Bujqesia Shqiptare Nr 7_8

kohë kalendarike. E këtë
"shkurtim" të dimrit , duket se janë
bletët që po e vuajnë në kurrizin e
tyre, sepse dalja para afatit në
kullotë, po u shkakton atyre stres
dhe dëmtime masive.
STUDIMI
Ky fakt konfirmohet nga një
studim që është realizuar nga
Qendra e Kërkimeve të
Bioklimatologjisë Mjekësore,
Bioteknologjisë dhe Mjekësisë
Popullore të Universitetit të
Studimeve në Milano, në
bashkëpunim me Agrofarmën.
Stafi i drejtuar nga Prof. Umberto
Solimone, ka studiuar evolucionin
e klimës në një interval kohor që
shkon nga fundi i shekullit të 19 e
deri në ditët e sotme , duke u ndalur
mbi të dhënat metereologjike që
fillojnë nga viti 1880, e më pas në
detaje me të dhënat e satelitit që
janë të disponueshme që nga viti
1978 e deri më sot .
Rezultati është një konfirmim i asaj
që prej kohësh është thënë:
ngrohja globale, e cila në 130 vitet
e fundit ka qenë rreth një gradë si
dhe 12 vitet e fundit që përfshihen
midis 1995 e deri në 2006, kanë
qenë në mënyrë absolute, vitet më
të nxehta të historisë. Por
gjithashtu është i dukshëm një
shkurtim i stinës së dimrit i cili ka
bërë si refleks, një rritje të
mundëshme të zgjerimit të dritares
së aktivitetit të bletëve, duke
llogaritur në hipotezë një punë rreth
20 - 30 ditë më shumë gjatë vitit,
nënvizon profesor Solimone.
Kjo përbën një stres të zgjatur tek
bletët, duke kompromentuar edhe
shëndetin e tyre. E njejta dukuri
është edhe midis fazave të lulëzimit
dhe pushimit.
FAKTORËT E RREZIKUT
Tek bletët stresi funksionon njësoj
si tek njeriu, nga faza e alarmit, ajo
BLETARI
ndjek atë të adaptimit e që
konsiston në avancimin e e
sëmundjes e që zgjat deri në
momentin në të cilin nuk është
rregjistruar dëmtimi masiv. Ky i
fundit është shfaqur dhe po
manifestohet me pakësimet
masive të populacioneve të bletëve
në shkallë botërore, me një sasi të
madhe në SHBA, Europë e
Australi, etj.
Për ekipin e studiuesve që ka kryer
studimin, konditat klimaterike janë
përgjegjëse për më tepër se 50 %
të pakësimit të kolonive të bletëve.
Më pas futen në lojë çështje të
tjera të përbashkëta si diarreja dhe
shkatërrimi nga varroa, një morr
që futet deri në alveolat dhe që
bëhet gjithnjë e më agresiv, ku
insektet e debuluara nga stresi nuk
janë në gjendje që të reagojnë me
rezistencën e tyre.
BLETË ME QERA
Problemet e bletëve nuk janë
probleme private. Ato nuk duhen
parë vetëm si të bletëve, sepse
këto insekte janë një tregues i asaj
se efektet e politikave negative të
njeriut ndaj ambientit, mund të jenë
të pariparueshme në perqindje të
ndryshme.
Pakësimi i kolonive të bletëve, ka
pasoja të mëdha në aktivitetet që
lidhen direkt me bletarinë.
Por efektet po ndihen jo pak edhe
në forma indirekte në sektorë të
tjerë. Revista amerikane "Time" në
* Përkthyer nga gazeta italiane “Corriere della sera”
BUJQËSIA SHQIPTARE 27
"Annual special issue" i është
kthyer problemeve e vështirësive
që paraqiten për kultivuesit e
frutave në Kaliforni në
mbarështimin e pemtoreve, siç
janë plantacionet e pafund të
mandarinave në shtetin që
qeveriset nga Arnold Shvarceneger
e që njihet si eksportuesi më i madh
i tyre në botë, i cili ka pësuar një
rënie drastike të prodhimit si
rezultat i mungesës së një numri
të mjaftueshëm insektesh të
bletëve për pjalmimin e tyre.
Kjo i ka detyruar fermerët që të
marrin me qira koshere bletësh nga
zona të tjera klimatike të Amerikës,
të cilat janë të pastra nga
sëmundjet.
Që problemi në Amerikë është
ndier shumë, e tregon edhe fakti
se gjatë realizimit të një serie
filmash policeskë të suksesshëm,
midis episodeve të ndryshme është
përmendur edhe një epidemi
misterioze që po godet bletët në
zona të ndryshme të globit
FJALA TEK QEVERITË
Në fund Profesor Solimone, thotë:
"Të dhënat tona mbi ndryshimet
klimaterike i përcaktojnë ato si
përgjegjëset kryesore për këto
dëme të mëdha në zhdukjen e
bletëve, por studimi është njëra
anë, ato janë vetëm fillimet, reagimi
ndaj faktorëve që influencojnë mbi
klimën është sfida e vërtëtë. Bota
shkencore vetëm mund të lëshojë
alarmin tani i takon qeverive të
bëjnë detyrën e tyre …"