />
këtij viti të ketë një rritje të<br />
prodhimit të grurit nga korrjet<br />
e sezonit të dytë që bëhen<br />
ë kontinentin e Australisë<br />
he Amerikës Latine, e cila<br />
o të ekulibrojë situatën e<br />
regut për këtë produkt, por<br />
jithësesi, prodhimi i grurit<br />
ë tregjet ndërkombëtare po<br />
hënon rënie.<br />
Nga ana tjetër vështirësi<br />
arashikohen edhe nga tregu<br />
us, i cili ka njoftuar se<br />
humë shpejt do të vendosë<br />
aksën e eksportit për grurin,<br />
jë e cila do të shoqërohet<br />
e rritje të çmimit të imortit<br />
dhe shitjes në tregun<br />
endas, pasi Rusia është një<br />
ga vendet kryesore ku imorton<br />
grurë Shqipëria.<br />
Burime nga UPM, bëjnë të<br />
itur se, rezervat globale të<br />
rurit kanë ardhur në nivelin<br />
tyre më të ulët në këto vitet<br />
fundit, si rrjedhojë e rritjes<br />
ë kërkesës nga vendet në<br />
hvillim, që përkon me<br />
ënien e nivelit të prodhimit<br />
ga Australia, Europa dhe<br />
anadaja, prodhim i cili u<br />
odit nga moti i keq. Në<br />
illim të muajit Korrik, rritja<br />
e çmimit të grurit në tregjet<br />
ndërkombëtare, reflektoi<br />
dhe rritje të çmimit të bukës<br />
në tregjet e vendit. Kështu 1<br />
kg bukë nga 60 lekë u rrit në<br />
80 lekë/kg. Përfaqësues të<br />
UPM, e argumentojne rritjen<br />
e çmimit te bukës edhe me<br />
faktin e rritjes së çmimit të<br />
karburanteve dhe krizës energjitike,<br />
të cilat e shtojnë<br />
koston e prodhimit të një<br />
buke.<br />
MBUMK: Politikat<br />
liberale, nuk<br />
duhet të<br />
favorizojnë<br />
rritjen<br />
spekullative të<br />
çmimeve<br />
Ministria e Bujqësisë,<br />
Ushqimit dhe Mbrojtjes së<br />
Konsumatorit po ndërmerr<br />
një studim për të analizuar<br />
rritjen e çmimit të bukës në<br />
vend, me qëllim parandalimin<br />
e spekullimeve.<br />
Specialistët e këtij dikasteri,<br />
pas vendimit të Unionit<br />
të Përpunuesve të Miellit<br />
për rritjen e çmimit të bukës,<br />
nga 60 në 80 lekë/kg, po<br />
ndërmarrin një studim të<br />
tregut, për të gjithë komponentet<br />
që ndikojnë dhe çojnë<br />
në rritjen e çmimit të këtij<br />
produkti.<br />
Burime nga Ministria e<br />
Bujqesise, Ushqimit dhe<br />
Mbrojtjes se Konsumatorit u<br />
shprehen se, çmimi i bukës<br />
në tregun vendas është i liberalizuar,<br />
ashtu si çdo<br />
produkt tjeter, dhe është<br />
konkurrenca e lirë apo<br />
kërkesë- oferta që vendos për<br />
nivelin e çmimit. Sipas ketyre<br />
burimeve, aktualisht ka një<br />
rritje reale të çmimit të grurit<br />
në tregun ndërkombëtar, e<br />
cila reflektohet dhe ne tregun<br />
vendas. Nderkohe qe, qëllimi<br />
është të analizojmë se sa është<br />
rritja reale e grurit, karburantit<br />
etj, si faktorë kryesorë<br />
të kostos së prodhimit<br />
të bukës, në mënyrë që politikat<br />
liberale të tregut, mos<br />
të favorizojnë rritjen spekullative<br />
të çmimeve.<br />
Rritet sasia e<br />
importeve të<br />
drithrave<br />
Importi i drithrave gjatë 6mujorit<br />
të parë të këtij viti<br />
shënoi shifrën 21,6 milionë<br />
euro ose 2% më shumë se<br />
vitin e kaluar, bënë të ditur<br />
burime zyrtare nga Drejtoria<br />
e Statistikave pranë ministrisë<br />
së Bujqësisë, Ushqimit<br />
dhe Mbrojtjes së Konsumatorit.<br />
Gjatë kësaj periudhe u importuan<br />
rreth 177 mijë ton<br />
drithra, prej të cilave 141,5<br />
mijë ton grurë.<br />
Sipas statistikave, pjesa më<br />
e madhe e importeve të<br />
drithrave kryhet nga Rusia, ku<br />
gruri zë rreth 80% të totalit<br />
të tyre. Në vitet e fundit po<br />
vihet re se fermeri shqiptar po<br />
mbjell grurë vetëm për të<br />
plotësuar nevojat vetjake,<br />
duke i kushtuar më tepër vëmendje<br />
kultivimit të perimeve<br />
dhe foragjereve, nga të<br />
cilat edhe përfitimet janë më<br />
të mëdha.<br />
Sipërfaqja e mbjellë me<br />
grurë këtë vit, rezulton të jetë<br />
më e vogël se një vit më parë,<br />
ose afro 120 mijë hektarë,<br />
nga 129 mijë hektarë që u<br />
mbollën në 2005-tën. Nga ky<br />
bilanc rezulton se nevojat e<br />
vendit me grurë nga prodhimi<br />
i sivjetshëm i këtij viti, do të<br />
plotësohen më pak se 40%,<br />
ndërsa pjesa tjetër (60%),<br />
parashikohet të sigurohet nga<br />
importi.<br />
Mungesa e sistemit të marketingut,<br />
qëndrave të grumbullimit<br />
dhe rezervimit të grurit,<br />
si dhe çmimi i ulët i<br />
shitjes, ka bërë që sipërfaqja<br />
e mbjellë me grurë mbas<br />
viteve ’90-të të ulet<br />
ndjeshëm, duke rritur nga viti<br />
në vit nevojat për grurë nga<br />
importi.<br />
Por, sipas specialistëve,<br />
nëse fermerëve do t’i garantohej<br />
shitja e prodhimit, do të<br />
mund të mbilleshin më shumë<br />
se 200 mijë hektarë, prej të<br />
cilave, do të mund të vilej një<br />
prodhim prej 613 mijë ton<br />
grurë, sasi kjo që plotëson<br />
90% të nevojave të vendit.<br />
BSH paraqet<br />
efektet e<br />
mundshme në<br />
inflacion, nga<br />
mungesa e<br />
energjise<br />
elektrike dhe<br />
rritjes së çmimit<br />
të bukës<br />
Banka e Shqipërisë po ndjek<br />
me vëmendje zhvillimet e<br />
fundit në lidhje me rritjen e<br />
çmimit të bukës, artikuj me<br />
peshë jo të vogël në shportën<br />
e mallrave të Indeksit të Çmimeve<br />
të Konsumit.<br />
Sipas burimeve të BSH,<br />
mbajtja nën kontroll e nivelit<br />
të përgjithshëm të çmimeve<br />
dhe e një norme inflacioni 2-<br />
4 përqind janë detyrimet dhe<br />
objektivat kryesore të Bankës<br />
së Shqipërisë si banka qendrore<br />
e vendit. Banka e Shqipërisë<br />
në kuadër të transparencës<br />
së saj me publikun dhe<br />
përmbushjes së detyrimeve<br />
ligjore të këshilltarit financiar<br />
të ekzekutivit, sugjeron<br />
Organet e Mbrojtjes së<br />
Konkurrencës të shikojnë<br />
problemet e ekzistencës së<br />
monopoleve të mundshme në<br />
importin dhe tregtimin e<br />
produkteve të grurit dhe miellit,<br />
duke synuar zbehjen e<br />
ndikimeve monopolistike dhe<br />
nxitjen e konkurrencës në<br />
këtë treg. Organet fiskale<br />
mund të shikojnë jo vetëm në<br />
këtë rast, por në mënyrë të<br />
vazhdueshme spekulimet me<br />
11<br />
çmimet, qoftë edhe në rastin<br />
e produkteve të bukës, të paktën<br />
për të vjelur detyrimet<br />
fiskale dhe duke penguar spekulimet<br />
e dyfishta të rritjes së<br />
çmimeve dhe fshehjes së<br />
detyrimeve fiskale, bënë të<br />
ditur burime të BSH-së.<br />
Organet e kontrollit të<br />
standardeve dhe cilësisë, sipas<br />
BSH, mund të tregojnë vëmendjen<br />
e duhur ndaj zbatimit<br />
të standardeve kombëtare e<br />
ndërkombëtare të produkteve,<br />
duke evidentuar zbatimin e<br />
standardeve të peshës dhe<br />
çmimet reale. Në fakt, sipas<br />
BSH, po të mbahet parasysh<br />
që konsumi për këtë mall zë<br />
vetëm 4.37 përqind të konsumit<br />
mesatar në buxhetin e<br />
familjeve shqiptare, atëherë<br />
rritja e çmimit të bukës, do të<br />
jepte një ndikim të njëhershëm<br />
në inflacion.<br />
Investimet në<br />
industrinë e<br />
blojes rriten me<br />
8 milion USD<br />
Investimet në industrinë e<br />
blojes në vend, në gjashtëmujorin<br />
e parë të vitit 2007,<br />
shënuan një rritje me 8 milion<br />
dollare. Sipas burimeve<br />
nga Unioni i Prodhuesve të<br />
Miellit (UPM), investimet në<br />
këtë industri janë përqëndruar<br />
në rrethet Tiranë, Elbasan,<br />
Fier dhe Berat. Kompania<br />
“BLOJA” ka financuar 6,5<br />
milione USD për të dyfishuar<br />
kapacitetin prodhues dhe<br />
magazinues me teknologji të<br />
re. Ndërkohë shoqëritë Italia-Agrifood<br />
në Berat me rreth<br />
700 mije USD dhe “ONIR” në<br />
Elbasan me rreth 600 mijë<br />
USD, kanë zgjeruar kapacitet<br />
në industritë e blojes të këtyre<br />
qyteteve.<br />
Industria e blojes dhe<br />
grumbullimit të drithrave, e<br />
cila është e shpërndarë<br />
pothuajse në të gjithë vendin,<br />
përmbledh 85 fabrika mielli,<br />
nga te cilat 42 janë me linja<br />
të reja dhe moderne dhe 550<br />
linja të prodhimit të bukës.<br />
Prodhimi i makaronave realizohet<br />
ne 21 linja, por ato aktualisht<br />
po i konkuron prodhimi<br />
i importit në masën 85%.<br />
Nderkohe ne tregjet e vendit<br />
cmimi i bukes shitet prej dy<br />
muajsh me cmim 80 leke kilogrami,<br />
por prodhuesit e bukes<br />
shprehen se tendenca e rritjes<br />
se cmimit diktohet nga cmimi<br />
i grurit ne tregjet nderkombetare<br />
dhe kjo sipas tyre pritet te<br />
sjelle rritje edhe ne te ardhmen.
12 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
INFORMACION NGA TREGJET KRYESORE RAJONALE<br />
SOFJE (Bullgari) 28 Gusht 2007<br />
(Çmimet ne dollare)<br />
Perime<br />
LAKER: per kg NL Round Green Type lge .70<br />
KARROTA: per kg BU med .35 TU lge .42-.49<br />
ASTRAVECA: cartons film wrapped per kg BU<br />
ong Seedless Greenhouse med .42-.49 lge .63-.70<br />
ATLLEXHANA: crates per kg BU med .28-.31<br />
UDHRA: cartons per kg BU White lge 3.49 med 1.75-2.10 CQ White<br />
ge 2.79-3.49<br />
PECA: cartons per kg SP Bell Type Green lge 3.49 Orange lge 4.54<br />
ed lge 3.84<br />
UNGULL: crates per kg BU Zucchini lge .42-.49<br />
OMATE: flats per kg BU Vine Ripes Greenhouse med .42-.56 PL Vine<br />
ipes Greenhouse lge 1.12 med .84-.98<br />
EPE TE THATA: Yellow BU per kg lge .52 med .42-.45 TU per kg lge<br />
42-.45 med .38-.39<br />
ATATE: Round White BU per kg lge .45-.52 med .35-.42 GR per kg<br />
ed .38 TU per kg med .35-.42<br />
Fruta<br />
LIMONA: cartons per kg AG lge 1.15-1.19 SF lge 1.26-1.33<br />
PORTOKALLE: cartons per kg GR Late Valencia lge size 1.26-1.33 SF<br />
Navel lge size 1.40-1.54 med size 1.19 Late Valencia lge size 1.40-1.54<br />
TU Valencia lge size 1.05-1.12<br />
PJEPER: HONEYDEWS per kg GR 8s .42<br />
SHALQI: cartons per kg GR Red Flesh Seeded Type lge sz .21-.31 MK<br />
Red Flesh Seeded Type med sz .17<br />
MOLLE: cartons tray pack per kg CL CLASS I Granny Smith med 1.40<br />
GR CLASS I Golden Delicious lge 1.40-1.54 med 1.19 Granny Smith lge<br />
Në këtë rubrikë, të konceptuar kryesisht si orjentim në ndihmë të eksportuesve dhe<br />
importuesve, mund të gjeni çmimet aktuale me shumicë në dollarë për produktet e<br />
freskëta bujqësore në tregjet kryesore. Mirëpresim sugjerime dhe interesimin tuaj<br />
pranë redaksisë së gazetës lidhur me produkte që interesojnë lexuesit dhe që mund të<br />
mos jenë përfshirë në lista.<br />
REDAKSIA<br />
1.40 Gala med .94 IT CLASS I Red Delicious lge 1.40-1.54 Golden<br />
Delicious exlge 1.75 lge 1.40-1.54<br />
BANANE: cartons per kg CB 1.12-1.15 EC 1.19<br />
RRUSH: 4.5 kg containers per kg GR Victoria lge .91-1.01 med .77-.84<br />
IT Victoria lge 2.93<br />
KIWI: 10 kg containers per kg CL Hayward 27 sz 2.10-2.31<br />
NEKTARINA: standard containers per kg GR Various Yellow Flesh<br />
Varieties size A 1.40-1.54 size B .98<br />
PJESHKE: 10 kg containers loose per kg BU Various Yellow Flesh<br />
Varieties size A .77-.84<br />
DARDHA: standard cartons/boxes per kg GR Class I Santa Maria 90 sz<br />
1.85 110 sz 1.12-1.26 SF Class I Packham Triumph 90 sz 1.85<br />
ANANAS: cartons per kg CR golden ripe lge szs 1.89 med szs 1.61-<br />
1.75<br />
POZNAN (Poloni) 23 Gusht 2007<br />
Perime<br />
LAKER: NEW CROP per head PL White .67-.85<br />
KARROTA: per kg PL .28-.35 NEW CROP per bunch PL .28-.35<br />
LULELAKER: per head PL .46-.49<br />
KASTRAVECA: per kg PL Long Seedless<br />
Greenhouse .85-.92 Pickles .92-.99<br />
HUDHRA: per kg IMPORT White 2.65-3.00<br />
SALLATE-ICEBERG: per head PL .35-.46<br />
KERPUDHA: per kg PL Oyster 3.46-3.53 Champinion<br />
1.94-2.33<br />
QEPE TE NJOMA: per kg PL Leeks 1.20-1.23<br />
DARDHA: per kg PL Bell Type Green .56-.71 Red<br />
.85-.92 Yellow .85-.92<br />
DOMATE: per kg PL Vine Ripes .25-.35 Greenhouse .35-.59 IMPORT<br />
Vine Ripes Greenhouse .41-.59<br />
QEPE TE THATA: White PL per kg .32-.39<br />
PATATE: Round White PL per kg .11-.14<br />
Merrni pjesë në Panairin “AGROBIZNES 2007”<br />
Fruta<br />
LIMONA: per kg IMPORT 1.09-1.13<br />
PORTOKALLE: per kg IMPORT Various Varieties 1.52-1.59<br />
SHALQI: per kg IMPORT Red Flesh Seeded Type .46-.49<br />
MOLLE: per kg IMPORT Red Delicious 1.13-1.41<br />
BANANE: per kg IMPORT 1.17-1.21<br />
RRUSH: per kg IMPORT Red Seedless 1.34-2.05<br />
NEKTARINA: per kg IMPORT Various Yellow Flesh Varieties 1.55-1.59<br />
PJESHKA: per kg PL Various Yellow Flesh Varieties 1.06-1.59 IMPORT<br />
Various Yellow Flesh Varieties 1.52-1.59<br />
DARDHA: per kg PL Conference .67-.71 IMPORT Conference 1.33-1.37<br />
ANANAS: each IMPORT 1.41-1.76<br />
KUMBULLA: per kg PL Various Varieties .53-1.13
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
MBARESHTRIMI I SHPENDEVE<br />
Agrobiznesi<br />
EMUNDJET E SHPENDEVE NE RRITJEN RURALE<br />
Pergatiti Dr. Nevrus Lika<br />
Ne aktivitetin e rritjes<br />
te shpendeve nje rol<br />
te rendesishem luan<br />
mbrojtja e shendetit te tyre nga<br />
semundjet, sidomos nga ato te<br />
demtimit masiv. Njohja e ketyre<br />
semundjeve dhe percaktimi<br />
ne kushtet konkrete i masave<br />
parambrojtese dhe i luftes<br />
kunder tyre paraqet interes te<br />
veçante per rritesit e<br />
shpendeve.<br />
Ne nje ferme rritje eshte<br />
domosdoshmeri zbatimi i rregullave<br />
zoohigjenike te bazuara<br />
ne teknika te njohura, persosja<br />
e metodave te parandalimit dhe<br />
vaksinimit per semundjet kryesore,<br />
çrrenjosja e semundjeve<br />
te karakterit epizootik, njohja<br />
dhe zbatimi i metodave diagostikuse<br />
dhe zbatimi i skemave te<br />
trajtimit te cilat se bashku te<br />
çojne ne minimizimin e humbjeve<br />
dhe permiresimin e efekivitetit<br />
ekonomik.<br />
Drejtimet me kryesore te<br />
parambrojtjes te shpendeve<br />
jane:<br />
Masat e pergjitheshme te<br />
igjenes dhe parambrojtjes,<br />
Dezinfektimi,dezinvazioni,<br />
esinsektimi dhe derataizimi<br />
Imunoprofilaksia<br />
- Parambrojtja medikamentoze<br />
- Mjekimi.<br />
Shpendet ne rritjen tradicionale<br />
te tyre demtohen nga disa<br />
shkaqe ku me kryesoret mund<br />
te permendim:<br />
- Mikrorganizmat qe grupohen<br />
si baktereie,viruse, mykoplazma,<br />
klamidie etj te cilet na<br />
japin semundje infektive,<br />
- Toksina, mykotoksina dhe<br />
myqe,<br />
- Parazite te cilet jane te<br />
brendshem dhe te jashtem me<br />
pasoja ne shendet e prodhim,<br />
Keqtrajtimi i shpendeve,<br />
termundim dhe nderhyrje ne<br />
jeten e tyre biologjike,<br />
- Shkaktare jo infektive por<br />
me pasoja si kequshqimi, semundjet<br />
e metabolizmit avitaminozat<br />
etj.<br />
Semundjet infektive ne<br />
shpende jane te shumta. Te<br />
gjithe shkaktaret e tyre<br />
qarkullojne ne mjediset ku<br />
mbajme shpendet si ne ajer,<br />
toke, shtrese, furriqe, plehra,<br />
vete mjediset e strehimit (kotece)<br />
ne ushqime, minjte dhe<br />
vete shpendet qe kemi ne shtepi.<br />
Kur nje shpend semuret nga<br />
je prej ketyre shkaktareve pasi<br />
emtohet vete dhe behet burim<br />
nfeksioni per shpendet e shenoshe<br />
dhe mjedisin ku mbahen<br />
ushqehen ato. Shpendet e seure<br />
edhe kur shpetojne jane<br />
urim infeksioni dhe perlyejne<br />
e agjentin infektiv te gjithe<br />
apesiren ku jetojne duke<br />
xjerre shkaktarin me kollitje,<br />
rine, feçe, lekure etj.<br />
Masat e<br />
Pergjitheshme per<br />
mbrojtjen e<br />
shpendeve ne ferme<br />
Njohja e parimeve kryesore<br />
zoohigjenike nga ana e fermerit<br />
qe mbareshton shpende dhe<br />
zbatimi i tyre ne praktike do te<br />
thote sigurimi i kushteve te<br />
mirembajtjes, plotesimi i nevojave<br />
te tyre biologjike, shfrytezim<br />
racional i kapacitetit<br />
prodhues dhe marrja e produktit<br />
veze e mish me sa me pak<br />
shpenzime dhe me sa me pak<br />
humbje nga semundjet.<br />
Fermeri qe te mbroje tufen<br />
duhet te ndjeke nje seri masash<br />
te thjeshta qe quhen masa BIO-<br />
SIGURIE.<br />
Biosiguria nuk eshte gje<br />
tjeter veç zbatimi i masave<br />
teknike te mbareshtimit te<br />
shpendeve si:<br />
- Higjene e mire dhe perdorim<br />
te dezinfektanteve, pastro fermen<br />
cdo dite, mbaj maske gjate<br />
punes e mos thith pluhura nga<br />
koteci, largoni plehun larg<br />
strehimit te shpendeve dhe<br />
ambjentit familjar e groposi ato<br />
ne fund te oborrit, mos haro<br />
groposjen e plehut dhe dekompozimin<br />
e tij, si dhe vezet e<br />
thyera, zogjte e paçelur etj.,<br />
mbeturinat digjini ose groposini<br />
thelle ne toke.<br />
- Perdorimi i vend strehimeve<br />
te pershtateshme me dendesi<br />
4 - 5 krere per m2 me struktura<br />
te ngurta dhe te vecanta, larg<br />
mjedisit familjar dhe domosdoshmerisht<br />
te rrethuara me<br />
rrjete teli qe te ndaloje kontaktin<br />
me shpende te eger.<br />
Mos mbajtja e shpendeve te<br />
perzjere si lloje te ndryshme<br />
pula, pata, rosa, gjela deti, pellumba<br />
etj, dhe sidomos koteci<br />
apo strehimi i pulave te jete<br />
larg derrave dhe njithundrakeve.<br />
- Te perdorim ene uji dhe ushqimi<br />
te pershtateshme per<br />
shpende, lehtesisht te pastrushme<br />
dhe jo ushqim per toke<br />
dhe uje ne vijat rrjedhese te<br />
lagjes, mos te marrim inventar<br />
e pajisje nga fqinjet apo ferma<br />
te tjera,<br />
- Te eleminojme hyrjet ne ferme<br />
te njerzve qe s’kane pune<br />
me shpendet, te mos futim<br />
shpende nga tufa te tjera kur<br />
nuk kemi dijeni per gjendjen e<br />
tyre dhe pa dokumentacionin e<br />
duhur veterinar.<br />
Kush sherben tek shpendet<br />
nga anetaret e familjes te perdore<br />
veshje te veçanta, çizme<br />
dhe maske ne hunde, kur mbaron<br />
punen te laje duart me sapun<br />
dhe perdore dezinfektant.<br />
- Fermeri te jete i vemendshem<br />
per çdo shenje jo normale<br />
ne tufe dhe te lajmeroje<br />
menjehere veterinerin me te<br />
afert. Lajmerimi per semundjen<br />
dhe veçimi i shpendeve te<br />
semure apo te dyshimta ka<br />
rendesi ne parandalimin e demtimeve.<br />
- Ne lokal te eleminojme minjte<br />
dhe parazitet e mundshem<br />
me preparate te rekomanduara<br />
nga veterineri.<br />
- Te largojme çdo dite shpendet<br />
e ngordhur nga ferma, t’i<br />
groposim ato larg dhe te pakten<br />
2 here ne muaj te dezinfektojme<br />
mbas pastrimit mekanik<br />
ambjentin ku jetojne shpendet<br />
me dezinfektante te miratuar si<br />
preparate te klorit, formaline,<br />
produkte te jodit apo Virkon-<br />
S, etj.<br />
- Te perdorim racione ushqimore<br />
te plota dhe balancuara.<br />
Semundjet e shpendeve ndahen<br />
sipas shkaktareve te patologjive<br />
ne disa grupe si:<br />
1. Semundjet bakteriale<br />
2. Semundjet virale<br />
3. Semundjet parazitare<br />
4. Semundjet mykotike dhe<br />
mykotoksikozat<br />
5. Semundjet shume faktoriale<br />
(te metabolizmit)<br />
Disa semundje te ketyre grupeve<br />
dhe problemet qe lidhen<br />
me to po i trajtojme me poshte<br />
per çdo semundje ne veçanti.<br />
Semundjet<br />
bakterjale<br />
a. Enterobakteriacet, perbejne<br />
nje nga shume familjet e<br />
mikroorganizmave te aparatit<br />
tretes ku rendesi kane Salmonelat<br />
dhe Escherichiat.<br />
Salmonelat, ne shpende<br />
jane veçuar rreth 2100 serotipe<br />
dhe nga keto mbi 200 jane<br />
vetem tek pulat. Disa salmonela<br />
shkaktojne semundje si:<br />
Pulurosis<br />
Quhet dhe diareja e bardhe<br />
bacilare qe ka si shkaktar Salmonela<br />
pulorum, bakterie<br />
gram negativ, i palevizshem,<br />
mjaft i qendrushem ne kushtet<br />
e ambjentit. Burim infeksioni<br />
jane shpendet e semure, ambalazhet,<br />
arkat, ushqimi, mjetet e<br />
trasportit, mjetet e punes, vete<br />
njerezit etj. Infektimi eshte<br />
vertikal nga reproduktoret (tufat<br />
prinderore) dhe horizontal<br />
me rruge aerogene dhe ushqimore.<br />
Ngordhshmeria shkon<br />
2- 90 %. Shenjat e semundjes<br />
jane ne varesi te burimit te infektimit.<br />
Kur origjina jane klloçkat,<br />
prania e semundjes eshte<br />
ne ditet e para me ngordhshmeri<br />
te larte ku kulmi eshte dita<br />
e 6 - 7 dhe shoqerohet me diare<br />
jeshile.<br />
Infeksioni me burim ushqimet,<br />
ujin etj. shfaqet diten 3<br />
- 5 nga çelja dhe ngordhjet<br />
rriten çdo dite me kulm rreth<br />
dites 12 - 15.<br />
Zogjte qe ngordhin menjehere<br />
mbas çeljes nuk japin<br />
shenja klinike, ndersa me<br />
rritjen e moshes kane pagjume-<br />
Disa preparate qe perdoren per luftimin e demtuesve ne shpende<br />
si, rrine me sy te mbyllur dhe<br />
karravatur, grumbullohen, oreksi<br />
i prishur, barku i fryre dhe<br />
rreth kloakes ka depozitime<br />
uratesh qe jep ngjyren e bardhe<br />
te feçeve. Ne autopsi verehen<br />
zmadhim i melçise, pezmatim<br />
te mushkrive, zorra qorre ka<br />
masa fibrokazeoze te verdha<br />
dhe qeska viteline e pa absorbuar<br />
me gjakderdhje dhe mase<br />
kazeose te dendur. Ne rastet<br />
kronike shikojme nodula sa nje<br />
koke gjilpere ne melçi, mushkeri,<br />
miokard, stomakun<br />
muskular etj. qe ngatrohen me<br />
aspergilozen dhe diferencimin<br />
e ben laboratori.<br />
Kontrolli i semundjes realizohet<br />
duke perdorur antibiotike<br />
sipas te dhenave qe jep<br />
laboratori me berjen e antibiogrames.<br />
Efekt kurues kane tetraciklinat<br />
200 mg/kg ushqim<br />
per 3 - 5 dite, ampromicina 150<br />
- 220 mg. per 1 liter uje te<br />
pijshem per 3 dite rrjesht duke<br />
filluar qe ne moshen 24 oreshe<br />
si dhe preparate te tjere, baytrili,<br />
nitrofuranet, norfloxacina,<br />
furaltadone, spektinomycina<br />
etj. sipas rekomandimit te veterinerit.<br />
Rendesi ka trajtimi i tufave<br />
riprodhuese (pula + gjela) para<br />
se te filloje prodhimi dhe ditet<br />
e fundit para se te shtrohen klloçkat.<br />
Tifo e shpendeve<br />
Eshte nje semundje e perhapur<br />
ne gjithe boten dhe njihet<br />
mire edhe nga fermeret.<br />
Nga kjo semundje shpendet<br />
preken ne moshen mbi 3 muaj<br />
deri sa hyne ne prodhim. Shkaktari<br />
eshte Salmonela Gallinarum<br />
e cila jep shperthime te<br />
forta me probleme ne shpendari.<br />
Shenjat e semundjes: inkubacioni<br />
eshte 4 - 6 dite, me ecuri<br />
shume te shpejte, ka raste<br />
qe ngordhjet masive i kemi ne<br />
48 ore zakonisht demtimet shkojne<br />
25 - 80 %. Ne mjaft raste<br />
semundja merr karakter kronik<br />
me ngordhje spontane te<br />
perhershme. Ne te semurat<br />
verejme diarre te lengeshme<br />
me ngjyre te verdhe ne jeshile<br />
dhe me ere te keqe putrifikimi.<br />
Shpendet paraqiten apatike,<br />
dehidrohen, kane anoreksi,<br />
verehet zbehje e lafshes dhe po<br />
te preken duket qe kane temperatutre<br />
te larte qe shkon deri<br />
44 - 450 C. Kjo sjell nje etje<br />
te teprurar per uje. Ne autopsi<br />
duken qarte zmadhim dhe degjenerim<br />
(thermohen) i<br />
melçise dhe shpretkes dhe<br />
marrin nje ngjyre bronxi te shkelqyer.<br />
Edhe pulmonet jane te<br />
pezmatuara duke dhene simptoma<br />
respiratore. Ka raste me<br />
ovarite dhe shperthime te tyre<br />
ne qesken e barkut. Ne format<br />
kronike kur ngordhjet jane<br />
spontane por te vazhdushme<br />
shikojme nodula ne zorret e<br />
holla dhe ne cipen e zemres.<br />
Ne parandalimin e kesaj semundje<br />
rendesi ka higjena, groposja<br />
e kufomave dhe djegja e<br />
tyre, trajtimi me antibiotike<br />
çdo muaj te pakten 5 - 7 dite<br />
ne doza parandalimi.<br />
Me shfaqjen e semundjes<br />
mjekimi behet me antibiotike<br />
te percaktuara me antibiograme.<br />
Efekt kurues kane kloramfenikoli,<br />
gentamicina, norfloxacina<br />
keto injektabel si dhe tetraciklinat,<br />
flumequina, furaltadone<br />
me uje ose ushqim. Ekzistojne<br />
dhe vaksina por efektet<br />
e tyre nuk kane qene ato te pritura.<br />
Vaksina behet ne moshen<br />
9 – 10 javore.<br />
Arizonosis<br />
Kjo semundja shkaktohet<br />
nga bakterie shume te aferta me<br />
salmonelat, jane gram negativ<br />
dhe si emertim shkaktari eshte<br />
arizona hinshawi. Si dhe tek salmonelozat<br />
trasmentimi i semundjes<br />
behet ne rruge vertikale<br />
me vezet e tufave te infektuara<br />
ose dhe trasmentim<br />
direkt nga tufa ne tufe nepermjet<br />
atrecatures, njerzve, ushqimit<br />
etj. Ngordhshmeria shkon<br />
1 - 50 % ku demet serioze<br />
jane ne javen e pare te jetes.<br />
Shenjat e semundjes nuk jane<br />
karakteristike, por ne tufe humbet<br />
gjalleria, kemi shenja nervore<br />
si konvulsione, perdredhje<br />
te qafes, paraliza dhe<br />
diare. Ne autopsi ka shenja te<br />
qarta te nje peritoniti, septicemi,<br />
ngadalesim te absorbimit te<br />
vitelines, rritet melcia dhe<br />
rralle ka dhe depozitime kazeose<br />
ne sy.<br />
Ne tufat ku diagnostikohet<br />
semundja behet trajtim me<br />
furazolidon ne ushqim 200 gr.<br />
per ton per te pakten 7 dite,<br />
pastaj ulet doza ne 100 gr. per<br />
ton per rreth 1 - 2 jave. Perdoren<br />
dhe antibiotike qe i<br />
pergjigjen antibiogrames si linkospektinomicina,<br />
baytril,<br />
kloramfenikol, etj.<br />
Kolibaciloza<br />
Format patologjike ne<br />
13<br />
shpende i shkakton bakterium<br />
coli<br />
(Escherichia Coli) te cilat<br />
jane ne format si kolisepticemia,<br />
kolibaciloza, semundjet<br />
kronike respiratore, aerosakulitet,<br />
onfalitet, qorrim,<br />
sinovite dhe osteomielite.<br />
Ne zorre jane shume lloje<br />
te E. Coli, por vetem 10 - 15<br />
% e tyre jane patogjene. Ky<br />
bakter jeton normalisht ne<br />
aparatin tretes te shpendit por<br />
shkakton semundje kur tufa<br />
kalon nje stres, kur kushtet<br />
higjenike jane te keqia, kur<br />
mbareshtimi dhe te ushqyerit<br />
lene per te deshiruar. Mikrobi<br />
eshte i ndjeshem ndaj temperaturave<br />
te larta dhe te ulta e dezinfektantet<br />
japin efekt te shpejte.<br />
Ne pergjithesi kjo semundje<br />
shoqerohet dhe nga infeksione<br />
te tjera si pseudopesti,<br />
gumboro, bronkiti infektiv,<br />
mykoplazmoza etj.<br />
Ne gjelat e detit me i<br />
shpeshte dhe qe prek rende<br />
eshte Kolisepticemia, semundje<br />
qe sjell ngordhje, ulje<br />
ne peshe, rritjen e shpenzimeve<br />
ne ushqim etj. Rastet<br />
ndodhin ne moshen 5 - 6 javeshe,<br />
por nuk jane te rralla dhe<br />
ne moshe me te re. Shenjat jane<br />
si pezmatim i mukozes te<br />
trakese me gjakderdhje, pezmatim<br />
i cipes te zemres<br />
(perikardit), pezmatim i cipes<br />
te melçise (perihepatit), zmadhohet<br />
melçia dhe merr nje<br />
ngyre te erret si dhe nekroza ne<br />
aparatin e frymemarrjes si e<br />
dhe pezmatim te pulmoneve.<br />
Diagnoza e semundjeve te<br />
shkaktuara nga E. Coli behet<br />
duke u bazuar ne shenjat dhe<br />
kerkimet laboratorike. Mjekimi<br />
realizohet me antibiotike qe<br />
duhen te percaktohen nga antibiograma.<br />
Japin efekt neomicina,<br />
streptomicina, baytrili,<br />
norfloxacina, kloramfenikoli<br />
etj. Eshte mire qe antibiotiket<br />
te perdoren parenteral me injeksion.<br />
Tuberkulozi<br />
Eshte infeksion me zhvillim<br />
te ngadalshem, zakonisht<br />
kronik i shpendeve te rritur.<br />
Karakterizohet me humbje te<br />
peshes, dobesi deri ne<br />
ngordhje. Shkaktari Mycobacterium<br />
avium eshte bacil<br />
shume rezistent dhe mbijeton<br />
ne diell me muaj. Ne shpendet<br />
e prekur formohen disa<br />
kokriza tuberkulare ne forme<br />
ovale ne te gjithe gjatesine e<br />
zorreve. Perhapja e semundjes<br />
behet me kontekt direct dhe<br />
ushqimin, shtresen si dhe<br />
gjithe mjedisi ku rriten shpendet.<br />
Diagnoza shpesh vendoset<br />
mbas ngordhjes me konstatimin<br />
e tuberkulave. Kontrolli<br />
i semundjes behet duke permiresuar<br />
kushtet e mbajtjes,<br />
higjenen ne strehime, dezinfektime<br />
te rregullta dhe gjurmim<br />
te herepashershem ne<br />
shpend me testing e tuberkulinizimit.<br />
Vijon ne numrin e ardhshem
14 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
INDUSTRI E VAJIT<br />
Vaji rigjen<br />
tregjet<br />
Një produkt që po kërkohet nga të gjitha tregjet<br />
botërore, por që vuan mungesën e lëndës së parë. Vaji<br />
shqiptar i ullirit duket se po i rikthehet sukseseve. Pas<br />
një rritje të madhe të eksporteve në 2006-ën, këtë vit<br />
produkti po njeh tregje të reja, si Malajzia, ku janë eksportuar<br />
rreth 11 ton vaj extra virgin, i etiketuar “Product<br />
of Albania”.<br />
Nëse në 2005-ën industria<br />
e vajit të ullirit zhgënjeu me<br />
rënien drastike të eksporteve,<br />
deri në 60%, pas një viti ky sektor<br />
duket se e ka rimarrë veten.<br />
Viti i kaluar ka njohur edhe<br />
rritjen më të madhe të eksporteve<br />
të vajit të ullirit që nga<br />
vitit 1999. Kompanitë vendase<br />
kanë eksportuar rreth 21 milion<br />
lekë vaj duke shënuar një<br />
rritje prej 1420% krahasuar<br />
me 2005-ën. Kërkesat nga<br />
vendet perëndimore kanë qenë<br />
dhe vazhdojnë të jenë të shumta,<br />
por në 2006-ën ka qenë<br />
pikërisht Kroacia vendi që ka<br />
marrë edhe sasinë më të madhe<br />
të vajit të ullirit shqiptar,<br />
rreth 17.5 milion lekë ose<br />
rreth 48 ton.<br />
Përpunuesit vendas thonë se<br />
kërkesat për eksport janë të<br />
shumta, madje edhe nga vende<br />
të largëta si ato aziatike, por<br />
fabrikat vendase prodhojnë në<br />
kuota mjaft të ulëta, duke mos<br />
patur mundësinë t’u përgjigjen<br />
blerësve të huaj.<br />
Sipas Valentina Postoli,<br />
Kryetare e Shoqatës së<br />
Prodhuesve të Vajit Ushqimor,<br />
AOA, industria e vajit të ullirit,<br />
sidomos ajo që prodhon vaj<br />
extra të virgjër, të virgjër dhe<br />
bio, ka mjaft vështirësi në<br />
gjetjen e lëndës së parë, faktor<br />
që ndikon edhe në sasinë<br />
pothuajse minimale që prodhohet<br />
në fabrikat vendase.<br />
“Ndonëse në fabrika janë<br />
investuar mbi 20 milion USD<br />
në teknologji, ku shumica e<br />
tyre kanë futur linjën më moderne<br />
“Pieralizi”, mungesa e<br />
lëndës së parë e vështirëson<br />
shumë rritjen në treg e sidomos<br />
shtimin e eksporteve”,- thotë<br />
Postoli.<br />
Ndonëse vaji i ullirit shqiptar<br />
cilësor preferohet së<br />
tepërmi nga të huajt, sasitë e<br />
eksportit jo vetëm që janë minimale,<br />
por në shumicën e rasteve<br />
nuk mbajnë as vulën “Made<br />
in Albania” me vete. Pjesa më<br />
e madhe e blerësve të huaj që<br />
marrin vajin shqiptar e importojnë<br />
atë rifuxho duke e ambalzhuar<br />
vetë, por edhe në raste<br />
ku ka ambalazh etiketa është<br />
“ekskluzivitet” i blerësit. Sipas<br />
përpunesve, vaji i ullirit shqiptar<br />
blihet nga disa kompani<br />
të caktuara, edhe eksportohet<br />
më pas në shtete të mëdha, si<br />
Shtetet e Bashkuara të<br />
Amerikës.<br />
Megjithatë, përpos mungesës<br />
së markës shqiptare, përpunesit<br />
më së shumti i druhen<br />
mungesës së lëndës së parë dhe<br />
një numri të vogël të ullishtash,<br />
që kërcënon prodhimin<br />
në këtë industri.<br />
Tregu 1.3 miliard<br />
lekë<br />
Tregu i vajit të ullirit ka<br />
xhiruar afro 1.36 miliard lekë<br />
në 2006-ën. Prodhimi vendas<br />
ka mundur të zërë rreth 73%<br />
të tregut, me 2500 ton ose 1<br />
miliard lekë prodhim. Importi<br />
në 2006-ën është vetëm 27%<br />
e tregut me afro 360 milion<br />
lekë vaj ulliri të ardhur nga vendet<br />
e huaja.<br />
Sipas të dhënave nga ACIT,<br />
importi i vajit të ullirit është<br />
thuajse 18-fish më i lartë sesa<br />
eksporti, me një nivel prej<br />
rreth 363 milion lekësh në<br />
2006-ën. Në fakt, viti i kaluar<br />
ka njohur një rënie krahasuar<br />
me 2005-ën, afro 5% (nga 387<br />
milion lekë në 363 milion<br />
lekë). Ulja e importit flet për<br />
një konsolidim të industrisë<br />
vendase dhe shtim të prodhimit.<br />
Shteti nga importojmë më<br />
shumë vaj ulliri është Italia, që<br />
zë rreth 90% të totalit të importit.<br />
Në fakt, përpunesit vendas<br />
thonë se vaji që mbërrin<br />
nga importi, e sidomos ai italian<br />
që reklamohet si shumë<br />
cilësor është shumë larg cilësisë<br />
së vajit shqiptar. Çmimi i<br />
vajit të importit është edhe më<br />
i ulët se ai vendas, duke<br />
konkurruar kështu në mënyrë<br />
të padrejtë produktin “Made in<br />
Albania”. E dyta në listën e<br />
importeve renditet Greqia, që<br />
zë vetëm 6% të totalit për vitin<br />
2006.<br />
Prodhimi, vetëm<br />
2500 ton/vit<br />
Zgjatja e periudhës së<br />
privatizimit të ullishtave<br />
ndikoi mjaft në dëmtimin e ullishtave<br />
të reja (të mbjella në<br />
vitet 1986-1990), ndaj edhe<br />
fondi aktual u zvogëlua me<br />
afro 1 milion rrënjë ullinj,<br />
kryesisht në rrethet Sarandë,<br />
Vlorë, Lushnjë, Durrës. Që<br />
prej 15 vitesh shkalla e shërbimeve<br />
ndaj pemës së ullirit<br />
është shumë e ulët, fakt që ka<br />
ndikuar në rënien drastike të<br />
prodhimit të vajit të ullirit. Sipas<br />
të dhënave zyrtare nga Ministria<br />
e Bujqësisë prodhimi vjetor<br />
i vajit të ullirit ka rënë në<br />
2500 ton, ku në vitin 1984<br />
niveli i tij arrinte në 5200 ton/<br />
vit.<br />
Shkalla e lartë e emigrimit<br />
të popullsisë, sidomos asaj në<br />
moshë pune në rrethet Sarandë<br />
e Vlorë është një faktor që ka<br />
ndikuar në uljen e shërbimeve<br />
ndaj ullirit, dhe Saranda nga<br />
vendi i tretë ka kaluar në vendin<br />
e shtatë përsa i takon nivelit<br />
të prodhimit të ullirit.<br />
Sipas të dhënave të AOA,<br />
Shqipëria ka më shumë rrënjë<br />
ulliri sesa Franca, por rendimentin<br />
e ka afro 4 herë më të<br />
ulët.<br />
Vitet e fundit janë mbjellur<br />
afro 50,000-80,000 fidanë ullirit<br />
në vit dhe është rritur<br />
përkudesja sidomos në rrethet<br />
Fier, Mallakstër, Berat, Tiranë,<br />
etj. Shqetësimi i prodhuesve të<br />
vajit është kujdesi për importimin<br />
e fidanëve të pastër<br />
dhe ruajtja e varietetit vendas<br />
gjatë plotësimit të boshllëqeve<br />
në ullishtat ekzistuese.<br />
“Në këtë drejtim duhet bërë<br />
kujdes që të plotësohet objektivi<br />
i Strategjisë së Gjelbër për<br />
mbjelljen e 5000 ha ullishtave<br />
të reja deri në vitin 2010”,thotë<br />
Postoli.<br />
Lënda e parë, larg<br />
cilësisë<br />
Megjithëse prodhimi i vajit<br />
të ullirit po njeh rritje, ende<br />
cilësia e lëndës së parë mbetet<br />
problem për industrinë e re të<br />
përpunimit duke prodhuar vaj<br />
me cilësi jo të mirë. Vazhdimi<br />
I praktikës së vjeljes së ullirit<br />
me shkundje si dhe mospërdorimi<br />
I rrjetave nën kurorë për<br />
të evituar ndotjen me baltë dhe<br />
shkallë e lartë e infeksionit e<br />
dëmtimit të frutave nga insektet<br />
sidomos miza e ullirt, bëjnë<br />
që ullinjtë të kenë cilësi të ulët.<br />
Për më tepër një vjelje e vonuar<br />
dhe mosdorëzimi për përpunim<br />
menjëherë pas saj si dhe<br />
përdorimi I thasëve plastikë si<br />
mjet transporti bëjnë që fruit I<br />
ullirit të nxehet, myket, plagoset<br />
dhe për rrjedhojë të japë<br />
një vaj me aciditet të lartë.<br />
Aktualisht afro 44,000<br />
familje fermerësh që kultivojnë<br />
ullinj mbajnë 2500 ton<br />
vaj ulliri për konsum familjar<br />
ose për të shitur, me një vlerë<br />
prej rreth 8 milion USD. Sipas<br />
përpunuesve, vetëm një sasi e<br />
vogël grumbullohet dhe ruhet<br />
pranë fabrikave.<br />
“Është e vërtetë që deri më<br />
sot në industrinë e përpunimit<br />
të vajit janë kryer investime që<br />
kapin shifrën e 20 milion USD,<br />
por efektiviteti I përdorimit të<br />
tyre lë shumë për të dëshiruar.<br />
Për ndihmuar daljen nga kjo situatë<br />
bllokuese shoqata e vajit<br />
ka shtuar aktivitetet, sidomos<br />
në ato zona ku edhe numri I ullishtave<br />
është më I madh”.<br />
Konsumi, vetëm 0.5<br />
litra në vit/banor<br />
Tregu shqiptar i vajit të ullirit<br />
është në gjendje të vështirë.<br />
Sipas prodhuesve, vetëm<br />
familjet fermere kultivuese të<br />
ullirit dhe afro 10% e familjeve<br />
qytetare konsumojnë vaj<br />
ulliri puro të pastër. Gjithë pjesa<br />
tjetër e familjeve detyrohen<br />
të konsumojnë vaj të përzier<br />
ullirt, nisur nga shishja, taposja<br />
dhe etiketa. Prodhuesit<br />
thonë se një pjesë e madhe e<br />
shisheve që tregtohen në zonat<br />
e mëdha si Tiranë, Durrës nuk<br />
kanë cilësinë e reklamuar e<br />
madje në mjaft raste janë edhe<br />
të falsifikuar.<br />
Sipas përllogaritjeve , në<br />
Shqipëri konsumi I vajit të ullirit<br />
është rreth 2 litra për banor/vit<br />
në zonat rurale dhe rreth<br />
0.5 litra për banor/vit në qytet.<br />
Në krahasim me vendet e tjera<br />
të Mesdheut kultivuese të ullirit,<br />
konsumi shqiptar është<br />
shumë I ulët (20 litra/banor/vit<br />
është niveli I Greqisë).<br />
Prodhuesit thonë se duhet bërë<br />
ende shumë në drejtim të<br />
edukimit dhe sensibilizimit të<br />
moshave të reja dhe të popullsisë<br />
së zonave malore në<br />
brendësi të vendit. Sipas kryetares<br />
së Shoqatës, Valentina<br />
Postoli, ky organizëm ka këmbëngulur<br />
vazhdimisht për<br />
përmirësimin e legjislacionit.<br />
Sipas Postolit, ligji për “Për<br />
prodhimin dhe tregtimin e vajit<br />
të ullirit” dhe referimet e tij<br />
ndaj normave të Bashkimit Europian<br />
kanë ndikuar në<br />
forcimin e marrëdhënëieve<br />
fermerë-përpunues-tregtarkonsumator.<br />
Shoqata po punon gjithashtu<br />
për të rritur prodhimin e ullinjve<br />
të shëndetshëm,<br />
përmirësimin e teknologjisë<br />
së përpunimit me synim cilësinë<br />
ekstra-virgjër të vajit dhe<br />
sidomos rifillimin e eksportit<br />
të tij mbështetur në pëlqimin e<br />
aromës dhe shijeve nga tregu I<br />
huaj.<br />
Mbrojtja e interesave të<br />
kësaj industrie kërkon mbështjetjen<br />
e shtetit dhe të bankave<br />
për kryerjen e disa shërbimev<br />
që fermeri nuk I përballon dot<br />
I vetëm për shkak të kostos së<br />
lartë si dhe një pjesëmarrje<br />
active të projekteve për<br />
zgjidhjen e problemeve teknike.<br />
Kërkesat: Si mund të<br />
nxisim industrinë<br />
Për të nxitur rritjen e prodhimit<br />
të vajit të ullirit industrialistët<br />
kërkojnë ndërhyrjen e<br />
shtetit, që mund të shërbejë si<br />
një rregullator shumë I mirë I<br />
tregut dhe I marrëdhënieve<br />
fermer-përpunues.<br />
Sipas përpunuesve, duhet të<br />
nxiten modele të kontraktimit<br />
midis ullishtarëve dhe përpunuesve,<br />
me qëllimin që ruhet<br />
vaji I prodhuar në mënyrë kolektive<br />
dhe të rregullt duke garantuar<br />
kështu edhe cilësinë.<br />
Vetë industrialistët janë të<br />
gatshëm që të ngrenë një kooperativë<br />
vendase për<br />
tregtimin e vajit të ullirit, që do<br />
të mundësonte që grupe përpunuesish<br />
me dëshirë dhe nivel<br />
dhe të përafërt teknologjik<br />
të mund të arrijnë të kenë sasi<br />
vaji të mjaftueshme për të siguruar<br />
kontrata eksporti të rregullta<br />
me blerësit e huaj. Aktualisht<br />
sasitë tepër të vogla të<br />
prodhimit që dalin nga fabrikat<br />
shqiptare pengojnë vendosjen e<br />
një marrëdhënie të rregullt dhe<br />
afatgjatë midis prodhuesve dhe<br />
blerësve të huaj.<br />
Njëherësh përpunuesit<br />
kërkojnë edhe uljen e numrit të<br />
pronarëve të ullishtave përmes<br />
konsolidimit të ngastrave midis<br />
ullishtarëve, që do ta<br />
shndërrronte ullishtarinë në një<br />
aktivitet fitimprurës dhe do të<br />
rikthente fermerët tek to.<br />
Çertifikimi mbetet gjithashtu<br />
edhe një kërkesë e vazhdueshme<br />
e përpunuesve, të<br />
cilët e shohin si një mundësi të<br />
mirë vendimin e qeverisë për<br />
subvencionimin në masën 50%<br />
të këtij procesi.<br />
“Një Miss” për vajin<br />
shqiptar të ullirit<br />
Ndonëse prodhuesit vendas<br />
të vajit të ullirit nuk po arrijnë<br />
dot që të shtojnë sasitë e prodhimit,<br />
ata duken se e kanë<br />
marrë mjaft seriozisht sigurimin<br />
e një cilësie të lartë për<br />
produktin e tyre. Ky vit është i<br />
treti radhazi që në Shqipëri zhvillohet<br />
konkursi për vajin më<br />
të mirë të ullirit, të virgjër dhe<br />
ekstra të virgjër. Një juri me<br />
specialistë përzgjodhi edhe më<br />
të mirët e prodhuesve cilësorë,<br />
të cilët konkurronin në dy kategori<br />
vaj i virgjër dhe vaj i ekstra<br />
i virgjër, ndërkohë që u rezervua<br />
edhe një çmim për analizën<br />
më të mirë kimike. Çmimin e<br />
parë në kategorinë të virgjër e<br />
fitoi kompania “Ani”, me qendër<br />
në Qeparo, e ndjekur nga “Ivap”<br />
me qendër në Mullet. Ndërkohë<br />
në kategorinë extra vergine<br />
ishte kompania “Skilja” nga Elbasani<br />
që mori çmimin e parë,<br />
e ndjekur nga “Shkalla” me<br />
qendër në Tiranë dhe në vend të<br />
tretë u rendit “Ivap”, Mullet, Tiranë.<br />
Çmimin për analizën më<br />
të mirë kimike mundi ta marrë<br />
kompania “Skilja”. Në ceremoninë<br />
e organizuar në Tirana International<br />
Hotel u dhanë çmimet<br />
për shtatë fituesit e konkursit<br />
kombëtar të vajit të ullirit 2007.<br />
Ceremonia ishte në fakt përmbyllja<br />
e seminarit një ditor e<br />
mbështetur nga USAID në bashkëpunim<br />
me Shoqaten e Vajit<br />
Ushqimor, me qëllimin për të<br />
fuqizuar sektorin e vajit të ullirit.<br />
Firmat fituese u zgjodhën<br />
nga një panel testi organo-shqisor<br />
të përbërë nga gjashtë specialistë<br />
shqiptarë dhe një eksperte<br />
e huaj. Specialistët shqiptarë<br />
janë trajnuar nga një supervisor<br />
paneli ndërkombëtar e<br />
çertifikuar nga Këshilli<br />
Ndërkombëtar i Vajit të Ullirit<br />
–IOOC, që erdhi në Shqipëri<br />
nëpërmjet projektit të USAID,<br />
Zhvillimi i Ndërmarrjeve Shqiptare<br />
& Shërbimet e Tregut të<br />
Eksportit. Analizat kimike për<br />
vajrat konkurrentë u kryen nga<br />
Instituti i Kërkimeve Ushqimore,<br />
Tiranë. Në konkursin e<br />
zhvilluar morën pjesë 17 firma<br />
prodhuese shqiptare me mostrat<br />
e tyre të vajit ekstra të virgjër<br />
dhe të virgjer dhe u analizuan 21<br />
mostra. Sipas prodhuesve vendas<br />
ky aktivitet është mjaft i<br />
dobishëm për promovimin e<br />
vajit të ullirit si dhe nxitje e<br />
dobishme për të prodhuar një<br />
produkt cilësor. Në Shqipëri që<br />
nga vitit 1999 ka nisur të prodhohet<br />
vaj extra vergine.
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
PORTRETE<br />
Agrobiznesi<br />
Specialistë të shquar të agroindustrisë<br />
ASLLANI, Uran<br />
Ing.Kimist<br />
U lind ne Tirane me 1939. Studimet e larta<br />
i kreu ne Universitetin e Tiranes, ku u<br />
diplomua ing. biologji-kimi ne vitin 1963.<br />
Ne vitet 1963 -1966 punoi mesues ne<br />
gjimnazin e Lezhes, ndersa 1966 - 1983<br />
teknolog esencash ne Ndermarrjen<br />
Ushqimore Elbasan. Ne periudhen 1983 - 1991 ishte<br />
kryeinxhinier i Fabrikes se Konservave ne Elbasan. Ne vitet<br />
1991 - 1993 ishte kryeinxhinieri Kompanise Alb-Ducros -<br />
Durres dhe nga viti 1993 eshte shef departamenti ne kete<br />
kompani.<br />
Zoti Asllani mban titullin “Profesor Doktor”. Eshte autor i dy<br />
librave dhe i nje numri te madh artikujsh, kumtesash e<br />
referatesh shkencore. Prof. Dr. Asllani ka dhene nje kontribut<br />
te rendesishem ne fushen e esencave eterovajore.<br />
BEJKO, Engjell<br />
Ing.Kimist (1940 - 1998)<br />
Lindi ne Permet me 1940. Ka kryer<br />
studimet ne vitin 1963 ne Universitetin<br />
Shteteror te Tiranes, ne degen Kimi<br />
Industriale. Prej vitit 1963 deri 1970 ka<br />
punuar si specialist ne Bashkimin Qendror<br />
te Kooperativave te Konsumit, dhe ne<br />
Ministrine e Tregtise. Me pas, gjate viteve 1970 - 1985, ka<br />
qene kryeinxhinier ne Fabriken e Perpunimit te Qumeshtit<br />
ne Tirane. Pozicionet e tij me te vona kane qene: Shef i<br />
Sektorit Ushqimor ne Institutin e Studimeve dhe Projekteve<br />
te Industrise se Lehte dhe Ushqimore (1985 - 1987), Drejtor<br />
i Drejtorise per Industrine e Mish - Qumeshtit ne Ministrine<br />
e Industrise se Lehte dhe Ushqimore (1987 - 1992) dhe<br />
administrator i firmes private “Enen” ne Tirane (1992 - 1994).<br />
Ka qene anetar i Komitetit te Shkences dhe Teknikes se<br />
Shqiperise per nje periudhe kohe 4-vjecare. Autor i shume<br />
fabrikave te perpunimit te industrise se Qumeshtit. Vdiq ne<br />
vitin 1998.<br />
BEZHANI, Prokop<br />
Teknolog (1916 - 1972)<br />
Lindi ne vitin 1903 ne Tepelene. Ne vitin<br />
1916 perfundoi shkollen plotore dhe ne<br />
vitin 1921 ndoqi Kursin Normal ne Labove<br />
te Gjirokastres dhe u licensua si mesues<br />
i kategorise se pare per shkollat fillore. Z.<br />
Bezhani punoi mesues ne fshatin e lindjes<br />
deri ne vitin 1930. Disa vite me vone ai hapi ne Vlore nje<br />
fabrike per prodhimin e vajit te ullirit, te cilen ia fali shtetit<br />
mbas cIirimit. Per aftesite e tij ne prodhim dhe organizim,<br />
qe prej vitit 1945, Z. Bezhani u emerua ne drejtorine e Duhan<br />
- Cigareve ne Ministrine e Ekonomise dhe me vone ne<br />
drejtorine e industrise ushqimore te Ministrise se Industrise.<br />
Z. Bezhani ishte nje specialist i vecante persa i perket<br />
vleresimit dhe perpunimit te ullirit per vaj. Ai ishte i apasionuar<br />
pas industrise ushqimore, per te cilen punoi per disa dekada<br />
ne dikasterin qe mbulonte kete industri. Z. Bezhani ishte nje<br />
specialist me njohuri te gjera praktike, nje mjeshter i vecante,<br />
sidomos ne prodhimin e vajrave, sapunrave, dhe prodhimin<br />
e cigareve. Ai eshte mbajtes i Medaljes se Punes dhe Urdhrit<br />
te Punes te Klasit te Pare dhe te dyte.<br />
Z. Bezhani vdiq me 1972.<br />
BIÇAKU, Kujtim<br />
Ing. Teknolog<br />
Lindi ne Elbasan me 1943. Nisi ne Bullgari<br />
dhe perfundoi ne Universitetin e Tiranes<br />
studimet per ing. kimist teknolog. Ne vitet<br />
1964 - 1967 punoi ne ndermarrjen<br />
ushqimore Lushnje dhe ne 1967 - 1978<br />
ne ndermarrjen ushqimore Elbasan. Ne vitet 1978 - 1985<br />
ishte zevendesminister i Industrise se Lehte dhe Ushqimore,<br />
ndersa ne vitet 1985 - 1994 ishte Drejtor i Institutit te Industrise<br />
Ushqimore. Ne vitet 1994 - 2000 punoi si profesionist i<br />
pavarur. Qe nga viti 2000 eshte Drejtor i Institutit te<br />
Teknologjise Kimike.<br />
Zoti Bicaku ka nje aktivitet te gjere shkencor dhe eshte autor<br />
i disa studimeve ne fushen e industrise ushqimore.<br />
BOJAXHIU, Liljana<br />
Ing.Kimiste<br />
Ka lindur ne Shkoder me 1935.<br />
Eshtediplomuar me 1957 si inxhiniere<br />
kimiste ne Poloni. Ka punuar ne<br />
Ndermarrjen Ushqimore ne Shkoder, ne<br />
vitet 1958 - 1962, si inxhiniere dhe<br />
kryeinxhinere e kesaj ndermarrjeje. Ne<br />
periudhen 1962 - 1970, ka punuar ne Ministrine e Industrise<br />
me detyren Drejtore ne Drejtorine Ushqimore. Prej vitit 1970<br />
deri ne 1984, ka qene Drejtore e Drejtorise se Kerkimeve te<br />
Industrise se Lehte dhe Ushqimore. Sot eshte pensioniste.<br />
Gjate aktivitetit te saj ka kryer rreth 20 studime dhe projektime<br />
teknologjike ne fushen e industrise ushqimore. Eshte njohese<br />
e mire e industrise se konservave. Ne 1984, ka marre graden<br />
shkencore “Kandidate e Shkencave”. Mban Urdherin e Punes<br />
te Shkalles III dhe II.<br />
BOZAXHIU, Mihal<br />
Ing. Kimist<br />
Ka lindur ne vitin 1942 ne Berat. Ne vitin<br />
1964 eshte diplomuar ne degen Kimi<br />
Industriale ne Universitetin Shteteror te<br />
Tiranes. Per nje periudhe 15 vjecare, deri<br />
ne vitin 1980, ka punuar ne Ndermarrjen<br />
Ushqimore Berat, me detyren e inxhinierit<br />
dhe kryeinxhinierit. Ne vitet 1980 - 1982, ka punuar ne<br />
Ministrine e Lehte dhe Ushqimore. Me vone, deri ne vitin<br />
1991, ka patur detyren e kryeinxhinierit dhe drejtorit ne<br />
Ndermarrjen Ushqimore Berat.<br />
Eshte specialist me njohuri te gjera per industrine ushqimore,<br />
industrine e prodhimit te konservave dhe asaj te vererave.<br />
Ne vitin 1972, per tre muaj eshte specializuar ne industrine<br />
e prodhimit te vererave.<br />
Ne vitet 1991 - 1994, ka punuar ne Ndermarrjen e Prodhimit<br />
te Pijeve ne Berat, me detyren e drejtorit.<br />
DHIMA, Zoi<br />
Ing.Kimist<br />
Ka lindur ne vitin 1944 ne Fier. Eshte<br />
diplomuar inxhinier kimist ne Universitetin<br />
Shteteror te Tiranes. Ne periudhen e<br />
viteve 1967 - 1990, ka punuar si inxhinier<br />
dhe kryeinxhinier ne Ndermarrjen<br />
Ushqimore ne Fier. Eshte njohes i mire i<br />
industrise se perpunimit te vajrave. Eshte autor dhe<br />
bashkeautor i projekteve te industrise se vajrave dhe asaj te<br />
konservimit. Nga viti 1990 punon si specialist i industrise se<br />
prodhimit te vajrave prane firmes SH. A. te Vajrave te Fier.<br />
Mban Urdherin e Punes te Klasit II.<br />
DODBIBA, Rudolf<br />
Ing.Kimist<br />
Ka lindur ne vitin 1931 ne Elbasan. Ka<br />
kryer studimet e larta ne Universitetin e<br />
Shkencave ne Budapest te Hungarise ne<br />
degen e inxhinierise kimike, ne vitin 1956.<br />
Z. Dodbiba eshte specializuar per<br />
15<br />
prodhimet e industrise ushqimore ne teresi dhe i<br />
profilizuar per problemet tekniko - shkencore te kesaj<br />
industrie. Nga viti 1956 deri ne vitin 1960 ka drejtuar<br />
laboratorin kimik ne Institutin e Zooteknise ne Shkoder<br />
dhe ne vitin 1961 eshte emeruar K/inxhinier ne<br />
Drejtorine Ushqimore prane Ministrise se Industrise. Ka<br />
drejtuar dege te ndryshme te kesaj industrie. Ndihmese<br />
te frytshme ka dhene ne hartimin e stabilizimin e<br />
proceseve te reja teknologjike dhe per percaktimin e<br />
kushteve teknike dhe standartizimin e prodhimeve<br />
ushqimore deri ne vitet 19<strong>69</strong> - 1970. Ne vitin 1971 u<br />
emerua kryetar dege e me vone drejtor i Drejtorise<br />
Ushqimore nr. 1 ne MILU. Me shkeputje ne kohe te<br />
ndryshme te ketij viti, si k/inxhinier ka drejtuar<br />
ndermarrjet ushqimore ne Durres, Fier dhe Tirane. Se<br />
fundi, ne vitin 1990 - 1991 ka punuar si specialist ne<br />
Ministrine e Industrise Ushqimore dhe ka kontribuar me<br />
sukses ne hartimin e kushteve teknike dhe proceseve<br />
teknologjike per artikujt ushqimore ne degen e vajrave,<br />
pijeve alkoolike, konservave etj. Z. Dodbiba eshte<br />
bashkeautor i nje numri studimesh e projektimesh ne<br />
industrine ushqimore. Zoteron gjuhe te huaja dhe<br />
vazhdon te ndjeke te rejat shkencore mbi prodhimet<br />
ushqimore duke mbetur nje nder specilistet me te mire<br />
te kesaj dege te industrise.<br />
FRASHERI, Aristidh<br />
Ing. Teknolog (1931 - 2001)<br />
Ka lindur ne vitin 1931, ne Korce.<br />
Eshte diplomuar inxhinier teknolog per<br />
industrine e konservimit te peshkut ne<br />
vitin 1956, ne Moske. Gjate viteve 1956<br />
- 1991, ka punuar si inxhinier teknolog<br />
ne Fabriken e Konservave te Peshkut<br />
prane Kombinatit te Konservave ne Vlore, si dhe kryetar<br />
i byrose teknologjike.<br />
Eshte autor i shume projekteve teknologjike per<br />
permiresimin e teknologjise se prodhimit dhe konservimit<br />
te peshkut, e per mekanizimin e proceseve perpunuese.<br />
Ka kontribuar ne ngritjen e fabrikave te konservimit te<br />
peshkut ne disa qytete te tjera te vendit.<br />
Vdiq ne vitin 2001 ne Greqi.<br />
GEGA, Astrit<br />
Ing. Teknolog (1922 - 1983)<br />
Ka lindur ne Gjirokaster ne vitin 1922.<br />
Kreu studimet e larta ne Vysoka Skola<br />
Chemicko Teknologicheko Inzenyrstv<br />
ne Prage ne vitet 1946 - 1950. Ne vitet<br />
1951 - 1952 ka punuar si inxhinier<br />
kimist ne Laboratorin Qendror te<br />
Ministrise se Industrise. Me vone, ne vitet 1953 -1956<br />
ka punuar ne Ministrine e Industrise me detyren e<br />
Drejtorit Qendror per industrine ushqimore. Prej viteve<br />
1960 - 1974 ka punuar me detyren e kryeinxhinierit ne<br />
Ndermarrjen Ushqimore Elbasan dhe ne vitet 1974 -<br />
1983 ka qene Pergjegjes i Qendres Kerkimore<br />
Shkencore te Institutit te Kerkimeve Shkencore ne<br />
Elbasan. Gjate aktivitetit te tij jane botuar, studime mbi<br />
dege te ndryshme te industrise ushqimore dhe kimike<br />
(23 studime); aktivitetet studimore per projekte fabrikash<br />
te industrise ushqimore (16 projekte), ka botuar librat:<br />
Teknologjia e Ullirit, ka pergatitur dispenca te<br />
teknologjise industriale per industrine ushqimore (7<br />
cope), referate me karkter tekniko-shkencor (10<br />
referate) etj. Si pjesemarres ne veprimtari shkencore i<br />
eshte dhene grada shkencore “Bashkepunetor i Vjeter<br />
Shkencor”. Mban medaljet e Kujtimit, Çlirimit, Trimerise<br />
si dhe Urdherin e punes Klasi i III. Ka vdekur me 2<br />
mars 1983.
16 Agrobiznesi<br />
7 shtator - 20 shtator 2007<br />
REKLAME