GROT 4/2013

More documents

Recommendations

Info

MODIGLIANI Był arystokratą malarstwa, którego obrazy charakteryzuje elegancja i wyrafinowanie sięgające granic manieryzmu. Cały czas szukał własnego stylu i nagle impulsem, który zaważył na jego malarstwie było jego zetknięcie się ze sztuką Czarnej Afryki. Mimo tego, że uważany jest za jednego z przedstawicieli Szkoły Paryskiej przez niepowtarzalny styl, jego twórczości nie można jednoznacznie zaklasyfikować. Malarzem tym był Amadeo Modigliani. Amadeo Clement Modigliani urodził się we włosko — żydowskiej rodzinie, 12 lipca 1884 roku w miasteczku Livorno we Włoszech. Jego ojciec Flaminio był kupcem pochodzącym z Rzymu, a pochodząca z Marsyli matka — Eugenia prowadziła dom. Amadeo był najmłodszym z czworga dzieci państwa Modigliani. Urodził się w momencie, kiedy firma jego ojca zbankrutowała. Mimo tego, że w domu było biednie, dzieciństwo przyszłego malarza wypełnione było miłością. Wszyscy nazywali go zdrobniale Dedo. Jednak Amadeo nie był szczęśliwy, głównie z powodu stałej nieobecności podróżującego w interesach ojca. Jednak największym jego problemem było słabe zdrowie. Gdy miał jedenaście lat poważnie zachorował na zapalenie opłucnej, a trzy lata później omal nie umarł na tyfus. Właśnie w czasie choroby postanowił zostać malarzem. Matka nie przeciwstawiała się pasji swojej najmłodszej pociechy. Od sierpnia 1898 roku Amadeo uczył się malarstwa w pracowni Guglielma Micheli w Livorno. Równocześnie uczył się rysunku w atelier Gino Romitiego. W tym okresie nabrał podstawowych umiejętności warsztatowych. W 1900 roku stan zdrowia M odiglianiego gwałtownie się pogarsza. D ostał silnego krwotoku płucnego. Lekarze nie dawali mu żadnych szans na przeżycie. Jednak matka nie straciła nadziei i walczyła o życie syna. W zimie 1901 roku wyjechała z nim na południe Włoch. Tam Amadeo z wolna wracił do zdrowia. Pomógł mu łagodny klimat i obcowanie ze sztuką. Był jeszcze za słaby by pracować, za to pilnie zwiedzał muzea i galerie Neapolu, Wenecji i Rzymu. Pomagał mu w tym jego bogaty wuj Amadee Garsin z Marsylii. W maju 1902 roku Amadeo wyjechał do Florencji gdzie uczył się w Szkole Aktu Giovanniego Fattori, jednak szybko porzucił lekcje i wyjechał do Wenecji. Tam zapisał się do Szkoły Aktu działającej przy weneckim Instytucie Sztuk Pięknych. Jednak rzadko chodził na wykłady. Wolał rysować przy kawiarnianych stolikach lub na ulicy. Dzięki pomocy wuja Garsin wiódł dość wygodne życie. Gdy wuj umarł w 1905 roku, młody malarz postanowił wyjechać do Francji. W 1906 roku dotarł do Paryża. Zaraz po przyjeździe zapisał się do Akademii Colarossiego. W Paryżu Amadeo początkowo zamieszkał w hotelu lecz szybko zaczęło brakować mu pieniędzy. Zamieszkał w końcu razem z malarzem Henri Doucetem w ubogiej kamienicy na wzgórzu Monmartre. M ieszkanie w ynajm ow ał im lekarz Paul A lex an d re. P o lu b ił on M o d ig lia n ie g o i zafascynował się jego obrazami. Postanowił go wspierać. Skupował jego prace i pośredniczył w załatwianiu mu zleceń na portrety. Młody malarz ubrany w sztruksową kurtkę, czerwony szalik i charakterystyczny kapelusz z szerokim rondem stał się też znanym byw alcem okolicznych knajpek. Paryż był w tamtym okresie ośrodkiem artystów awangardowych, którzy dzięki wsparciu postępowych marszandów rozwijali nowe kierunki w sztuce. To właśnie podczas nocnych hulanek w knajpkach Montmartre poznał takich malarzy jak Pablo Picasso, Kess van Dongen, Juan Gris czy Diego Rivera oraz pisarzy: Andre Salmona, Guillaume Apollinaire i Maxa Jacoba. W Paryżu Modigliani nie miał jeszcze wypracowanego własnego stylu. W jego pracach z tamtego okresu widać wpływy stylu takich malarzy jak Toulouse- Lautrec i Picasso. W 1907 i 1908 roku wystawił swoje prace n paryskim Salonie Niezależnych, lecz budziły one niewielkie zainteresowanie. Jednak dzięki udziałowi w wystawach oraz wsparciu Paula Alexandre, Amadeo uzyskał dostęp do zamożnych kręgów Paryża i wiosna 1909 roku otrzymał pierwsze duże zamówienie jakim był portret baronowej Marguerite de Hasse de Villerse, znany pod tytułem „Amazonka”. W tym samym roku dzięki Alexandre'owi zaprzyjaźnił się z rumuńskim rzeźbiarzem Constantina Brancusiego, za którego namowąprzeniósł się do pracowni na M ontparnasse. Nie przestał malować, jednak większość czasu poświęcił swojej nowej pasji — rzeźbiarstwu. 4 marca 1911 roku w prywatnej pracowni zaprzyjaźnionego malarza Amadea de Souza Cardoso miał miejsce wernisaż jego pierwszej indywidualnej wystawy. Pokazał na niej siedem rzeźb i gwasze. W 1912 roku na X Salonie Jesiennym, Amadeo przedstawił siedem rzeźb. Jego prace wzbudziły powszechne zainteresowanie i Modigliani zdobył uznanie jako rzeźbiarz. Mimo tych sukcesów A m adeo p o rzu cił rzeź b ia rstw o , prawdopodobnie z powodu stanu zdrowia. Praca w kamieniu wiązała się z dużym zapyleniem, a on miał chore płuca. Po krótkim odpoczynku w rodzinnym Livorno wrócił do Paryża i znowu zaczął m alow ać - głó w n ie p o rtrety na zam ów ienie. W io sną 1914 roku poznał marszanda Paula Gullamera, który reprezentował głównie nieznanych jeszcze artystów. W lipcu wybuchła I wojna światowa. Modigliani zgłosił się na ochotnika do służby wojskowej, lecz ze względu na stan zdrowia został odrzucony. Był jednym z niewielkiej grupki artystów, którzy wojnę spędzili w Paryżu. W zam ieszaniu wojennym stracił kontakt z Paulem Alexandrem. Od tego czasu jego interesami zajmował się Guillaume. Z jego inicjatyw y Amadeo wziął udział w kilku wystawach organizowanych w galerii Guillaume'a. W czerwcu 1914 roku Modigliani wdał się w burzliwy, trwający 2 lata romans z angielską pisarką Beatrice Hastings. Podczas tego związku uzależnił się od alkoholu i opium. Romans zakończył się w 1916 roku, gdy zdrowie Amadea znacznie się pogorszyło. W tym też okresie Modigliani za pośrednictwem malarza Mojżesza Kislinga zapoznał się z polskim poetą Leopoldem Zborowskim z którym połączyła go wierna przyjaźń. Zborowski został opiekunem i wyłącznym marszandem chorego malarza. Wraz z żoną Anną, Zborowski przyjął malarza pod swój dach. Oddał Modiglianiemu największy pokój w swoim domu, wypłacał mu 15 franków dniówki i zaopatrywał w materiały malarskie. Płacił nawet m odelkom które pozowały malarzowi do aktów. W latach 1916 — 17 Amadeo nam alow ał około 30 aktów. Z borow ski zorganizował mu wernisaż w galerii marszandki Berthe Weill. Kilka aktów zostało umieszczone w oknach wystawowych galerii. Wernisaż odbył się 3 grudnia 1917 roku. Przyciągnął tłumy gości.
Wiele osób zgromadziło się i przy oknach wystawowych galerii. Zwróciło to uwagę komendanta posterunku policji, który znajdował się naprzeciwko galerii. Wezwał on właścicielkę do siebie i zażądał zamknięcia wystawy grożąc konfiskatą „tych nieobyczajnych obrazów”. Aby tego uniknąć Berthe Weill zastosowała się do polecenia komendanta. W kwietniu 1917 roku podczas zabawy karnawałowej Amadeo poznał d ziew iętn asto letn ią studentkę A kadem ii Colarossiego, Jeanne Hebuterne i zakochał się w niej bez pamięci. Była to piękna dziewczyna o jasnej karnacji i jasnorudych, długich włosach. Jeanne odwzajemniała uczucie malarza i wkrótce, dzięki pomocy Zborowskich zamieszkali razem. Stan zdrowia Amadeo gwałtownie się pogarszył. W marcu 1918 roku Jeanne zaszła w ciążę. Zakochani wyjechali na południe Francji, gdzie 29 listopada 1918 roku w Nicei przyszła na świat ich córka, której dali na imię Jeanne. W połowie 1919 roku wrócili do Paryża. Jeanne znowu zaszła w ciążę. Modigliani rzucił się w wir pracy. Amadeo Modigliani Malował najpiękniejsze portrety bliskich mu osób. D zięki Zborowskiemu jego obrazy pokazywane były na kilku wystawach w Anglii, gdzie kupowali je kolekcjonerzy. Zdrowie malarza gwałtownie się pogarszało. Zaczynał pluć krwią. Okazało się, że cierpi na gruźlicze zapalenie opon mózgowych. Trafił do paryskiego szpitala Charite, lecz nie było już dla niego nadziei. Umarł w sobotę 24 stycznia 1920 roku, w wieku 36 lat. Następnej nocy zrozpaczona Jeanne popełniła samobójstwo wyskakując z piątego piętra, z okna mieszkania swoich rodziców. Była w dziewiątym miesiącu ciąży. Malarz został pochowany na cmentarzu Pere-Lachaise. Później obok niego spoczęła jego ukochana Jeanne. Dorobek Twórczy Amadeo Modiglianiego to 420 obrazów, rysunki i 25 rzeźb. Głównym tematem jego obrazów był człowiek. Przedstawiał go za pomocą portretów, aktów lub rzeźb. Artysta nie poddał się żadnemu stylowi. W jego pracach przeplatają się kubizm, symbolizm i manieryzm z naleciałościami antyku i renesansu. Operując tymi stylami i dodając do nich elementy sztuki Czarnej Afryki wypracował on własny i niepowtarzalny styl charakteryzujący się w yciągniętą linearną formą, wydłużonymi twarzam i i oczam i bez źrenic. W tle za portretowanymi postaciami bardzo rzadko pojawiająsię jakieś dodatki. Świadczy to o tym, że malarz skupiony był głównie na portretowanym człowieku. Znaczną część jego twórczości stanowią portrety, które malował na zamówienia. Portretował też przyjaciół np. „Portret Pabla Picassa”, „Portret Diego Rivery” czy „Portret Leopolda Zborowskiego”. Wiele portretów ukazuje też jego kochanki. Portrety Beatrice Hastings ukazują silną koncentrację artysty na jej ekscentryczności i kokieterii. Natomiast portrety Jeanne Hebuterne nie były już tak gwałtowne zapewne z powodu dzielącej go z nią różnicy wieku. Związek Amadeo z Jeanne pomógł mu na nowo zastanowić się nad własnym życiem kształtowanym przez alkohol i narkotyki. Ciąża Jeanne oraz przyjście na świat ich dziecka odmieniło artystę. W 1918 roku namalował jej portret w zaawansowanej ciąży. Na płótnie o wymiarach 92 x 60 cm przedstawił ją w pozycji siedzącej, z lewą ręką na kolanie, a prawą leżącą na brzuchu i z głową pochyloną w prawą stronę. Malarz nie ukrywał ciąży modelki, lecz nawet ją zaakcentował. Świadczyć o tym może palec zagięty u prawej dłoni opartej na brzuchu, pas spowijający brzuch na wysokości bioder i lekko zaakcentowany podwójny podbródek, wskazujący na ostatnią fazę ciąży. Ciemne fragmenty ubrania i włosów są zrównoważone przez pas na biodrach i szal na ramionach oraz zieleń i pomarańcz tła obrazu. Obraz jest bardzo spokojny. Modelka zdaje się odpoczywać patrząc prosto w oczy widza. Modigliani za życia nie odniósł sukcesu dlatego, że nie wpisywał się w żadne modne nurty w sztuce. Dopiero po śmierci zorganizowano kilka wystaw jego prac co wywindowało ceny jego obrazów w górę. Stawał się coraz modniejszy. Do dzisiaj jego obrazy są rozpoznawalne i cieszą się dużym powodzeniem. W nowojorskiej filii domu aukcyjnego Sotheby's na aukcji, która odbyła się 2 listopada 2010 roku, anonimowy nabywca za obraz Modiglianiego „Akt siedzący na kanapie” zapłacił 68 962 500 dolarów. Jeanne Hebuterne Arkadiusz Kulpa
Page 1 and 2: fot. Piotr Matysiak ISSN 1428-3506
Page 3 and 4: „Wspomóż, pomóż, dopomóż wy
Page 5 and 6: Konferencja prasowa w ZSP Jednym z
Page 7 and 8: BĘDZIE RONDO -ALE RACZEJ NIE W TYM
Page 9 and 10: Pod redakcją radzynianki - Elżbie
Page 11: w У а У £ / & ч > ^ % ч о :
Page 16 and 17: ZGUBNA ZASADA „Dzikość, szpecą
Page 18 and 19: Sejm Po/ski %a czasów Zygmunta III
Page 20 and 21: ROZMAITOŚCI Zwycięstwo BS Łuków
Page 22 and 23: Zawody pływackie cyklu „Cztery P

GROT 4/2013

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?