You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
16 BUJQËSIA SHQIPTARE<br />
periudhën e lulëzimit, sigurohet<br />
nga rezervat e mësipërme, ndërsa<br />
azoti i asimiluar nga rrënjët në<br />
pranverë, përdoret më vonë,<br />
kryesisht për rritjen e lastarëve<br />
dhe të frutave të lidhura.<br />
Në periudhën pas ndërprerjes<br />
së vegjetacionit,deri në fillim të<br />
lulëzim absorbimi i ushqyesve, në<br />
veçanti i azotit, është i kufizuar.<br />
Por në periudhën që paraprin<br />
fjetjen dimërore, pas vjeljes, bima<br />
absorbon aktivisht elementët<br />
ushqyes për të plotësuar rezervat<br />
në organet drunore. Pas dimrit,<br />
këto rezerva janë të gatshme të<br />
vihen në qarkullim për të vazhduar<br />
vegjetacionin.<br />
Në praktikë këshillohet që të<br />
mos plehërohet me azot para<br />
fazës së fryrjes së sythave lulorë,<br />
pasi përdorimet e hershme të tij<br />
janë jo efektive. Plehërimi në<br />
periudhën e pasvjeljes,është më i<br />
miri sepse temperaturat lejojnë që<br />
të vazhdojë aktiviteti fotosintetik<br />
e rrënjor dhe niveli i lagështisë së<br />
tokës, është i mjaftueshëm për<br />
zhvillimin e proceseve të<br />
absorbimit deri në rënien e<br />
gjetheve. Gjithashtu, periudha e<br />
pjekjes së frutave (shpesh e<br />
vonshme në molla e dardha dhe<br />
në varietete të ndryshme rrushi),<br />
bën që konkurrenca ushqyese<br />
midis frutave dhe lastarëve të<br />
mbetet në nivel të lartë deri në<br />
vjelje dhe, kështu vonohet<br />
grumbullimi i substancave të<br />
azotuara në organet drunorë. Për<br />
këto arsye, në vjeshtë është<br />
momenti ideal për ripërtëritjen e<br />
rezervave të elementëve ushqyes<br />
nëpërmjet plehërimit. Pra,<br />
plehërimi pasvjeljes ka si qëllim<br />
rritjen e sasisë së lëndëve rezervë<br />
në bimë, për të mbuluar kërkesat<br />
e bimëve deri në lulëzimin e<br />
ardhshëm. Një përfitim tjetër, jo<br />
më pak i rëndësishëm, është edhe<br />
PLEHËRIM<br />
rezistenca më e madhe ndaj<br />
ngricave, si rrjedhojë e rritjes së<br />
përmbajtjes së kripërave në<br />
lëngun qelizor.<br />
Administrimi më i mirë i azotit<br />
Administrimi i azotit është më<br />
delikati. Teknika e plehërimit<br />
duhet të sigurojë sa më shumë të<br />
jetë e mundur zhvendosjen e<br />
lëndëve azotike drejt frutave dhe<br />
shpërndarjen e tyre gjatë vitit,<br />
duke mbajtur një nivel të<br />
përshtatshëm gjatë gjithë ciklit të<br />
kulturës dhe evituar tepricën e<br />
azotit në pranverë. Prurja e të<br />
gjithë azotit në formë lehtësisht të<br />
asimilueshme në periudhën e<br />
daljes nga dimri, rrezikon zgjatjen<br />
e ciklit vegjetativ dhe shkakton<br />
harlisjen vegjetative, me efekte<br />
negative në periudhën e pjekjes<br />
dhe mbi cilësinë e frutave.<br />
Me qëllim që azoti të shkojë<br />
drejt organeve që ne dëshirojmë<br />
(degë dhe lastarë në veçanti),<br />
menjëherë pas vjeljes së frutave,<br />
30-40 ditë para rënies së gjetheve,<br />
kur ato janë ende aktive nga<br />
pikëpamja fotosintetike,pra kur<br />
janë në gjendje për të formuar<br />
energjinë e domosdoshme për<br />
asimilimin e azotit, përdoret rreth<br />
1/3 e nevojave të azotit ose një<br />
dozë azoti rreth 20-30 kg/ha.<br />
Trajtimet e mëvonshme kanë një<br />
efektivitet të ulët dhe mund të rritin<br />
sasinë e nitrateve potencialisht të<br />
shpëlashme gjatë dimrit. Për<br />
kultivarët me pjekje të vonshme,<br />
këshillohet shpërndarja e azotit<br />
nëpërmjet rrugës gjethore (p.sh.<br />
me ure 1-1.5 %), ose të përdoren<br />
plehra azotike me veprim të<br />
ngadalshëm.Për të përcaktuar<br />
nëse duhen bërë apo jo plehërime<br />
të vonshme azotike,<br />
rekomandohet që të përcaktohen<br />
nitratet e pranishme në tokë gjatë<br />
mesit të shtatorit. Kur përmbajtja<br />
e azotit nitratik në shtresën e tokës<br />
ndërmjet 5-60 cm thellësi është më<br />
e lartë se 10 ppm, atëhere kjo sasi<br />
konsiderohet e mjaftueshme për<br />
pemëtoren dhe nuk duhet të<br />
kryhen plehërime. Dozat<br />
llogariten sipas species,<br />
nënshartesës, objektivit të<br />
prodhimit, pjellorisë së tokës dhe<br />
kushteve klimatike.<br />
Plehërimi pasvjeljes me<br />
plehra me veprim të<br />
ngadalshëm<br />
Për të marrë efektivitetin
Change language