Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı - Azərbaycan Milli ...

Yeni Dünyada Yeniləşən Azərbaycan İqtisadiyyatı
Bilgi Çağı və zehniyyət dəyişikliyi *
Xəzər Bəşirov
İnformasiya və Telekommunikasiya Texnologiyaları (İKT)
sektorunda müşahidə edilən tendensiyalar və yaşanan para‐
diqma dəyişikliyi bir çox sahədə olduğu kimi iqtisadi ədəbiy‐
yatda da köhnə‐yeni bölgüsünün ortaya çıxmasına səbəb oldu.
Bu bölgü əslində iqtisadi inkişafın əsas dinamikalarında ciddi
bir transformasiya prosesinin yaşandığının göstəricisidir. Gə‐
ləcəyə doğru səyahətdə müvəffəqiyyətli ola bilmək üçün keç‐
mişin strategiyaları və müvəffəqiyyət reseptləri artıq yetərli
deyil. Çünki gələcəyin dünyasında iqtisadi müvəffəqiyyətin
şərtləri keçmişdən fərqli olacaq. Tanınmış ingilis iqtisadi şərh‐
çisi Hamish McRae 2020‐ci ilin dünyasını anlatdığı kitabında
bu nöqtəni xüsusi vurğulamaqdadır. McRaeyə görə 2020‐ci ilə
qədər torpaq, kapital və təbii ehtiyatlar kimi “köhnə iqtisadi
artım motorları” istər ölkələrin istərsə də şirkətlərin iqtisadi
müvəffəqiyyəti baxımından əhəmiyyətini nisbi olaraq itirəcək‐
dir. Bunun əvəzində keyfiyyət, təşkilat, motivasiya (həvəslən‐
dirmə) və insanların özü‐özünə nəzarəti kimi keyfiyyət xüsu‐
siyyətləri müvəffəqiyyət üçün daha əhəmiyyətli hala gələcək‐
dir. Keyfiyyətli insan potensialını ön plana çıxaran bu təsbit,
bizim, məşhur iqtisadçı Lester Thurowun “köhnə üslubdakı
rəqabət üstünlüyü” anlayışı dediyi, sənaye çağı rəqabət anla‐
yışımızda radikal bir dəyişikliyə getməyimizin zərurətini or‐
taya qoymaqdadır.
Thurow “köhnə üslubdakı rəqabət üstünlüyü” anlayışının
iki əsas dayanağı olduğunu irəli sürməkdədir. Bunlar təbii eh‐
tiyat və istehsal nisbətləridir. Bu anlayışa görə əgər ölkənizdə
neft varsa neft istehsal edərək, geniş əkin sahələrinə sahibsi‐
* 24 avqust 2004.
‐ 89 ‐